Επιστημονικό Συμπόσιο ALCOVE Αθήνα 12 & 13 Οκτωβρίου 2012 Focus Group Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος Ψυχίατρος Πρόεδρος της Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Άνοιας
Η χρήση των ψυχοτρόπων σε ανοϊκούς ασθενείς που διαβιούν σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων Κύνθια Κονδύλη Νευρολόγος Επιμελήτρια Β ΔΘΚΑ ΥΓΕΙΑ Τμήμα Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου
Σεπτέμβριος 2012: 88 χρήστες 62 γυναίκες, 26 άνδρες 73 ασθενείς με άνοια μέσου προχωρημένου σταδίου (83%)
51 ασθενείς λαμβάνουν κάποια αγωγή για την άνοια: 30 άτομα λαμβάνουν AchEI 25 άτομα λαμβάνουν memantine 4 άτομα λαμβάνουν συνδυασμό
74 άτομα λαμβάνουν κάποιο/α ψυχοτρόπο/α φάρμακο/α! 36 άτομα (41%) λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά (SSRIs, mirtazapine) 68 άτομα (72.3%) λαμβάνουν νευροληπτικά: 53 άτυπα 15 κλασσικά 25 άτομα(28.4%) λαμβάνουν συνδυασμό Εξ αυτών 9 λαμβάνουν ελάχιστες, υπναγωγές δόσεις (12.5 mg quetiapine, 12.5 mg levomepromazine)
25 pts
9 άτομα λαμβάνουν κάποιο ΑΕΦ 3 ως αντι Ε 4 ως ψυχοτρόπο 2 για νευροπαθητικό πόνο 10 άτομα λαμβάνουν BZD: 7 λαμβάνουν 0.5 1 mg λοραζεπάμης ως υπναγωγό Ιστορικό κατάχρησης Προηγούμενη οδηγία Σε άλλους 8 έγινε διακοπή
Σε 37 άτομα έγινε προσπάθεια διακοπής των αντιψυχωσικών 40.55% Επιτυχής διακοπή 59.45% Ανεπιτυχής και επανεισαγωγή Σε άλλα 7 άτομα έγινε μείωση του αριθμού των λαμβανομένων αντιψυχωσικών. Ενώ σε άλλους 4 δεν κατέστη εφικτό.
Από τους 60 ασθενείς με προχωρημένη άνοια, οι 53 λαμβάνουν κάποιο ψυχοτρόπο φάρμακο. Οι 45 εξ αυτών (75%) λαμβάνουν αντιψυχωσικό. Το ~ 66% των ατόμων που λαμβάνουν αντιψυχωσικά είναι ασθενείς με προχωρημένη άνοια.
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΥΓΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΝΤΙΑΝΟΪΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΝΟΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ
Στοιχεία της μελέτης Τα στοιχεία της μελέτης προέρχονται από την Κεντρική Μονάδα επεξεργασίας συνταγών του ΕΟΠΥΥ. Μήνας αναφοράς των συνταγών ήταν ο Μάιος 2012. Αναλύθηκαν συνολικά 68574 συνταγές (ηλεκτρονικές και χειρόγραφες) στις οποίες είχαν αναγραφεί φάρμακα κατά τις άνοιας. Από τις παραπάνω συνταγές επιλέχθηκαν 10744 συνταγές όπου υπήρχε συγχορήγηση αντιανοϊκών και ψυχοτρόπων φαρμάκων.
Αριθμός συνταγών με φάρμακα κατά της Άνοιας ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΤΑΓΩΝ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΜΕ ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΑ % ΡΙΒΑΣΤΙΓΜΙΝΗ 26404 4543 17,21 ΔΟΝΕΠΕΖΙΛΗ 23446 3231 13,78 ΜΕΜΑΝΤΙΝΗ 12424 2420 19,48 ΓΑΛΑΝΤΑΜΙΝΗ 6300 550 8,73 Μέσο ποσοστό χορήγησης αντιψυχωσικών στην άνοια : 15,66 %
Συγχορήγηση Αναστολέων Ακετυλοχολινεστεράσης και Αντιψυχωσικών α. Δονεπεζίλη και Αντιψυχωσικά Αριθμός Συνταγών % συνόλου Κουετιαπίνη 1662 51.44 Ρισπεριδόνη 680 21.05 Ολανζαπίνη 677 20.95 θειαζίδες 85 2.63 Αριπιπραζόλη 42 1.30 Ζιπρασιδόνη 40 1.24 Αλοπεριδόλη 25 0.77 Αλλα Αντιψυχωσικά 20 0.62 Συνολικές συνταγές 3231
Μεμαντίνη και αντιψυχωσικά Αριθμός Συνταγών % συνόλου Κουετιαπίνη 1398 57.77 Ρισπεριδόνη 438 18.10 Ολαναζαπίνη 418 17.27 θειαζίδες 65 2.69 Ζιπρασιδόνη 38 1.57 Αριπιπραζόλη 34 1.40 Αλοπεριδόλη 25 1.03 Αλλα Αντιψυχωσι 4 0.17 Συνολικές συνταγέ 2420
Συγχορήγηση Μεμαντίνης και αναστολέων ακετυλοχολινεστεράσης Από την ανάλυση των συνταγών προέκυψε συγχορήγηση της μεμαντίνης με αναστολείς ακετυλοχοληνεστεράσης Συνδυασμός με δονεπεζίλη σε 193 συνταγές Συνδυασμός με ριβαστιγμίνη σε 385 συνταγές Στα πρωτόκολλα συνταγογράφησης αναφέρεται ότι ο συνδυασμός αυτός πρέπει να αποφεύγεται.
Συμπεράσματα Το ποσοστό συγχορήγησης αντιανοϊκών φαρμάκων και αντιψυχωσικών κυμαίνεται μεταξύ 13% και 19 %. Μέσο ποσοστό συγχορήγησης 15,66 %. Περίπου 1 στους 6 ασθενείς με άνοια λαμβάνουν και αντιψυχωσικά φάρμακα.
Συμπεράσματα Οι συχνότεροι συνδυασμοί είναι: Δονεπεζίλη 10 mg με Κουετιαπίνη 25 mg, Δονεπεζίλη 5 και 10 mg με ρισπεριδόνη 1 mg Δονεπεζίλη 10 mg με ολανζαπίνη 5 mg Ριβαστιγμίνη patch 9,5 mg/24h με Κουετιαπίνη 25 mg, ρισπεριδόνη 1 mg, ολανζαπίνη5 mg Μεμαντίνη 10 mg με Κουετιαπίνη 25 mg, ρισπεριδόνη 1 mg, ολανζαπίνη 5 mg
Συμπεράσματα Οι συνηθισμένες ημερήσιες δόσεις των ευρύτερα χρησιμοποιούμενων αντιψυχωσικών σε ασθενείς με άνοια είναι: Κουετιαπίνη Ρισπεριδόνη Ολανζαπίνη 50 mg 1 mg 5 mg
Επιστημονικό Συμπόσιο ALCOVE Αθήνα 12 & 13 Οκτωβρίου 2012 Διαταραχές συμπεριφοράς ανοϊκών ασθενών που φροντίζονται στο σπίτι Ελένη Μαργιώτη Κλινική Νευροψυχολόγος Συντονίστρια Κέντρου Ημέρας Αμαρουσίου της Εταιρείας Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών eleni_margioti@yahoo.gr
Μελέτη των BPSD στο πρόγραμμα Φροντίδα στο σπίτι για ανοϊκούς ασθενείς: Διάρκεια: Μάιος 2012 Ιούλιος 2012 Συμμετείχαν 42 οικογενειακοί φροντιστές Χορηγήθηκε η κλίμακα Hellenic Neuropsychiatric Inventory (H NPI) Προφίλ ασθενών Οι ασθενείς ήταν κυρίως γυναίκες (69%) 86% >73 ετών και όλοι πάνω από 65 ετών Η πλειονότητα είχε χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. 72% 6 έτη εκπαίδευσης MMSE: 11.7 ± 2.0 Προφίλ φροντιστών Οι φροντιστές ήταν κυρίως γυναίκες (74%) Οι μισοί από αυτούς ήταν πάνω από 65 ετών και μόνο 29% είχε υψηλό μορφωτικό επίπεδο Δεν πληρώνονταν για την παροχή φροντίδας καθώς ήταν πρώτου βαθμού συγγενείς (51% παιδιά and 43% σύζυγοι) 59% μένανε στο ίδιο σπίτι με τον ασθενή
H-NPI score Συμπεριφορά Ν% ( 4) 1. Παραληρήματα 29% 2. Ψευδαισθήσεις 12% 3. Επιθετικότητα 45% 4. Κατάθλιψη/Δυσφορία 12% 5. Άγχος 15% 6. Ευφορική διάθεση 7% 7. Απάθεια 42% 8. Άρση αναστολών 15% 9. Ανώμαλη κινητική συμπεριφορά 24% 10. Ευερεθιστότητα/Ευμεταβλητότητα 35% 11. Διαταραχές του ύπνου 29% 12. Διαταραχές όρεξης 25%
Μελετηθέντες ασθενείς Ποσοστά χορήγησης ψυχοτρόπων φαρμάκων προ της εισαγωγής και μετά την έξοδο από την κλινική κατά την χρονική περίοδο ΙΑΝ 2011 έως ΑΠΡ 2012. Ν = 134 νοσηλευόμενοι ασθενείς ηλικία: 63 ± 11 έτη ΜΜSE: 21 ± 6
Αντιψυχωσικά Προ της εισαγωγής : 25 (18,7%) Κατά την έξοδο : 21 (15,7%)
Νεότερα (άτυπα) αντιψυχωσικά N Ποσοστό % ΠΡΟ 22 16,42% ΜΕΤΑ 18 13,43%
Παλαιότερα (τυπικά) αντιψυχωσικά N Ποσοστό % ΠΡΟ 3 2,24% ΜΕΤΑ 3 2,24%
«Αντικαταθλιπτικά» Προ της εισαγωγής : 55 (41%) Κατά την έξοδο : 62 (46.3%)
Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI's) N Ποσοστό % ΠΡΟ 41 30,60% ΜΕΤΑ 49 36,57%
Aναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης νορεπινεφρίνης (SΝRI's) N Ποσοστό % ΠΡΟ 9 6,72% ΜΕΤΑ 7 5,22%
Βενζοδιαζεπίνες N Ποσοστό % ΠΡΟ 20 14,93% ΜΕΤΑ 18 13,43%
«Αντιανοϊκά φάρμακα» Προ της εισαγωγής : 58 (43,3%) Κατά την έξοδο : 70 (52,2%)
Συμπεράσματα Παρατηρείται τάση για μείωση χορήγησης αντιψυχωσικών Για αύξηση της χορήγησης SSRIs Για μείωση χορήγησης βενζοδιαζεπινών Παρατηρείται στατιστικά σημαντική αύξησηστηχορήγησημεμαντίνης
76 ασθενείςειδικώνεξωτερικώνιατρείωνμνήμης κατά τη διάρκεια των τελευταίων 4 μηνών
All Subjects Gender-Men, % 33 Age yrs, mean (SD) 73,7 (6,7) Education yrs, mean (SD) 10,6 (5,9) MMSE 19 (8,4) NPI 13,5 (16,1) CDR total 7,2 (6,7) UPDRS total 10,2 (15,4) Cholinesterase inhibitors, 30 % Antidepressants % 31 Neuroleptics % 9
AD MCI Gender-Men, % 29 27 Age yrs, mean 73 73,3 Education yrs, mean 10,4 10 MMSE 14,9 25,7 NPI 18,6 5,1 CDR total 11,5 1,8 UPDRS total 11,1 0,3 Cholinesterase inhibitors, % 92 46 Antidepressants % 83 50 Neuroleptics % 42 0
Cholinesterase inhibitors
Antidepressants
Neuroleptics
Μόνο ασθενείς με ΝΑ Neuroleptics No Neuroleptics Men, % 50 50 Women % 63 38 Cholinesterase inhibitors YES, % Cholinesterase inhibitors NO % 36 63 100 0 Antidepressants YES % 30 70 Antidepressants NO % 100 0
Μόνο ασθενείς με ΝΑ Neuroleptics No Neuroleptics Age yrs, mean 80 70 Education yrs, mean 11 10 MMSE 11 18 NPI 27 14 CDR total 14 9 UPDRS total * 25 0,5
Επιστημονικό Συμπόσιο ALCOVE Αθήνα 12 & 13 Οκτωβρίου 2012 Focus Group