BIOCLUS Ανάπτυξη Ερευνητικού και Καινοτόμου Περιβάλλοντος σε 5 Ευρωπαϊκές Περιφέρειες στον τομέα της Αειφόρου Χρήσης Βιομάζας Κοινό Σχέδιο δράσεως
2 Πρόλογος Αυτή η έκδοση είναι τμήμα του έργου BIOCLUS, που χρηματοδοτείται από το 7 ο Π.Π. της Ε.Ε. για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη. Ο στόχος του BIO CLUS είναι να δώσει ώθηση στην περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη στα clusters 5 Ευρωπαϊκών περιφερειών: Κεντρική Φινλανδία, Ναβάρα (Ισπανία), Δυτική Μακεδονία (Ελλάδα), Σλοβακία και Wielkopolska (Πολωνία). Προάγει δε τη συνεργασία και την ολοκλήρωση των clusters των περιφερειών και ενδυναμώνει το περιβάλλον καινοτομίας με τη βελτίωση του ερευνητικού δυναμικού και τη διαχείριση της καινοτομίας. Επιπλέον, το έργο υποστηρίζει την αειφόρο ανάπτυξη με τη βελτίωση της χρήσης των βιομαζικών πόρων. Τα Κοινά Σχέδια Δράσης (ΚΣΔ) υποστηρίζουν την περιφερειακή ανάπτυξη, τη συνεργασία και ολοκλήρωση των clusters και των περιφερειών του BIOCLUS στον τομέα των συναφών με τη βιομάζα δραστηριοτήτων και στην εμπορευματοποίηση της καινοτομίας. Στόχος είναι η ανάπτυξη των ΚΣΔ από κοινού με τους εταίρους και με τους σημαντικότερους περιφερειακούς φορείς. Τα ΚΣΔ θα λάβουν υπόψη τα υφιστάμενα σχέδια δράσης και τις στρατηγικές των διαφόρων δημοσίων και ιδιωτικών φορέων, όπως: 1. Μέτρα για την ανάπτυξη των ανθρωπίνων πόρων (κινητικότητα, προώθηση της γνώσης) 2. Προωθητικές δραστηριότητες για την κοινή αξιοποίηση των ανθρωπίνων πόρων, όπως και των φορέων έρευνας, εκπαίδευσης και ανάπτυξης 3. Ταυτοποίηση των επενδυτικών και αναπτυξιακών αναγκών σε υποδομές και άλλες εγκαταστάσεις 4. Αναγνώριση των συναφών με την έρευνα έργων (βραχυπρόθεσμα) και των ερευνητικών πεδίων (μακροπρόθεσμα)
3 Εισαγωγή Σκοπός του Κοινού Σχεδίου Δράσης Το Κοινό Σχέδιο Δράσης (ΚΣΔ) θα αυξήσει τη χρήση της βιομάζας στη Δυτική Μακεδονία με έναν αποτελεσματικό και βιώσιμο τρόπο, κάτι που θα συνεισφέρει ουσιαστικά στην προστιθέμενη αξία προϊόντων, ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές. Η βιομάζα θα παραμείνει μια σημαντική ανανεώσιμη πηγή ενέργειας μεσοπρόθεσμα και επομένως η βιωσιμότητα της δημιουργίας της κερδίζει διαρκώς σπουδαιότητα. Η χρήση της βιοενέργειας βοηθά στη διατήρηση των ορυκτών πόρων, στη συνεισφορά στην προστασία του κλίματος, στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας και στη δημιουργία ενός σημαντικού αριθμού θέσεων εργασίας. Το ΚΣΔ δείχνει τις στρατηγικές που θα πρέπει να υλοποιηθούν έτσι ώστε να γίνει πράξη η επέκταση της χρήσης της βιομάζας με έναν αποτελεσματικό και βιώσιμο τρόπο, καθώς και τα ειδικά μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν προς αυτήν την κατεύθυνση. Η εισαγόμενη βιομάζα γίνεται ολοένα και πιο σημαντική και γίνεται φανερό ότι η κάλυψη της ζήτησης αποκλειστικά με εγχώρια βιομάζα είναι πλέον μη ρεαλιστική για λόγους ανταγωνιστικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, η επέκταση της χρήσης της βιομάζας για την παραγωγή ενέργειας δεν πρέπει να έρθει σε σύγκρουση με την ασφάλεια της προμήθειας των τροφίμων, με το δικαίωμα στην τροφή και με την προστασία του περιβάλλοντος. Το εύρος κατά το οποίο η Δυτική Μακεδονία θα καταφέρει να επεκτείνει τη χρήση της βιομάζας θα εξαρτηθεί κατά ένα μεγάλο ποσοστό από το πλαίσιο των οικονομικών συνθηκών, δηλαδή από την πορεία των τιμών της ενέργειας και την κατάσταση της αγοράς για την προμήθεια και διάθεση των τροφίμων, καθώς και από την τεχνολογική πρόοδο και την καινοτόμο ικανότητα της Ελληνικής οικονομίας. Η χρήση της βιομάζας πρέπει να βελτιστοποιηθεί, ιδιαίτερα σε σχέση με τη δυνατότητά της για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου και την ενεργειακή της επάρκεια. Το Σχέδιο Δράσης περιλαμβάνει μέτρα που εκκινούν την ανάπτυξη προς αυτή την κατεύθυνση και που κατευθύνουν με μεγαλύτερη συνέπεια την προώθηση των ενεργειακών χρήσεων της βιομάζας προς αυτόν τον ενιαίο στόχο.
4 Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας Γενική άποψη Η Δυτική Μακεδονία αντιμετωπίζει σημαντικές διαρθρωτικές αδυναμίες και ένα έλλειμμα ανταγωνιστικότητας. Μεταξύ των κυριότερων χαρακτηριστικών της τοπικής οικονομίας είναι το περιορισμένο μέγεθος της εξειδίκευσης ανά τομέα, η κρίσιμη εξάρτηση από συμβατικούς τομείς, το πολύ μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων και η έλλειψη επενδύσεων, ειδικά σε ότι αφορά Ε&ΤΑ. Αυτά τα χαρακτηριστικά τείνουν να εκμηδενίσουν τα οφέλη από την παρατηρούμενη αύξηση του δείκτη παραγωγικότητας και αιτιολογούν την αστάθεια των μακροοικονομικών μεγεθών, το αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο και την αξιοσημείωτα υψηλή ανεργία. Η παραγωγική δομή της Περιφέρειας κυριαρχείται από τον πρωτογενή τομέα, ο οποίος εντοπίζεται όμως κυρίως σε συγκεκριμένους φυσικούς πόρους, κάτι που οδήγησε σε ορισμένες κυρίαρχες δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων κυριότερες είναι η παραγωγή ηλεκτρισμού από την αξιοποίηση των τοπικών κοιτασμάτων λιγνίτη, η παραγωγή και εμπορία της γούνας και μερικές ακόμη εξειδικευμένες οικονομικές δραστηριότητες. Ως αποτέλεσμα τόσο της κρίσης του Δημόσιου κλάδου της βιομηχανίας όσο και της αξιοσημείωτης πτώσης της παραγωγής γούνας, οι χαμηλοί μισθοί στον πρωτογενή τομέα και η συνεπακόλουθη αποβιομηχάνιση οδήγησαν στην αύξηση της ανεργίας και της αστικοποίησης. Γι αυτό, είναι απαραίτητο να προχωρήσουν ο εκσυγχρονισμός και η διαφοροποίηση της περιφερειακής παραγωγικής βάσης. Κρόκος Κοζάνης Ατμοηλεκτρικός Σταθμός
5 Όραμα και Αποστολή Το Όραμα για το 2020 Μεταξύ των κυριότερων προκλήσεων που η Δυτική Μακεδονία θα πρέπει να α ντιμετωπίσει είναι: Η δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για τη διαφοροποίηση της περιφερειακής παραγωγικής υποδομής της, η οποία σήμερα συνδέεται με την παραγωγή της ενέργειας, καθώς και για την προσαρμογή της στις απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς. Η ενδυνάμωση του ρόλου των κυριότερων πόλεων, έτσι ώστε να προωθήσουν την ανάπτυξη της κοινωνικής συνοχής, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την αποκατάσταση ενός λειτουργικού δικτύου επικοινωνίας με τις α γροτικές και ορεινές περιοχές της Περιφέρειας. Η βελτίωση της ελκυστικότητας των ανθρώπινων κατασκευών και της ποιότητας του περιβάλλοντος. Η υποστήριξη της περιφερειακής οργάνωσης και της εξωστρέφειας, ιδιαίτερα προς τις γειτονικές χώρες της Βαλκανικής, μέσα από τη βελτίωση της προσβασιμότητας και την ανάπτυξη πολυεπίπεδων συνεργασιών. Με τις ακόλουθες κύριες προκλήσεις που αναφέρονται σε θέματα Ενέργειας και Ε&ΤΑ: Διατήρηση του χαρακτήρα της Παραγωγού Ενέργειας της Περιφέρειας Βιώσιμη μετάβαση προς τη μεταλιγνιτική εποχή Εκμετάλλευση εναλλακτικών πηγών ενέργειας Εγκαθίδρυση της «Οικονομίας της Γνώσης» Αγριαγκινάρα Εργαστηριακές αναλύσεις ΙΤΕΣΚ
6 Προσέγγιση της ανάπτυξης του Περιφερειακού ΚΣΔ Υπόβαθρο, σκοπός και στόχοι Τα ακόλουθα θέματα αποτελούν ορισμένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο ΚΣΔ: Η διαθεσιμότητα των διαφόρων ειδών βιομάζας Οι προτεραιότητες για τις μορφές βιομάζας που θα χρησιμοποιηθούν, δηλαδή οι χρήσεις της βιομάζας και οι κατάλληλοι στόχοι για τρεις τομείς: θέρμανση, ηλεκτρισμός και μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των στόχων για επάρκεια πόρων και ενέργειας Τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν για την ανάπτυξη των πόρων βιομάζας την κινητοποίηση νέων βιομαζικών πόρων (ταυτοποίηση, κατηγοριοποίηση και ανταλλαγή των ορθών πρακτικών) τη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής και βιώσιμης αγοράς καθώς και εφοδιαστικής αλυσίδας Εξαγωγή μπρικέτας από υπολείμματα κατεργασίας ξύλου και λιγνίτη
7 Υπολείμματα κατεργασίας ξύλου Οι συνέπειες των ως άνω μέτρων στις χρήσεις γης, στη βιοποικιλότητα και στην οικονομία, συμπεριλαμβανομένου του κόστους και των επιπτώσεων στην απασχόληση Την τόνωση της ανταγωνιστικότητας, φροντίζοντας την τεχνογνωσία και τις ικανότητες που κατέχει η ευρύτερη δασική βιομηχανία Η αναγνώριση του στρατηγικού ρόλου της βιομηχανίας που αναπτύσσεται γύρω από τη βιομάζα στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, στην τόνωση ενός βιώσιμου ενεργειακού εφοδιασμού, στην προώθηση μιας αειφόρου διαχείρισης και στη γενικότερη υποστήριξη μιας αειφόρου ανάπτυξης Η υποστήριξη ενός αυξημένου επιπέδου καινοτομίας και Ε&ΤΑ Η διευκόλυνση της πρόσβασης της ευρύτερης δασικής βιομηχανίας σε μια επαρκή τροφοδοσία πρώτης ύλης, τόσο νέου όσο και ανακτημένου υλικού, σε λογικό κόστος Η διευκόλυνση παροχής ενέργειας σε ανταγωνιστικές τιμές
8 Κίνδυνοι κατά την υλοποίηση Μεταβαλλόμενο θεσμικό και χρηματοοικονομικό πλαίσιο Κυμαινόμενες τιμές και ποσότητες βιομάζας αποθαρρύνουν την αγορά Μη επικεντρωμένη ζήτηση για βιομάζα ή αναντιστοιχία ζήτησης ως προς την προσφορά Η ενεργειακή επάρκεια μπορεί να μη βελτιστοποιηθεί και/ή Η βέλτιστη χρήση / μέγιστη προστιθέμενη αξία μπορεί να μην προέρχεται από τη βιομάζα Σύνθετα και πολύπλευρα σχήματα συνεργασίας Πιθανή αναντιστοιχία μεταξύ των αναγκών του έργου και της δυνατότητας να συντονιστούν τόσα πολλά και διαφορετικά μέρη, το καθένα με τις δικές του απόψεις Περιορισμένη χρηματοδότηση, απαιτείται μακροπρόθεσμη παρακολούθηση, υψηλά λειτουργικά κόστη Αρκουδόρεμα στα Γρεβενά Βιομηχανία επεξεργασίας ξυλείας
9 Pellets αγριαγκινάρας Τροφοδοσία ΑΗΣ Καρδιάς με αγριαγκινάρα στα πλαίσια πιλοτικού προγράμματος Διαμάχες με αστικούς ιδιοκτήτες γης και υπηρεσίες προστασίας των δασών Αρνητική στάση του δημοσίου προς όποιο νεωτερισμό και καινοτομία Υψηλό κόστος συλλογής υπολειμμάτων Αόριστο και αβέβαιο σχήμα ενεργειακών καλλιεργειών και αγροτικής ανάπτυξης Οι ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε αγροτικής μονάδας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι μικρού μεγέθους αγροτικές μονάδες δύσκολα υιοθετούν καινοτομίες Έλλειψη επιχειρηματικής δραστηριότητας στον τομέα Υψηλό κόστος για την αλλαγή της νοοτροπίας στις καλλιέργειες στην Ελλάδα (π.χ. άρδευση, λιπάσματα κλπ)
10 Κύριοι Φορείς της Περιοχής Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Στερεών Καυσίμων (ΙΤΕΣΚ) Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Ζιώγας Α.Ε. ΔΕΗ Α.Ε. ΑΝΚΟ Α.Ε. ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας Περίληψη της προσέγγισης για το ΚΣΔ και κριτήρια επιλογής Μεγαλύτερη χρήση της βιομάζας μπορεί να επιτευχθεί με έναν αποτελεσματικό και βιώσιμο τρόπο, με την εφαρμογή των ακόλουθων κριτηρίων: Συνεισφορά στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου Συνεισφορά σε άλλους στόχους περιβαλλοντικών πολιτικών, όπως η διατήρηση της βιοποικιλότητας, η γονιμότητα του εδάφους και η προστασία έναντι της ρύπανσης του αέρα και των υδάτων Προστασία πολύτιμων οικοσυστημάτων, όπως οι περιοχές Natura 2000 Συνεισφορά στη διασφάλιση της παροχής ενέργειας Βιωσιμότητα / Αειφορία Συνεισφορά στη δημιουργία απασχόλησης και προστιθέμενης αξίας, ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές Αντιμετώπιση αντιμαχόμενων στόχων, όπως οι καλλιέργειες για την παραγωγή τροφίμων και η χρήση της βιομάζας ως πρώτη ύλη
11 Στρατηγική έρευνα στον τομέα της δασικής βιομάζας Η δασική βιομάζα αποτελείται από παραπροϊόντα που είναι αποτέλεσμα της υ λοτομίας και της διαχείρισης των δασών, καθώς και από κατώτερης ποιότητας ξυλεία που δεν είναι κατάλληλη για βιομηχανική χρήση. Αυτό περιλαμβάνει κορμούς, κορυφές και κλαδιά αφημένα στα δάση ή δίπλα σε δασικούς δρόμους. Η δασική βιομάζα, εξαιτίας των φυσικών της ιδιοτήτων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν καύσιμο στις τοπικές βιομηχανίες ή κατοικίες και είναι μια πράσινη πηγή ενέργειας που μπορεί να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα. Μεγάλες ποσότητες ξυλείας χρησιμοποιούνται από βιομηχανίες που σχετίζονται με το δάσος (π.χ. πριστήρια, βιομηχανίες MDF, κλπ) και τα υπολείμματά τους μετατρέπονται επιτόπου σε θερμότητα και ηλεκτρισμό. Προτεινόμενες δράσεις: Δημιουργία ομάδας εργασίας για την υλοποίηση πρόληψης δασικών πυρκαγιών Αύξηση της αποκομιδής δασικής βιομάζας για τη μείωση των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών Προώθηση της κοινωνικής και πολιτιστικής διάστασης των δασών και της δασοκομίας Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας Ενθάρρυνση του συντονισμού και της επικοινωνίας μεταξύ διαφόρων φορέων Δάσος στα Γρεβενά
12 Στρατηγική έρευνα στον τομέα της αγροτικής βιομάζας Τα αγροτικά υπολείμματα (π.χ. άχυρο) χρησιμοποιούνται κατά ένα μέρος ως υ πόστρωμα ή τροφή για τα ζώα και το υπόλοιπο αφήνεται στο έδαφος ανεκμετάλλευτο που συχνά προκαλεί πυρκαγιές κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι κληματαριές και άλλα κλαδέματα (π.χ. από αμπέλια) χρησιμοποιούνται εν μέρει από τις τοπικές κοινότητες για θέρμανση χώρων, αν και η πλειοψηφία τους εγκαταλείπεται στο έδαφος. Έτσι, δεν προβλέπεται βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα καμία άμεση επίπτωση από την ενεργειακή χρήση της λιγνοκυτταρικής βιομάζας σε άλλους τομείς. Από την άλλη, μια αυξημένη ζήτηση για βιοκαύσιμα θα μπορούσε να έχει σημαντικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις σε ορισμένες αγορές ε μπορευμάτων στους τομείς της γεωργίας και των δασών, που απαιτούν μια υ πεύθυνη πολιτική. Αυτό έγινε ιδιαίτερα φανερό μεταξύ των ετών 2007 και 2008, όταν ένας συνδυασμός γεγονότων συμπεριλαμβανομένης της ζήτησης για βιοκαύσιμα συνεισέφερε σε μια αξιοσημείωτη αύξηση των τιμών. Τα υψηλά κόστη της βιομάζας, η περιορισμένη γη και διαθεσιμότητα των υδάτων, ο ανταγωνισμός για τρόφιμα και διατροφή και οι περιβαλλοντικοί περιορισμοί θέτουν όρια στις τεχνικά διαθέσιμες προμήθειες βιομάζας στη χώρα μας και η βελτίωση της αποτελεσματικότητας και παραγωγικότητας των κυριότερων γεωργικών καλλιεργειών προς όφελος της αγοράς των τροφίμων γίνεται όλο και περισσότερο αναγκαία. Αυτό μπορεί να έχει επιπτώσεις στα διαθέσιμα προς ε νεργειακή αξιοποίηση γεωργικά υπολείμματα. Εντούτοις, στην πραγματικότητα, η τεράστια πλειοψηφία τους δε χρησιμοποιείται. Μια αυξημένη ζήτηση αυτών των αποθεμάτων τροφίμων θα μπορούσε επομένως να καλυφθεί από την υφιστάμενη αναξιοποίητη βιομάζα ακόμη και σε μικρή διαθεσιμότητα χωρίς να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην αγορά ενέργειας. Προτεινόμενες δράσεις Μελέτη των χρήσεων γης και των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων Αποτελεσματικός σχεδιασμός και κατασκευή εγκαταστάσεων βιομάζας Παρακολούθηση και επιβράβευση των καλών πρακτικών Ηλίανθοι στην περιοχή Βοΐου
13 Στρατηγική έρευνα στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας Παρά το σημαντικό ρόλο της εφοδιαστικής αλυσίδας και τη σχετική ανωριμότητα του απαραίτητου εξοπλισμού, αυτή η πλευρά της αλυσίδας εφοδιασμού έχει έως σήμερα λάβει περιορισμένη προσοχή εκ μέρους του κράτους. Για να μπορέσει αυτό το στοιχείο της εφοδιαστικής αλυσίδας να πετύχει τους στόχους για μεταφορά βιομάζας, θα χρειαστεί αυξημένη προσοχή και προσπάθεια σε Ε&ΤΑ. Προτεινόμενη δράση Σχέδιο ανάπτυξης εφοδιαστικής αλυσίδας (νέες μέθοδοι και μηχανολογικός εξοπλισμός για συγκομιδή, αποθήκευση και προ κατεργασία βιομάζας) Αγροτικά υπολείμματα Στρατηγική Έρευνα για αειφόρο και πολύπλευρη χρήση της βιομάζας Προτεινόμενες δράσεις Μεγαλύτερη χρήση βιοκαυσίμων και αυξημένη επάρκεια Βελτίωση και προστασία του περιβάλλοντος Έρευνα και Ανάπτυξη Πληροφόρηση του κοινού και των κυριότερων φορέων «Πράσινες» Προκηρύξεις Δημοσίου Ανάπτυξη και εφαρμογή προτύπων βιωσιμότητας (sustainability certificates) Εις βάθος ανάλυση του cluster προώθηση της επίσημης ίδρυσης του cluster Ενθάρρυνση της καλλιέργειας ενεργειακών φυτών με σκοπό τη μικτή καύση στους τοπικούς ατμοηλεκτρικούς σταθμούς
14 Χρηματοδοτικός μηχανισμός Εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία Πρωτοβουλίες Ενεργειακής Επάρκειας στα πλαίσια του ΕΣΠΑ Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα» Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» Άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία για Μέτρα Ενεργειακής Επάρκειας Αναπτυξιακός Νόμος 3299/04 Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Τοπικής Αυτοδιοικήσεως (Πρόγραμμα «ΘΗΣΕΑΣ») Άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία για αγροτική ανάπτυξη Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007 2013 Διεθνή χρηματοδοτικά εργαλεία 1. FP7 Ειδικό Πρόγραμμα «Συνεργασία» Θεματικό Πεδίο Ενέργεια» 2. Πρόγραμμα INTELLIGENT ENERGY EUROPE 3. Research for the benefit of SMES 4. FP7 People 5. FP 7 Ideas 6. Eco Innovation 7. Eurostars 8. Innovation Cooperation / Innovation Acceleration 9. Life + 10. INTERREG IVC 11. Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας 12. Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα για τα Βιοκαύσιμα European Biofuels Technology Platform (EBTP) 13. Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα για την Ανανεώσιμη Ψύξη και Θέρμανση European Technology Platform on Renewable Heating & Cooling (RHC Platform)
15 Προτεινόμενη Παρακολούθηση της υλοποίησης 1. Έκδοση αναφοράς ή έκθεσης σε τακτά χρονικά διαστήματα 2. Αξιολόγηση αναφοράς και της διαδικασίας έκδοσής της 3. Συνάντηση με εκπροσώπους / κυριότερους φορείς 4. Οργάνωση εργαστηρίου για τη διερεύνηση και την ανταλλαγή της γνώσης π.χ. σε νέες τεχνολογίες 5. Παροχή συμβουλών σε μεθόδους και εργαλεία που να καθοδηγούν τις ε πιστημονικές δραστηριότητες κλπ 6. Εντοπισμός σημαντικών ομάδων χρηστών / κυριοτέρων φορέων και καθορισμός της μορφής της αναφοράς που απαντά καλύτερα στις ανάγκες τους 7. Προετοιμασία φυλλαδίου ενημέρωσης για το ευρύ κοινό 8. Έναρξη και διατήρηση διαλόγου με τους οργανισμούς, τα προγράμματα και τους κυριότερους φορείς για πιθανούς τρόπους αύξησης της αξίας από τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα ή συλλέγονται 9. Πρόσληψη επιστημόνων, κυριοτέρων φορέων και γενικότερα ενδιαφερομένων ανθρώπων, όπως δασοκόμοι, αγρότες, μηχανικοί, κλπ 10. Δημιουργία ιστοσελίδας για την πληροφόρηση και τη δέσμευση των κυριοτέρων φορέων και για την παρακολούθηση της προόδου του έργου 11. Επανεξέταση της (νέο)δημιουργηθείσας ιστοσελίδας και καθορισμός νέων προϊόντων με βάση το διαδίκτυο για την υποστήριξη της επικοινωνίας με τα μέλη και τους κυριότερους φορείς 12. Δημιουργία μιας βάσης δεδομένων για το ευρύ κοινό και τους εθνικούς εμπειρογνώμονες 13. Ανασκόπηση των προγραμμάτων, των χρηματοδοτικών και νομοθετικών εργαλείων, κλπ 14. Δημιουργία μιας Επιτροπής Παρακολούθησης ή/και μιας ομάδας εργασίας που θα επιβλέπει την όλη διαδικασία 15. Επιτόπου επίδειξη τεχνολογιών
16 Πεδίο Έρευνας Δραστηριότητες προς υλοποίηση Υπεύθυνος φορέας Αποτελέσματα / Κύριοι δείκτες απόδοσης Εκτιμώμενο κόστος ( ) Παρακολούθηση της διαδικασίας 2012 2015 Δασική βιομάζα Δημιουργία μιας ομάδας εργασίας για την υλοποίηση της πρόληψης πυρκαγιάς Κρατική Διεύθυνση Δασών Εκστρατείες πληροφόρησης, δημιουργία βάσης δεδομένων, δραστηριότητες επίδειξης 250.000 Δράσεις πληροφόρησης κάθε 6 μήνες έως το 2015 δράσεις επίδειξης (διαχείριση καυσίμων συμπεριφορά καυσίμων και πυρκαγιάς) μια φορά ετησίως έως το 2015 Αξιολόγηση της βάσης δεδομένων (αποτελέσματα και δεδομένα, αριθμός επισκεπτών, κλπ) Αύξηση της χρήσης της δασικής βιομάζας για τη μείωση του καυσίμου των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών Κρατική Διεύθυνση Δασών Πλάνο συγκομιδής, επίδειξη δραστηριοτήτων συγκομιδής 200.000 30% του πλάνου συγκομιδής Ετήσια δράση επίδειξης έως το 2015 100% του πλάνου συγκομιδής (ολοκλήρωση) Αξιολόγηση του Πλάνου Προώθηση της κοινωνικής και πολιτιστικής διάστασης των δασών και της δασοκομίας Περιφερειακή Αρχή Πληροφόρηση της τοπικής κοινωνίας διοργάνωση εργαστηρίων, προετοιμασία φυλλαδίων 80.000 Δράσεις εκπαίδευσης και πληροφόρησης κάθε 6 μήνες έως το 2015 Βελτίωση της α νταγωνιστικότητας Δασικές υπηρεσίες Δράσεις έρευνας και εκπαίδευσης Κόστος δράσεων καινοτομίας και έρευνας: 200.000 Κόστος εκπαίδευσης : 70.000 Δράσεις έρευνας συνεχείς έως το 2015 Ετήσιες δράσεις εκπαίδευσης έως το 2015 έκθεση για τις ερευνητικές δράσεις Αξιολόγηση της έκθεσης Ενθάρρυνση του συντονισμού και της επικοινωνίας Δασικές υπηρεσίες Δημιουργία μιας Ελληνικής πλατφόρμας πληροφόρησης και επικοινωνίας για τα Ελληνικά Δάση 200.000 30% της πλατφόρμας 100% της πλατφόρμας Αξιολόγηση της πλατφόρμας
17 Πεδίο Έρευνας Δραστηριότητες προς υλοποίηση Υπεύθυνος φορέας Αποτελέσματα / Κύριοι δείκτες απόδοσης Εκτιμώμενο κόστος ( ) Παρακολούθηση της διαδικασίας 2012 2015 Αγροτική βιομάζα Μελέτη των χρήσεων γης και των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων Περιφερειακή Αρχή Μελέτη της μορφής των χρήσεων γης και της διαχείρισης των εσοδειών πληροφόρηση του τοπικού κοινού διοργάνωση εργαστηρίων, έκδοση φυλλαδίων Κόστος μελέτης: 125.000 Κόστος εκστρατειών πληροφόρησης: 50.000 30% της μελέτης Δράσεις πληροφόρησης κάθε 6 μήνες έως το 2015 100% της μελέτης Αξιολόγηση της μελέτης Αποτελεσματικός σχεδιασμός και κατασκευή εγκαταστάσεων βιομάζας Περιφερειακή Αρχή Μελέτη Μονάδας Βιομάζας 250.000 20% της Μελέτης 100% της μελέτης αξιολόγηση της μελέτης Παρακολούθηση και τόνωση των καλών πρακτικών σε φάρμες Περιφερειακή Αρχή Οδηγός καλών πρακτικών σε φάρμες / διαχείριση δασών 200.000 30% του οδηγού 100% του οδηγού αξιολόγηση του οδηγού Σύνολο εφοδιαστικής αλυσίδας Feedstock logistics Ερευνητικές μονάδες Σχέδιο ανάπτυξης 250.000 20% του σχεδίου 100% του σχεδίου αξιολόγηση του σχεδίου
18 Πεδίο Έρευνας Δραστηριότητες προς υλοποίηση Υπεύθυνος φορέας Αποτελέσματα / Κύριοι δείκτες απόδοσης Εκτιμώμενο κόστος ( ) Παρακολούθηση της διαδικασίας 2012 2015 Αειφόρος και πολύπλευρη χρήση της βιομάζας Μεγαλύτερη χρήση βιοκαυσίμων και αυξημένη ε πάρκεια Πανεπιστήμια Ερευνητικές δραστηριότητες και μελέτες, παρουσιάσεις σε διεθνή συνέδρια, κλπ Κόστος έρευνας και μελετών: 400.000 Διάδοση των αποτελεσμάτων: 50.000 100% της μελέτης αξιολόγηση της μελέτης Έρευνα και Ανάπτυξη Βελτίωση και προστασία του περιβάλλοντος Πανεπιστήμια Ερευνητικές μονάδες Έργα και μελέτες 250.000 100% της μελέτης Ερευνητικές δράσεις και μελέτες αξιολόγηση της μελέτης 300.000 100% της μελέτης αξιολόγηση της μελέτης Πληροφόρηση του κοινού και των κυριότερων φορέων Περιφερειακή Αρχή Δράσεις παροχής συμβουλών, υποστήριξης και εκπαίδευσης 50.000 Δράσεις πληροφόρησης κάθε 6 μήνες έως το 2015 αξιολόγηση της εκστρατείας Πράσινες Δημόσιες Προκηρύξεις Περιφερειακή Αρχή Δράσεις εκπαίδευσης και πληροφόρησης 50.000 Ετήσιες δράσεις πληροφόρησης αξιολόγηση της εκστρατείας (έκθεση για τη μείωση των δαπανών)
19 Πεδίο Έρευνας Αειφόρος και πολύπλευρη χρήση της βιομάζας Δραστηριότητες προς υλοποίηση Ανάπτυξη και ε φαρμογή προτύπων βιωσιμότητας Υπεύθυνος φορέας Πανεπιστήμια Αποτελέσματα / Κύριοι δείκτες απόδοσης Πρότυπα βιωσιμότητας και σχήμα πιστοποίησης Εκτιμώμενο κόστος ( ) Παρακολούθηση της διαδικασίας 2012 2015 300.000 Πρόχειρο σχήμα 100% του σχήματος αξιολόγηση του σχήματος σε περιφερειακό και ε θνικό επίπεδο Εις βάθος ανάλυση του cluster προώθηση της επίσημης ίδρυσης του cluster Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Μελέτες, χαρτογράφηση, δικτύωση, εκστρατείες πληροφόρησης, εργαστήρια, κλπ 300.000 Δράσεις πληροφόρησης κάθε 6 μήνες έως το 2015 (περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο) Τελική χαρτογράφηση παικτών του cluster και σχέσεών τους, τόσο μεταξύ τους, όσο και με το περιβάλλον Μελέτη καταγραφής παικτών Τελική έκθεση δραστηριοτήτων Επίσημη ίδρυση του cluster Ενθάρρυνση της καλλιέργειας ε νεργειακών φυτών με σκοπό την μικτή καύση στους τοπικούς ατμοηλεκτρικούς σταθμούς Ερευνητικές μονάδες Ερευνητικές δράσεις και μελέτες 400.000 30% της μελέτης για ενεργειακές καλλιέργειες 25% της μελέτης για μικτή καύση 100% των μελετών
BIOCLUS Ανάπτυξη Ερευνητικού και Καινοτόμου Περιβάλλοντος σε 5 Ευρωπαϊκές Περιφέρειες στον τομέα της Αειφόρου Χρήσης Βιομάζας Το έργο BIOCLUS (FP7/245438) χρηματοδοτείται από το έβδομο (7ο) Πρόγραμμα Πλαίσιο/Περιφέρειες της Γνώσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη στην έρευνα και την τεχνολογία. Συντονίζεται από το Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών της Jyväskylä της Φιλανδίας. Το BIOCLUS επικεντρώνεται στην αειφόρο χρήση των πηγών βιομάζας και στοχεύει στην προώθηση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης σε πέντε Ευρωπαϊκές περιοχές: την Κεντρική Φιλανδία, τη Navarre (Ισπανία), τη Δυτική Μακεδονία, τη Σλοβακία και τη Wielkopolska (Πολωνία). Ο συνολικός προϋπολογισμός του τριετούς έργου ανέρχεται περίπου στα 3,6 εκατ. Ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στην ιστοσελίδα του έργου: www.bioclus.eu. Δυτική Μακεδονία Ομάδα εργασίας Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Εφαρμογών Στερεών Καυσίμων (ΕΚΕΤΑ/ΙΤΕΣΚ) Δρ Π. Γραμμέλης, e mail: grammelis@certh.gr Χ. Κετικίδης, e mail: ketikidis@lignite.gr Τηλ. 24630 55300 Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Δ. Κούρας, e mail: dkouras@mou.gr Β. Γκούτσιος, e mail: vgkoutzios@mou.gr Tηλ. 24610 53105 Εύξυλον Ζιώγας A.Ε. Σ. Ζιώγας, email: eyxylon@otenet.gr Δρ Γ. Νταλός, e mail: gntalos@teilar.gr Τηλ. 24410 28499 Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Δρ Α. Τομπουλίδης, e mail: atompoulidis@uowm.gr Γ. Φάλλας, e mail: yfallas@uowm.gr Ε. Αγαλερίδου, e mail: agaleridou@uowm.gr Tηλ. 24610 56 634 Η αποκλειστική ευθύνη για το περιεχόμενο της έκθεσης αυτής βαρύνει τους συγγραφείς. Δεν εκφράζει απαραίτητα τη γνώμη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ευθύνεται για οποιαδήποτε ενδεχόμενη χρήση των περιεχόμενων πληροφοριών.