ΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2009 Αποχή και εκλογική συµπεριφορά κατά τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009

Γενική ιεύθυνση Επικοινωνίας Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώµης Βρυξέλλες, 13 Νοεµβρίου 2012 ΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2009 Αποχή και εκλογική συµπεριφορά κατά τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 ΚΥΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η παρούσα συγκεφαλαιωτική έκθεση βασίζεται σε δευτερογενή έρευνα σχετικά µε την αποχή και την εκλογική συµπεριφορά που πραγµατοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2009. Πρόκειται για το πρώτο βήµα της στρατηγικής κοινωνικού µάρκετινγκ της Γ Επικοινωνίας ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών του 2014. Τα δεδοµένα προέρχονται από µελέτη του Ευρωβαρόµετρου που διενεργήθηκε από την TNS Opinion µετά τις εκλογές του 2009. Η επιτόπια έρευνα πραγµατοποιήθηκε µεταξύ της 12ης Ιουνίου και της 6ης Ιουλίου 2009, µε τη συµµετοχή 26 830 ευρωπαίων πολιτών σε ηλικία ψήφου (18 ετών και άνω, ή 16 ετών και άνω στην Αυστρία). I. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ...2 1. 1979-2009: Τάσεις που διέπουν τη συµµετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές...2 2. 2004-2009: Τάσεις που διέπουν τη συµµετοχή ανά οµάδες κρατών µελών...2 3. 1979-2009: Συµµετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές ανά κράτος µέλος...3 4. ιαφορές ως προς τη συµµετοχή µεταξύ των ευρωπαϊκών εκλογών του 2009 και των εθνικών βουλευτικών εκλογών...4 II. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΨΗΦΙΣΑΝΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΗ ΨΗΦΙΣΑΝΤΩΝ...6 III. ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΚΑΙ ΜΗ ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2009...7 1. Συµπεριφορά ψηφισάντων (43%)...7 2. Συµπεριφορά µη ψηφισάντων (57%)...7 IV. ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΟΥΣ ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΤΟ 2009...9 1. Κατηγορίες ψηφισάντων...9 2. Λόγοι συµµετοχής στην ψηφοφορία...9 3. Λόγοι συµµετοχής στην ψηφοφορία: ανά ηλικία και επάγγελµα...10 V. ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΟΥΣ ΜΗ ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΤΟ 2009...11 1. Κατηγορίες µη ψηφισάντων...11 2. Λόγοι αποχής...11 3. Λόγοι αποχής: ανά ηλικία και επάγγελµα...12 Πίνακας 1: Λεπτοµερή προφίλ των τεσσάρων κατηγοριών µη ψηφισάντων («απεχόντων»)...13 Πίνακας 2: Λόγοι αποχής ανά κατηγορία µη ψηφισάντων («απεχόντων»)...14 VI. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ...15

I. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1. 1979-2009: Τάσεις που διέπουν τη συµµετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές Η συµµετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές µειώθηκε κατά σχεδόν 19 ποσοστιαίες µονάδες σε διάστηµα 30 ετών, από 61,99% το 1979 σε 43% το 2009. Η αποχή αυξήθηκε κατά σχεδόν 27 ποσοστιαίες µονάδες, από 30,08% το 1979 σε 57% το 2009. 2. 2004-2009: Τάσεις που διέπουν τη συµµετοχή ανά οµάδες κρατών µελών Οι τάσεις που διέπουν τη συµµετοχή στα 27 κράτη µέλη µπορούν να διαιρεθούν σε τέσσερις οµάδες: Σηµαντική αύξηση της συµµετοχής σε 8 κράτη µέλη Σταθερή συµµετοχή σε 8 κράτη µέλη Συµµετοχή µειωµένη λιγότερο από 4 µονάδες σε 7 κράτη µέλη Συµµετοχή µειωµένη από 6 έως 27 µονάδες σε 4 κράτη µέλη Εσθονία +17,07 Φινλανδία +0,87 ΗΒ -3,82 Λιθουανία -27,40 Λεττονία +12,36 Γερµανία +0,30 Μάλτα -3,60 Κύπρος -13,10 ανία +11,65 Ιρλανδία +0,06 Κάτω Χώρες -2,51 Ελλάδα -10,61 Βουλγαρία +9,77 Λουξεµβούργο -0,59 Ουγγαρία -2,19 Ιταλία -6,67 Σουηδία +7,68 Βέλγιο -0,42 Γαλλία -2,13 Πολωνία +3,66 Ισπανία -0,27 Πορτογαλία -1,82 Αυστρία +3,54 Τσεχική ηµ. -0,10 Ρουµανία -1,80 Σλοβακία +2,67 Σλοβενία -0,02

3. 1979-2009: Συµµετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές ανά κράτος µέλος Κράτη µέλη 1979 1984 1989 1994 1999 2004 2009 ιαφορά 2009-2004 Βέλγιο 91,36% 92,09% 90,73% 90,66% 91,05% 90,81% 90,39% -0,42 ανία 47,82% 52,38% 46,17% 52,92% 50,46% 47,89% 59,54% +11,65 Γερµανία 65,73% 56,76% 62,28% 60,02% 45,19% 43,00% 43,30% +0,3 Ιρλανδία 63,61% 47,56% 68,28% 43,98% 50,21% 58,58% 58,64% +0,06 Γαλλία 60,71% 56,72% 48,80% 52,71% 46,76% 42,76% 40,63% -2,13 Ιταλία 85,65% 82,47% 81,07% 73,60% 69,76% 71,72% 65,05% -6,67 Λουξεµβούργο 88,91% 88,79% 87,39% 88,55% 87,27% 91,35% 90,75% -0,6 Κάτω Χώρες 58,12% 50,88% 47,48% 35,69% 30,02% 39,26% 36,75% -2,51 Ηνωµένο Βασίλειο 32,35% 32,57% 36,37% 36,43% 24,00% 38,52% 34,70% -3,82 Ελλάδα 80,59% 80,03% 73,18% 70,25% 63,22% 52,61% -10,61 Ισπανία 54,71% 59,14% 63,05% 45,14% 44,90% -0,24 Πορτογαλία 51,10% 35,54% 39,93% 38,60% 36,78% -1,82 Σουηδία 38,84% 37,85% 45,53% +7,68 Αυστρία 49,40% 42,43% 45,97% +3,54 Φινλανδία 30,14% 39,43% 40,30% +0,87 Τσεχική ηµοκρατία 28,30% 28,20% -0,1 Εσθονία 26,83% 43,90% +17,07 Κύπρος 72,50% 59,40% -13,1 Λιθουανία 48,38% 20,98% -27,4 Λεττονία 41,34% 53,70% +12,36 Ουγγαρία 38,50% 36,31% -2,19 Μάλτα 82,39% 78,79% -3,6 Πολωνία 20,87% 24,53% +3,66 Σλοβενία 28,35% 28,33% -0,02 Σλοβακία 16,97% 19,64% +2,67 Βουλγαρία 38,99% - Ρουµανία 27,67% - ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ 61,99% 58,98% 58,41% 56,67% 49,51% 45,47% 43,00% -2,47 Εξαιρουµένων των τριών χωρών όπου η ψήφος είναι υποχρεωτική, η συµµετοχή είναι υψηλότερη στη Μάλτα (78,8%), την Ιταλία (65%) και τη ανία (59,5%) Η Σλοβακία (80,4%), η Λιθουανία (79%) και η Πολωνία (75,5%) έχουν τα υψηλότερα ποσοστά µη ψηφισάντων.

4. ιαφορές ως προς τη συµµετοχή µεταξύ των ευρωπαϊκών εκλογών του 2009 και των εθνικών βουλευτικών εκλογών Στον πίνακα που ακολουθεί επισηµαίνονται οι διαφορές ως προς τη συµµετοχή µεταξύ των ευρωπαϊκών εκλογών και των εθνικών βουλευτικών εκλογών. Για κάθε κράτος µέλος, η συµµετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές του Ιουνίου 2009 συγκρίθηκε µε τη συµµετοχή στις πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές. Ξεχώρισαν τα ακόλουθα σηµεία: - Από το 2009, εθνικές βουλευτικές εκλογές έχουν διεξαχθεί σε 23 κράτη µέλη. Σε 20 κράτη µέλη, η συµµετοχή στις εθνικές εκλογές ήταν µεγαλύτερη σε σύγκριση µε τις ευρωπαϊκές εκλογές, µε αποκλίσεις από 6,80 ποσοστιαίες µονάδες (Λεττονία, Σεπτέµβριος 2011) ως 39,47 µονάδες (Σλοβακία, Μάρτιος 2012). - Σε τέσσερα κράτη µέλη, από το 2009 δεν έχουν διεξαχθεί εθνικές εκλογές. Κατά συνέπεια, για τον υπολογισµό χρησιµοποιήθηκαν τα αποτελέσµατα των εθνικών βουλευτικών εκλογών που προηγήθηκαν των ευρωπαϊκών εκλογών του 2009. Και αυτά µε τη σειρά τους δείχνουν ότι η συµµετοχή στις εθνικές εκλογές ήταν υψηλότερη από ό,τι στις ευρωπαϊκές, µε αποκλίσεις που φτάνουν τις 32,84 ποσοστιαίες µονάδες (Αυστρία, Σεπτέµβριος 2008).

Χώρα Εθνικές εκλογές Ηµεροµ ηνία 2008 ιαφορές ως προς τη συµµετοχή µεταξύ των ευρωπαϊκών εκλογών του 2009 και των πιο πρόσφατων εθνικών βουλευτικών εκλογών Συµµετο χή Ευρωπαϊκές Εθνικές εκλογές εκλογές Ιούνιος 2009 2009 2010 2011 2012 Συµµετοχή Ηµεροµ ηνία Συµµετοχή Ηµερο µηνία Συµµετοχή Ηµεροµ ηνία Συµµετοχή Ηµεροµ ηνία Συµµετοχή ιαφορές ως προς τη συµµετοχή BE 90.39% Ιούν-10 89.28% +1.11 BG 38.99% Ιούλ-09 60.20% -21.21 CZ 28.22% Μάι-10 62.60% -34.38 DK 59.54% Σεπ-11 87.70% -28.16 DE 43.27% Σεπ-09 70.80% -27.53 EE 43.90% Μάρ-11 63.50% -19.60 IE 58.64% Φεβ-11 69.19% -10.55 EL 52.61% Ιούν-12 62.47% -9.86 ES 44.87% Νοέµ-11 71.69% -26.82 FR* 40.63% Ιούν-12 55.4% -14.77 IT Απρ-08 80.51% 65.05% -15.46 CY 59.40% Μάι-11 78.70% -19.30 LT* 20.98% Οκτ-12 35.91% -14.93 LV 53.70% Σεπ-11 60.50% -6.80 LU 90.76% Ιούν-09 89.15% +1.61 HU* 36.31% Απρ-10 64.17% -7.86 MT Μάρ-08 93.30% 78.79% -14.51 NL 36.75% Σεπ-12 74.6% -37.85 AT Σεπ-08 78.81% 45.97% -32.84 PL 24.53% Οκτ-11 48.90% -24.37 PT 36.77% Ιούν-11 58.07% -21.30 RO Νοέµ-08 39.20% 27.67% -11.53 SI 28.37% εκ-11 65.60% -37.23 SK 19.64% Μάρ-12 59.11% -39.47 FI 38.60% Απρ-11 70.50% -31.90 SE 45.53% Σεπ-10 84.63% -39.10 UK 34.70% Μάι-10 65.10% -30.40 * Στη Γαλλία, τη Λιθουανία και την Ουγγαρία: συµµετοχή στον δεύτερο γύρο.

II. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΨΗΦΙΣΑΝΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΗ ΨΗΦΙΣΑΝΤΩΝ Πηγή: Μετεκλογικό ΕΒ/EΚ 73.1. ΕΕ27 Επιτόπια έρευνα: 12 Ιουνίου - 6 Ιουλίου 2009 (TNS Opinion) Συµµετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 ΨΗΦΙΣΑΝ ΕΝ ΨΗΦΙΣΑΝ ΦΥΛΟ Άνδρες 43,9% 56,1% Γυναίκες 42,1% 57,9% ΗΛΙΚΙΑ 18-24 ετών 29,1% 70,9% 25-39 ετών 35,7% 64,3% 40-54 ετών 43,7% 56,3% 55 ετών και άνω 50,0% 50,0% ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕ Ο (ΤΕΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ) 15 ετών ή νωρίτερα 42,6% 57,4% µεταξύ 16 και 19 ετών 39,9% 60,1% 20 ετών και άνω 51,9% 48,1% ακόµη φοιτούν 33,9% 66,1% ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Αυτοαπασχολούµενοι 51,2% 48,8% ιευθυντικά στελέχη 53,5% 46,5% Υπάλληλοι 44,4% 55,6% Χειρώνακτες εργαζόµενοι 35,9% 64,1% Άτοµα που ασχολούνται µε τα οικιακά 41,7% 58,3% Άνεργοι 28,0% 72,0% Συνταξιούχοι 49,0% 51,0% Φοιτητές 33,9% 66,1% ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Αγροτική κοινότητα 44,1% 55,9% Μικρού ή µεσαίου µεγέθους πόλη 43,0% 57,0% Μεγάλη πόλη 41,4% 58,6% ΑΥΤΟΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ Χαµηλό επίπεδο (1-4) 33,2% 66,8% Μέσο επίπεδο (5-6) 44,3% 55,7% Υψηλό επίπεδο (7-10) 53,5% 46,5% ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΙΑ ΙΚΤΥΟΥ Καθηµερινά 44,7% 55,3% Συχνά/Μερικές φορές 44,0% 56,0% Ποτέ 42,9% 57,1% ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΕΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Ναι 49% 51% Όχι 33,5% 66,5% ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΕΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥΣ Ναι 44,1% 55,9% Όχι 33,6% 66,4% ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΗΣ ΕΕ Ναι 49,1% 50,9% Όχι 33,0% 67,0%

III. ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΚΑΙ ΜΗ ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2009: ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΕ ΣΥΝ ΥΑΣΜΟ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 1. Συµπεριφορά ψηφισάντων (43%) 71% είχαν αποφασίσει πολύ καιρό πριν ότι θα ψηφίσουν. Πότε αποφάσισαν να ψηφίσουν; - 50% των ψηφισάντων δήλωσαν ότι ψηφίζουν πάντα το ίδιο πολιτικό κόµµα ή τον ίδιο υποψήφιο. 21% είχαν λάβει την απόφασή τους αρκετούς µήνες πριν από τις εκλογές. - Η µειοψηφία των ψηφισάντων αποφάσισαν κατά τις εβδοµάδες (13%) και τις ηµέρες (9%) που προηγήθηκαν των εκλογών, ή την ηµέρα των εκλογών (6%). Εύλογα συνάγεται το συµπέρασµα ότι αυτό το 28% των ψηφισάντων που αποφάσισαν κατά τις εβδοµάδες ή τις ηµέρες που προηγήθηκαν των εκλογών ενδέχεται να αποτελεί την πλέον δεκτική στις προεκλογικές εκστρατείες οµάδα, µε την κάλυψη από τα µέσα ενηµέρωσης να αυξάνεται κατά τις ηµέρες που προηγούνται των εκλογών. ΨΗΦΙΣΑΝ Πάντα ψηφίζετε έτσι Αποφασίσατ ε λίγους µήνες πριν Αποφασίσατε λίγες εβδοµάδες πριν Αποφασίσατε λίγες ηµέρες πριν από τις εκλογές Αποφασίσατε την ηµέρα των εκλογών εν γνωρίζω ΗΛΙΚΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Αυτοαπασχολούµ ενοι ιευθυντικά στελέχη 18-24 30% 28% 17% 17% 8% - 25-39 41% 26% 14% 9% 8% 2% 40-54 47% 22% 13% 9% 8% 1% 55+ 58% 17% 12% 8% 4% 1% 52% 24% 13% 5% 4% 2% 41% 23% 15% 12% 8% 1% Υπάλληλοι 47% 24% 11% 10% 7% 1% Χειρώνακτες εργαζόµενοι Άτοµα που ασχολούνται µε τα οικιακά 43% 23% 14% 10% 9% 1% 57% 17% 14% 6% 4% 2% Άνεργοι 41% 25% 12% 10% 12% - Συνταξιούχοι 60% 16% 11% 8% 4% 1% Φοιτητές 28% 26% 20% 18% 7% 1% 2. Συµπεριφορά µη ψηφισάντων (57%) Πηγή: Μετεκλογικό ΕΒ/EΚ 73.1. ΕΕ27 Επιτόπια έρευνα: 12 Ιουνίου 6 Ιουλίου 2009 (TNS Opinion) 32% αποφάσισαν να µην ψηφίσουν την τελευταία στιγµή.

Πότε αποφάσισαν να µην ψηφίσουν; - 22% των µη ψηφισάντων δήλωσαν ότι δεν ψηφίζουν ποτέ. - 32% των µη ψηφισάντων δήλωσαν ότι είχαν αποφασίσει να µην ψηφίσουν είτε αρκετές ηµέρες πριν από τις εκλογές (16%) είτε την ηµέρα των εκλογών (16%). Εύλογα συνάγεται το συµπέρασµα ότι, για αυτή την τελευταία κατηγορία, όλες οι αποφάσεις λαµβάνονται κατά την εβδοµάδα που προηγείται των εκλογών, κάτι που σηµαίνει ότι θα µπορούσαν ενδεχοµένως να πεισθούν να ψηφίσουν. ΕΝ ΨΗΦΙΣΑΝ Ποτέ δεν ψηφίζετε Αποφασίσατε λίγους µήνες πριν Αποφασίσατε λίγες εβδοµάδες πριν Αποφασίσατε λίγες ηµέρες πριν από τις εκλογές Αποφασίσατε την ηµέρα των εκλογών εν γνωρίζω ΗΛΙΚΙΑ 18-24 33% 11% 8% 17% 14% 17% 25-39 28% 14% 12% 14% 18% 14% 40-54 18% 20% 18% 16% 18% 10% 55+ 16% 23% 18% 18% 13% 12% ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Αυτοαπασχολο ύµενοι ιευθυντικά στελέχη 18% 19% 14% 18% 20% 11% 9% 15% 15% 18% 28% 15% Υπάλληλοι 19% 18% 13% 17% 20% 13% Χειρώνακτες εργαζόµενοι Άτοµα που ασχολούνται µε τα οικιακά 24% 18% 15% 15% 15% 13% 25% 16% 16% 14% 16% 13% Άνεργοι 38% 17% 12% 12% 11% 10% Συνταξιούχοι 15% 23% 18% 18% 13% 13% Φοιτητές 26% 9% 8% 21% 16% 20% Πηγή: Μετεκλογικό ΕΒ/EΚ 73.1. ΕΕ27 Επιτόπια έρευνα: 12 Ιουνίου 6 Ιουλίου 2009 (TNS Opinion)

IV. ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΟΥΣ ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΤΟ 2009 1. Κατηγορίες ψηφισάντων Από το 43% των ψηφισάντων στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009, ποσοστό 50% δήλωσαν ότι ψηφίζουν πάντα το ίδιο κόµµα. Ε: Πότε αποφασίσατε να ψηφίσετε; 2. Λόγοι συµµετοχής στην ψηφοφορία Ε: Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους αποφασίσατε να ψηφίσετε στις ευρωπαϊκές εκλογές; (έως 3 απαντήσεις) ΕΕ27 (43% των ψηφοφόρων) Κατηγορίες λόγων Επειδή η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική 2% υποχρεωτική ψήφος Είναι καθήκον σας ως πολίτη 47% Πάντα ψηφίζετε 40% ψήφος ως καθήκον του πολίτη Για να υποστηρίξετε το πολιτικό κόµµα στο οποίο 24% αισθάνεστε κοντά ψήφος υποστήριξης Για να υποστηρίξετε την κυβέρνησή σας 9% Για να εκφράσετε τη διαφωνία σας 11% Για να αποδοκιµάσετε την κυβέρνησή σας 5% ψήφος διαµαρτυρίας Για να αποδοκιµάσετε την ΕΕ 2% Μπορείτε να αλλάξετε τα πράγµατα ψηφίζοντας στις 19% ευρωπαϊκές εκλογές Είστε υπέρ της ΕΕ 16% Αισθάνεστε Ευρωπαίος/ πολίτης της ΕΕ 13% ευρωπαϊκή ψήφος Η ΕΕ παίζει σηµαντικό ρόλο στην καθηµερινή σας ζωή 6% Σας ενδιαφέρουν πολύ τα ευρωπαϊκά θέµατα 5% Οι πληροφορίες που λάβατε στη διάρκεια της αποτέλεσµα προεκλογικών προεκλογικής εκστρατείας σας έπεισαν να πάτε να 5% εκστρατειών ψηφίσετε Άλλο (αυθόρµητα) 1% εν γνωρίζω 1% Πηγή: Μετεκλογικό ΕΒ/EΚ 73.1. ΕΕ27 Επιτόπια έρευνα: 12 Ιουνίου 6 Ιουλίου 2009 (TNS Opinion)

3. Λόγοι συµµετοχής στην ψηφοφορία: ανά ηλικία και επάγγελµα Πηγή: Μετεκλογικό ΕΒ/EΚ 73.1. ΕΕ27 Επιτόπια έρευνα: 12 Ιουνίου 6 Ιουλίου 2009 (TNS Opinion) Είναι καθήκον σας ως πολίτη ΕΕ27 ΗΛΙΚΙΑ 18-24 25-39 40-54 55+ Αυτοαπασχο λούµενοι ιευθυντι κά στελέχη Υπάλληλοι ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Χειρώνα κτες εργαζόµ ενοι Άτοµα που ασχολούντα ι µε τα οικιακά Άνεργοι Συνταξιο ύχοι 47% 46% 42% 48% 49% 40% 50% 48% 46% 45% 47% 50% 44% Φοιτητές Πάντα ψηφίζετε 40% 28% 39% 39% 43% 37% 43% 37% 43% 40% 30% 43% 27% Για να υποστηρίξετε το πολιτικό κόµµα στο οποίο αισθάνεστε κοντά Μπορείτε να αλλάξετε τα πράγµατα ψηφίζοντας στις ευρωπαϊκές εκλογές 24% 23% 24% 24% 25% 22% 21% 25% 24% 23% 25% 26% 25% 19% 22% 20% 21% 17% 24% 23% 20% 20% 19% 18% 15% 23% Είστε υπέρ της ΕΕ 16% 16% 16% 18% 16% 18% 22% 16% 15% 15% 11% 15% 18% Αισθάνεστε Ευρωπαίος/ πολίτης της ΕΕ Για να εκφράσετε τη διαφωνία σας Για να υποστηρίξετε την κυβέρνησή σας Η ΕΕ παίζει σηµαντικό ρόλο στην καθηµερινή σας ζωή Για να αποδοκιµάσετε την κυβέρνησή σας Σας ενδιαφέρουν πολύ τα ευρωπαϊκά θέµατα Οι πληροφορίες που λάβατε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας σας έπεισαν να πάτε να ψηφίσετε Για να αποδοκιµάσετε την ΕΕ Επειδή η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική 13% 18% 15% 13% 12% 9% 21% 13% 15% 10% 9% 11% 23% 11% 12% 12% 12% 9% 11% 10% 11% 14% 7% 12% 10% 12% 9% 9% 9% 8% 9% 9% 8% 8% 9% 11% 7% 9% 10% 6% 8% 8% 7% 5% 6% 11% 10% 5% 5% 5% 4% 8% 5% 6% 5% 7% 5% 7% 4% 6% 6% 5% 9% 5% 5% 5% 3% 8% 5% 5% 5% 7% 6% 6% 3% 4% 5% 7% 5% 7% 5% 4% 4% 5% 2% 5% 5% 6% 5% 4% 8% 2% 2% 2% 3% 2% 3% 3% 2% 3% 1% 3% 2% 1% 2% 3% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 3% 2% 4% 2% 3% Άλλο (αυθόρµητα) 1% 2% 1% 1% 1% 1% 1% 2% 1% 1% 2% 1% 2% εν γνωρίζω 1% 0% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 0%

V. ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΟΥΣ ΜΗ ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΤΟ 2009 1. Κατηγορίες µη ψηφισάντων Το 57% των µη ψηφισάντων («απεχόντων») στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 µπορεί να ταξινοµηθεί σε τέσσερις κατηγορίες. Ε: Πότε αποφασίσατε να µην ψηφίσετε; 2. Λόγοι αποχής Οι λόγοι αποχής το 2009 ήταν κυρίως γενικής πολιτικής φύσεως. Ε: Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους ΕΝ ψηφίσατε στις πρόσφατες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Πηγή: Μετεκλογικό ΕΒ/EΚ 73.1. ΕΕ27 Επιτόπια έρευνα: 12 Ιουνίου - -6 Ιουλίου 2009 (TNS Opinion)

3. Λόγοι αποχής: ανά ηλικία και επάγγελµα Πηγή: Μετεκλογικό ΕΒ/EΚ 73.1. ΕΕ27 Επιτόπια έρευνα: 12 Ιουνίου - -6 Ιουλίου 2009 Έλλειψη εµπιστοσύνης/ δυσαρέσκεια για την πολιτική γενικά ΕΕ27 18-24 ΗΛΙΚΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ 25-39 40-54 55+ Αυτοαπασχολού µενοι ιευθυντικά στελέχη Υπάλλη λοι Χειρώνακτες εργαζόµενοι Άτοµα που ασχολούνται µε τα οικιακά Άνεργοι Συνταξιούχοι Φοιτητές 28% 19% 26% 32% 31% 26% 25% 28% 31% 29% 30% 29% 16% εν ενδιαφέροµαι για την πολιτική 17% 20% 17% 15% 15% 13% 9% 16% 19% 17% 25% 15% 12% Η ψήφος δεν έχει αξία/ η ψήφος δεν αλλάζει κάτι 17% 12% 17% 17% 18% 12% 10% 14% 18% 16% 24% 18% 7% Σε διακοπές/ µακριά από το σπίτι 10% 11% 11% 10% 9% 13% 19% 11% 9% 12% 7% 9% 14% Πολύ απασχοληµένος/ έλλειψη χρόνου/ εργασία εν γνωρίζω πολλά σχετικά µε την ΕΕ/ το ΕΚ ή τις ευρωπαϊκές εκλογές 10% 16% 14% 11% 5% 17% 16% 14% 15% 6% 5% 3% 19% 10% 9% 12% 8% 12% 7% 6% 8% 13% 13% 9% 12% 10% Ψηφίζω σπάνια ή ποτέ 10% 14% 12% 9% 6% 8% 4% 11% 11% 10% 17% 5% 9% εν ενδιαφέροµαι για ευρωπαϊκά θέµατα 9% 7% 7% 10% 9% 4% 3% 6% 9% 10% 12% 11% 4% εν είµαι πραγµατικά ικανοποιηµένος µε το ΕΚ ως θεσµικό όργανο 8% 5% 7% 9% 10% 6% 12% 7% 9% 8% 7% 10% 4% Ασθένεια/πρόβληµα υγείας 7% 2% 4% 5% 14% 3% 3% 2% 3% 11% 4% 18% 2% Έλλειψη δηµόσιας συζήτησης/ έλλειψη εκλογικής εκστρατείας Απασχοληµένος σε οικογενειακές δραστηριότητες/ δραστηριότητες αναψυχής 6% 5% 5% 6% 6% 6% 7% 5% 6% 5% 6% 6% 4% 5% 5% 7% 5% 5% 8% 7% 7% 6% 7% 4% 3% 6% Αντίθετος µε την ΕΕ 4% 2% 2% 6% 5% 3% 2% 4% 4% 4% 3% 5% 2% Προβλήµατα εγγραφής ή εκλογικού βιβλιαρίου 3% 5% 4% 3% 2% 4% 7% 2% 3% 2% 6% 2% 4% εν γνώριζα ότι διεξάγονταν εκλογές 2% 3% 2% 1% 1% 2% 1% 1% 2% 1% 2% 1% 2% Άλλο (αυθόρµητα) 6% 9% 5% 6% 6% 5% 9% 8% 6% 3% 4% 7% 12% εν γνωρίζω 3% 5% 3% 2% 3% 4% 2% 2% 2% 3% 3% 4% 7%

Πίνακας 1: Λεπτοµερή προφίλ των τεσσάρων κατηγοριών µη ψηφισάντων («απεχόντων») ΑΥΘΟΡΜΗΤΗ ΑΠΟΧΗ 26% Ορισµός - Αποφάσισαν να µην ψηφίσουν λίγες µόλις ηµέρες πριν από τις εκλογές ή, σε ορισµένες περιπτώσεις, ακόµα και την ηµέρα των εκλογών. Κοινωνικοδηµογραφικά χαρακτηριστικά - Κυρίως γυναίκες - Ελάχιστα νεότερης ηλικίας (ποσοστό κατά 3 µονάδες υψηλότερο στην κατηγορία 18-39 ετών σε σχέση µε το σύνολο των µη ψηφισάντων) - Υψηλότερο επίπεδο µόρφωσης - Κυρίως εργαζόµενοι, σε ελαφρώς µικρότερο βαθµό άνεργοι και συνταξιούχοι µεγάλο ποσοστό υψηλόβαθµων στελεχών, ιδίως διευθυντικά στελέχη - Ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό σε αγροτικές περιοχές (κατά 3 µονάδες υψηλότερο στην κατηγορία των αγροτικών περιοχών σε σχέση µε το σύνολο των µη ψηφισάντων) - Οι πιο συχνοί χρήστες του διαδικτύου: το χρησιµοποιούν τα δύο τρίτα, 44% σε σχεδόν καθηµερινή βάση - 68% ψήφισαν στις τελευταίες εθνικές εκλογές Α ΙΕΥΚΡΙΝΙΣΤΗ ΑΠΟΧΗ 30% Ορισµός - εν απάντησαν πότε έλαβαν την απόφαση να µην ψηφίσουν. Κοινωνικοδηµογραφικά χαρακτηριστικά - Ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό ανδρών - Ελαφρώς µεγαλύτερης ηλικίας (ποσοστό κατά 6 µονάδες υψηλότερο στην κατηγορία 55 ετών και άνω σε σχέση µε το σύνολο των µη ψηφισάντων) - Χαµηλότερο ποσοστό ατόµων που εγκατέλειψαν το σχολείο σε ηλικία µεταξύ 16 και 19 ετών - Ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό συνταξιούχων - Λιγότεροι άνεργοι και χειρώνακτες εργαζόµενοι - Ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό σε αστικές περιοχές (κατά 3 µονάδες υψηλότερο στην κατηγορία των µικρού και µεσαίου µεγέθους πόλεων σε σχέση µε το σύνολο των µη ψηφισάντων) - Χρήση του διαδικτύου συγκρίσιµη προς εκείνη του συνόλου των µη ψηφισάντων - 73% ψήφισαν στις τελευταίες εθνικές εκλογές Λόγοι µη συµµετοχής στην ψηφοφορία Λόγοι ευρύτερης πολιτικής φύσεως (53% του συνόλου των µη ψηφισάντων) Προσωπικοί λόγοι (34% του συνόλου των µη ψηφισάντων) Λόγοι που σχετίζονται άµεσα µε την ΕΕ (30% του συνόλου των µη ψηφισάντων) ΣΥΝΕΙ ΗΤΗ ΑΠΟΧΗ 26% 38% 53% 27% Ορισµός - Έλαβαν την απόφαση να µην ψηφίσουν εβδοµάδες ή ακόµα και µήνες πριν από τις εκλογές. Κοινωνικοδηµογραφικά χαρακτηριστικά - Ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό ανδρών - Οι µεγαλύτεροι σε ηλικία (ποσοστό κατά 9 µονάδες υψηλότερο στην κατηγορία 40 ετών και άνω σε σχέση µε το σύνολο των µη ψηφισάντων) - Λίγες διαφορές από άποψη µορφωτικού επιπέδου, αν και ελαφρώς υψηλότερο το ποσοστό ερωτηθέντων που διέκοψαν τις σπουδές τους πριν από την ηλικία των 20 ετών - Περισσότεροι συνταξιούχοι - Ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό σε αγροτικές περιοχές (κατά 3 µονάδες υψηλότερο στην κατηγορία των αγροτικών περιοχών σε σχέση µε το σύνολο των µη ψηφισάντων) - Οι λιγότερο συχνοί χρήστες του διαδικτύου - 58% ψήφισαν στις τελευταίες εθνικές εκλογές Λόγοι µη συµµετοχής στην ψηφοφορία Λόγοι ευρύτερης πολιτικής φύσεως (53% του συνόλου των µη ψηφισάντων) Προσωπικοί λόγοι (34% του συνόλου των µη ψηφισάντων) Λόγοι που σχετίζονται άµεσα µε την ΕΕ (30% του συνόλου των µη ψηφισάντων) Ορισµός - εν ψηφίζουν ποτέ. ΜΟΝΙΜΗ ΑΠΟΧΗ 18% 25% 50% 12% Κοινωνικοδηµογραφικά χαρακτηριστικά - Κυρίως άνδρες - Οι νεότεροι (ποσοστό κατά 17 µονάδες υψηλότερο στην κατηγορία 18-39 ετών σε σχέση µε το σύνολο των µη ψηφισάντων) - Λιγότερο µορφωµένοι - Περισσότεροι χειρώνακτες εργαζόµενοι, και ιδίως περισσότεροι άνεργοι - Το µεγαλύτερο ποσοστό σε αστικές περιοχές (κατά 6 µονάδες υψηλότερο στις κατηγορίες των µικρών, µεσαίων ή µεγάλων πόλεων σε σχέση µε το σύνολο των µη ψηφισάντων) - Χρήση του διαδικτύου µόλις άνω του µετρίου (εντυπωσιακό σε τόσο νεαρή ηλικιακά οµάδα) - 14% ψήφισαν στις τελευταίες εθνικές εκλογές Λόγοι µη συµµετοχής στην ψηφοφορία Λόγοι ευρύτερης πολιτικής φύσεως (53% του συνόλου των µη ψηφισάντων) Προσωπικοί λόγοι (34% του συνόλου των µη ψηφισάντων) Λόγοι που σχετίζονται άµεσα µε την ΕΕ (30% του συνόλου των µη ψηφισάντων) 64% 23% 41% Λόγοι µη συµµετοχής στην ψηφοφορία Λόγοι ευρύτερης πολιτικής φύσεως (53% του συνόλου των µη ψηφισάντων) Προσωπικοί λόγοι (34% του συνόλου των µη ψηφισάντων) Λόγοι που σχετίζονται άµεσα µε την ΕΕ (30% του συνόλου των µη ψηφισάντων) 74% 14% 29% Πηγή: Μετεκλογικό ΕΒ/EΚ 73.1. ΕΕ27 Επιτόπια έρευνα: 12 Ιουνίου - -6 Ιουλίου 2009 (TNS Opinion)

Πίνακας 2: Λόγοι αποχής ανά κατηγορία µη ψηφισάντων («απεχόντων») ΣΥΝΟΛΟ Απέχοντες ΕΕ27 Αυθόρµητη αποχή Συνειδητή αποχή Μόνιµη αποχή Αδιευκρίνιστη αποχή Γενικότεροι λόγοι 100% 26% 26% 18% 30% Λόγοι ευρύτερης πολιτικής φύσεως* 53% 38% 64% 74% 25% Λόγοι που σχετίζονται άµεσα µε την Ευρωπαϊκή Ένωση** 30% 27% 41% 29% 12% Προσωπικοί λόγοι*** 34% 53% 23% 14% 50% Λεπτοµερής αιτιολογία Έλλειψη εµπιστοσύνης/ δυσαρέσκεια για την πολιτική γενικά* 28% 23% 43% 23% 12% Η ψήφος δεν έχει αξία/ η ψήφος δεν αλλάζει κάτι* 17% 13% 23% 18% 6% εν ενδιαφέροµαι για την πολιτική* 17% 11% 17% 29% 9% εν γνωρίζω πολλά σχετικά µε την ΕΕ/ το ΕΚ ή τις ευρωπαϊκές εκλογές** 10% 10% 13% 11% 6% Πολύ απασχοληµένος/ έλλειψη χρόνου/ εργασία*** 10% 18% 6% 5% 12% Σε διακοπές/ µακριά από το σπίτι*** 10% 15% 8% 2% 20% Ψηφίζω σπάνια ή ποτέ* 9% 3% 4% 31% 4% εν ενδιαφέροµαι για ευρωπαϊκά θέµατα** 9% 6% 11% 12% 4% εν είµαι πραγµατικά ικανοποιηµένος µε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως θεσµικό όργανο** 8% 7% 14% 5% 1% Ασθένεια/πρόβληµα υγείας*** 7% 11% 6% 3% 7% Έλλειψη δηµόσιας συζήτησης/ έλλειψη εκλογικής εκστρατείας** 6% 8% 7% 2% 3% Απασχοληµένος σε οικογενειακές δραστηριότητες/ δραστηριότητες αναψυχής*** 5% 11% 3% 1% 4% Αντίθετος µε την ΕΕ** 4% 2% 7% 3% 1% Προβλήµατα εγγραφής ή εκλογικού βιβλιαρίου*** 3% 3% 1% 3% 10% εν γνώριζα ότι διεξάγονταν εκλογές 2% 1% 1% 2% 6% Άλλο (αυθόρµητα) 6% 6% 5% 4% 13% εν γνωρίζω 3% 1% 2% 3% 11% Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώµης

VI. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 1) 27 θεµατολογικά δελτία µε θέµα «Αποχή» 2) 27 θεµατολογικά δελτία µε θέµα «Προφίλ ψηφοφόρων» Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώµης Jacques Nancy +32 2 284 24 85 EPEurobarometer@europarl.europa.eu