ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θέµα ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο : ΚΥΜΑΤΑ Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασµένες; α Η υπέρυθρη ακτινοβολία έχει µήκη κύµατος µεγαλύτερα από cm. β Τα ραδιοκύµατα παράγονται από πυρηνικές διασπάσεις. γ Η σχέση υ = λ f ισχύει, µόνο όταν το ηλεκτροµαγνητικό κύµα διαδίδεται στο κενό. δ Το ηλεκτρικό πεδίο µιας υπεριώδους ακτινοβολίας µπορεί να έχει εξίσωση: 7 5 0 x max ηµ π E = E 2,5 0 t ( S. I. 2 2 Το διπλανό σχήµα παριστάνει το στιγµιότυπο ενός αρµονικού κύµατος. Αν η συχνότητα της πηγής που παράγει το κύµα ήταν µικρότερη, η απόσταση µεταξύ των σηµείων Κ και Λ θα ήταν: α Μικρότερη β Ίδια γ Μεγαλύτερη Να επιλέξετε την σωστή απάντηση. y Λ x 3 Αρµονικό κύµα διαδίδεται σε γραµµικό ελαστικό µέσο το οποίο ταυτίζεται µε τον άξονα x Οx. Η εξίσωση του κύµατος είναι: y = 0, 4 ηµ (4π t 0 π x ( SI.. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστή; Να αιτιολογήσετε πλήρως την απάντηση σας. Το πηλίκο της µέγιστης ταχύτητας ταλάντωσης του υλικού σηµείου που βρίσκεται στην αρχή µέτρησης Ο του άξονα προς την ταχύτητα διάδοσης του κύµατος ισούται µε: α 2π β 4π γ 0,5 π δ π Επιμέλεια Γεώργιος Νικ.Μούκος Σελίδα
4 Κατά µήκος µιας χορδής που εκτείνεται στον ηµιάξονα Οx έχει δηµιουργηθεί ένα στάσιµο κύµα από δυο αρµονικά κύµατα µήκους κύµατος λ. Στο διάγραµµα περιγράφεται το στιγµιότυπο του κύµατος τη χρονική στιγµή t = 0. Όλα τα σηµεία του ελαστικού µέσου έχουν ίδια µάζα m. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασµένες; y α Η συνολική ενέργεια των κοιλιών είναι: E = 8 m ω A 2 2 7λ β Το µήκος της χορδής είναι: l = 4 γ Τα σηµεία και Γ έχουν διαφορά φάσης: Δ ϕ = π ( rad δ Το στάσιµο κύµα έχει εξίσωση: x t π y = 2Aσυν 2π ηµ 2π + λ T 2 2A 0,0-2A B t = 0 Γ x 5 Σε µια χορδή που τα δυο της άκρα είναι στερεωµένα σε ακλόνητα σηµεία δηµιουργείται στάσιµο κύµα. Η απόσταση µεταξύ ενός δεσµού και της γειτονικής του κοιλίας ισούται µε d. Αν στη χορδή δηµιουργούνται τρεις κοιλίες, τότε το µήκος της χορδής ισούται µε: α 2 d β 4 d γ 6 d δ8 d Ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι η σωστή; 6 Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασµένες. α Τα ηλεκτροµαγνητικά κύµατα παράγονται µόνο από ταλαντούµενα ηλεκτρικά δίπολα. β Τα ραδιοκύµατα είναι ηλεκτροµαγνητικά κύµατα µε µήκος κύµατος στο κενό από 5 0 m έως µερικά εκατοστά. γ Η υπέρυθρη ακτινοβολία που απορροφάται από ένα σώµα αυξάνει το πλάτος της ταλάντωσης των σωµατιδίων από τα οποία αυτό αποτελείται, αυξάνοντας έτσι τη θερµοκρασία του. δ Το µήκος κύµατος του αρατού φωτός, όπου και αν αυτό διαδίδεται, κυµαίνεται µεταξύ των 400 nm και 700 nm. Επιμέλεια Γεώργιος Νικ.Μούκος Σελίδα 2
Θέµα 2 ο Μονοχρωµατική ακτινοβολία µε µήκος κύµατος λ 0 στο κενό,διαπερνά κάθετα δύο πλακίδια Α και, όπως φαίνεται στο σχήµα. Τα δύο πλακίδια βρίσκονται στο κενό. Το πάχος του πλακιδίου είναι διπλάσιο από το πάχος του πλακιδίου Α και η ακτινοβολία τα διαπερνά σε ίσους χρόνους. Αν λ Α και λ είναι τα µήκη κύµατος αυτής της ακτινοβολίας µέσα στα πλακίδια Α και αντίστοιχα, τότε α. = 2 β. = γ. = λ λ 2 λ A.Να επιλέξετε το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή σχέση. B. Να δικαιολογήσετε ΠΛΗΡΩΣ την επιλογή σας. 4 2 Διάµηκες αρµονικό κύµα διαδίδεται σε γραµµικό ελαστικό µέσο το οποίο ταυτίζεται µε τον άξονα xόx. Στο επόµενο σχήµα φαίνεται η γραφική παράσταση της φάσης της ταλάντωσης του σηµείου M ( x =+ 0,5 m σε συνάρτηση µε τον M χρόνο t. Το κύµα διαδίδεται προς τη θετική κατεύθυνση του άξονα και το υλικό σηµείο του µέσου το οποίο βρίσκεται στην αρχή Ο του άξονα ξεκινά τη χρονική στιγµή t = 0 να ταλαντώνεται από τη θέση ισορροπίας του µε θετική µέγιστη ταχύτητα υmax = 0, 2 π ms. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι η σωστή; Να αιτιολογήσετε ΠΛΗΡΩΣ την απάντηση σας. Η εξίσωση του κύµατος είναι: α y = 0,05ηµ 2π ( t 2 x ( S. I. β y = 0,ηµ 2π ( 2 t x ( S. I. γ y = 0,ηµ 2 π ( t x ( S. I. δ y = 0,05ηµ 2π ( 2t 2 x ( S. I. 4π φ (ra d X M = 0,5 m 0,5,5 t (s Επιμέλεια Γεώργιος Νικ.Μούκος Σελίδα 3
3 Δίνονται τα επόµενα ζεύγη εξισώσεων, όπου Ε η ένταση του ηλεκτρικού πεδίου και η ένταση η ένταση του µαγνητικού πεδίου. Να εξετάσετε, ποιο από τα ζεύγη περιγράφει ηλεκτροµαγνητικό κύµα που διαδίδεται στο κενό: i 4 6 0,2 ηµ π (6 0 6 0 (.. B = t x S I 0 4 6 6 0 ηµ π (6 0 6 0 (.. ii iii 4 6 0,8 ηµ 2 π (5 0 2 0 (.. B = t x S I 0 4 6 6 0 ηµ 2 π (5 0 2 0 (.. 5 7 30 ηµ π (8 0 6 0 (.. B = t x S I 7 5 7 0 ηµ π (8 0 6 0 (.. Να αιτιολογήσετε ΠΛΗΡΩΣ την απάντηση σας. Θέµα 3 ο Δυο κύµατα διαδίδονται ταυτόχρονα κατά µήκος µιας τεντωµένης χορδής η οποία έχει διεύθυνση εκείνη του άξονα χ χ. από την συµβολή των δυο κυµάτων προκύπτει στάσιµο κύµα. Στο ακόλουθο σχήµα φαίνεται ένα στιγµιότυπο του στάσιµου κύµατος τη χρονική στιγµή κατά την οποία όλα τα σηµεία της χορδής βρίσκονται στις θέσεις της µέγιστης αποµάκρυνσης τους από τη θέση ισορροπίας. Η συχνότητα των κυµάτων που συµβάλουν για να δώσουν το στάσιµο κύµα είναι f = 40 Hz. Θεωρούµε ότι τη χρονική στιγµή t = 0 για x = 0 είναι και y = 0. + 0 0,0-0 y (cm 20 50 Λ x (cm α Να γραφεί η εξίσωση του στάσιµου κύµατος β Να υπολογίσετε το πλάτος της ταλάντωσης του σηµείου Κ της χορδής ( x = 50 cm γ Να βρεθεί η αποµάκρυνση από τη θέση ισορροπίας του σηµείου Κ της χορδής τη στιγµή που η ταχύτητα του ισούται µε το µισό της µέγιστης τιµής της. δ Πόσο είναι το πηλίκο της δυναµικής προς την κινητική ενέργεια της ταλάντωσης του σηµείου Κ τη χρονική αυτή στιγµή. ε Έστω Λ το σηµείο της χορδής το οποίο είναι συµµετρικό µε το Κ ως προς τον δεσµό ανάµεσα τους. Να υπολογίσετε την απόσταση µεταξύ των σηµείων Κ και Λ τη χρονική στιγµή κατά την οποία έχουν την µέγιστη ταχύτητα τους. Επιμέλεια Γεώργιος Νικ.Μούκος Σελίδα 4
"#$"$%%&'(%#*+$,&"$%(-. Θέµα 4 ο "#$% Δύο σύγχρονες σηµειακές πηγές Π και Π 2 δηµιουργούν στην επιφάνεια υγρού "# εγκάρσια $"%&'#(* κύµατα που $+,-./0* διαδίδονται +%0* µε ταχύτητα 2 " /.- υ = 2 5 # m/s. 3+,-#4'%#"( Μικρό κοµµάτι $5+( φελλού -67(-. 4%'#" %/7'$-. /",.5. #4 3-.383#(5.-, 5.&"5+5. 4 $ % &'( 9-/': /#,,75-6;;#" βρίσκεται <'8$/5.- σε $ κάποιο /7#-# σηµείο $+,8# Σ της = επιφάνειας 5+* -67(-.* πλησιέστερα ;+$-0$5'. στην πηγή Π $5+( 2. Η +%> 2 #?.#,7/'4($+ αποµάκρυνση του 5#4 σηµείου $+,8#4 Σ από τη = θέση.: ισορροπίας 5+ @0$+ του -$#''#8.* σε συνάρτηση 5#4 µε $ τον $4(7'5+$+ χρόνο, 5#( περιγράφεται &':(# '-%'765.-.: από τη γραφική 5+ παράσταση %'.6-/> του.'7$5.$+5#4 σχήµατος. Οι πηγές $&>,.5#*A-+%0* αρχίζουν να.'&8b#4( ταλαντώνονται (. 5.;.(5C(#(5.- τη χρονική 5+ στιγµή &'#(-/> t = 0 και $5-%,> εκτελούν * $ ταλαντώσεις + /.- /5;#"( της µορφής 5.;.(5C$-* y= 5+*,#'6>* Α ηµωt., D " +,E* %"# F. α <'85 Να βρείτε 5-* τις.#$57$-* αποστάσεις - r " και /.- - r # 2 5#4 του σηµείου $+,8#4 Σ = από.: τις 5-* πηγές +%0* Π και 2 " Π 2 /.-, 2 #..(58$5#-&. αντίστοιχα. &'(*+,$ 6 β Να γράψετε τη σχέση που δίνει την αποµάκρυνση του φελλού από τη θέση %%# F.%'7G55+$&0$+#438(-5+(.#,7/'4($+5#46;;#".:5+@0$+ ισορροπίας του σε συνάρτηση µε τον χρόνο, για t 0. -$#''#8.*5#4$$4(7'5+$+,5#(&':(#.%-.*H+ 6 &'(*+,$ %&# γ Ποιο είναι το µέτρο της ταχύτητας ταλάντωσης του φελλού κάποια χρονική 2#-#8(.-5#,05'#5+*5.&"5+5.*5.;7(5E$+*5#46;;#"/7#-.&'#(-/> $5-%,>* στιγµή t, κατά την οποία η αποµάκρυνσή του από τη θέση ισορροπίας του είναι "./.575+(##8.+.#,7/'4($>5#4.:5+@0$+-$#''#8.*5#4 y =5 3 0-3 m ; #/ 8(.-," % / ""+ & 0 &'(*+,$ 6 δ Έστω Κ η µέγιστη κινητική ενέργεια του φελλού µετά τη συµβολή. Αλλάζουµε %'# I$5E J " +,0%-$5+ /-(+5-/> (0'%-. 5#4 6;;#",57 5+ $4,<#;> D;;7B#4,5+$4&(:5+5.5E(5.;.(5C$E(5E(+%C(2 τη συχνότητα των ταλαντώσεων των πηγών Π και Π 2 έτσι ώστε η συχνότητά " /.-2 τους # 05$-C$5 να είναι ίση µε τα 0/9 της αρχικής τους συχνότητας. Αν µετά τη νέα συµβολή η µέγιστη + κινητική $4&(:5+57 ενέργεια 5#4* του (. φελλού 8(.- είναι 8$+ Κ 2,, να 5. "+ βρεθεί ο 5+* λόγος.'&-/>* / 2. 5#4* $4&(:5+5.*D(,57 5+ (0. $4,<#;> +,0%-$5+ /-(+5-/> (0'%-. 5#4 6;;#" 8(.- 7 J #.(. 2" <'@8#;:%#* (Πανελλήνιες ΓΕΛ 204 2 " 8(5.-3 $4( $ % & ' ( / # # Επιμέλεια Γεώργιος Νικ.Μούκος Σελίδα 5 /&'0%"$%0$%&'(&% &'(*+,(