Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Κεντρικός ρόλος και επιδράσεις στις χρήσεις και τον ιστό της πόλης 21ος αιώνας: Παγκοσμιοποίηση, Δίκτυα, Ταχύτητα Νέες τάσεις Νέες τεχνολογίες (NTIC) Μεγάλες ταχύτητες (HS) Νέοι τρόποι χρήσης χώρου και χρόνου ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΙΩΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ 4 Νοεμβρίου 2008 21ος αιώνας: Παγκοσμιοποίηση, Δίκτυα, Ταχύτητα 21ος αιώνας: Παγκοσμιοποίηση, Δίκτυα, Ταχύτητα Glocality (think global, act local) Connectivity (ability to make a connection) Hierarchy (replaced by networking) Κινητικότητα Μετάβαση (κατάργηση της μετακίνησης, αφετηρία/προορισμός) Ταξίδι (διάρκεια διαδρομής, μεταξύ αφετηρίας/προορισμού) Κεντρικοί σιδηροδρομικοί σταθμοί: Δικτυακοί κόμβοι (διεθνείς, εθνικοί, επαρχιακοί...) Σημεία αλλαγής χωρικής κλίμακας Σημεία συνδεσιμότητας (connectivity) Σημεία αναχώρησης/άφιξης και εισόδου/εξόδου Σημεία ταχύτητας Στοιχεία κινητικότητας (δημιουργίας και μεταβολής)
21ος αιώνας: Παγκοσμιοποίηση, Δίκτυα, Ταχύτητα Κεντρικοί σιδηροδρομικοί σταθμοί: γενικές τάσεις Αλλαγή τοποθεσίας Ανάπλαση Σήμερα Νέοκοινό (νέες ανάγκες) Νέες προσφερόμενες υπηρεσίες Νέα χαρακτηριστικά (χωρικά, μορφολογικά, λειτουργικά...) Αλλαγή τοποθεσίας (εκτός πόλης) ROVALTAIN GARE DE VALENCE TGV Gare verte (bis) Αλλαγή τοποθεσίας (εντός πόλης) Κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός της Λυών Lyon Part-Dieu TGV Ανάπλαση Κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός Μασσαλίας; Saint-Charles TGV
Ανάπλαση Κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός Μασσαλίας, Saint-Charles TGV Ανάπλαση Κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός Μασσαλίας, Saint-Charles TGV Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Αλλαγές στους κεντρικούς σταθμούς σήμερα Γιατί; αύξηση αριθμού επιβατών σε όλα τα μέσα μεταφοράς τεχνολογικές εξελίξεις (μεγάλες ταχύτητες, TGV) Πως (με τι σκοπό); προσελκυσιμότητα (attractivity) προσβασιμότητα (accessibility) Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Gares et quartiers de gares (2000) [Σταθμοί και συνοικίες σταθμών] Έρευνα μελέτη με διπλό στόχο Θεωρητικό: σημασία του σταθμού σήμερα (μελέτη 9 Ελβετικών και Γερμανικών σταθμών) Πρακτικό: τοποθεσία και λειτουργικότητα (Στρασβούργο) Διπλή προσέγγιση Έννοια της προσβασιμότητας (accessibility) Υπόθεση διασταύρωσης δύο διεθνών γραμμών (Β/Ν, Α/Δ)
Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Προσβασιμότητα: ευκολία πρόσβασης. Διαδικασία αλλά και λειτουργική δομή (οργάνωση). Προσελκυσιμότητα: ικανότητα ενός αντικειμένου, προσώπου, ομάδας αντικειμένων ή προσώπων, να προκαλούν μετακινήσεις προς αυτό ή αυτά. (B. Guérin, 1989) Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Προσβασιμότητα: Σαν διαδικασία, η προσβασιμότητα ορίζεται ως συνεχής προσπάθεια για δημιουργία οργανωμένης δομής και εύκολης επικοινωνίας μεταξύ εύπορων τόπων, κοινωνικά αναγνωρισμένων, δημιουργημένων και συντηρούμενων από την κοινωνία η οποία έχει πλήρη αντίληψη της ανάγκης ύπαρξής τους και της μη συμμετρικής κατανομής τους. Σαν λειτουργική δομή, η προσβασιμότητα είναι καταμετρήσιμη ποσότητα της χωρικής απόστασης μεταξύ ενός τόπου στον οποίο επιθυμεί κανείς να πάει και ενός άλλου τόπου στον οποίο ήδη βρίσκεται, σε συνάρτηση με ένα δεδομένο τρόπο μετάβασης. Είναι η ελάχιστη χρονική απόσταση που συνδέει δυό τόπους, με δεδομένο μέσο μετακίνησης, διαδρομή, και λαμβάνοντας υπόψη την άνεση του μετακινούμενου προσώπου. (C. Cauvin, C. Enaux, H. Reymond, 1992) Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Προσβασιμότητα σταθμών: πολλαπλές κλίμακες Διεθνής, εθνική (πλανήτης, ήπειρος, χώρα) Αστική (πόλεις) Τοπική (συνοικία, γειτονιά) Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Προσελκυσιμότητα σταθμών: αύξηση και διαφοροποίηση της προσφοράς υπηρεσιών Νέες γραμμές Αύξηση δρομολογίων και συχνότητας Σύνδεση με αεροδρόμια Βελτίωση ανταποκρίσεων Νέες τεχνολογίες, μεγάλες ταχύτητες Μείωση κόστους μεταφοράς
Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Προσελκυσιμότητα σταθμών: Προσφορά αστικών υπηρεσιών (ήπώςοσταθμόςγίνεται πόλη ) Μετατροπή του σταθμού σε πόλο αστικών δραστηριοτήτων Αξιοποίηση γης στα κεντρικά σημεία της πόλης, γύρω από το σταθμό Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Οι σταθμοί σήμερα: Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Εξέλιξη των σταθμών σε Ελβετικές, Γερμανικές πόλεις : Διεθνής και εθνική κλίμακα Αντικείμενα χωρικής οργάνωσης, συνοχής, ανάπτυξης Αστική (τοπική) κλίμακα Αντικείμενα αστικής ανάπτυξης Δημόσιοι αστικοί χώροι (κινητικότητας) Μορφολογική και λειτουργική Ανάπλαση και ένταξη στον αστικό ιστό Μικροί μονολειτουργικοί Πολυλειτουργικοί σταθμοί Πολυκομβικοί σταθμοί (πολυτροπικοί κόμβοι)
Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Υπάρχουσα κατάσταση προβλήματα (στην κλίμακα της πόλης): φύση της γύρω συνοικίας (κεντρικής ή όχι) σχέση με το (ιστορικό και/ή λειτουργικό) κέντρο και τον γύρω ιστό ζώνη δομικής και λειτουργικής ασυνέχειας στον ιστό της πόλης Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Σταθμοί μελέτης Χαρακτηριστικά: Εφαπτόμενοι του αστικού πυρήνα Κεντρική θέση στον αστικό ιστό Μεγάλη κάλυψη εδάφους Μία (μοναδική) κεντρική πρόσβαση από/προς την πόλη Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Τερματικός σταθμός Σταθμός διέλευσης ΖΥΡΙΧΗ ΚΑΡΛΣΡΟΥΗ Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών 1. Ζυρίχη 6. Καρλσρούη 2. Λουκέρνη 7. Βασιλεία 3. Γενεύη 8. Βέρνη 4. Λωζάνη 9. Στουτγάρδη 5. Φράϊμπουργκ
ZÜRICH ZURICH ΖΥΡΙΧΗ ΖΥΡΙΧΗ ΕΛΒΕΤΙΑ ΖΥΡΙΧΗ ΖΥΡΙΧΗ
ZYΡIXH ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ LUZERN LUCERNE ΛΟΥΚΕΡΝΗ ΕΛΒΕΤΙΑ ΛΟΥΚΕΡΝΗ ΛΟΥΚΕΡΝΗ
ΛΟΥΚΕΡΝΗ ΛΟΥΚΕΡΝΗ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 1991 GENÈVE ΓΕΝΕΥΗ ΓΕΝΕΥΗ ΕΛΒΕΤΙΑ
ΓΕΝΕΥΗ ΓΕΝΕΥΗ ΓΕΝΕΥΗ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 1932 (1858) LAUSANNE ΛΩΖΑΝΗ ΕΛΒΕΤΙΑ
ΛΩΖΑΝΗ ΛΩΖΑΝΗ ΛΩΖΑΝΗ ΛΩΖΑΝΗ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 1916 (1856)
FREIBURG im Breisgau ΦΡΑΪΜΠΟΥΡΓΚ ΦΡΑΪΜΠΟΥΡΓΚ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΦΡΑΪΜΠΟΥΡΓΚ ΦΡΑΪΜΠΟΥΡΓΚ
ΦΡΑΪΜΠΟΥΡΓΚ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 1999 KARLSRUHE 1845 ΚΑΡΛΣΡΟΥΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΡΛΣΡΟΥΗ ΚΑΡΛΣΡΟΥΗ
ΚΑΡΛΣΡΟΥΗ ΚΑΡΛΣΡΟΥΗ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 1913 (1844) BASEL BÂLE ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΕΛΒΕΤΙΑ
ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 1907 (1860, 1854) BERN BERNE ΒΕΡΝΗ ΕΛΒΕΤΙΑ
ΒΕΡΝΗ ΒΕΡΝΗ ΒΕΡΝΗ ΒΕΡΝΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ
ΒΕΡΝΗ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 1975 STUTTGART ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ
ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Επιδράσεις στις χρήσεις και τον ιστό της πόλης Αξιοποίηση της κεντρικής θέσης του σταθμού με επιπρόσθετες προσβάσεις (εισόδους) Ζυρίχη, Λουκέρνη, Γενεύη, Λωζάνη, Φράϊμπουργκ, Καρλσρούη, Βασιλεία, Βέρνη Αξιοποίηση και προσελκυσιμότητα μέσω προσβασιμότητας Ζυρίχη, Γενεύη, Φράϊμπουργκ, Καρλσρούη Προσελκυσιμότητα με αύξηση και διαφοροποίηση της προσφοράς υπηρεσιών Ζυρίχη, Λουκέρνη, Γενεύη, Λωζάνη, Φράϊμπουργκ, Καρλσρούη, Βασιλεία, Βέρνη Προσελκυσιμότητα με αξιοποίηση της γης Ζυρίχη, Λουκέρνη, Γενεύη, Φράϊμπουργκ, Καρλσρούη, Βασιλεία, Βέρνη Ζυρίχη: Σύνδεση του ιστού εκατέρωθεν του σταθμού Μετατροπή, από επίγειο τερματικό, σε υπόγειο σταθμό διέλευσης Λουκέρνη: Κατασκευή μεγάλου υπογείου εμπορικού κέντρου Γενεύη: Υπόγειες εμπορικές γαλαρίες, πεζοδιαβάσεις Οργάνωση δικτύου αστικών μεταφορών Φράϊμπουργκ: Οικονομικό κέντρο γύρω από την Bahnhofsaxe Υπόγειες διαβάσεις Πλατφόρμα διατροπικών μεταφορών
Επιδράσεις στις χρήσεις και τον ιστό της πόλης Επιδράσεις στις χρήσεις και τον ιστό της πόλης Λωζάνη: Σύνδεση άνω και κάτω πόλης Καρλσρούη: Υπόγεια εμπορική γαλαρία, σχέδιο ανάπτυξης περιοχής Πλατφόρμα διατροπικών μεταφορών Στουτγάρδη: Σχέδιο ανοικοδόμησης της περιοχής γύρω από το σταθμό Βασιλεία: Σύνδεση του ιστού εκατέρωθεν του σταθμού, πολυλειτουργικότητα κτιρίου Προσφορά αστικών υπηρεσιών (ήπώςοσταθμόςγίνεται πόλη ) Ελβετικοί σταθμοί: ωράρια λειτουργίας 7/7, 24/24 Μετατροπή του σταθμού σε πόλο αστικών δραστηριοτήτων Ζυρίχη: Λαϊκή αγορά στο κεντρικό χωλ, Χριστουγεννιάτικη αγορά, πάρτυ, εκθέσεις, κονσέρτα, προβολές ταινιών, επιδείξεις μόδας Γερμανικοί σταθμοί: προβολές σε γιγάντιες οθόνες ποδοσφαιρικών αγώνων, αθλημάτων, διεθνών εκθέσεων... Βέρνη: Εμπορικό κέντρο, σύνδεση του ιστού εκατέρωθεν του σταθμού Επιδράσεις στις χρήσεις και τον ιστό της πόλης STRASBOURG Αξιοποίηση γης στα κεντρικά σημεία της πόλης, γύρω από το σταθμό Βέρνη: ενοικιάσεις συνεδριακών χώρων Λουκέρνη: ενοικιάσεις γραφείων, στέγαση επαγγελματικής σχολής και αίθουσας σπορ Γενεύη: ενοικιάσεις γραφείων, στέγαση τοπικής εφημερίδας, αίθουσα συνεδριάσεων Καρλσρούη: ενοικιάσεις γραφείων, σχέδιο ανοικοδόμησης (R. Koolhaas) Φράϊμπουργκ: εκμετάλλευση από ιδιοκτήτρια εταιρεία (ενοικιαζόμενοι χώροι και κτίρια) Βασιλεία: Διάνοιξη δρόμου και ανοικοδόμηση κατοικών Ζυρίχη: Eurogate ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΓΑΛΛΙΑ
ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ Στρασβούργο: διεθνής διάσταση
Στρασβούργο: διεθνής διάσταση STRASBOURG σύστημα πόλεων της κοιλάδας του Ρήνου παραμεθόρια πόλη σταυροδρόμι Βορρά Νότου και Ανατολής Δύσης ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΓΑΛΛΙΑ Η θέση του Στρασβούργου στο Ευρωπαϊκό σιδηροδρόμικό δίκτυο Η θέση του Στρασβούργου στο περιφερειακό σιδηροδρομικό δίκτυο STRASBOURG
Προβλέψεις χρονικών αποστάσεων μεταξύ Στρασβούργου και άλλων Ευρωπαϊκών πόλεων με τρένα μεγάλης ταχύτητας Αστικοποίηση στην παραμεθόρια περιοχή του Στρασβούργου TGV : Train à Grande Vitesse HST : High Speed Train Αστικοποίηση στην παραμεθόρια περιοχή του Στρασβούργου Στρασβούργο Τέλη 19 ου αιώνα παλιός σταθμός 1844-1855 1855 νέος σταθμός 1883
Η σχέση του κεντρικού σταθμού του Στρασβούργου με τη συνοικία και την πόλη Πρόταση Πρόταση ανάπτυξης/ανάπλασης ανάπλασης του κεντρικού σταθμού του Στρασβούργου υπεραστικός σταθμός (TGV) Υπάρχουσα κατάσταση αστικός σταθμός (TER) ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ
ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟΥ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΟ: ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΨΗ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΟ: ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΨΗ
Παραδείγματα σιδηροδρομικών σταθμών Ο ρόλος του κεντρικού σταθμού σήμερα Χωροθετημένο πολύπλοκο στοιχείο που ανήκει ταυτόχρονα στον ευρύτερο και στον αστικό χώρο: δικτυακός κόμβος εισόδου / εξόδου πλατφόρμα διατροπικών μεταφορών χώρος, κόμβος διασύνδεσης (χωρικών κλιμάκων) δημόσια αστική υποδομή μοχλός ανάπτυξης σε διάφορες χωρικές κλίμακες