ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΕΧΖ

Transcript

1 ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΕΧΖ «ANAΓΔΗΞΖ ΣΑ ΤΓΥΡΟΝΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΤΓΔΗΑ ΣΧΝ ΓΤΛΔΗΣΟΤΡΓΗΧΝ ΣΧΝ ΣΔΠ, ΠΡΟΣΔΗΝΟΜΔΝΔ ΛΤΔΗ ΚΑΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΔ» ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Tζίξνπ Αλαζηαζία ΗΑΣΡΟ Πάτρα

2 ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΕΧΖ ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: ΠΑΠΑΘΔΟΓΧΡΟΤ ΘΔΟΓΧΡΟ, ΚΑΘΖΓΖΣΖ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΗΣΧΝ ΚΑΗ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ, ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΣΡΗΜΔΛΖ ΔΞΔΣΑΣΗΚΖ ΔΠΗΣΡΟΠΖ ΠΑΠΑΘΔΟΓΧΡΟΤ ΘΔΟΓΧΡΟ, ΚΑΘΖΓΖΣΖ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΗΣΧΝ ΚΑΗ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ, ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΥΡΗΣΟΓΟΤΛΑΚΖ ΓΖΜΖΣΡΗΟ, ΚΑΘΖΓΖΣΖ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΗΣΧΝ ΚΑΗ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ, ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΠΟΛΤΥΡΟΝΟΠΟΤΛΟ ΔΛΔΤΘΔΡΗΟ, ΛΔΚΣΟΡΑ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΗΣΧΝ ΚΑΗ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ, ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ Πάτρα

3 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Αξρηθά επραξηζηψ ηνλ θ. Παπαζενδψξνπ, γηα ηε δπλαηφηεηα πνπ κνπ έδσζε λα εθπνλήζσ καδί ηνπ ηε δηπισκαηηθή κνπ εξγαζία Σνλ θ. Σζψιε Γεκήηξην πνπ κε ππνκνλή θαη πξνζπκία κε ζπκβνχιεπε ψζηε λα νινθιεξψζσ ηελ εξγαζία κνπ. Σνπο θαζεγεηέο κέιε ηεο εμεηαζηηθήο επηηξνπήο γηα ηελ παξνπζία ηνπο θαη ην ρξφλν πνπ κνπ δηέζεζαλ. Toπο ζπλαδέιθνπο πνπ κε πξνζπκία έιαβαλ κέξνο ζηε ζπκπιήξσζε ησλ εξσηεκαηνινγίσλ. Σνπο θίινπο πνπ κε βνήζεζαλ θαη απηνί κε ηνλ ηξφπν ηνπο.. Σέινο επραξηζηψ ηελ νηθνγέλεηά κνπ πνπ κνπ ζπκπαξαζηάζεθε θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ κνπ. 3

4 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Σν Σ.Δ.Π ( Σκήκα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ ) ελφο λνζνθνκεηαθνχ ζπγθξνηήκαηνο είλαη Απηφλνκν Σκήκα ζηειερσκέλν απφ ηαηξηθφ, λνζειεπηηθφ θαη παξαταηξηθφ πξνζσπηθφ θαη πνπ θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη επείγνληα πεξηζηαηηθά ζε θαζεκεξηλή 24σξε βάζε. Απνηειεί ην κνλαδηθφ ίζσο θνξέα παξνρήο επείγνπζαο θξνληίδαο ζε νιφθιεξνπο πιεζπζκνχο λνκψλ, δεδνκέλεο ηεο παληεινχο έιιεηςεο ή αλεπάξθεηαο ζηε ρψξα καο, ππεξεζηψλ πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο. Οη αλάγθεο γηα παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο απμάλνληαη κε ξπζκνχο δπζαλάινγνπο ζε ζρέζε κε ηνπο δηαζέζηκνπο πφξνπο γηα πγεηνλνκηθή θξνληίδα, γεγνλφο πνπ δπζρεξαίλεη ηελ εμαζθάιηζε ηεο απνδνηηθήο ιεηηνπξγίαο ησλ Σ.Δ.Π θαη θαηά ζπλέπεηα δελ δηαζθαιίδεηαη ε παξνρή πςεινχ επηπέδνπ ππεξεζηψλ. Γηα λα επηηεπρζεί ε απνδνηηθή ιεηηνπξγία ησλ Σ.Δ.Π ζα πξέπεη λα εμεπξεζνχλ ηξφπνη θαη ιχζεηο πνπ ζα αμηνπνηνχλ θαη ηηο ηερλνινγίεο πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσλίαο (Σ.Π.Δ) γηα ηελ επηηάρπλζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ δηεξγαζηψλ ηνπ Σ.Δ.Π θαη γηα ηελ απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζε ησλ πεξηζηαηηθψλ, δηαηεξψληαο πςειά ην επίπεδν ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο φισλ ησλ αζζελψλ. 4

5 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 «ΣΜΖΜΑ ΔΠΔΗΓΟΝΣΧΝ ΠΔΡΗΣΑΣΗΚΧΝ» ( ΣΔΠ ) 1.1 Ση είλαη ην ΣΔΠ Οξγάλσζε ησλ ΣΔΠ Σα Δπείγνληα ζηα Διιεληθά Ννζνθνκεία Οθέιε απ ηελ αλάπηπμε απηφλνκσλ ΣΔΠ Γηαινγή (Triage) θαη Σαμηλφκεζε Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ Λφγνη απμεκέλνπ αξηζκνχ επηζθέςεσλ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 «ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΟ ΤΣΖΜΑ ΠΑΡΟΥΖ ΔΠΔΗΓΟΤΑ ΦΡΟΝΣΗΓΑ» 2.1 Ηζηνξηθή αλαδξνκή Δπξσπατθή Δηαηξεία Δπέηγνπζαο Ηαηξηθήο ( ΔuSEM ) ηαηηζηηθά ζηνηρεία ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 «ΣΜΖΜΑ ΔΠΔΗΓΟΝΣΧΝ ΠΔΡΗΣΑΣΗΚΧΝ ΚΑΗ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΖ ΤΠΟΣΖΡΗΞΖ» 3.1 Γηαρείξηζε θαη Δίδε πιεξνθνξηψλ ζην ΣΔΠ χζηεκα Πιεξνθνξηθήο ζην ΣΔΠ Σν Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα σο απαξαίηεηε ππνδνκή ησλ Σκεκάησλ Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ ρεδηαζκφο Πιεξνθνξηαθνχ πζηήκαηνο ΣΔΠ Παξαδείγκαηα ζρεδηαζκνχ θαη αλάπηπμεο πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ Παλαξθαδηθφ Γεληθφ Ννζνθνκείν (ΓΝΠ) ηεο Σξίπνιεο...27 ΓΝΠ Θεζζαινλίθεο «Παπαγεσξγίνπ».29 Ννζνθνκείνπ Παίδσλ «Ζ Αγία νθία» Πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα ηεο Απηνκαηνπνίεζεο ησλ Γηεξγαζηψλ ηνπ ΣΔΠ Hιεθηξνληθά Πξσηφθνιια Οινθιεξσκέλεο Φξνληίδαο Αζζελψλ Λεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο Tερλνινγίεο Δπηκέξνπο πζηήκαηα Πιεξνθνξηαθήο Τπνζηήξημεο ζην Σκήκα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ Κξίζηκνη παξάγνληεο Αζθάιεηα δεδνκέλσλ...37 Γηαιεηηνπξγηθφηεηα...37 Σππνπνίεζε Κσδηθνπνηήζεηο Πξφηππα

6 Τπνζηήξημε ιεηηνπξγίαο ζπζηεκάησλ...39 Δθπαίδεπζε Πξνζσπηθνχ πκπεξάζκαηα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 «Ο ΥΧΡΟ ΣΖ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ» 4.1 Γεληθά. Ηζηνξηθή Αλαδξνκή Οξηζκφο ηεο Ζιεθηξνληθήο Τγείαο Τπάξρνπζα θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα Πξνηεξαηφηεηεο θαη ζηξαηεγηθέο e-health Ση ζπλερίδεη λα πινπνηείηαη ζηελ Τγεία Ζ πιεξνθνξηαθή νξγάλσζε ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο Μειινληηθέο δξαζηεξηφηεηεο Ζ επξσπατθή δηάζηαζε ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο Παξαδείγκαηα ζρεδίσλ άιισλ επξσπατθψλ θξαηψλ Σν φξακα γηα ηελ Τγεία ζηνλ 21ν αηψλα χγρξνλεο πξνθιήζεηο θαη πξνβιήκαηα Πιεξνθνξηθή θαη ε εηζαγσγή λέαο ηερλνινγίαο πλδξνκή ζην ηαηξνλνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ Σειεταηξηθή Δθαξκνγέο Σειεταηξηθήο θαη ινηπέο εθαξκνγέο To πξψην δίθηπν ηειεκαηηθψλ εθαξκνγψλ ζηελ πγεία ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 «ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΠΡΟΣΤΠΑ» 5.1 Ηζηνξία ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ Ση είλαη ην Οινθιεξσκέλν Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα ηνηρεία ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ Πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πγείαο θαη θξηηήξηα αμηνιφγεζήο ηνπο Παξνπζίαζε πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο δηεζλψο.. 71 Ζ.Π.Α Αγγιία...73 θαλδηλαβία (Γαλία, Ννξβεγία)...74 Καλαδάο...75 Δηξεληθφο Χθεαλφο (Απζηξαιία, Νέα Εειαλδία)...76 Δπξσπατθή Έλσζε ηξαηεγηθή...77 πγθξηηηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ζηελ Δπξψπε Πξφηππα γηα ηελ Δπηθνηλσλία κεηαμχ ζπζηεκάησλ Πξφηππν ΖL EDI EDIFACT IEEE MEDIX Πξφηππν DICOM (Digital Imaging and Communication )

7 5.11 PACS (Picture Archiving and Communications Systems) πζηήκαηα δηαρείξηζεο θιηληθψλ εξγαζηεξίσλ Πξφηππα γηα Κιηληθά Γεδνκέλα Γηεζλήο Καηεγνξηνπνίεζε Αζζελεηψλ - International Classification of Diseases (ICD)...93 International Classification in Primary Care - ICPC Read Codes...95 Systematized Nomenclature of Human & Veterinary Medicine (SNOMED)95 Diagnosis Related Group (DRG)...96 Ζ θσδηθνπνίεζε θαηά ATC (Anatomical Therapeutic Chemical)...96 Ζ θσδηθνπνίεζε LOINC Πξφηππα Αλαγλψξηζεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 «ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΗΑΣΡΗΚΟ ΦΑΚΔΛΟ» 6.1 Γεληθά Paper-based ηαηξηθφο θάθεινο Ζιεθηξνληθφο ηαηξηθφο θάθεινο Αλάγθε γηα ην παξφλ Βάζε γηα ην κέιινλ Αζθάιεηα δεδνκέλσλ Σήξεζε απνξξήηνπ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 «ΣΑΣΗΣΗΚΖ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΧΝ» 7.1 Δξσηεκαηνιφγην ηαηηζηηθή πεξηγξαθή ηνπ δείγκαηνο ηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πκπεξάζκαηα ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

8 ΠΡΟΛΟΓΟ Ζ εξγαζία απηή είλαη δνκεκέλε απφ δχν κέξε [Α] θαη [Β]. ην πξψην κέξνο [Α] γίλεηαη πεξηγξαθή ησλ Σκεκάησλ Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ ( ΣΔΠ ) ζηνλ ηξφπν πνπ δειαδή απηά ιεηηνπξγνχλ, θαζψο θαη ζηε ζεκαζία ηεο παξνρήο επείγνπζαο θξνληίδαο. Σνλίδεηαη επίζεο ε αλάγθε ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο κε ζθνπφ ηφζν ηελ απνδνηηθφηεξε εξγαζία απφ ηελ πιεπξά ηνπ πξνζσπηθνχ, φζν θαη ηε βειηίσζε ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο ζηνλ πνιίηε. Γίλεηαη ηδηαίηεξε αλαθνξά ζηα νινθιεξσκέλα θιηληθά πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα θαη ζηνπο ζηφρνπο πνπ απηά εμππεξεηνχλ. ην δεχηεξν κέξνο [Β] γίλεηαη παξνπζίαζε εξσηεκαηνινγίνπ πνπ δηαλεκήζεθε θαη ζπκπιεξψζεθε απφ ηαηξηθφ πξνζσπηθφ κε ζθνπφ ηελ αλάδεημε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ζηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ησλ ΣΔΠ, κέζσ ζηαηηζηηθήο επεμεξγαζίαο ησλ απαληήζεσλ ε νπνία θαη παξαηίζεηαη. 8

9 ΜΔΡΟ Α 9

10 Kεθάιαην 1 Tκήκα Δπεηγόλησλ Πεξηζηαηηθώλ 1.1 Ση είλαη ην ΣΔΠ χκθσλα κε ηελ Δπξσπατθή Δηαηξεία Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο (EuSEM) ην ΣΔΠ είλαη ην ηκήκα ηνπ λνζνθνκείνπ πνπ έρεη ζηφρν «ηελ ππνδνρή, αλαδσνγόλεζε, δηάγλσζε & αληηκεηώπηζε αζζελώλ κε αδηαθνξνπνίεηα επείγνληα θαη νμέα πξνβιήκαηα, πνπ θαιύπηνπλ ην πιήξεο θάζκα ησλ λόζσλ, θαθώζεσλ θαη δηαηαξαρώλ ηεο ζπκπεξηθνξάο, θαζώο θαη ηε δηαρείξηζε ηνπο σο ηε ζηηγκή ηνπ εμηηεξίνπ ή ηεο αλάιεςεο πεξαηηέξσ θξνληίδσλ από άιιν γηαηξό». Σν ΣΔΠ απνηειεί ην ζπλδεηηθφ θξίθν θαη έλαλ απνηειεζκαηηθφ ζχλδεζκν (interface) κεηαμχ ηνπ αζζελνχο θαη ηεο νξηζηηθήο ηνπ αληηκεηψπηζεο, θαζψο θαη ην ζεκείν επαθήο κεηαμχ ηεο πξσηνβάζκηαο θαη ηεο νμείαο λνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο. Ζ ζπλερψο απμαλφκελε αλάγθε ησλ λνζνθνκείσλ λα λνζειεχζνπλ κεγάινπο αξηζκνχο επεηγνπζψλ εηζαγσγψλ έρεη πξνθαιέζεη ζεκαληηθή αλεζπρία ζην θνηλφ αιιά θαη ηελ πνιηηεία ζε πνιιέο Δπξσπατθέο ρψξεο. Δλψ νη πξνγξακκαηηζκέλεο εηζαγσγέο ζπλέρεηα κεηψλνληαη, νη επείγνπζεο εηζαγσγέο έρνπλ ζπλερή αλνδηθή ηάζε, κε απνηέιεζκα ηα λνζνθνκεία λα πξέπεη λα αληηκεησπίζνπλ ηηο θπκαηλφκελεο θαη απξφβιεπηεο αλάγθεο ησλ εηζαγσγψλ επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ. ηε Γηεζλή βηβιηνγξαθία ηα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ θαη νη πξφγνλνί ηνπο έρνπλ ραξαθηεξηζζεί σο Τπεξεζίεο «ηαρηνπνχηα», δηφηη αληηκεησπίδνληαη σο νη θησρνί ζπγγελείο ησλ άιισλ ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ πςεινχ θχξνπο. Ζ άπνςε απηή έρεη ζαθψο δηαθνξνπνηεζεί, θαζψο απφ θαηξφ έρεη αλαγλσξηζζεί ε ζεκαληηθή αλάγθε γηα παξνρή επείγνπζαο θξνληίδαο (emergency care) κέζα ζε νξγαλσκέλα θαη ιεηηνπξγηθά ηκήκαηα επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ ηα νπνία λα ζηειερψλνληαη κε ην θαηάιιειν εμεηδηθεπκέλν ηαηξηθφ θαη λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ θαη λα δηαζέηνπλ φιν ηνλ απαηηνχκελν ζχγρξνλν εμνπιηζκφ. Με ηνλ ηξφπν απηφ, αληηκεησπίδνληαη έγθαηξα θαη απνηειεζκαηηθά ηα επείγνληα πεξηζηαηηθά πνπ δηαθνκίδνληαη ζηα λνζνθνκεία θαη απνζνβείηαη ν θίλδπλνο γηα ηπρφλ απψιεηα ηεο αλζξψπηλεο δσήο. Παξάιιεια κεγηζηνπνηνχληαη νη πηζαλφηεηεο πιήξνπο απνθαηάζηαζεο ηεο πγείαο ησλ αζζελψλ. Παξάιιεια κε ηηο εμειίμεηο πνπ πεξηγξάθνπκε, άιιαμε θαη ε ρξεζηκνπνηνχκελε νξνινγία: Ο φξνο «Σκήκα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ θαη Αηπρεκάησλ» πνπ ρξεζηκνπνηνχληαλ θαηά θφξνλ ζηελ παιαηφηεξε βηβιηνγξαθία αληηθαζίζηαηαη απφ ηνλ φξν «Σκήκα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ» (Σ.Δ.Π.). ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία (ζηελ Αγγιηθή γιψζζα) ηα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ θαη Αηπρεκάησλ νλνκάδνληαη Accident and Emergency Departments ή ελ ζπληνκία: Α&Δ Departments ή Emergency Rooms (ERs) ή απιά ζηηο κέξεο καο Emergncy Departments (EDs). Δπείγνλ πεξηζηαηηθφ απνηειεί θάζε αζζελήο ν νπνίνο αληηκεησπίδεη κηα επείγνπζα θαηάζηαζε, ε νπνία, κε ηε ζεηξά ηεο, είλαη κηα απεηιεηηθή γηα ηε δσή ηνπ αζζελή θαηάζηαζε πνπ απαηηεί γξήγνξε εθηίκεζε θαη άκεζε αληηκεηψπηζε κέζα ζε πνιχ ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. Κάπνηεο απφ ηηο επείγνπζεο θαηαζηάζεηο πνπ αληηκεησπίδνληαη ζε έλα ΣΔΠ είλαη νη εμήο: Καξδηναλαπλεπζηηθή αλαθνπή. Ομείεο ινηκψμεηο (π.ρ. ηνπ αλαπλεπζηηθνπ θιπ). Αλαπλεπζηηθή δπζρέξεηα. 10

11 Σξαχκαηα (ηα αξγφηεξν δχν εκέξεο κεηά ηνλ ηξαπκαηηζκφ). Πφλνο (πνπ δελ ππνρσξεί κε αλαιγεηηθά). Ομχ έκθξαγκα ηνπ κπνθαξδίνπ. Πλεπκνζψξαθαο ππφ ηάζε. (νβαξή-παξαηεηλφκελε) θαξδηαθή αξξπζκία. (Μαδηθή, αθαηάζρεηε) αηκνξξαγία γαζηξεληεξηθνχ. Κξίζε άζζκαηνο. Τπνγιπθαηκηθφ θψκα. Μεηαβνιέο επηπέδνπ ζπλείδεζεο. Φπρηαηξηθέο δηαηαξαρέο (ζπλήζσο δηαθνκίδνληαη παξά ηε βνχιεζή ηνπο). Γειεηεξηάζεηο (ιφγσ αηπρήκαηνο ή ιφγσ απφπεηξαο). Λνηπέο νμείεο θαηαζηάζεηο θαη παζήζεηο. Δπίζεο, έλα αλαπφζπαζην ηκήκα ηνπ ζχγρξνλνπ ΣΔΠ απνηειεί ε Μνλάδα Βξαρείαο Ννζειείαο (ΜΒΝ). ηελ αλάπηπμε ησλ ΣΔΠ ζηελ Δπξψπε, αιιά θαη δηεζλψο, έρνπλ ζπκβάιιεη ε αλαγλψξηζε ηεο εηδηθφηεηαο ηεο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο, ε χπαξμε πξνγξάκκαηνο Δθπαίδεπζεο εηδηθεπφκελσλ, ε επαγγεικαηηθή θαη επηζηεκνληθή νξγάλσζε ησλ εηδηθψλ «Δπεηγνληνιφγσλ», ε αλάπηπμε αθαδεκατθψλ θέληξσλ, θαζψο θαη ε απμαλφκελε απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ παξερφκελσλ έγθαηξα θξνληίδσλ, ε βειηίσζε ηεο ηερλνινγίαο θαη νη δηαδηθαζίεο γηα ηελ πξφιεςε ηεο βιάβεο ή θάθσζεο. Σν Σκήκα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ έρεη ηηο αθφινπζεο αξκνδηφηεηεο: Τπνδέρεηαη, αληηκεησπίδεη, δηαγηγλψζθεη θαη ζεξαπεχεη ην ππεξ-επείγνλ πεξηζηαηηθφ θαη απηφ πνπ απαηηεί άκεζε αλαδσνγφλεζε ζηε δηθή ηνπ Μνλάδα Δληαηηθήο Θεξαπείαο ( ΜΔΘ ) ή Μνλάδα Απμεκέλεο Φξνληίδαο ( ΜΑΦ ) γηα 12 έσο 48 ψξεο αλαθνπθίδνληαο έηζη ηε ΜΔΘ ηνπ λνζνθνκείνπ, πνπ δελ δέρεηαη βαξέσο πάζρνληεο πνπ απαηηνχλ βξαρππξφζεζκε λνζειεία. Τπνδέρεηαη, ζηαζεξνπνηεί θαη αλάινγα δηαγηγλψζθεη ή/θαη ζεξαπεχεη ην ππεξ-επείγνλ θαη επείγνλ πεξηζηαηηθφ πξηλ ην πξνσζήζεη ή/φρη γηα νξηζηηθή δηάγλσζε ή ζεξαπεία ζε άιια ηκήκαηα ηνπ λνζνθνκείνπ (αμνληθφο ηνκνγξάθνο, ρεηξνπξγεία, λνζειεπηηθφο φξνθνο). Τπνδέρεηαη θαη αληηκεησπίδεη πξνζσξηλά ή νξηζηηθά ην επείγνλ ή εκη-επείγνλ πεξηζηαηηθφ, ην νπνίν κπνξεί λα λνζειεχζεη ζηε Βξαρεία Ννζειεία γηα 6-48 ψξεο, εθφζνλ έρεη κία κε μεθαζαξηζκέλε αιιά νμεία θιηληθή εηθφλα κέρξηο φηνπ γίλεη ε ηειηθή ηνπ αμηνιφγεζε θαη απνθαζηζηεί εάλ ρξεηάδεηαη ή φρη εηζαγσγή ζην λνζνθνκείν. Καηεπζχλεη ηνπο αζζελείο κε κε-επείγνληα πξνβιήκαηα ζηελ πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε ηνπ ΣΔΠ ή ζηα ηαθηηθά εμσηεξηθά ηαηξεία ηνπ λνζνθνκείνπ. Οξγαλψλεη θαη ζπληνλίδεη ην καδηθφ αηχρεκα ή ηηο καδηθέο θαηαζηξνθέο ζηελ πγεηνλνκηθή πεξηθέξεηα πνπ απηφ θαιχπηεη. 1.2 Οξγάλσζε ησλ ( ΣΔΠ ) ηελ νξγάλσζε θαη ηνλ ηξόπν ιεηηνπξγίαο θαη ζηειέρσζεο ηνπ Σκήκαηνο Δπεηγόλησλ Πεξηζηαηηθώλ (ΣΔΠ) ησλ λνζνθνκείσλ ηνπ ΔΤ αλαθέξεηαη απόθαζε ηνπ ππνπξγείνπ Τγείαο, ε νπνία θαζνξίδεη ηα εμήο: ε θάζε λνζνθνκείν ηεο ρψξαο κε δπλακηθφηεηα πάλσ απφ 200 θιίλεο νξγαλψλεηαη θαη ιεηηνπξγεί απηνηειέο Σκήκα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ (Σ.Δ.Π.) σο δηαηνκεαθφ ηκήκα απηνχ. Σν Σ.Δ.Π. ιεηηνπξγεί θαηά ηηο εκέξεο γεληθήο εθεκεξίαο φιν ην 24σξν ηηο δε ππφινηπεο εξγάζηκεο εκέξεο κφλν θαηά ην πξσηλφ σξάξην. ην Σ.Δ.Π. ησλ λνζνθνκείσλ ηνπ Δ..Τ. πξνΐζηαηαη ηαηξφο κε βαζκφ Γηεπζπληή ηνπ θιάδνπ ηαηξψλ Δ..Τ., εηδηθφηεηαο Υεηξνπξγηθήο ή Αλαηζζεζηνινγίαο 11

12 ή Παζνινγίαο ή Καξδηνινγίαο ή Πλεπκνλνινγίαο Φπκαηηνινγίαο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή ή εμεηδίθεπζε ζηε ΜΔΘ, ή Γεληθήο Ηαηξηθήο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή, δηάζσζε, πξν λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε θαη δηαρείξηζε δηνίθεζε ζπληνληζκφ ηνπ έξγνπ ηεο εθεκεξίαο. Σν Σ.Δ.Π. ζηειερψλεηαη κε ηαηξηθφ πξνζσπηθφ πνπ ππεξεηεί ζε ζέζεηο πνπ ζπζηήλνληαη γηα ην Σκήκα απηφ, θαζψο θαη απφ πξνζσπηθφ πνπ ππεξεηεί ζε άιια ηκήκαηα ηνπ λνζνθνκείνπ. Γηα ηε ζηειέρσζε ηνπ Σ.Δ.Π. κε ηαηξηθφ πξνζσπηθφ ζπληζηψληαη: Μία (1) ζέζε Γηεπζπληή ηνπ θιάδνπ ηαηξψλ Δ..Τ., εηδηθφηεηαο Υεηξνπξγηθήο ή Αλαηζζεζηνινγίαο ή Παζνινγίαο ή Καξδηνινγίαο ή Πλεπκνλνινγίαο Φπκαηηνινγίαο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή ή εμεηδίθεπζε ζηε ΜΔΘ ή Γεληθήο Ηαηξηθήο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή, δηάζσζε, πξν λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε θαη δηαρείξηζε δηνίθεζε ζπληνληζκφ ηνπ έξγνπ ηεο εθεκεξίαο, κία (1) ζέζε Δπηκειεηή Α, θαη κία (1) ζέζε Δπηκειεηή Β ηνπ θιάδνπ ηαηξψλ Δ..Τ. εηδηθφηεηαο Αλαηζζεζηνινγίαο ή Παζνινγίαο ή Καξδηνινγίαο ή Υεηξνπξγηθήο ή Πλεπκνλνινγίαο Φπκαηηνινγίαο ή Οξζνπεδηθήο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή ή εμεηδίθεπζε ζηε ΜΔΘ ή Γεληθήο Ηαηξηθήο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή, δηάζσζε, πξν λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε θαη δηαρείξηζε δηνίθεζε ζπληνληζκφ ηνπ έξγνπ ηεο εθεκεξίαο. Ο αξηζκφο ησλ ηαηξψλ πνπ ζηειερψλνπλ ην Σ.Δ.Π. πξνζαπμάλεηαη κε ηαηξηθφ πξνζσπηθφ πνπ ππεξεηεί ζε άιια ηκήκαηα ηνπ ίδηνπ λνζνθνκείνπ ψζηε ε ειάρηζηε ζηειέρσζε ηνπ Σ.Δ.Π. ζε ηαηξηθφ πξνζσπηθφ λα είλαη έλαο (1) Γ/ληήο, δχν (2) Δπ. Α θαη ηέζζεξηο (4) Δπ. Β. Με απφθαζε ηνπ Γηνηθεηή ηνπ λνζνθνκείνπ ή ηνπ Γ.. ησλ λνζνθνκείσλ ηεο παξ. 10 ηνπ άξζ. 13 ηνπ λ. 2889/2001 φπσο ηζρχεη φπσο ηζρχεη θαη γλψκε ηνπ Γ/ληή ηεο Ηαηξηθήο Τπεξεζίαο θαη ιακβάλνληαο ππφςε ηελ δπλακηθφηεηα ζε θιίλεο, ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ λνζνθνκείνπ θαη ηνλ κέζν αξηζκφ ησλ πξνζεξρφκελσλ αζζελψλ, θαζνξίδεηαη ν αξηζκφο ησλ γηαηξψλ πνπ απαηηείηαη γηα ηελ επηπιένλ ζηειέρσζε ηνπ Σ.Δ.Π. Οη ηαηξνί ηνπ Σ.Δ.Π. κπνξνχλ λα θαινχλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ζπγθεθξηκέλσλ πεξηζηαηηθψλ, ηαηξνχο άιισλ εηδηθνηήησλ απφ ηνπο εθεκεξεχνληεο ζηα ηκήκαηα, νη νπνίνη ππνρξενχληαη λα πξνζέιζνπλ θαη λα πξνζθέξνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζην Σ.Δ.Π.. Γηα ην ζθνπφ απηφ ζπληάζζεηαη απφ ην Γηεπζπληή ηεο Ηαηξηθήο Τπεξεζίαο, ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο Γηεπζπληέο ησλ Σκεκάησλ κεληαίνο θαηάινγνο απφ ηνπο εθεκεξεχνληεο ηαηξνχο ησλ ηκεκάησλ ηνπ λνζνθνκείνπ πνπ ζα θαιχπηνπλ ηηο αλάγθεο ηνπ Σ.Δ.Π.. ην ρψξν δηαινγήο, ππνδέρνληαη ηνλ αζζελή εηδηθεπκέλνη ηαηξνί θαη λνζειεχηξηεο θαη αλάινγα κε ηε βαξχηεηα ηεο θαηάζηαζήο ηνπ ηνλ θαηεπζχλνπλ ζηνπο ρψξνπο ηνπ Σ.Δ.Π.. Οη απεηιεηηθέο γηα ηε δσή θαη ππεξεπείγνπζεο θαηαζηάζεηο αληηκεησπίδνληαη άκεζα ζηελ αίζνπζα αλαδσνγφλεζεο. Οη αζζελείο κε ζνβαξά πξνβιήκαηα αιιά ζε ζηαζεξή θαηάζηαζε αληηκεησπίδνληαη ζηνπο ζαιάκνπο εμέηαζεο ηνπ Σ.Δ.Π.. Δμεηάδεηαη θαη παξέρνληαη νη απαξαίηεηεο ηαηξηθέο θαη λνζειεπηηθέο ππεξεζίεο θαη ζηε ζπλέρεηα ελαιιαθηηθά είηε: α. ηνπ ρνξεγνχληαη νδεγίεο θαη ζεξαπεπηηθή αγσγή θαη ελεκεξψλεηαη εάλ απαηηείηαη πεξαηηέξσ παξαθνινχζεζή ηνπ απφ ηα Σαθηηθά Δμσηεξηθά Ηαηξεία β. νδεγείηαη ζε ζάιακν βξαρείαο λνζειείαο ηνπ Σ.Δ.Π. γηα νιηγφσξε παξακνλή θαη παξαθνινχζεζε κεηά ηελ νπνία ιακβάλεη νδεγίεο θαη εμηηήξην ή εηζάγεηαη ζην αλαγθαίν γηα ηελ πεξίπησζή ηνπ ηκήκα γ. εηζάγεηαη ζην νηθείν κε ηελ πάζεζή ηνπ ηκήκα δ. δηαθνκίδεηαη ζε άιιν λνζνθνκείν θαηφπηλ ζπλελλφεζεο κε ηνλ πξντζηάκελν ηνπ Σ.Δ.Π. ή ηνλ ππεχζπλν εθεκεξίαο ηνπ άιινπ λνζνθνκείνπ. 12

13 Γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη ζην Σ.Δ.Π. ζπληάζζεηαη αλαιπηηθφ ζεκείσκα πνπ ζπλνδεχεη ην εηζηηήξην ηνπ αζζελνχο θαη ππνγξάθεηαη απαξαηηήησο απφ ηνλ πξντζηάκελν ηνπ Σ.Δ.Π. ή ηνλ Αλαπιεξσηή ηνπ ή ηνλ ππεχζπλν εθεκεξίαο. Με επζχλε ηνπ Γηεπζπληή ηνπ Σ.Δ.Π. θαηαγξάθνληαη ζε εηδηθφ έληππν θαη ζε ειεθηξνληθή κνξθή ηα ζηνηρεία ησλ πξνζεξρφκελσλ αζζελψλ, θαζψο θαη ε πνξεία εμέιημεο ησλ. Καηά ηε κεηαθνξά ηνπ πεξηζηαηηθνχ ην πληνληζηηθφ Κέληξν ηνπ ΔΚΑΒ ελεκεξψλεη ηνλ ππεχζπλν ηνπ Σ.Δ.Π. ηνπ λνζνθνκείνπ πξνο ην νπνίν θαηεπζχλεηαη ην αζζελνθφξν θαη παξέρεη θαη ηηο ζρεηηθέο πιεξνθνξίεο σο πξνο ην πεξηζηαηηθφ. Κάζε πεξηζηαηηθφ πνπ δηαθνκίδεηαη κε ην ΔΚΑΒ πξέπεη λα παξαιακβάλεηαη ελππφγξαθα απφ ηνλ Πξντζηάκελν ηνπ Σ.Δ.Π. ή ηνλ Αλαπιεξσηή ηνπ ή ηνλ ππεχζπλν εθεκεξίαο. 1.3 Σα Δπείγνληα ζηα Διιεληθά Ννζνθνκεία ηελ Διιάδα ηα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ απνηεινχλ κηα ηειείσο παξακειεκέλε πξαγκαηηθφηεηα ησλ Διιεληθψλ Ννζνθνκείσλ. Καη φκσο ηα ΣΔΠ απνηεινχλ κία ζεκαληηθή πχιε εηζφδνπ αζζελψλ ζην λνζνθνκείν θαη ηε Λπδία ιίζν φρη κφλνλ ηνπ Ννζνθνκείνπ αιιά θαη νιφθιεξνπ ηνπ πζηήκαηνο Τγείαο, θαζψο δηαθηλνχλ αλά εθεκεξία ηζάξηζκνπο πεξίπνπ αζζελείο πξνο ηνλ αξηζκφ ησλ λνζειεπηηθψλ θξεβαηηψλ ελφο λνζνθνκείνπ! ιν θαη πεξηζζφηεξνη γηαηξνί, φρη κφλνλ ζηελ Διιάδα αιιά θαη ζην εμσηεξηθφ, δηαπηζηψλνπλ πιένλ φηη ζην αληηθείκελν ηεο Δπείγνπζαο θαη Δληαηηθήο Ηαηξηθήο «ε Δληαηηθή ζεξαπεία έρεη θζάζεη ζην κέγηζην ηεο απφδνζήο ηεο θαη φηη ην κπζηηθφ γηα ηε βειηίσζε ηεο έθβαζεο ηνπ νμέσο θαη βαξέσο πάζρνληα πξέπεη λα αλαδεηεζεί ζηελ Δπείγνπζα Ηαηξηθή». Οη θπξηφηεξεο αηηίεο ηεο «κε νξζνινγηθήο δηαρείξηζεο ησλ επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ» ζηα Διιεληθά λνζνθνκεία κε ζπρλά θαθή έθβαζε ηνπ επείγνληνο, είλαη: Ππώηον. Ζ αληηκεηψπηζε ηνπ αζζελνχο κε επείγνλ πξφβιεκα πνπ πξνζέξρεηαη ή δηαθνκίδεηαη ζην λνζνθνκείν είλαη απνζπαζκαηηθή θαη όρη άκεζε. πρλά ην επείγνλ πεξηζηαηηθφ θαηαιήγεη λα παξαπέκπεηαη απφ γηαηξφ ζε γηαηξφ (λα γίλεηαη κπαιάθη κεηαμχ εηδηθνηήησλ) κε απνηέιεζκα λα θαζπζηεξεί ε αληηκεηψπηζή ηνπ, νξηζκέλεο θνξέο θαη ζε επηθίλδπλν βαζκφ. Ζ έιιεηςε επηηφπηαο ζπλερνχο παξνπζίαο κηαο ηαηξηθήο εηδηθφηεηαο πνπ λα αμηνινγεί, λα αληηκεησπίδεη ζθαηξηθά ην επείγνλ θαη λα ην ρξεψλεηαη κέρξη ηελ ηειηθή δηεθπεξαίσζή ηνπ είλαη αηζζεηή. Γεύηεπον. Ζ θαηά θχξην ιφγν ελαζρφιεζε ζην ΣΔΠ ησλ εηδηθεπφκελσλ, αληί ησλ εηδηθψλ γηαηξψλ ησλ βαζηθψλ εηδηθνηήησλ, έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ θαζπζηέξεζε ζηε δηάγλσζε θαη άκεζε αληηκεηψπηζε, δηελέξγεηα κε αλαγθαίσλ εμεηάζεσλ, κε αλαγθαίεο εηζαγσγέο ζην λνζνθνκείν γηα ιφγνπο ηαηξηθήο επζπλνθνβίαο ή αληίζεηα ρνξήγεζε εμηηεξίσλ ζε αζζελείο πνπ ζα έπξεπε λα έρνπλ δηεξεπλεζεί ή παξαθνινπζεζεί πην επηζηακέλα. Τπίηον. Ζ απνπζία ελφο ππεχζπλνπ ζπληνληζηή πνπ λα επηβιέπεη ζπλνιηθά ηηο εξγαζίεο θαη ηε δηεθπεξαίσζε ησλ αζζελψλ ζην ΣΔΠ νδεγεί ζε κεγάιεο θαζπζηεξήζεηο κέρξη ηελ ηειηθή απφθαζε γηα εθαξκνγή ζεξαπείαο, εηζαγσγή ή εμηηήξην ηνπ αζζελνχο. Τέηαπηον. Τπάξρεη απξνζπκία ηνπ εηδηθεπκέλνπ ηαηξηθνχ πξνζσπηθνχ λα αζρνιεζεί κε έλαλ έληνλα θνξηηζκέλν ρψξν φπσο είλαη ην ΣΔΠ ιφγσ απνπζίαο θηλήηξσλ. Πέμπηον. Οη ζνβαξέο ειιείςεηο ή ε αλππαξμία εηδηθψλ ρψξσλ θαη ππνδνκήο ζηα πεξηζζφηεξα λνζνθνκεία γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ επεηγφλησλ, ή αθφκε ρεηξφηεξα ε έιιεηςε ρσξνηαμηθνχ θαη ηαηξηθνχ δηαρσξηζκνχ ηνπ Σκήκαηνο Δπεηγφλησλ απφ ην 13

14 Σκήκα Δμσηεξηθψλ Ηαηξείσλ ησλ λνζνθνκείσλ, επηδξά ζηελ αξγή θαη κε νξζνινγηθή δηαρείξηζε ηεο ξνήο ησλ αζζελψλ. Έκηον. Ζ έιιεηςε νξγαλσκέλεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο ή ε ππνιεηηνπξγία ηαθηηθψλ εμσηεξηθψλ ηαηξείσλ νδεγεί έλα κεγάιν κέξνο ρξφλησλ πεξηζηαηηθψλ ζην ΣΔΠ γηα πξνβιήκαηα πνπ δελ είλαη επείγνληα. Έβδομον. Σν ΣΔΠ ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ πχιε εηζφδνπ ησλ «πιαζκαηηθψλ επεηγφλησλ», δειαδή αζζελψλ πνπ ραξαθηεξίδνληαη σο επείγνληα πξνθεηκέλνπ λα ππεξπεδήζνπλ ηε ιίζηα αλακνλήο γηα είζνδν ζην λνζνθνκείν. Όγδοον. Ζ αληηκεηψπηζε ηνπ επείγνληνο κεηαμχ ηνπ πξνλνζνθνκεηαθνχ θαη λνζνθνκεηαθνχ ρψξνπ δελ είλαη ζπλερήο σο νθείιεη λα είλαη. Δίηε απνπζηάδεη ε ζσζηή αληηκεηψπηζε ζην πξνλνζνθνκεηαθφ επίπεδν, είηε φηαλ απηή έρεη μεθηλήζεη πξνλνζνθνκεηαθά ζπρλά θαζπζηεξεί λα ζπλερηζηεί ζε λνζνθνκεηαθφ επίπεδν. Έναηον. Ζ αλεπαξθήο έσο ειιηπήο γλψζε ηνπ αληηθεηκέλνπ ηεο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο κεηαμχ ησλ γηαηξψλ (απφ ην πξνπηπρηαθφ κέρξη ην κεηαπηπρηαθφ επίπεδν) επεξεάδεη αξλεηηθά ηελ ελαζρφιεζή ηνπο κε απηφ ην αληηθείκελν. 1.4 Οθέιε από ηελ Αλάπηπμε Απηόλνκσλ ΣΔΠ Ζ αλάγθε γηα παξνρή άκεζεο θαη έγθαηξεο επείγνπζαο θξνληίδαο ζε έλα κε πξνγξακκαηηζκέλν θαη αλνκνηφκνξθν φγθν αζζελψλ δηαθνξεηηθήο βαξχηεηαο θαη πνιππινθφηεηαο απαηηεί ηε δεκηνπξγία ελφο ιεηηνπξγηθά θαη δηνηθεηηθά απηφλνκνπ ηκήκαηνο ηνπ λνζνθνκείνπ αθηεξσκέλνπ ζ απηέο ηεο ππεξεζίεο. Ζ άκεζε αληηκεηψπηζε θαη ππνζηήξημε κε νινθιεξσκέλν, ζθαηξηθφ θαη ζπλερή ηξφπν ηνπ επείγνληνο ζην ΣΔΠ έρεη δηαθξηηά νθέιε, γηαηί ην ΣΔΠ: επηηπγράλεη θαιύηεξε έθβαζε ησλ επεηγόλησλ κε: αχμεζε ησλ πηζαλνηήησλ επηβίσζεο, πεξηνξηζκφ ηεο απεηιήο γηα ηε δσή, έλα ή πεξηζζφηεξα φξγαλα ή ζπζηήκαηα, έλα ή πεξηζζφηεξα ζθέιε, κείσζε ηεο άκεζεο αιιά θαη κεηαγελέζηεξεο ζλεηφηεηαο, κείσζε ηεο λνζεξφηεηαο ζε δηάξθεηα, βαξχηεηα ή αληθαλφηεηα, πεξηνξίδεη ηηο «ακθηιεγόκελεο» εηζαγσγέο ζην λνζνθνκείν, αμηνπνηψληαο κε ηνλ θαιχηεξν ηξφπν ηηο δπλαηφηεηεο θαη ηελ ππνδνκή ηνπ λνζνθνκείνπ, ελψ δηαζθαιίδεη ηαπηφρξνλα ηνλ αζζελή πνπ δελ εηζάγεηαη ζην λνζνθνκείν,. κεηώλεη ην ρξόλν λνζνθνκεηαθήο λνζειείαο, γηαηί είλαη ην «θίιηξν θαη ν εζκφο» πνπ πξνζηαηεύεη ην λνζνθνκείν από άζθνπεο εηζαγσγέο, θαζψο πξνσζεί επηιεθηηθά γηα εηζαγσγή ζην λνζνθνκείν κφλνλ ηνπο αζζελείο πνπ έρνπλ ζπγθεθξηκέλε έλδεημε, κεηώλεη απνθαζηζηηθά ην θνηλσληθν-νηθνλνκηθό θόζηνο ηνπ επείγνληνο, πνπ ζεκεησηένλ είλαη άγλσζην κέρξη ζήκεξα γηα ηε ρψξα καο, κπνξεί λα είλαη απνθιεηζηηθά ή πεξηπησζηαθά (αλάινγα κε ηηο επηηφπνπ ζπλζήθεο) ππεύζπλν θαη γηα ηελ Πξνλνζνθνκεηαθή αληηκεηώπηζε ηνπ επείγνληνο, εμνηθνλνκψληαο ην πξνζσπηθφ πνπ κεξηθψο απαζρνιείηαη ζην έλα κφλνλ απφ ηα δχν επίπεδα ηεο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο (πξν- θαη λνζνθνκεηαθφ), απνηειεί έλα ζύζηεκα πνηνηηθήο αμηνιόγεζεο ησλ πξνλνζνθνκεηαθώλ θαη λνζνθνκεηαθώλ ηαηξηθώλ θξνληίδσλ θαζώο θαη ηεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο, παξέρεη εθπαίδεπζε ζηελ Δπείγνπζα Ηαηξηθή θαη ζηηο Δπείγνπζεο Φξνληίδεο ζε γηαηξνχο, λνζειεπηέο, πγεηνλνκηθνχο, πνιίηεο, αζηπλνκηθνχο, ππξνζβέζηεο, εθπαηδεπηηθνχο, θιπ. θαη πξνσζεί ηελ έξεπλα ζην αληηθείκελν ηεο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο. 14

15 1.5 Γηαινγή (Triage) θαη Σαμηλόκεζε Δπεηγόλησλ Πεξηζηαηηθώλ Γηα λα αληηκεησπίδνληαη ρσξίο θαζπζηεξήζεηο ηα πξαγκαηηθά επείγνληα θαη λα μερσξίδνπλ απνηειεζκαηηθά απφ ηα ρξνλίδνληα πεξηζηαηηθά, είλαη επηβεβιεκέλε ε άκεζε δηαινγή (triage) ησλ πξνζεξρφκελσλ αζζελψλ απφ εηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ (ηαηξηθφ ή λνζειεπηηθφ). Γηαινγή είλαη ε δηαδηθαζία θαηαλνκήο θαη ηαηξηθήο ηεξάξρεζεο ησλ πξνηεξαηνηήησλ παξνρήο θξνληίδσλ ζε επείγνληα πεξηζηαηηθά. Με ζπγθεθξηκέλα πξσηφθνιια βαζίδεηαη θπξίσο ζηελ αμηνιφγεζε δσηηθψλ παξακέηξσλ θαη ζπκπησκάησλ θιεηδηά ψζηε λα δηαβαζκίδεη πξνηεξαηφηεηεο θαη λα ηαμηλνκεί ηνπο αζζελείο ζχκθσλα κε ηε ζνβαξφηεηα ηνπ ηξαπκαηηζκνχ ή ηεο λφζνπ, ηεο πξφγλσζεο θαη ηεο δηαζεζηκφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ. Οη αζζελείο πνπ πξνζέξρνληαη ή πξνζθνκίδνληαη ζην ΣΔΠ δηεζλψο ηαμηλνκνχληαη ζε ηέζζεξηο-πέληε θιηληθέο θαηεγνξίεο ζχκθσλα κε ην ρξσκαηηθφ θάζκα ηνπ νπξάληνπ ηφμνπ ( θφθθηλν/πνξηνθαιί, θίηξηλν, πξάζηλν, ζαιαζζί). ηελ θάζε θαηεγνξία πεξηιακβάλνληαη αζζελείο κε βάζε ηα θχξηα ζπκπηψκαηά ηνπο παξά δηαγλψζεηο. Παξαθάησ αλαθέξνληαη νη πέληε θαηεγνξίεο αζζελψλ, πνπ πξνζέξρνληαη ή πξνζθνκίδνληαη ζην ΣΔΠ ζχκθσλα κε αλαγλσξηζκέλεο θιίκαθεο βαξχηεηαο φπσο απηέο πνπ έρνπλ αλαπηχμεη ε British Association of Accident and Emergency Medicine θαη ην Απζηξαιηαλφ Κνιέγην Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο, κε ηα αληίζηνηρα ρξνληθά πεξηζψξηα αληηκεηψπηζεο. Κόθθηλε θαηεγνξία Αζζελείο γηα άκεζε αλαδσνγόλεζε (immediate resuscitation): νη αζζελείο απηνί κε απεηιεηηθέο γηα ηε δσή ηνπο θαηαζηάζεηο απαηηνχλ άκεζε αλαδσνγφλεζε θαη ζεξαπεία (0 min). Παξαδείγκαηα θαηαζηάζεσλ: θαξδηαθή αλαθνπή, νμεία απφθξαμε αεξνθφξσλ νδψλ, ζνβαξά ηξαπκαηηζκέλνη ζε θαηάζηαζε shock, πνιπηξαπκαηίεο κε ζνβαξά ηξαχκαηα, ζνβαξά εγθαχκαηα, αηθλίδηα καδηθή απψιεηα ζπλείδεζεο. Πνξηνθαιί θαηεγνξία Τπέξ-επείγνλ (very urgent): νη αζζελείο απηνί είλαη βαξηά πάζρνληεο ή ηξαπκαηίεο πνπ ε δσή ηνπο δελ είλαη ζε άκεζν θίλδπλν, αιιά απαηηνχλ επείγνπζα αμηνιφγεζε θαη αληηκεηψπηζε απφ γηαηξφ εληφο 10 min απφ ηελ άθημε ηνπο ζην ΣΔΠ. Παξαδείγκαηα δηαγλώζεσλ: νμεία δχζπλνηα, νμχ έληνλν πξνθάξδην άιγνο, επηκέλνληεο ζπαζκνί, ππνγιπθαηκία, θψκα κε θιίκαθα Γιαζθφβεο < 9, δειεηεξίαζε κε απψιεηα ζπλείδεζεο, status asthmaticus, νπνηνζδήπνηε έληνλνο πφλνο. Κίηξηλε θαηεγνξία ΗΗΗ Δπείγνλ (urgent): νη αζζελείο απηνί είλαη αζζελείο κε ζνβαξά πξνβιήκαηα αιιά ζε ζρεηηθά ζηαζεξή θαηάζηαζε, πνπ ρξεηάδνληαη δηαγλσζηηθή θαη ζεξαπεπηηθή λνζνθνκεηαθή πξνζέγγηζε κέζα ζηα επφκελα min. Παξαδείγκαηα δηαγλώζεσλ: ηξαχκαηα νθζαικψλ, νμεία ηζραηκία άθξσλ, νμχ θνηιηαθφ άιγνο, νμείεο ςπρηαηξηθέο θαηαζηάζεηο, θνηιηαθφ άιγνο, πςειφο ππξεηφο, ζνβαξέο θαθψζεηο άθξσλ, εθηεηακέλεο ή πςεινχ θηλδχλνπ εθδνξέο, νμεία αλαπλεπζηηθή αλεπάξθεηα αλεμάξηεηα αηηηνινγίαο, νμεία ζχγρπζε, νμεία ζθσιεθνεηδίηηδα, θαηάγκαηα, νξηζκέλεο νμείεο δειεηεξηάζεηο, νμείεο ςπρηαηξηθέο δηαηαξαρέο, θιπ. Καηεγνξία ΗV Ζκη-επείγνλ (standard): νη αζζελείο απηνί είλαη αζζελείο κε πξφζθαηεο επηθίλδπλεο πξφζθαηεο βιάβεο θαη κηθξήο ζεκαζίαο νμέα πξνβιήκαηα, ζηνπο νπνίνπο ηα ρξνληθά φξηα αληηκεηψπηζεο εμαξηψληαη απφ ηελ ππάξρνπζα ππνδνκή θαη ηνπο δηαζέζηκνπο ρψξνπο, θαη ζπλήζσο ζπλήζσο min. Παξαδείγκαηα δηαγλώζεσλ: επψδπλεο κε απεηιεηηθέο βιάβεο, κηθξν-ηξαπκαηηζκνί, εθδνξέο, ειαθξέο νμείεο θαηαζηάζεηο, θιπ. Καηεγνξία V Με-επείγνλ (non-urgent): νη αζζελείο απηνί κε θαηαζηάζεηο πνπ δελ είλαη πξαγκαηηθά επείγνπζεο γηα λα ρξεηάδνληαη αληηκεηψπηζε θαη λνζειεία, ρξεηάδεηαη λα θαηεπζπλζνχλ ζσζηά θαη ππεχζπλα ζηα αληίζηνηρα ηαθηηθά εμσηεξηθά 15

16 ηαηξεία ή ζε ηαηξεία πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο, δηαθνξεηηθά λα αληηκεησπηζηνχλ εληφο min. Παξαδείγκαηα δηαγλώζεσλ: ρξνλίδνληα ζπκπηψκαηα ρσξίο ππνηξνπή, κε νμέα εξπζήκαηα, ζπληαγνγξαθήζεηο, γλσκαηεχζεηο, θιπ. Πξνηεηλόκελε Κιίκαθα Γηαινγήο επεηγόλησλ κε αληίζηνηρνπο ρξόλνπο ζηόρνπο γηα αληηκεηώπηζε ζην ΣΔΠ. Αξηζκεηηθή ηαμηλόκεζε Υξσκαηηθή ηαμηλόκεζε 1 θφθθηλν Κιηληθή ηαμηλόκεζε άκεζε αλαδσνγόλεζε Σαρύηεηα αληηκεηώπηζεο άκεζε 2 πνξηνθαιί ππέξ-επείγνλ εληφο 10 min 3 θίηξηλν επείγνλ εληφο min 4 πξάζηλν εκη-επείγνλ εληφο min 5 κπιε κε-επείγνλ εληφο min Δίδνο Πεξηζηαηηθνύ αλαθνπή, νμεία απφθξαμε αεξαγσγνχ, ζνβαξφ ηξαχκα ζε shock ζηεζαγρηθφο πφλνο, ζπαζκνί, ππνγιπθαηκία, GCS<9 ηξαχκα νθζαικψλ, νμείεο ςπρηαηξηθέο δηαηαξαρέο επψδπλεο κε απεηιεηηθέο βιάβεο, ειαθξέο νμείεο θαηαζηάζεηο ρξνλίδνληα ζπκπηψκαηα ρσξίο ππνηξνπή, ζπληαγνγξαθήζεηο, γλσκαηεχζεηο Οη θαηεγνξίεο βαξχηεηαο Η θαη ΗΗ αθνξνχλ ην 5% πεξίπνπ ηνπ ζπλφινπ ησλ δηαθηλνπκέλσλ αζζελψλ κέζσ ηνπ ΣΔΠ, νη θαηεγνξίεο βαξχηεηαο ΗΗΗ θαη ΗV αθνξνχλ πεξίπνπ ην %, ελψ νη κε επείγνπζεο πξνζειεχζεηο (θαηεγνξία V) αθνξνχλ ην 5 έσο θαη 86% ηνπ ζπλφινπ αλάινγα κε ην πγεηνλνκηθφ ζχζηεκα. Καηαζηάζεηο ρσξίο μεθάζαξε θιηληθή εηθφλα πνπ αλακέλεηαη λα δηαιεπθαλζεί κε ηελ παξαθνινχζεζε λνζειεχνληαη ζηνπο ρψξνπο Βξαρείαο Ννζειείαο γηα κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα, νπφηε θαη απνθαζίδεηαη εάλ ρξεηάδνληαη εηζαγσγή ζην λνζνθνκείν ή κπνξνχλ λα ζηαινχλ κε αζθάιεηα ζπίηη ηνπο. Απηνί νη αζζελείο απνηεινχλ ην 12% πεξίπνπ ησλ αζζελψλ ηνπ ΣΔΠ θαη απ απηνχο κφλνλ νη κηζνί ρξεηάδεηαη λα εηζαρζνχλ ζηε ζπλέρεηα ζην λνζνθνκείν. ηνλ παξαπάλσ πίλαθα πξνηείλεηαη κηα θιίκαθα δηαινγήο γηα ηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα, βαζηζκέλε ζε θνηλά ζπκπηψκαηα γηα ηα νπνία πξνζέξρνληαη νη αζζελείο παξά ζε δηαγλψζεηο θαη ην νπνίν αλαπηχρζεθε απφ ηελ νκάδα triage ηνπ Manchester, ην έρεη πηνζεηήζεη ε British Association of Accident and Emergency Medicine θαη ήδε εθαξκφδεηαη ζε 138 ΣΔΠ ηεο Αγγιίαο θαη Ηξιαλδίαο. 16

17 1.6 Λόγνη απμεκέλνπ αξηζκνύ επηζθέςεσλ Με κηα θξάζε ζα ιέγακε φηη ε απνζηνιή ησλ ΣΔΠ επηθεληξψλεηαη ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξαγκαηηθά επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ. Χζηφζν, είλαη πιένλ γλσζηφ φηη δελ είλαη κφλν ηα επείγνληα πεξηζηαηηθά πνπ πξνζέξρνληαη ζε έλα ΣΔΠ. Πνιιέο θνξέο νη ίδηνη νη αζζελείο «βαθηίδνπλ» ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ σο επείγνληα θαη ζεσξνχλ φηη πξέπεη λα πξνζθχγνπλ ζην λνζνθνκείν, ελψ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ ππάξρεη πάληνηε επείγνλ πξφβιεκα. Αο δνχκε, ινηπφλ, ηηο θαηεγνξίεο αζζελψλ πνπ πξνζέξρνληαη ζε έλα ΣΔΠ θαη γηα πνηνπο βαζηθνχο ιφγνπο: Πεξηζηαηηθά Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο (ΠΦΤ). ηελ Διιάδα απηφ θπξίσο νθείιεηαη ζηελ έιιεηςε νξγαλσκέλνπ ζπζηήκαηνο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο θαη ζπζηήκαηνο παξαπνκπψλ ησλ αζζελψλ (patients referral system). 2 ε επίζθεςε ζην ΣΔΠ: πξφθεηηαη γηα πεξηζηαηηθά πνπ επηζηξέθνπλ ζην ΣΔΠ, ζπλήζσο κεξηθέο εκέξεο κεηά ηελ πξψηε επίζθεςε, κπνξεί θαη σο απνηέιεζκα επηπινθψλ. Αζζελείο πνπ, ιφγσ ειιηπνχο γλψζεο ή πιήξνπο άγλνηαο, δελ είλαη ζε ζέζε λα αμηνινγήζνπλ ηε ζνβαξφηεηα ηεο θαηάζηαζήο ηνπο, βηψλνπλ αλαζθάιεηα θαη αλαδεηνχλ βνήζεηα ζην ΣΔΠ. Αζζελείο πνπ γλσξίδνπλ φηη δελ είλαη επείγνλ ην πξφβιεκά ηνπο, αιιά θαηαθεχγνπλ ζηηο ππεξεζίεο ηνπ ΣΔΠ, αζθψληαο έκκεζε πίεζε, ψζηε λα εμππεξεηεζνχλ γξεγνξφηεξα απφ ηα αληίζηνηρα πξνγξακκαηηζκέλα πεξηζηαηηθά ζηα ηαθηηθά Δ.Η. Απηφ ηζρχεη ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζην Ζλ. Βαζίιεην, φπνπ νη ιίζηεο αλακνλήο αζζελψλ γηα ξαληεβνχ ζηα Δ.Η. απνηεινχλ έλα κείδνλ πξφβιεκα. 17

18 Kεθάιαην 2 Οινθιεξσκέλν ύζηεκα Παξνρήο Δπείγνπζαο Φξνληίδαο 2.1 Ηζηνξηθή αλαδξνκή ηαλ ηδξχζεθε ην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο [ National health Service ] ζην Ζλ. Βαζίιεην ην 1948, ηα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ φπσο ηα γλσξίδνπκε ζήκεξα, δελ ππήξραλ. Αληίζεηα ππήξραλ ηα ιεγφκελα casualty departments ή casualty services, δειαδή ηκήκαηα ή ππεξεζίεο αηπρεκάησλ πνπ ιεηηνπξγνχζαλ θαηά θχξην ιφγν κε πξσηνβνπιία ησλ ρεηξνπξγψλ θαη ησλ νξζνπεδηθψλ. Ζ χπαξμε ή κε ηέηνησλ ππεξεζηψλ, ήηαλ ζπλάξηεζε θπξίσο ηνπ κεγέζνπο ηνπ θάζε λνζνθνκείνπ. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ 1960 άξρηζαλ λα αλαπηχζζνληαη ηα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ θαη Αηπρεκάησλ ηα νπνία ζηαδηαθά κεηεμειίρζεθαλ ζηα ΣΔΠ φπσο είλαη ζήκεξα. Ηδηαίηεξε επηξξνή πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηψλ ησλ εμειίμεσλ άζθεζε θαηά ηελ πεξίνδν εθείλε ε Ννκνζεηηθή Δπηηξνπή επί Θεκάησλ Ηαηξηθήο ε νπνία εμέδσζε κηα εηζεγεηηθή έθζεζε αλαθνξηθά κε ηελ αλάπηπμε ηεο εηδηθφηεηαο ηεο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο. Καηά ηε δεθαεηία ηνπ 1970 παξαηεξήζεθαλ ζεκαληηθέο εμειίμεηο νη νπνίεο αθνξνχζαλ ζηελ αλάπηπμε θαη αλαγλψξηζε δχν εηδηθνηήησλ πνπ απνηεινχλ ππιψλεο γηα ηνλ ηνκέα επείγνπζαο θξνληίδαο [ emergency care ] πνπ είλαη: Ζ Δπείγνπζα Ηαηξηθή [ Δmergency Medicine ] θαη Ζ Δπείγνπζα Ννζειεπηηθή [ Emergency nursing ] Tειηθά ην 1972, κε πξσηνβνπιία ηνπ ηφηε Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ εγθξίζεθαλ πηινηηθά νη πξψηεο 30 ζέζεηο εηδηθεπνκέλσλ ζηελ Δπείγνπζα Ηαηξηθή κεηά απφ πηέζεηο ησλ επί ζεηξά εηψλ ππεξεηνχζαλ ζηνλ ηνκέα απηφ. Καηά ηηο αξρέο ηνπ1990 ιεηηνχξγεζε ζρνιή Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο θαη Αηπρεκάησλ [ Faculty of Accident and Emergency Medicine ], ζηελ νπνία νη πξψηεο εμεηάζεηο ηίηινπ ιήςεο εηδηθφηεηαο πξαγκαηνπνηήζεθαλ κφιηο θαηά ην ήκεξα νη ηαηξνί Δπείγνπζαο ηαηξηθήο ζηειερψλνπλ πνιιά ηκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ ησλ λνζνθνκείσλ ηνπ Ζλ. Βαζηιείνπ ζε ζπλεξγαζία κε ζπλεξγαζία κε ζπλαδέιθνπο ηνπο απφ άιιεο εηδηθφηεηεο ( π.ρ. ρεηξνπξγηθή, αλαηζζεζηνινγία θιπ). ηελ Απζηξαιία, ηε Ν. Εειαλδία θαη ηνλ Καλαδά νη ηζηνξηθέο εμειίμεηο αλαθνξηθά κε ηηο εηδηθφηεηεο ζηνλ ηνκέα ηεο επείγνπζαο θξνληίδαο ήηαλ αλάινγεο κε ηηο αληίζηνηρεο ηνπ Ζλ. Βαζηιείνπ, παξά ηηο ζεκαληηθέο δηαθνξέο πνπ ππάξρνπλ αλάκεζα ζηα πγεηνλνκηθά ζπζηήκαηα ησλ ρσξψλ απηψλ. ηελ Απζηξαιία ν χλδεζκνο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο [ Australasian Society for Emergency Medicine ] ηδξχζεθε θαηά ην 1981, ελψ θαηά ην 1984 αξηζκνχζε εβδνκήληα ηξία ηδξπηηθά κέιε ( ηαηξνχο ). Δπίζεο ν πξψηνο Γηεπζπληήο ηαηξφο Σκήκαηνο Αηπρεκάησλ δηνξίζηεθε ζην Geelong ηεο Victoria ην κνηα κε ην Ζλ. Βαζίιεην, ζηελ Απζηξαιία ιεηηνπξγεί ρνιή Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο, ελψ θαηά ην1993 αλαγλσξίζηεθε σο επίζεκε εηδηθφηεηα ε Δπείγνπζα Ηαηξηθή. Ζ Νέα Εειαλδία αθνινχζεζε αξγφηεξα, ην ήκεξα ιεηηνπξγνχλ 79 Γηαπηζηεπκέλα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ ζηελ Απζηξαιία θαη Νέα Εειαλδία ζηα νπνία αζθνχληαη επίζεκα εηδηθεπφκελνη γηα ιήςε εηδηθφηεηαο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο. ηηο ΖΠΑ θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 1950 δελ ππήξραλ θαζφινπ γηαηξνί ζηα «Γσκάηηα» Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ [ Δmergency Rooms ή ER ]. Oη ηδηψηεο γηαηξνί πνπ είραλ επζχλε γηα ηνπο αζζελείο ζε θάζε ΔR, απνθάζηδαλ είηε λα εμεηάδνπλ νη 18

19 ίδηνη ηνπο αζζελείο, είηε ηνπο παξέπεκπαλ ζε γηαηξφ ζπγθεθξηκέλεο εηδηθφηεηαο, είηε ηέινο ηνπο παξέπεκπαλ ζε θάπνην ηαηξείν γηα λα γίλεη αμηνιφγεζε δηαινγή απφ ην γηαηξφ ηνπ λνζνθνκείνπ. ζνλ αθνξά ηηο κνλάδεο βξαρείαο λνζειείαο ( ΜΒΝ ) απηέο δελ ππήξραλ ζηα πξψηα ΣΔΠ. Αλαπηχρζεθαλ θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 1970 σο απνηέιεζκα ησλ αλαγθψλ νιηγφσξεο παξαθνινχζεζεο θαη λνζειείαο αζζελψλ θαη σο ζπλέπεηα ηεο κφληκεο πιένλ παξνπζίαο ησλ εηδηθεπκέλσλ ηαηξψλ ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή ζηα λνζνθνκεία. Αλαθνξηθά κε ηελ εμέιημε ηεο αλαγλψξηζεο ησλ αλσηέξσ εηδηθνηήησλ, ζεκεηψλνπκε φηη ζηελ Διιάδα ηφζν ε επείγνπζα ηαηξηθή φζν θαη ε επείγνπζα λνζειεπηηθή δελ απνηεινχλ επίζεκα ζεζκνζεηεκέλεο θαη αλαγλσξηζκέλεο εηδηθφηεηεο. Σα ΣΔΠ ζηειερψλνληαη απφ γεληθνχο λνζειεπηέο θαη απφ ηαηξνχο δηαθφξσλ εηδηθoηήησλ ( π.ρ. ρεηξνπξγνχο, παζνιφγνπο αλαηζζεζηνιφγνπο θιπ ). 2.2 Δπξσπατθή Δηαηξεία Δπέηγνπζαο Ηαηξηθήο (ΔuSEM) Ζ επείγνπζα Ηαηξηθή είλαη κηα εηδηθφηεηα βαζηζκέλε ζηε γλψζε θαη ηηο δεμηφηεηεο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ πξφιεςε, ηε δηάγλσζε θαη ηε δηαρείξηζε ησλ έθηαθησλ θαη επεηγφλησλ εθθξάζεσλ ησλ αζζελεηψλ θαη ηνπ ηξαχκαηνο πνπ αθνξνχλ αζζελείο φισλ ησλ ειηθηαθψλ νκάδσλ κε έλα επξχ θάζκα αδηαθνξνπνίεησλ δηαηαξαρψλ ηεο θπζηνινγίαο θαη ηεο ζπκπεξηθνξάο. Ζ πξαθηηθή ηεο επείγνπζαο ηαηξηθήο πεξηιακβάλεη πξν-λνζνθνκεηαθή θαη έλδν-λνζνθνκεηαθή δηαινγή, αλαδσνγφλεζε, αξρηθή εθηίκεζε θαη δηαρείξηζε αδηαθνξνπνίεησλ έθηαθησλ θαη επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ. Ζ Δπξσπατθή Δηαηξεία γηα ηελ Δπείγνπζα Ηαηξηθή ( EuSEM ) ζπληζηά κηα Οκνζπνλδία ε νπνία πξνο ην παξφλ πεξηιακβάλεη 22 Δπξσπατθέο Δζληθέο Δηαηξείεο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο θαη εθπξνζσπεί πάλσ απφ γηαηξνχο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο ζηελ Δπξψπε. Ζ Δπείγνπζα Ηαηξηθή αλαγλσξίδεηαη ζήκεξα σο αλεμάξηεηε εηδηθφηεηα ζε 9 θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ( Οδεγία 2005/36/ΔΚ ), ελψ ζε κεξηθέο άιιεο ρψξεο ηεο Δ.Δ ππάξρεη ζαλ εμεηδίθεπζε. Ζ EuSEM ζεσξεί φηη ε παξνρή επεηγνπζψλ ηαηξηθψλ θξνληίδσλ πςειψλ πξνδηαγξαθψλ απαηηεί γηαηξνχο κε εηδηθή εθπαίδεπζε ζηελ Δπείγνπζα Ηαηξηθή, γηαηί απηφο είλαη ν πην απνηειεζκαηηθφο ηξφπνο ( ηφζν κε θιηληθά φζν θαη κε νηθνλνκηθά θξηηήξηα ) γηα λα παξαζρεζνχλ πςειήο πνηφηεηαο θξνληίδεο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ θξίζηκσλ αξρηθψλ ζηαδίσλ κηαο επείγνπζαο ζεξαπείαο. Δπνκέλσο φιεο νη Δπξσπατθέο ρψξεο ζα πξέπεη λα εξγαζζνχλ γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο ζαλ βαζηθή Ηαηξηθή εηδηθφηεηα. Ζ EuSEM επηδηψθεη λα δηαζθαιίζεη: Όςηζηεο πνηφηεηαο Δπείγνπζαο θξνληίδαο γηα φινπο ηνπο αζζελείο Παξνρή απηψλ ησλ θξνληίδσλ απφ εηδηθνχο γηαηξνχο, εθπαηδεπκέλνπο ζηελ Δπείγνπζα Ηαηξηθή πγθξίζηκν πξφηππν θιηληθψλ θξνληίδσλ ζηα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ αλά ηελ Δπξψπε. Γηα λα επηηχρεη ηηο επηδηψμεηο απηέο ε EuSEM έρεη ηνπο αθφινπζνπο ζηφρνπο: Δπξσπατθή δηδαθηέα χιε θνξκνχ πνπ πεξηιακβάλεη: Ηαηξηθή θξνληίδα ησλ αζζελψλ Ηαηξηθή γλψζε Δπηθνηλσλία, ζπλεξγαζία θαη δηαπξνζσπηθέο ηθαλφηεηεο Δπαγγεικαηηζκφ, εζηθά θαη λνκηθά ζέκαηα Οξγαλσηηθφ ζρεδηαζκφ θαη ηθαλφηεηα δηαρείξηζεο ππεξεζηψλ Αθαδεκατθέο δξαζηεξηφηεηεο εθπαίδεπζε θαη έξεπλα. 19

20 Δπηκνξθσηηθά θαη εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα γηα ηελ παξνρή απηήο ηεο δηδαθηέαο χιεο Γνκή αμηνιφγεζεο θαη εμέηαζεο πνπ λα επηβεβαηψλεη πσο νη απαξαίηεηεο ηθαλφηεηεο έρνπλ απνθηεζεί. Κιηληθά πξφηππα θαη απηνδχλακα πξνγξάκκαηα επαγγεικαηηθνχ ειέγρνπ ( audit ) πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ επίηεπμε απηψλ ησλ πξνηχπσλ. Δξεπλεηηθά πξνγξάκκαηα πνπ ζπλεηζθέξνπλ ζηελ αλάπηπμε κηαο δηεζλνχο βάζεο δεδνκέλσλ γηα ηελ εηδηθφηεηα. Δλζσκάησζε ηεο Δπείγνπζαο Ηαηξηθήο ζαλ βαζηθφ ηκήκα ηεο ηαηξηθήο πξνπηπρηαθήο δηδαθηέαο χιεο. Ζ νδεγία ηαηξψλ ηεο Δ.Δ. πξνυπνζέηεη φηη ε εθπαίδεπζε ζηελ Δπείγνπζα Ηαηξηθή ζα πξέπεη λα είλαη ην ιηγφηεξν πέληε ρξφληα. Ο θχξηνο ζηφρνο ηεο EuSEM είλαη λα δηαζθαιίζεη ηελ χςηζηε πνηφηεηα επεηγνπζψλ ηαηξηθψλ θξνληίδσλ γηα ηνπο αζζελείο. Οη θξνληίδεο απηέο πξέπεη λα παξέρνληαη απφ γηαηξνχο εθπαηδεπκέλνπο ζηελ Δπείγνπζα Ηαηξηθή, ε νπνία ζα πξέπεη λα αλαπηπρζεί σο βαζηθή εηδηθφηεηα ζε φιεο ηηο Δπξσπατθέο Υψξεο, πξνθεηκέλνπ νη αζζελείο λα έρνπλ πξφζβαζε ζε πςειήο πνηφηεηαο επείγνπζεο ηαηξηθέο θξνληίδεο. 2.3 ηαηηζηηθά ζηνηρεία Καηά ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ παξαηεξείηαη δηεζλψο έληνλε δξαζηεξηνπνίεζε θαη αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο παξνρήο επείγνπζαο θξνληίδαο [emergency care]. Οη Τπεξεζίεο παξνρήο Δπείγνπζαο Φξνληίδαο [Emergency Care Services] έρεη γίλεη αληηιεπηφ φηη απνηεινχλ ηε βηηξίλα κέζσ ηεο νπνίαο δηακνξθψλεηαη ε πξψηε εληχπσζε ηνπ αζζελή ή ηνπ πνιίηε γηα νιφθιεξν ην λνζνθνκεηαθφ ζχζηεκα. ζνλ αθνξά ην Σκήκα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ εηδηθφηεξα, ζχκθσλα κε ηα standards πνηφηεηαο πνπ εθαξκφδνληαη ζηα λνζνθνκεία ησλ ΖΠΑ, επηηπρεκέλν είλαη έλα ΣΔΠ φρη κφλν φηαλ παξέρεη άξηζηε επείγνπζα θξνληίδα, αιιά φηαλ επηπιένλ ζπκβάιιεη ζηε βειηίσζε ηεο εηθφλαο θαη ηεο θήκεο ηνπ λνζνθνκείνπ. Απηφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ, αλ ιάβεη θαλείο ππ φςε ηνπ ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία. ηηο ΖΠΑ θαηά ην έηνο 2003 ν αξηζκφο ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ επηζθέθζεθαλ ηα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ ησλ λνζνθνκείσλ ήηαλ ζρεδφλ 114 εθαηνκκχξηα, εθ ησλ νπνίσλ ην 14,2% δηαθνκίζζεθαλ ζηα ΣΔΠ κε αζζελνθφξα. Απηφο ν αξηζκφο απνδεηθλχεη κηα δξακαηηθή αχμεζε, εάλ ζθεθηνχκε φηη ν αληίζηνηρνο εηήζηνο αξηζκφο επηζθέςεσλ θαηά ην 1997 ήηαλ 90 εθαηνκκχξηα. ην Ζλσκέλν βαζίιεην θαηά ηα έηε 2003/04 ν κέζνο, εηήζηνο αξηζκφο ησλ επηζθέςεσλ ζηηο Τπεξεζίεο Δπείγνπζαο θξνληίδαο αλήιζε ζε πεξίπνπ 16,5 εθαηνκκχξηα ελψ θαηά ην 1999 ν αληίζηνηρνο αξηζκφο ήηαλ 14,6 εθαηνκκχξηα. ηελ Διιάδα δελ είλαη γλσζηά ηα ζπγθεληξσηηθά ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηηο επηζθέςεηο ζηα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ. Μφλν ζε επίπεδν κεκνλσκέλσλ λνζνθνκείσλ, ζηα νπνία ιεηηνπξγνχλ ΣΔΠ κπνξεί θαλείο λα αλαδεηήζεη ζηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηνλ εηήζην αξηζκφ πξνζεξρφκελσλ πεξηζηαηηθψλ θαη απηφ κε κεγάιε δπζθνιία δεδνκέλνπ φηη ζηε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ ΣΔΠ ησλ λνζνθνκείσλ καο δελ πξαγκαηνπνηείηαη ειεθηξνληθή θαηαγξαθή ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ πξνζέξρνληαη. Αθφκε ζηαηηζηηθά ζηνηρεία δηαθνκηδψλ κπνξνχλ λα αλαδεηεζνχλ κέζσ ηνπ ΔΚΑΒ, σζηφζν, ηα ζηνηρεία απηά δελ πεξηιακβάλνπλ ηα πεξηζηαηηθά πνπ κεηαθέξνληαη ζηα ΣΔΠ κε άιια κέζα ( εθηφο αζζελνθφξσλ ). Χο εθ ηνχηνπ είλαη αδχλαηνλ λα παξνπζηάζνπκε ζπγθεληξσηηθά ην κέζν εηήζην αξηζκφ πεξηζηαηηθψλ ζηα ΣΔΠ ηεο ρψξαο καο. 20

21 ζνλ αθνξά ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία απφ ηα θξάηε ηνπ εμσηεξηθνχ, εάλ κεηαηξέςνπκε ηνπο αλσηέξσ αξηζκνχο ζε πνζνζηά αλαινγηθά κε ηνλ πιεζπζκφ ηεο θάζε ρψξαο, δηαπηζηψλνπκε φηη έλα αδξφ κέζν πνζνζηφ ηεο ηάμεο ηνπ % ηνπ πιεζπζκνχ δεηά ηελ παξνρή επείγνπζαο θξνληίδαο απ ηηο ππεξεζίεο θαη δνκέο ησλ πζηεκάησλ Τγείαο. Νένπ ηχπνπ ππεξεζίεο παξνρήο επείγνπζαο θξνληίδαο θαη ζπλεξγαδφκελεο ππεξεζίεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζην πιαίζην ησλ ζπζηεκάησλ παξνρήο επείγνπζαο θξνληίδαο ζε ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ είλαη νη εμήο: Out of hours Surgeries ή Out of hours GP Centers πνπ ιεηηνπξγνχλ θπξίσο απφ γεληθνχο γηαηξνχο νη νπνίνη αξθεηέο θνξέο ζπλεξγάδνληαη κε ηα θνληηλφηεξα MIUs [ Minor Injury Units] θαη/ή WiCs [ Walk in Centers ] γηα λα παξέρνπλ νινθιεξσκέλε θξνληίδα. Κέληξα ηξαχκαηνο [ Trauma Centers ] πνπ ιεηηνπξγνχλ θπξιησο απφ γεληθνχο γηαηξνχο θαη απφ nurse practisioners Μνλάδεο Αληηκεηψπηζεο Μηθξν ηξαπκάησλ θαη Διαθξψλ Αζζελεηψλ [MIUs]. Κέληξα θξνληίδαο πεξηπαηεηηθψλ αζζελψλ [WiCs] ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ θπξίσο απφ λνζειεπηέο. Τπεξεζίεο Δπείγνπζαο πξν-λνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο [ Ambulance Services/Trusts], νη νπνίεο ( κε ηηο θηλεηέο κνλάδεο θαη ην πξνζσπηθφ πνπ δηαζέηνπλ ) παξέρνπλ επείγνπζα πξν-λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε θαη ηαπηφρξνλα ππεξεζίεο κεηαθνξάο ζηα λνζνθνκέηα. Τπεξεζίεο θαη Φνξείο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο (ΠΦΤ). ην Διιεληθφ Τγεηνλνκηθφ χζηεκα, απφ ηελ άιιε πιεπξά, δελ ππάξρνπλ αθφκε δνκέο ή ππεξεζίεο παξνρήο επείγνπζαο θξνληίδαο αληίζηνηρεο κε απηέο πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ, κε εμαίξεζε ηελ πξνζπάζεηα νξγάλσζεο ησλ Τπεξεζηψλ Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο κέζσ ηεο ζηειέρσζεο, ηα ηειεπηαία έηε, ησλ Κέληξσλ Τγείαο κε εηδηθεπκέλνπο ζηελ Παξνρή Πξσηνβάζκηαο Πεξίζαιςεο γηαηξνχο ( Γεληθνχο Γηαηξνχο ). Χζηφζν, δεδνκέλνπ φηη ε Γεληθή Ηαηξηθή είλαη κηα λέα εηδηθφηεηα αθφκε ζηε ρψξα καο, νη εηδηθεπκέλνη γεληθνί γηαηξνί δελ επαξθνχλ αθφκε ψζηε λα ζηειερψζνπλ φιεο ηηο πεξηθεξεηαθέο κνλάδεο πγείαο ηεο ρψξαο. Παξάιιεια, γηα λα ππάξμεη επαξθήο θάιπςε φινπ ηνπ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θαηνίθσλ αζηηθψλ θέληξσλ) ζε Παξνρή Πξσηνβάζκηαο Πεξίζαιςεο, ρσξίο ηελ αλάγθε ζπκθφξεζεο ηξηηνβάζκησλ θαη δεπηεξνβάζκησλ λνζνθνκείσλ, επηβάιιεηαη ε δεκηνπξγία λέσλ Μνλάδσλ Τγείαο θαηάιιεια ζηειερσκέλσλ θαη εληφο ησλ αζηηθψλ θέληξσλ. Παξά ηαχηα αλ θαη νη Γεληθνί γηαηξνί έρνπλ ην ξφιν ηεο Παξνρήο Πξσηνβάζκηαο Πεξίζαιςεο, δεδνκέλνπ φηη είλαη νη κνλαδηθνί πνχ αληηκεησπίδνπλ ηνλ αζζελή νιηζηηθά θαη φρη θαηά ζπζηήκαηα, ίζσο ζα ήηαλ νη θαηαιιειφηεξνη γηαηξνί γηα λα δηεθπεξαηψλνπλ επηηπρψο ηε δηαινγή ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ πξνζέξρνληαη ζηα ΣΔΠ. Χο εθ ηνχηνπ, ηα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ ησλ λνζνθνκείσλ ( ΣΔΠ) απνηεινχλ ηε κνλαδηθή νξγαλσηηθή θαη ιεηηνπξγηθή νληφηεηα γηα ηελ ππνδνρή θαη αληηκεηψπηζε ησλ επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ. Δπηπιένλ ζηε ρψξα καο απνπζηάδνπλ επίζεκα δεδνκέλα γηα ηνλ αξηζκφ θαη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ησλ ππαξρφλησλ ΣΔΠ. Χζηφζν κηα βαζηθή πξφθιεζε γηα ην άκεζν κέιινλ είλαη ε ζηξνθή απ ηνλ παξαδνζηαθφ ηαηξνθεληξηθφ ηξφπν ιεηηνπξγίαο πξνο πην νινθιεξσκέλεο θαη απνηειεζκαηηθέο ζε ζρέζε κε ην θφζηνο [ cost effective ] ιχζεηο, θαζψο θαη ε ζπζηεκαηηθή απνηίκεζε ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ζην πιαίζην ησλ λέσλ ιχζεσλ, φπσο αθξηβψο ζπκβαίλεη ζε πξνεγκέλα πγεηνλνκηθά ζπζηήκαηα ζην εμσηεξηθφ. 21

22 ην πιαίζην ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ, δελ παξαιείπεηαη αιιά αληίζεηα αλαγλσξίδεηαη ν ζεκειηψδεο ξφινο πνπ παίδνπλ ηα Σκήκαηα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ ( ΣΔΠ ), δεδνκέλνπ φηη απνηεινχλ ζεκαληηθνχο θφκβνπο παξνρήο επείγνπζαο θξνληίδαο θαη θέληξα πινχζηαο θαη εμεηδηθεπκέλεο επηζηεκνληθήο γλψζεο. Φπζηθά ζα πξέπεη λα αλαθέξνπκε φηη ζην θέληξν θάζε πζηήκαηνο Τγείαο βξίζθεηαη ν άλζξσπνο. Καη επέθηαζε ην χζηεκα παξνρήο επείγνπζαο θξνληίδαο είλαη έλα αλζξσπνθεληξηθφ ζχζηεκα, ην νπνίν πξέπεη λα ζρεδηάδεηαη κε γλψκνλα ηηο αλάγθεο θαη ηηο απαηηήζεηο ησλ αζζελψλ. ην πιαίζην απηφ ε κεγαιχηεξε επέλδπζε πνπ κπνξεί λα γίλεη αθνξά ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ πνπ ζηειερψλεη ηηο αλσηέξσ ππεξεζίεο, δειαδή ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο. 22

23 Κεθάιαην 3 Tκήκα Eπεηγόλησλ Πεξηζηαηηθώλ θαη πιεξνθνξηαθή ππνζηήξημε 0η εμειίμεηο ζηνλ ηνκέα παξνρήο επείγνπζαο θξνληίδαο επεξεάδνληαη απφ κηα ζεηξά παξαγφλησλ φπσο είλαη: λνκνζεζία, νηθνλνκηθέο παξάκεηξνη, αλζξψπηλνη πφξνη, ραξαθηεξηζηηθά εμππεξεηνχκελσλ πνιηηψλ θιπ. Ζ πξφνδνο ζηελ ηερλνινγία ησλ Ζ/Τ θαη νη εμειίμεηο ζηελ επηζηήκε ηεο πιεξνθνξηθήο έρνπλ, κε ηε ζεηξά ηνπο, επηδξάζεη ζεκαληηθά ζην ζχζηεκα παξνρήο επείγνπζαο θξνληίδαο γεληθά θαη ζηε ιεηηνπξγία ησλ Σκεκάησλ Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ εηδηθφηεξα θαη ζα ιέγακε θαηά θχξην ιφγν επλντθά. 3.1 Γηαρείξηζε θαη Δίδε πιεξνθνξηώλ ζην ΣΔΠ Mηα πιεηάδα πιεξνθνξηψλ δηαθηλείηαη θαζεκεξηλά ζην Σκήκα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ θαη πεξηιακβάλεη: Γεδνκέλα πνπ αθνξνχλ ηνπο αζζελείο Γεδνκέλα πνπ αθνξνχλ ην πξνζσπηθφ Γεδνκέλα νηθνλνκηθήο θχζεσο Γεδνκέλα αλαθνξηθά κε ηνπο ρξφλνπο αλακνλήο ηε ρψξα καο, ζχκθσλα κε ην λφκν 2889/2001, ζε θάζε λνζνθνκείν ηνπ ΔΤ πξνβιέπεηαη ε ιεηηνπξγία Σκήκαηνο Πιεξνθνξηθήο θαη Οξγάλσζεο φπνπ απαζρνινχληαη εμνπζηνδνηεκέλνη ππάιιεινη νη νπνίνη, εθηφο ησλ άιισλ, έρνπλ ηελ επζχλε γηα ηε ζπζηεκαηηθή ζπιινγή, ηελ επεμεξγαζία θαη ηε ζπζηεκαηηθή αλαζθφπεζε ησλ δεδνκέλσλ φισλ αλεμαηξέησο ησλ λνζνθνκεηαθψλ ηκεκάησλ 3.2 ύζηεκα Πιεξνθνξηθήο ζην ΣΔΠ Λφγσ θπξίσο ηνπ κεγάινπ φγθνπ ησλ δηαθηλνχκελσλ πιεξνθνξηψλ αλέθπςε ε αλάγθε γηα εηζαγσγή ησλ εθαξκνγψλ πιεξνθνξηθήο ζηα Σκήκαηα Eπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ. Μηα ζεηξά εθαξκνγψλ ινγηζκηθνχ ζην ΣΔΠ έρεη δεκηνπξγήζεη πεξηβάιινλ ειεθηξνληθήο ππνζηήξημεο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ησλ πιεξνθνξηψλ κέζα ζε απηφ θαζψο θαη γηα ηελ ηππνπνίεζε - απηνκαηνπνίεζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ δηεξγαζηψλ ηνπ ΣΔΠ. Δπηπιένλ νη εθαξκνγέο απηέο ππνζηεξίδνπλ ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο ζηε ιήςε ζεκαληηθψλ θιηληθψλ απνθάζεσλ πνπ αθνξνχλ ζηε θξνληίδα αζζελψλ. Tα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πνπ αλαπηχζζνληαη θαη εθαξκφδνληαη ζε δηάθνξα ΣΔΠ ζε ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ μεθηλνχλ αξρηθά σο κεκνλσκέλα ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα θαη αξγφηεξα δηαζπλδένληαη κε ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ λνζνθνκείνπ [HIS], κέζσ δηεπαθψλ [interface], νπφηε επέξρεηαη ε ιεγφκελε νινθιήξσζε [integration] ηνπ λνζνθνκεηαθνχ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο. Tα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο πιεξνθνξηψλ λνζνθνκείσλ [Hospital Information Systems ή HIS], φπσο νλνκάδνληαη ή ζηελ ειιεληθή νξνινγία ηεο πιεξνθνξηθήο: Οινθιεξσκέλα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα (ΟΠ) λνζνθνκείσλ, απνηεινχλ ρξήζηκα εξγαιεία κε ηα νπνία κπνξνχλ ηα ζηειέρε ησλ λνζνθνκείσλ λα δηαρεηξίδνληαη δηάθνξεο πιεξνθνξίεο, ψζηε λα παξαθνινπζνχλ δηαρξνληθά ηελ εμέιημε ηνπ 23

24 λνζνθνκείνπ, λα ιακβάλνπλ απνθάζεηο θαη λα ιχλνπλ πξνβιήκαηα. Οη ππάιιεινη ησλ λνζνθνκείσλ ζα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ηηο εθαξκνγέο απηέο ψζηε λα κπνξνχλ λα εθηεινχλ ηα εμήο: Καηαρψξεζε θαη δηαρείξηζε πιεξνθνξηψλ γηα ην πξνζσπηθφ Γηαρείξηζε πιεξνθνξηψλ γηα ηνπο πξνκεζεπηέο Γηαρείξηζε πιεξνθνξηψλ γηα ηνπο αζζελείο Έιεγρνο ηεο θίλεζεο ησλ αζζελνθφξσλ Έιεγρνο ηεο ρξήζεο ησλ δηαγλσζηηθψλ ζπζηεκάησλ θαη εξγαιείσλ Έιεγρνο ηεο ρξήζεο ηνπ εμνπιηζκνχ ηνπ ΣΔΠ Λήςε απνθάζεσλ Σν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ ΣΔΠ είλαη ζεκαληηθφ λα απνηειεί ππνζχζηεκα κέζα ζην ΟΠ, δειαδή λα κελ είλαη έλα αλεμάξηεην ζχζηεκα, αιιά λα έρεη νινθιεξσζεί κέζα ζε απηφ. Ζ ιχζε ζην πξφβιεκα ηεο ιεηηνπξγίαο νινθιεξσκέλσλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζηα ΣΔΠ κπνξεί λα βξεζεί, είηε κε: α) Σελ αλαδηνξγάλσζε ησλ πθηζηάκελσλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ησλ λνζνθνκείσλ ψζηε απηά λα ζπκπεξηιάβνπλ επηηπρψο ηα ππνζπζηήκαηα ησλ επηκέξνπο ιεηηνπξγηθψλ κνλάδσλ ηνπ λνζνθνκείνπ φπσο είλαη : ηα εξγαζηήξηα, ην αθηηλνινγηθφ ηκήκα, ην ΣΔΠ, ηα ινηπά θιηληθά ηκήκαηα, ην θαξκαθείν, νη εηδηθέο κνλάδεο, ηα ρεηξνπξγεία θ.ν.θ. β) Σν ζρεδηαζκφ λέσλ νινθιεξσκέλσλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ γηα ηα λνζνθνκεία, ηα νπνία αλαθαιχπηνπλ ην ζχλνιν ησλ ιεηηνπξγηθψλ ηνκέσλ γ) Με ζπλδπαζκφ ησλ παξαπάλσ (α θαη β) ηελ Διιάδα σζηφζν, φπνπ ζε πάξα πνιιά λνζνθνκεία ηα ΣΔΠ δελ πθίζηαληαη σο νξγαλσκέλεο ιεηηνπξγηθέο νληφηεηεο, είλαη επφκελν ηα αληίζηνηρα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ησλ λνζνθνκείσλ απηψλ λα κε δηαζέηνπλ πξφβιεςε γηα ην πιεξνθνξηαθφ ππνζχζηεκα ησλ ηκεκάησλ απηψλ. Ο ζρεδηαζκφο ινηπφλ λέσλ νινθιεξσκέλσλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, ηα νπνία λα πεξηιακβάλνπλ ζχζηεκα γηα ηα ΣΔΠ, παξακέλεη σο ζεκαληηθή πξφθιεζε γηα ην κέιινλ ησλ εθαξκνγψλ πιεξνθνξηθήο ζηνλ πγεηνλνκηθφ ηνκέα ηεο ρψξαο καο. Αθφκε φκσο θαη ζε ΣΔΠ ηα νπνία πθίζηαληαη νξγαλσηηθά θαη ιεηηνπξγηθά, ε ρξήζε ησλ εθαξκνγψλ ινγηζκηθνχ αλαγθαζηηθά επηθέξεη κηα ζεηξά αιιαγψλ ζε ιεηηνπξγηθφ επίπεδν, ηηο νπνίεο δελ είλαη πάληνηε ζε ζέζε λα απνδερηνχλ θαη λα αθνινπζήζνπλ φινη νη εξγαδφκελνη. Γηα ην ιφγν απηφ είλαη επθνιφηεξν ε απηνκαηνπνίεζε ησλ δηεξγαζηψλ ελφο ΣΔΠ λα κελ εθαξκφδεηαη απεπζείαο ζην ζχλνιν ησλ ιεηηνπξγηθψλ ηνκέσλ ηνπ, αιιά ζηαδηαθά σο εμήο : Μεηξψν αζζελψλ Γηαθίλεζε αζζελψλ Γηαινγή Γηεπαθέο κε ηα εξγαζηήξηα θαη ην αθηηλνινγηθφ ηκήκα Σεθκεξησκέλε λνζειεπηηθή θξνληίδα θαη δηεπαθή κε ην απηνκαηνπνηεκέλν ζχζηεκα θαηαγξαθήο δσηηθψλ ιεηηνπξγηψλ Ηαηξηθά θχιια (ηαηξηθέο νδεγίεο θιπ.) Δλζσκάησζε ηνπ ζρεδίνπ εμφδνπ αζζελψλ Οη επαγγεικαηίεο πγείαο ηνπ ΣΔΠ (γηαηξνί θαη λνζειεπηέο) κπνξνχλ λα δηαδξακαηίζνπλ ζεκαληηθφ ξφιν πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηεο εθαξκνγήο ελφο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ην νπνίν λα θαιχπηεη ηηο αλάγθεο 24

25 δηαρείξηζεο πιεξνθνξηψλ ηνπ ΣΔΠ. αθψο ηα είδε θαη νη επηκέξνπο παξάκεηξνη ησλ εθαξκνγψλ θαη ε ηειηθή ζηάζε ησλ ρξεζηψλ αλαθνξηθά κε ηηο εθαξκνγέο απηέο δηαθέξνπλ απφ ηκήκα ζε ηκήκα θαη αλάκεζα ζε δηαθνξεηηθά λνζνθνκεία. ηαλ φκσο νη επαγγεικαηίεο πνπ εξγάδνληαη κέζα ζε έλα ηκήκα εκπιέθνληαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο, ηφηε ε ηειηθή ζηάζε ησλ ρξεζηψλ είλαη πην ζεηηθή, δηφηη νη εκπιεθφκελνη, θαηά θαλφλα, γλσξίδνπλ ηηο ιεηηνπξγηθέο δηεξγαζίεο, ηηο αλαιχνπλ θαη αλαδεηθλχνπλ ηηο αλάγθεο θαη απαηηήζεηο γηα έλα ζχγρξνλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πξνζαξκνζκέλν ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ δηεξγαζηψλ απηψλ. 3.3 Σν Πιεξνθνξηαθό ύζηεκα σο απαξαίηεηε ππνδνκή ησλ Σκεκάησλ Δπεηγόλησλ Πεξηζηαηηθώλ Οη Σνκείο ηεο Τγείαο Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ εμαξηψληαη ππεξβνιηθά απφ ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα (πιεξνθνξίεο), θαη απηφο είλαη ν ιφγνο γηα ηνλ νπνίν «παξάγνληαη» θαζεκεξηλά ηεξάζηηεο πνζφηεηεο δεδνκέλσλ απφ ηα λνζνθνκεία, ηηο θιηληθέο, ηα εξγαζηήξηα. κσο, αθφκα θαη ζήκεξα, παξά ηελ ηξνκαθηηθή εμέιημε ηνπ ηνκέα ηεο Πιεξνθνξηθήο θαη ησλ Τπνινγηζηψλ, ηα δεδνκέλα απηά ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δελ επεμεξγάδνληαη ειεθηξνληθά, αιιά ρεηξνθίλεηα (κε ρεηξφγξαθα έληππα ή κε κηθξέο εθαξκνγέο πνπ απηνκαηνπνηνχλ απιψο νξηζκέλεο εξγαζίεο). Ηζηνξηθά, ν ηνκέαο ηεο πγείαο απνηεινχληα απφ αλεμάξηεηεο θαη απηφλνκεο κνλάδεο κε κηθξή έσο ειάρηζηε αληαιιαγή δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ηνπο, ελψ ε ρξήζε ηερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο αληηκεησπίζηεθε επίζεο απηφλνκα θαη θαηά πεξίπησζε. Αληίζηνηρεο ζηξαηεγηθέο έρνπλ αθνινπζεζεί θαη ζηε Κνηλσληθή Αζθάιηζε. ηε ζεκεξηλή επνρή φκσο, ε πίεζε γηα αιιαγέο θαη βειηηψζεηο απμάλεηαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν. Σν ράζκα αλάκεζα ζηελ δήηεζε γηα πνηνηηθέο ππεξεζίεο πγείαο απφ πνιίηεο, ελεκεξσκέλνπο θαη απαηηεηηθνχο απφ ηε κία, θαη ε πνηφηεηα ηεο πξνζθνξάο ππεξεζηψλ πγείαο απφ πιεπξάο ηνπ θξάηνπο θαη ησλ κνλάδσλ πγείαο ηνπ απφ ηελ άιιε, νινέλα θαη κεγαιψλεη. Παξάιιεια, απφ πιεπξάο ηνπ θξάηνπο απαηηείηαη πιένλ απνδνηηθφηεηα θαη ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο κε ηαπηφρξνλε αχμεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ. ζνη έξρνληαη ζε ηαθηηθή επαθή κε ηα ηκήκαηα επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ (ΣΔΠ), είηε σο εξγαδφκελνη είηε σο εμσηεξηθνί ζπλεξγάηεο, θαη δηαθξίλνπλ ηελ απαηηνχκελε ηαρχηεηα αληηκεηψπηζεο ησλ αζζελψλ, ηελ αλαγθαηφηεηα γηα άκεζε ιήςε απνθάζεσλ, αιιά θαη ηελ απαίηεζε γηα αλαιπηηθέο νδεγίεο παξαπνκπήο, γλσξίδνπλ φηη ηα πεξηζζφηεξα απφ ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πνπ εγθαζίζηαληαη ζε άιια ηκήκαηα ησλ λνζνθνκείσλ δελ ζα κπνξνχζαλ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο ηδηαίηεξεο θαη ζπγθεθξηκέλεο απαηηήζεηο ηνπ ΣΔΠ. Δπηπιένλ, ε ρξεζηκφηεηα ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζην ΣΔΠ είλαη δεδνκέλε θαη ηα νθέιε ηεο παξνπζίαο ηνπο ηδηαίηεξα θαζνξηζηηθά. Ζ θαιχηεξε δηαρείξηζε, ε ππνβνήζεζε ζηε ιήςε ηαηξηθψλ απνθάζεσλ, ε δηαζχλδεζε κε ηα αζζελνθφξα γηα ηελ θαιχηεξε πξνεηνηκαζία παξαιαβήο ηνπ αζζελνχο αιιά θαη κε ηα λνζνθνκεία γηα ην βέιηηζην ζρεδηαζκφ πξνψζεζήο ηνπ, ε γξήγνξε αλεχξεζε ηνπ ηαηξηθνχ θαθέινπ ηνπ αζζελνχο, είλαη κεξηθά κφλν απφ ηα πνιιαπιά πιενλεθηήκαηα πνπ ε ρξήζε ηεο πιεξνθνξηθήο κπνξεί λα επηθέξεη. Πξφζθαηα ζηε ρψξα καο (κε ηελ ςήθηζε ζρεηηθνχ λφκνπ) δηαθνξνπνηήζεθε ν κέρξη ηψξα ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ησλ ΣΔΠ, κεηαηξέπνληάο ηα ζε απηνηειή ηκήκαηα κε δηνηθεηηθή απηνλνκία, εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ, πξνζδηνξίδνληαο ρσξνηαμηθά 25

26 ιεηηνπξγηθφηεξν ρψξν θαη ζρεδηαζκέλε δηαρείξηζε ηεο ξνήο ησλ πξνζεξρφκελσλ αζζελψλ. Σν γεγνλφο απηφ, κε δεδνκέλν φηη νξηνζεηεί κηα θαηλνχξγηα αξρή γηα ηα ΣΔΠ, κπνξεί θαη πξέπεη λα ζπλδπαζηεί κε ηελ νξγαλσκέλε θαη ζσζηά ζρεδηαζκέλε εηζαγσγή ησλ απαξαίηεησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζην ρψξν, γηα ηε βειηίσζε ησλ παξερφκελσλ ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ. Ζ απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζε ησλ επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ είλαη δήηεκα πςίζηεο ζεκαζίαο γηα ηελ αμηνπηζηία θάζε ζπζηήκαηνο πγείαο. ηελ Διιάδα, ε ιεηηνπξγία απηή πάζρεη ζεκαληηθά, γεγνλφο πνπ δελ νθείιεηαη ζηελ πνηφηεηα παξνρήο ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ, αιιά θπξίσο ζηελ νξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο θαζψο θαη ζε δηνηθεηηθέο θαη πιηθνηερληθέο αλεπάξθεηεο, νη νπνίεο νδήγεζαλ ζηε ζεκεξηλή εηθφλα. Μέρξη πξφηηλνο, ηα ηκήκαηα επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ (ΣΔΠ) ζηειερψλνληαλ κε πξνζσπηθφ ησλ ππνινίπσλ θιηληθψλ ηκεκάησλ ησλ λνζνθνκείσλ ζηα νπνία αλήθαλ. Ζ ηειεπηαία ζρεηηθή λνκνζεηηθή ξχζκηζε νξίδεη απηφλνκα- απηνηειή ηκήκαηα ΣΔΠ κε κφληκν ζηειερηαθφ δπλακηθφ θαη ξπζκίδεη φιν ην απαξαίηεην πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηνπο, ρσξίο φκσο λα θαζνξίδεη εθηελψο ηελ αλαγθαία πιεξνθνξηαθή ππνδνκή ππνζηήξημεο. Καηά γεληθή απνδνρή, ε πνηφηεηα ζηηο ππεξεζίεο πγείαο εμαξηάηαη, εθηφο ησλ άιισλ, άκεζα, απφ ηελ ηαρχηεηα θαη ηελ αμηνπηζηία κε ηελ νπνία ην ηαηξηθφ θαη παξαταηξηθφ πξνζσπηθφ κπνξεί λα έρεη ζηε δηάζεζή ηνπ ηα ηαηξηθά δεδνκέλα θάζε αζζελνχο. Δηδηθά ζηα ηκήκαηα επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ (ΣΔΠ), ηα θξίζηκα απηά δεδνκέλα κπνξνχλ λα θξίλνπλ αθφκα θαη ηελ έθβαζε ελφο πεξηζηαηηθνχ. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε, ε παξνπζία θαη ε αμηνπνίεζε κηαο θαηάιιεια ζρεδηαζκέλεο πιεξνθνξηαθήο ππνδνκήο απνηειεί απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ απνδεθηή ιεηηνπξγία ησλ ΣΔΠ. Έλα νξζά ζρεδηαζκέλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα κπνξεί λα ππνζηεξίμεη ηε ιεηηνπξγία ησλ ΣΔΠ ζηνπο αθφινπζνπο ηνκείο: ηνπ ρξνλνπξνγξακκαηηζκνχ θαη ηεο βέιηηζηεο αμηνπνίεζεο ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ, ηεο ππνζηήξημεο ησλ ηαηξηθψλ απνθάζεσλ, ηεο δηαζχλδεζεο κε ηα αζζελνθφξα θαη κε ηα ινηπά θιηληθά ηκήκαηα, ηεο δηαρείξηζεο θαη ηεο ππνζηήξημεο ηεο θαζεκεξηλήο ιεηηνπξγίαο. Ζ θξηζηκφηεηα ηνπ ρξφλνπ αληίδξαζεο, σο βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ιεηηνπξγίαο ησλ ΣΔΠ, πξνδηαγξάθεη ηελ απαίηεζε γηα ρξήζε ηερλνινγηψλ αηρκήο ζηηο ππνδνκέο πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ. πλεπψο, ηερλνινγηθά επηηεχγκαηα φπσο ηα αζχξκαηα δίθηπα, νη ππνινγηζηέο παιάκεο, ν γξακκσηφο θψδηθαο θαη ην RFID (radio frequency identifier) θαζψο θαη ε αλαγλψξηζε θσλήο απνηεινχλ απαξαίηεηα ζπζηαηηθά γηα επηηπρή εθαξκνγή ησλ ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο ζην ΣΔΠ. Δπηπιένλ, ζα πξέπεη λα ηθαλνπνηείηαη αξηζκφο θξίζηκσλ παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνπλ άκεζα ηελ απνηειεζκαηηθή εηζαγσγή ελφο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ζην ρψξν ηεο πγείαο: ε αζθάιεηα ησλ δεδνκέλσλ, ε εμαζθάιηζε ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο κε ηα άιια ζπζηήκαηα, ε ρξήζε πξνηχπσλ, ε εθπαίδεπζε, θαζψο θαη ε ππνζηήξημε ιεηηνπξγίαο είλαη νη ζεκαληηθφηεξνη απφ ηνπο παξάγνληεο απηνχο. Ζ θχζε ησλ εξγαζηψλ θαη ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηνπ ΣΔΠ γηα ηελ παξνρή πςεινχ επηπέδνπ ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ θαη ε αλάγθε γηα θαηαγξαθή ησλ ηαηξηθψλ θαη άιισλ δεδνκέλσλ επηβάιινπλ ηε ρξήζε ελφο θαηάιιεια πξνζαξκνζκέλνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο, κε ζηφρν ηε βέιηηζηε θαη πιένλ αμηφπηζηε ιεηηνπξγία. Ζ αλάγθε ηεο δηαρείξηζεο θαη ηεο επεμεξγαζίαο ησλ ζηνηρείσλ πνπ είηε δεκηνπξγνχληαη απφ ηελ πξνζέιεπζε ησλ αζζελψλ ή αθνινπζνχλ ηνπο αζζελείο ηθαλνπνηείηαη πηνζεηψληαο θαηάιιεια δηακνξθσκέλν ινγηζκηθφ, αλαδεηθλχνληαο ηα πξνηεξήκαηα ηνπ 26

27 ηερλνινγηθά πξνεγκέλνπ πεξηβάιινληνο, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ε βέιηηζηε ιεηηνπξγία ηνπ ΣΔΠ. Γηα λα θαηαζηεί εθηθηφο ν ζρεδηαζκφο θαη ε απνηίκεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ ΣΔΠ ζε ηερλνινγίεο πιεξνθνξηθήο ζα πξέπεη λα πξνεγεζεί ε θαηαγξαθή ησλ απαηηήζεσλ ηνπ ηκήκαηνο. Ζ αλάιπζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ απαηηήζεσλ ηνπ ΣΔΠ παξαηίζεηαη παξαθάησ. 3.4 ρεδηαζκόο Πιεξνθνξηαθνύ πζηήκαηνο ΣΔΠ Σα βαζηθά βήκαηα πνπ πεξηιακβάλεη ν ζρεδηαζκφο γηα ηελ αλάπηπμε θαη εγθαηάζηαζε ελφο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ζην ΣΔΠ είλαη ηα εμήο: 1. Πξνζδηνξηζκφο ησλ παξακέηξσλ ζρεδηαζκνχ 2. Αμηνιφγεζε ηνπ πξνζσξηλνχ πιεξνθνξηαθνχ πεξηβάιινληνο. 3. ρεδηαζκφο λένπ πιεξνθνξηαθνχ πεξηβάιινληνο. 4. Έιεγρνο ησλ πηζαλψλ ιχζεσλ. 5. Αλάπηπμε ζρεδίνπ δξάζεο. 6. Δθαξκνγή πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ζην πεξηβάιινλ ηνπ ΣΔΠ. Γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ αλσηέξσ ζρεδηαζκνχ κε ζθνπφ ηελ αλάπηπμε θαη εθαξκνγή πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ΣΔΠ απαηηνχληαη: πκθσλία ηεο δηνίθεζεο ηνπ λνζνθνκείνπ θαη δηάζεζε ησλ απαξαίηεησλ πφξσλ. Τπνζηήξημε απ ην ίδην ην πξνζσπηθφ ηνπ ΣΔΠ πλεξγαζία θαη ππνζηήξημε απφ ην ηκήκα ή γξαθείν πιεξνθνξηθήο ηνπ λνζνθνκείνπ. Παξαδείγκαηα ζρεδηαζκνύ θαη αλάπηπμεο πιεξνθνξηαθώλ ζπζηεκάησλ Παλαξθαδηθό Γεληθό Ννζνθνκείν (ΓΝΠ) ηεο Σξίπνιεο Έλα σξαίν παξάδεηγκα ζρεδηαζκνχ θαη αλάπηπμεο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ΣΔΠ απνηειεί ε πεξίπησζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζην ΣΔΠ ηνπ Παλαξθαδηθνχ Γεληθνχ Ννζνθνκείνπ (ΓΝΠ) ηεο Σξίπνιεο. ην ζπγθεθξηκέλν λνζνθνκείν νη λνζειεπηέο πνπ ζηειερψλνπλ ην Γξαθείν Πιεξνθνξηθήο ηνπ λνζνθνκείνπ, θαηφπηλ ζπλεξγαζίαο κε ηνπο λνζειεπηέο ζην ΣΔΠ, έρνπλ αλαπηχμεη κηα εθαξκνγή ζπζηήκαηνο γηα ην ζπγθεθξηκέλν ηκήκα, πξνζαξκνζκέλε ζηηο ηνπηθέο αλάγθεο. Μεηά απφ κειέηε νη αλσηέξσ λνζειεπηέο δηαπίζησζαλ φηη γηα έλαλ αζζελή πνπ πξνζέξρεηαη ζηα εμσηεξηθά ηαηξεία ηνπ ΓΠΝ Σξίπνιεο απαηηείηαη ε ζπκπιήξσζε δηαθφξσλ εληχπσλ ηνπ λνζνθνκείνπ έσο θαη 31 θνξέο. Ξεθίλεζαλ ινηπφλ κηα πξνζπάζεηα γηα πεξηνξηζκφ ηεο γξαθεηνθξαηίαο θαη γηα δεκηνπξγία ειεθηξνληθνχ αξρείνπ ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ εληχπσλ, φπσο βεβαηψζεσλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ, ηαηξηθψλ γλσκαηεχζεσλ, ρξεψζεηο πγεηνλνκηθνχ πιηθνχ θαη θαξκάθσλ θιπ. Οη βαζηθέο ελφηεηεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο εθαξκνγήο ινγηζκηθνχ αθνξνχλ ζηα εμήο: 1. Γηαρείξηζε πεξηζηαηηθψλ 2. Γηαρείξηζε πξνζσπηθνχ 3. Γηαρείξηζε απνζήθεο 4. Μεηξψν βιαβψλ 5. Δθηππψζεηο πξνγξάκκαηνο 27

28 ηε δηαρείξηζε πεξηζηαηηθψλ κέζσ ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ ΣΔΠ θαηαρσξνχληαη ζηνηρεία γηα φια ηα πεξηζηαηηθά ηνπ ΣΔΠ αιιά θαη ηνπ Σκήκαηνο Δμσηεξηθψλ Ηαηξείσλ. ζσλ αθνξά ηνπο αζζελείο ηνπ ΣΔΠ, ε δηεξγαζία μεθηλά κε ηε δηαινγή [triage] κε ηελ νπνία θαηαλέκνληαη ηα πεξηζηαηηθά ζηα αληίζηνηρα ηαηξεία, αλάινγα κε ην είδνο ηεο λφζνπ θαη ηε ζνβαξφηεηα ηεο θαηάζηαζεο. Μέζσ ηνπ ίδηνπ module ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ( Γηαρείξηζεο Πεξηζηαηηθψλ ), θαηαρσξνχληαη επίζεο ζε εηδηθή θαξηέια, ηα πεξηζηαηηθά πνπ δηαθνκίδνληαη απφ άιια λνζνθνκεία ή θέληξα πγείαο. ζνλ αθνξά ζηε δηαρείξηζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ ΣΔΠ, ζηελ αληίζηνηρε θαξηέια ηεξνχληαη ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηα πξνζσπηθά θαη ππεξεζηαθά ζηνηρείσλ ησλ εξγαδνκέλσλ ζην Σκήκα απηφ. εκαληηθφ ζηνηρείν πνηφηεηαο πνπ ραξαθηεξίδεη ην ζπγθεθξηκέλν ζχζηεκα είλαη ε ηήξεζε αξρείνπ εκβνιηαζκψλ ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ ζπκκεηέρεη ζηε θξνληίδα αζζελψλ ( εκεξνκελία ηειεπηαίνπ θαη επφκελνπ εκβνιηαζκνχ θιπ ). Ζ ηήξεζε ηέηνηνπ αξρείνπ είλαη ζεκαληηθή, αιιά δπζηπρψο δελ εθαξκφδεηαη ζε πνιιά ΣΔΠ. Οη εξγαζίεο δηαρείξηζεο ηεο απνζήθεο αθνξνχλ ζηηο θαησηέξσ δηαδηθαζίεο: Καηαρψξεζε λένπ πγεηνλνκηθνχ πιηθνχ Σαμηλφκεζε θαηά θαηεγνξία ησλ πιηθψλ Παξαγγειία λένπ πιηθνχ γηα ηελ απνζήθε ην κεηξψν βιαβψλ θαηαρσξνχληαη πάζεο θχζεσο βιάβεο ή πξνβιήκαηα πνπ ηπρφλ παξαηεξνχληαη ζηνλ εμνπιηζκφ ηνπ ΣΔΠ θαη κέζσ ησλ θαηάιιεισλ εθηππψζεσλ απνζηέιινληαη ηα ζηνηρεία ησλ βιαβψλ ζηελ αξκφδηα ηερληθή ππεξεζία ηνπ λνζνθνκείνπ, πξνθεηκέλνπ λα επηιεθζεί ησλ επηζθεπψλ. Απφ ηελ θαξηέια εθηππψζεσλ, ηέινο, ιακβάλνληαη ρξήζηκεο εθηππψζεηο αλαθνξηθά κε ηα εμήο: Ννζειεπηηθή ινγνδνζία Δκβνιηαζκνί πξνζσπηθνχ ηνηρεία δηαθνκηδψλ αζζελψλ Καηαδεηθλχεηαη απφ ηελ αλσηέξσ παξνπζίαζε ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ ΣΔΠ ηνπ Γεληθνχ Παλαξθαδηθνχ Ννζνθνκείνπ Σξίπνιεο, πφζα ζεκαληηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία κπνξνχλ λα εμαρζνχλ θαη πφζν πην εχθνιε γίλεηαη ε επεμεξγαζία ηνπο ζε ζχγθξηζε κε ηα ρεηξφγξαθα ζηνηρεία. ε δηαθνξεηηθέο πεξηπηψζεηο απφ απηήλ, φηαλ δειαδή ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ ΣΔΠ δελ αλαπηχζζεηαη απφ ην ίδην ην πξνζσπηθφ ηνπ λνζνθνκείνπ, ε πξνκήζεηά ηνπ κπνξεί λα γίλεη απφ ηδησηηθή εηαηξεία αλάπηπμεο πξντφλησλ ινγηζκηθνχ. εκαληηθά δεηήκαηα πξέπεη λα ιεθζνχλ ππ φςε πξηλ απφ ηελ πξνκήζεηα ελφο λένπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο γηα ην ΣΔΠ. Παξάγνληεο πνπ πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππ φςε γηα ηελ πξνκήζεηα ελφο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο γηα ην ΣΔΠ είλαη νη εμήο: Κφζηνο ζπζηήκαηνο Γηαζέζηκεο πηζηψζεηο ζηνλ πξνυπνινγηζκφ Πνιππινθφηεηα ζπζηήκαηνο Πξνζαξκνγή ζηηο ηνπηθέο απαηηήζεηο ηνπ ΣΔΠ Απαηηήζεηο εθπαίδεπζεο πξνζσπηθνχ ηνπ ΣΔΠ γηα εθκάζεζε ησλ ιεηηνπξγηψλ 28

29 ΓΝΠ Θεζζαινλίθεο «Παπαγεσξγίνπ» Έλα άιιν παξάδεηγκα πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο πνπ απνηειεί πξντφλ πξνκήζεηαο απφ εηαηξεία εθαξκνγψλ ινγηζκηθνχ θαη φρη απφ ην πξνζσπηθφ ηνπ λνζνθνκείνπ, απνηειείην ζχζηεκα πνπ εθαξκφδεηαη ζην ΓΝΠ Θεζζαινλίθεο «Παπαγεσξγίνπ». Σν ζπγθεθξηκέλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ζρεδηάζηεθε θαη αλαπηχρζεθε απφ ηελ εηαηξεία SAP θαη άξρηζε λα εθαξκφδεηαη απφ ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ λνζνθνκείνπ. Σν ζπγθεθξηκέλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα δηαζέηεη κηα ζεηξά ππνζπζηεκάησλ, θαζέλα απ ηα νπνία ππνζηεξίδεη ζπγθεθξηκέλε ιεηηνπξγία ή ππεξεζία ηνπ λνζνθνκείνπ. Σα ππνζπζηήκαηα ηνπ ΟΠ πνπ εθαξκφδεηαη ζην ΓΠΝΘ «Παπαγεσξγίνπ» είλαη ηα εμήο: χζηεκα Γηαρείξηζεο Αζζελψλ [IS Hospital Patient Management] Γηνηθεηηθφ χζηεκα [IS Hospital Controlling] Λνγηζηηθφ ζχζηεκα [IS Hospital Patient Accounting] χζηεκα Δπηθνηλσληψλ [IS Hospital Communication Module] Οη εηδηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ επηηεινχληαη κέζσ ηνπ αλσηέξνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο, εηδηθά γηα ην Σκήκα Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ, παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά σο θαησηέξσ: Δηζαγσγή πξνζσπηθψλ δεκνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ αζζελή Γηαθίλεζε πεξηζηαηηθψλ εληφο ηνπ λνζνθνκείνπ Καηαγξαθή δηάγλσζεο Καηαγξαθή δηαγλσζηηθψλ εμεηάζεσλ θαη ζεξαπεπηηθψλ επεκβάζεσλ ζηηο νπνίεο ππνβιήζεθε ν αζζελήο Λνγηζηηθά ζηνηρεία ηαηηζηηθή αλάιπζε δεδνκέλσλ, αλαθνξηθά κε ηηο επηζθέςεηο ησλ πεξηζηαηηθψλ ζην ΣΔΠ Ζ θαηαρψξεζε ησλ πξνζσπηθψλ δεκνγξαθηθψλ δεδνκέλσλ ησλ αζζελψλ πξαγκαηνπνηείηαη άκεζα απφ ηε γξακκαηεία ηνπ ΣΔΠ. Δάλ έλαο αζζελήο έρεη θαηά ην παξειζφλ επηζθεθζεί μαλά ην λνζνθνκείν, ην ζχζηεκα έρεη δπλαηφηεηα αλάθηεζεο ησλ πξνζσπηθψλ ηνπ ζηνηρείσλ, ηα νπνία βξίζθνληαη απνζεθεπκέλα ζηελ αληίζηνηρε βάζε δεδνκέλσλ. Οη ππφινηπεο θφξκεο ηνπ ζπζηήκαηνο, κε ηα θιηληθά δεδνκέλα, ζπκπιεξψλνληαη ζε δεχηεξν ρξφλν απφ θαηάιιεια εμνπζηνδνηεκέλνπο επαγγεικαηίεο πγείαο νη νπνίνη εκπιέθνληαη ζηελ παξνρή θξνληίδαο ζηα πεξηζηαηηθά. χκθσλα κε ηηο καξηπξίεο εξγαδνκέλσλ ζην Σκήκα απηφ αιιά θαη κε γξαπηά ζηνηρεία, θαίλεηαη φηη ην ζπγθεθξηκέλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα θαιχπηεη αξθεηά ηθαλνπνηεηηθά ηηο αλάγθεο γηα ηηο νπνίεο ζρεδηάζηεθε, βειηηψλνληαο ηελ πνηφηεηα ησλ παξερνκέλσλ απφ ην ΣΔΠ ππεξεζηψλ θαη επηηαρχλνληαο ηε δηεθπεξαίσζε νξηζκέλσλ εξγαζηψλ ζε απηφ. Αλεμάξηεηα απφ ηνλ ηξφπν αλάπηπμεο θαη εθαξκνγήο ηνπ θάζε πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο, ε επηηπρήο θαη απνηειεζκαηηθή ρξήζε ηνπ πξνυπνζέηεη ηελ εθπαίδεπζε ησλ ρξεζηψλ, πνπ δελ είλαη άιινη απφ ηνπο επαγγεικαηίεο ηνπ ΣΔΠ. πλήζσο κεηά ηελ εγθαηάζηαζε θαη παξακεηξνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο αθνινπζεί έλα πξφγξακκα εθπαίδεπζεο, ην νπνίν δηεμάγεηαη απφ ην ηκήκα πιεξνθνξηθήο ηνπ λνζνθνκείνπ ζε ζπλεξγαζία κε ηελ πξνκεζεχηξηα εηαηξεία ηνπ ζπζηήκαηνο. Δάλ ην ζχζηεκα έρεη αλαπηπρζεί απ ην ίδην ην πξνζσπηθφ ηνπ ΣΔΠ ζε ζπλεξγαζία κε ην 29

30 Σκήκα Πιεξνθνξηθήο, ηφηε ην πξνζσπηθφ απηί εκπιέθεηαη ζηε δηαδηθαζία εθπαίδεπζεο ηνπ ππφινηπνπ πξνζσπηθνχ. Οινθιεξσκέλν Πιεξνθνξηαθό ύζηεκα ηνπ Ννζνθνκείνπ Παίδσλ «Ζ Αγία νθία» Έλα λέν Οινθιεξσκέλν Πιεξνθνξηθφ χζηεκα (Ο.Π..) έρεη εγθαηαζηήζεη ε INTRACOM ζην Ννζνθνκείν Παίδσλ «Ζ Αγία νθία», ην νπνίν θαιχπηεη φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ Οξγαληζκνχ νη νπνίεο αθνξνχλ ζηνλ ηαηξηθφ θαη λνζειεπηηθφ θάθειν αζζελνχο (εθαξκνγή IntraHealth), ζηελ δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ λνζνθνκείνπ θαη ζηελ δηεθπεξαίσζε ησλ εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ. Δίλαη γλσζηφ φηη νη λνζνθνκεηαθέο κνλάδεο έρνπλ ην κεγαιχηεξν βαζκφ πνιππινθφηεηαο θαζψο θαη ηελ ππνρξέσζε δηεθπεξαίσζεο πςεινχ επηπέδνπ θιηληθφ θαη λνζειεπηηθφ έξγν. Πξνθεηκέλνπ λα είλαη ζε ζέζε νη κνλάδεο ηνπ Ννζνθνκείνπ Παίδσλ «Ζ Αγία νθία», λα πξνζθέξνπλ ηηο αλαγθαίεο αλαβαζκηζκέλεο ππεξεζίεο πγείαο θαη πξφλνηαο πξνο ηνλ πνιίηε, λα ειέγμνπλ ηηο ηακεηαθέο ηνπο ξνέο, θαη λα κεηψζνπλ δξαζηηθά ηηο κε αλαγθαίεο ηαηξηθέο πξάμεηο θαη ρνξεγήζεηο θαξκάθσλ, έπξεπε λα ππνζηεξίμνπλ ηηο επηρεηξεζηαθέο ιεηηνπξγίεο ηνπο κε έλα Οινθιεξσκέλν Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα (ΟΠ) ην νπνίν λα απνηειείηαη απφ ην Γηνηθεηηθφνηθνλνκηθφ χζηεκα, Ννζνθνκεηαθφ χζηεκα (Ηαηξηθφ ππνζχζηεκα θαη ππνζχζηεκα Γηαρείξηζεο Αζζελψλ) θαη Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα Δξγαζηεξίσλ. Σν Ννζνθνκείν Παίδσλ «Ζ Αγία νθία», απνηειείηαη απφ 36 θιηληθέο θαη 16 εξγαζηήξηα ελψ ε δπλακηθφηεηά ηνπ αγγίδεη ηηο 600 θιίλεο. Πξφθεηηαη γηα ην κεγαιχηεξν λνζνθνκείν παίδσλ ζηελ Διιάδα θαη έλα απφ ηα κεγαιχηεξα ζηα Βαιθάληα. ην εγθαηεζηεκέλν ζχζηεκα ζα είλαη ζπλδεδεκέλνη ζπλνιηθά πεξίπνπ 250 ζηαζκνί εξγαζίαο ηνπ Ννζνθνκείνπ. Παξάιιεια κε ηελ εθαξκνγή ηνπ Ηαηξηθνχ πζηήκαηνο θαη ηνπ πζηήκαηνο Γηαρείξηζεο Αζζελψλ κεραλνγξαθήζεθε ν Ηαηξηθφο & Ννζειεπηηθφο Φάθεινο, ην Φαξκαθείν, ην Γξαθείν Κηλήζεσο, ην Λνγηζηήξην αζζελψλ, ηα Δμσηεξηθά Ηαηξεία, ε Γηαινγή ( Triage ) θαη ηέινο ε Γηαδηθηπαθή πχιε ( Portal ) ζπλζέηνληαο έηζη ηελ εθαξκνγή IntraHealth Ζ ζπλνιηθή ιχζε είλαη απφ ηηο πξψηεο ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν (αλ φρη ε κνλαδηθή) πνπ πινπνηεί ζηελ πξάμε ηελ έλλνηα ηνπ Οινθιεξσκέλνπ Πιεξνθνξηθνχ πζηήκαηνο. Ο ηαηξηθφο θάθεινο θαη λνζειεπηηθφο θάθεινο ηνπ αζζελνχο, νη θξίζηκεο δηνηθεηηθέο δνκέο φπσο ην γξαθείν θηλήζεσο θαη ην ινγηζηήξην αζζελψλ, ην θαξκαθείν (πνπ απνηειεί έλαλ θξίζηκν θξίθν ζε κηα αιπζίδα αιιειεπηδξάζεσλ κεηαμχ ηαηξνχ, λνζειεχηξηαο, αζζελνχο, ησλ ρξεψζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ θαη ησλ εμσηεξηθψλ πξνκεζεπηψλ), θαη ηα εξγαζηήξηα ηνπ λνζνθνκείνπ εμππεξεηνχληαη κε ηξφπν ζπλεθηηθφ θαη νινθιεξσκέλν. ζνλ αθνξά ζην Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα Δξγαζηεξίσλ, ε INTRACOM ζπλεξγάζηεθε κε ηελ εηαηξεία CCS, ελζσκαηψλνληαο ην πξντφλ MediLAB LIMS ζην ζπλνιηθφ χζηεκα. Σν ζπγθεθξηκέλν πξντφλ απνηειεί ην βαζηθφ ηξνθνδφηε ηνπ θιηληθνχ ηαηξηθνχ θαθέινπ ζε ζρέζε κε ηηο εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο, ησλ νπνίσλ νη παξαγγειίεο θαη ηα απνηειέζκαηα αληαιιάζζνληαη κε ην ππφινηπν Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα θαηά ηξφπν απηνκαηνπνηεκέλν θαη δηαθαλή. Αλαθνξηθά κε ηηο ηερληθέο ζπληζηψζεο ηεο ιχζεο, ιακβάλνληαο ππ φςηλ ηε ιεηηνπξγηθή ππνδνκή ηνπ Ννζνθνκείνπ, ηελ θηιηθφηεηα πνπ πξέπεη λα έρεη έλα κνληέξλν ζχζηεκα ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απφδνζε θαη ηε δπλαηφηεηα ζπληήξεζεο θαη ππνζηήξημεο ηνπ ζπλνιηθνχ πεξηβάιινληνο, ην Οινθιεξσκέλν Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα βαζίδεηαη ζηηο εμήο ηερλνινγίεο : Web αξρηηεθηνληθή θαη ηερληθέο ηερλνινγίαο n - tier ζηηο βαζηθέο εθαξκνγέο HL 7 πκβαηφηεηα 30

31 πλεξγαζία κε ηηο πεξηζζφηεξεο βάζεηο δεδνκέλσλ ( Oracle, DB 2, SQL.) Βαζηζκέλν ζε ηερλνινγία Java θαη Oracle Σα νθέιε πνπ απνξξένπλ απφ ηελ παξαγσγηθή ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ζε γεληθέο γξακκέο ηα εμήο: Καιχηεξε εμππεξέηεζε πνιηηψλ: Βειηηζηνπνίεζε ηεο πνηφηεηαο παξνρήο ππεξεζηψλ ζηνλ πνιίηε, κε ζηφρν ηελ παξνρή πςεινχ επηπέδνπ πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο κε επίθεληξν ηνλ αζζελή ελψ παξάιιεια ν ρξφλνο πνπ δαπαλά ν πνιίηεο γηα λα εμππεξεηεζεί είλαη πιένλ κεησκέλνο Βειηίσζε πεξηβάιινληνο εξγαζίαο ηνπ πξνζσπηθνχ: Με ηελ πηνζέηεζε ηνπ ζπζηήκαηνο κεηψλεηαη ε γξαθεηνθξαηία, νξγαλψλνληαη θαη απηνκαηνπνηνχληαη νη ξνέο εξγαζηψλ γηα φια ηα ηκήκαηα ησλ κνλάδσλ πγείαο εκαληηθφηαηε βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ νηθνλνκηθήο παξαθνινχζεζεο, ζρεδηαζκνχ, θαη ειέγρνπ: νξζή δηαρείξηζε πιηθψλ πφξσλ, απνηειεζκαηηθφηεξε δηαρείξηζε ζπκβάζεσλ, θχθισκα πιεξνθφξεζεο ηεο δηνίθεζεο Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερνκέλσλ Τπεξεζηψλ Σα πξψηα κελχκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ έλαξμε ηεο παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ πζηήκαηνο ζπλνςίδνληαη ζηελ εχθνιε απνδνρή απφ πιεπξάο ρξεζηψλ, ζηελ αμηνπηζηία ηνπ πζηήκαηνο, εηδηθφηεξα ζηνπο ηνκείο ηεο νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο, ζηελ εππξνζαξκνζηηθφηεηα ζηηο εζσηεξηθέο δηαδηθαζίεο θαη ηέινο ζηελ ζθαηξηθή παξαθνινχζεζε ηεο ηαηξηθήο πξάμεο. 3.5 Πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα ηεο Απηνκαηνπνίεζεο ησλ Γηεξγαζηώλ ηνπ ΣΔΠ Βαζηθά νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απ ηελ απηνκαηνπνίεζε ησλ δηεξγαζηψλ ζην ΣΔΠ είλαη ηα εμήο: Γηεπθφιπλζε ηεο ελδνηκεκαηηθήο επηθνηλσλίαο ζην ΣΔΠ Βειηίσζε ηεο επηθνηλσλίαο κε ηα άιια ηκήκαηα [ δηαηκεκαηηθή επηθνηλσλία ] Μείσζε ηνπ θφζηνπο Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ Βειηίσζε ( ησλ παξακέηξσλ ) ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο Μείσζε θαζπζηεξήζεσλ θαη εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ- Βειηίσζε ξνήο αζζελψλ κέζα ζην Σκήκα Γπλαηφηεηα άκεζεο πξφζβαζεο ζηα δεηνχκελα δεδνκέλα ησλ αζζελψλ, ηα νπνία ρξεζηκεχνπλ ζηε ιήςε θξίζηκσλ θιηληθψλ απνθάζεσλ απ ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο Γπλαηφηεηα απηφκαηεο ( ζηαηηζηηθήο επεμεξγαζίαο ) δεδνκέλσλ θαη εμαγσγήο ρξήζηκσλ ζπκπεξαζκάησλ Σεθκεξίσζε θαη ηήξεζε ειεθηξνληθνχ αξρείνπ πλήζε εκπφδηα πνπ αλαθχπηνπλ ζηελ απηνκαηνπνίεζε ησλ δηεξγαζηψλ ελφο Σκήκαηνο Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ είλαη ηα εμήο: Δζθαικέλεο επηινγέο σο πξνο ην ινγηζκηθφ [software] θαη ην πιηθφ [hardware] πνπ πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηεζεί Διιηπήο ππνζηήξημε απ ηελ εθάζηνηε Γηνίθεζε ηνπ Ννζνθνκείνπ κε ζπλέπεηα ηελ έιιεηςε βαζηθψλ πφξσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ ΣΔΠ 31

32 Διιηπήο ζηειέρσζε θαη / ή νξγάλσζε ηνπ Σκήκαηνο Πιεξνθνξηθήο ηνπ λνζνθνκείνπ ε νπνία ζπλεπάγεηαη ηελ αδπλακία ηνπ ηκήκαηνο απηνχ λα ππνζηεξίμεη ηελ αλάπηπμε πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ γηα ην ΣΔΠ Διιηπήο ζηήξημε απ ην ίδην ην πξνζσπηθφ ηνπ ΣΔΠ. Γελ είλαη ζπάλην ην θαηλφκελν ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο νη ίδηνη νη εξγαδφκελνη ηνπ ΣΔΠ, φρη κφλν λα κελ απνδέρνληαη έλα πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα, αιιά κε ηε ζηάζε ηνπο λα ππνζθάπηνπλ ηελ εθαξκνγή θαη ιεηηνπξγία ηνπ. Ζ επηηπρία ελφο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ΣΔΠ εμαξηάηαη θαηά θχξην ιφγν, απφ ηελ απνδνρή ηνπ απφ ηνπο ηειηθνχο ρξήζηεο πνπ είλαη νη εξγαδφκελνη ηνπ Σκήκαηνο θαη απφ ηνλ βαζκφ αθνζίσζεο ησλ ηειεπηαίσλ ζε απηφ. Γηα λα επηηεπρζεί ηθαλνπνηεηηθή απνδνρή ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο απφ ηνπο εξγαδφκελνπο, πξνυπφζεζε είλαη ε θαηαλφεζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ, κέζσ θαηάιιειεο εθπαίδεπζεο θαη πξαθηηθήο εμάζθεζεο. Σελ Διιάδα πνιιέο θνξέο δεηείηαη απφ ηνπο ρξήζηεο λα εθπαηδεπηνχλ ζηε ρξήζε ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, ελψ εξγάδνληαη θαη πξέπεη λα απνδψζνπλ κέζα απφ απηά. Ζ ηαθηηθή απηή είλαη ιαλζαζκέλε. Ζ εθπαίδεπζε ζην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πξέπεη λα πξνεγείηαη ηεο εξγαζίαο θαη λα κελ πξαγκαηνπνηείηαη ηαπηφρξνλα, ψζηε λα επηθέξεη θαξπνχο. Δπνκέλσο ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο, δελ είλαη απνθιεηζηηθή επζχλε ησλ εξγαδνκέλσλ φηαλ δελ πηνζεηνχλ έλα πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα, αιιά ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν δεηείηαη ε εθαξκνγή ηνπ θαη ε έιιεηςε ππνζηήξημεο απφ ηα αξκφδηα ηκήκαηα ηνπ λνζνθνκείνπ ή ηελ εηαηξεία πξνκήζεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο. Γηα ηελ επίιπζε ηέηνηνπ είδνπο πξνβιεκάησλ, είλαη απαξαίηεηνο ν ζπλερήο δηάινγνο θαη ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ηνπ ηκήκαηνο πιεξνθνξηθήο ηνπ λνζνθνκείνπ, ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηεο εηαηξείαο πνπ έρεη αλαπηχμεη ην ινγηζκηθφ. Δπίζεο ν ρξφλνο πνπ κεζνιαβεί κέρξη λα θξίλεη θαλείο φηη κέλα ζχζηεκα πιεξνθνξηθήο πέηπρε ή απέηπρε, θπκαίλεηαη αλάκεζα ζε δηαθνξεηηθά ΣΔΠ. Ο ρξφλνο απνδνρήο ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο δηαθέξεη, αλάινγα κε ην βαζκφ ππνζηήξημεο ησλ ρξεζηψλ, κε ηελ άκεζε ή κε απηνκαηνπνίεζε ηνπ ζπλφινπ ησλ δηεξγαζηψλ ελφο ΣΔΠ ή κφλν νξηζκέλσλ θ.ν.θ. Δπνκέλσο πάληνηε είλαη απαξαίηεην έλα ρξνληθφ δηάζηεκα γηα ηελ πξνζαξκνγή ζε έλα λέν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα. 3.6 Hιεθηξνληθά Πξσηόθνιια Οινθιεξσκέλεο Φξνληίδαο Αζζελώλ Ήδε ζην Ζλ. Βαζίιεην θαη ζε άιιεο ρψξεο, νξηζκέλεο εηαηξείεο ινγηζκηθνχ Ζ/Τ έρνπλ αξρίζεη λα παξάγνπλ θαη λα δηαζέηνπλ ζηελ αγνξά παθέηα πξνγξακκάησλ ινγηζκηθνχ [software] πνπ πεξηιακβάλνπλ ζρέδηα νινθιεξσκέλεο θξνληίδαο πγείαο [ multidisciplinary care plans ]. ηελ νπζία πξφθεηηαη γηα ηελ ειεθηξνληθή κνξθή ησλ πξσηνθφιισλ νινθιεξσκέλεο θξνληίδαο ή integrated care pathways ( I.C.P.s ) Σα ζεκαληηθφηεξα πιενλεθηήκαηα ησλ ειεθηξνληθψλ ( I.C.P.s ) είλαη ηα εμήο: Μείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ηαηξηθψλ θαη λνζειεπηηθψλ ζεκεησκάησλ κείσζε ηνπ αξηζκνχ άλζξσπν σξψλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ εξγαζία απηή Καιχηεξε νξγάλσζε ησλ θαθέισλ ησλ αζζελψλ Απνηχπσζε ηεο θιηληθήο θαηάζηαζεο κε ηε κνξθή δηεξγαζίαο πζηεκαηνπνίεζεο ηεο δηεξγαζίαο ιήςεο θιηληθψλ απνθάζεσλ, νη νπνίεο αθνξνχλ ζηε ζπγθεθξηκέλε θιηληθή θαηάζηαζε 32

33 πζηεκαηηθή θαηαγξαθή ησλ απνθιίζεσλ απφ ην πξσηφθνιιν νινθιεξσκέλεο θξνληίδαο, ψζηε λα ζπιιέγνληαη θαη λα ηεξνχληαη νπζηψδε θιηληθά δεδνκέλα ηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ απνθιίζεσλ απφ ην πξσηφθνιιν κε απνηέιεζκα λα δηεπθνιχλεηαη ε αλαζθφπεζε θαη ελεκέξσζε [updating] ηνπ πξσηνθφιινπ Δχθνιε πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα απηά γηα κειινληηθφ θιηληθφ έιεγρν [clinical audit] Καιχηεξε ελεκέξσζε ησλ αζζελψλ: Ο θάζε αζζελήο έρεη δηθαίσκα πξφζβαζεο ζην πξσηφθνιιν ηεο θξνληίδαο ηνπ θη έηζη γλσξίδεη πνηα παξέκβαζε πξφθεηηαη λα αθνινπζήζεη Δθπαίδεπζε λένπ πξνζσπηθνχ: Δμνηθείσζε κε ηηο παξεκβάζεηο πνπ απαηηνχληαη αλάινγα κε ηελ θιηληθή θαηάζηαζε θαη αμηνιφγεζε ησλ απνθιίζεσλ. πλερήο εθπαίδεπζε ηνπ παιαηφηεξνπ πξνζσπηθνχ Γηεπθφιπλζε ηεο επηθνηλσλίαο θαη ζπλεξγαζίαο ησλ δηαθφξσλ θαηεγνξηψλ πξνζσπηθνχ πληνληζκφο ζηελ εξγαζία ησλ δηεπηζηεκνληθψλ δηεπαγγεικαηηθψλ νκάδσλ Παξνρή νινθιεξσκέλεο θξνληίδαο επηθεληξσκέλεο ζηνλ αζζελή Βειηίσζε ζηε επηθνηλσλία επαγγεικαηία πγείαο αζζελή Αχμεζε ηεο ζπλέπεηαο ζηε θξνληίδα πγείαο κε κείσζε ησλ αλεπηζχκεησλ δηαθνξνπνηήζεσλ ζηελ θιηληθή πξάμε Μείσζε ηνπ θιηληθνχ θηλδχλνπ: Αθνινπζψληαο κηα ζαθή, ηεθκεξησκέλε θαη εληαία δηεξγαζία ζηε θξνληίδα πγείαο, πξνζβάζηκε ηφζν απ ηηο δηεπηζηεκνληθέο νκάδεο φζν θαη απφ ηνπο αζζελείο, ε επαγγεικαηηθή απφδνζε ησλ νκάδσλ απμάλεηαη φπσο θαη ην επίπεδν ησλ δεμηνηήησλ ηνπο Δλδερφκελε κείσζε ηνπ θφζηνπο: Απηφ επηηπγράλεηαη π.ρ. κέζσ ηνπ ζρεδηαζκνχ βειηησκέλσλ δηεξγαζηψλ νη νπνίεο επηηπγράλνληαη κε ζπλέπεηα, ρσξίο λα εμαξηάηαη απφ ηελ θιηληθή εκπεηξία ηνπ εθάζηνηε επαγγεικαηία πγείαο πνπ ηπραίλεη λα είλαη ζηε βάξδηα ή παξαθνινπζεί ηελ επίζθεςε. Δλζάξξπλζε ησλ αιιαγσλ ζηελ θιηληθή πξάμε 3.7 Λεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο Ζ επίζθεςε ζε έλα ΣΔΠ, ηππηθά, πεξηιακβάλεη κηα ζχλζεηε αθνινπζία απφ δηαδηθαζίεο, απνθάζεηο, ελέξγεηεο θαη αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ ησλ αζζελψλ θαη ηνπ πξνζσπηθνχ. Δηζαγσγή-δηαινγή. Καηά ηελ πξνζέιεπζε ησλ αζζελψλ ζην ΣΔΠ πξαγκαηνπνηείηαη ε θαηαγξαθή ησλ ζηνηρείσλ ηνπο, ηα νπνία πξνσζνχληαη ζην ηκήκα δηαινγήο, φπνπ θαζνξίδεηαη ην επίπεδν ηνπ επείγνληνο ηνπ εθάζηνηε πεξηζηαηηθνχ. ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ζα πξέπεη λα απνζεθεχνληαη ηα ζηνηρεία ησλ αζζελψλ θαη ηαπηφρξνλα λα εθδίδεηαη ε απαξαίηεηε ηαπηφηεηα κε ηελ νπνία ν αζζελήο ηαπηνπνηείηαη θαζφιε ηε δηάξθεηα ηεο παξακνλήο ηνπ ζην ΣΔΠ. Παξάιιεια, ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ζα πξέπεη λα αλαιάβεη λα αλαδεηήζεη ηηο δηαζέζηκεο 33

34 πξνζβάζηκεο ηαηξηθέο πιεξνθνξίεο ηνπ εθάζηνηε αζζελνχο ζηηο βάζεηο δεδνκέλσλ ησλ λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα, ψζηε λα ζπγθξνηεζεί ν ηαηξηθφο ηνπ θάθεινο. Πεξίζαιςε Γηα ηε ιήςε ηαηξηθψλ απνθάζεσλ ζρεηηθά κε ηελ απαηηνχκελε πεξίζαιςε ηνπ αζζελνχο, πξαγκαηνπνηνχληαη ζην ΣΔΠ φιεο νη απαξαίηεηεο δηαγλσζηηθέο εμεηάζεηο θαη ηαηξηθέο πξάμεηο. Σν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πξνζθέξεηαη γηα ηε ζηνηρεηνζέηεζε ηφζν ησλ επξεκάησλ ησλ ηαηξηθψλ πξάμεσλ φζν θαη ησλ παξαγγειηψλ πξνο ηα αλαιπηηθά θαη ηα απεηθνληζηηθά εξγαζηήξηα, θαζψο θαη γηα ηελ ηεθκεξίσζε ησλ αληίζηνηρσλ απαληήζεσλ. Σν ζχλνιν ησλ ηαηξηθψλ πιεξνθνξηψλ πνπ ζπγθεληξψζεθαλ απνηειεί ηνλ ηαηξηθφ θάθειν ηνπ επείγνληνο πεξηζηαηηθνχ, επί ηνπ νπνίνπ ζα ιεθζνχλ ηεθκεξησκέλα νη απνθάζεηο γηα ηελ πνξεία ηεο πεξαηηέξσ θξνληίδαο ηνπ αζζελνχο. Δμαγσγή Μεηά ηελ παξνρή ησλ πξψησλ βνεζεηψλ θαη ηελ έθδνζε ηεο ηειηθήο δηάγλσζεο, ν αζζελήο κπνξεί λα εμέιζεη ηνπ ΣΔΠ, αθνινπζψληαο κία απφ ηηο παξαθάησ νδνχο: είηε λα ιάβεη ηηο απαξαίηεηεο ζεξαπεπηηθέο νδεγίεο θαη λα απνρσξήζεη, είηε λα παξαπεκθζεί γηα λνζειεία ζε λνζνθνκείν, ή λα ζπκβεί ην κνηξαίν. ε θάζε πεξίπησζε εθδίδεηαη απφ ην ζεξάπνληα ηαηξφ ην ηαηξηθφ θαη ην δηνηθεηηθφ εμηηήξην. Σν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ζα πξέπεη λα ππνζηεξίδεη ηελ έθδνζε ηεο απαξαίηεηεο ηεθκεξίσζεο (εμηηήξην ή παξαπεκπηηθφ), ελψ παξάιιεια ζα αλαιάβεη ηελ εθθαζάξηζε θαη ηελ ηηκνιφγεζε ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ. 3.8 Tερλνινγίεο Σν ηκήκα επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ είλαη έλα ηδηαίηεξα επαίζζεην ηκήκα ηνπ ζπζηήκαηνο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ην δηαθνξνπνηνχλ αηζζεηά απφ ηα άιια ηκήκαηα θαη απηά είλαη πνπ θαζνξίδνπλ θαη θάπνηεο εηδηθέο απαηηήζεηο απφ ην απαξαίηεην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πνπ ζα πξέπεη λα ην ππνζηεξίδεη. Χο παξάδεηγκα, νη ηερληθέο επηθνηλσλίαο αλζξψπνπ-ππνινγηζηή (human computer interface) πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ζην ΣΔΠ ζα πξέπεη λα είλαη εηδηθά κειεηεκέλεο γηα ηε ρξήζε θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ρψξνπ. Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ πνπ ζα εγθαηαζηαζνχλ ζα πξέπεη λα είλαη: Μέγηζηε, θαηά ην δπλαηφλ, ειεπζεξία θηλήζεσλ ηνπ ρξήζηε, θαηά ηε δηάδξαζε κε ην ζχζηεκα Διάρηζηε απαίηεζε γηα θαηαρψξεζε ζηνηρείσλ ζην ζχζηεκα Διάρηζηε δπλαηή απαίηεζε γηα ρξήζε πιεθηξνινγίνπ. ηα πιαίζηα απηά ζα πξέπεη λα αμηνπνηεζνχλ ζην κέγηζην βαζκφ ζχγρξνλεο ηερλνινγίεο, νξηζκέλεο απφ ηηο νπνίεο πεξηγξάθνληαη ζηε ζπλέρεηα. πζηήκαηα γξακκσηνύ θώδηθα θαη RFID. Σα ζχγρξνλα ζπζηήκαηα γξακκσηνχ θψδηθα (ΓΚ) bar code systems εθεπξέζεθαλ ην 1948, αιιά άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο ζηε βηνκεραλία ην Ζ πηνζέηεζε ηνπ universal product code (UPC), ην 1973, κεηέηξεςε ηα ζπζηήκαηα απηά ζε κηα πξαγκαηηθφηεηα θαη ηα έθαλε λα είλαη ζπκβαηά κεηαμχ ηνπο. ην ρψξν ηεο πγείαο, ηα ζπζηήκαηα ΓΚ άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηα πξψηα ρξφληα εηζαγσγήο πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζηα λνζνθνκεία. Δηδηθά ηα 34

35 θαξκαθεία, θαζψο θαη ηα αλαιπηηθά εξγαζηήξηα, ήηαλ απφ ηα πξψηα ηκήκαηα πνπ δηέγλσζαλ θαη αμηνπνίεζαλ ηηο δπλαηφηεηέο ηνπο. Σα ζπζηήκαηα απηά, ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο πιένλ ζχγρξνλεο ηερλνινγίεο radio frequency identification (RFID), είλαη ηα πιένλ θαηάιιεια θαη γηα ρξήζε ζηα ΣΔΠ, θπξίσο ζε ζρέζε κε ηελ αλαγλψξηζε ηνπ αζζελνχο αιιά θαη ηηο κεηέπεηηα παξαγγειίεο εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ θαη θαξκάθσλ. Τπνινγηζηέο παιάκεο-αζύξκαηα δίθηπα. Οη απαηηήζεηο ηεο εξγαζίαο ζε ζπγθεθξηκέλνπο ρψξνπο απαηηνχλ απφ ηνλ εξγαδφκελν λα κεηαθηλείηαη ζρεδφλ αθαηάπαπζηα απφ κέξνο ζε κέξνο ζην ρψξν εξγαζίαο ηνπ, φπσο ζπκβαίλεη θαη κε ην πξνζσπηθφ ησλ ΣΔΠ. Σα ηειεπηαία ρξφληα, κηα ζεηξά απφ θνξεηνχο ππνινγηζηέο, απφ ηνπο «ππνινγηζηέο παιάκεο» έσο ηνπο «ππνινγηζηέο ηζέπεο», δηαηίζεληαη γηα λα βνεζήζνπλ φινπο απηνχο ηνπο επαγγεικαηίεο. Οη ζπζθεπέο απηέο φρη κφλν βνεζνχλ ζε απιέο δηαδηθαζίεο, φπσο δηαρείξηζε ξαληεβνχ θαη επαθψλ, αιιά επηπιένλ δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα γηα αληηθαηάζηαζε ηεο ρεηξφγξαθεο εξγαζίαο κε form-based applications. ε ζπλδπαζκφ δε κε ηα αζχξκαηα δίθηπα, πνπ ήδε έρνπλ αλαπηπρζεί θαη πξνζθέξνληαη ζην επξχ θνηλφ, θάλνπλ ηε ρξήζε ησλ ζπζθεπψλ απηψλ ηδηαίηεξα ειθπζηηθή. Βέβαηα, ζε θάζε πξνζπάζεηα εγθαηάζηαζεο αζχξκαηνπ δηθηχνπ ζε ρψξνπο πγείαο ζα πξέπεη λα ιακβάλεηαη ηδηαίηεξε κέξηκλα γηα πηζαλέο παξεκβνιέο ζε βηνταηξηθέο ζπζθεπέο (εηδηθά ζηα παιαηφηεξνπ ηχπνπ). Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε, πέξα απφ ηε ζπκκφξθσζε κε ηα ζρεηηθά πξφηππα, ε ζπλήζεο πξαθηηθή είλαη ε εθηελήο δνθηκαζία ησλ βηνταηξηθψλ ζπζθεπψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ην ππφ εγθαηάζηαζε αζχξκαην δίθηπν, ψζηε λα πηζηνπνηεζεί φηη δελ ππάξρνπλ παξεκβνιέο.ην ρψξν ησλ ΣΔΠ, ε δπλαηφηεηα άκεζεο πξφζβαζεο ζηνλ ηαηξηθφ θάθειν παξαθνινχζεζεο ηνπ αζζελνχο (απνηειέζκαηα εμεηάζεσλ θ.ιπ.), αιιά θαη παξαγγειία εμεηάζεσλ θαη θαζνξηζκφο θαξκαθεπηηθήο αγσγήο, είλαη κεηαμχ ησλ εξγαζηψλ ζηηο νπνίεο κπνξνχλ λα ππνβνεζήζνπλ. Έηζη, ζήκεξα έρνπκε πνιιά παξαδείγκαηα ιεηηνπξγίαο αζπξκάησλ δηθηχσλ ζε λνζνθνκεηαθνχο ρψξνπο, ηφζν ζε επξσπατθφ φζν θαη ζε παγθφζκην επίπεδν. Αλαγλώξηζε θσλήο. Ζ ηερλνινγία αλαγλψξηζεο θσλήο εμειίζζεηαη ηαρχηαηα ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ήδε έρεη δψζεη απνηειέζκαηα αθφκα θαη γηα ηελ ειιεληθή γιψζζα. Με ηε βνήζεηα αληίζηνηρσλ ζπζηεκάησλ, ην πξνζσπηθφ ησλ ΣΔΠ κπνξεί λα εμνηθνλνκήζεη ρξφλν ζηε δηαδηθαζία εηζαγσγήο ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ, θαζψο θαη θαηαγξαθήο ησλ ζρεηηθψλ αλαθνξψλ. Ήδε, αληίζηνηρα ζπζηήκαηα έρνπλ αξρίζεη θαη ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο, ηδηαίηεξα ζηηο αγγιφθσλεο ρψξεο, παξά θάπνηεο κε ζεηηθέο έξεπλεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηε βηβιηνγξαθία. Δηδηθά ζηε ρψξα καο, ηα ζρεηηθά ζπζηήκαηα αλαγλψξηζεο θσλήο γηα ηελ ειιεληθή γιψζζα κφιηο έρνπλ αξρίζεη λα κπαίλνπλ ζηελ θαζεκεξηλή δσή καο, κε ζπλέπεηα λα ρξεηάδνληαη αθφκα θάπνην ρξφλν σξίκαλζεο γηα λα κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ κε επηηπρία ζην δχζθνιν πεξηβάιινλ ηνπ λνζνθνκείνπ. 3.9 Δπηκέξνπο πζηήκαηα Πιεξνθνξηαθήο Τπνζηήξημεο ζην Σκήκα Δπεηγόλησλ Πεξηζηαηηθώλ Σν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ ΣΔΠ έρεη σο απνζηνιή ηε δηαρείξηζε θξίζηκεο ηαηξηθήο αιιά θαη δηνηθεηηθήο πιεξνθνξίαο, επηθνηλσλψληαο άκεζα κε άιια ζπζηήκαηα πξνθεηκέλνπ λα ζπγθεληξψζεη ζηνηρεία, αιιά θαη λα ελεκεξψζεη άιια αληίζηνηρα γηα ηελ πεξαηηέξσ θξνληίδα ησλ αζζελψλ. ηα πιαίζηα απηά θαη πέξα απφ ηε βαζηθή ππνδνκή πιεξνθνξηθήο, πνπ πεξηγξάθεθε παξαπάλσ, ππάξρεη 35

36 θαη κηα ζεηξά άιισλ «πεξηθεξεηαθψλ» ιεηηνπξγηψλ ηνπ ΣΔΠ πνπ κπνξνχλ λα ππνζηεξηρζνχλ κε ηα θαηάιιεια ππνζπζηήκαηα. Πξνζνκνίσζε ιεηηνπξγίαο θαη πξνζδηνξηζκόο ησλ βέιηηζησλ αλζξώπηλσλ πόξσλ θαη ηνπ ρξνλνπξνγξακκαηηζκνύ ηνπο Ο απνηειεζκαηηθφο πξνγξακκαηηζκφο θαη ε ζσζηή αμηνπνίεζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ απνηειεί έλα ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ ζέκα ζε έλα ΣΔΠ. Ο ιφγνο είλαη ηφζν ε αλάγθε βειηίσζεο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πγείαο (κείσζε, κεηαμχ ησλ άιισλ, ηνπ ρξφλνπ αλακνλήο ησλ αζζελψλ), φζν θαη ε απμαλφκελε πίεζε ζηα ΣΔΠ απφ ηελ αχμεζε ηνπ θφζηνπο ησλ ππεξεζηψλ. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε έρνπλ αλαπηπρζεί κηα ζεηξά απφ κνληέια, ηα νπνία πξνζνκνηψλνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ ΣΔΠ κε ηε βνήζεηα ππνινγηζηή θαη, εμεηάδνληαο δηάθνξα ελαιιαθηηθά ζελάξηα, απνηηκνχλ ηε ρξήζε ησλ πφξσλ ηνπ ηκήκαηνο, δίλνληαο ιχζεηο βειηίσζεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο αιιά θαη ηνπ θαιχηεξνπ ρξνλνπξνγξακκαηηζκνχ ησλ πθηζηάκελσλ πφξσλ (πξνζσπηθφ-κέζα). Ζ ρξήζε ηέηνησλ ζπζηεκάησλ γηα ηνλ απνηειεζκαηηθφηεξν πξνγξακκαηηζκφ θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ θξίλεηαη σο ηδηαίηεξα θξίζηκνο παξάγνληαο βειηίσζεο ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ΣΔΠ. Γηαζύλδεζε κε ηα αζζελνθόξα Ζ ηξέρνπζα πξαθηηθή ζε ζρέζε κε ηα αζζελνθφξα θαη ηα ΣΔΠ είλαη ε ζρεδφλ παληειήο έιιεηςε επηθνηλσλίαο κεηαμχ ηνπο, εθηφο πνιχ εηδηθψλ πεξηπηψζεσλ. Τπφ απηή ηελ έλλνηα, ηα αζζελνθφξα ζεσξνχληαλ κέρξη πξφηηλνο σο ην βαζηθφ κέζν κεηαθνξάο ηνπ αζζελνχο ζην λνζνθνκείν φπνπ ζα αξρίζεη ε πξαγκαηηθή ηαηξηθή αληηκεηψπηζε. Ζ ηαηξηθή πξαθηηθή έρεη δείμεη φηη φζν πην λσξίο γίλεη ε δηάγλσζε θαη αξρίζεη ε ηαηξηθή αληηκεηψπηζε, ηφζν πην πηζαλή είλαη κηα ζεηηθή εμέιημε γηα ηελ πγεία ελφο αζζελνχο πνπ ρξήδεη άκεζεο ηαηξηθήο αληηκεηψπηζεο. ην πιαίζην απηφ θαη κε δεδνκέλε ηελ εμέιημε ησλ αζζελνθφξσλ, ηφζν ζε ζέκαηα βηνταηξηθήο ηερλνινγηθήο ππνδνκήο φζν θαη ζε πξνζσπηθφ, ην βήκα πνπ απαηηείηαη πιένλ ζήκεξα είλαη ε άκεζε επηθνηλσλία ηνπ αζζελνθφξνπ κε ην λνζνθνκείν-απνδέθηε θαη ε κεηάδνζε φισλ ησλ απαξαίηεησλ πιεξνθνξηψλ ζε ζρέζε κε ηελ θαηάζηαζε ηνπ αζζελνχο.13 Με ηνλ ηξφπν απηφλ, ην λνζνθνκείν πξνεηνηκάδεηαη γηα ην ζπγθεθξηκέλν πεξηζηαηηθφ θαη θεξδίδεηαη πνιχηηκνο ρξφλνο. Γηαζύλδεζε κε ην λνζνθνκείν Ο θάθεινο δεδνκέλσλ ηνπ αζζελνχο πνπ έρεη εηζαρζεί ζην ΣΔΠ, εθφζνλ ππάξρεη, είλαη ηδηαίηεξα ρξήζηκν λα κπνξεί λα αμηνπνηεζεί απφ ην πξνζσπηθφ ηνπ ΣΔΠ. Δπηπιένλ, ν αζζελήο πνπ ζα εμαρζεί απφ ηα ΣΔΠ, ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ζα δηαθνκηζηεί ζην λνζνθνκείν γηα πεξαηηέξσ αληηκεηψπηζε. ηελ πεξίπησζε απηή, ν θάθεινο ηνπ αζζελνχο πνπ ζα έρεη δεκηνπξγεζεί ζην ΣΔΠ ζα πξέπεη λα πεξάζεη ζην λνζνθνκείν, φπνπ νη εηδηθεπκέλνη ηαηξνί ζα αλαιάβνπλ ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ αξξψζηνπ. Καη νη δχν πεξηπηψζεηο πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ πξνυπνζέηνπλ ηελ θαηαξρήλ χπαξμε ησλ θαηάιιεισλ πιεξνθνξηαθψλ ππνζπζηεκάησλ θαη, παξάιιεια, ηε δπλαηφηεηα δηαζχλδεζήο ηνπο. Με δεδνκέλε ηελ φιν θαη απμαλφκελε δηείζδπζε ηεο πιεξνθνξηθήο ζηνπο θνξείο πγείαο ζεσξείηαη σο απαξαίηεηε πξνυπφζεζε ε δπλαηφηεηα δηαζχλδεζεο ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ηνπ ΣΔΠ κε απηά ησλ λνζνθνκείσλ γηα ηελ πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ. Γηαρείξηζε Δθηφο ησλ ακηγψο ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ, πνπ παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε ιεηηνπξγία ησλ ΣΔΠ, ππάξρεη θαη κηα ζεηξά άιισλ ζηνηρείσλ δηαρεηξηζηηθήονηθνλνκηθήο πθήο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ νξζή ιεηηνπξγία θαη ηε βησζηκφηεηα ηνπ ηκήκαηνο. Ζ εκεξνκελία εηζαγσγήο, εμαγσγήο, νη κέξεο λνζειείαο, νη εμεηάζεηο πνπ έγηλαλ θαη ην θφζηνο ηνπο, ην θφζηνο λνζειείαο, ην ηακείν ηνπ αζζελνχο, αιιά θαη κηα ζεηξά άιια ζηνηρεία είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ νηθνλνκηθή θαη ηε δηαρεηξηζηηθή ιεηηνπξγία ηνπ ΣΔΠ. Σν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ζα πξέπεη λα κπνξεί λα θαιχςεη θαη 36

37 φιεο απηέο ηηο απαηηήζεηο. Δπηπιένλ, ε παξαθνινχζεζε ηνπ πξνζσπηθνχ, ησλ βαξδηψλ, ηνπ πιηθνχ είλαη θαη απηφ ιεηηνπξγηθή απαίηεζε πνπ ζα πξέπεη λα θαιχπηεη ην ζχζηεκα. Τπνζηήξημε ηαηξηθώλ απνθάζεσλ Μηα άιιε θαηεγνξία ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ πνπ γλσξίδεη ηδηαίηεξε αλάπηπμε, αλ θαη βξίζθεηαη αθφκα ζε εξεπλεηηθφ ζηάδην, είλαη ε ππνζηήξημε ηαηξηθψλ απνθάζεσλ πξαγκαηηθνχ ρξφλνπ. Σελ ηειεπηαία εηθνζαεηία, ην ηαηξηθφ πξνζσπηθφ ζηηο πγεηνλνκηθά αλαπηπγκέλεο ρψξεο βνκβαξδίζηεθε απφ ηεξάζηηα πνζφηεηα πιεξνθνξηψλ κε ηε κνξθή θιηληθψλ νδεγηψλ. ηγά-ζηγά έγηλε βέβαηα θαηαλνεηφ φηη, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, νη νδεγίεο απηέο ήηαλ δχζθνιν έσο αδχλαην λα εληαρζνχλ ζηελ θαζεκεξηλή πξαθηηθή. Γηα ην ζθνπφ απηφλ, ηελ ηειεπηαία δεθαεηία άξρηζε λα εμεηάδεηαη θαηά πφζν είλαη δπλαηή ε ρξήζε ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ θιηληθψλ νδεγηψλ. Σα απνηειέζκαηα απηήο ηεο πξαθηηθήο είλαη ηδηαίηεξα ελζαξξπληηθά, εηδηθφηεξα ζε ηκήκαηα φπσο ην ΣΔΠ.16 Βέβαηα, γηα ηελ πιήξε αμηνπνίεζε ηέηνησλ ζπζηεκάησλ ρξεηάδεηαη σξίκαλζε ηφζν ηεο πιεξνθνξηαθήο ππνδνκήο φζν θαη ηεο θνπιηνχξαο ησλ ίδησλ ησλ ρξεζηψλ Κξίζηκνη παξάγνληεο Καηά ηελ πινπνίεζε θαη ηε ιεηηνπξγία ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ησλ ΣΔΠ πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ, ππάξρεη αξηζκφο ζεκαληηθψλ παξαγφλησλ, απφ ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη, ηειηθά, ε επηηπρήο ζπκβνιή ηεο πιεξνθνξηθήο ζηελ απνηειεζκαηηθή παξνρή ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. ηε ζπλέρεηα, παξαηίζεληαη νη θπξηφηεξνη απφ ηνπο θξίζηκνπο απηνχο παξάγνληεο, κε αδξή αλαθνξά ζην πεξηερφκελν ηνπ θαζέλα, θαζψο θαη ζηηο βέιηηζηεο πξαθηηθέο πνπ εθαξκφδνληαη θαηά πεξίπησζε Αζθάιεηα δεδνκέλσλ Οη αλαγθαίεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ ΣΔΠ πξέπεη λα ραξαθηεξίδνληαη απφ πςειή αμηνπηζηία θαη δηαζεζηκφηεηα. Ζ αθεξαηφηεηα θαη ε εκπηζηεπηηθφηεηα ησλ δηαρεηξηδφκελσλ δεδνκέλσλ απνηειεί πξνηεξαηφηεηα ζην ζρεδηαζκφ ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ ΣΔΠ, θαζνξίδνληαο ηφζν ηε δηαζχλδεζε κε άιια πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα φζν θαη ηνλ ηξφπν πξφζβαζεο ησλ ρξεζηψλ. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο νθείιεη λα δηαζθαιίδεη ηελ αθεξαηφηεηα ησλ θαηαρσξεζέλησλ δεδνκέλσλ απνηξέπνληαο αθφκα θαη ηηο εθνχζηεο, κε εμνπζηνδνηεκέλεο, ελέξγεηεο ηξνπνπνίεζήο ηνπο. Κάζε ελέξγεηα πξφζβαζεο ζην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πξέπεη λα θαηαγξάθεηαη, πξνθεηκέλνπ λα ηεθκεξηψλνληαη φιεο νη ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη ζηνπο αζζελείο. Γηα ηελ αζθαιή ιεηηνπξγία ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ ΣΔΠ απαηηείηαη θαηάιιειε νξγάλσζε, ε νπνία λα πεξηιακβάλεη ηνπιάρηζηνλ ηνλ νξηζκφ ππεχζπλνπ γηα ζέκαηα αζθάιεηαο θαζψο θαη ηε ζέζπηζε ζπγθεθξηκέλσλ δηαδηθαζηψλ, ζπγθξνηψληαο έηζη έλα ζχζηεκα αζθάιεηαο. Σν δηεζλέο πξφηππν ISO IEC παξέρεη ηηο γεληθέο θαη ηηο θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο γηα ηελ πινπνίεζε πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ κε βάζε ηηο ειάρηζηεο πξνυπνζέζεηο αζθάιεηαο. Ζ εθαξκνγή ηνπ πξνηχπνπ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο ειάρηζηεο απαηηήζεηο αζθάιεηαο ηνπ ίδηνπ ηνπ ινγηζκηθνχ, ζπγθξνηνχλ έλα νινθιεξσκέλν, ηεξαξρηθήο δνκήο, ζχζηεκα αζθάιεηαο Γηαιεηηνπξγηθόηεηα Οη Σνκείο ηεο Τγείαο Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ εμαξηψληαη ππεξβνιηθά απφ ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα (πιεξνθνξίεο), θαη απηφο είλαη ν ιφγνο γηα 37

38 ηνλ νπνίν «παξάγνληαη» θαζεκεξηλά ηεξάζηηεο πνζφηεηεο δεδνκέλσλ απφ ηα λνζνθνκεία, ηηο θιηληθέο, ηα εξγαζηήξηα. κσο, αθφκα θαη ζήκεξα, παξά ηελ ηξνκαθηηθή εμέιημε ηνπ ηνκέα ηεο Πιεξνθνξηθήο θαη ησλ Τπνινγηζηψλ, ηα δεδνκέλα απηά ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δελ επεμεξγάδνληαη ειεθηξνληθά, αιιά ρεηξνθίλεηα (κε ρεηξφγξαθα έληππα ή κε κηθξέο εθαξκνγέο πνπ απηνκαηνπνηνχλ απιψο νξηζκέλεο εξγαζίεο). Ηζηνξηθά, ν ηνκέαο ηεο πγείαο απνηεινχληα απφ αλεμάξηεηεο θαη απηφλνκεο κνλάδεο κε κηθξή έσο ειάρηζηε αληαιιαγή δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ηνπο, ελψ ε ρξήζε ηερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο αληηκεησπίζηεθε επίζεο απηφλνκα θαη θαηά πεξίπησζε. Αληίζηνηρεο ζηξαηεγηθέο έρνπλ αθνινπζεζεί θαη ζηε Κνηλσληθή Αζθάιηζε. ηε ζεκεξηλή επνρή φκσο, ε πίεζε γηα αιιαγέο θαη βειηηψζεηο απμάλεηαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν. Σν ράζκα αλάκεζα ζηελ δήηεζε γηα πνηνηηθέο ππεξεζίεο πγείαο απφ πνιίηεο, ελεκεξσκέλνπο θαη απαηηεηηθνχο απφ ηε κία, θαη ε πνηφηεηα ηεο πξνζθνξάο ππεξεζηψλ πγείαο απφ πιεπξάο ηνπ θξάηνπο θαη ησλ κνλάδσλ πγείαο ηνπ απφ ηελ άιιε, νινέλα θαη κεγαιψλεη. Παξάιιεια, απφ πιεπξάο ηνπ θξάηνπο απαηηείηαη πιένλ απνδνηηθφηεηα θαη ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο κε ηαπηφρξνλε αχμεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ. χκθσλα κε ην Διιεληθφ Πιαίζην Γηαιεηηνπξγηθφηεηαο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο, ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα νξίδεηαη σο ε ηθαλφηεηα κεηαθνξάο θαη ρξεζηκνπνίεζεο ηεο πιεξνθνξίαο κε έλα νκνηνγελή θαη απνηειεζκαηηθφ ηξφπν κεηαμχ δηαθφξσλ νξγαληζκψλ ζε επίπεδν ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο. Ζ δηαιεηηνπξγηθφηεηα παξέρεη πνιιαπιά πιενλεθηήκαηα ζε επηρεηξήζεηο, ηελ θπβέξλεζε θαη ηελ επξχηεξε νηθνλνκία κέζα απφ ην ειεθηξνληθφ επηρεηξείλ (ebusiness). Σα ηειεπηαία ρξφληα γίλεηαη νινέλα θαη πην έληνλε ε αλαγθαηφηεηα αλαβάζκηζεο ηεο πνηφηεηαο ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ πγείαο κε ηαπηφρξνλε κείσζε ηνπ θφζηνπο ηνπο. Γηα ην ζθνπφ απηφ, πέξα απφ δηαδηθαζίεο επηρεηξεκαηηθνχ αλαζρεδηαζκνχ (business process reengineering) πνπ πξνθαλψο θαη πξέπεη λα πινπνηεζνχλ ζε θάζε θνξέα, ζεκαληηθή βνήζεηα έξρνληαη λα πξνζθέξνπλ θαη νη ηερλνινγίεο ηειεκαηηθήο (ηειεπηθνηλσληψλ θαη πιεξνθνξηθήο) πνπ δεκηνπξγνχλ έλα λέν πεξηβάιινλ εξγαζίαο θαη ιεηηνπξγίαο ζηνπο ρψξνπο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Σα νθέιε ηεο εηζαγσγήο ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ ζηνλ ήδε ζχλζεην ρψξν ηεο Τγείαο θαη Πξφλνηαο έρνπλ απφ θαηξφ αλαγλσξηζηεί θαη επηζεκαλζεί απφ ηε Γηεζλή βηβιηνγξαθία. Παξφια απηά είλαη θαη ζήκεξα αξθεηά ζπλεζηζκέλεο ζηα Ννζνθνκεία απνζπαζκαηηθέο πξνζπάζεηεο κεραλνγξάθεζεο ελψ ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο πινπνηήζεηο έρνπλ βαζηζηεί ζε εηεξνγελή Πιεξνθνξηθά πζηήκαηα. Γηα παξάδεηγκα ζε έλα Ννζνθνκείν ζπλαληάκε ζπζηήκαηα δηαθνξεηηθψλ πξνκεζεπηψλ πνπ πινπνηνχλ ην Ηαηξηθφ Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα (Hospital Information System HIS), ην Δξγαζηεξηαθφ Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα (Laboratory Information System LIS) ην Γηνηθεηηθφ Οηθνλνκηθφ χζηεκα, ζχζηεκα νξγάλσζεο Αθηηλνδηαγλσζηηθνχ ηκήκαηνο, θ.ιπ. πνπ είλαη απαξαίηεην λα είλαη ζε ζέζε λα αληαιιάζζνπλ δεδνκέλα. ην πιαίζην είλαη απαξαίηεηε ε δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο θαη δηαζπλδεζηκφηεηαο κεηαμχ ζπζηεκάησλ. Με δεδνκέλε ηελ φιν θαη κεγαιχηεξε δηείζδπζε πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζηνπο ρψξνπο ηεο πγείαο, ην ζέκα πνπ αλαθχπηεη θαίξηα είλαη ε επηθνηλσλία δηαιεηηνπξγία ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ. Ο θίλδπλνο ηεο χπαξμεο ζεηξάο ζπζηεκάησλ πνπ δελ ζα επηθνηλσλνχλ ην έλα κε ην άιιν έρεη εληνπηζηεί αξθεηά ρξφληα πξηλ. Γηα ηελ νινθιήξσζε θαη ηε δηαιεηηνπξγία εηεξνγελψλ ζπζηεκάησλ έρεη ήδε αλαπηπρζεί ε ζρεηηθή ππνδνκή ηερληθψλ πξνδηαγξαθψλ, κε ηηο πιένλ δηαδεδνκέλεο θαη απνδεθηέο λα είλαη: 38

39 Ο νξγαληζκφο HL7 (health level 7) έρεη αλαπηχμεη έλα επξχ ζχλνιν απφ ηππνπνηήζεηο γηα ηε κεηάδνζε κελπκάησλ ηαηξηθψλ θαη άιισλ δεδνκέλσλ, κεηαμχ ζπζηεκάησλ. Σν πξφηππν HL7 ππνζηεξίδεηαη απφ ηηο πεξηζζφηεξεο εηαηξείεο παξαγσγήο ηαηξηθνχ ινγηζκηθνχ ζηνλ θφζκν. To DICOM 3.0 (digital imaging and communications) απνηειεί ην βαζηθφ πξφηππν γηα θαηαγξαθή θαη κεηαθνξά δηαγλσζηηθήο ηαηξηθήο εηθφλαο θαη ππνζηεξίδεηαη απφ φινπο ηνπο θαηαζθεπαζηέο απεηθνληζηηθψλ ζπζηεκάησλ θαη ζπζηεκάησλ PACS (picture archiving and communications systems). Έρεη αλαπηπρζεί απφ ην ACR NEMA (American College of Radiology-National Electrical Manufacturers Association). Σν πξφηππν 1073 ηεο IEEE (Institute of Electrical and Electronic Engineers, εζηηάδεη ζηελ επηθνηλσλία ηαηξηθψλ κεραλεκάησλ πνπ βξίζθνληαη «δίπια ζην θξεβάηη» ηνπ αζζελνχο. Πην ζπγθεθξηκέλα, είλαη ζρεδηαζκέλν γηα ηα θνξεηά ηαηξηθά κεραλήκαηα, πνπ ζπλδένληαη θαη απνζπλδένληαη ζε έλα δίθηπν δεδνκέλσλ πνιιέο θνξέο ηελ εκέξα, κεηαθεξφκελα απφ ηνλ έλα ζάιακν ζηνλ άιιν Σππνπνίεζε-θσδηθνπνηήζεηο-πξόηππα ην θαηαζηαηηθφ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο Σππνπνίεζεο (Comitη Europηen de Normalisation, CEN, αλαθέξεηαη: «Ο ζθνπόο ηνπ CEN είλαη λα πξνσζήζεη ηνλ ελαξκνληζκό ζε ηερλνινγηθό επίπεδν ζηελ Δπξώπε, ζε ζπλεξγαζία κε αληίζηνηρνπο παγθόζκηνπο θνξείο θαζώο θαη κε άιινπο επξσπατθνύο ζπλεξγάηεο. Ο ελαξκνληζκόο ειαρηζηνπνηεί ηα εκπόδηα ζην εκπόξην, πξνάγεη ηελ αζθάιεηα, επηηξέπεη ηε δηαιεηηνπξγηθόηεηα ησλ πξντόλησλ, ησλ ζπζηεκάησλ θαη ησλ ππεξεζηώλ θαη πξνσζεί κηα θνηλή ηερλνινγηθή αληίιεςε». ην ρψξν ηεο πγείαο θαη εηδηθφηεξα ζην ρψξν ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ (Π) πγείαο ππάξρεη αθφκα κεγαιχηεξε αλάγθε γηα ηππνπνίεζε. Αξθεηνί θνξείο πγείαο (ηδηαίηεξα ζηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο) έρνπλ κεραλνγξαθήζεη ηηο θπξηφηεξεο ιεηηνπξγίεο ηνπο. Ζ εηθφλα φκσο πνπ παξνπζηάδεηαη, γεληθά, είλαη απηή ησλ απνκνλσκέλσλ ηερλνινγηθψλ λεζίδσλ θαη απηφ γηαηί δελ ππάξρεη, θαηά θαλφλα, επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ζπζηεκάησλ. Ζ βαζηθή αηηία γηα ηελ θαηάζηαζε απηή είλαη ε έιιεηςε πξνηχπσλ ή ε κε ζπκκφξθσζε ησλ ζπζηεκάησλ κε ηα πξφηππα πνπ έρνπλ θαζηεξσζεί. Οη βαζηθέο θαηεπζχλζεηο γηα ηηο νπνίεο έρνπλ αλαπηπρζεί ή βξίζθνληαη ππφ αλάπηπμε πξφηππα, πέξαλ ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο θαη ηεο αζθάιεηαο πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ, είλαη: Σαπηνπνίεζε (π.ρ. θσδηθφο αζζελνχο, θσδηθνί παξνρέσλ πγείαο, πξντφληα θαη πξνκεζεπηέο) Κιηληθά δεδνκέλα-νξνινγία (π.ρ. λφζνη δηαγλψζεηο ICD10, εξγαζηεξηαθά επξήκαηα LOINC, SNOMED θ.ά.) Γνκή θαη πεξηερφκελν (π.ρ. ηαηξηθφο θάθεινο αζζελνχο). Με βάζε ηα παξαπάλσ, ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πνπ ζα εγθαηαζηαζνχλ ζην ΣΔΠ ζα πξέπεη λα αθνινπζνχλ ηηο βαζηθέο θαηεπζχλζεηο θαη λα είλαη ζπκβαηά κε φια ηα ζρεηηθά πξφηππα πνπ έρνπλ αλαγλσξηζηεί απφ ηνπο δηεζλείο νξγαληζκνχο Τπνζηήξημε ιεηηνπξγίαο ζπζηεκάησλ Ζ θαηάξηηζε ελφο καθξνρξφληνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο πιεξνθνξηθήο ζην ΣΔΠ, αιιά θπξίσο ε πινπνίεζε ηνπ ζρεδίνπ απηνχ, απαηηεί ηελ παξνπζία εηδηθψλ ζηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πγείαο, θαζψο θαη ζε φιεο ηηο ζρεηηθέο εηδηθφηεηεο (αζθάιεηα ζπζηεκάησλ, δίθηπα ππνινγηζηψλ, πνηφηεηα θ.ιπ.), αιιά θαη ηε δηάζεζε ησλ αλαγθαίσλ πφξσλ γηα ηε ζπληήξεζε, ηελ εμέιημε θαη ηε κειινληηθή αλαβάζκηζε ησλ ζπζηεκάησλ. 39

40 Ζ αλεπαξθήο ζηειέρσζε ησλ ηκεκάησλ πιεξνθνξηθήο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ηαρεία εμέιημε ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ, ζέηνπλ ζε δηαξθή ακθηζβήηεζε ηε δπλαηφηεηα απνηειεζκαηηθήο ηερληθήο ππνζηήξημεο ησλ ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο εθ ησλ έζσ. Αλ νη ρξήζηεο δελ ππνζηεξηρζνχλ ζηε ρξήζε θαη ηε ιεηηνπξγία ησλ ζπζηεκάησλ, ηφηε απηά δελ ζα θαηαζηνχλ απνδνηηθά θαη είλαη πηζαλή ε απαμίσζή ηνπο ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. ε πεξίπησζε αδπλακίαο απνηειεζκαηηθήο ππνζηήξημεο απφ ην ππάξρνλ πξνζσπηθφ, ε πξνζθπγή ζε εμσηεξηθνχο πφξνπο γηα ιήςε ππεξεζηψλ ππνζηήξημεο δηαθαίλεηαη σο ε κφλε πξφζθνξε ιχζε. Δπηπιένλ, ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα νθείινπλ λα αθνινπζνχλ ηελ εμέιημε ηεο ηαηξηθήο επηζηήκεο θαη πξαθηηθήο, ψζηε λα πξνζαξκφδνληαη ζηηο εθάζηνηε λέεο απαηηήζεηο. Παξάιιεια, νη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο πξνβάιινπλ ηελ απαίηεζε δηαξθνχο αλαλέσζεο ησλ ηερλνινγηθψλ ππνδνκψλ. Ακθφηεξνη νη αλσηέξσ παξάγνληεο ζέηνπλ σο πξνυπφζεζε ηε ζηαζεξή ρξεκαηνδφηεζε γηα ηε ιεηηνπξγία θαη ηε δηαηήξεζε ζε πςειφ επίπεδν ησλ πιεξνθνξηαθψλ ππνδνκψλ ζην ΣΔΠ. Ζ εχξεζε ηεο βέιηηζηεο ζρέζεο κεηαμχ ηερλνινγηθψλ ππνδνκψλ ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ θαη ησλ δηαζέζηκσλ αλζξψπηλσλ θαη νηθνλνκηθψλ πφξσλ απνηειεί πξφθιεζε γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ δείθηε πνηφηεηαο ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ ζην ΣΔΠ Δθπαίδεπζε πξνζσπηθνύ Έλα απφ ηα πιένλ ζεκαληηθά ζηάδηα ζηελ εθαξκνγή ελφο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο είλαη ε πξνζαξκνγή ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ζηελ θαζεκεξηλή πξαθηηθή ησλ ρξεζηψλ (ξνέο εξγαζίαο, θφξκεο αλαθνξψλ, εηδηθέο απαηηήζεηο θ.ιπ.) θαη ε ζέζε ηνπ ζε ιεηηνπξγία. Καζψο κεγαιψλεη ην πνζνζηφ παξαγσγηθήο εθκεηάιιεπζεο ηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο θαη θαζψο ην ζχζηεκα θαιχπηεη πεξηζζφηεξεο ιεηηνπξγίεο, δεκηνπξγνχληαη λέεο νκάδεο ρξεζηψλ. Γηα λα δηεπθνιπλζεί ε κεηάβαζή ηνπο ζην λέν πεξηβάιινλ, νη ρξήζηεο ζα πξέπεη (α) λα έρνπλ απνθηήζεη ηε βαζηθή θνπιηνχξα ζε ζρέζε κε ην ηη είλαη ν ππνινγηζηήο θαη πψο κπνξεί λα αλαβαζκίζεη ηνλ ηξφπν εξγαζίαο ηνπο, (β) λα έρνπλ εηζαρζεί ζηε θηινζνθία ηνπ ζπζηήκαηνο (ηη θάλεη θαη πνηα είλαη ηα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ιεηηνπξγία ηνπ) θαη, ηέινο, (γ) λα έρνπλ εθπαηδεπζεί ζηε ρξήζε ηνπ. Ζ δηαδηθαζία ηεο εθπαίδεπζεο ζα πξέπεη λα είλαη ζπλερήο, θαζφζνλ κεηαβάιινληαη νη αλάγθεο, δεκηνπξγνχληαη λέεο ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο θαη εμειίζζεηαη ε ηερλνινγία. Γηα ην ζθνπφ απηφλ, ε θαηάξηηζε πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεο ηνπ πξνζσπηθνχ ζε ζηαζεξή θαη δηαρξνληθή βάζε ζα πξέπεη λα απνηειεί πξσηαξρηθφ κέιεκα ζην ΣΔΠ. Πξνγξάκκαηα ζπλερηδφκελεο εθπαίδεπζεο ζα πξέπεη λα εθαξκφδνληαη θαη γηα ην πξνζσπηθφ πιεξνθνξηθήο, ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα παξαθνινπζεί ηηο εμειίμεηο ζηελ πιεξνθνξηθή ηεο πγείαο αιιά θαη ηηο λέεο ηερλνινγίεο γεληθφηεξα. Με βάζε ηα παξαπάλσ, είλαη απαξαίηεην λα εθπνλεζεί έλα εκπεξηζηαησκέλν ζρέδην εθπαίδεπζεο. Σν ζρέδην απηφ ζα πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςε ηνπ ην επίπεδν εθπαίδεπζεο ησλ δηαθφξσλ θαηεγνξηψλ ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο ηνπο (ηαηξηθφ, λνζειεπηηθφ, δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ). Πξέπεη επίζεο λα αμηνπνηεί ζπλδπαζκφ εθπαηδεπηηθψλ κεζφδσλ, φπσο ε θιαζηθή κέζνδνο ηνπ ακθηζεάηξνπ, αιιά θαη ε εθπαίδεπζε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο (on the job training) θαη αθφκα πην ζχγρξνλεο κεζφδνπο, φπσο πξνγξάκκαηα πνιπκέζσλ, ηα νπνία κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ νπνηεδήπνηε απφ ηνπο ρξήζηεο. Παξάιιεια, θξίλεηαη σο αλαγθαία ε χπαξμε ελφο «γξαθείνπ βνήζεηαο» (help desk), ζην νπνίν ζα κπνξεί λα απεπζχλεηαη θάζε ρξήζηεο αλά πάζα ζηηγκή γηα ηελ επίιπζε ηνπ εθάζηνηε πξνβιήκαηνο πνπ αληηκεησπίδεη. 40

41 3.11 πκπεξάζκαηα Οη ζχγρξνλεο ηερλνινγίεο πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ είλαη απαξαίηεην ζπζηαηηθφ γηα ηελ απνδνηηθή ιεηηνπξγία ηνπ ζχγρξνλνπ ΣΔΠ. Οη ηδηαηηεξφηεηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ΣΔΠ θαζνξίδνπλ ζπγθεθξηκέλεο απαηηήζεηο απφ ηα ζπζηήκαηα πιεξνθνξηθήο πνπ ζα εγθαηαζηαζνχλ ζηνπο ρψξνπο ηνπο, κε βαζηθή πξνυπφζεζε ηε βέιηηζηε κνξθή επηθνηλσλίαο αλζξψπνπ-ππνινγηζηή. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή ζα πξέπεη λα αμηνπνηεζνχλ φιεο νη ζρεηηθέο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο (ππνινγηζηέο παιάκεο, αζχξκαηα δίθηπα, αλαγλψξηζε θσλήο θ.ιπ.), πνπ ζα βνεζήζνπλ ζηελ απνδνρή ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζην δχζθνιν απηφ ρψξν. Ο νξζφο ζρεδηαζκφο ζα νδεγήζεη ζε πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα, πνπ, πξνζζέηνληαο ηελ ειάρηζηε δπλαηή επηβάξπλζε ζην ήδε θνξησκέλν πξφγξακκα εξγαζίαο ησλ εξγαδνκέλσλ ζην ΣΔΠ, ζα πξνζθέξνπλ ιχζεηο νπζίαο ζε κηα ζεηξά παξακέηξσλ, φπσο βειηίσζε ηεο θαζεκεξηλήο ιεηηνπξγίαο, βέιηηζηε αμηνπνίεζε ηνπ δπλακηθνχ, δηαζχλδεζε κε αζζελνθφξα θαη λνζνθνκεία, βειηίσζε ηεο δηαρείξηζεο, ππνζηήξημε ηαηξηθψλ απνθάζεσλ, κε βαζηθφ ζηφρν ηε βειηίσζε ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο πξνο φθεινο ησλ αζζελψλ θαη ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο. Γηα ηελ επηηπρή εηζαγσγή θαη ηε ιεηηνπξγία πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζην ΣΔΠ ηδηαίηεξε πξνζνρή ζα πξέπεη λα δνζεί ζε παξάγνληεο πνπ κέρξη ζήκεξα έρεη δηαπηζησζεί φηη δηαδξακαηίδνπλ θξίζηκν ξφιν ζηελ πινπνίεζε πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζηνπο ρψξνπο ηεο πγείαο. Έηζη, ε αζθάιεηα ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ, ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ πξνο εγθαηάζηαζε ζπζηεκάησλ κε ηα ππάξρνληα ζε άιινπο ρψξνπο, ε ρξήζε ησλ αλαγθαίσλ πξνηχπσλ, ε απνηειεζκαηηθή εθπαίδεπζε, αιιά θαη ε ζπλερήο ππνζηήξημε, απνηεινχλ πξνθιήζεηο ζην ζρεδηαζκφ ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ γηα ην ΣΔΠ. 41

42 Kεθάιαην 4 Ο ρώξνο ηεο Ζιεθηξνληθήο Τγείαο 4.1 Γεληθά. Ηζηνξηθή Αλαδξνκή Με βάζε ηα ζηνηρεία πνπ αλαθέξνληαη ζην ηειηθφ παξαδνηέν ηεο νκάδαο Ε3 ηνπ ebusinessforum ( ε Ηαηξηθή Πιεξνθνξηθή (Health Informatics) σο έλλνηα θαη σο αληηθείκελν έξεπλαο πθίζηαηαη απφ ηηο απαξρέο ηεο εμάπισζεο ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, ηδηαίηεξα ζηα θξάηε φπνπ ζπληειείην ε αλάπηπμε εθαξκνγψλ πιηθνχ θαη ινγηζκηθνχ. Μάιηζηα, ζηηο αξρέο ηεο ηειεπηαίαο πεληεθνληαεηίαο ζε ρψξεο φπσο νη Ζ.Π.Α. θαη ε Γαιιία δεηήζεθε ε βνήζεηα επηζηεκφλσλ απφ ην λεφηεπθην, ηφηε, ρψξν ηεο Πιεξνθνξηθήο γηα ην ζρεδηαζκφ ηφζν ηαηξηθψλ θέληξσλ φζν θαη ησλ ππεξεζηψλ ηνπο κε ζθνπφ ην βέιηηζην ηξφπν δηαρείξηζεο ησλ δηαζεζίκσλ πφξσλ. Βέβαηα, ε εγθαηάζηαζε νηνζδήπνηε είδνπο πιεξνθνξηθήο εθαξκνγήο ρξνλνινγείηαη ζηε δεθαεηία ηνπ `60 θαη ν ραξαθηήξαο ηνπο πεξηνξίδνληαλ ζε πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ινγηζηηθήο δηαρείξηζεο λνζνθνκείσλ θαη θαηαγξαθήο εκθαληδφκελσλ πεξηζηαηηθψλ.0η θχξηνη ιφγνη γη' απηφ ην θαηλφκελν εληνπίδνληαη θαηά θχξην ιφγν αθελφο ζην πςειφ θφζηνο εγθαηάζηαζεο ηέηνησλ ζπζηεκάησλ θαη αθεηέξνπ ζηνλ πεηξακαηηθφ ραξαθηήξα πνπ είραλ ηφζν απηά φζν θαη νη εθαξκνγέο ηνπο ψζηε ε εκπνξηθή δηάζεζε ηνπο λα παξακέλεη κηθξή. ηα παξαπάλσ πξέπεη λα πξνζζέζνπκε θαη ην γεγνλφο φηη νη δηαζέζηκεο ηερλνινγίεο δηθηχσλ ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ ηεο επνρήο δελ επέηξεπαλ ηελ αλάπηπμε θαη πινπνίεζε εθαξκνγψλ πνπ ζα είραλ θαζαξά θαη κφλν ηαηξηθφ ραξαθηήξα. Ο θξίζηκνο ζηαζκφο, ρξνληθά, γηα ηελ Ηαηξηθή Πιεξνθνξηθή είλαη ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ `80 αθνχ ηφηε γίλεηαη επξέσο εθηθηή ε αμηφπηζηε θαη απαζθαιησκέλε κεηάδνζε δεδνκέλσλ ζε πςειέο ηαρχηεηεο αλεμαξηήησο είδνπο θαη ηδηαηηέξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ απηψλ. Σαπηφρξνλα, ε δηάδνζε ησλ mini θαη ησλ micro ππνινγηζηψλ εληζρχεη ηελ εγθαηάζηαζε ηνπο ζε κεγάιν αξηζκφ ζηα λνζνθνκεία. 'Δηζη, γίλνληαη πξαγκαηηθφηεηα γη' απηά εθαξκνγέο πνπ ζρεηίδνληαη κε δηαρείξηζε εξγαζηεξηαθψλ θαη ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ θαη εληνιψλ. ηηο κέξεο καο, παξνπζηάδεηαη ηεξάζηηα έμαξζε φζνλ αθνξά ηελ αλάπηπμε ηερλνινγηψλ ηαηξηθήο πιεξνθνξηθήο ζην βαζκφ πνπ ε χπαξμε νινθιεξσκέλνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο λα θξίλεηαη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ησλ λνζνθνκείσλ. Παξάιιεια, ην εχξνο ησλ δπλαηνηήησλ πνπ παξέρνληαη πιένλ δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζηελ απηάξθεηα θαη ζηελ πιήξε ρξεζηκνπνίεζε ησλ δηαζεζίκσλ πφξσλ αιιά επεθηείλεηαη θαη ζε εθαξκνγέο φπσο Σειεζπλεξγαζία, Σειεπαξαθνινχζεζε πεξηζηαηηθψλ θαη αζζελψλ, Σειε-εθπαίδεπζε θ.α. ηελ Διιάδα, ε εηζαγσγή Ηαηξηθψλ Πιεξνθνξηαθψλ Γηθηχσλ θαη Δθαξκνγψλ αθνινχζεζε ηελ αληίζηνηρε εμέιημε ηεο Πιεξνθνξηθήο. Απηφ ζεκαίλεη φηη, ε αξγνπνξία πνπ εκθαλίδεηαη νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγσ ζην φηη ε Πιεξνθνξηθή σο επηζηήκε θαη σο πεδίν εθαξκνγψλ θάλεη ηελ εκθάληζε ηεο ηα ηειεπηαία είθνζη ρξφληα. πλάκα, ε δηθηπαθή ππνδνκή ηεο ρψξαο άξρηζε λα εθζπγρξνλίδεηαη ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ `90 γεγνλφο πνπ επηηείλεη ην φιν θαηλφκελν. Σέινο, ε ζπρλφηεηα κε ηελ νπνία γίλνληαη ζεζκηθέο αιιαγέο ζην ζχζηεκα πγείαο απνηειεί έλαλ παξάγνληα αλαζθάιεηαο πνπ δελ επηηξέπεη ηε ράξαμε κηαο ζπγθεθξηκέλεο πνιηηηθήο. Παξ φια απηά, δεηιά βήκαηα έρνπλ ήδε γίλεη θαη έρεη θαηαζηεί ζαθέο απ' φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο ε αλάγθε εηζαγσγήο ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο 42

43 πνπ ζρεηίδνληαη ηφζν κε ηελ ηαηξηθή πεξίζαιςε φζν θαη κε ηα άιια πεδία πνπ άπηεηαη ν θιάδνο ηεο Ηαηξηθήο Πιεξνθνξηθήο. Έηζη, ζρεδφλ ζε φια ηα λνζειεπηηθά θέληξα ηεο ρψξαο ππάξρεη, ηνπιάρηζηνλ, κηα ζηνηρεηψδεο ππνδνκή. ηηο πεξηζζφηεξεο ησλ πεξηπηψζεσλ απηή είλαη ηέηνηα πνπ λα επηηξέπεη ηελ ηέιεζε θάπνησλ απιψλ θαη κεκνλσκέλσλ δηεξγαζηψλ. Ο ραξαθηήξαο απηψλ είλαη είηε ινγηζηηθήο δηαρείξηζεο είηε εξγαζηεξηαθψλ εθαξκνγψλ γηα ηελ αξηηφηεξε ηήξεζε αξρείσλ. 4.2 Οξηζκόο ηεο Ζιεθηξνληθήο Τγείαο Ζ ξαγδαία αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ζηηο κέξεο καο έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ ειεθηξνληθή πγεία (e-health), αιιά ιίγνη είλαη ζε ζέζε λα δηαηππψζνπλ έλαλ ζαθή νξηζκφ γηα απηφλ ην λέν φξν. Ο φξνο ειεθηξνληθή πγεία, θπξίσο απφ ην 1999 θαη κεηά, ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη νηηδήπνηε έρεη ζρέζε κε ππνινγηζηέο, επηθνηλσλίεο θαη ηαηξηθή. Πξφθεηηαη γηα ηελ απφξξνηα κηαο πξνζπάζεηαο λα επεθηαζνχλ νη αξρέο θαη νη «ππνζρέζεηο» ηεο Κνηλσλίαο ηεο Πιεξνθνξίαο ζηνλ ρψξν ηεο πγείαο θαη λα ηνληζηνχλ νη λέεο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρεη ην δηαδίθηπν ζηνλ ηνκέα ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο, νη νπνίεο κπνξνχλ λα ζπλνςηζηνχλ ζηηο: 1. Γπλαηφηεηα ησλ πνιηηψλ λα αιιειεπηδξνχλ on-line κε ηα ζπζηήκαηά ηνπο (B2C ="business to consumer"), 2. Βειηησκέλεο δπλαηφηεηεο κεηαθνξάο δεδνκέλσλ αλάκεζα ζε νξγαληζκνχο πγείαο (B2B ="business to business"), 3. Νέεο δπλαηφηεηεο γηα peer-to-peer επηθνηλσλία ησλ πνιηηψλ (C2C = "consumer toconsumer"). Αλ επηρεηξνχζακε έλαλ επξχηεξν νξηζκφ ηνπ φξνπ ειεθηξνληθή Τγεία, απηφο ζα κπνξνχζε λα είλαη: Ζ ειεθηξνληθή πγεία είλαη έλαο ηνκέαο ηεο ηαηξηθήο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ ηειεκαηηθψλ εθαξκνγψλ ηεο, ηεο δεκφζηαο πγείαο θαη ηεο βηνκεραλίαο, πνπ αλαθέξεηαη ζε ππεξεζίεο πγείαο θαη πιεξνθνξηθήο, νη νπνίεο πξνζθέξνληαη ή εληζρχνληαη κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ησλ ζρεηηθψλ κε απηφ ηερλνινγηψλ. Με ηελ επξχηεξε έλλνηα ν φξνο δελ ραξαθηεξίδεη κφλν ηελ ηερλνινγηθή αλάπηπμε αιιά θαη έλαλ ηξφπν ζθέςεο, κηα ζπκπεξηθνξά θαη κηα δέζκεπζε γηα βειηίσζε ηεο πεξίζαιςεο ηνπηθά θαη δηεζλψο κε ηε ρξήζε ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη ηειεπηθνηλσληψλ. Σν φιν ζέκα ηνπ νξηζκνχ ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο παξακέλεη γεληθφηεξα αληηθείκελν ζπδήηεζεο, θαζψο αθελφο ππάξρνπλ πνιπάξηζκεο θαη πνηθίιεο αθξίβεηαο απφςεηο, αθεηέξνπ ν ηνκέαο έξεπλαο θαη εθαξκνγψλ βξίζθεηαη δηαξθψο ζε εμέιημε θαη άξα αλαπξνζαξκνγή Σα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο είλαη: 1. Απνδνηηθόηεηα (Efficiency): Μηα απφ ηηο ππνζρέζεηο ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο είλαη λα απμήζεη ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο, κεηψλνληαο ην θφζηνο. Έλαο πηζαλφο ηξφπνο κείσζεο ηνπ θφζηνπο είλαη ε απνθπγή δηπιψλ ή κε απαξαίηεησλ δηαγλσζηηθψλ ή ζεξαπεπηηθψλ δηαδηθαζηψλ κέζσ επηθνηλσλίαο αλάκεζα ζηνπο θνξείο πγείαο θαη ηνλ πνιίηε. 2. Βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο πεξίζαιςεο: Ζ αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο δελ κεηψλεη κφλν ην θφζηνο αιιά βειηηψλεη ηαπηφρξνλα θαη ηελ πνηφηεηα. Ζ ειεθηξνληθή πγεία κπνξεί λα βειηηψζεη ηελ πνηφηεηα ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο επηηξέπνληαο γηα παξάδεηγκα ζπγθξίζεηο αλάκεζα ζηνπο παξνρείο πγείαο. 3. Δπηζηεκνληθή ηεθκεξίσζε (Evidence based): Οη ελέξγεηεο ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο πξέπεη λα ηεθκεξηψλνληαη κε ηελ έλλνηα φηη ε απνδνηηθφηεηά ηνπο πξέπεη λα απνδεηθλχεηαη κε επηζηεκνληθέο κεζφδνπο. 43

44 4. Δλδπλάκσζε πνιηηώλ θαη αζζελώλ: Οη βάζεηο δεδνκέλσλ πγείαο θαη ν πξνζσπηθφο ειεθηξνληθφο ηαηξηθφο θάθεινο θαζίζηαληαη πξνζβάζηκα απφ ην δηαδίθηπν. Αλνίγνληαη έηζη λένη νξίδνληεο γηα αλζξσπνθεληξηθά ζπζηήκαηα πγείαο θαη δηεπθνιχλεηαη ν αζζελήο ζηηο επηινγέο ηνπ. 5. Δλίζρπζε ηεο αιιειεπίδξαζεο: Δλζαξξχλεηαη ε αλάπηπμε λέαο ζρέζεο αλάκεζα ζηνλ αζζελή θαη ηνλ επαγγεικαηία ηεο πγείαο, πξνο κηα ζπλεξγαζία ζηελ νπνία νη απνθάζεηο ζα ιακβάλνληαη κε θνηλφ ηξφπν. 6. πλερήο Δθπαίδεπζε: Δπηηξέπεηαη ε εθπαίδεπζε ησλ γηαηξψλ θαη ηνπ παξαταηξηθνχ πξνζσπηθνχ απφ online πεγέο (ζπλερήο ηαηξηθή εθπαίδεπζε) αιιά θαη ησλ πνιηηψλ (γηα παξάδεηγκα ηαηξηθέο πιεξνθνξίεο πξφιεςεο). 7. Γηεπθόιπλζε ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξίαο: Αλαβαζκίδνληαη ηα κέζα δηαθίλεζεο ηεο ηαηξηθήο πιεξνθνξίαο, θαη θαηά ζπλέπεηα ηεο επηθνηλσλίαο, κε έλαλ πξνηππνπνηεκέλν ηξφπν αλάκεζα ζηνπο δηάθνξνπο θνξείο πγείαο. Με απηφ ηνλ ηξφπν πξνάγεηαη θαη ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα. Γίλεηαη ε δπλαηφηεηα πξνζπέιαζεο θαη ειέγρνπ ζε δεδνκέλα φισλ ησλ ζπζηεκάησλ κε ηελ ηαπηφρξνλε χπαξμε ελφο εληαίνπ ζεκείνπ δηαρείξηζεο θαη δηνίθεζεο. 8. Δπέθηαζε ηεο εκβέιεηαο ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο: ε παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο κεηαθέξεηαη πέξα απφ ηα ζπκβαηηθά φξηα, ηφζν κε ηε γεσγξαθηθή φζν θαη κε ηε κεηαθνξηθή έλλνηα ηνπ φξνπ. Οη πνιίηεο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ρξεζηκνπνηνχλ online ηαηξηθέο ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη απφ δηεζλείο παξνρείο. Απηέο νη ππεξεζίεο κπνξεί λα είλαη απιά ζπκβνπιεπηηθέο ή θαη πην νπζηαζηηθέο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε πξνκήζεηα θαξκαθεπηηθψλ πξντφλησλ. 9. Αζθάιεηα: Ζ ειεθηξνληθή πγεία πεξηιακβάλεη λέεο κνξθέο αιιειεπίδξαζεο αζζελή γηαηξνχ θαη εκπεξηέρεη λέεο πξνθιήζεηο ζε ζέκαηα αζθάιεηαο, φπσο γηα παξάδεηγκα, ην ηαηξηθφ απφξξεην. 10. Ηζόηεηα: Ζ ελίζρπζε ηεο ηζνηηκίαο ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ ηαηξηθήο πεξίζαιςεο είλαη κηα απφ ηηο ππνζρέζεηο ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο. Ο ξπζκφο δηείζδπζεο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ θαη πξνζαξκνγήο ηεο ρψξαο ζηηο δηεζλείο εμειίμεηο θαη ηάζεηο ππήξμε αζπλήζηζηα πςειφο γηα ηηο δηαγλσζηηθέο θαη ζρεηηθά ηθαλνπνηεηηθφο γηα ηηο επεκβαηηθέο θαη ηξηηνβάζκηεο εθαξκνγέο ηεο βηνταηξηθήο ηερλνινγίαο, εμαηξεηηθά φκσο βξαδχο γηα ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα. χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο, ζην πιαίζην ηνπ Β ΚΠ ζηνλ ηνκέα ηεο πιεξνθνξηθήο νη ζρεηηθέο παξεκβάζεηο ήηαλ κηθξήο θιίκαθαο θαη πεξηνξίζηεθαλ ζην επίπεδν ηνπ ζρεδηαζκνχ. Γη απηφ ην ιφγν, ζην πιαίζην ηνπ Γ ΚΠ, θαη θπξίσο κέζσ ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο «Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο», δφζεθε έκθαζε ζηελ ελίζρπζε ηεο εηζαγσγήο νινθιεξσκέλσλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζην ζχλνιν ησλ θνξέσλ ηεο Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο ηεο ρψξαο. Δμεηδηθεπκέλεο λνκνζεζίεο ππάξρνπλ ζηε Γαιιία ζρεηηθά κε ην ηαηξηθφ απφξξεην θαη ηελ ηππνπνίεζε ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ, ζηε Φηιαλδία ζρεηηθά κε ηελ ζεζκνζέηεζε ηεο ειεθηξνληθήο ζπληαγνξγξάθεζεο θαη γηα ηελ νξηνζέηεζε ησλ φξσλ ηεο ηαηξηθήο ηειεκαηηθήο ζηελ Απζηξία. Χζηφζν ε Φηιαλδία, ε Βνπιγαξία, ε Ννξβεγία θαη νπεδία έρνπλ δξνκνινγήζεη εηδηθέο δηαδηθαζίεο γηα ηελ ελζσκάησζε βαζηθψλ ελλνηψλ ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο. 4.3 Τπάξρνπζα θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα Πξνηεξαηόηεηεο θαη ζηξαηεγηθέο e-health Ζ ραξηνγξάθεζε ησλ εθαξκνγψλ Ζι-Τγείαο ζηε ρψξα καο μεθίλεζε ηνλ Ηνχλην ηνπ 2006, απφ ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο, σο κέξνο ηεο Δζληθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ Πνηφηεηα θαη ηελ Αζθάιεηα ησλ Τπεξεζηψλ Ηαηξηθήο Πεξίζαιςεο, ζηελ Κνηλσλία ηεο Γλψζεο θαη βαζίζηεθε ζε κία ζεκαληηθή 44

45 θξηηηθή έθζεζε ηνπ Δζληθνχ ρεδίνπ Γξάζεο ησλ ΣΠΔ Ζ ραξηνγξάθεζε κεηαμχ άιισλ πεξηιακβάλεη θαη ηνλ επαλαπξνζαλαηνιηζκφ ηεο γεληθήο ζηξαηεγηθήο Ζι-Τγείαο, πξνθεηκέλνπ λα επηηαρπλζεί ε εζληθή πξφνδνο, λα ελζσκαησζνχλ λέεο πνιηηηθέο γξακκέο θαη γηα λα ζπκπνξεπζεί κε ην Δπξσπατθφ ρέδην Γξάζεο Ζι-Τγείαο [83]. Ζ Υαξηνγξάθεζε Ζι-Τγείαο 2006 ζέηεη πξνηεξαηφηεηεο θαη πεξηιακβάλεη ηε ζηξαηεγηθή θαη ηα ζρέδηα δξάζεο γηα ηε ρξνληθή πεξίνδν θαη γηα ηνπο ζηξαηεγηθνχο ηνκείο πνηφηεηαο θαη ηεο αζθάιεηαο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, νη νπνίνη απνηεινχλ πξσηεχνληεο ζηφρνπο. Σν ζηξαηεγηθφ ζρέδην πεξηιακβάλεη επίζεο ηε δεκηνπξγία ηνπ Δζληθνχ Πιεξνθνξηαθνχ πζηήκαηνο Τγείαο (NHIS), δειαδή ηνπ εζληθνχ ζπζηήκαηνο πνπ ζα νξγαλψλεη ηα δεδνκέλα πνπ αθνξνχλ ζηελ πγεία. Ζ εθαξκνγή ελφο ζπζηήκαηνο Ζιεθηξνληθνχ Φαθέινπ Αζζελή, είλαη ν θπξηφηεξνο ζηφρνο θαη πξνηεξαηφηεηα ηνπ Δζληθνχ Πιεξνθνξηαθνχ πζηήκαηνο Τγείαο. Σν ζχζηεκα IASYS απνηειεί ηελ θεληξηθή ππνδνκή ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο ηνπ Δζληθνχ Πιεξνθνξηαθνχ πζηήκαηνο Τγείαο (NHIS) θαη παξέρεη ην πιαίζην εζληθήο ζπλεξγαζίαο, κε ζθνπφ λα βνεζήζεη ηε ζηαζεξή πξφζβαζε ησλ Διιεληθψλ νξγαληζκψλ πγείαο θαη ηελ αληαιιαγή ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ. Σν National Integrated Shared Care Record καδί κε ηα πξσηφθνιια πνπ έρνπλ ζπκθσλεζεί κεηαμχ ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ νξγαληζκψλ θαη ππεξεζηψλ πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο είλαη ζηνηρεία θιεηδηά ηεο ζηξαηεγηθήο ηνπ IASYS. Ζ πινπνίεζε ηεο δεθαεηνχο ραξηνγξάθεζεο ηεο Ζι-Τγείαο, είλαη ρσξηζκέλε ζε ηξεηο κεγάιεο θάζεηο: : Δλδπλάκσζε ησλ ππνδνκψλ πξνηππνπνίεζεο θαη επηθνηλσλίαο, θαη δεκηνπξγία εηνηκφηεηαο ηεο επξχηεξεο αγνξάο κέζσ ησλ ζηξαηεγηθψλ πηινηηθψλ δξάζεσλ (θάξηεο πγείαο, ειεθηξνληθέο ηαηξηθέο ζπληαγέο, ειεθηξνληθή κέξηκλα), θαη λνκνζεηηθψλ παξεκβάζεσλ, νη νπνίεο, σζηφζν, αθφκα αλακέλνληαη : Μεγάινπ εχξνπο πηινηηθέο εθαξκνγέο πνπ επηδεηθλχνπλ θαη ελεξγνπνηνχλ ηα Γίθηπα Τγείαο θαη ηε ζχλδεζή ηνπο ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν : χλδεζε ζε εζληθφ επίπεδν. 4.4 Ση ζπλερίδεη λα πινπνηείηαη ζηελ Τγεία Μέζσ ησλ επνλνκαδφκελσλ «Οινθιεξσκέλσλ Πιεξνθνξηθψλ πζηεκάησλ Τγείαο (ΟΠΤ)» πνπ αλαπηχζζνληαη ζηηο 7 πιένλ Τγεηνλνκηθέο Πεξηθέξεηεο (πξψελ 17 ΓΤΠΔ / ΠεΤΠ) κέρξη ην αξγφηεξν 2009, επηδηψρζεθε απφ ην Τπνπξγείν Τγείαο κέζσ ησλ ΤΠΔ (αμηνπνηψληαο πφξνπο απφ ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα «Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο»), ε πιεξνθνξηαθή νξγάλσζε ηνπιάρηζηνλ 3νπ επηπέδνπ ζηηο κνλάδεο πγείαο ζε φιε ηελ Διιάδα ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε ιεηηνπξγία θιηληθνχ ηαηξηθνχ θαθέινπ ηνπ λνζνθνκείνπ ν νπνίνο κεηαμχ άιισλ ζηεξίδεηαη ζε ζχζηεκα δηαρείξηζεο δεδνκέλσλ ηαηξηθνχ θαθέινπ αζζελνχο (ζηφρνο 1 σο άλσ). Μέζσ ηεο πινπνίεζεο ησλ έξγσλ βάζεη ηεο αξρηηεθηνληθήο ηνπο, επηδηψθεηαη ε ηερληθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα κε άιια ζπζηήκαηα εληφο ησλ κνλάδσλ πγείαο αιιά θαη ησλ θέληξσλ πγείαο (Πξσηνβάζκηα Φξνληίδα Τγείαο) (ζηφρνο 2 σο άλσ).σα ζπζηήκαηα ΣΠΔ βάζεη ησλ εγθεθξηκέλσλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ, είλαη αζζελνθεληξηθά θαη ν αζζελήο ζεσξείηαη σο ν δηα βίνπ θχξηνο ζπληειεζηήο ζηε δηαδηθαζία ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. ηα ΟΠΤ πεξηέρνληαη πνιιέο νληφηεηεο (entities) φπσο ην πεξηζηαηηθφ, ε επίζθεςε ηνπ αζζελνχο, ηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία θαη πνιιέο άιιεο πνπ ζπλδένληαη κε ηα παξαπάλσ. κσο ε νληφηεηα ηνπ αζζελνχο είλαη ε θεληξηθή νληφηεηα ζην ΟΠ κε δηαβαζκηζκέλε πξφζβαζε αλάινγα κε ηα δηθαηψκαηα ηνπ θάζε ξφινπ. Έηζη θάζε αζζελήο πνπ έξρεηαη γηα πξψηε θνξά ζε επαθή κε ην ΔΤ (ζε κηα δει. κνλάδα πγείαο εληφο ηεο πγεηνλνκηθήο ηνπ πεξηθέξεηαο) απνθηά έλαλ κνλαδηθφ Αξηζκφ Μεηξψνπ Αζζελνχο (ΔΑΜΑ) ίδηνο εληφο ηεο ΤΠΔ. Ζ ζπζηεκαηηθή 45

46 απηή αξρηηεθηνληθή ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πεξηθεξεηαθή δηάζηαζε ησλ ΟΠΤ, δίλεη ηε δπλαηφηεηα δηαρείξηζεο ρξφλησλ αζζελεηψλ θαη πξνιεπηηθήο ηαηξηθήο θξνληίδαο ζηνπο πνιίηεο ηεο πεξηθέξεηαο. 4.5 Ζ πιεξνθνξηαθή νξγάλσζε ηνπ Δζληθνύ πζηήκαηνο Τγείαο Ζ δεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία ηνπ Δζληθνχ Ζιεθηξνληθνχ Φαθέινπ Αζζελνχο (ΔΖΦΑ) ν νπνίνο ζα είλαη πξνζβάζηκνο κε απφιπηα αζθαιή ηξφπν ηφζν απφ ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο (ζεξάπνληεο ηαηξνχο) φζν θαη απφ ηνλ ίδην ηνλ αζζελή αλεμάξηεηα ηνπ ηξφπνπ θαη ρψξνπ απνζήθεπζεο ησλ επηκέξνπο ζηνηρείσλ ηνπ θαθέινπ απνηειεί βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηε ζηνηρεηψδε παξνρή ππεξεζηψλ ζε φιε ηε ρψξα αιιά θαη ζην εμσηεξηθφ (βι. πξφζθαηε ζχζηαζε απφ ηελ EΔ γηα ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα) Βαζηθφ δήηεκα γηα ηελ δεκηνπξγία ηνπ ΖΔΦΑ πνπ ζπλερίδεη λα πθίζηαηαη, είλαη ε ζπλαίλεζε ζηνλ θαζνξηζκφ ελφο ειάρηζηνπ ζπλφινπ δεδνκέλσλ θαη ε ηππνπνηεκέλε αληαιιαγή ζηνηρείσλ ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Φαθέινπ Αζζελνχο (φπσο απηφο ηεξείηαη αλά θνξέα) κεηαμχ ησλ θνξέσλ πγείαο κε δνκεκέλν ηξφπν κεηαμχ ζπζηεκάησλ δηαθνξεηηθψλ θαηαζθεπαζηψλ θαη ε ζπλέλσζε απηψλ πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγεζεί ν πιήξεο θάθεινο. Ζ ρξήζε πξνηχπσλ θαη πξσηνθφιισλ δηεζλψο απνδεθηψλ ζηε δφκεζε θαη ιεηηνπξγία εθαξκνγψλ, σο έλα βαζκφ επηηπγράλεηαη απφ ην πινπνηνχκελα έξγα ΟΠΤ. Χζηφζν ε επξεία απνδνρή πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ζε αλνηθηά ζπζηήκαηα θαη δηαιεηηνπξγηθέο αξρηηεθηνληθέο ΖΦΑ, έρνληαο ππφςελ θαη ηηο κεζφδνπο / ηερληθέο ηππνπνίεζεο φπσο XML DTDs γηα ηνλ ρψξν ηεο πγείαο, ηηο εξγαζίεο ηνπ CEN (TC 251), ηελ έθδνζε 3.0 ηνπ HL7 θα. 4.6 Μειινληηθέο δξαζηεξηόηεηεο Σν δεθαεηέο ζρέδην δξάζεο πεξηγξάθεηαη ζην θνκκάηη ηεο ζηξαηεγηθήο πξννπηηθήο θαη είλαη έηζη ζρεδηαζκέλν ψζηε λα πξνσζήζεη ηα επαθφινπζα δεηήκαηα πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο ζε θάζε κία απφ ηηο ηξεηο θάζεηο εθαξκνγήο. 1. Οη ππνδνκέο θαη ηα ζπζηήκαηα δηάρπζεο δεδνκέλσλ, ηα νπνία ζα βνεζήζνπλ ζηελ απνθέληξσζε ηεο δεκφζηαο πγείαο θαη ησλ ππεξεζηψλ θνηλσληθήο πξφλνηαο, ψζηε λα βαζηζηνχλ πην απνηειεζκαηηθά ζε ζηνηρεία θαη ιεηηνπξγηθά δεδνκέλα. Σα λέα απηά ζπζηήκαηα ζα δψζνπλ έκθαζε ζε: α. Πξφιεςε θαη πξναγσγή ηεο πγείαο, β. Δμειηγκέλεο ηειεταηξηθέο εθαξκνγέο γ. Έλα εζληθφ πιαίζην ησλ ΣΠΔ γηα ηε δηαρείξηζε ηεο βην-ηαηξηθήο ηερλνινγίαο. 2. Τπεξεζίεο δηθηχσζεο Τγείαο θαη ηειεκαηηθήο, νη νπνίεο ζα βαζίδνληαη ζε έλα αζθαιέο δίθηπν δεδνκέλσλ θαη ζα ζπλδένπλ ηνπο ηνκείο ηεο πγείαο θαη θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο, ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο θαη ησλ επαγγεικαηηψλ ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Οη ππεξεζίεο απηέο ζα πεξηιακβάλνπλ, ειεθηξνληθέο ηαηξηθέο ζπληαγέο, ειεθηξνληθέο εθζέζεηο, ειεθηξνληθά ηαηξηθά εξγαζηήξηα κε επαξθείο πξνκήζεηεο γηα ζσζηή εμαθξίβσζε, εμέηαζε θαη πηζηνπνίεζε. Σέηνηεο ππεξεζίεο κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. 46

47 3. Ζ αλάπηπμε ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, γηα ηελ βειηίσζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ απφ θνξείο θνηλσληθήο πξφλνηαο θαη ςπρηθήο πγείαο ζηνπο ειηθησκέλνπο θαη ζε άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο. 4.7 Ζ επξσπατθή δηάζηαζε ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο Ζ Δπξσπατθή πνιηηηθή ζηεξίδεηαη ζην έγγξαθν ζηξαηεγηθήο «COM(2004) 356 Αλαθνίλσζε Σεο Δπηηξνπήο ην πκβνχιην, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή Καη Κνηλσληθή Δπηηξνπή Καη ηελ Δπηηξνπή Πεξηθεξεηψλ: ει-πγεία (ειεθηξνληθή πγεία) βειηίσζε ησλ ππεξεζηψλ ηαηξνθαξκαθεπηηθήο πεξίζαιςεο γηα ηνπο πνιίηεο ηεο Δπξψπεο: «ρέδην δξάζεο γηα έλαλ Δπξσπατθφ Υψξν ει-τγείαο» ην νπνίν θαη παξνπζηάδεηαη αλαιπηηθά παξαθάησ. Ζ ειεθηξνληθή πγεία (ει-πγεία) είλαη ζεκαληηθφ δήηεκα θαη ελδηαθέξεη επξχηεξα. Μπνξεί λα βειηηψζεη ηελ πξφζβαζε ζηελ ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε θαη λα δψζεη ψζεζε ζηελ πνηφηεηα θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ πξνζθεξνκέλσλ ππεξεζηψλ. Με ηνλ φξν ειεθηξνληθή πγεία πεξηγξάθεηαη ε εθαξκνγή ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηψλ θαη επηθνηλσληψλ ζε φιν ην θάζκα ησλ ιεηηνπξγηψλ πνπ επεξεάδνπλ ηνλ ηνκέα ηεο πγείαο. ηα εξγαιεία ή ηηο ιχζεηο ηεο ει-πγείαο πεξηιακβάλνληαη πξντφληα, ζπζηήκαηα θαη ππεξεζίεο, ηα νπνία μεπεξλνχλ ηηο απιέο εθαξκνγέο πνπ βαζίδνληαη ζην Ίληεξλεη. Πεξηιακβάλνληαη εξγαιεία, ηφζν γηα ηηο πγεηνλνκηθέο αξρέο φζν θαη γηα ην ηαηξνλνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ, θαζψο θαη εμαηνκηθεπκέλα ζπζηήκαηα πγείαο γηα αζζελείο θαη πνιίηεο. Μεηαμχ ησλ παξαδεηγκάησλ αλαθέξνληαη δίθηπα πιεξνθνξηψλ πγείαο, ειεθηξνληθφο ηαηξηθφο θάθεινο, ππεξεζίεο ηειεταηξηθήο, πξνζσπηθά θνξεηά θαη θνξεηά επηθνηλσλνχληα ζπζηήκαηα, δηθηπαθέο πχιεο γηα ηελ πγεία, θαζψο θαη πνιιά άιια εξγαιεία πνπ βαζίδνληαη ζε ηερλνινγία πιεξνθνξηψλ θαη επηθνηλσληψλ θαη πνπ επηθνπξνχλ πξφιεςε, δηάγλσζε, ζεξαπεία, παξαθνινχζεζε πγείαο θαη παξακέηξσλ ηξφπνπ δσήο. πλδπαδφκελε κε νξγαλσηηθέο αιιαγέο θαη κε ηελ αλάπηπμε λέσλ δεμηνηήησλ, ε ει-πγεία κπνξεί λα ζπκβάιεη ζηελ εμαζθάιηζε βειηησκέλεο πεξίζαιςεο κε κηθξφηεξε δαπάλε, ζην πιαίζην ζπζηεκάησλ δηαλνκήο ππεξεζηψλ πγείαο πνπ είλαη επηθεληξσκέλα ζηνπο πνιίηεο. Αληαπνθξίλεηαη κε ηνλ ηξφπν απηφ ζηηο κείδνλεο πξνθιήζεηο πνπ αληηκεησπίδεη ζήκεξα ν ηνκέαο ηεο πγείαο πνπ απαζρνιεί ην 9% ηνπ επξσπατθνχ εξγαζηαθνχ δπλακηθνχ. Ζ ειεθηξνληθή πγεία είλαη ην ζχγρξνλν εξγαιείν γηα ηελ επίηεπμε ζεκαληηθψλ απμήζεσλ ζηελ παξαγσγηθφηεηα, θαη ην κειινληηθφ κέζν γηα ηελ αλαδηάξζξσζε ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο πνπ είλαη επηθεληξσκέλα ζηνλ πνιίηε, κε ηαπηφρξνλε δηαθχιαμε ηεο πνηθηινκνξθίαο ζηελ επξσπατθή πνιππνιηηηζκηθή, πνιπγισζζηθή παξάδφζε παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Τπάξρνπλ πνιιά παξαδείγκαηα επηηπρψλ εμειίμεσλ αλαθνξηθά κε ηελ ειεθηξνληθή πγεία, φπνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη δίθηπα πιεξνθνξηψλ πγείαο, ειεθηξνληθφ ηαηξηθφο θάθεινο, ππεξεζίεο ηειεταηξηθήο, θνξεηά θαη θνξεηά ζπζηήκαηα παξαθνινχζεζεο θαη δηθηπαθέο πχιεο γηα ηελ πγεία. Σνπιάρηζηνλ ηέζζεξηο ζηνπο πέληε επξσπαίνπο γηαηξνχο είλαη ζήκεξα ζπλδεδεκέλνη κε ην Ίληεξλεη, ελψ ην έλα ηέηαξην ησλ επξσπαίσλ πνιηηψλ ην ρξεζηκνπνηνχλ γηα πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ πγεία Σα εξεπλεηηθά πξνγξάκκαηα ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο ππνζηεξίδνπλ ηελ ει-πγεία ήδε επί κία δεθαπεληαεηία. Ζ ζπγρξεκαηνδφηεζε πνπ έρεη ρνξεγεζεί απφ ηηο αξρέο ηνπ 1990 έρεη θζάζεη ζε χςνο 47

48 500 εθαηνκκπξίσλ, κε ζπλνιηθφ πξνυπνινγηζκφ πεξίπνπ δηπιάζην ηνπ πνζνχ απηνχ. Πνιιά εξεπλεηηθά απνηειέζκαηα έρνπλ πιένλ δνθηκαζηεί θαη ηεζεί ζε πξαθηηθή εθαξκνγή. Σν γεγνλφο απηφ έθεξε ηελ Δπξψπε ζε εγεηηθή ζέζε ζηε ρξήζε ειεθηξνληθνχ ηαηξηθνχ θαθέινπ ζηελ πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε θαη ζηελ εηζαγσγή (έμππλσλ) θαξηψλ πγείαο. Οη εμειίμεηο απηέο ζπλέβαιαλ ζηελ εκθάληζε ελφο λένπ «θιάδνπ ει-πγείαο», ν νπνίνο δηαζέηεη ην δπλακηθφ λα θαηαζηεί ν ηξίηνο κεγαιχηεξνο θιάδνο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, κε θχθιν εξγαζηψλ χςνπο 11 δηζεθαηνκκπξίσλ. Έσο ην 2010 ζα κπνξνχζε λα θζάζεη ην 5% ηνπ ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ηελ πγεία. Ο θιάδνο ηεο ει-πγείαο ζηελ Δπξψπε - απνηεινχκελνο θχξησο απφ κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο - δηαζέηεη επί ηνπ παξφληνο αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα, ζπλερίδεη φκσο λα έρεη αλάγθε ελφο επλντθφηεξνπ επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο Σα θξάηε κέιε έρνπλ επηδείμεη ελδηαθέξνλ γηα πεξαηηέξσ πξνψζεζε ησλ ζεκάησλ ηεο ει-πγείαο, ζηεξηδφκελα ζε πεξηπηψζεηο βέιηηζηεο πξαθηηθήο θαη ζε εκπεηξίεο απφ νιφθιεξε ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Σνχην αλακέλεηαη φηη ζα ζπκβάιεη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ελφο «Δπξσπατθνχ Υψξνπ ει-τγείαο», έλα πιαίζην βαζηζκέλν ζε επξχ θάζκα επξσπατθψλ πνιηηηθψλ θαη πξσηνβνπιηψλ. Ο ελ ιφγσ ρψξνο λνείηαη σο αλαδπφκελν πιαίζην ζπληνληζκέλσλ δξάζεσλ θαη ζπλέξγεηαο ζηελ ει-πγεία, πνπ ζα δεκηνπξγήζεη επλντθφ πεξηβάιινλ γηα ηελ νινθιήξσζε ζπλαθψλ πνιηηηθψλ ζε θνηλνηηθφ επίπεδν. Γεδνκέλνπ φηη ν ηνκέαο ηεο πγείαο ζηελ Δπξψπε απνηειείηαη θαηά θχξην ιφγν απφ ππεξεζίεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, νη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο πξνθιήζεηο θαη ηηο δξάζεηο πνπ πεξηγξάθνληαη ζηελ αλαθνίλσζε ζρεηηθά κε ηνλ "ξφιν ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο γηα ην κέιινλ ηεο Δπξψπεο" ηζρχνπλ θαη ζηελ παξνχζα πεξίπησζε. Ζ ει-πγεία έρεη ζαθή ξφιν ζηε λέα ζηξαηεγηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ ειεθηξνληθή Δπξψπε, ελψ απνηειεί επίζεο θιεηδί γηα ηελ επίηεπμε ηζρπξφηεξεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη ηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο πςειήο εηδίθεπζεο κέζα ζε κηα δπλακηθή νηθνλνκία ηεο γλψζεο ην φξακα ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ηεο Ληζαβφλαο, ην Μάξηην ηνπ Γηα ηελ πεξαηηέξσ πνξεία ζα απαηηεζνχλ δξάζεηο ζε δηάθνξα ζεκαληηθά πεδία πνιηηηθήο, πνπ θπκαίλνληαη απφ ηελ έξεπλα, εγθαηάζηαζε θαη εκπνξηθή εθκεηάιιεπζε επξπδσληθψλ ηειεπηθνηλσληαθψλ δηθηχσλ, έσο ηελ αλάιεςε δξάζεο ζηε δεκφζηα πγεία, θαζψο θαη εξγαζίεο ησλ θξαηψλ κειψλ πνπ πξνσζνχλ ηελ θηλεηηθφηεηα θαη αμηνινγνχλ ηηο επηπηψζεηο ηεο γήξαλζε ησλ επξσπατθψλ θνηλσληψλ ζηα ζπζηήκαηα ηαηξνθαξκαθεπηηθήο πεξίζαιςεο. ει-πγεία: ζπζηήκαηα θαη ππεξεζίεο πξνο όθεινο ηνπ ηνκέα ηεο πγείαο Σα ζπζηήκαηα θαη νη ππεξεζίεο ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο, ζε ζπλδπαζκφ κε νξγαλσηηθέο αιιαγέο θαη ηελ αλάπηπμε λέσλ δεμηνηήησλ απνηεινχλ βαζηθά εξγαιεία-θαηαιχηεο. Μπνξνχλ λα επηθέξνπλ ζεκαληηθέο βειηηψζεηο ζηελ πξφζβαζε ζε πεξίζαιςε, ζηελ πνηφηεηά ηεο, θαζψο θαη φζνλ αθνξά ηελ απφδνζε θαη παξαγσγηθφηεηα ηνπ ηνκέα ηεο πγείαο. ε πξφζθαηε έξεπλα κεγάιεο θιίκαθαο εληνπίδνληαη νη πνιινί δηαθνξεηηθνί ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο ζπζηήκαηα θαη επηρεηξήζεηο απφ δηάθνξα θξάηε κέιε αληηκεησπίδνπλ ηηο πηπρέο ηνπ ειεθηξνληθνχ επηρεηξείλ ζην πιαίζην ηεο ει-πγείαο σο βαζηθνχο θαηαιχηεο αιιαγήο θαη αχμεζεο ηεο παξαγσγηθφηεηαο ζε πεδία φπσο νη ππνδνκέο θαη ε αλάπηπμε δεμηνηήησλ, νη εζσηεξηθέο επηρεηξεζηαθέο δηεξγαζίεο, νη δηαδηθαζίεο δεκνζίσλ αγνξψλ θαη δηαρείξηζεο ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο, ην κάξθεηηγθ θαη νη πσιήζεηο, θαζψο θαη ιεηηνπξγίεο ησλ δηεπξπκέλσλ επηρεηξήζεσλ16. Καζψο πξφθεηηαη γηα θιάδν ππεξεζηψλ ζηνλ δεκφζην ηνκέα, πνζνζηφ πεξίπνπ 80% ηνπ θφζηνπο ηνπ ηνκέα αλαθέξεηαη ζε αλζξψπηλνπο πφξνπο. Σφζν ζηα παιηά φζν θαη ζηα λέα θξάηε κέιε, πνζνζηφ 75% ηνπ ζπλφινπ ησλ δαπαλψλ πξνέξρεηαη απφ δεκφζηνπο πφξνπο. 48

49 Ο φγθνο θαη ε ζπλζεηφηεηα ησλ πιεξνθνξηψλ θαη γλψζεσλ πνπ αλαθέξνληαη ζηελ πγεία έρεη απμεζεί ζε βαζκφ ψζηε ε επεμεξγαζία ησλ πιεξνθνξηψλ λα απνηειεί κείδνλα ζπληζηψζα θάζε νξγαληζκνχ πγείαο. Ο ηνκέαο ηεο πγείαο απνηειεί ζαθψο ηνκέα έληαζεο πιεξνθνξηψλ, κε απμαλφκελε εμάξηεζε απφ ηηο ηερλνινγίεο ησλ πιεξνθνξηψλ θαη ησλ επηθνηλσληψλ. Οη ελ ιφγσ ηερλνινγίεο ππνζηεξίδνπλ ηελ πξφνδν ζηελ ηαηξηθή έξεπλα, ηε βειηίσζε ηεο δηαρείξηζεο θαη ηε δηάδνζε ησλ ηαηξηθψλ γλψζεσλ, θαζψο θαη ηε κεηάβαζε πξνο ηελ απνδεηθηηθή ηαηξηθή (βαζηζκέλε ζε ελδείμεηο). Σα εξγαιεία ηεο ει-πγείαο ππνζηεξίδνπλ ηε ζπγθέληξσζε, αλάιπζε θαη απνζήθεπζε θιηληθψλ δεδνκέλσλ ζε φιεο ηηο κνξθέο ηα εξγαιεία πιεξνθνξηψλ παξέρνπλ πξφζβαζε ζηα πιένλ πξφζθαηα επξήκαηα, ελψ κε ηα εξγαιεία επηθνηλσληψλ θαζίζηαηαη δπλαηή ε ζπλεξγαζία κεηαμχ πνιιψλ θαη δηαθνξεηηθψλ νξγαληζκψλ θαη ηαηξνλνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ. ει-πγεία: ν ηξίηνο κεγαιύηεξνο θιάδνο ζηνλ επξσπατθό ηνκέα πγείαο χκθσλα κε πξφζθαηε κειέηε, ε ει-πγεία εκθαλίδεηαη σο ν λένο "θιάδνο", παξάιιεια κε ηε θαξκαθεπηηθή βηνκεραλία θαη ηνλ θιάδν ησλ ηαηξνηερλνινγηθψλ πξντφλησλ. Οη δαπάλεο γηα ηελ ει-πγεία είλαη πηζαλφ έσο ην 2010 λα θζάζνπλ πνζνζηφ 5% ηνπ ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ηελ πγεία ησλ 25 θξαηψλ κειψλ, απφ κφιηο 1% ην 2000 (γηα ηα 15 θξάηε κέιε). Οη επξσπατθέο επηρεηξήζεηο έρνπλ θάζε επθαηξία λα θαηαζηνχλ ηδησηηθνί παγθφζκηνη ζπληειεζηέο ζηνλ λέν απηφ θιάδν. Οη ηερλνινγίεο ησλ πιεξνθνξηψλ θαη επηθνηλσληψλ έρνπλ δηαδξακαηίζεη θαίξην ξφιν ζηνλ θαξκαθεπηηθφ θιάδν θαη ζηνλ αληίζηνηρν ησλ ηαηξνηερλνινγηθψλ πξντφλησλ. ηελ θαξκαθεπηηθή έξεπλα, λέεο ηερλνινγίεο βνεζνχλ ηνπο επηζηήκνλεο ζηελ πξνζνκνίσζε θαη ζπζζψξεπζε δεδνκέλσλ απφ θιηληθέο δνθηκέο θαζψο θαη ζηνλ έιεγρν λέσλ ζεσξηψλ. Σα πιένλ πξφζθαηα ηαηξνηερλνινγηθά πξντφληα είλαη εμνπιηζκέλα κε ηζρπξφ ινγηζκηθφ πνπ ζπκβάιιεη ζηηο επηδφζεηο θαη ζηελ αζθάιεηά ηνπο π.ρ. κέζσ ηειεπαξαθνινχζεζεο ιεηηνπξγηψλ- παξέρνληαο έηζη ππνζηήξημε γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ ζε ηαηξνλνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ ή/θαη αζζελείο. Ζ πεξίπησζε ηεο Γαλίαο θαη δξαζεο Funen ( απνηειεί κνλαδηθή ζπλνιηθή δξάζε νξγαλσκέλεο αμηνιφγεζεο ησλ δπλαηνηήησλ ηεο ηειεταηξηθήο. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο δξάζεο δεκηνπξγήζεθαλ 17 δηαθνξεηηθά έξγα ηειεταηξηθήο. Τθηζηάκελν ζεζκηθφ πιαίζην δελ ππάξρεη θαη αμηνπνηήζεθε ην πθηζηάκελν πιαίζην ηεο Γαλίαο γηα ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα θαη γηα ην ηαηξηθφ ιεηηνχξγεκα. Σα 17 έξγα ήηαλ ηα: 1. Teledermatology - ηειεδεξκαηνινγία 2. X-ray consultation from specialist practice εμ απνζηάζεσλ ηαηξηθφ πφξηζκα αθηηλνγξαθίαο 3. Tele-alcohol abuse therapy - ηειεζεξαπέηα γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ αιθννιηζκνχ 4. Teleradiology - ηειεξαδηνινγία 5. Tele-wound assessment αμηνιφγεζε ηξαπκάησλ 6. CAG cooperation ζπλεξγαζία ηαηξψλ ζηελ θαξδηνινγία 7. IT in paediatric home care θαη νίθνλ λνζειεία ζε παηδηαηξηθά πεξηζηαηηθά 8. Tele-echocardiography ηειεθαξδηνινγία 9. Telemedicine in the therapy department ηειεζεξαπεία - ηειεπαξαθνινχζεζε 10. Cooperation between residential institution and hospital ζπλδηάζθεςε κεηαμχ θνξέσλ πγείαο 11. Cooperation between general practice and hospital ζπλδηάζθεςε κεηαμχ πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο θξνληίδαο 12. Videoconferencing in the Department of Orthopaedic Surgery - ηειερεηξνπξγηθή 13. Videoconferencing in general practice ηειεζπλδηάζθεςε ζηελ πξσηνβάζκηα 49

50 θξνληίδα 14. COPD- Chronic Obstructive Pulmonary Disease ηειεταηξηθή θαη ρξφληα αλαπλεπζηηθά πξνβιήκαηα 15. Health Optimum ηειεζπκβνπιεπηηθή γηα ηνλ δηαβήηε θαη ηε θαξδηνινγία 16. Baltic ehealth teleradiology ηειεξαδηνινγία θαη δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία κε ηηο ρψξεο ηεο Βαιηηθήο 17. Telepsychiatry ηειεςερηαηξηθή Αληίζηνηρεο δξάζεηο έρνπλ γίλεη θαη ζηηο ινηπέο θαλδηλαβηθέο ρψξεο. Ο θιάδνο πγείαο είλαη έλαο απφ ηνπο βαζηθνχο θιάδνπο ζηνλ νπνίν βξίζθνπλ ρξήζε νη Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ. Γηα πνιιά ρξφληα αλαπηχζζνληαλ εθαξκνγέο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζε θιηληθέο θαη δηνηθεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ή είραλ ζαλ ζηφρν ηε δηάρπζε πιεξνθνξηψλ ή ηελ εθπαίδεπζε. Οη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο παξαπάλσ εθαξκνγέο δε ζπκπεξηιάκβαλαλ ηε δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο κε άιιεο εθαξκνγέο κέζσ δηθηχνπ. Χζηφζν, ηα ηειεπηαία ρξφληα, κε ηελ αλάπηπμε ησλ ηειεπηθνηλσληψλ θαη ηελ ελζσκάησζε ηεο ηειεκαηηθήο ζηηο εθαξκνγέο απηέο άξρηζε λα γλσξίδεη άλζεζε θαη λα αλαπηχζζεηαη ε ηειεταηξηθή θαη ε ηειεθαξκαθεπηηθή. 4.8 Παξαδείγκαηα ζρεδίσλ άιισλ επξσπατθώλ θξαηώλ Παξαθάησ αλαθέξνληαη νη πξνηεηλφκελεο ζηξαηεγηθέο απφ ηα θξάηε κέιε γηα ηελ ειεθηξνληθή πγεία. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ζπλήζσο νη ζηξαηεγηθέο απηέο θαιχπηνπλ θαη ηα ζέκαηα θνηλσληθήο αιιειεγγχεο θαη θνηλσληθήο αζθάιηζεο.ηξαηεγηθέο ησλ επξσπατθψλ Υσξψλ ζηελ ειεθηξνληθή πγεία ΑΤΣΡΗΑ: ΤΜΜΟΡΦΧΖ ΜΔ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΑΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΔΡΗ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΚΑΡΣΑ ΑΘΔΝΔΗΑ ΒΔΛΓΗΟ: ΣΟ ΒΔΛΓΗΟ ΥΧΡΗΕΔΣΑΗ Δ ΣΡΔΗ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΔ ΑΝΔΞΑΡΣΖΣΔ ΠΔΡΗΟΥΔ. ΣΟ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΤΓΔΗΑ ΠΡΟΣΔΗΝΔΗ ΣΟ ΠΡΟΣΤΠΟ HL7. ΤΠΑΡΥΔΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΚΑΡΣΑ ΑΦΑΛΗΖ ΑΠΟ ΣΟ ΒΟΤΛΓΑΡΗΑ: Ζ ΒΟΤΛΓΑΡΗΑ ΑΠΔΚΣΖΔ ΥΔΓΗΟ ΓΡΑΖ ΣΟ 2006 ΚΤΠΡΟ: ΛΟΓΧ ΜΔΓΔΘΟΤ Ζ ΚΤΠΡΟ ΔΥΔΗ ΚΔΝΣΡΗΚΟΠΟΗΖΔΗ ΣΗ ΤΠΖΡΔΗΔ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΑΦΑΛΗΖ Δ ΜΔΓΑΛΟΤ ΓΗΔΘΝΔΗ ΟΡΓΑΝΗΜΟΤ. Ο ΓΗΑΓΧΝΗΜΟ ΓΗΑ ΣΟ ΟΛΟΚΛΖΡΧΜΔΝΟ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΚΑΡΠΟΦΟΡΖΔ ΣΟ Ο ΓΗΑΓΧΝΗΜΟ ΓΗΑ ΣΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΑΦΑΛΗΖ ΑΝΑΜΔΝΔΣΑΗ ΝΑ ΟΛΟΚΛΖΡΧΘΔΗ ΣΟ ΣΔΛΟ ΣΟΤ ΣΔΥΗΑ: ΓΡΑΖ «NATIONAL ACTION PLAN EEUROPE+ CZECH REPUBLIC, 2002» ΣΟ ΟΠΟΗΟ ΠΔΡΗΔΥΔΗ ΔΗΓΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΗΑ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ. ΔΚΓΟΘΖΚΔ ΑΠΟ ΣΟ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ. ΓΑΝΗΑ: ΓΗΑΦΟΡΟΗ ΦΟΡΔΗ ΟΠΧ ΤΠΟΤΡΓΔΗΑ, ΓΖΜΟΗ, ΝΟΜΑΡΥΗΔ ΖΜΜΔΣΔΥΟΤΝ ΣΟΝ ΣΡΑΣΖΓΗΚΟ ΥΔΓΗΑΜΟ. ΤΠΑΡΥΔΗ Δ ΔΞΔΛΗΞΖ ΔΝΑ ΔΘΝΗΚΟ ΥΔΓΗΟ ΓΗΑ ΣΖΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ, ΛΔΗΣΟΤΡΓΔΗ ΔΘΝΗΚΖ ΠΤΛΖ ΤΓΔΗΑ ΚΑΗ ΔΘΝΗΚΟ ΓΗΚΣΤΟ ΓΔΓΟΜΔΜΧΝ ΤΓΔΗΑ (MEDCOM). ΔΛΛΑΓΑ: ΣΟ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΤΓΔΗΑ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΑΛΛΖΛΔΓΓΌΖ ΔΓΧΔ ΣΖ ΓΖΜΟΗΟΣΖΣΑ ΣΟΝ ΗΟΤΝΗΟ ΣΟΤ 2006 ΚΔΗΜΔΝΟ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΜΔ ΣΗΣΛΟ «ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΚΑΗ ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΧΝ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ Δ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΚΤΒΔΡΝΖΖ ΚΟΗΝΟΗ ΣΟΥΟΗ ΚΑΗ ΠΛΑΗΗΟ ΠΑΡΔΜΒΑΔΧΝ ». ΓΔΝ ΔΥΟΤΝ ΓΗΝΔΗ 50

51 ΠΔΡΑΗΣΔΡΧ ΔΝΔΡΓΔΗΔ ΔΚΣΟΣΔ ΓΗΑ ΣΖΝ ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΓΡΑΔΧΝ ΠΟΤ ΑΝΑΦΔΡΟΝΣΑΗ ΣΟ ΚΔΗΜΔΝΟ ΑΤΣΟ. ΔΘΟΝΗΑ: ΣΟ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΤΓΔΗΑ ΔΥΔΗ ΤΠΟΥΡΔΧΔΗ ΣΖ ΥΡΖΖ ΣΟΤ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟΤ ΣΖΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ (99% ΣΧΝ ΗΑΣΡΧΝ ΔΥΟΤΝ Ζ/Τ) ΚΑΗ ΣΖΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΔΚΚΑΘΑΡΗΖ ΗΑΣΡΗΚΧΝ ΠΡΑΞΔΧΝ ΜΔ ΣΟΝ ΔΘΝΗΚΟ ΦΟΡΔΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΑΦΑΛΗΖ. ΦΗΛΑΝΓΗΑ: ΣΟ ΠΡΧΣΟ ΥΔΓΗΟ ΓΡΑΖ ΔΚΠΟΝΖΘΖΚΔ ΣΟ 1996, ΔΝΧ ΣΟ 2006 ΔΓΗΝΔ Ζ ΠΡΧΣΖ ΑΝΑΦΟΡΑ Δ ΔΘΝΗΚΟ ΦΑΚΔΛΟ ΤΓΔΗΑ. ΤΠΑΡΥΔΗ ΔΘΝΗΚΟ ΠΗΛΟΣΗΚΖ ΓΗΚΣΤΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΝΣΑΓΟΓΡΑΦΖΖ ΑΠΟ ΣΟ ΓΑΛΛΗΑ: CPS (CARTE DE PROFESSIONNEL DE SANTE HEALTH PROFESSIONAL CARD), 2003 ΑΦΟΡΑ ΣΖ ΥΡΖΖ ΣΖ ΔΞΤΠΝΖ ΚΑΡΣΑ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΗΑ ΤΓΔΗΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΠΟΓΟΖ ΓΑΠΑΝΧΝ ΗΑΣΡΗΚΧΝ ΠΡΑΞΔΧΝ (SESAME I) SESAM-VITALE SYSTEM USES A MICROPROCESSOR CARD (CARTE VITALE) ΔΘΝΗΚΟ ΤΣΖΜΑ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΑΠΟΓΟΖ ΓΑΠΑΝΧΝ (FEUILLES DE SOINS ÉLECTRONIQUES, FSE) ΘΔΜΟΘΔΣΖΘΖΚΔ ΜΔ ΣΟΝ ΝΟΜΟ JUPPE ΣΟ ΓΔΡΜΑΝΗΑ: THE GERMAN EHEALTH STRATEGY, 2005 ΟΡΗΟΘΔΣΖΔ ΣΗ ΣΡΑΣΖΓΗΚΔ ΣΖ ΓΔΡΜΑΝΗΑ ΣΖΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ. ΟΤΓΓΑΡΗΑ: - ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΓΗΑ ΣΖ ΚΟΗΝΧΝΗ ΣΖ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑ ΣΖΝ ΤΓΔΗΑ ΚΑΗ ΣΖ ΠΡΟΝΟΗΑ, ΔΘΝΗΚΖ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖEHEALTH, ΔΥΔΗ ΞΔΚΗΝΖΔΗ Ζ ΥΟΡΖΓΖΖ ΔΞΤΠΝΧΝ ΚΑΡΣΧΝ ΜΔ ΒΑΖ ΣΗ ΟΓΖΓΗΔ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΚΑΡΣΑ ΑΘΔΝΔΗΑ ( ΚΑΡΣΔ ΣΟ 2005). ΗΡΛΑΝΓΗΑ: ΑΛΛΑΓΖ ΠΛΑΗΗΟΤ ΓΗΑ ΣΖΝ ΤΓΔΗΑ ΣΟ 2005 ΘΔΜΟΘΔΣΖΔ ΣΟΝ ΦΟΡΔΑ HEALTH SERVICE EXECUTIVE (HSE) Ο ΟΠΟΗΟ ΔΗΝΑΗ ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΓΗΑ ΣΖΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ. ΗΣΑΛΗΑ: NEW NATIONAL HEALTHCARE INFORMATION SYSTEM (NSIS), 02/2001. ΜΑΛΣΑ: NATIONAL EHEALTH VISION AND STRATEGY, 2006 ΥΡΖΗΜΟΠΟΗΔΗΣΑΗ Ζ ΔΤΡΧΠΑΗΚΖ ΚΑΡΣΑ ΑΘΔΝΔΗΑ. ΟΛΛΑΝΓΗΑ: ΔΠΗΖΜΟ ΦΟΡΔΑ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ ΣΟ NATIONAL IT INSTITUTE FOR HEALTHCARE (NICTIZ) ΝATIONAL INFRASTRUCTURE FOR HEALTHCARE (AORTA), ΠΟΛΧΝΗΑ: Ζ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ ΠΡΟΣΔΗΝΔΣΑΗ ΑΠΟ ΣΟ CENTRE FOR HEALTHCARE INFORMATION SYSTEMS, ΣΟΤ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟΤ ΤΓΔΗΑ. «POLAND EHEALTH STRATEGY FOR », 2004, «STRATEGY OF INFORMATIONINFRASTRUCTURE DEVELOPMENT IN HEALTH CARE AND INTRODUCTION OF THE EUROPEAN HEALTH INSURANCE CARD», ΡΟΤΜΑΝΗΑ: ΑΠΟ ΣΟ 2006 ΔΗΝΑΗ ΤΠΟΥΡΔΧΣΗΚΖ Ζ ΥΡΖΖ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ ΣΑ ΝΟΟΚΟΜΔΗΑ ΚΑΘΧ ΚΑΗ Ζ ΥΡΖΖ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΚΑΡΣΑ ΤΓΔΗΑ ΤΜΦΧΝΑ ΜΔ ΣΑ ΔΤΡΧΠΑΨΚΑ ΠΡΟΣΤΠΑ. ΛΟΒΑKΗΑ: ΣΑ ΘΔΜΑΣΑ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ ΡΤΘΜΗΕΟΝΣΑΗ ΑΠΟ ΣΟ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΤΓΔΗΑ. ΣΟ 2006 ΔΓΚΡΗΘΖΚΔ ΣΟ «EHEALTH ROADMAP AND ACTION PLAN» ΚΑΗ ΓΖΜΗΟΤΡΓΖΘΖΚΔ ΔΘΝΗΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΗΑΣΡΗΚΧΝ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΧΝ Χ ΣΟ ΔΠΗΖΜΟ EHEALTH RELATED THINK-TANK. ΛΟΒΔΝΗΑ: ΣΟ ΥΔΓΗΟ ΓΡΑΖ «EHEALTH2010» ΠΟΤ ΓΖΜΟΗΔΤΘΖΚΔ ΣΟ 2005 ΔΗΝΑΗ Ζ ΔΠΗΖΜΖ ΘΔΖ ΣΟΤ ΛΟΒΔΝΗΚΟΤ ΚΡΑΣΟΤ. ΤΠΑΡΥΔΗ 51

52 ΑΝΔΠΣΤΓΜΔΝΟ ΔΝΑ ΠΛΖΡΔ ΓΗΚΣΤΟ ΔΘΝΗΚΖ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΚΑΡΣΑ ΤΓΔΗΑ. ΗΠΑΝΗΑ: ΣΟ ΥΔΓΗΟ HEALTH ON LINE 2010, ΓΖΜΟΗΔΤΘΖΚΔ ΣΟ 2005 ΠΔΡΗΟΣΔΡΔ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΔ: PLAN FOR QUALITY IN THE NATIONAL HEALTH SYSTEM. ΟΤΖΓΗΑ: Ο ΦΟΡΔΑ CARELINK ΔΗΝΑΗ ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΓΗΑ ΣΖΝ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ ΣΖ ΟΤΖΓΗΑ. ΣΑ ΘΔΜΑΣΑ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΤΓΔΗΑ ΡΤΘΜΗΕΟΝΣΑΗ ΜΔ ΓΗΜΔΡΔΗ ΤΜΦΧΝΗΔ ΜΔΣΑΞΤ ΣΟΤ ΚΡΑΣΟΤ ΚΑΗ ΣΧΝ ΣΟΠΗΚΧΝ ΚΟΗΝΟΣΖΣΧΝ. ΖΝΧΜΔΝΟ ΒΑΗΛΔΗΟ: ΟΗ 4 ΥΧΡΔ ΠΟΤ ΑΠΑΡΣΖΕΟΤΝ ΣΟ Ζ.Β. (ΑΓΓΛΗΑ, ΚΟΣΗΑ, ΟΤΑΛΗΑ, ΒΟΡΔΗΟ ΗΡΛΑΝΓΗΑ) ΔΥΟΤΝ ΣΑ ΓΗΚΑ ΣΟΤ ΤΣΖΜΑΣΑ ΤΓΔΗΑ 4.9 Σν όξακα γηα ηελ Τγεία ζηνλ 21ν αηώλα Με βάζε ηα ζηνηρεία πνπ αλαθέξνληαη ζην ηειηθφ παξαδνηέν ηεο νκάδαο Ε3 ηνπ ebusinessforum ( ην φξακα γηα ηελ αμηνπνίεζε ηεο ηερλνινγίαο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο ηνπ 21νπ αηψλα πεξηιακβάλεη έλα αλζξσπνθεληξηθφ ζχζηεκα παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο, κε επίθεληξν ηνλ πνιίηε. ε έλα ηέηνην ζχζηεκα ε πεξίζαιςε βαζίδεηαη ζηε ζπλερή ηαηξηθή παξαθνινχζεζε θαη πξνζαξκφδεηαη ζχκθσλα κε ηηο αλάγθεο ηνπ πνιίηε. Ο πνιίηεο είλαη ην θέληξν ηνπ ειέγρνπ. Ζ γλψζε θαη νη πιεξνθνξίεο είλαη ειεχζεξεο, ελψ νη απνθάζεηο πνπ παίξλνληαη είλαη επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλεο. Ζ ηαηξηθή πιεξνθνξία ηνπ πνιίηε αλήθεη ζε απηφλ, είλαη δηαζέζηκε κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ ζπλερψο, θαη ν πνιίηεο απνθαζίδεη γηα ηε δηάζεζε επαίζζεησλ πιεξνθνξηψλ πνπ ηνλ αθνξνχλ. Έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα γλσξίζκαηα ηεο πιεξνθνξίαο απηήο είλαη ε δηαζπλδεζηκφηεηα θαη ε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο θαη αληαιιαγήο δεδνκέλσλ ελλνηνινγηθά αλαγλσξίζηκσλ. Δπθπή πεξηβάιινληα θαη ζπζηήκαηα παξαθνινχζεζεο δσηηθψλ παξακέηξσλ κε ρξήζε έμππλσλ βηναηζζεηήξσλ πνπ πξνθαινχλ ηε κηθξφηεξε δπλαηή δπζρέξεηα ζηνλ αζζελή θαη νινθιεξσκέλα ζπζηήκαηα ηειεκαηηθήο επηηξέπνπλ ζε επαίζζεηνπο απφ πιεπξάο πγείαο πνιίηεο λα έρνπλ έλαλ ζρεδφλ θπζηνινγηθφ ηξφπν δσήο. Οη θξίζηκεο δσηηθέο παξάκεηξνη κεηαδίδνληαη ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν θαη ζε απεπζείαο ζχλδεζε (online) ζηνπο γηαηξνχο ή/θαη εμεηδηθεπκέλνπο επηζηήκνλεο ηαηξηθνχο ζπκβνχινπο, αλεμάξηεηα απφ ηνλ ρψξν ζηνλ νπνίν βξίζθεηαη ν αζζελήο. Έηζη, ε θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ αζζελνχο κπνξεί λα αμηνινγεζεί αληηθεηκεληθά θαη νη απνθάζεηο λα ιακβάλνληαη ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν ψζηε λα αληηκεησπίδνληαη έγθαηξα, θξίζηκα ηαηξηθά πεξηζηαηηθά. χγρξνλεο εξγαζηεξηαθέο, δηαγλσζηηθέο, απεηθνληζηηθέο θαη ζεξαπεπηηθέο ζπζθεπέο, λέα βηνυιηθά πνπ πιεξνχλ ηελ αλάγθε βηνζπκβαηφηεηαο θαη βνεζήκαηα γηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο πξνζθέξνπλ ζηνπο πνιίηεο κηα θαιχηεξε πνηφηεηα δσήο. Ο φξνο παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο πεξηιακβάλεη κηα πιεζψξα εκπιεθφκελσλ αηφκσλ, θνξέσλ θαη δηαθηλνχκελεο πιεξνθνξίαο. Αθνξά ζηνπο πνιίηεο πνπ ζέινπλ εμαηνκηθεπκέλε θξνληίδα, άκεζα, ζην πςειφηεξν επίπεδν πνηφηεηαο. Αθνξά ζηνπο γηαηξνχο πνπ πξέπεη λα παίξλνπλ απνθάζεηο θαη λα ειέγρνπλ ηελ πινπνίεζή ηνπο γηα ηνλ θάζε αζζελή μερσξηζηά. Αθνξά ζηνπο λνζειεπηέο πνπ, εθηφο απφ άκεζε παξνρή ππεξεζηψλ, ιεηηνπξγνχλ θαη σο ζπιιέθηεο ζεκαληηθψλ πιεξνθνξηψλ. Αθνξά θαη ζηνπο ππεχζπλνπο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ππνδνκψλ πγείαο (λνζνθνκείσλ, λνζειεπηεξίσλ, κέζσλ επείγνπζαο κεηαθνξάο, θαξκαθεπηηθνχ πιηθνχ, θ.ιπ.) θαη θπζηθά θαη φιεο ηηο ζπλεξγαδφκελεο εηαηξείεο: θαξκαθεπηηθέο, 52

53 ηαηξηθνχ εμνπιηζκνχ, εθπαίδεπζεο ζηειερψλ πγείαο,θ.ιπ. Ο ζπλεθηηθφο ηζηφο ησλ εκπιεθφκελσλ κεξψλ δελ είλαη παξά ε πιεξνθνξία πνπ πξέπεη λα δηαθηλεζεί άκεζα, κε αθξίβεηα, ζην ζεκείν πνπ είλαη απαξαίηεηε, αθελφο γηα λα δηεπθνιχλεη ηε ζπλεξγαζία ησλ θνξέσλ κεηαμχ ηνπο θαη αθεηέξνπ γηα ηελ ππνβνήζεζή ηνπο ζηε ιήςε ησλ ζσζηψλ απνθάζεσλ. Ζ δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο απφ παληνχ, ε ηθαλφηεηα επεμεξγαζίαο ηεξάζηησλ φγθσλ δεδνκέλσλ θαη ε επειημία ησλ ζχγρξνλσλ ηεξκαηηθψλ ζπζθεπψλ, ζα δεκηνπξγήζνπλ ην απαξαίηεην πεξηβάιινλ γηα ηελ αλάπηπμε νινθιεξσκέλσλ, ρξήζηκσλ θαη, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο, θξίζηκσλ εθαξκνγψλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο κε ηαπηφρξνλε κείσζε ηνπ θφζηνπο ύγρξνλεο πξνθιήζεηο θαη πξνβιήκαηα Ζ αμηνπνίεζε ηεο ηερλνινγίαο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο ηνλ 21ν αηψλα έρεη νδεγήζεη ζε έλα αλζξσπνθεληξηθφ ζχζηεκα παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο κε επίθεληξν ηνλ πνιίηε. Ζ πεξίζαιςε βαζίδεηαη ζηε ζπλερή ηαηξηθή παξαθνινχζεζε θαη πξνζαξκφδεηαη ζχκθσλα κε ηηο αλάγθεο ηνπ πνιίηε. Ο φξνο «παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο» πεξηιακβάλεη κηα πιεζψξα εκπιεθφκελσλ πξνζψπσλ, θνξέσλ θαη δηαθηλνχκελεο πιεξνθνξίαο. Αθνξά πνιίηεο, γηαηξνχο, λνζειεπηέο θαη ζηειέρε ηεο πγείαο, ππνδνκέο, λνζνθνκεία, λνζειεπηήξηα, κέζα επείγνπζαο κεηαθνξάο θαη ζρεηηδφκελεο εηαηξείεο φπσο θαξκαθεπηηθέο, εηαηξείεο ηαηξηθνχ εμνπιηζκνχ, εθπαίδεπζεο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο θ.ιπ. Ο ζπλεθηηθφο ηζηφο ησλ παξαπάλσ εκπιεθφκελσλ νληνηήησλ είλαη ε πιεξνθνξία πνπ πξέπεη λα δηαθηλεζεί άκεζα θαη κε αθξίβεηα, φπνπ απηή είλαη απαξαίηεηε, αθελφο γηα λα δηεπθνιχλεη ηε ζπλεξγαζία ησλ θνξέσλ κεηαμχ ηνπο θαη αθεηέξνπ γηα ηελ ππνβνήζεζή ηνπο ζηε ιήςε ησλ ζσζηψλ απνθάζεσλ. πγρξφλσο, επθπή πεξηβάιινληα θαη ζπζηήκαηα παξαθνινχζεζεο δσηηθψλ παξακέηξσλ κε ρξήζε έμππλσλ βηναηζζεηήξσλ πνπ πξνθαινχλ ηε κηθξφηεξε δπλαηή δπζρέξεηα ζηνλ αζζελή θαζψο θαη νινθιεξσκέλα ζπζηήκαηα ηειεκαηηθήο επηηξέπνπλ ζε επαίζζεηνπο, απφ πιεπξάο πγείαο, πνιίηεο λα έρνπλ έλαλ θπζηνινγηθφ ηξφπν δσήο. Ζ πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ, αθνινπζψληαο ηηο ξαγδαίεο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο αιιά δηαηεξψληαο ηνλ επαίζζεην ραξαθηήξα ηνπ ρψξνπ ηεο πγείαο θαη ηεο πνηφηεηαο ηεο δσήο, δεκηνπξγεί λέα δεδνκέλα αιιά θαη λέα πξνβιήκαηα. Σα πξνβιήκαηα απηά αθνξνχλ ζέκαηα λνκηθήο πθήο, θαρππνςίαο θαη θνπιηνχξαο αιιά θαη ζέκαηα ηερλνινγηθήο θηινζνθίαο θαη θαηεχζπλζεο. Σν πξώην βαζηθό πξόβιεκα πνπ ηίζεηαη είλαη ε δπζθνιία ηεο αληαιιαγήο δεδνκέλσλ κεηαμχ ησλ Πιεξνθνξηθψλ πζηεκάησλ πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλα ζηηο δηάθνξεο κνλάδεο πγείαο (Ννζνθνκεία, Κέληξα Τγείαο, θ.η.ι.) θαη απνηειεί έλα απφ ηα θπξηφηεξα εκπφδηα πξνο ηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο, ιεηηνπξγηθφηεηαο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπ ηνκέα ηεο πγείαο ζηε ρψξα καο, αιιά θαη επξχηεξα ζε παγθφζκην επίπεδν. Ο ηνκέαο ηεο πγείαο εμαξηάηαη ππεξβνιηθά απφ ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα (πιεξνθνξίεο), θαη απηφο είλαη ν ιφγνο γηα ηνλ νπνίν «παξάγνληαη» θαζεκεξηλά ηεξάζηηεο πνζφηεηεο δεδνκέλσλ απφ ηα λνζνθνκεία, ηηο θιηληθέο, ηα εξγαζηήξηα. κσο, αθφκα θαη ζήκεξα, ηα δεδνκέλα απηά ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δελ ππφθεηληαη ζε ειεθηξνληθή επεμεξγαζία, αιιά ζε ρεηξνθίλεηε (κε ρεηξφγξαθα έληππα ή κε κηθξέο εθαξκνγέο πνπ απηνκαηνπνηνχλ απιψο νξηζκέλεο εξγαζίεο). Ζ έιιεηςε νινθιεξσκέλσλ Πιεξνθνξηθψλ πζηεκάησλ είλαη εκθαλήο. Ζ πξαγκαηηθφηεηα 53

54 απηή, έξρεηαη ζε πιήξε αληίζεζε κε απηφ πνπ ζπκβαίλεη ζε άιινπο ηνκείο (π.ρ. ηξαπεδηθφο ηνκέαο) πνπ επίζεο εμαξηψληαη πνιχ απφ ηε ζπλερή πξφζβαζε ζε δεδνκέλα θαη πιεξνθνξίεο. Οη ιφγνη πνπ ζπκβαίλεη απηφ πεξηιακβάλνπλ κεηαμχ άιισλ: Σελ έιιεηςε θεθαιαίσλ ζηήξημεο γηα ηελ αλάπηπμε λέσλ ζπζηεκάησλ ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ηνκέα, Σελ κε πηνζέηεζε ζπγθεθξηκέλσλ πξνηχπσλ δηαζχλδεζεο, Σελ έιιεηςε δπλαηφηεηαο κεηαθνξάο θαη αληαιιαγήο δεδνκέλσλ ελλνηνινγηθά αλαγλσξίζηκσλ. Έλα δεύηεξν πξόβιεκα είλαη φηη νη ππεξεζίεο πγείαο κέζσ εθαξκνγψλ ηειεκαηηθήο ραξαθηεξίδνληαη ζπλήζσο απφ ηε ρξήζε εηεξνγελψλ ζπζηεκάησλ ινγηζκηθνχ θαη πιηθνχ εμνπιηζκνχ, απφ ηελ έιιεηςε ζηξαηεγηθήο ζε ζρέζε κε ηε δηαρείξηζε ηνπ δηθηχνπ, ηελ κε χπαξμε εθαξκνγψλ δηαδξαζηηθήο ηειεκαηηθήο θαη απφ ηελ κε νινθιεξσκέλε αθφκα απνδνρή απφ ηελ ηαηξηθή θνηλφηεηα. Οη βαζηθέο αηηίεο γηα ηα παξαπάλσ κεηαμχ άιισλ είλαη: Ζ δπζθνιία ζχλδεζεο ησλ εθαξκνγψλ κε ηα ππάξρνληα ηαηξηθά πιεξνθνξηθά ζπζηήκαηα θαη ππεξεζίεο Ζ έιιεηςε πξνηππνπνίεζεο (νιηθήο ή κεξηθήο) ησλ επηθνηλσληαθψλ ππνδνκψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη Ζ ξαγδαία εμέιημε ζηνλ ρψξν ηεο ηερλνινγίαο θαη ηεο πγείαο Ζ ζρεηηθά κηθξή αγνξά ζε ζρέζε κε ηηο αλάγθεο αλάπηπμεο/έξεπλαο Οη δπζθνιίεο ζηελ επηθνηλσλία αλζξψπνπ - κεραλήο (user interface) Σέινο, έλα ηξίην πξόβιεκα, πνπ απνηειεί φκσο βαζηθή ζπληζηψζα ηνπ ρψξνπ ηεο πγείαο, είλαη φηη ε εηζαγσγή ηερλνινγίαο ζε θνξείο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο, δελ απνηειεί ιχζε απφ κφλε ηεο αλ ε πινπνίεζε ησλ ηερλνινγηθψλ αιιαγψλ δελ ζπλνδεχεηαη απφ αιιαγέο ζηε δνκή, ηηο δηαδηθαζίεο θαη ηνλ επαλαζρεδηαζκφ ησλ ξνψλ ηεο πιεξνθνξίαο. Κχξηνη παξάγνληεο ηνπ πξνβιήκαηνο απηνχ είλαη: Ζ πηνζέηεζε επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλσλ θαη πνζνηηθά κεηξήζηκσλ δεηθηψλ απφδνζεο ηνπ ζπζηήκαηνο, Ζ ζπλερήο επηζήκαλζε ηπρφλ ηαηξηθψλ ιαζψλ. Σα πξναλαθεξφκελα πξνβιήκαηα, απφ ηελ άιιε κεξηά, απνηεινχλ έλαλ ρψξν γεκάην πξνθιήζεηο γηα ηε ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη ησλ επηθνηλσληψλ. Οη πξνθιήζεηο απηέο ζπλνςίδνληαη: ηελ πνιππινθφηεηα ησλ ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ ηε δπζθνιία εηζαγσγήο ησλ δεδνκέλσλ (data entry) ηα πξνβιήκαηα αζθάιεηαο ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ ηε δπζθνιία πξνζαξκνγήο φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ, θπζηθψλ πξνζψπσλ θαη θνξέσλ πγείαο, ζε λέεο ηερλνινγίεο ηελ έιιεηςε ζπζηήκαηνο αλάθηεζεο δεκνζηεπκέλεο θαη ηεθκεξησκέλεο ηαηξηθήο πιεξνθνξίαο θαη ζχγθξηζεο ηαηξηθψλ πξσηνθφιισλ. Γεληθά ν ρψξνο ηεο πγείαο ηα ηειεπηαία ρξφληα κεηαζηξέθεηαη δεκηνπξγψληαο λέεο πξνθιήζεηο θαη πξνβιήκαηα κέξνο ησλ νπνίσλ κπνξνχλ λα αληηκεησπηζηνχλ θαη απφ ηε ρξήζε ΣΠΔ. ζνλ αθνξά ην θξάηνο πξφλνηαο απηφ πξνζπαζεί λα αληαπεμέιζεη κε ηελ θαιχηεξε νξγάλσζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ θαη κε ηελ κείσζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο (ζπγρσλεχζεηο ππεξεζηψλ, θιπ). Δδψ έξρεηαη λα βνεζήζνπλ νη λέεο ΣΠΔ θπξίσο κε ζθνπφ λα κεηψζνπλ ην θφζηνο ιεηηνπξγίαο θάηη πνπ κε παξάδεηγκα ηε Γαλία έρεη αξρίζεη λα θέξλεη απνηειέζκαηα. Ζ ρξήζε ησλ ΣΠΔ σζηφζν αληηκεησπίδεηαη κε ζθεπηηθηζκφ απφ ηνπο ππαιιήινπο ησλ θνξέσλ αιιά θαη ηνπο πνιίηεο νη νπνίνη 54

55 ζπρλά δελ δηεπθνιχλνπλ ηελ πινπνίεζε θαη ιεηηνπξγία ηέηνησλ ζπζηεκάησλ (αληίζηαζε ζηελ αιιαγή, έιιεηςε εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο) Πιεξνθνξηθή θαη ε εηζαγσγή λέαο ηερλνινγίαο Ζ ζχγρξνλε Γηνίθεζε ηνπ πζηήκαηνο Τγείαο πξνυπνζέηεη ηελ εθαξκνγή ηεο ζχγρξνλεο πιεξνθνξηθήο ηερλνινγίαο θαζψο θαη ζπζηεκάησλ νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο. Ζ νινθιήξσζε ησλ Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ ζηα λνζνθνκεία, είλαη πξνηεξαηφηεηα ηνπ ΤΚΚΑ. Σα ζπζηήκαηα απηά απνηεινχλ θξίζηκε ππνδνκή γηα ηελ βειηίσζε ηεο απφδνζεο ησλ νξγαληζκψλ. Οη ππνδνκέο φκσο δελ αξθνχλ απφ κφλεο ηνπο. Ζ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ δξάζεσλ πιεξνθνξηθήο εμαξηάηαη απφ ηελ δηαρείξηζε ηεο Αιιαγήο εληφο ησλ Ννζνθνκείσλ. Απαηηείηαη εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ, αλαδηνξγάλσζε ησλ δηαδηθαζηψλ θαη δέζκεπζε ηεο Γηνίθεζεο. έιεγρνο ησλ ζπγθεθξηκέλσλ παξακέηξσλ κέζσ ηελ αλάπηπμεο ελφο νινθιεξσκέλνπ ζρεδίνπ πινπνίεζεο θαη δηαρείξηζεο ηεο αιιαγήο, ζεκαηνδνηεί πνιηηηθή καο. Κξίζηκνο ππιψλαο ζηελ επαλίδξπζε ηνπ ΔΤ είλαη ε εθαξκνγή ησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πγείαο (e-health). Οη ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο δηεπθνιχλνπλ ηελ θαζεκεξηλφηεηα ησλ αζζελψλ θαη εξγαδνκέλσλ θαη βειηηψλνπλ ηελ πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο. ρεδφλ ζε φιεο ηηο παξαπάλσ δηαζηάζεηο πξνσζνχληαη ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο ηφζν ζηελ Τγεία φζν θαη ζηελ Κνηλσληθή Αιιειεγγχε. Πξνσζνχληαη e- ππεξεζίεο: γηα ηελ θαη νίθνλ λνζειεία ππεξειίθσλ θαη ρξνλίσλ παζρφλησλ, γηα ηo e- learning, γηα ην e-procurement, γηα ηειεξαληεβνχ Δμσηεξηθψλ Ηαηξείσλ κέζσ ηεο γξακκή πγείαο 1535, γηα ηελ ειεθηξνληθή θάξηα πγείαο καζεηή, γηα πξνγξάκκαηα πξφιεςεο θαη πξναγσγήο ζηελ πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο θαη ηειεδηάγλσζεο κέζσ ησλ θηλεηψλ κνλάδσλ θαη ηεο ηειεκαηηθήο πλδξνκή ζην ηαηξνλνζειεπηηθό πξνζσπηθό Σν θχξην θαζήθνλ ησλ επαγγεικαηηψλ ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο είλαη ε παξνρή πεξίζαιςεο βέιηηζηεο πνηφηεηαο ζηα πιαίζηα ησλ δηαζέζηκσλ πφξσλ θαη, θπξίσο, ζχκθσλα κε ηνλ φξθν ηνπ Ηππνθξάηε, ηεξψληαο ηελ αξρή ηεο κε δεκίαο γηα ηνλ αζζελή (primum non nocere). Χζηφζν, ηαηξηθά ζθάικαηα ζπλερίδνπλ, δπζηπρψο, λα παξνπζηάδνληαη. Οξηζκέλα απφ απηά ελδέρεηαη λα απνθεπρζνχλ κε νξζή ρξήζε ζπζηεκάησλ ει-πγείαο πνπ κπνξνχλ λα παξέρνπλ δσηηθήο ζεκαζίαο πιεξνθνξίεο, λα πξνεηδνπνηνχλ, θαη λα γλσζηνπνηήζνπλ επξχηεξα πεξηπηψζεηο βέιηηζηεο πξαθηηθήο, ζπκβνπιέο εκπεηξνγλσκφλσλ θαη απνηειέζκαηα θιηληθήο ζεξαπείαο. Σα εξγαιεία θαη νη εθαξκνγέο ηεο ει-πγείαο κπνξνχλ λα εμαζθαιίζνπλ ηαρεία θαη εχθνιε πξφζβαζε ζηνλ ειεθηξνληθφ ηαηξηθφ θάθειν, κφιηο απηφ απαηηεζεί. Μπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ ηε δηάγλσζε κέζσ κε επεκβαηηθψλ ζπζηεκάησλ πνπ βαζίδνληαη ζε απεηθφληζε. Τπνζηεξίδνπλ ηνπο ρεηξνπξγνχο θαηά ηνλ ζρεδηαζκφ θιηληθψλ επεκβάζεσλ κε ρξεζηκνπνίεζε ςεθηαθψλ δεδνκέλσλ γηα ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο αζζελείο, παξέρνπλ πξφζβαζε ζε εμεηδηθεπκέλνπο πφξνπο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο, ελψ εμαζθαιίδνπλ ζε αθηηλνιφγνπο ηε δπλαηφηεηα λα έρνπλ πξφζβαζε ζε (ηαηξηθή) απεηθφληζε απφ φπνπ βξίζθνληαη. Με ηνλ ηξφπν απηφ επαλαθαζνξίδεηαη θαη επεθηείλεηαη ν ηφπνο εξγαζίαο. Ζ ςεθηαθή κεηαθνξά δεδνκέλσλ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα απνηειεζκαηηθφηεξεο δηθηχσζεο κεηαμχ θιηληθψλ θνξέσλ ζε νιφθιεξε ηελ Δπξψπε, θαζψο θαη ηε δεκηνπξγία επξσπατθνχ δηθηχνπ 55

56 θέληξσλ αλαθνξάο -φπσο πξνβιέπεηαη ζηελ αλαθνίλσζε ζρεηηθά κε ηελ θηλεηηθφηεηα ησλ αζζελψλ, φπνπ ππάξρεη κέξηκλα γηα ηελ ελ ιφγσ πξσηνβνπιία. Ο ειεθηξνληθφο ηαηξηθφο θάθεινο επηηξέπεη επίζεο ηελ άληιεζε πιεξνθνξηψλ γηα ζθνπνχο έξεπλαο, δηαρείξηζεο, δεκφζηαο πγείαο ή άιισλ ζπλαθψλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ πξνο φθεινο ηνπ ηαηξνλνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ. Απφ ηελ ειεθηξνληθή πγεία δελ επσθειείηαη κφλν ην ηαηξηθφ πξνζσπηθφ, αιιά ην ζχλνιν ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ απαζρνιείηαη ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ λνζειεπηψλ, κέξηκλαο θαη πεξίζαιςεο θαη δηνηθεηηθνχ πξνζσπηθνχ (ην 2002, ην πξνζσπηθφ απηφ αλεξρφηαλ ζε 17,5 εθαηνκκχξηα άηνκα ζηελ κειινληηθή Δπξσπατθή Έλσζε ησλ 25 θξαηψλ κειψλ ή πνζνζηφ 9,3% ηνπ ζπλνιηθνχ εξγαζηαθνχ δπλακηθνχ)23. Ζ ει-πγεία κπνξεί, πεξαηηέξσ, λα ζπκβάιιεη ζηελ επίηεπμε αζθαιέζηεξνπ εξγαζηαθνχ πεξηβάιινληνο γηα ηνπο απαζρνινχκελνπο ζηελ πγεία. (Ζ πγεία θαη νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε έρνπλ πνζνζηφ αηπρεκάησλ 30% πςειφηεξν απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θαηαγεγξακκέλσλ αηπρεκάησλ αλά ηνκέα24. Σα πεξηζζφηεξα αηπρήκαηα αλαθέξνληαη ζε κνιπζκαηηθέο λφζνπο θαη θηλδχλνπο, ξαρηαίνπο ηξαπκαηηζκνχο, ειεθηξνπιεμίεο θαη θηλδχλνπο πνπ ζπλδένληαη κε ειεθηξηθφ εμνπιηζκφ ή αέξα ππφ πίεζε) Σειεταηξηθή Σειεταηξηθή είλαη ε ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ γηα λα δηεπθνιχλνπλ ηελ παξνρή ηαηξηθήο θξνληίδαο απφ απφζηαζε. Παξφιν πνπ ππάξρνπλ πνιιέο εθαξκνγέο, ν θχξηνο ζθνπφο ηεο ηειεταηξηθήο είλαη λα επηηξέςεη ζηνπο γηαηξνχο (ή άιινπο παξνρείο ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ) λα πξνζθέξνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζην κέξνο πνπ βξίζθεηαη ν αζζελήο, ρξεζηκνπνηψληαο ζπλδπαζκφ απφ βίληεν, ήρν, δεδνκέλα θαη εηθφλεο. Οη πιεξνθνξίεο απηέο ζηέιλνληαη κέζσ θάπνηαο κνξθήο ζχλδεζεο απφ ηνλ ηφπν πνπ γίλεηαη ε απνζήθεπζή ηνπο ζηνλ ηφπν φπνπ ρξεηάδνληαη. Ζ πνηθηιία ησλ δηαθνξεηηθψλ κέζσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ηαπηφρξνλα, αιιά θαη νη δηαθνξεηηθέο απαηηήζεηο πνπ έρεη θάζε κέζν θάλνπλ ηελ αλάπηπμε εθαξκνγψλ πιεξνθνξηθήο ηδηαίηεξα πεξίπινθε. Γηα παξάδεηγκα, ε κεηάδνζε ησλ δσηηθψλ ζεκάησλ ελφο αζζελνχο δε ρξεηάδεηαη κεγάιεο ηαρχηεηεο κεηάδνζεο. Αληίζεηα, νη πςειήο αλάιπζεο ηαηξηθέο εηθφλεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε δηάγλσζε απαηηνχλ κεγάιεο ηαρχηεηεο κεηάδνζεο θαη εχξνο δψλεο. Μεξηθά παξαδείγκαηα εθαξκνγψλ ηειεταηξηθήο είλαη: Ηαηξηθή εθπαίδεπζε απφ απφζηαζε γηαηξψλ, λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ θ.η.ι. Παξνρή ζπκβνπιψλ απφ απφζηαζε. Πξφθεηηαη είηε γηα αληαιιαγή ζπκβνπιψλ κεηαμχ γηαηξψλ ζε δηαθνξεηηθέ κέξε γηα ζνβαξέο πεξηπηψζεηο ηξαπκάησλ, είηε γηα άιιεο πεξηπηψζεηο φπνπ απαηηείηαη κία δεχηεξε γλψκε ή ε γλψζε ελφο εηδηθνχ, π.ρ επείγνληα πεξηζηαηηθά. Γηάγλσζε απφ απφζηαζε απφ εμεηδηθεπκέλνπο γηαηξνχο γηα πεξηπηψζεηο αζζελψλ πνπ βξίζθνληαη ζε ηφπν φπνπ δελ ππάξρεη γηαηξφο ηεο θαηάιιειεο εηδηθφηεηαο. Καηαγξαθή αξρείνπ αζζελνχο θαη άκεζε ρξεζηκνπνίεζή ηνπ ζε πεξίπησζε αλάγθεο. Δθηέιεζε εγρεηξήζεσλ απφ απφζηαζε, κέζσ ξνκπνηηθνχ κεραληζκνχ, ν νπνίνο θαζνδεγείηαη απφ θαηάιιεια εθπαηδεπφκελν γηαηξφ. Ο γηαηξφο έρεη νπηηθή επαθή κέζσ θάκεξαο. Σα πιενλεθηήκαηα ηεο ηειεταηξηθήο είλαη ζεκαληηθά. Τπάξρεη πιένλ ε δπλαηφηεηα παξνρήο ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ ζε πεξηνρέο φπνπ θάηη ηέηνην δελ ήηαλ πξηλ δπλαηφλ. Έρνπκε κείσζε θφζηνπο γηαηί δελ απαηηείηαη ε κεηαθνξά ησλ αζζελψλ, δελ 56

57 απαηηείηαη λα ππάξρεη παληνχ εμεηδηθεπκέλνο γηαηξφο γηα λα θαιχπηεηαη θάζε πεξίπησζε, ελψ δε ρξεηάδεηαη λα ηνπνζεηνχληαη εηδηθά ηαηξηθά κεραλήκαηα ζε πεξηνρέο φπνπ δε γίλεηαη ζπζηεκαηηθή ρξήζε ηνπο. Σέινο, έρνπκε βειηίσζε ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη κείσζε ησλ ιαλζαζκέλσλ δηαγλψζεσλ, αθνχ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα λα ιακβάλνληαη απφςεηο εηδηθψλ γηα θάζε δχζθνιε δηάγλσζε. Οξηζκέλεο ελδεηθηηθέο εθαξκνγέο ηειεταηξηθήο είλαη νη αθφινπζεο: Σν The Arizona-International Telemedicine Network (AITN) είλαη έλα πξφγξακκα ηειεταηξηθήο κεηαμχ Ζ.Π.Α θαη Μεμηθνχ. Πξφθεηηαη γηα δίθηπν κε εθηά θφκβνπο πνπ παξέρεη δηάγλσζε ζε παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο. Υξεζηκνπνηείηαη ηειεζπλδηάζθεςε θαη ζηαηηθέο εηθφλεο. Υξεζηκνπνηνχληαη απιέο ηειεθσληθέο γξακκέο θαη ζπκβαηηθά κφληεκ γηα ηε κεηαθνξά ησλ δεδνκέλσλ θαη ηελ παξνρή ησλ ηαηξηθψλ ζπκβνπιψλ. Μηα άιιε εθαξκνγή ηειεταηξηθήο είλαη ην Telemed Virtual Patient Record System πνπ αλαπηχρζεθε απφ ην Low Alamos National Laboratory ζε ζπλεξγαζία κε ην National jewish center for Immunology and Respiratory Medicine (NJC) ζην Νηέλβεξ ηνπ Κνινξάλην (Ζ.Π.Α). Σν ζχζηεκα απνηειείηαη απφ κία βάζε δεδνκέλσλ πνπ πεξηέρεη ζηνηρεία θαη ηζηνξηθά αζζελψλ. Ζ βάζε είλαη θαηαλεκεκέλε, δειαδή ηα δεδνκέλα κπνξεί λα είλαη απνζεθεπκέλα ζε δηαθνξεηηθέο ηνπνζεζίεο, νπνπδήπνηε ζηηο Ζ.Π.Α. Σα ζηνηρεία είλαη δηαζέζηκα κέζσ δηθηχνπ ζηνπο γηαηξνχο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην πξφγξακκα. Έηζη, έλαο γηαηξφο κπνξεί, ρσξίο λα βγεη απφ ην γξαθείν ηνπ, λα δεη ζηνηρεία γηα θάπνηνλ αζζελή κέζσ ελφο εμειηγκέλνπ πεξηβάιινληνο κε επξεία ρξήζε πνιπκέζσλ. Οη πιεξνθνξίεο πνπ πεξηέρνληαη ζηε βάζε πεξηιακβάλνπλ απιφ θείκελν, αιιά θαη εηθφλεο, βίληεν θ.η.ι. απφ δηάθνξεο εμεηάζεηο πνπ έρεη θάλεη ν αζζελήο. Μέζσ ηνπ ζπζηήκαηνο έλαο γηαηξφο κπνξεί λα ζπγθξίλεη ηα ζηνηρεία ηνπ αζζελνχο ηνπ κε απηά πνπ ππάξρνπλ απνζεθεπκέλα, λα ελεκεξσζεί γηα ην ηζηνξηθφ ηνπ αζζελνχο θαη ηηο κεζφδνπο ζεξαπείαο πνπ έρνπλ ηπρφλ ρξεζηκνπνηεζεί ζην παξειζφλ. Έρνληαο φια απηά ηα ζηνηρεία ζηε δηάζεζή ηνπ κπνξεί λα απνθαζίζεη γηα ηελ θαηάιιειε ζεξαπεπηηθή κέζνδν πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζεη. Έλα ηειεπηαίν παξάδεηγκα ηειεταηξηθήο εθαξκνγήο, θαη κάιηζηα κε ειιεληθφ ελδηαθέξνλ, είλαη ην ζχζηεκα Ambulance, ην νπνίν πξνέθπςε απφ επξσπατθφ εξεπλεηηθφ πξφγξακκα θαη ζην νπνίν ζπκκεηέρεη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ην Δξγαζηήξην Βηνταηξηθήο ηνπ Δζληθνχ Μεηζφβηνπ Πνιπηερλείνπ. Πξφθεηηαη γηα έλα ζχζηεκα πνπ έρεη ζθνπφ ηελ παξνρή ηαηξηθψλ ζπκβνπιψλ ζε επείγνληα πεξηζηαηηθά θαηά ην ζηάδην ηεο κεηαθνξάο ηνπ αζζελνχο κε αζζελνθφξν ζην λνζνθνκείν. Σν αζζελνθφξν εμνπιίδεηαη κε θνξεηφ ππνινγηζηή, ν νπνίνο δέρεηαη δεδνκέλα απφ ηαηξηθέο ζπζθεπέο, π.ρ ην θαξδηνγξάθεκα ηνπ αζζελνχο, πίεζε, ζθπγκνχο θ.η.ι. θαζψο θαη εηθφλεο απφ θνξεηή ςεθηαθή θάκεξαο. Σα δεδνκέλα ζηέιλνληαη κέζσ θηλεηήο ηειεθσλίαο GSM ζην λνζνθνκείν, φπνπ ηα βιέπεη εηδηθεπκέλνο γηαηξφο πνπ ζηέιλεη κε ηε ζεηξά ηνπ νδεγίεο ζην πξνζσπηθφ ηνπ αζζελνθφξνπ γηα ηηο θηλήζεηο πνπ πξέπεη λα θάλνπλ. Ζ ηειεταηξηθή έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηελ παηξίδα καο ιφγσ ηεο γεσγξαθηθήο ηδηνκνξθίαο ηεο ρψξαο (νξεηλά ρσξηά, πνιιά θαη απνκαθξπζκέλα λεζηά) θαη ηεο άληζεο θαηαλνκήο ηνπ πιεζπζκνχ ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα θαη ηελ πεξηθέξεηα Δθαξκνγέο Σειεταηξηθήο θαη ινηπέο εθαξκνγέο Ζ πξφνδνο ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ επηηξέπεη πιένλ ηελ αλάπηπμε θαη άιισλ εθαξκνγψλ θαη δηαδηθαζηψλ κε θχξην ζηφρν ηελ κείσζε ηεο θίλεζεο ελφο λνζνθνκείνπ θαη ηελ απνθιεηζηηθή ελαζρφιεζε κε ηα πεξηζηαηηθά πνπ 57

58 πξαγκαηηθά δελ κπνξνχλ λα αληηκεησπηζηνχλ εθηφο λνζνθνκείνπ. Ζ δηαδηθαζία απηή νλνκάδεηαη «managed care» θαη έρεη σο ζηφρν ηε δεκηνπξγία ελφο πιήξνπο ηζηνξηθνχ γηα θάζε πνιίηε, αλεμάξηεηα αλ λνζειεχεηαη ζην λνζνθνκείν ή αιινχ, κε ηαπηφρξνλν έιεγρν ηνπ αλαγθαίνπ θφζηνπο. Δίλαη γεληθά παξαδεθηφ ζηελ ηαηξηθή φηη ε δηαγλσζηηθή δηαδηθαζία είλαη δπλακηθή θαη ζπλερήο, αθνξά δε φια ηα ζηάδηα ελαζρφιεζεο ηνπ γηαηξνχ κε ηνλ αζζελή. Με άιια ιφγηα ν δηαγλσζηηθφο ζπζρεηηζκφο είλαη ε αλαγθαία θαη ηθαλή ζπλζήθε γηα ηελ επηηπρεκέλε αληηκεηψπηζε θάζε αζζέλεηαο. Δίλαη επίζεο δηεζλψο απνδεθηφ φηη βέβαηε δηάγλσζε, πνπ αθνξά ζην 50% πεξίπνπ ησλ πεξηζηαηηθψλ πξνθχπηεη απφ ην ηαηξηθφ ηζηνξηθφ, 25-30% απφ ηελ θιηληθή εμέηαζε θαη ηα ππφινηπα κφλν απαηηνχλ ιεπηνκεξή δηεξεχλεζε. Αλ ππήξρε ηξφπνο, κε ηνλ νπνίν ν γηαηξφο λα είρε απηφκαηα ην ηαηξηθφ ηζηνξηθφ θαη ηα επξήκαηα απφ ηελ θιηληθή εμέηαζε, ζα κπνξνχζε κε αζθάιεηα λα έρεη αμηφπηζηε θαη ηεθκεξησκέλε δηάγλσζε ζην 75-80% ησλ πεξηζηαηηθψλ φπνπ θαη αλ βξίζθεηαη ν αζζελήο. ήκεξα ν ηξφπνο απηφο ππάξρεη θαη είλαη δπλαηφο κε ηελ αμηνπνίεζε ηεο ηερλνινγίαο δεκηνπξγψληαο εθαξκνγέο ηειεταηξηθήο. Οη βαζηθέο εθαξκνγέο πνπ αθνξνχλ ζε έλα λνζνθνκεηαθφ ίδξπκα ρσξίδνληαη θπξίσο ζε δχν θαηεγνξίεο: ε εθαξκνγέο πξν-λνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο, φπνπ ην λνζνθνκείν ζε ζπλεξγαζία κε έλα θνξέα άκεζεο βνήζεηαο (π.ρ. ΔΚΑΒ) έρεη ηε δπλαηφηεηα λα πξνεηνηκαζηεί θαηάιιεια γηα ηελ ππνδνρή ησλ έθηαθησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ δξνκνινγνχληαη ζε απηφ. Απηφ κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ηε απνζηνιή βηνζεκάησλ, ηαηξηθψλ εηθφλσλ, θαξδηνγξαθεκάησλ, θ.ιπ. απφ ην αζζελνθφξν πξνο ην λνζνθνκείν φπνπ νη γηαηξνί ησλ επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ ζα απνθηνχλ εγθαίξσο γλψζε γηα ην πεξηζηαηηθφ θαη αθφκα θαιχηεξα ζα κπνξνχλ λα ρεηξίδνληαη εμ απνζηάζεσο ηνλ ηαηξνηερλνινγηθφ εμνπιηζκφ ηνπ αζζελνθφξνπ (Pavlopoulos et al., 1998). ε εθαξκνγέο θαη νίθνλ λνζειείαο (home care), κε ζθνπφ ηελ απνθφξηηζε ησλ λνζνθνκείσλ απφ αζθφπσο θαηεηιεκκέλεο θιίλεο ζε πεξηπηψζεηο ρξφλησλ αζζελεηψλ, κεηεγρεηξεηηθήο παξαθνινχζεζεο, θ.ιπ. Δπηηπγράλεηαη έηζη ε ζπλερηδφκελε πεξίζαιςε ησλ αζζελψλ (continuity of care) κε ηξφπν θηιηθφ πξνο ηνπο αζζελείο θαη νηθνλνκηθά βησζηκφηεξν γηα ην λνζνθνκείν. Καη εδψ έρνπλ εθαξκνγή νη λέεο ηερλνινγίεο ηφζν ησλ ηειεπηθνηλσληαθψλ κέζσλ (αζχξκαηεο δεχμεηο, broadband networks, θηλεηή ηειεθσλία, δνξπθνξηθέο δεχμεηο, θ.ιπ.), φζν θαη ηνπ ινηπνχ εμνπιηζκνχ (ηειεκεηξία, εθαξκνγέο δηαδηθηχνπ, θ.ιπ.) Δθηφο ησλ παξαπάλσ ππάξρνπλ θαη κηα ζεηξά εμεηδηθεπκέλσλ εθαξκνγψλ πνπ δχλαηαη λα εγθαηαζηαζνχλ ζε έλα λνζνθνκείν (Eder, 2000). ε θάζε πεξίπησζε φιεο νη εθαξκνγέο ζα πξέπεη λα δηαιεηηνπξγνχλ θαη λα αληαιιάζζνπλ δεδνκέλα έηζη ψζηε λα παξάγνληαη δεδνκέλα ρξήζηκα ηφζν ζηε δηνίθεζε φζν θαη ζηνπο αζζελείο θαη ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο. Δπίζεο ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ εθαξκνγψλ επηηξέπεη ηε κείσζε ησλ ιαζψλ πνπ παξαηεξνχληαη φηαλ φκνηα δεδνκέλα ηεξνχληαη θαη εηζάγνληαη ρσξηζηά ζε δηαθνξεηηθά ζπζηήκαηα. Παξάδεηγκα ηέηνησλ δεδνκέλσλ είλαη ηα δεκνγξαθηθά ζηνηρεία ελφο αζζελή ηα νπνία πξέπεη λα εηζάγνληαη κηα θαη κφλν θνξά ζην γξαθείν θίλεζεο θαη κεηά λα είλαη δηαζέζηκα ζηα ππφινηπα ζπζηήκαηα. πλήζσο ε απφδνζε κνλαδηθνχ θσδηθνχ αζζελή θαη κνλαδηθνχ θσδηθνχ πεξηζηαηηθνχ επηηξέπνπλ ηελ αξρεηνζέηεζε ησλ πεξηζηαηηθψλ αλά αζζελή κε κνλαδηθφ ηξφπν θαη ηελ δηαζχλδεζε φισλ ησλ απαξαίηεησλ πιεξνθνξηψλ κε απηνχο ηνπο δχν θσδηθνχο. Αλαθεξφκαζηε ινηπφλ ζε έλα αζζελνθεληξηθφ ζχζηεκα, ηάζε πνπ θπξηαξρεί ζηηο δηεζλείο πξαθηηθέο. 58

59 4.15 To πξώην δίθηπν ηειεκαηηθώλ εθαξκνγώλ ζηελ πγεία Tν HYGEIAnet απνηειεί ην πξψην νινθιεξσκέλν πεξηθεξεηαθφ δίθηπν ηειεκαηηθψλ εθαξκνγψλ ζηελ πγεία. Πξφθεηηαη γηα έλα αλνηθηφ θαη επεθηάζηκν δίθηπν επξείαο εκβέιεηαο, ην νπνίν δηαζπλδέεη ηνπο θνξείο φισλ ησλ βαζκίδσλ ηεο ηεξαξρίαο ηνπ ΔΤ (πξσηνβάζκηαο, δεπηεξνβάζκηαο θαη ηξηηνβάζκηαο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο). ηελ Πεξηθέξεηα ηεο Kξήηεο, κε ζπλεξγαζία ηνπ Iλζηηηνχηνπ Πιεξνθνξηθήο ηνπ Iδξχκαηνο Tερλνινγίαο θαη Έξεπλαο (ΗΠ-ΗΣΔ) θαη φισλ ησλ θνξέσλ πγείαο ηεο Πεξηθέξεηαο Kξήηεο, ην HYGEIAnet αλαπηχρζεθε θαη έρεη ηεζεί πηινηηθά θαη κε κεγάιε επηηπρία ζε θαζεκεξηλή ρξήζε απφ ην 1998 Πξσηνβάζκηα Φξνληίδα Yγείαο ηνλ ηνκέα ηεο Ππωηοβάθμιαρ Φπονηίδαρ Yγείαρ έρεη αλαπηπρζεί ην νινθιεξσκέλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα απνηεινχκελν απφ ηνλ Iαηξηθφ Φάθειν ΠΦΤ, ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα in vitro εξγαζηεξίσλ θαη ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο θαη κεηαθνξάο ηαηξηθψλ εηθφλσλ, κε βάζε δηεζλή πξφηππα θαη ηερλνινγίεο αλνηθηψλ ζπζηεκάησλ. H δνκή ηνπ ηαηξηθνχ θαθέινπ ΠΦΤ είλαη ηεξαξρηθή θαη πεξηιακβάλεη δεδνκέλα φπσο ην ηζηνξηθφ, ηηο επηζθέςεηο ζηνλ θνξέα πγείαο, ηα ζπκπηψκαηα, ηηο εμεηάζεηο θαη ηα απνηειέζκαηά ηνπο (θσδηθνπνηεκέλα κε βάζε ζρεηηθά δηεζλή πξφηππα), ηηο δηαγλψζεηο θαη ηηο ζεξαπεπηηθέο ελέξγεηεο ηνπ επαγγεικαηία πγείαο. Tα ηαηξηθά απηά δεδνκέλα απνζεθεχνληαη κε αθξίβεηα θαη αζθάιεηα. Tν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο βξίζθεηαη εγθαηεζηεκέλν ζε φια ηα ΚΤ ηεο Πεξηθέξεηαο, έρεη ελζσκαησζεί ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ θαζεκεξηλή πξαθηηθή. Eπείγνπζα Πξνλνζνθνκεηαθή Iαηξηθή ηνλ ηομέα ηηρ ππονοζοκομειακήρ ιαηπικήρ, φπνπ έρεη αλαπηπρζεί έλα νινθιεξσκέλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα κε ζθνπφ ηελ ππνζηήξημε δηαδηθαζηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εμππεξέηεζε ησλ πεξηζηαηηθψλ, ε ζπκβνιή ηνπ HYGEIAnet είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή. Mέζα απφ ην ζχζηεκα επηηπγράλεηαη ε αξρηθή θαηαγξαθή ηνπ πεξηζηαηηθνχ, ε νξγάλσζε ηνπ ηξφπνπ εμππεξέηεζεο θαη βέβαηα ε παξαθνινχζεζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ θαηά ηε κεηαθνξά γηα εηζαγσγή ηνπ αζζελνχο ζηνλ Eθεκεξεχνλ Nνζνθνκείν. H εθαξκνγή Tειεθσλεηή - Aζπξκαηηζηή ππνζηεξίδεη ηηο ιεηηνπξγίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εμππεξέηεζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ θαη έρνπλ ζρέζε κε ηελ δηαρείξηζε 59

60 ησλ αηηεκάησλ, ηελ αμηνιφγεζε ηεο θιήζεο θαη απνζηνιήο κέζνπ θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ κέρξη θαη ηελ νινθιήξσζε ηεο απνζηνιήο. H εθαξκνγή Tειεκαηηθήο δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνλ γηαηξφ ηνπ πληνληζηηθνχ Kέληξνπ ηνπ ΔΚΑΒ λα ζπλδεζεί κε ηελ Kηλεηή Mνλάδα ηνπ ΔΚΑΒ, ην νπνίν έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ κεηαθνξά φιεο ηεο δηαζέζηκεο ηαηξηθήο πιεξνθνξίαο (Εσηηθέο Παξάκεηξνη θαη ECG) απφ ην αζζελνθφξν ζην ζπληνληζηηθφ θέληξν απ' φπνπ ν γηαηξφο κπνξεί λα επέκβεη θαη λα δψζεη ηηο θαηάιιειεο νδεγίεο ζην πιήξσκα ηεο θηλεηήο κνλάδαο. Tν ζχζηεκα ηνπδκαβ ιεηηνπξγεί απνηειεζκαηηθά επίζεο απφ ην Oινθιεξσκέλν Πιεξνθνξηαθό ύζηεκα Nνζνθνκείνπ ηα πιαίζηα ηεο αλάπηπμεο ηνπ HYGEIAnet, πξνρσξάεη κεζνδηθά θαη κε καθξνρξφλην ζρεδηαζκφ ε ζηαδηαθή δεκηνπξγία ηνπ "Oλοκληπωμένος Πληποθοπιακού Σςζηήμαηορ Nοζοκομείος", κέζσ ηεο αλάπηπμεο, εγθαηάζηαζεο θαη νινθιήξσζεο απηφλνκσλ θιηληθψλ, εξγαζηεξηαθψλ, δηνηθεηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ βαζηζκέλα ζε δηεζλή πξφηππα θαη ηερλνινγίεο αλνηθηψλ ζπζηεκάησλ. Tέηνηα ζπζηήκαηα θαιχπηνπλ ηηο δηνηθεηηθέο θαη νηθνλνκηθέο ππεξεζίεο (Γξαθείν θίλεζεο, Φαξκαθείν, Eμσηεξηθά Iαηξεία, Γξαθείν Πξνζσπηθνχ θαη Mηζζνδνζίαο, Γξαθείν πξνκεζεηψλ, Λνγηζηήξην), ηα εξγαζηεξηαθά ηκήκαηα, ηηο Nνζειεπηηθέο Yπεξεζίεο θαη ηηο Iαηξηθέο Yπεξεζίεο ηνπ Ννζνθνκείνπ. ηα Nνζνθνκεία ηεο Kξήηεο έρνπλ πιένλ νινθιεξσζεί νη απαηηνχκελεο εγθαηαζηάζεηο ησλ δηνηθεηηθψλ, νηθνλνκηθψλ θαη εξγαζηεξηαθψλ ζπζηεκάησλ. εκαληηθή είλαη ε ιεηηνπξγία ελφο επηκέξνπο ηκήκαηνο ηνπ νινθιεξσκέλνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο λνζνθνκείνπ πνπ αθνξά ηε διασείπιζη θαπμάκος. Tειεκαηηθέο Yπεξεζίεο ζηελ Yγεία Tειεθαξδηνινγία Παξάιιεια ην HYGEIAnet πεξηιακβάλεη ηελ οπγάνωζη θαη ηε λειηοςπγία κένηπων ηηλεκαπδιολογίαρ. Aπφ ηα κέζα ηνπ 2000 νξγαλψζεθε θαη ιεηηνπξγεί θέληξν ηειεθαξδηνινγίαο ζην Πεξηθεξεηαθφ Γεληθφ Nνζνθνκείν Hξαθιείνπ Bεληδέιεην-Παλάλεην, κε ηελ ζπλεξγαζία ηεο κνλάδαο εληαηηθήο ζεξαπείαο θαη ηνπ θαξδηνινγηθνχ ηκήκαηνο. ηαλ έλα θαηλνχξγην πεξηζηαηηθφ θηάζεη ζηελ ππνδνρή ηνπ θέληξνπ ηειεθαξδηνινγίαο, δεκηνπξγείηαη θνηλφο ειεθηξνληθφο θάθεινο ηειεζπκβνχιεπζεο θαη εηδνπνηείηαη ν εηδηθφο θαξδηνιφγνο πνπ εθεκεξεχεη. Aπηφο εμεηάδεη ηα ζηνηρεία ζην θάθειν ηειεζπκβνχιεπζεο, δειαδή ηελ αίηεζε θαη ην ςεθηαθφ θαξδηνγξάθεκα. ηελ ζπλέρεηα, έρεη ηε δπλαηφηεηα ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν λα ζπζθεθζεί κε ηνλ αηηνχληα γηαηξφ είηε κέζσ ειεθηξνληθήο ζπλδηάζθεςεο είηε ηειεθσληθά. O εηδηθφο θαξδηνιφγνο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα δεηήζεη επηπξφζζεηα ηαηξηθά ζηνηρεία απφ ηνλ γεληθφ γηαηξφ, φπσο παιαηά θαξδηνγξαθήκαηα ή άιια ζηνηρεία ηνπ ηαηξηθνχ θαθέινπ ηνπ αζζελή. Παξάιιεια έρεη ηε δπλαηφηεηα λα δεηήζεη ηελ ιήςε θαη απνζηνιή λένπ θαξδηνγξαθήκαηνο ή άιισλ εμεηάζεσλ, π.ρ. αθηηλνδηαγλσζηηθψλ. Mε βάζε ηα ηαηξηθά ζηνηρεία πνπ αληαιιάζζνληαη θαη ίζσο ηελ εηθφλα ηνπ αζζελή φπσο θαίλεηαη ζηελ θάκεξα, ν εηδηθφο θαξδηνιφγνο ζπληάζζεη ηελ γλσκάηεπζε ηνπ. Tειεαθηηλνινγία Yπνδνκή γηα Tηλε-ακηινολογία έρεη εγθαηαζηαζεί ζην ηκήκα Aμνληθήο Tνκνγξαθίαο ηνπ Nνκαξρηαθνχ Nνζνθνκείνπ Ρεζχκλνπ θαη ηνπ αληίζηνηρνπ ηκήκαηνο ηνπ Πεξηθεξεηαθνχ Γεληθνχ Nνζνθνκείνπ Hξαθιείνπ Bεληδέιεην- 60

61 Παλάλεην. H ππεξεζία επηηξέπεη ηε δηαζχλδεζε κε ηνλ ζχγρξνλν αμνληθφ ηνκνγξάθν (spiral CT) ηνπ Nνζνθνκείνπ Ρεζχκλνπ, ηελ πξφζιεςε ζε ςεθηαθή κνξθή ησλ ηαηξηθψλ εηθφλσλ, ηελ αξρεηνζέηεζή ηνπο καθξνπξφζεζκα ζε κνξθή απφιπηα ζπκβαηή κε ην ζρεηηθφ δηεζλέο πξφηππν DICOM, θαζψο θαη ηελ κεηαθνξά ηνπο ζην αληίζηνηρν ηκήκα ηνπ Πεξηθεξεηαθνχ Nνζνθνκείνπ κε ζηφρν ηελ παξνρή δεχηεξεο άπνςεο. 61

62 Kεθάιαην 5 Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα - Πξόηππα Σα λνζνθνκεία απνηεινχλ έλα κέξνο ηνπ πζηήκαηνο Τγείαο θαη Πξφλνηαο ην νπνίν πεξηιακβάλεη αθφκα ηελ πξφιεςε, ηε πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε, ηε λνζειεία ζην ζπίηη, ηε θνηλσληθή αζθάιηζε θαη ηελ ηαηξηθή έξεπλα. Σα λνζνθνκεία είλαη ν αθξνγσληαίνο ιίζνο ν νπνίνο ζηεξίδεη ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ πζηήκαηνο Τγείαο. Ζ ηαρχηεηα πνπ απαηηείηαη ζήκεξα ζηε ιήςε ζσζηψλ απνθάζεσλ, επηβάιιεη ηε κεραλνγξάθεζε ηνπ πζηήκαηνο Τγείαο θαη Πξφλνηαο θαη θαη επέθηαζε θαη ηνπ λνζνθνκεηαθνχ θιάδνπ. Ζ κεραλνγξάθεζε ελφο λνζνθνκείνπ είλαη κηα πεξίπινθε δηεξγαζία ε νπνία απαηηεί ηε δηαζχλδεζε αλνκνηνγελψλ ηκεκάησλ ηα νπνία αληαιιάζζνπλ πιεξνθνξίεο πξνο φθεινο ηνπ Πνιίηε. Έλα νινθιεξσκέλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα λνζνθνκείνπ (ΟΠΝ) ή Hospital Information System (HIS) απνηειείηαη απφ κηα πιεζψξα ππνζπζηεκάησλ. Ζ κεραλνγξάθεζε ησλ λνζνθνκείσλ έρεη κφλν ζεηηθά ζηνηρεία λα πξνζθέξεη. Ζ εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία ελφο HIS πξνζβιέπεη ζηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ λνζειείαο, ζηε κείσζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο θαη ζηελ απηνκαηνπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ. Πξνθεηκέλνπ λα είλαη ζε ζέζε ε δηνίθεζε ελφο λνζνθνκείνπ λα παξαθνινπζεί κε πξαγκαηηθά ζηνηρεία ηε ιεηηνπξγία ηνπ απαηηείηαη ε εμαγσγή έγθπξσλ δεδνκέλσλ ζε κνξθή επεμεξγαζκέλεο πιεξνθνξίαο (αλαθνξέο, εθηππψζεηο θαζεκεξηλήο εξγαζίαο, ζηαηηζηηθά δεδνκέλα, δείθηεο πνηφηεηαο, δείθηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο, δείθηεο πγείαο, ηα ζπλεξγαδφκελα ζπζηήκαηα πνπ ππάξρνπλ ζην λνζνθνκείν θαη ζπλεπψο φζν πιεξέζηεξε είλαη ε αλάπηπμε ηεο πιεξνθνξηαθήο ππνδνκήο ηφζν επθνιφηεξν είλαη ην έξγν ηεο δηνίθεζεο κηαο κνλάδαο πγείαο). 5.1 Ηζηνξία ησλ πιεξνθνξηαθώλ ζπζηεκάησλ Πξώηε γεληά: Καηά ηελ πεξίνδν απηή ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα λνζνθνκείσλ πνπ αλαπηχρζεθαλ αθνξνχζαλ θπξίσο εθαξκνγέο γηα ηελ ππνζηήξημε πεξηζζφηεξν ησλ θιηληθψλ θαη ιηγφηεξν ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ ηνπ ζπζηήκαηα απηά ήηαλ ηδηαίηεξα αθξηβά θαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαηά θχξην ιφγν απφ ηα κεγάια λνζνθνκεία. Γεύηεξε γεληά: Καηά ηελ πεξίνδν απηή, ζηελ νπνία έγηλε θαη ε εκθάληζε ησλ κηθξνυπνινγηζηψλ, ηα ΠΝ άξρηζαλ λα πεξηιακβάλνπλ εθαξκνγέο γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ νηθνλνκηθψλ θαη δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ ηνπ λνζνθνκείνπ. Σα ζπζηήκαηα απηά ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαη απφ ηα λνζνθνκεία κηθξφηεξεο θιίκαθαο κεγέζνπο θαζψο ην θφζηνο ηνπο αιιά θαη ν φγθνο ηνπο είρε κεησζεί ζεκαληηθά. Δπίζεο, θαηά ηελ πεξίνδν απηή, εθηφο απφ ηελ εκθάληζε ησλ κηθξνυπνινγηζηψλ, άξρηζε θαη ε ρξήζε ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ ε νπνία έδσζε ηελ δπλαηφηεηα άκεζεο δηαζεζηκφηεηαο ησλ δεδνκέλσλ θαη παξαγσγήο αλαθνξψλ. Σα ζπζηήκαηα απηά ήηαλ θαηά θχξην ιφγν εθαξκνγέο, ε ιεηηνπξγία θαη ε ρξεζηκφηεηα ησλ νπνίσλ πεξηνξίδνληαλ ζηα πιαίζηα ελφο ζπγθεθξηκέλνπ ιεηηνπξγηθνχ ηκήκαηνο (stand-alone). πλήζσο, βαζίδνληαλ ζε ηνπηθέο βάζεηο δεδνκέλσλ ελψ ε δπλαηφηεηα ζχλδεζεο κεηαμχ ηνπο αληηκεησπηδφηαλ σο δεπηεξεχνλ ζέκα. Έλα παξάδεηγκα ελφο stand-alone ζπζηήκαηνο είλαη ν πξνζσπηθφο ππνινγηζηήο ζην θαξκαθείν ελφο λνζνθνκείνπ ζηνλ νπνίν ιεηηνπξγεί κηα εθαξκνγή 62

63 γηα ηελ θαηαρψξεζε ησλ ηαηξηθψλ ζπληαγψλ, ηελ έθδνζε απνδείμεσλ θαη ηε δηαρείξηζε ηεο απνζήθεο ηνπ θαξκαθείνπ. Σν ζχζηεκα απηφ είλαη stand-alone θαζψο δελ ππάξρεη επηθνηλσλία (ζχλδεζε) κε ηα θιηληθά ηκήκαηα ηνπ λνζνθνκείνπ νχηε κε ην ινγηζηήξην ζην νπνίν γίλεηαη θαη ε ρξέσζε ησλ αζζελψλ. Δάλ ην ζχζηεκα απηφ δελ ήηαλ stand-alone, δελ ζα απαηηνχληαλ ε επαλαπιεθηξνιφγεζε ησλ ζπληαγψλ θαζψο απηέο ζα ήηαλ άκεζα δηαζέζηκεο (κέζσ ηεο επηθνηλσλίαο ησλ ζπζηεκάησλ) απφ ηε ρξνληθή ζηηγκή έθδνζεο ηνπο ζην θιηληθφ ηκήκα. Δπίζεο, ν ινγαξηαζκφο ηνπ αζζελή ζα ελεκεξσλφηαλ γηα νπνηαδήπνηε ρξέσζε απφ ηε ρξνληθή ζηηγκή εθηέιεζεο κηαο ζπληαγήο. Σξίηε γεληά: Καηά ηελ πεξίνδν απηή έγηλε ε εκθάληζε ησλ πξνζσπηθψλ ππνινγηζηψλ θαη ε ρξήζε ησλ ηνπηθψλ δηθηχσλ ππνινγηζηψλ (Local Area Networks LAN). Έηζη, πνιινί πξνκεζεπηέο πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ αλαγθάζηεθαλ λα δψζνπλ ζηα ζπζηήκαηα ηνπο ηε δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο κε άιια ζπζηήκαηα. Δπίζεο, θαηά ην ρξνληθφ απηφ δηάζηεκα άξρηζε θαη ε ζεκειίσζε ησλ πξψησλ πξνηχπσλ ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ, πξσηνθφιισλ δηθηχσλ θαη ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο αξρείσλ δεδνκέλσλ. Χο απνηέιεζκα, νη πξνκεζεπηέο ΠΝ άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ άιισλ πξνκεζεπηψλ, κεξηθά απφ ηα νπνία ζπκπεξηιάκβαλαλ θαη γιψζζεο δηαρείξηζεο δεδνκέλσλ κέζσ ησλ νπνίσλ δηλφηαλ ε δπλαηφηεηα αλάθηεζεο δεδνκέλσλ πνπ δηαρεηξίδνληαλ άιιεο εθαξκνγέο.[9] Σέηαξηε γεληά: 1991 έσο ζήκεξα Απφ ην 1991 έρεη αξρίζεη λα εκθαλίδεηαη κηα λέα γεληά ΠΝ, αλ θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πξνεγνχκελεο γεληάο δελ έρνπλ εθιείςεη εληειψο. Τπάξρνπλ δηάθνξνη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηε γεληά απηή, φπσο ε αχμεζε ηεο δπλαηφηεηαο ζχλδεζεο δηθηχσλ ππνινγηζηψλ, ε δπλαηφηεηα εγθαηάζηαζεο θαη ρξήζεο ελφο ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ ζε πεξηζζφηεξα απφ έλα ζεκεία θαη ε αχμεζε θαη ε θαζηέξσζε πξνηχπσλ ζηε ιεηηνπξγία ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ. Με ηνλ φξν πξφηππν, ελλννχκε ηνλ θνηλφ ηξφπν ζεψξεζεο θαη αληηκεηψπηζεο ελφο ζπγθεθξηκέλνπ ζέκαηνο. Έηζη, ζηνλ ρψξν ηεο πιεξνθνξηθήο ζην δηάζηεκα απηφ εκθαλίζηεθαλ πξφηππα επηθνηλσλίαο ππνινγηζηψλ, παξαγσγήο δεδνκέλσλ θ.ι.π. ηα νπνία έδσζαλ ηε δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο δηαθνξεηηθψλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ (ζην ίδην γεσγξαθηθφ ζεκείν ή ζε δηαθνξεηηθά). Απφ ηε κειέηε ησλ ηεζζάξσλ γεληψλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ παξαηεξνχκε φηη νη αιιαγέο ζηε ιεηηνπξγία θαη ηε δνκή ησλ λνζνθνκείσλ (νη νπνίεο ππαγνξεχνληαη απφ ηελ νηθνλνκηθή πνιηηηθή, ηηο θνηλσληθέο πηέζεηο, ηε ζπγρψλεπζε ησλ πξνκεζεπηψλ, θ.ι.π.) δεκηνπξγνχλ ζπρλά ηελ αλάγθε γηα ηερλνινγηθή αιιαγή. Αξρηθά, ιίγα λνζνθνκεία αληηιακβάλνληαη ηελ χπαξμε ηεο αλάγθεο γηα αιιαγή. Με ηελ πάξνδν φκσο ηνπ ρξφλνπ, ε αιιαγή απηή γίλεηαη αληηιεπηή θαη ηα λνζνθνκεία πξνζαξκφδνληαη ζε απηήλ. Ζ πξνζαξκνγή απηή γίλεηαη κε ζεκαληηθή επηηάρπλζε. ε έλα ρξνληθφ ζεκείν ρ ε επηηάρπλζε απηή κεηψλεηαη, θαζψο ηα πεξηζζφηεξα λνζνθνκεία έρνπλ πξνζαξκνζηεί ζε απηήλ. ην ηέινο ηεο θακπήο πξνζαξκνγήο αληηζηνηρνχλ ηα λνζνθνκεία πνπ δελ κπφξεζαλ λα πξνζαξκνζηνχλ ζηελ αιιαγή θαη ησλ νπνίσλ ε επηβίσζε αξρίδεη λα ακθηζβεηείηαη. 63

64 5.2 Ση είλαη ην Οινθιεξσκέλν Πιεξνθνξηαθό ύζηεκα ηαλ αθνχκε ηελ θξάζε πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα, ηφηε φινη ζθεθηφκαζηε πσο απηά ζρεηίδνληαη κε ηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο θαη ηελ επηθνηλσλία θαη ε αλάινγε έκθαζε απνδίδεηαη ζηνλ ηερλνινγηθφ ηνκέα. Απνηειεί γεληθφηεξα πξαγκαηηθφηεηα φηη νη πεξηζζφηεξεο ηερλνινγηθέο απνθαιχςεηο ζεσξνχληαη εληππσζηαθέο θαη φηη απηέο νπζηαζηηθά είλαη ην κέζν γηα λα επηηεπρζεί έλαο ζηφρνο, φπνπ γηα θάζε επηρείξεζε ν ζηφρνο απηφο είλαη ε απνηειεζκαηηθή ηεο δηνίθεζε 1. Έλα πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα κπνξεί λα απνηειεί κηα εηδηθή θαηεγνξία ελφο ζπζηήκαηνο, ζην νπνίν ηα θπξηφηεξα ζηνηρεία ηνπ λα είλαη νη άλζξσπνη, νη δηαδηθαζίεο θαη ηα κεραλήκαηα ηα νπνία αιιειεπηδξνχλ κε ηέηνηνπο ηξφπνπο ψζηε λα ζπλεξγάδνληαη κε ζθνπφ λα επεμεξγαζηνχλ δηάθνξα δεδνκέλα γηα λα παξέρνπλ ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο ζηνλ ρξήζηε. Με βάζε ηα παξαπάλσ ινηπφλ, ζα κπνξνχζε λα νξηζηεί πσο έλα πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα είλαη νπζηαζηηθά έλα επηρεηξεζηαθφ ζχζηεκα ην νπνίν κπνξεί λα επεμεξγαζηεί δεδνκέλα απφ ην εζσηεξηθφ θαη εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο επηρείξεζεο θαη λα παξέρεη θαηάιιειεο πιεξνθνξίεο ζηελ δηνίθεζε ηεο κε ζθνπφ λα ιεθζνχλ γξήγνξα ζσζηέο θαη έγθπξεο απνθάζεηο. Σν θάζε πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα αλαθέξεηαη ζηελ ξνή ησλ πιεξνθνξηψλ κέζα ζε κηα επηρείξεζε θαη κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ, αθνχ πεξηιακβάλεη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ε επηρείξεζε ζπιιέγεη, ρξεζηκνπνηεί θαη θαηαρσξεί. Ο ζθνπφο πνπ ε επηρείξεζε ηηο ρξεζηκνπνηεί, είλαη ε παξνρή ηεο θαηάιιειεο πιεξνθνξίαο ζηνπο δηεπζπληέο ηεο πξνθεηκέλνπ απηνί λα πάξνπλ ηηο θαηάιιειεο απνθάζεηο. Γηα ην ζθνπφ απηφ ινηπφλ, έλα πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα απνηειείηαη απφ ηα αθφινπζα ηέζζεξα (4) ζηνηρεία: Σςλλογή δεδομένων: Σα δεδνκέλα αθνξνχλ αξηζκνχο, γεγνλφηα, ζπδεηήζεηο, δηαδφζεηο θ.α. Αποθήκεςζη δεδομένων: Σα δεδνκέλα είλαη δπλαηφ λα απνζεθεπηνχλ ζην κπαιφ ηνπ αηφκνπ, ζε θαξηεινζήθε, ζε αξρείν ή ζε ηξάπεδα δεδνκέλσλ Ζ/Τ. Δπεξεπγαζία δεδομένων: Ζ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ πεξηιακβάλεη θπξίσο ηελ αλάιπζε, θσδηθνπνίεζε, ηαμηλφκεζε θαη ζχλζεζή ηνπο. Παποςζίαζη ηηρ πληποθοπίαρ: Ζ παξνπζίαζε ηεο πιεξνθνξίαο ζην ρξήζηε γίλεηαη ζηε κνξθή πνπ απηφο ηε ρξεηάδεηαη. Έλα παξάδεηγκα, ηδηαίηεξα γλσζηφ ηα ηειεπηαία ρξφληα, είλαη ηα κεραλήκαηα απηφκαηεο ζπλαιιαγήο (Automatic Teller Machine, ATM). Σα ATM απνηεινχληαη απφ IS ηα νπνία εθαξκφδνπλ ηελ παξνρή ηεο 24σξεο ππεξεζίαο, αλάιεςε/θαηάζεζε 64

65 κεηξεηψλ, ελεκέξσζε θιπ. Σα κέξε φκσο ηεο ηειεπηθνηλσλίαο, ησλ ππνινγηζηψλ, θαη ηνπ ινγηζκηθνχ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαη πνπ απνηεινχλ ην κεραληζκφ κέζσ ηνπ νπνίνπ παξέρεηαη ε ππεξεζία είλαη ηα ζηνηρεία ελφο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο. Με ηελ έλλνηα Ηαηξηθφ Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα νξίδνπκε έλα νινθιεξσκέλν ζχζηεκα πιεξνθνξηψλ ηαηξηθνχ ελδηαθέξνληνο. Οη πιεξνθνξίεο απηέο είλαη ζε ςεθηαθή κνξθή θαη θαηεγνξηνπνηνχληαη ζε πνιπεπίπεδα αλαιφγσο ηεο ζεκαηνινγίαο πνπ άπηνληαη. Βέβαηα, πεξαηηέξσ εμεηδηθεπκέλεο θαηεγνξηνπνηήζεηο γίλνληαη είηε βάζεη ρξνληθήο πεξηφδνπ ζπιινγήο ή θαη ελδηαθέξνληνο είηε πεξηνρηθά φζνλ αθνξά ηνλ ηφπν ζπιινγήο θαη ρξεζηκνπνίεζεο. Οινθιεξσκέλν ραξαθηεξίδεηαη ην ζχζηεκα πνπ εκπεξηέρεη πιήξεο ζχλνιν θαηεγνξηψλ γηα φισλ ησλ εηδψλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ην αθνξνχλ. Έηζη, ζηελ πεξίπησζε ηνπ ηαηξηθνχ ζπζηήκαηνο, πξέπεη λα ππάξρνπλ πιεξνθνξίεο ηφζν δηνηθεηηθνχ-νηθνλνκηθνχ φζν θαη θιηληθνχ, εξγαζηεξηαθνχ θαη θαξκαθεπηηθνχ ελδηαθέξνληνο δνκεκέλεο κε ηέηνηνλ ηξφπν ψζηε λα επηηξέπεηαη ε γξήγνξε, αθξηβήο θαη αζθαιήο ελεκέξσζε ή ζπιινγή πιεξνθνξίαο. Αθφκε, πξέπεη λα παξέρεη ηε δπλαηφηεηα νξηδφληηαο δηαζχλδεζεο κε παξφκνηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πνπ δε βξίζθνληαη ζηνλ ίδην ρψξν ψζηε λα ζπγθξνηνχλ φια απηά καδί έλα επξχηεξν ζχζηεκα δηαρείξηζεο πιεξνθνξηψλ ηαηξηθνχ ελδηαθέξνληνο. Οη κείδνλνο ζεκαζίαο παξάγνληεο πνπ αθνξνχλ ζήκεξα ηελ πινπνίεζε ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο εληνπίδνληαη ζην ραξαθηήξα πνπ ζα έρεη ε επηθνηλσλία θαη ζηηο ηερλνινγίεο πιεξνθνξηθήο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ην ζθνπφ απηφ. ζνλ αθνξά ηνλ πξψην παξάγνληα, ηίζεληαη ζέκαηα αζθάιεηαο, δηαηήξεζεο ηνπ απνξξήηνπ, ρξεζηηθφηεηαο θαη δπλαηφηεηαο εχθνιεο θαη εχινγεο επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ θαη εμαγσγήο ζπκπεξαζκάησλ. Δπί ηεο νπζίαο, ίζσο ε κεγαιχηεξε πξφθιεζε πνπ αληηκεησπίδνπλ νη ζρεδηαζηέο ηαηξηθψλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ είλαη ε απηνκαηνπνίεζε ιεηηνπξγηψλ πνπ βαζίδνληαη ζηελ αλζξψπηλε θξίζε θαη εκπεηξία κε ηξφπν ηέηνηνλ ψζηε ε δηαθίλεζε ηεο ηαηξηθήο πιεξνθνξίαο λα γίλεηαη κε ηξφπν αθελφο ηαρχ θη αθεηέξνπ ηθαλφ λα δηαθπιάμεη ηελ αλσλπκία ησλ αζζελψλ. Γηα ην δεχηεξν παξάγνληα, ηίζεληαη ζέκαηα ζπιινγήο, απνζήθεπζεο θαη ζπκπίεζεο δεδνκέλσλ, ζπκβαηφηεηαο θαη ζπλδεζηκφηεηαο ειεθηξνληθψλ εξγαιείσλ θαη ηέινο, ηαρχηεηαο θαη αζθάιεηαο κεηαθνξάο θαη κεηαγσγήο δεδνκέλσλ. πγθεθξηκέλα, έρνπλ πξνηαζεί θαηά θαηξνχο δηάθνξεο ηππνπνηεκέλεο κνξθέο ζπιινγήο ζηνηρείσλ πνπ είλαη επξχηεξα γλσζηέο, αλεμαξηήησο είδνπο, κε ηελ επσλπκία <<Ηαηξηθφο Φάθεινο >>. Ο <<Ηαηξηθφο Φάθεινο>> δελ αλαθέξεηαη απαξαίηεηα ζε λνζειεπφκελν αιιά ηφζν ζε ηαηξνχο φζν θαη ζε εξεπλεηέο ή θνηηεηέο. Βέβαηα, ζε θάζε πεξίπησζε απηφο πξέπεη λα έρεη δηαθνξεηηθή κνξθή αλαιφγσο ην ζθνπφ θαη ηηο αλάγθεο πνπ εμππεξεηεί. Ο φγθνο θαη ε πθή ησλ δεδνκέλσλ πνπ ζα έρεη ν <<Ηαηξηθφο Φάθεινο>> έρνπλ σο ζπλέπεηα ηελ απαίηεζε γηα δηθηπαθέο ζπλδέζεηο κεγάινπ εχξνπο θαη αμηνπηζηίαο θαζψο θαη πςειψλ ηαρπηήησλ. Σα ζχγρξνλα κέζα κεηάδνζεο επηηξέπνπλ έλα ηέηνην είδνο ζχλδεζεο αιιά πξνβιήκαηα κπνξνχλ λα εκθαληζηνχλ ιφγσ πιεζψξαο πξσηνθφιισλ κεηάδνζεο θαη ηεο ζρεηηθήο αζπκβαηφηεηαο πνπ ηα δηαθξίλεη. Γη' απηφ, άιισζηε, είλαη θαίξηα ε ζπκθσλία ζ' έλα θνηλφ κνληέιν αλάπηπμεο ηαηξηθνχ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο. Δλ θαηαθιείδη, επηγξακκαηηθά αλαθέξνπκε ηηο πνηθίιεο αξρηηεθηνληθέο ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο ελφο ηαηξηθνχ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο. Απηέο εληνπίδνληαη ζε: 1. Κεληξηθνπνηεκέλν ύζηεκα: Αθνξά ηελ εγθαηάζηαζε ελφο Κεληξηθνχ Τπνινγηζηηθνχ πζηήκαηνο ζην νπνίν ε επεμεξγαζία ησλ πιεξνθνξηψλ γίλεηαη αλεμαξηήησο είδνπο Δθαξκνγήο. 65

66 2. Καηαλεκεκέλν ύζηεκα: Αθνξά ηελ εγθαηάζηαζε δηαθνξεηηθψλ ζηαζκψλ εξγαζίαο πνπ νλνκάδνληαη θφκβνη θαζψο θαη πνιιψλ ηεξκαηηθψλ ππνινγηζηψλ πνπ δηαζπλδένληαη θαηάιιεια κέζσ κηαο εληαίαο δηεπαθήο. 3. Aξζξσηό ύζηεκα: Αθνξά ηελ εγθαηάζηαζε αλεμάξηεησλ ζηαζκψλ εξγαζίαο πνπ εμππεξεηνχλ απηφλνκα ζπγθεθξηκέλεο ιεηηνπξγηθέο πεξηνρέο εθκεηαιιεπφκελνη ηνπο πφξνπο ηνπ ζπζηήκαηνο. Σα πεξηζζφηεξα λνζνθνκεία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο δηαζέηνπλ εδψ θαη πνιιά ρξφληα, νινθιεξσκέλα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα. Σα ζπζηήκαηα απηά θαιχπηνπλ ηφζν ηηο δηαρεηξηζηηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ ζπγθξνηεκάησλ φζν θαη ηηο ηαηξηθέο ππεξεζίεο. Χζηφζν ζηα πεξηζζφηεξα λνζνθνκεία ιεηηνπξγνχλ απνηειεζκαηηθά θαη ζπζηεκαηηθά κφλν ηα ηκήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ θαιχπηνπλ ηηο δηαρεηξηζηηθέο αλάγθεο ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ. ε απηέο πεξηιακβάλνληαη ε εηζαγσγή αζζελψλ, νη δηαδηθαζίεο εμφδνπ, ε αληηκεηψπηζε ησλ νηθνλνκηθψλ ζεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ παξακνλή ηνπ αζζελνχο, Πεξηιακβάλνπλ επίζεο θαη δηάθνξα ππνζπζηήκαηα ηα νπνία θαιχπηνπλ ηε δηαρείξηζε ησλ θαξκάθσλ, ηελ εληνιή δηεμαγσγήο ησλ απαξαηηήησλ δηαγλσζηηθψλ βηνρεκηθψλ εμεηάζεσλ θαη ηε δηαρείξηζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ, ηελ εληνιή θαη δηαρείξηζε ησλ άιισλ δηαγλσζηηθψλ εμεηάζεσλ θαη ησλ απνηειεζκάησλ ηνπο. Μεηαμχ απηψλ, ραξαθηεξηζηηθφηεξε είλαη ίζσο ε πεξίπησζε ηεο δηαρείξηζεο ησλ απεηθνληζηηθψλ κεζφδσλ θαη ησλ απνηειεζκάησλ ηνπο. Σα ζπζηήκαηα απηά είλαη γλσζηά ζηε βηβιηνγξαθία, σο ζπζηήκαηα PACS (Picture Archiving and Communication Systems). ηελ Διιάδα κέρξη ην 2001, δελ είραλ εγθαηαζηαζεί ζπζηήκαηα PACS. Σν πξψην νινθιεξσκέλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα λνζνθνκείνπ, εγθαηαζηάζεθε ζην Χλάζεην Καξδηνρεηξνπξγηθφ Κέληξν ην 1985, αιιά δελ αμηνπνηήζεθε ην ηαηξηθφ ηνπ ηκήκα. Σν 2001 ην ζχζηεκα αληηθαηαζηάζεθε απφ λεψηεξν. Απφ ηνπο πξσηνπφξνπο ζηνλ ηνκέα πξέπεη λα ζεσξείηαη θαη ην λνζνθνκείν ΑΥΔΠΑ ηεο Θεζζαινλίθεο. ήκεξα (2001) πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα δηαζέηνπλ ην λνζνθνκείν Γ. Γελλεκαηάο ησλ Αζελψλ θαη ην Παλεπηζηεκηαθφ λνζνθνκείν Αξεηαίεην. ε κεγάιν αξηζκφ λνζνθνκείσλ ππάξρνπλ εγθαηεζηεκέλα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πνπ θαιχπηνπλ φκσο, σο έλα βαζκφ κφλν, ηηο αλάγθεο δηαρείξηζεο. Σν ζχζηεκα ηνπ "Αηηηθνχ" Ννζνθνκείνπ (λέν λνζνθνκείν ζην Υατδάξη - πηζαλή έλαξμε ιεηηνπξγίαο ην 2003), ζα πξέπεη λα είλαη ινγηθά ην πιένλ ζχγρξνλν (εγθαηάζηαζε 2002). 5.3 ηνηρεία ησλ πιεξνθνξηαθώλ ζπζηεκάησλ Έλα πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ην νπνίν βαζίδεηαη ζε κηα κνλάδα Ζιεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ή δηαθνξεηηθά ζε κηα κνλάδα Computer Based Information System CBIS, απνηειείηαη απφ ηα παξαθάησλ ζηνηρεία: Λογιζμικό : Γειαδή πξνγξάκκαηα ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, δνκέο δεδνκέλσλ θαη ηε ζρεηηθή ηεθκεξίσζή ηνπο. Σν ινγηζκηθφ πινπνηεί ηε ινγηθή ηεο κεζνδνινγίαο, ηεο δηαδηθαζίαο ή ηνπ ειέγρνπ πνπ απαηηείηαη, πξνο εμππεξέηεζε, άκεζα ηνπ ρξήζηε θαη έκκεζα νιφθιεξνπ ηνπ παξαγσγηθνχ ζπζηήκαηνο. Παξάγεη κε ηνλ ηξφπν απηφ πιεξνθνξίεο, δειαδή επεμεξγαζκέλα δεδνκέλα ζε σθέιηκε κνξθή γηα απηφλ πνπ ηα απνθηά. Υλικό : Δίλαη νη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ εξγαιεία θαη νπνηεζδήπνηε άιιεο ζπζθεπέο πνπ ιεηηνπξγνχλ πεξηθεξεηαθά. Ανθπώπινο Γςναμικό : Ο ξφινο ηνπ αλζξψπνπ ζαλ νπζηαζηηθή νληφηεηα ζηα πιαίζηα ιεηηνπξγίαο ελφο Πιεξνθνξηαθνχ πζηήκαηνο ζπρλά κεηψλεηαη. Οη ρξήζηεο φκσο ηνπ 66

67 Π είλαη νη θχξηνη αμηνινγεηέο ηνπ, αθνχ ην ρξεζηκνπνηνχλ θαζεκεξηλά πξνο δηεθπεξαίσζε δηαθνξεηηθψλ επηρεηξεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Άιισζηε ην Π ζρεδηάδεηαη κε βάζε ηηο απαηηήζεηο ησλ ρξεζηψλ, νη νπνίνη δηακνξθψλνπλ ππφ πεξηνξηζκνχο ην ηειηθφ πξντφλ ινγηζκηθνχ. Βάζη Γεδομένων : Λέγνληαο δεδνκέλα ελλννχκε κηα αλαπαξάζηαζε ζηνηρείσλ ή ελλνηψλ κε ηξφπν ν νπνίνο επηηξέπεη ηελ επεμεξγαζία ηνπο. αλ Βάζε Γεδνκέλσλ νξίδεηαη κηα κεγάιε νξγαλσκέλε ζπιινγή δεδνκέλσλ, ηα νπνία επεμεξγάδνληαη κε ηε βνήζεηα ινγηζκηθνχ. Τεκμηπίωζη : Σα εγρεηξίδηα, νη θφξκεο θαη θάζε άιινπ είδνπο επεμεγεκαηηθή γξαπηή πιεξνθνξία πνπ θαζνξίδεη ηε ρξήζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο. Γιαδικαζίερ : Σα βήκαηα πνπ νξίδνπλ ηε ζπγθεθξηκέλε ρξήζε θάζε ζηνηρείνπ ηνπ Πιεξνθνξηαθνχ πζηήκαηνο. Πσο εμεγνύληαη νη έλλνηεο «δεδνκέλα», «πιεξνθνξία» θαη «πιεξνθόξεζε» ζηηο κέξεο καο Ζ πιεξνθφξεζε σο ζηνηρείν βαζίδεηαη ζηελ έλλνηα ηεο πιεξνθνξίαο θαη νη πιεξνθνξίεο ζηα δεδνκέλα. Σα δεδνκέλα απνηεινχλ έλα γλσζηφ γεγνλφο ή κηα κε επεμεξγαζκέλε εηθφλα. Σν θάζε δεδνκέλν κπνξεί κέζσ ζσζηήο επεμεξγαζίαο λα ιάβεη κηα πην εμεηδηθεπκέλε κνξθή θαη λα αλαθέξεηαη ζε έλα ζπγθεθξηκέλν γεγνλφο. Ζ πιεξνθνξία απνηειεί ην απνηέιεζκα ηεο επεμεξγαζίαο θαη ζχλζεζεο ησλ δεδνκέλσλ φπσο αλαθέξεηαη θαη ζην ζρήκα Νν. 1 2 ζηελ παξαθάησ εηθφλα θαη ε επεμεξγαζία πνπ επηδέρνληαη νη πιεξνθνξίεο δεκηνπξγνχλ θάπνηεο πιεξνθνξίεο αλψηεξνπ επηπέδνπ, φπσο δεπηεξνγελείο, ηξηηνγελείο, θιπ. Σρήκα Νν. 1 : Μεηαηξνπή Γεδνκέλσλ ζε Πιεξνθνξίεο Γεδνκέλα Επεξεργασία Πιεξνθνξία Ζ έλλνηα ηεο πιεξνθφξεζεο απνηειεί νπζηαζηηθά ηελ ζπλνιηθή εηθφλα ηελ νπνία κπνξεί λα πξνζθέξεη έλα ζχλνιν πιεξνθνξηψλ θαη πνπ ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε κπνξεί λα είλαη ν δηεπζπληήο πξνζσπηθνχ ηεο εηαηξείαο θαη νπνίεο θαηέρεη ζπγθεθξηκέλεο πιεξνθνξίεο γηα ηηο ειηθίεο ησλ ππαιιήισλ θαη ηηο εκεξνκελίεο γέλλεζεο ηνπο. Βέβαηα φζν ην ζχλνιν απηφ ηπγράλεη λα είλαη κεγαιχηεξν θαη αμηνπνηήζηκν, ηφζν ε πιεξνθφξεζε απνδεηθλχεηαη θαιχηεξεο βάζεο. Ζ πνξεία ησλ δεδνκέλσλ θαη ησλ πιεξνθνξηψλ ζε κηα επηρείξεζε, ε κεηαηξνπή απηψλ ζε πιεξνθνξίεο θαη ε βνήζεηα ηνπο ζηελ ιήςε ησλ απνθάζεσλ πξαγκαηνπνηείηαη φπσο απεηθνλίδεηαη ζην παξαθάησ ζρήκα. 67

68 Πνηα ε Γύλακε θαη ε Αμία ησλ Νέσλ Σερλνινγηώλ Ζ πιεξνθνξηθή θαη νη λέεο ηειεπηθνηλσληαθέο ηερλνινγίεο κεηέβαιαλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ θιαζηθνχ κνληέινπ παξνρήο ππεξεζηψλ, παξέρνληαο θάπνηα λέα «εξγαιεία» ζηηο επηρεηξήζεηο γηα ηελ άζθεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο κε ζηφρν ηελ αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηάο ηνπο θαη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ δηακνξθνχκελσλ αλαγθψλ ησλ πειαηψλ. Ζ ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ επηθνηλσλίαο θαη ησλ ζπζηεκάησλ ηεο πιεξνθνξηθήο ζην πεξηβάιινλ ηεο επηρείξεζεο παξνπζηάδεη κηαο δηπιήο θαηεχζπλζεο αιιειεμάξηεζε : από ηε κηα, ε ρξήζε ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ λέσλ ηερλνινγηώλ ππνζηεξίδεη ηελ εθπιήξσζε ηεο ππάξρνπζαο ζηξαηεγηθήο ησλ επηρεηξήζεσλ από ηελ άιιε όκσο, κέζα από ηηο λέεο απηέο ηερλνινγίεο δηακνξθώλνληαη θαη αλαπηύζζνληαη λέεο ζηξαηεγηθέο ζηνλ ηνκέα ηεο πιεξνθνξηθήο 5.4 Πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πγείαο θαη θξηηήξηα αμηνιόγεζήο ηνπο Σα δηαθνξεηηθά ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πγείαο πνπ ιεηηνπξγνχλ είηε ζε δηαθνξεηηθέο ρψξεο είηε αθφκα θαη εληφο ηεο επηθξάηεηαο κηαο ρψξαο, πξέπεη λα πιεξνχλ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο, ηφζν γηα λα κπνξνχκε λα ηα αμηνινγήζνπκε, φζν θαη γηα λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο απαηηήζεηο φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ νληνηήησλ. Ζ παξνπζίαζε νξηζκέλσλ ηέηνησλ θξηηεξίσλ είλαη ην αληηθείκελν απηνχ ηνπ θεθαιαίνπ. Αζθάιεηα πηζηνπνίεζε ηαπηόηεηαο - αμηνπηζηία Ζ αζθάιεηα απνηειεί έλα εμαηξεηηθά ζεκαληηθφ θνκκάηη ησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πγείαο. Καη αξράο νη βάζεηο δεδνκέλσλ πνπ δηαζέηνπλ ζηνηρεία ησλ αζζελψλ πξέπεη λα είλαη απνιχησο αζθαιείο, ψζηε λα κε δίδεηαη ε δπλαηφηεηα ζε επίδνμνπο εηζβνιείο λα δνπλ ή αθφκα θαη λα αιιάμνπλ πνιχηηκα ζηνηρεία αζζελψλ. Ζ αζθάιεηα πξέπεη λα ππάξρεη ζε φια ηα ζηάδηα ηεο χπαξμεο κηαο πιεξνθνξίαο, δειαδή φρη κφλν κέζα ζηε βάζε δεδνκέλσλ, αιιά θαη θαηά ηε κεηάδνζε ηεο πιεξνθνξίαο απφ ηνλ αζζελή ή θαη πξνο ηνλ ηαηξφ ηνπ αζζελνχο. Ζ κεηάδνζε απηή, δεδνκέλνπ φηη ζα γίλεηαη είηε ελζχξκαηα είηε αζχξκαηα, πξνυπνζέηεη ηελ χπαξμε ησλ απζηεξφηεξσλ ηερληθψλ αζθαιείαο, θπξίσο ζηηο πεξηπηψζεηο 68

69 αζπξκάησλ κεηαδφζεσλ (νη νπνίεο ηείλνπλ λα γίλνπλ θαη ν θαλφλαο), φπνπ νη εηζβνιέο είλαη αθφκα πεξηζζφηεξν εχθνιεο. Δθηφο απφ ηελ αζθάιεηα, ζεκαληηθφ θνκκάηη ζηελ ίδηα νηθνγέλεηα θξηηεξίσλ παίδεη ε δπλαηφηεηα πηζηνπνίεζεο ηαπηφηεηαο, ψζηε λα κελ κπνξεί έλαο επίδνμνο εηζβνιέαο λα ρξεζηκνπνηήζεη ζηνηρεία άιινπ θαη λα δεη ειεθηξνληθέο πιεξνθνξίεο πγείαο πνπ δε ζα ηνπ επηηξεπφηαλ δηαθνξεηηθά. Γηα ην ζθνπφ απηφ ππάξρνπλ πνιιέο ηερληθέο, αιιά θαη πάιη ην ζέκα απηφ γίλεηαη πεξηζζφηεξν ζχλζεην, φζν πην ζχλζεηεο γίλνληαη νη ππνδνκέο παξνρήο ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πγείαο, ιφγσ ησλ απμαλνκέλσλ απαηηήζεσλ. Γηαιεηηνπξγηθόηεηα Ζ δηαιεηηνπξγηθφηεηα απνηειεί έλα θξηηήξην επηηπρίαο ησλ ειεθηξνληθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο πνπ γίλεηαη νινέλα θαη ζεκαληηθφηεξν. Με ηνλ φξν απηφ ελλννχκε ηε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο θαη ρξήζεο ηεο πιεξνθνξίαο κε εληαίν θαη απνηειεζκαηηθφ ηξφπν απφ δηαθνξεηηθνχο νξγαληζκνχο θαη πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα. Με άιια ιφγηα δε, δηαιεηηνπξγηθφηεηα είλαη ε δπλαηφηεηα αληαιιαγήο θαη ελνπνίεζεο (integration) κεραλαγλψζηκσλ δεδνκέλσλ πνπ πξνέξρνληαη απφ δηαθνξεηηθά πιεξνθνξηαθά πεξηβάιινληα κέζσ ηεο πηνζέηεζεο θνηλψλ πξνηχπσλ. ηελ πεξίπησζε ησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πγείαο, ε θχζε ηεο πξνο απνζήθεπζε θαη πξνο κεηάδνζε πιεξνθνξίαο πνπ ηελ θαζηζηά ηφζν επείγνπζα, φζν θαη επάισηε, θάλεη ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα λα είλαη κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο απαηηήζεηο ησλ ζχγρξνλσλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη θαηαζθεπαζηέο ζπζθεπψλ, νη πάξνρνη ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη νη πάξνρνη ινγηζκηθνχ, πξέπεη λα βαζίδνληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο δηαδηθαζίεο θαη πξφηππα πνπ λα δηεπθνιχλνπλ ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα. Ζ Δηδηθή Τπεξεζία Γηαρείξηζεο ηνπ Δ.Π. «Κνηλσλία Σεο Πιεξνθνξίαο», ζην πιαίζην ηνπ Γ ΚΠ, ρξεκαηνδνηεί δξάζεηο Πιεξνθνξηθήο θαη Σειεπηθνηλσληψλ ζην Γεκφζην ηνκέα. ηφρνο ησλ δξάζεσλ απηψλ είλαη ε νινθιεξσκέλε, αμηφπηζηε θαη άκεζε παξνρή ηειεκαηηθψλ ππεξεζηψλ πξνο ηνλ πνιίηε θαη ηηο επηρεηξήζεηο. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ απηνχ είλαη απαξαίηεην νη λέεο ππνδνκέο θαη εθαξκνγέο λα είλαη ζπκβαηέο θαη λα δηαζθαιίδεηαη ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα κεηαμχ ηνπο. Ζ Δηδηθή Τπεξεζία Γηαρείξηζεο ηνπ Δ.Π. «Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο», αλαγλσξίδνληαο ηελ θξηζηκφηεηα ηνπ ζέκαηνο θαη κε ζηφρν αθ' ελφο ηελ έγθαηξε ελεκέξσζε φισλ ησλ ελδηαθεξφκελσλ κεξψλ γηα ην εγρείξεκα απηφ θαη αθ' εηέξνπ ηελ αληαιιαγή απφςεσλ κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγηθή ηνπο ζχλζεζε ζηε δηακφξθσζε ζρεηηθήο πνιηηηθήο, μεθηλά δηαδηθαζία δεκφζηαο δηαβνχιεπζεο κε φινπο ηνπο ελδηαθεξφκελνπο θνξείο: Τπνπξγεία, επνπηεπφκελνπο θνξείο, πξνκεζεπηέο θαη εηαηξίεο αλάπηπμεο ινγηζκηθνχ, εηαηξείεο πκβνχισλ, πξνκεζεπηέο εμνπιηζκνχ (hardware), ζπιινγηθνχο θνξείο ησλ αλσηέξσ, ζπλδηθαιηζηηθέο ελψζεηο εξγαδνκέλσλ θαη κέιε ηεο επηζηεκνληθήο θαη εξεπλεηηθήο θνηλφηεηαο. Ζ πξναλαθεξζείζα πξσηνβνπιία, πέξαλ ηεο χπαξμεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο σο κειέηεο γηα ηελ δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ θαη ηνπ ππνδείγκαηνο ηερληθψλ πξνδηαγξαθψλ, ζπκβάιιεη ζηνλ ζπληνληζκφ φισλ ησλ Τπνπξγείσλ ζην πιαίζην ηεο νκάδαο εξγαζίαο γηα ηελ δηαιεηηνπξγηθφηεηα, ψζηε εληφο ηνπ επνκέλνπ εμακήλνπ λα αξρίζεη ε εθαξκνγή ηνπ πιαηζίνπ δηαιεηηνπξγηθφηεηαο κε ηελ δηαζχλδεζε ππαξρφλησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζπκθψλα κε ηηο πξνηεξαηφηεηεο ησλ αξκνδίσλ Τπνπξγείσλ. 69

70 Πξόηππα ε γεληθέο γξακκέο, ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ζπλδέεηαη θαη κε ηε δεκηνπξγία πξνηχπσλ, δειαδή θνηλψλ ηξφπσλ ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο πιηθνχ θαη ινγηζκηθνχ, ηνπο νπνίνπο πξέπεη ππνρξεσηηθά λα ηεξνχλ φιεο νη εκπιεθφκελεο νληφηεηεο, ψζηε θαη κεγαιχηεξε αμία λα δψζνπλ ζηα πξντφληα θαη ππεξεζίεο ηνπο, αιιά θαη λα απνθηήζνπλ κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά. Δπί παξαδείγκαηη, ε Γαιιία, ε νπεδία, ε Οιιαλδία θαη άιιεο ρψξεο πξνζπαζνχλ λα πξνηππνπνηήζνπλ ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πγείαο, είηε κέζσ ηεο πηνζέηεζεο δηθψλ ηνπο εζληθψλ πξνηχπσλ, είηε ρξεζηκνπνηψληαο παξαιιαγέο επξέσο γλσζηψλ πξνηχπσλ γηα ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πγείαο, φπσο είλαη ηα: α) Health Level Seven (HL7) β) DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine) γ) ICD10 δ) SNOMED θαη ε) medical semantics, ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ αγνξά ηειεπηθνηλσληαθψλ ζπζηεκάησλ θαη ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο πγείαο επί ρξφληα. Άιια θξηηήξηα Πξνθαλψο γηα ηε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ησλ δηαθφξσλ ειεθηξνληθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο απαηηείηαη νη ππεξεζίεο απηέο λα είλαη θαηλνηφκεο θαη λα είλαη ζχκθσλεο κε ηηο πξνηεξαηφηεηεο πνπ έρεη ζέζεη ε Δπξσπατθή Έλσζε. Με άιια ιφγηα, ην ηη πξνζθέξνπλ ηα δηάθνξα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πγείαο αλακθίβνια ηα δηαθνξνπνηεί κεηαμχ ηνπο θαη δίλεη ζηνλ εμσηεξηθφ παξαηεξεηή ηε δπλαηφηεηα λα ηα αμηνινγήζεη, ζχκθσλα κε ηηο επηζπκίεο ηνπ. Έηζη, νη ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη πξνζσπηθά έρνπλ λα θάλνπλ ζπλήζσο κε ηελ πξφιεςε αζζελεηψλ ή αλεπηζχκεησλ θαηαζηάζεσλ, θαζψο παξαθνινπζνχλ επί καθξφλ ηνλ αζζελή, ιακβάλνπλ δηάθνξα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία, αμηνινγνχλ ηε ζνβαξφηεηα ηεο θαζεκεξηλήο ηνπο θαηάζηαζεο θαη επηθνηλσλνχλ κε θάπνην λνζνθνκείν ή ηαηξείν αλαιφγσο ηεο αλάγθεο πνπ παξνπζηάδεηαη ζηνλ αζζελή. Σαπηφρξνλα, ππάξρεη πεξίπησζε νη ππεξεζίεο απηέο λα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα αλαγλψξηζεο πηζαλφλ πξνδηάζεζεο γηα θάπνηα αζζέλεηα, ε νπνία λα πξνθχπηεη απφ κέηξεζε δηαθφξσλ παξακέηξσλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ δηεπθνιχλεηαη ε έγθαηξε δηάγλσζε θαη άξα ζεξαπεία θάπνηαο αζζέλεηαο ή ελ γέλεη αληηκεηψπηζε νπνηνπδήπνηε ζρεηηθνχ πξνβιήκαηνο. Ζ αμηνπηζηία ησλ δηαθφξσλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθήο πγείαο απνηειεί έλα αθφκα θξηηήξην γηα ηελ αμηνιφγεζή ηνπο. Μία ππεξεζία θαηαπιεθηηθή γηα παξάδεηγκα δχλαηαη λα κελ είλαη αξθεηά αμηφπηζηε θαη άξα λα κελ αμηνινγείηαη σο επηηπρεκέλε. Αληίζεηα, κηα ππεξεζία ιηγφηεξν θαηλνηφκνο ή απαηηεηηθή, δχλαηαη λα είλαη εμαηξεηηθά αμηφπηζηε θαη απηφ λα ηελ θαζηζηά πνιχ πεηπρεκέλε γηα ηνπο ρξήζηεο ηεο (αζζελείο, ηαηξνχο, θιπ). Δπηπξνζζέησο, ε αμηνπηζηία ζρεηίδεηαη θαη κε ηελ αζχξκαηε ή κε κεηάδνζε, κε ην ζθεπηηθφ φηη νξηζκέλεο απφ ηηο ελ ιφγσ ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη αζχξκαηα αδπλαηνχλ λα πξνζθέξνπλ ηνλ ίδην βαζκφ αμηνπηζηίαο κε ελζχξκαηα παξερφκελεο ππεξεζίεο, θαζφηη εηδηθά ζηελ πεξίπησζε ρξήζεο πεξηζζνηέξσλ ηεο κίαο ηερλνινγηψλ, ν βαζκφο αμηνπηζηίαο θζίλεη εθζεηηθά θαη άξα ζπληζηά ζεκαληηθφ ζέκα πξνο αληηκεηψπηζε. Δπηπιένλ, έλα άιιν θξηηήξην αμηνιφγεζεο ησλ δηαθφξσλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πγείαο είλαη ην θαηά πφζν ηα ζπζηήκαηα πνπ εκπιέθεη είλαη επεκβαηηθά ή κε. ζν ιηγφηεξν επεκβαηηθά (ηδαληθά, θαζφινπ) είλαη ηα ζπζηήκαηα (πρ κεηξήζεηο κε αηζζεηήξεο, ρσξίο ηε ρξήζε θαζεηήξσλ), ηφζν θαιχηεξεο αμηνινγνχληαη νη 70

71 παξερφκελεο ππεξεζίεο. Απηφ είλαη ζχκθσλν θαη κε ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ε νπνία δεηάεη φζν ην δπλαηφλ κε επεκβαηηθέο κεζφδνπο. ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία ζπλαληάκε επίζεο πιεζψξα άιισλ θξηηεξίσλ γηα ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πγείαο, κεξηθά απφ ηα νπνία ζπλνςίδνληαη θαησηέξσ: Σα ππνζπζηήκαηα απφ ηα νπνία απνηειείηαη έλα ζχζηεκα πγείαο είλαη ζε γεληθέο γξακκέο θαζνξηζκέλα, αλαιφγσο ηνπ ζθνπνχ ηνλ νπνίν ην ζχζηεκα πξέπεη λα επηηειέζεη (HIS, LIS, RIS, PACS, disease management, telemedicine, home care, etc). Ο ηξφπνο ζπλδεζηκφηεηαο θαη ζπιιεηηνπξγίαο ηνπ θαζνξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ πνηφηεηα ηνπ φινπ ζπζηήκαηνο. ε έλα πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πγείαο πξέπεη λα ππάξρεη ε αλαγθαία πεξηγξαθή ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν δηαζθαιίδεηαη ε πξνζηαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα (security data privacy). Έλα αθφκα θξηηήξην είλαη ε αλαγθαία ππνδνκή ηνπ δηθηχνπ. Απηφ ζεκαίλεη φηη έλα πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πγείαο πξέπεη λα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ιεηηνπξγεί πάλσ απφ ζπγθεθξηκέλεο (πνιιέο) ππνδνκέο δηθηχνπ, ψζηε λα θαζίζηαηαη ηθαλφ λα πξνζθέξεη πνηθίιεο ππεξεζίεο, νη νπνίεο πάιη απνηεινχλ θξηηήξην ηεο επηηπρίαο ηνπ (eprescription ereferals, telemedicine, home care, rehabilitation care, patient summary, klp) 5.5 Παξνπζίαζε πιεξνθνξηαθώλ ζπζηεκάησλ πγείαο δηεζλώο Ζ.Π.Α ηηο ΖΠΑ επηηειείηαη ζεκαληηθφ έξγν γηα ηελ αλακφξθσζε ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο. πγθεθξηκέλα, ζηηο δηάθνξεο πνιηηείεο ησλ ΖΠΑ ζεκαληηθέο θαη θηιφδνμεο πξσηνβνπιίεο πξνζπαζνχλ λα βειηηψζνπλ ηελ πνηφηεηα ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο, λα επεθηείλνπλ ηελ θάιπςε ηνπ ζπζηήκαηνο, λα αληηκεησπίζνπλ ηηο αληζφηεηεο θαη λα ζπκβάινπλ ζηελ πξναγσγή ελφο πγηέζηεξνπ ηξφπνπ δσήο. Οη έλλνηεο Health Information Technology (HIT) θαη Electronic Health Information Exchange (HIE) απνηεινχλ ζεκαληηθέο ζπληζηψζεο πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. πγθεθξηκέλα, αλαγλσξίδνληαο ηε δπλαηφηεηα ηνπ ΖΗΣ λα βειηηψζεη ηα ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα πγείαο, πνιιέο εκπιεθφκελεο νληφηεηεο έρνπλ πξαγκαηνπνηήζεη ζεκαληηθά βήκαηα γηα λα δηεπξχλνπλ ηε ρξήζε θαη λα θαηαζηήζνπλ δπλαηή ηελ πξφζβαζε ζε πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πγείαο κε ηξφπν ειεθηξνληθφ. Πνιιέο είλαη νη ζρεηηθέο πξνθιήζεηο, νη νπνίεο δελ είλαη πάληα ηερληθέο, αιιά θαη ιεηηνπξγηθέο. Σν ακεξηθάληθν ζχζηεκα πγείαο δηαζέηεη πνιιέο αληηζέζεηο. Απφ ηε κία πιεπξά πξνζθέξεη κηα ζεηξά απφ ηηο πην πξνεγκέλεο ππεξεζίεο παγθνζκίσο, δηαζέηεη παξφρνπο άξηηα εθπαηδεπκέλνπο θαη ρξεζηκνπνηεί ζπρλά ηηο πιένλ ζχγρξνλεο ηερλνινγίεο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, νη ΖΠΑ θαηαλαιψλνπλ πεξηζζφηεξα ρξήκαηα αλά θεθαιή ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο απφ νπνηαδήπνηε άιιε αλεπηπγκέλε ρψξα, παξέρνληαο φκσο ίζα ή θαη ρεηξφηεξα απνηειέζκαηα αλαθνξηθά κε ηελ πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο. Δπηπξνζζέησο, νη ΖΠΑ είλαη ηειεπηαίεο ζε ζαλάηνπο παηδηψλ αλάκεζα ζε 23 βηνκεραλνπνηεκέλεο ρψξεο. Δπηπιένλ, απνηειέζκαηα απφ κηα αλάιπζε ηνπ 2006 γηα ηελ απφδνζε ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο ησλ ΖΠΑ εγείξνπλ αξθεηέο αλεζπρείο γηα ηελ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο πνπ ιακβάλεη έλαο κέζνο Ακεξηθαλφο. πγθεθξηκέλα: 71

72 Οη Ακεξηθαλνί δε ιακβάλνπλ πάληα θαηάιιειε θξνληίδα, εθφζνλ πεξίπνπ νη κηζνί ελήιηθεο κφλν ιακβάλνπλ απνθάζεηο βάζεη θιηληθψλ δηαγλψζεσλ, ζχκθσλα κε εζληθέο νδεγίεο. Δπηπιένλ, δηαπηζηψλνληαη ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηνπο εκβνιηαζκνχο, ζηελ πξνιεπηηθή ηαηξηθή θαη ζηελ νδνληηαηξηθή, απφ πνιηηεία ζε πνιηηεία. Τπάξρνπλ ειιείςεηο ζην ζπληνληζκφ θαη ζηε ζπλέρεηα ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ, νη νπνίεο δεκηνπξγνχλ ξίζθα θαη επηπινθέο, απμάλνληαο ην θφζηνο ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Ζ αζθάιεηα ησλ αζζελψλ έρεη επίζεο πνιιά ξίζθα. πγθεθξηκέλα, ε ρψξα έρεη έιιεηςε ζηνπο απνηειεζκαηηθνχο ηξφπνπο αλαθνξάο ζπζηεκάησλ πνπ ζα βνεζνχζαλ ηελ αχμεζε ηεο αζθάιεηαο ησλ αζζελψλ ε γεληθέο ινηπφλ γξακκέο, νη ΖΠΑ ρξεηάδεηαη λα βειηηψζνπλ ηελ απφδνζή ηνπο ζε δείθηεο-θιεηδηά, φπσο ε πξφιεςε, ν έιεγρνο ρξφλησλ αζζελεηψλ θαη ε έγθαηξε πξφζβαζε ζε ππεξεζίεο πγείαο, κε κφλν ιίγν πάλσ απφ ην 50% λα πεηπραίλεη ηνπο ζρεηηθνχο ζηφρνπο. Ο κέζνο Ακεξηθαλφο, αλαθνξηθά κε ηελ πξαγκαηηθή αμία ηεο ηαηξηθήο θξνληίδαο, δελ παίξλεη φηη πιεξψλεη. ε απηφ ζπληεινχλ αξθεηνί παξάγνληεο. Χζηφζν, ε ρξήζε ζπζηεκάησλ HIT, θαζψο επίζεο θαη ε αλίρλεπζε πιεξνθνξηψλ πγείαο ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν κπνξεί λα βνεζήζεη ζην λα μεπεξαζηνχλ απηά ηα κεηνλεθηήκαηα. Οη 3 πεξηζζφηεξν ζεκαληηθέο ζρεηηθέο πξνθιήζεηο πεξηγξάθνληαη θαησηέξσ: Α) Με κπνξψληαο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα απνηειεζκαηηθά, ην ζχζηεκα ππεξεζηψλ πγείαο ησλ ΖΠΑ δηαζέηεη κηα ζεηξά απφ αλεπάξθεηεο. Οη ππεξεζίεο πγείαο ηεο δε δηαζέηνπλ ζσζηή αξρεηνζέηεζε θαη απηφ θέξλεη ηηο ΖΠΑ πίζσ απφ άιιεο ρψξεο ζηε ρξήζε ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζην κνίξαζκα ηεο πιεξνθνξίαο ρσξίο πνιιαπιαζηαζκφ ηνπ θφζηνπο. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ην ζχζηεκα πγείαο ησλ ΖΠΑ λα είλαη θιαζκαηνπνηεκέλν, κε πνιινχο αζθαιηζηέο, παξφρνπο θαη πνιιά δίθηπα ζπζηεκάησλ πγείαο, ηα νπνία παξέρνπλ ππεξεζίεο δηαθνξεηηθήο πθήο, νπφηε έλαο αζζελήο αδπλαηεί λα γλσξίδεη αλά πάζα ζηηγκή ην είδνο ηεο ππεξεζίαο πνπ είλαη δπλαηφ λα ηνπ παξαζρεζεί, εάλ βξίζθεηαη ζε δηαθνξεηηθέο πνιηηείεο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, αθφκα θαη ε θξνληίδα ζηνλ αζζελή πνιιέο θνξέο γίλεηαη κε ειιηπείο πιεξνθνξίεο, νπφηε ζαθψο θαη γίλεηαη δπζθνιφηεξε. ε γεληθέο ινηπφλ γξακκέο, νη αλσηέξσ πεξηγξαθείζεο έλλνηεο ΖΗΣ θαη ΖΗΔ είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηε βειηίσζε ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ πγείαο. Β) Καηά δεχηεξνλ, ε αγνξά ηνπ δηθηχνπ πγείαο ησλ ΖΠΑ δε δίλεη έκθαζε ζηελ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ θαη ζηα επίπεδα ππεξεζηψλ πνπ βαζίδνληαη ζε πξφηππα. Απηφ δηφηη νη πάξνρνη ππεξεζηψλ πγείαο δελ ακνίβνληαη βάζεη ηεο πνηφηεηαο απηψλ ησλ ππεξεζηψλ, αιιά βάζεη ηεο πνιππινθφηεηαο ησλ θιηληθψλ ππεξεζηψλ πνπ δηαηίζεληαη λα πξνζθέξνπλ. Θα ρξεηαδφηαλ ινηπφλ αθφκα θαη νη γηαηξνί λα ακνίβνληαη βάζεη ηεο πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνπλ, βάζεη ησλ θαιχηεξσλ πξαθηηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ θαη βάζεη ηεο βνήζεηαο πνπ πξνζθέξνπλ ζε αζζελείο λα μεπεξάζνπλ ή λα ζηαζνχλ απέλαληη ζε ρξφληα πξνβιήκαηα πγείαο. Γ) Σξίηνλ, έρνπλ ιεθζεί κέρξη ηψξα ιηγνζηέο πξσηνβνπιίεο γηα ηε βειηίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο θαη γηα ηε ζχγθξηζε ησλ ηηκψλ θαη ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε ινηπφλ απαηηνχληαη πνιιά βήκαηα αθφκα, κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηνπ εζληθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο ησλ ΖΠΑ θαη ηεο παξνρήο ίζσλ επθαηξηψλ θαη πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ ζε φινπο ηνπο αζζελείο. Γηα λα γίλεη απηφ, αθελφο κελ ρξεηάδεηαη ε χπαξμε κηαο πιεξνθνξηαθήο ππνδνκήο πνπ λα δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο αζζελείο λα γλσξίδνπλ πιεζψξα ζεκάησλ ζηνλ ηνκέα ηεο 72

73 ηαηξηθήο πνπ ηνπο ελδηαθέξεη, αθεηέξνπ δε ζην λα βάινπλ ηα ερέγγπα γηα ηε ιήςε πξσηνβνπιηψλ γηα ηε δηαρείξηζε ηεο πγείαο ησλ αζζελψλ. ε γεληθέο γξακκέο, ζηηο ΖΠΑ δηαπηζηψλνληαη βαζηθέο αδπλακίεο ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο θπξίσο σο πξνο ην βαζκφ δηείζδπζήο ηνπο, ιφγσ ηεο κεησκέλεο ηθαλνπνίεζεο ησλ πνιηηψλ. Οη ΖΠΑ βξίζθνληαη, αληίζεηα, ζε πνιχ θαιή ζέζε, σο πξνο ηε δεκηνπξγία πξνηχπσλ θαη ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα, αιιά θαη ηελ αζθάιεηα πνπ πξνζθέξνπλ ηα πιεξνθνξηαθά ηνπο ζπζηήκαηα πγείαο. Aγγιία Σν Βξεηαληθφ Δζληθφ χζηεκα Τγείαο δεκηνπξγήζεθε κεηά ην Β Παγθφζκην Πφιεκν ελ κέζσ πνιηηηθήο ζχκπλνηαο, θαζφηη ζεσξήζεθε φηη ήηαλ πξνο ην θνηλφ ζπκθέξνλ ε δεκηνπξγία ελφο απνηειεζκαηηθνχ εζληθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο. Σφηε ζπζηάζεθε έλα λέν ζχζηεκα πγείαο βαζηζκέλν ζηελ θνηλσληθφ αζθάιηζε, ελψ ελνπνηήζεθαλ νη δνκέο ηδησηηθψλ θαη δεκνζίσλ λνζνθνκείσλ ζε έλα Δζληθφ χζηεκα Τγείαο (NHS), νη βαζηθέο αξρέο ηνπ νπνίνπ παξακέλνπλ αλαιινίσηεο αθφκα θαη ζήκεξα, παξά ηε δηαθνξνπνηήζε πνιιψλ ππεξεζηψλ. ήκεξα, ην NHS είλαη ζην ζχλνιφ ηνπ κφιηο 5% ηδησηηθφ θαη απνζθνπεί ζην λα εμππεξεηήζεη 51 εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο, ηα 7 απφ ηα νπνία θαηνηθνχλ ζην Λνλδίλν. Με ηελ αιιαγή ησλ θαηξψλ ήξζαλ ζην πξνζθήλην ηεο Αγγιίαο θαη ηα ιεγφκελα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα Τγείαο. Βεβαίσο ππάξρεη πιεζψξα ππεξεζηψλ ζε δηαθνξεηηθνχο νξγαληζκνχο, σο επί ην πιείζηνλ θπβεξλεηηθνχο. Χζηφζν, ε ρξήζε ηνπο παξακέλεη ζε ζρεδφλ λεπηαθφ ζηάδην ζε θάπνηνπο απφ απηνχο, ελψ ζε άιινπο είλαη αξθεηά δηαδεδνκέλε. Δπί παξαδείγκαηη, ππάξρνπλ πνιιέο εζληθέο πξσηνβνπιίεο φπσο ε ςεθηνπνίεζε πξντφλησλ απεηθνληζηηθψλ ηερληθψλ νη νπνίεο βξίζθνληαη ζε άλζηζε, ελψ ππάξρνπλ θαη άιιεο πνπ κφιηο μεθίλεζαλ λα αλαπηχζζνληαη ηα ηειεπηαία ρξφληα. ε γεληθέο γξακκέο, πξαγκαηνπνηνχληαη πνιιέο ζηξαηεγηθέο θηλήζεηο γηα λα απμήζνπλ ηα ζηάληαξληο ηεο ρξήζεο ησλ ηειεπηθνηλσληψλ θαη ηεο πιεξνθνξηθήο ζηελ Ηαηξηθή, κέζσ αξθεηψλ ζπλδπαζηηθψλ πξαθηηθψλ. Κάπνηεο απφ απηέο πξαγκαηνπνηνχληαη ζε κνξθή ζπκκαρίαο κε ζηξαηεγηθνχο εηαίξνπο (θσηία, Οπαιία, Βφξεηα Ηξιαλδία), ελψ άιιεο ρσξηζηά. ε θάζε πεξίπησζε, ηα ηειεπηαία ρξφληα ε δηαζεζηκφηεηα επξπδσληθψλ ππεξεζηψλ πγείαο απμάλεηαη κε γνξγνχο ξπζκνχο θαη ε δηαρείξηζή ηνπο πξαγκαηνπνηείηαη απνηειεζκαηηθά. Σαπηφρξνλα, απμάλνληαη θαη νη πξνζπάζεηεο πξνηππνπνίεζεο δηαθφξσλ πξαθηηθψλ, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ζπζθεπψλ θαη ππεξεζηψλ. Δπηπιένλ, ππάξρεη ζήκεξα ζηελ Αγγιία ην National Programme for IT (NpfIT), φπνπ πξνσζνχληαη ζπζηήκαηα θαη ππεξεζίεο πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο, νη νπνίεο πξνσζνχληαη απφ Δζληθνχο Παξφρνπο Τπνδνκψλ Τπεξεζηψλ (National Infrastructure Service Providers - NISP), Δζληθνχο Παξφρνπο Τπεξεζηψλ θαη Δθαξκνγψλ (National Application Service Providers - NASP) θαη Σνπηθνχο Παξφρνπο Τπεξεζηψλ (Local Service Providers - LSP) [39][41]. Οη πάξνρνη ππνδνκψλ (NISPs) είλαη ππεχζπλνη γηα ην φιν δίθηπν ππεξεζηψλ πιεξνθνξηθήο πγείαο, ην νπνίν νλνκάδεηαη National Network for the NHS (N3). Σν Ν3 απνζθνπεί ζηελ παξνρή βειηησκέλεο ζπλδεζηκφηεηαο θαη αμηφπηζησλ θαη αζθαιψλ επξπδσληθψλ ζπλδέζεσλ, ψζηε λα παξέρνληαη νη θαιχηεξεο δπλαηέο ππεξεζίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πγείαο. Δπνκέλσο, ε Αγγιία αμηνινγείηαη φηη βξίζθεηαη ζε παξάιιεινπο δξφκνπο κε ηηο ΖΠΑ ζπλνιηθά, ελψ εηδηθφηεξα βξίζθεηαη ζε θαιχηεξε ζέζε σο πξνο ηε δηείζδπζε ησλ 73

74 ζπζηεκάησλ, αιιά ρεηξφηεξε σο πξνο ηα πξφηππα θαη ηελ αζθάιεηα ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο. Δπίζεο, ε Αγγιία ζηε δνκή ηνπ ζπζηήκαηφο ηεο έρεη θνηλά ζηνηρεία κε άιιεο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο πνπ πεξηγξάθνληαη θαησηέξσ. θαλδηλαβία (Γαλία, Ννξβεγία) Μέξνο ηεο θαλδηλαβίαο θαηαιακβάλεη ε Γαλία, ε νπνία έρεη πιεζπζκφ θαηνίθνπο, κε πξσηεχνπζα ηελ Κνπεγράγε ( θαηνίθνπο). Σν φιν θξάηνο θαη νη δηάθνξνη δήκνη ζηνπο νπνίνπο ππνδηαηξείηαη θαηαβάιινπλ θφξνπο γηα ην εζληθφ ηνπο ζχζηεκα πγείαο, ην νπνίν θαιχπηεη πάλσ απφ 3500 λνζνθνκεία, εηαηξείεο παξνρήο ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ θαη νίθνλ, γεληθνχο πξαθηηθνχο θαη άιινπο εηδηθνχο. Σν φιν ηνπο ζχζηεκα ιεηηνπξγεί κε ηηο εμήο νληφηεηεο: Κξαηηθέο ππεξεζίεο πνπ είλαη ππεχζπλεο γηα γεληθέο ελέξγεηεο ξπζκηζηηθνχ ραξαθηήξα. Γεληθνχ ραξαθηήξα επαγγεικαηίεο «πξαθηηθνχο», νη νπνίνη εξγάδνληαη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Πεξηθέξεηεο πνπ είλαη ππεχζπλεο γηα φια ηνπο ηα δεκφζηα λνζνθνκεία Γήκνπο πνπ είλαη ππεχζπλνη γηα παξνρή θξνληίδαο θαη νίθνλ. Οη πνιίηεο ηεο Γαλίαο απνιακβάλνπλ ηα νθέιε ηεο πιεξνθνξηθήο ψζηε λα κεησζεί ην άγρνο ηνπο γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο, πξάγκα ην νπνίν θαίλεηαη απφ ην φηη ν πξνυπνινγηζκφο ησλ ηειεπηθνηλσληαθψλ ππεξεζηψλ απμάλεηαη ζπλερψο. Ζ Γαλία θαη ε Ννξβεγία είλαη παξαδείγκαηα 2 θαλδηλαβηθψλ ρσξψλ πνπ έρνπλ δεκηνπξγήζεη εδψ θαη ρξφληα εζληθά δίθηπα, κε ζηφρν ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πνπ έρνπλ σο θέληξν ηνπο ηνλ αζζελή θαη ζηφρν ηελ παξνρή αζθαιψλ ππεξεζηψλ, ηε δεκηνπξγία πξνηχπσλ θαη ηελ αλαθάιπςε λέσλ εθαξκνγψλ. ηε Γαλία έρεη δεκηνπξγεζεί θαη ζρεηηθφο θνξέαο, ν νπνίνο νλνκάδεηαη Δζληθφο Οξγαληζκφο Ζιεθηξνληθψλ Τπεξεζηψλ Τγείαο, ν νπνίνο θαη είλαη ζηελά ζπλδεδεκέλνο κε ην θξάηνο, ν νπνίνο θαη είλαη ππεχζπλνο γηα ηε δηαηήξεζε ειεθηξνληθψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ (θαθέισλ αζζελψλ), είηε ρξεζηκνπνηψληαο ηνπηθά κνληέια (Systematic, Acure), είηε δηεζλή (HISA - WM-DATA), HL7 (CSC Scandihealth), EHCRA (CSC Scandihealth). Ζ αξρηηεθηνληθή ησλ ππεξεζηψλ απηψλ απαξηίδεηαη απφ πνιιέο νληφηεηεο: (α) Δζληθφ δίθηπν ππεξεζηψλ πγείαο, ην νπνίν είλαη έλα πιήξσο ςεθηνπνηεκέλν δίθηπν (β) Πφξηαι ππεξεζηψλ πγείαο, νη νπνίεο αλαδχνληαη απφ δηάθνξεο αλάγθεο γηα εθαξκνγέο. (γ) Δζληθά κεηξψα πνπ πξνέξρνληαη απφ κηθξφηεξα, ηνπηθά κεηξψα (δ) Πεξηζζφηεξν θαη ιηγφηεξν ζχγρξνλα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα, ζε ηνπηθφ θαη εζληθφ επίπεδν (ε) Λχζεηο γηα παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο θαη νίθνλ. Αλαθνξηθά κε ηελ ηερλνινγία, νη θαλδηλαβηθέο ρψξεο επσθεινχληαη απφ ζπιινγηθέο πξνζπάζεηεο ζηελ αλάπηπμε ηερλνινγηθψλ θαηλνηνκηψλ. Δπί παξαδείγκαηη, ε Ννξβεγία, ε Γαλία θαη ε νπεδία έρνπλ δηαζπλδέζεη ηα εζληθά ηνπο δίθηπα πγείαο (KITH, MedCom θαη CARELINK αληίζηνηρα), κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία ελφο εληαίνπ θαλδηλαβηθνχ Γηθηχνπ Ζιεθηξνληθήο Τγείαο). Γηα απηφ ην ιφγν θαη δηαζέηνπλ ρξφληα ηψξα ειεθηξνληθά κεηξψα ησλ αζζελψλ ηνπο θαη άιιεο πνιιέο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο, φπσο ηζηνζειίδεο, 74

75 ειεθηξνληθέο εθεκεξίδεο, πξνζσπηθφ πξνθίι αζζελνχο, πξφζβαζε ζε ειεθηξνληθά δεδνκέλα, θιπ. ε γεληθέο γξακκέο, ε θαλδηλαβία δηαζέηεη αμηνζαχκαζηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πγείαο θαη θαίλεηαη λα δηαηεξεί κηα αμηνδήιεπηε ζέζε αλαθνξηθά κε ηε δηείζδπζε ησλ ζπζηεκάησλ ζηνπο πνιίηεο ηεο, κε ηε ιεηηνπξγηθφηεηα, ην ζεβαζκφ ζηα πξφηππα (ιηγφηεξν εδψ δηαπηζηψλεηαη κηα πζηέξεζε), αιιά θαη ηελ αζθάιεηα. Καλαδάο Ο Καλαδάο δηαζέηεη έλα σο επί ην πιείζηνλ δεκφζην ζχζηεκα πγείαο θαη πξφλνηαο κε δηάζπαξηα πεξηθεξεηαθά πιάλα αλάπηπμεο. Σν ζχζηεκα απηφ έρεη ζρεδηαζηεί ψζηε λα εμαζθαιίζεη ζε φινπο ηνπο θαηνίθνπο ηνπ Καλαδά ηελ πξφζβαζε ζε λνζνθνκεηαθέο ππεξεζίεο, αλεμαξηήησο ειηθίαο θαη νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο θαη ρσξίο άκεζεο ρξεψζεηο ζηα ζεκεία παξνρήο ηεο ππεξεζίαο. Σν ζχζηεκα πνπ ιεηηνπξγεί απφ ην 1984 θαη νλνκάδεηαη Canada Health Act (CHA), δηαζέηεη ζπγθεθξηκέλεο αξρέο πνπ απνζθνπνχλ ζηε δηαζθάιηζε ηνπ αλσηέξσ γεληθνχ ζηφρνπ. Απηέο νη αξρέο είλαη νη αθφινπζεο : Γεκφζηα δηνίθεζε Γπλαηφηεηα εξκελείαο πξνβιεκάησλ Παξνπζία ζε φιε ηελ επηθξάηεηα Μεηαθεξζηκφηεηα Δπθνιία πξφζβαζεο Δλψ ην CHA ζέηεη ηα βαζηθά θξηηήξηα θαη φξνπο πνπ πξέπεη λα πιεξνχλ νη 13 πεξηθέξεηεο ηνπ Καλαδά, θαζεκηά εμ απηψλ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ιάβεη ηηο δηθέο ηεο πξνηεξαηφηεηεο θαη πξσηνβνπιίεο γηα ππεξεζίεο ζπζηεκάησλ πγείαο, λα δηαρεηξηζηνχλ ηνπο πξνυπνινγηζκνχο ηνπο θαη λα θαηαλείκνπλ ηνπο πφξνπο ηνπο φπσο επηζπκνχλ. ην αλσηέξσ θαιά νξγαλσκέλν ζχζηεκα ηνπ Καλαδά, ππάξρνπλ πνιινί νξγαληζκνί, εθπαηδεπηηθέο νληφηεηεο θαη εξεπλεηηθέο νκάδεο (επαγγεικαηηθέο θαη εζεινληηθέο), νη νπνίεο ζπκβάιινπλ ελεξγά. Αληίζεηα, ιίγεο κφλν ηδησηηθέο κεγάιεο εηαηξείεο κπνξνχλ λα ζπγθξηζνχλ κε ην αλσηέξσ δεκφζην ζχζηεκα πγείαο, ην νπνίν πεξηιακβάλεη 100 πεξηνρέο, 900 λνζνθνκεία, ρηιηάδεο θιηληθέο θαη ηαηξεία, θαζψο θαη έλα εξγαηηθφ δπλακηθφ πνπ αλέξρεηαη ζηα άηνκα πνπ εξγάδνληαη γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο, γηα έλα πιεζπζκφ πεξίπνπ Δπηπιένλ, ε πγεία απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ηνκείο πνπ είλαη πεξηζζφηεξν ςεθηνπνηεκέλνη (άξα κηιάκε γηα ειεθηξνληθή πγεία), κε πεξίπνπ 2000 ζπλαιιαγέο αλά ιεπηφ, νη νπνίεο θπζηθά απαηηνχλ ηελ θνηλή ρξήζε κεγάινπ φγθνπ πιεξνθνξίαο. Σν ζχζηεκα δεκηνπξγεί θάζε ρξφλν ηηο αλάγθεο γηα: εξγαζηεξηαθά ηεζη ζπληαγέο επηζθέςεηο ζε γξαθεία ηαηξψλ δηαγλσζηηθέο εηθφλεο λνζειείεο αζζελψλ ζε λνζνθνκεία Σα ηαηξηθά πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ζηνλ Καλαδά, παξφηη ραίξνπλ ζεκαληηθήο αλαγλψξηζεο απφ ηνπο θαηνίθνπο ηνπ, ηα ηειεπηαία ρξφληα αληηκεησπίδνπλ ζεκαληηθά πξνβιήκαηα, ηα νπνία ζπλνςίδνληαη ζηα αθφινπζα: Γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ Έιιεηςε γεληθψλ πξαθηηθψλ (ζε αληίζεζε κε επηζηήκνλεο) εκεία παξνρήο ππεξεζηψλ κε αληηζέζεηο σο πξνο ηελ πνηφηεηα Απμαλφκελα θφζηε 75

76 Παξά ηηο αλσηέξσ πξνθιήζεηο, νη Καλαδνί έρνπλ πςειέο πξνζδνθίεο απφ ηα πιεξνθνξηαθά ηνπο ζπζηήκαηα πγείαο, απφ ηα νπνία επηδεηνχλ αθξηβείο πιεξνθνξίεο, κεηαθέξζηκεο, αζθαιείο, ρσξίο ξίζθν θαη ηθαλέο λα δηεπθνιχλνπλ ηελ επηθνηλσλία ηνπ αζζελή κε ηνλ θαηάιιειν αλά πεξίπησζε επαγγεικαηία. Δπηπιένλ, επηζπκνχλ λα έρνπλ ειεθηξνληθή πξφζβαζε ζε απνηειέζκαηα εμεηάζεσλ θαη έγθαηξε πξφζβαζε ζηηο θαηάιιειεο ππεξεζίεο. Αλαγλσξίδνληαο ηηο αλσηέξσ αλάγθεο, έρεη δεκηνπξγεζεί ζηνλ Καλαδά ν κε θεξδνζθνπηθφο νξγαληζκφο Health Infoway Inc. (Infoway) απφ ην 2001, ν νπνίνο πξνσζεί ηηο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πγείαο ζε φιε ηελ Καλαδηθή επηθξάηεηα. Ο ζηφρνο ηνπ είλαη κέρξη ην 2010, θάζε πεξηθέξεηα ηνπ Καλαδά λα επσθειεζεί απφ ηα Πιεξνθνξηαθά πζηήκαηα Τγείαο θαη αληίζηνηρα ηνπιάρηζηνλ ην 50% ηνπ πιεζπζκνχ λα έρεη ήδε δηαζέζηκε πιεξνθνξία πνπ ηνλ αθνξά ειεθηξνληθά. Ζ πξνζέγγηζε ηνπ Καλαδά ζηα ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα πγείαο είλαη πξνζαλαηνιηζκέλε ζηηο ππεξεζίεο (service oriented), κε βάζε νξηζκέλεο θνηλέο αξρέο πνπ πεξηγξάθνληαη θαησηέξσ: Απνηειεί έλα επέιηθην πιαίζην ζρεδηαζκνχ πνπ επηηξέπεη δηαθνξεηηθέο ιχζεηο θαη ζηνηρεία πνπ επαλαρξεζηκνπνηνχληαη ζε πνιιέο ειεθηξνληθέο εθαξκνγέο. Δμαζθαιίδεη ιχζεηο πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ πνπ θξνληίδνπλ ηελ αθξηβή θαη αζθαιή κεηάδνζή πιεξνθνξίαο απφ θαη πξνο ηνλ αζζελή, κε ζηφρν ηελ παξνρή θάπνηαο ηαηξηθήο ππεξεζίαο. Απεπζχλεηαη ζε ζχγρξνλα εξγαζηαθά πεξηβάιινληα, ζρεδηάδνληαο ηελ απαηηνχκελε αξρηηεθηνληθή ιεηηνπξγίαο ηνπο. Ο Καλαδάο θαίλεηαη φηη βξίζθεηαη ζε θαιχηεξε ζέζε απφ ηηο ΖΠΑ, αιιά ιίγν ρεηξφηεξε απφ ηηο ρψξεο ηεο θαλδηλαβίαο. Χζηφζν, θαίλεηαη φηη θαη εθεί, κε γνξγνχο ξπζκνχο ηα πξάγκαηα αλαθνξηθά κε ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα, ηελ αλάπηπμε θαηλνηφκσλ εθαξκνγψλ θαη κε ηε ρξήζε πξνηχπσλ, επηηξέπνπλ ηελ χπαξμε πςειψλ ζηάληαξληο ζηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πγείαο. Δηξεληθόο Χθεαλόο (Απζηξαιία, Νέα Εειαλδία) Ζ εζληθή ζηξαηεγηθή ηεο Απζηξαιίαο ζπλδπάδεη θεληξηθνπνηεκέλα θαη θαηαλεκεκέλα ζπζηήκαηα παξνρήο ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πγείαο, κε ζηφρν ηελ ελνπνηεκέλε παξνρή ππεξεζηψλ κέζσ ηεο κε θεξδνζθνπηθήο θξαηηθήο ππεξεζίαο National E-Health Transition Authority (NEHTA), ε νπνία έσο ηψξα έρεη ιάβεη πεξίπνπ $ σο ρξεκαηνδφηεζε. Απνζηνιή ηεο ΝΔΖΣΑ είλαη ε παξνρή ηεο απαξαίηεηεο ππνδνκήο κε ζηφρν ηελ παξνρή αζθαιψλ, δηαιεηηνπξγηθψλ θαη έμππλσλ ιχζεσλ γηα ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πγείαο, ελψ παξάιιεια αλαπηχζζνληαη ζε ηνπηθφ επίπεδν δηάθνξεο κέζνδνη θαη ηερληθέο [76][77]. Ο φινο ζρεδηαζκφο, σζηφζν, ησλ ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο πγείαο έρεη γίλεη γηα ηελ θνηλή ρξήζε ππεξεζηψλ απφ πξαθηηθνχο θαη θαηαλαισηέο (αζζελείο), ε νπνία απαηηεί δηαιεηηνπξγηθφηεηα, νξίδνληαο ην ιεγφκελν interoperability framework (IF). Απηφο ήηαλ έλαο ηξφπνο επζπγξάκκηζεο δηαθνξεηηθψλ πξνζπαζεηψλ λα επηλνεζνχλ λέεο ππεξεζίεο θαη πξντφληα. Πξνο ηνχην, ε ΝΔΖΣΑ ρξεζηκνπνηεί κηα θεληξηθνπνηεκέλε πξνζέγγηζε ηνπ αζζελνχο, πξνζπαζψληαο πάληνηε λα κελ μεθχγεη απφ ηνλ εζηηαζκφ πξνζσπηθά ζε θάζε ρξήζηε. Αληίζηνηρα, ε Νέα Εειαλδία έρεη αλαπηχμεη ην ειεθηξνληθφ ηεο ζχζηεκα πγείαο πάιη κε θεληξηθνπνηεκέλν ηξφπν, θπξίσο αθνινπζψληαο ην κνληέιν ηεο Αγγιίαο, κε σο επί ην πιείζηνλ θξαηηθφ ζχζηεκα. 76

77 ηε Νέα Εειαλδία ππάξρνπλ πεξίπνπ 450 λνζνθνκεία, απφ ηα νπνία πεξίπνπ ην 1/5 είλαη δεκφζηα. Ζ εζληθή ζηξαηεγηθή ηεο Νέαο Εειαλδίαο γηα ηηο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πγείαο δελ έρεη νξίζεη έλα εληαίν θεληξηθνπνηεκέλν ζχζηεκα, ελψ αληίζεηα ππάξρνπλ πνιιά δηαζπλδεδεκέλα δίθηπα δηαρείξηζεο αζζελψλ. Ζ εμφξπμε ησλ δεδνκέλσλ γίλεηαη απφ δηάθνξεο εζληθέο βάζεηο δεδνκέλσλ (National Minimum Dataset - NMDS), Mental Health Information National Collection (MHINC) θαη National Booking Reporting System (NBRS). Ζ Απζηξαιία, σο ρανηηθή ρψξα, πζηεξεί ζε πνιιά ζεκεία ζε ζρέζε κε ηελ πιήξσο νξγαλσκέλε Νέα Εειαλδία, σζηφζν, νη ρψξεο απηέο δηαηεξνχλ κηα πνιχ θαιή ζηξαηεγηθή γηα ηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα θαη ηελ αλάπηπμε λέσλ εθαξκνγψλ θαη βξίζθνληαη ζε πνιχ θαιή ζέζε σο πξνο ηε ρξήζε ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο. Δπξσπατθή Έλσζε - ηξαηεγηθή Ζ Δπξσπατθή Έλσζε πξνσζεί ηε δεκηνπξγία ελφο "επξσπατθνχ ρψξνπ ειεθηξνληθήο πγείαο", ζπληνλίδνληαο δξάζεηο θαη δηεπθνιχλνληαο ηε ζπλέξγεηα κεηαμχ ζπλαθψλ πνιηηηθψλ θαη ελδηαθεξνκέλσλ θνξέσλ κε ζηφρν ηελ εμεχξεζε θαιχηεξσλ ιχζεσλ, ηελ απνθπγή ηνπ θαηαθεξκαηηζκνχ ηεο αγνξάο θαη ηε δηάδνζε νξζψλ πξαθηηθψλ. Δηδηθφηεξνη ζηφρνη ηεο είλαη ε δεκηνπξγία ελφο ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθψλ κεηξψσλ πγείαο κε ηε ζηήξημε ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη ηεο ηππνπνίεζεο ε αλάπηπμε δηθηχσλ αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ γηα ηελ πγεία κεηαμχ θνξέσλ πεξίζαιςεο, ψζηε λα ππάξρεη ζπληνληζκφο ησλ δξάζεσλ ζε πεξίπησζε θηλδχλνπ γηα ηε δεκφζηα πγεία ε παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο ζε απεπζείαο ζχλδεζε, φπσο πιεξνθνξηψλ γηα κηα πγηεηλή δσή θαη πξφιεςε ησλ αζζελεηψλ θαη, ηέινο, ε αλάπηπμε ζπζηεκάησλ ηειεζπκβνπιεπηηθήο (teleconsultation), ειεθηξνληθήο ζπληαγνγξάθεζεο (eprescribing), ειεθηξνληθήο παξαπνκπήο (ereferral) θαη ειεθηξνληθήο επηζηξνθήο ησλ ηαηξηθψλ εμφδσλ. Γηα λα ζηεθζεί απφ επηηπρία ην εγρείξεκα απηφ, ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε νη αλάγθεο ησλ πνιηηψλ, ησλ αζζελψλ θαη ησλ απαζρνινπκέλσλ ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο θαη, παξάιιεια, λα εμαζθαιηζηεί ε ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ πινπνίεζε ησλ ζρεηηθψλ ζρεδίσλ θαη ζηξαηεγηθψλ. Δπηπιένλ, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή έρεη δξνκνινγήζεη δχν πξσηνβνπιίεο γηα ηε βειηίσζε ηεο αζθάιεηαο θαη ηεο πνηφηεηαο ηεο πεξίζαιςεο αηφκσλ πνπ ρξεηάδνληαη ηαηξηθή πεξίζαιςε θαηά ηε δηάξθεηα ηαμηδηνχ ή κφληκεο δηακνλήο ηνπο ζην εμσηεξηθφ: κία ζχζηαζε γηα ηε δηαζπλνξηαθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθνχ ηαηξηθνχ ηζηνξηθνχ (EHR) θαη ην έξγν Δπθπείο Αλνηθηέο Τπεξεζίεο (Smart Open Services/ΔPSOS). Ζ ζχζηαζε απνβιέπεη ζηνλ εθνδηαζκφ ησλ θξαηψλ κειψλ κε ηηο βαζηθέο αξρέο θαη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο, ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ε πξφζβαζε ησλ ηαηξψλ ζε δσηηθήο ζεκαζίαο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε αζζελείο πνπ πξνζπαζνχλ λα ζεξαπεχζνπλ, αλεμαξηήησο ηνπ ηφπνπ ζηνλ νπνίν βξίζθνληαη νη πιεξνθνξίεο ζηελ Δπξψπε. Σν έξγν EPSOS, ην νπνίν ζπγρξεκαηνδνηείηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, ππνζηεξίδεηαη απφ 12 θξάηε κέιε θαη ηηο νηθείεο βηνκεραλίεο, κε ζηφρν λα θαηαδεηρζνχλ ηα νθέιε απφ ηελ ελ ιφγσ δηαιεηηνπξγηθφηεηα. Θα επηηξέςεη δε ζηνπο επαγγεικαηίεο ηνπ ρψξνπ ηεο πγείαο λα έρνπλ πξφζβαζε ζε εηδηθά ηαηξηθά δεδνκέλα, φπσο είλαη ε θαξκαθεπηηθή αγσγή αζζελψλ απφ άιιεο ρψξεο ηεο ΔΔ. ε έθηαθηεο πεξηζηάζεηο, ε πξφζβαζε ζε ηαηξηθέο πιεξνθνξίεο ζα κπνξνχζε λα ζψζεη ηε δσή πνιιψλ αζζελψλ. Σν έξγν EPSOS ρξεκαηνδνηείηαη κε πεξηζζφηεξα απφ 22 εθαη. επξψ αλά ηξηεηία, απφ ηα νπνία 11 εθαη. θαιχπηνληαη απφ ην πξφγξακκα αληαγσληζηηθφηεηαο 77

78 θαη θαηλνηνκίαο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο (CIP). Σν έξγν είλαη έλα πξψην βήκα γηα ηελ επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδνπλ νη ηαηξνί φηαλ αζζελείο δεηνχλ ηαηξηθή πεξίζαιςε ζην εμσηεξηθφ. Σα πξνβιήκαηα απηά πεξηιακβάλνπλ ηνλ αλεθνδηαζκφ ηνπ αζζελνχο κε απαξαίηεηα θάξκαθα πνπ έρεη ράζεη, ηηο δπζθνιίεο ελεκέξσζεο ηνπ αιιφγισζζνπ ηαηξνχ ζρεηηθά κε ην ηαηξηθφ πξφβιεκα, ηε δηάγλσζε ηεο αζζέλεηαο θαη ηε ζπληαγνγξάθεζε ησλ θαηάιιεισλ θαξκάθσλ ειιείςεη πιήξνπο ηαηξηθνχ ηζηνξηθνχ. Μνινλφηη πνιιά θξάηε κέιε έρνπλ ήδε αλαπηχμεη ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα ηαηξηθνχ ηζηνξηθνχ, πνιιά απφ απηά ηα (εζληθά) ζπζηήκαηα είλαη επηθνηλσληαθψο αζχκβαηα. Σν λέν έξγν ζα επηδηψμεη λα εμαζθαιίζεη ηε ζπκβαηφηεηα ησλ ειεθηξνληθψλ ηαηξηθψλ πιεξνθνξηψλ, αλεμαξηήησο γιψζζαο ή ηερλνινγίαο, θαη απηφ ρσξίο λα ρξεηαζηεί θνηλφ ζχζηεκα ζε επξσπατθή θιίκαθα. Έηζη, ηα επαγγεικαηηθψο αζρνινχκελα ζην ρψξν ηεο πγείαο άηνκα ζα έρνπλ πξφζβαζε ζην ηαηξηθφ ηζηνξηθφ αζζελνχο απφ άιιε ρψξα - ζηε γιψζζα ηνπο θαη παξά ηε δηαθνξεηηθφηεηα ηερλνινγηψλ θαη ζπζηεκάησλ. Θα θαηαζηεί επίζεο δπλαηή ε ειεθηξνληθή εθηέιεζε ζπληαγψλ πνπ έρνπλ εθδνζεί ζε άιια θξάηε κέιε, έηζη ψζηε νη αζζελείο πνπ ηαμηδεχνπλ ζηελ ΔΔ λα εθνδηάδνληαη κε ηα ζσζηά απαξαίηεηα θάξκαθα. Σν έξγν ΔPSOS βαζίδεηαη ζε εζληθέο πξσηνβνπιίεο κε ηελ άκεζε ζπκκεηνρή ρσξψλ φπσο είλαη ε Απζηξία, ε Σζερηθή Γεκνθξαηία, ε Γεξκαλία, ε Γαλία, ε Γαιιία, ε Διιάδα, ε Ηηαιία, νη Κάησ Υψξεο, ε Ηζπαλία, ε ινβαθία, ε νπεδία θαη ην Ζλσκέλν Βαζίιεην. Σα ειεθηξνληθά κεηξψα ζα είλαη απνιχησο εζεινληηθά θαη ζα δεκηνπξγνχληαη κφλν έπεηηα απφ αίηεζε ηνπ πνιίηε, κε ζεβαζκφ ησλ δηθαησκάησλ ηεο/ηνπ φζνλ αθνξά ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθήο δσήο. Οη πιεξνθνξίεο πνπ ζα πεξηιακβάλνληαη ζηα ελ ιφγσ κεηξψα δελ έρνπλ αθφκα ζπκθσλεζεί, ζα ππάξρεη φκσο ζπλνπηηθή πεξηγξαθή βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ αηφκνπ, φπσο ε νκάδα αίκαηνο, γλσζηέο αιιεξγίεο, νη παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο θαη αλαιπηηθά ζηνηρεία ζρεηηθά κε θάξκαθα πνπ ελδερνκέλσο παίξλεη ν αζζελήο. Ζ ζχζηαζε γηα ηε δηαζπλνξηαθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθνχ ηαηξηθνχ ηζηνξηθνχ (EHR) απνηειεί ην πξψην θνηλνηηθφ έγγξαθν πνπ εμεηάδεη ζπλνιηθά ηα κέηξα πνπ ζα πξέπεη λα ιάβνπλ ηα θξάηε κέιε γηα λα εγθαηαζηήζνπλ έλα ζχζηεκα EHR ζπκβαηφ κε ηα αληίζηνηρα ζπζηήκαηα ησλ άιισλ θξαηψλ κειψλ. Ο βαζηθφο ζηφρνο έγθεηηαη ζην λα δνζεί ζηνλ αζζελή ε δπλαηφηεηα λα έρεη αλά πάζα ζηηγκή πξφζβαζε ζηηο δσηηθέο γη' απηφλ πιεξνθνξίεο πνπ είλαη απνζεθεπκέλεο ζε ζπζηήκαηα ειεθηξνληθνχ ηαηξηθνχ ηζηνξηθνχ νπνπδήπνηε. Σν έξγν ΔΡSOS επηθπξψλεη θαη επηθαηξνπνηεί ηε ζχζηαζε απηή κε πεξαηηέξσ πείξα θαη κε ζπγθεθξηκέλα δηδάγκαηα. Οη ελ ιφγσ πξσηνβνπιίεο εληάζζνληαη ζηελ Αλαλεσκέλε Κνηλσληθή Αηδέληα (δειηίν Σχπνπ IP/08/1070). Σν πξφγξακκα πιαίζην ηεο ΔΔ γηα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα θαη ηελ θαηλνηνκία (CIP) ζηνρεχεη ζηελ ελζάξξπλζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ επξσπατθψλ επηρεηξήζεσλ. Έλα κέξνο ηνπ, ζπγθεθξηκέλα δε ην πξφγξακκα ππνζηήξημεο ηεο πνιηηηθήο γηα ηηο ΣΠΔ (ηερλνινγίεο πιεξνθνξηψλ θαη επηθνηλσληψλ), εζηηάδεηαη ζηελ ηφλσζε ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο κέζσ ηεο επξχηεξεο αθνκνίσζεο θαη βέιηηζηεο ρξήζεο ησλ ΣΠΔ απφ ηνπο πνιίηεο, ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηηο θπβεξλήζεηο θαη κέζσ απηνχ αθξηβψο ζηεξίδεηαη ην έξγν ΔΡSOS. Σν ΔΡSOS θαηαηάζζεηαη ζηα πηινηηθά έξγα κεγάιεο θιίκαθαο (LSP): πξνσζνχκελν απφ ηηο ζπκκεηέρνπζεο ρψξεο, επηθεληξψλεηαη ζηε δηαζπλνξηαθή παξνρή ππεξεζηψλ πνπ βαζίδνληαη ζε ΣΠΔ θαη πνπ ήδε ιεηηνπξγνχλ ζε εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ ή ηνπηθφ επίπεδν. Σα LSP ζηεξίδνληαη ζε απηέο ηηο ππεξεζίεο θαη επηδηψθνπλ ηελ εμεχξεζε θνηλψλ πξνδηαγξαθψλ κε πξννπηηθή πεξαηηέξσ αλάπηπμεο θαη επξχηεξεο απνδνρήο. Απηφ ζα επηηξέςεη ηελ επηθνηλσλία θαη ηε δηάδξαζε κεηαμχ 78

79 ησλ δηαθφξσλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ, ψζηε νη πνιίηεο θαη νη επηρεηξήζεηο λα κπνξνχλ λα αμηνπνηήζνπλ πιήξσο ηα νθέιε πνπ παξέρεη ε εληαία αγνξά. Δπηπξνζζέησο, ην δίθηπν CALLIOPE (Call for Interoperable ehealth services in Europe) ζα αλαιάβεη λα θαηαζηήζεη θηήκα ηεο επξχηεξεο επξσπατθήο θνηλφηεηαο ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο ηα απνηειέζκαηα ηνπ ελ ιφγσ LSP κε αληηθείκελν ηελ ειεθηξνληθή πγεία, ψζηε λα κπνξέζνπλ λα ζπκκεηάζρνπλ ζε απηφ θαη άιια θξάηε κέιε. Ζ αλσηέξσ πεξηγξαθή αθνξά έλα ζπγθεθξηκέλν έξγν, ζεκαληηθφ θαη θαιψο αλαθέξεηαη. Αιιά ππάξρνπλ έλα ζσξφ άιια θείκελα πνπ είλαη θαη ζηα Διιεληθά ζην site ηεο ΔΔ φπσο ε αλαθνίλσζε COM356/2004 θαη άιια. Γεο ζηελ ηζηνζειίδα ehealth ηεο ΔΔ πγθξηηηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ζηελ Δπξώπε Οη εθαξκνγέο ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο απαληνχλ φιν θαη ζπρλφηεξα ζηα ηαηξεία, ζχκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο 'Benchmarking ICT use among General Practitioners in Europe' (ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ηεο ρξήζεο ησλ ΣΠΔ κεηαμχ ησλ γεληθψλ ηαηξψλ ζηελ Δπξψπε ) πνπ παξνπζίαζε ζήκεξα ε Δπηηξνπή. Δμαθνινπζνχλ λα παξαηεξνχληαη, σζηφζν, αμηνζεκείσηεο δηαθνξέο ζηε δηαζεζηκφηεηα θαη ζηελ ρξήζε ηνπο ζε επξσπατθή θιίκαθα. Σν 70% πεξίπνπ ησλ επξσπαίσλ γηαηξψλ ρξεζηκνπνηνχλ ην Γηαδίθηπν θαη ην 66% ρξεζηκνπνηνχλ ππνινγηζηέο γηα ηηο γλσκαηεχζεηο ηνπο. Τπάξρνπλ, επίζεο, κεγάιεο δηαθνξέο αλά ρψξα: ζηε Γαλία θαηαγξάθεηαη ην πςειφηεξν πνζνζηφ επξπδσληθήο δηείζδπζεο κεηαμχ ησλ γεληθψλ ηαηξψλ (91%), ζηε δε Ρνπκαλία ην ρακειφηεξν (πεξίπνπ 5%). Σα δηνηθεηηθά δεδνκέλα ησλ αζζελψλ απνζεθεχνληαη ειεθηξνληθά απφ ην 80% ησλ γεληθψλ ηαηξψλ: 92% εμ απηψλ απνζεθεχνπλ επίζεο ηαηξηθά δεδνκέλα δηαγλψζεσλ θαη θαξκαθεπηηθήο αγσγήο, ελψ 35% απνζεθεχνπλ ειεθηξνληθά ηηο αθηηλνινγηθέο εμεηάζεηο. Οη επξσπαίνη γηαηξνί δηαβηβάδνπλ ζπρλά δεδνκέλα ζε ειεθηξνληθή κνξθή ζε εξγαζηήξηα (40%), αιιά ιηγφηεξν ζπρλά ζε άιια θέληξα πγείαο (10%). Ζ έξεπλα δείρλεη φηη νη πην πξνεγκέλεο απφ πιεπξάο πξφζβαζεο θαη ζπλδεηηθφηεηαο ΣΠΔ ρψξεο είλαη πηζαλφηεξν φηη ρξεζηκνπνηνχλ ηηο ελ ιφγσ ηερλνινγίεο γηα επαγγεικαηηθνχο ζθνπνχο. Γηα παξάδεηγκα, ζηε Γαλία, κε ηελ πιένλ δηαδεδνκέλε πξφζβαζε ζην Γηαδίθηπν πςειήο ηαρχηεηαο ζηελ Δπξψπε, ζην 60% πεξίπνπ ησλ ηαηξείσλ παξαηεξείηαη εθηεηακέλε επηθνηλσλία κε ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν κεηαμχ γηαηξψλ θαη αζζελψλ (ν κέζνο φξνο γηα ηελ ΔΔ είλαη κφιηο 4%). ηελ έξεπλα επηζεκαίλνληαη επίζεο πεδία γηα πεξαηηέξσ βειηίσζε θαη αμηνπνίεζε, φπσο ε ειεθηξνληθή ζπληαγνγξάθεζε (e-prescribing), ηελ νπνία ρξεζηκνπνηεί κφιηο ην 6% ησλ γεληθψλ γηαηξψλ ηεο ΔΔ. Ζ πξαθηηθή απηή αθνινπζείηαη επξέσο ζε ηξία κφλνλ θξάηε κέιε: ζηε Γαλία (97%), ζηηο Κάησ Υψξεο (71%) θαη ζηε νπεδία (81%). Ζ ηειεπαξαθνινχζεζε, πνπ επηηξέπεη ζηνπο γηαηξνχο λα παξαθνινπζνχλ ηελ πνξεία ελφο αζζελνχο θαη λα αληηκεησπίδνπλ ρξφληεο παζήζεηο απφ καθξηά, ρξεζηκνπνηείηαη κφλν ζηε νπεδία (φπνπ ην 9% ησλ γηαηξψλ παξέρνπλ ππεξεζίεο ηειεπαξαθνινχζεζεο), ζηηο Κάησ Υψξεο θαη ζηελ Ηζιαλδία (3% θαη ζηηο δχν). Ζ Δπηηξνπή ζθνπεχεη λα ππνβάιεη ζηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο έθζεζε ζρεηηθά κε ηηο δπλαηφηεηεο θαη ηελ αλάπηπμε ηεο ηειεταηξηθήο. Ζ δηαζπλνξηαθή αληαιιαγή δεδνκέλσλ αζζελψλ είλαη θαη απηή ζπάληα θαη εθαξκφδεηαη απφ ην 1% κφλν ησλ γεληθψλ γηαηξψλ ηεο ΔΔ. Οη Κάησ Υψξεο εκθαλίδνπλ ην πςειφηεξν πνζνζηφ ρξήζεο (5%). Ζ Δπηηξνπή ζθνπεχεη θέηνο λα δηαηππψζεη ζπζηάζεηο γηα ηε δηαζπλνξηαθή δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ 79

80 ειεθηξνληθψλ κεηξψσλ πγείαο θαη ζα δξνκνινγήζεη, ζε ζπλεξγαζία κε αξθεηέο ρψξεο, έλα πξφγξακκα γηα ηε δηαζπλνξηαθή παξνρή ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο πγείαο ζε αζζελείο πνπ ηαμηδεχνπλ ζηελ ΔΔ. Ζ πιεηνλφηεηα ησλ επξσπαίσλ γηαηξψλ ζπκθσλεί φηη νη ΣΠΔ βειηηψλνπλ ηελ πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ πγεηνλνκηθψλ ππεξεζηψλ. Οη γηαηξνί πνπ δελ ρξεζηκνπνηνχλ ΣΠΔ αλαθέξνπλ σο ζνβαξφηεξα θσιχκαηα ηελ έιιεηςε εθπαίδεπζεο θαη ηερληθήο ππνζηήξημεο. Γηα ηε δηάδνζε ηεο ειεθηξνληθήο πγείαο, δεηνχλ κεγαιχηεξε ρξήζε ΣΠΔ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ηαηξηθψλ ζπνπδψλ, πεξηζζφηεξε θαηάξηηζε θαη θαιχηεξε ειεθηξνληθή δηθηχσζε κεηαμχ ησλ επαγγεικαηηψλ ηνπ θιάδνπ ηεο πγείαο πνπ επηζπκνχλ λα αληαιιάζζνπλ θιηληθά δεδνκέλα. 5.6 Πξόηππα γηα ηελ Δπηθνηλσλία κεηαμύ ζπζηεκάησλ Ζ αλάγθε γηα έλα πξόηππν. Ζ νξγάλσζε θαη παξάδνζε ησλ ππεξεζηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πγεία έρεη πάξα πνιχ κεγάιε αλάγθε απφ πιεξνθνξίεο θαη δεδνκέλα. ηηο πεξαζκέλεο δχν δεθαεηίεο ηα ηδξχκαηα πγείαο άξρηζαλ λα απηνκαηνπνηνχλ δηάθνξεο πιεπξέο ηεο δηαρείξηζεο πιεξνθνξίαο. ηελ αξρή νη πξνζπάζεηεο γίλνληαλ γηα λα πεξηνξηζηεί ε γξαθεηνθξαηία θαη λα γίλεη θαιχηεξε δηαρείξηζε ησλ ρξεκαηηθψλ πφξσλ. ηελ ζπλέρεηα νη πξνζπάζεηεο απηέο ζηξάθεθαλ πξνο ηελ θαιπηέξεπζε ησλ ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ, δειαδή ζηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ηνπ αζζελή. Σα ηειεπηαία ρξφληα ην ελδηαθέξνλ έρεη εζηηαζηεί ζην λα καδεχνληαη θαη λα νξγαλψλνληαη φιεο νη ηαηξηθέο πιεξνθνξίεο, θάηη ζαλ έλαο ειεθηξνληθφο θάθεινο, ηνπ αζζελή γηα φιε ηνπ ηε δσή. Δίλαη ζχλεζεο θαηλφκελν γηα έλα κέζν λνζνθνκείν λα έρεη δηαθνξεηηθά ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα γηα ηελ εηζαγσγή ηνπ αζζελή, γηα ηηο ηαηξηθέο εμεηάζεηο, γηα ηηο αθηηλνγξαθίεο θηι. Δίλαη ινηπφλ εκθαλήο ε αλάγθε γηα έλα κέζν πνπ ζα κπνξνχζε λα κεηαθέξεη απηέο ηηο δηαθνξεηηθέο νκάδεο πιεξνθνξίαο απφ έλα ζχζηεκα ζε άιιν, γιηηψλνληαο έηζη ην ίδξπκα απφ πεξηηηά έμνδα θαη ρξφλν. ηόρνη ηνπ πξνηύπνπ Ζ πεξηγξαθή ηνπ πξσηνθφιινπ δεκηνπξγήζεθε κε ζθνπφ ηελ εθπιήξσζε θάπνησλ «a priori» ζηφρσλ. Μειινληηθέο δηαθνξνπνηήζεηο ηνπ πξσηνθφιινπ πξέπεη λα έρνπλ ηνλ ίδην ζθνπφ. Ο θχξηνο ζηφρνο ηνπ πξνηχπνπ είλαη λα παξέρεη ζηάληαξη γηα ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμχ ππνινγηζηψλ ζε ηαηξηθά κεραλήκαηα πνπ λα ζηακαηνχλ ή λα κεηψλνπλ ζεκαληηθά ηελ αλάγθε γηα δεκηνπξγία εηδηθψλ πξνγξακκάησλ ζε θάζε κεράλεκα θαη ηελ ππνζηήξημε ησλ πξνγξακκάησλ απηψλ. Πην αλαιπηηθά ε αξρηθή δηαηχπσζε ησλ ζηφρσλ πνπ ηέζεθαλ ήηαλ ε εμήο: Σν πξφηππν ζα πξέπεη λα ππνζηεξίδεη αληαιιαγέο κεηαμχ ζπζηεκάησλ πνπ αλήθνπλ ζε έλα επξχηεξν θάζκα ηερληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη αξρηηεθηνληθψλ. Ζ εθαξκνγή ηνπ ζα πξέπεη λα είλαη πξαθηηθή ζε κηα κεγάιε πνηθηιία πξνγξακκαηηζηηθψλ γισζζψλ θαη ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ. Θα πξέπεη επίζεο λα είλαη εθαξκφζηκν ζε κεγάιν θάζκα ηειεπηθνηλσληαθψλ ζπζηεκάησλ. Απφ έλα OSI ζπκβαηφ ζχζηεκα κέρξη θαη ζε πην παιηά ζπζηήκαηα αθφκα θαη ζε πξσηφγνλα φπσο είλαη ην RS-232C θαη ζε ζπζηήκαηα πνπ αθφκα ρξεζηκνπνηνχλ δηζθέηεο ή θαζέηεο γηα απνζήθεπζε πιεξνθνξίαο. Πξέπεη λα ππνζηεξίδεηαη ηφζν ε άκεζε απνζηνιή απηφλνκσλ ζπλαιιαγψλ, φζν θαη ε κεηαθνξά πνιιαπιψλ ζπλαιιαγψλ κε ρξήζε αξρείσλ. 80

81 Πξέπεη λα επηηεπρζεί ν κεγαιχηεξνο δπλαηφο βαζκφο πξνηππνπνίεζεο, πνπ λα εκπεξηέρεη δηαθνξεηηθέο ιχζεηο γηα ηελ ρξήζε θαη νξγάλσζε ησλ δηαθνξεηηθψλ ζηνηρείσλ. Σν πξφηππν πξέπεη λα πξνβιέπεη θαη ηελ χπαξμε ηφπν-εηδηθψλ (site-specific) κνξθψλ. Απηέο νη κνξθέο κπνξεί λα είλαη ηφπνεηδηθνί πίλαθεο, πεξηγξαθή κε θσδηθνχο θαη πηζαλψο ηφπν-εηδηθά θνκκάηηα κελπκάησλ (HL7 Z-segments) Σν Πξφηππν πξέπεη λα κπνξεί λα εμειίζζεηαη θαη λα κεγαιψλεη αθνχ λέεο απαηηήζεηο εκθαλίδνληαη. Απηφ πεξηιακβάλεη ηελ δπλαηφηεηα λα κπνξνχλ λα πξνζηεζνχλ λέα θνκκάηηα ζην πξφηππν ή λα έρνπκε κηα θαηλνχξγηα πινπνίεζε ηνπ πξνηχπνπ ζε ήδε ππάξρνληα ζε ιεηηνπξγία πεξηβάιινληα. Αλ θαη ζα ήηαλ ρξήζηκν ην πξφηππν λα επηθεληξσζεί ζε ζπζηήκαηα πιεξνθνξίαο ησλ λνζνθνκείσλ, έλαο καθξνπξφζεζκνο ζηφρνο είλαη λα γίλεη πξφηππν γηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ζε φια ηα πεξηβάιινληα ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ Ζ δηαθνξεηηθή θχζε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ παξνρή ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ εκπνδίδεη ηελ χπαξμε ελφο πξσηνθφιινπ πνπ ζα είλαη γεληθφ θαη ζα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί παληνχ θαη ακέζσο. Δπίζεο ην HL7 δελ θάλεη θάπνηεο a priori ππνζέζεηο γηα ηελ αξρηηεθηνληθή ησλ εθαξκνγψλ νχηε πξνζπαζεί λα γεθπξψζεη ηηο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ αξρηηεθηνληθψλ ησλ δηαθφξσλ ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ. Έηζη ην HL7 δελ ζα γίλεη πνηέ κηα πξαγκαηηθή plug and play εθαξκνγή. Οη δηαθνξέο απηέο πξέπεη λα ιχλνληαη επί ηφπνπ φπνπ ζα εθαξκνζηεί ην HL7 Έλα απφ ηα θχξηα ελδηαθέξνληα ηνπ HL7 είλαη λα ρξεζηκνπνηεζεί ην πξφηππν ην ζπληνκφηεξν δπλαηφ. Δπεηδή απηφ έρεη γίλεη ήδε ν HL7 έρεη κηα ππνδνκή πνπ ππνζηεξίδεη ην πξφηππν θαη έρεη αλαγλσξηζηεί απφ ην American National Standards Institute (ANSI) ζαλ έλα Accredited Standards Organization (ASO). Ζ ζπλεξγαζία κε άιια ζρεηηθά πξνγξάκκαηα πξνηππνπνίεζεο ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ είλαη θχξην κέιεκα ηνπ νξγαληζκνχ. Ο HL7 ζπλεξγάδεηαη κε ηα ACR/NEMA DICOM, ASC X12, ASTM, IEEE/MEDIX, NCPDP, θαη άιια. Δπίζεο ιακβάλεη κέξνο ζην ANSI HSB (Healthcare Informatics Standards Board). 5.7 Πξνηππν ΖL7 Ο ζθνπφο θαη ε ηδέα ηεο δεκηνπξγίαο ελφο πξσηνθφιινπ επηθνηλσλίαο κεηαμχ ηαηξηθψλ κεραλεκάησλ μεθίλεζε ην 1987 ζην παλεπηζηήκην ηεο Πελζπιβαλίαο φηαλ νη παξεπξηζθφκελνη αλαγλψξηζαλ ηελ αλάγθε πνπ είραλ λα απινπνηεζεί ε πινπνίεζε ησλ interfaces ησλ εθαξκνγψλ ζε ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο κεηαμχ δηαθφξσλ θαη ζπρλά αληαγσληζηηθψλ θαηαζθεπαζηψλ. Έηζη δεκηνπξγήζεθε κηα επηηξνπή πνπ απνηειείην απφ ρξήζηεο θαη θαηαζθεπαζηέο. Απηή ε επηηξνπή αξγφηεξα νλνκάζηεθε Οκάδα Δξγαζίαο ηνπ HL7 ( HL7 Working Group ). Οκάδεο απφ άιιεο ρψξεο ππάξρνπλ θαη δνπιεχνπλ παξάιιεια. ιε απηή ε πξνζπάζεηα έρεη ζαλ ζθνπφ ηε 81

82 δεκηνπξγία ελφο πξνηχπνπ πνπ ζα είλαη αλνηθηφ ζε φινπο φζνπο αλαπηχζζνπλ ζπζηήκαηα επεμεξγαζίαο ηαηξηθήο πιεξνθνξίαο Σν HL7 είλαη αθξσλχκην ησλ ιέμεσλ Health Level 7. To 7 ζην HL7, παξαπέκπεη ζην ςειφηεξν επίπεδν ηνπ κνληέινπ επηθνηλσλίαο γηα αλνηθηά ζπζηήκαηα επηθνηλσλίαο, OSI (Open Systems Interconnection) ηνπ ISO (International Standards Organization). Σν επίπεδν εθαξκνγήο. Σν επίπεδν απηφ έρεη λα θάλεη κε ηελ ζπγθεθξηκελνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ ζα αληαιιαγνχλ, ηνλ ζπγρξνληζκφ ηεο αληαιιαγήο θαη ηελ επηθνηλσλία νξηζκέλσλ ιαζψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθαξκνγήο. Σν έβδνκν επίπεδν (Level Seven) ππνζηεξίδεη ηέηνηεο ιεηηνπξγίεο φπσο έιεγρνο αζθάιεηαο, ηαπηνπνίεζε εκπιεθνκέλσλ ζηελ επηθνηλσλία κεξψλ, έιεγρνη δηαζεζηκφηεηαο, κεραληζκνί δηαπξαγκαηεχζεσλ αληαιιαγήο θαη ην πιένλ ζεκαληηθφ, δφκεζε αληαιιαγήο δεδνκέλσλ. Σα 7 επίπεδα ηνπ ΟSI Σν ΖL7 είλαη απηή ηε ζηηγκή ην πιένλ επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελν πξφηππν αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ κέζσ κελπκάησλ ζε θιηληθφ πεξηβάιινλ. Υξεζηκνπνηείηαη ζε φιεο ηηο επείξνπο. ηελ Δπξψπε ρξεζηκνπνηείηαη ζρεδφλ ζε θάζε ρψξα σο πξφηππν αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ κέζσ κελπκάησλ αλάκεζα ζηα δηάθνξα ππνζπζηήκαηα. ρεδφλ φια ηα επθπή δηαγλσζηηθά κεραλήκαηα (ηαηξνηερλνινγηθφο εμνπιηζκφο) κπνξνχλ λα ρεηξηζηνχλ ην πξφηππν HL7 θαη ζρεδφλ φια ηα ηαηξηθά πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα πςεινχ επηπέδνπ είλαη ζε ζέζε λα ζηείινπλ θαη λα ιάβνπλ ηα θαηάιιεια HL7 κελχκαηα, ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο θαλφλεο αληαιιαγήο κελπκάησλ ηνπ πξσηνθφιινπ HL7. Ο νξγαληζκφο "HL7 Ηnc." δεκηνπξγήζεθε πξνθεηκέλνπ λα ιεηηνπξγεί σο αμηφπηζην κέζν επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ ελδηαθεξνκέλσλ θνξέσλ ζηνλ ηνκέα ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο, γεγνλφο πνπ απνηππψλεηαη ζηελ πνηθηιία πνπ παξνπζηάδνπλ ηα κέιε ηνπ, φπσο εηαηξίεο ηαηξηθήο πιεξνθνξηθήο, ηδησηηθνί θαη δεκφζηνη θνξείο πγείαο θαη πξφλνηαο, εηδηθνί ζχκβνπινη, εκπεηξνγλψκνλεο, εηαηξίεο νινθιήξσζεο 82

83 πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ (system integrators), αζθαιηζηηθνί θνξείο, εηαηξίεο ηαηξνηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ, θνξείο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο - πξφλνηαο, θιπ. Αλαγλσξίδνληαο ηελ αλάγθε ππνζηήξημεο ησλ ηνπηθψλ νκάδσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ πξνψζεζε ησλ πξνηχπσλ, ν "HL7 Inc." ζηεξίδεη ηηο πξνζπάζεηεο απηέο κε ηελ δεκηνπξγία ηνπηθψλ παξαηεκάησλ (HL7 affiliates). Μέρξη ζήκεξα έρνπλ ήδε ηδξπζεί 23 ηέηνηα παξαξηήκαηα (Ζλσκέλν Βαζίιεην, Διιάδα, Καλαδάο, Απζηξαιία, Νέα Εειαλδία, Νφηηνο Αθξηθή, Γεξκαλία, Οιιαλδία, Φηιαλδία, Ηλδία, Ηαπσλία, Αξγεληηλή, Κίλα, Κνξέα, Σζερία, Ληζνπαλία, Διβεηία, Βξαδηιία, Κξναηία, Μεμηθφ, Ηηαιία, Γαλία θαη Σατβάλ). Σα ηνπηθά παξαξηήκαηα είλαη αλεμάξηεηνη νξγαληζκνί δηεζλνχο ραξαθηήξα πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ αλάπηπμε, ππνζηήξημε, απνδνρή θαη ρξήζε ησλ πξνηχπσλ ηνπ HL7 ζε παγθφζκηα θιίκαθα κε ηελ κεηαθνξά ηνπο ζηελ αληίζηνηρε γιψζζα ηνπ παξαξηήκαηνο. ηελ Διιάδα ηδξχζεθε θαη ιεηηνπξγεί απφ ην 2003 ην παξάξηεκα (κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα) ηνπ δηεζλνχο νξγαληζκνχ Health Level Seven (HL7) κε ηελ επσλπκία "HL7 Hellas" Ο ηδξπηηθφο ππξήλαο πεξηιακβάλεη δεθαπέληε (15) δηαθεθξηκέλα νλφκαηα θνξέσλ ηφζν απφ ηνλ Παλεπηζηεκηαθφ φζν θαη απφ ηνλ ρψξν ησλ εηαηξηψλ Ηαηξηθήο Πιεξνθνξηθήο θαη Σερλνινγίαο. Ζ ζπκβνιή ηνπ πξνηχπνπ HL7 ζηελ δηαηεξεζηκφηεηα θαη δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ πιεξνθνξηθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο είλαη ηεξάζηηα ην πιαίζην απηφ, ην απνθιεηζηηθφ αληηθείκελν ηνπ Διιεληθνχ νξγαληζκνχ είλαη ε πξνψζεζε πξνηχπσλ ηαηξηθήο πιεξνθνξηθήο θαη γεληθφηεξα ηνπ πξνηχπνπ επηθνηλσλίαο HL7 ζηα πιαίζηα ηεο Διιεληθήο Δπηθξάηεηαο αιιά θαη ζηηο ρψξεο ηεο Ννηηναλαηνιηθήο Δπξψπεο. Πην αλαιπηηθά, ν νξγαληζκφο απηφο ζα αζρνιείηαη κε ηε δηάδνζε αμηφπηζησλ πξνηχπσλ αληαιιαγήο, δηαρείξηζεο θαη νινθιήξσζεο δεδνκέλσλ πνπ αθνξνχλ ηελ θιηληθή θξνληίδα ηνπ αζζελή θαη ηελ δηαρείξηζε, νξγάλσζε θαη αμηνιφγεζε ππεξεζηψλ ηαηξηθήο πεξίζαιςεο. Δπίζεο, ζηφρνο ηνπ HL7 Hellas είλαη ε δεκηνπξγία ελφο ειεθηξνληθνχ πεξηβάιινληνο, ην νπνίν ζα ιεηηνπξγεί σο αμηφπηζην κέζν επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ ελδηαθεξνκέλσλ θνξέσλ ζηνλ ηνκέα ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο, ηελ ζπλερή έξεπλα θαη παξαθνινχζεζε ησλ εμειίμεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ βειηίσζε ηνπ πξνηχπνπ θαη ηελ ζπκκεηνρή ζε Οξγαληζκνχο θαη θνξείο. ηνλ νξγαληζκφ απηφ ζπκκεηέρνπλ θξαηηθά Ηλζηηηνχηα, Παλεπηζηήκηα θαζψο θαη ηδησηηθέο εηαηξείεο. πγθεθξηκέλα ην Δξγαζηήξην Βηνταηξηθήο Σερλνινγίαο ηνπ Δζληθνχ Μεηζφβηνπ Πνιπηερλείνπ (ΔΠΗΔΤ), ην Ηλζηηηνχην Σερλνινγίαο & Έξεπλαο, ην Ηλζηηηνχην Δξεπλψλ/Μειεηψλ Σειεπηθνηλσληψλ θαη Πιεξνθνξηθήο Υσξψλ Ννηηναλαηνιηθήο Δπξψπεο (INA A.E.), ην Δξγαζηήξην Πιεξνθνξηθήο ηεο Τγείαο, απφ ην Σκήκα Ννζειεπηηθήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ, ε Κνηλσλία Σεο Πιεξνθνξίαο Α.Δ., ην Ηλζηηηνχην Βηνταηξηθήο Σερλνινγίαο, ην Δξγαζηήξην Ηαηξηθήο Φπζηθήο ηνπ Γεκνθξίηεηνπ Παλεπηζηεκίνπ Θξάθεο, ε DATAMED Α. Δ., ε APOLLO A. E., ε Computer Control Systems Α.Δ., ε Φ. Παζρίδνπ & ΗΑ Δ.Δ., ε ΓΝΧΜΧΝ Πιεξνθνξηθήο Α.Δ., ε EXODUS A.E., ε SAP Hellas A.E. θαη ε 01 Πιεξνθνξηθή A.E.. Υσξίο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηερληθνί φξνη, ην πξφηππν κπνξεί λα νξηζηεί ζαλ κηα γιψζζα επηθνηλσλίαο, πνπ επηηξέπεη ζε δηαθνξεηηθά ζπζηήκαηα, ή ηαηξηθά κεραλήκαηα, λα επηθνηλσλνχλ απξφζθνπηα κεηαμχ ηνπο, θαη λα δηαβηβάδνπλ δεδνκέλα ην έλα ζην άιιν. Με ηε ρξήζε ηνπ πξνηχπνπ, γηα παξάδεηγκα, ππνζπζηήκαηα πνπ ππάξρνπλ ζηηο δηάθνξεο ηαηξηθέο εγθαηαζηάζεηο κπνξνχλ λα επηθνηλσλνχλ ην θάζε έλα κε φια ηα άιια εθπέκπνληαο ηα κελχκαηα ζε φια (φπσο π.ρ. ε κεηάδνζε ελφο κελχκαηνο εηζαγσγήο αζζελή πνπ ελδηαθέξεη φια ηα επηκέξνπο ηκήκαηα ελφο λνζνθνκείνπ) ή λα κεηαθέξνπλ πιεξνθνξία κεηαμχ ππνζπζηεκάησλ πνπ ελδηαθέξνληαη άκεζα κφλν (π.ρ. ε παξαγγειία γηα θάξκαθα ελφο αζζελή λα πεγαίλεη κφλν ζην θαξκαθεπηηθφ θαη 83

84 ζην νηθνλνκηθφ ηκήκα). Ζ επηθνηλσλία απηή, κεηαμχ ηνπ αλαιπηή θαη ηνπ ππνινγηζηή ηεο θιηληθήο, ηερληθά νλνκάδεηαη δηαιεηηνπξγηθφηεηα. ην βαζκφ πνπ ζα εγθαηαζηαζεί ην HL7 θαη ζα ιεηηνπξγήζεη, ππνβνεζάεη δξαζηηθά ηνλ θιηληθφ γηαηξφ, αθνχ ηνλ απαιιάζζεη απφ ηνλ θφξην ηεο ρεηξσλαθηηθήο δηαρείξηζεο ηεξάζηηνπ φγθνπ ηαηξηθήο πιεξνθνξίαο, πνπ απνξξνθά ζεκαληηθφ ρξφλν θαη απνκαθξχλεη νπζηαζηηθά ηνλ θιηληθφ γηαηξφ απφ ηελ βαζχηεξε δηαγλσζηηθή θαη ζεξαπεπηηθή πξνζπέιαζε ηνπ αζζελή. Σν πξφηππν HL7 δελ αθνξά απνθιεηζηηθά, ηελ δηαβίβαζε πιεξνθνξίαο, κεηαμχ εξγαζηεξίνπ θαη θιηληθήο. Έρεη δνκεζεί έηζη, ψζηε λα εκπεξηέρεη, εθηφο απφ θιηληθά θαη εξγαζηεξηαθά δεδνκέλα, θαη θάζε άιιε ππαξθηή πιεξνθνξία ζε θάζε λνζειεπηηθφ ίδξπκα θαη ζε θάζε πγεηνλνκηθφ ζχζηεκα. Αζθαιηζηηθά ζηνηρεία, νηθνλνκηθά ζηνηρεία, πξνκήζεηεο θαη δηαρείξηζε πιηθνχ, θάξκαθα θαη εξγαιεία, αλαιψζηκνο θαη πάγηνο εμνπιηζκφο, εκπεξηέρνληαη ζηνλ ίδην θψδηθα, ηνπ πξνηχπνπ HL7. Αξθεί, ηα ζπζηήκαηα λα δηαζπλδεζνχλ, θαη ην θάζε ηκήκα κπνξεί λα έρεη ηα ζηνηρεία πνπ ηνπ είλαη απαξαίηεηα, ψζηε λα δηεθπεξαηψλεηαη απηφκαηα θαη ην ππφινηπν, πιελ ηνπ θιηληθνχ έξγνπ. Απνθεχγεηαη έηζη εληειψο ε γξαθεηνθξαηία, εθφζνλ κία θαη κνλαδηθή εγγξαθή, γηα θάζε αζζελή, κπνξεί λα δηαλέκεηαη εχθνια θαη θαηάιιεια, ζε θάζε ηκήκα, θιηληθφ, εξγαζηεξηαθφ ή δηνηθεηηθφ, αλάινγα κε ηηο αλάγθεο θάζε ηκήκαηνο. Γηα ην ιφγν απηφ, ην πξφηππν HL7 επηθξαηεί, εθφζνλ δηαηεξεί έλα ζπληξηπηηθφ πιενλέθηεκα. Αληηκεησπίδεη έλα λνζνθνκείν ή έλα επξχηεξν ζχζηεκα, ζαλ εληαία ιεηηνπξγηθή νληφηεηα, φπσο πξάγκαηη είλαη. Σα πξφηππα απηήο ηεο πεξηνρήο, αλ θαη βξίζθνληαη ζε δηάθνξα ζηάδηα αλάπηπμεο, είλαη ζε γεληθέο γξακκέο αξθεηά πην ψξηκα ζε ζχγθξηζε κε ηα πξφηππα ησλ άιισλ πεξηνρψλ. Αλαπηχζζνληαη απφ επηηξνπέο νη νπνίεο αλήθνπλ ζπλήζσο ζε νξγαληζκνχο πξνηππνπνίεζεο θαη γίλνληαη απνδεθηά ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηνπο ρξήζηεο θαη ηνπο θαηαζθεπαζηέο- πσιεηέο. 5.8 EDI - EDIFACT Σν EDI είλαη έλα πξφηππν γηα ηελ αληαιιαγή εγγξάθσλ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ εθαξκνγψλ νη νπνίεο βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθά κεραλήκαηα. Πνιινί ηνκείο, θαη αλάκεζά ηνπο θαη απηφο ηεο πγείαο, επηιέγνπλ ην EDI σο έλα γξήγνξν, θηελφ θαη αζθαιή ηξφπν γηα λα αληαιιάζζνπλ νπνηνπδήπνηε ηχπνπ ζπρλά ρξεζηκνπνηνχκελα έγγξαθα, απνζεθεχνληαο ηα ζε «ειεθηξνληθά γξακκαηνθηβψηηα». Σν EDI δηαθνξνπνηείηαη ζεκαληηθά απφ ηελ αληαιιαγή αξρείσλ κέζσ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ ή κέζσ απνζεθεπηηθψλ κέζσλ θνηλήο ρξήζεο. Ζ βαζηθή δηαθνξά έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη ζην EDI ε εθαξκνγή απνζηνιέαο θαη ε εθαξκνγή παξαιήπηεο πξέπεη πξψηα λα ζπκθσλήζνπλ ζηελ κνξθή ηελ νπνία ζα έρεη ην έγγξαθν πνπ πξφθεηηαη λα κεηαδνζεί. Με ηε ρξήζε ηνπ EDI δελ ρξεηάδεηαη λα έρνπλ θαη ηα δχν ζπζηήκαηα ηνλ ίδην ηξφπν επεμεξγαζίαο εγγξάθσλ. Απηφ πνπ ρξεηάδεηαη είλαη λα ζπκθσλήζνπλ ζε ηη κνξθή ζέιεη ην θάζε ζχζηεκα λα παίξλεη ην έγγξαθν θαη ην ινγηζκηθφ ηνπ EDI αλαιακβάλεη λα κεηαηξέπεη θάζε θνξά ην αξρείν ζηε ζπκθσλεκέλε κνξθή. Απηφ ην ραξαθηεξηζηηθφ θάλεη ην EDI έλα ζχζηεκα ην νπνίν κπνξεί λα κεηψζεη ζε κεγάιν βαζκφ ην ρξφλν θαη ην θφζηνο γηα ηελ αληαιιαγή εγγξάθσλ. Αλ θαη ππάξρνπλ δηάθνξεο κνξθέο ηνπ EDI, δχν θπξίσο είλαη απηέο πνπ έρνπλ θπξηαξρήζεη: ην Υ12 θαη ην EDIFACT (Electronic Data Interchange for Administration, Commerce and Transport). ε απηέο πεξηιακβάλνληαη έλα ζχλνιν απφ δηεζλψο ζπκθσλεκέλα πξφηππα θαη νδεγίεο γηα ηελ ειεθηξνληθή αληαιιαγή δνκεκέλσλ δεδνκέλσλ θαη ηδηαίηεξα απηψλ ηα νπνία έρνπλ λα θάλνπλ κε 84

85 εκπνξεχζηκα αγαζά θαη ππεξεζίεο αλάκεζα ζε αλεμάξηεηα κεραλνγξαθεκέλα ζπζηήκαηα. Σα πξφηππα X12 θαη EDIFACT κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ φηη έρνπλ ηεξαξρηθή δνκή. Απιά ζηνηρεία δεδνκέλσλ ζηελ βάζε ηεο ηεξαξρίαο, ζπλδπάδνληαη γηα λα ζρεκαηίζνπλ πην ζχλζεηεο δνκέο δεδνκέλσλ. Σα ζηνηρεία δεδνκέλσλ νκαδνπνηνχληαη ζε ιεηηνπξγηθά ζπζρεηηδφκελεο κνλάδεο νη νπνίεο νλνκάδνληαη ηκήκαηα δεδνκέλσλ (γηα παξάδεηγκα κηα ηνπνζεζία). Σα ηκήκαηα δεδνκέλσλ νκαδνπνηνχληαη θη απηά κε ηε ζεηξά ηνπο ζε νκάδεο δνζνιεςίαο (γηα παξάδεηγκα έγγξαθν ή παξαγγειία ή ηηκνιφγην). Οκνίσο, ηα ζχλνια δνζνιεςηψλ νκαδνπνηνχληαη ζε ιεηηνπξγηθέο νκάδεο (γηα παξάδεηγκα, δηαθνξεηηθέο θιηληθέο πιεξνθνξίεο απφ έλα λνζνθνκείν ζε θάπνην άιιν κπνξνχλ λα ζπκπεξηιεθζνχλ κέζα ζε ηέηνηεο νκάδεο). Σέινο απηέο νη νκάδεο «ηπιίγνληαη» απφ κία επηθεθαιίδα (ε νπνία παξέρεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνλ απνζηνιέα θαη ηνλ παξαιήπηε, ηελ εκεξνκελία θαη ηελ ψξα, ην πξφηππν θαη ηελ έθδνζή ηνπ θαζψο θαη ηα δηθαηψκαηα πξφζβαζεο ζηηο πιεξνθνξίεο θαη ηέινο έλαλ κνλαδηθφ αξηζκφ ειέγρνπ κε ηνλ νπνίν κπνξεί λα αληρλεχεηαη ε αληαιιαγή) θαη κηα νπξά (ε νπνία κεηξάεη ηνλ αξηζκφ ησλ ιεηηνπξγηθψλ νκάδσλ θαη δειψλεη ην ηέινο ηεο αληαιιαγήο). IEEE MEDIX Σν Ηλζηηηνχην Ζιεθηξνιφγσλ θαη Ζιεθηξνληθψλ Μεραληθψλ (Institute of Electrical and Electronic Engineers, Inc.-IEEE) αλαπηχζζεη ην ζηάληαξη γηα ηελ αληαιιαγή ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ (Medical Data Interchange Standard-MEDIX), ην νπνίν είλαη έλα πξφηππν γηα ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ αλάκεζα ζε λνζνθνκεηαθά ζπζηήκαηα πιεξνθνξηθήο. Βαζίδεηαη ζηα πξφηππα ηνπ νξγαληζκνχ ISO θαη ησλ επηά επηπέδσλ ηνπ κνληέινπ OSI. Πξφθεηηαη γηα έλα πξφηππν πνπ αθνξά ζην ζπγρξνληζκφ Βάζεσλ Γεδνκέλσλ. Σν πξφηππν MEDIX πξνρσξά πην πέξα απφ ην HL7 θαη πεξηιακβάλεη φια ηα ζέκαηα πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηε ζχλδεζε ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ φπσο είλαη ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν, ε παγθφζκηα δηεπζπλζηνδφηεζε, ε αληαιιαγή αξρείσλ θαη ε πξφζβαζε ζε απηά, θαζψο θαη άιια πην ηερληθά ζέκαηα [Harrington 1991]. Παξφιν πνπ θαη νη δχν επηηξνπέο ππάξρνπλ γηα ίδην πεξίπνπ ρξνληθφ δηάζηεκα, ην HL7 έρεη θαηαθέξεη λα δεκνζηεχζεη πινπνηήζηκεο πξνδηαγξαθέο ζε αληίζεζε κε ην MEDIX ην νπνίν αθφκα αζρνιείηαη κε ην ζεσξεηηθφ ηνπ ππφβαζξν. Τπάξρνπλ πιάλα λα ελσζνχλ ηα δχν πξφηππα ζε έλα, κε ην HL7 λα απνηειεί ππνζχλνιν ηνπ MEDIX. Σν HL7 θαη ην MEDIX απνηεινχλ ην επξχηεξν θαηλφκελν ηεο Ζιεθηξνληθήο Αληαιιαγήο Γεδνκέλσλ (EDIElectronic Data Interchange). Δίηε ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ζπλδέζεη δηάθνξα ζπζηήκαηα κηαο εηαηξείαο είηε ζπζηήκαηα δηαθνξεηηθψλ εηαηξεηψλ, ην EDI εμαζθαιίδεη φηη ε αξρηηεθηνληθή ησλ ππνινγηζηψλ αθνινπζεί πηζηά ηελ αξρηηεθηνληθή ηεο επηρείξεζεο. Σν EDI ρξεζηκνπνηείηαη επξχηαηα ζηνλ ηξαπεδηθφ ηνκέα. Οη πξννπηηθέο ηνπ γηα ησλ ηνκέα ηεο πγείαο είλαη πξαγκαηηθά ηεξάζηηεο. Πξόηππν DICOM (Digital Imaging and Communication ) Ο αξρηθφο ζηφρνο ζηελ αλάπηπμε ελφο πξνηχπνπ γηα ηε κεηαθνξά ςεθηαθψλ εηθφλσλ είλαη λα επηηξέςεη ζε ρξήζηεο ηελ αλάθηεζε εηθφλσλ θαη ζρεηηδνκέλσλ πιεξνθνξηψλ απφ ζπζθεπέο κε έλα πξνηππνπνηεκέλν ηξφπν πνπ ζα είλαη ν ίδηνο γηα φιεο ηηο ζπζθεπέο, αλεμαξηήησο θαηαζθεπαζηή. Σν πξψην απνηέιεζκα πξνο απηήλ ηελ θαηεχζπλζε ήηαλ ην πξφηππν πνπ αθνξνχζε εηθφλεο ξαδηνινγίαο απφ ηνλ 85

86 ακεξηθαληθφ νξγαληζκφ ACR-NEMA (American College of Radiology -National Electrical Manufacturer s Association) Σν πξφηππν απηφ αλαθεξφηαλ ζε ζπλδέζεηο απφ ζεκείν ζε ζεκείν (point-to-point). Ζ ξαγδαία αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο δηθηχσλ πεξηφξηζε ηε ρξεζηκφηεηα απηνχ ηνπ πξνηχπνπ. αλ ζπλέπεηα, ην πξφηππν επαλαζρεδηάζηεθε παίξλνληαο ππφςε ππάξρνληα πξφηππα δηθηχσζεο. Σν απνηέιεζκα ήηαλ ην πξφηππν DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine). Αξρηθά ην πξφηππν αλαθεξφηαλ ζε εηθφλεο ξαδηνινγίαο, ιφγσ φκσο ηνπ γεγνλφηνο φηη είλαη εχθνια πξνζαξκφζηκν, γξήγνξα άξρηζε λα ρξεζηκνπνηείηαη θαη γηα εηθφλεο άιισλ εηδηθνηήησλ. ήκεξα, ην DICOM είλαη εμαηξεηηθά δηαδεδνκέλν θαη νη πεξηζζφηεξνη θαηαζθεπαζηέο ηαηξηθψλ ζπζθεπψλ ην ππνζηεξίδνπλ. ηελ Δπξψπε ν Δπξσπατθφο Οξγαληζκφο Πξνηππνπνίεζεο (CEN) ρξεζηκνπνίεζε ην DICOM ζα βάζε γηα ην πιήξσο ζπκβαηφ πξφηππν MEDICOM. Σν DICOM είλαη ζήκεξα έλα δηεζλψο αλαγλσξηζκέλν πξφηππν γηα δηαγλσζηηθέο απεηθνληζηηθέο εμεηάζεηο. Υξεζηκνπνηείηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν γηα απνζήθεπζε θαη αληαιιαγή ηαηξηθψλ εηθφλσλ αιιά πεξηιακβάλεη θαη δηαρεηξηζηηθή πιεξνθνξία γηα θάζε απεηθνληζηηθή εμέηαζε. Πξφθεηηαη γηα ην πην δηαδεδνκέλν πξφηππν ζηελ κνξθή ησλ εηθφλσλ πνπ παξάγνπλ ηα ηαηξηθά κεραλήκαηα. Πξνζθάησο γίλεηαη πξνζπάζεηα κε ην έξγν IHE (Integrating the HealthCare Enterprise απφ ηνπο νξγαληζκνχο HIMSS (Healthcare Information and Management Systems Society, θαη ηελ RSNA (Radiological Society of North America, λα νινθιεξσζεί ζε κία εληαία αξρηηεθηνληθή ε ρξήζε ησλ κελπκάησλ HL7 θαη ηνπ πξνηχπνπ DICOM ζε νιφθιεξε ηελ δνκή. Tν πξφηππν DICOM [NEMA 1993] αλαπηχρζεθε απφ ην Ακεξηθαληθφ θνιέγην Ραδηνινγίαο (American College of Radiology) θαη ηελ Δζληθή Έλσζε Καηαζθεπαζηψλ Ζιεθηξνληθψλ ζπζθεπψλ (National Electronic Manufacturers Association ACR-NEMA). Καζνξίδεη ηε κνξθή ησλ κελπκάησλ θαη ηα πξφηππα ηεο επηθνηλσλίαο ζε φηη αθνξά εηθφλεο ξαδηνινγίαο. Σν DICOM ππνζηεξίδεηαη απφ ηα πεξηζζφηεξα πζηήκαηα Αξρεηνζέηεζεο θαη Δπηθνηλσλίαο Ηαηξηθψλ Δηθφλσλ (PACS - Picture Archiving and Communications Systems) θαη έρεη αξρίζεη λα πηνζεηείηαη θαη απφ άιιεο ιεηηνπξγηθέο κνλάδεο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ ηαηξηθή εηθφλα. Σν πξφηππν DICOM αλαπηχρζεθε κε ζθνπφ λα παξέρεη κηα θνηλή κνξθή αληαιιαγήο δεδνκέλσλ. ηεξίδεηαη ζηε βηνκεραλία ησλ ππνινγηζηψλ θαη ηα πξφηππα ησλ δηθηπαθψλ ζπλδέζεσλ θαη απεπζχλεηαη πεξηζζφηεξν ζηελ επηθνηλσλία θαη αληαιιαγή ςεθηαθψλ εηθφλσλ κεηαμχ δηαγλσζηηθψλ ζπζθεπψλ πέξα απφ Αμνληθή θαη Μαγλεηηθή Σνκνγξαθία (CT θαη MR) πεξηιακβάλνληαο κεηαμχ άιισλ ππέξερνπο, Ππξεληθή Ηαηξηθή θαη θαζψο θαη Φεθηνπνηεκέλα Φηικ θαη δείγκαηα (captures) απφ βίληεν. Πξόηππν DICOM-Υαξαθηεξηζηηθά -Πξνζθέξεη ιχζεηο κε: ζαθείο νξηζκνχο ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ φξσλ ηππνπνίεζε ηεο ςεθηαθήο εηθφλαο πεξηγξαθή ησλ δπλαηνηήησλ δηαζχλδεζεο θαζνξηζκφ πξνδηαγξαθψλ γηα κεηαθνξά εηθφλαο πεξηγξαθή πξνζπκθσλεκέλσλ θαλφλσλ επηθνηλσλίαο έγγξαθε ζπκθσλία απφ φζνπο απνδέρνληαη θαη πηνζεηνχλ ην πξφηππν -Κπξηάξρεζε ζηε κεηαθνξά ησλ ηαηξηθψλ εηθφλσλ. -Έρεη ελζσκαηψζεη ηηο απαηηήζεηο ησλ ήδε ππαξρφλησλ δηθηχσλ. 86

87 -Παξέρεη θαλφλεο γηα αληαιιαγή δεδνκέλσλ θαη ζσζηή επηθνηλσλία κεηαμχ: κεραλεκάησλ, ππνινγηζηψλ θαη λνζνθνκείσλ, ζχκθσλα κε νδεγίεο ηεο National Electronic Manufacturer s Association, NEMA Οη θαλφλεο απηνί παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα ακθίδξνκεο επηθνηλσλίαο πνπ: ειαρηζηνπνηεί ηνλ θίλδπλν ησλ «ζπγθξνχζεσλ» βνεζά-πξνσζεί ηε δπλαηφηεηα εμέιημεο θαη αλαβάζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο Ζ επηθνηλσλία ζην DICOM ιεηηνπξγεί ζε ηέζζεξα επίπεδα: πξνεηνηκαζία (π.ρ. έιεγρνο φηη ππάξρεη αλνηθηφο δξφκνο) δηαρείξηζε δεδνκέλσλ γηα αζζελή θαη εμέηαζε πνηφηεηα εηθφλαο (επεμεξγαζία) αζθάιεηα πξφζβαζεο Σν DICOM δηεπθνιύλεη ηε δηαρείξηζε θαη δηαλνκή ησλ ςεθηαθψλ εηθφλσλ θαη ησλ δεδνκέλσλ πνπ ηα ζπλνδεχνπλ, κέζα ζην δίθηπν. Σν πξσηφθνιιν DICOM δηαρσξίδεη ηα δεδνκέλα ζε 3 θχξηα αληηθείκελα, (ην θαζέλα κε ηε δηθή ηνπ θφξκα - κνξθή): αζζελείο, κειέηεο, εηθφλεο Σν DICOM επίζεο, επηηξέπεη κφλν πξφηππεο (standard) ππεξεζίεο πνπ πηζαλφλ λα δεηεζνχλ, φζνλ αθνξά ηα πην πάλσ αλαθεξφκελα αληηθείκελα: βξεο (find), κεηέθεξε (move), απνζήθεπζε (store) θαη πάξε (get) ην DICOM πεξηγξάθνληαη θαη θσδηθνπνηνχληαη θαη ηα απεηθνληζηηθά κεραλήκαηα αλάινγα κε ηε ρξήζε ηνπο (θαξδηνινγηθψλ εμεηάζεσλ, καζηνγξαθίαο, ππεξήρσλ) PACS (Picture Archiving and Communications Systems) Σν PACS είλαη έλα ζχζηεκα κε ζηφρν λα αξρεηνζεηεί, δηαρεηξίδεηαη, δηαλέκεη θαη απνζεθεχεη ηαηξηθέο εηθόλεο θαη δεδνκέλα (πνπ ζπρλά έρνπλ κεγάιν φγθν), κε ηξφπν ψζηε ε πξόζβαζε ζε απηά, κέζα ζε θαηάιιεια δηακνξθσκέλν δίθηπν, απφ εμνπζηνδνηεκέλα ηεξκαηηθά, λα είλαη βαηή. Ζ αμηνπηζηία θαη ε απιόηεηα απηήο ηεο ιεηηνπξγίαο εμαξηάηαη απφ πνηθίινπο παξάγνληεο, πνπ μεθηλνχλ απφ εμεηδηθεπκέλα εμαξηήκαηα ππνινγηζηψλ θαη δηθηχσλ (hardware) θαη θηάλνπλ ζηελ αλάπηπμε έμππλσλ θαη επέιηθησλ πξνγξακκάησλ ππνινγηζηψλ (software). Οη εηθφλεο κε ηε βνήζεηα ηνπ ζπζηήκαηνο PACS κπνξνχλ λα πξνβιεζνχλ ζε ειεθηξνληθέο ζπζθεπέο (νζφλεο) φπσο: ζσιήλεο θαζνδηθώλ αθηίλσλ (CRT Cathode ray tube) ή ζε flat panel Δίλαη επίζεο εθηθηφ λα θαηαγξαθνχλ, κε video ή laser camera, ζε θσηνγξαθηθό θηικ πνπ κεηά ηε ρεκηθή επεμεξγαζία κπνξεί λα πξνβιεζνχλ ζε θαηάιιειεο νζφλεο. πνπ ρξεηαζηεί, ε ςεθηαθή εηθφλα κεηαηξέπεηαη ζε αλαινγηθή κε έλα DAC (digital to analog converter) PACS θαη Σειε-αθηηλνινγία PACS: Picture archiving and communications systems Πξφηππα: 87

88 ACR γηα ηειε-αθηηλνινγία DICOM (digital imaging and communications in medicine) Αθνξνχλ δίθηπα γηα κεηαθνξά εηθφλαο θαη δεδνκέλσλ. Παξεκβαίλνπλ: ζηελ πξφζιεςε ησλ δεδνκέλσλ γηα ηε δεκηνπξγία ςεθηαθψλ εηθφλσλ ζηελ απνζήθεπζή ηνπο ζηελ παξνπζίαζή ηνπο γηα εξκελεία θαη γλσκάηεπζε Σν PACS είλαη έλα ζχζηεκα γηα ηελ απνζήθεπζε, δηαρείξηζε θαη δηαλνκή αθηηλνινγηθψλ εηθφλσλ. Σειε-Αθηηλνινγία είλαη ε Αθηηλνινγία ε εμνπιηζκέλε κε ηε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο απηψλ ησλ εηθφλσλ ζε πνιιά ηεξκαηηθά ηεο λνζνθνκεηαθήο (ζπλήζσο) κνλάδαο, θαη κάιηζηα ζε ηεξκαηηθά πνπ κπνξεί λα είλαη αξθεηά απνκαθξπζκέλα απφ ην αθηηλνινγηθφ κεράλεκα. Σν ζχζηεκα PACS θαη ε Σειε-Αθηηλνινγία ζπλδένληαη πνιχ ζηελά, δελ έρνπλ φκσο ηελ απνθιεηζηηθφηεηα ρξήζεο ην θαζέλα γηα ην άιιν. ηαλ «ζπλεξγάδνληαη» ν ζηφρνο είλαη λα παξέρνπλ ηελ φζν ην δπλαηφλ θαηαιιειφηεξε εηθφλα ζην ρξήζηε ηνπ ηεξκαηηθνχ, ζπλήζσο ηνλ δηαγλψζηε αθηηλνιφγν. Σν ζχζηεκα PACS δηαθέξεη ζεκαληηθά ζε κέγεζνο θαη ζε εηδηθφηεξν ζηφρν απφ Ννζνθνκείν ζε Ννζνθνκείν θαη απφ Κιηληθή ζε Κιηληθή. Μπνξεί λα είλαη ζε απνθιεηζηηθή ρξήζε κηαο κνλάδαο Ππξεληθήο Ηαηξηθήο ή ηνπ ηκήκαηνο Τπεξήρσλ. Μπνξεί λα εκπεξηέρεη θαη ηηο κνλάδεο Δπεκβαηηθήο Αθηηλνινγίαο, Μαγλεηηθνχ πληνληζκνχ ή /θαη Αμνληθήο Σνκνγξαθίαο. Μπνξεί επίζεο, λα εκπεξηέρεη αληίζηνηρεο κνλάδεο πνιιψλ Ηαηξηθψλ Κέληξσλ. Μπνξεί λα επεθηείλεηαη θαη ζηηο κνλάδεο Δληαηηθήο Θεξαπείαο, Άκεζεο επέκβαζεο, ή θαη Παζνινγίαο. Γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ PACS (απνθπγή ζπκθνξήζεσλ) ζπζηήλεηαη λα ζπλδένληαη πην ζηελά κεηαμχ ηνπο ηα κέξε ελφο δηθηχνπ πνπ αληαιιάζζνπλ ζπρλά εηθφλεο θαη ζρεηηθά δεδνκέλα. Ζ Σειε Αθηηλνινγία κπνξεί λα παξέρεη ηελ πξφζβαζε θαη επηθνηλσλία κηθξψλ ηαηξηθψλ θέληξσλ ζε κεγάιεο Αθηηλνινγηθέο Κιηληθέο θαη ζε εηδηθνχο αθηηλνιφγνπο. Θα πξέπεη βέβαηα, ην κηθξφ ηαηξηθφ θέληξν, λα είλαη εθνδηαζκέλν ηνπιάρηζηνλ κε ςεθηνπνηεηέο αθηηλνγξαθηώλ θαη λα ππάξρεη εηδηθή γξακκή επηθνηλσλίαο κε ηελ Κεληξηθή Μνλάδα, φπνπ νη εηθφλεο ζα εκθαλίδνληαη ζε ζπγθεθξηκέλα ηεξκαηηθά. Ζ Σειε- Αθηηλνινγία επηηξέπεη επηπιένλ ηελ πξφζβαζε ζηηο ςεθηαθέο εηθφλεο, ελφο εηδηθνχ αθηηλνιφγνπ πνπ επηζπκεί λα ηηο κειεηήζεηο ζην ζπίηη ηνπ. Απηφ, βέβαηα, απαηηεί λα έρεη ζην ζπίηη ηνπ ν αθηηλνιφγνο έλα θαηάιιειν ζχζηεκα γηα ηελ πξνβνιή θαη επεμεξγαζία ηεο ςεθηαθήο αθηηλνγξαθίαο, κε ζύλδεζε: ISDN (Integrated Services Digital Network) ή DSL (Digital Subscriber Lines) πνπ πξνκεζεχεη ε ηνπηθή εηαηξεία ηειεπηθνηλσληψλ. Ζ Αθηηλνινγηθή Κιηληθή ζα πξέπεη απφ ηε κεξηά ηεο λα είλαη ζπλδεδεκέλε κε ζπκβαηφ ζχζηεκα επηθνηλσλίαο. Αιιά, γηα λα είλαη απνδεθηφ ζήκεξα έλα ζχζηεκα PACS ζα πξέπεη λα πξνζαξκνζηεί ζπκκνξθσζεί κε ηηο αξρέο ελφο λεφηεξνπ ζπζηήκαηνο πξσηνθφιινπ (standard): ηνπ DICOM [(Digital Imaging Communications in Medicine) «Πξφηππν κεηαθνξάο ηαηξηθψλ ςεθηαθψλ εηθφλσλ»]. Πξφθεηηαη γηα νκάδα πξσηνθόιισλ πνπ ζέηνπλ θαλφλεο: ζηελ ςεθηαθή απεηθφληζε (αλάθηεζε θαη δηακφξθσζε εηθφλσλ θαη ζρεηηδνκέλσλ πιεξνθνξηψλ απφ απεηθνληζηηθά κεραλήκαηα κε πξνηππνπνηεκέλν ηξφπν) 88

89 θαη ηελ «θπθινθνξία» ηεο απφ ηηο πεγέο παξαγσγήο (ιήςεο) (απεηθνληζηηθά ζπζηήκαηα) ζηα ηεξκαηηθά κηαο ηαηξηθήο κνλάδαο. ην παξειζφλ, νη θαηαζθεπαζηέο απεηθνληζηηθψλ κεραλεκάησλ, εθάξκνδαλ «αηνκηθά» πξσηφθνιια θαηαγξαθήο δεδνκέλσλ θαη εηθφλσλ θαηά ηελ εμέηαζε, απαγνξεύνληαο έηζη νπζηαζηηθά ηε κεηαθνξά, απνζήθεπζε θαη πξνβνιή ησλ εηθφλσλ δηαθνξεηηθψλ θαηαζθεπαζηψλ ζε έλα ζχζηεκα δηθηχνπ PACS. To πξφβιεκα ιχζεθε κε ηελ παξέκβαζε ηεο ACR (American College of Radiology) θαη ηεο ΝΔΜΑ (National Electrical Manufacturers Association) πνπ επηρνξήγεζαλ ηε δεκηνπξγία ελφο θνηλνχ πξσηνθφιινπ, ην νπνίν θαη νλνκάζηεθε DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine). Πξόηππν ACR Ζ ηειε-αθηηλνινγία είλαη εμνπιηζκέλε κε ζχζηεκα κεηαθνξάο ησλ εηθφλσλ ζε απνκαθξπζκέλα δσκάηηα απφ απηφ ζην νπνίν δεκηνπξγνχληαη, θαη ζχζηεκα επηζηξνθήο ηεο ηαηξηθήο αλαθνξάο (medical report). Σν πξφηππν ACR πξσηνδεκνζηεχηεθε ην 1994 θαη αθνινχζεζαλ βειηησκέλεο «εθδφζεηο» ην 1996, 1998, Σν πξφηππν ACR πεξηγξάθεη: ηα πξνζφληα πνπ πξέπεη λα έρεη ην πξνζσπηθφ θάζε εκπιεθφκελεο εηδηθφηεηαο ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εμνπιηζκνχ ηηο ζπλζήθεο θαη πξνυπνζέζεηο αδεηνδφηεζεο θαη πηζηνπνίεζεο ηελ πεξηνδηθφηεηα θαη ην είδνο ησλ ειέγρσλ θαιήο ιεηηνπξγίαο ηε δηαρείξηζε ησλ δεδνκέλσλ ησλ ςεθηαθψλ εηθφλσλ (παξέρεη ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη δηαρσξίδεη ηηο εηθφλεο αλαιφγσο ηεο επηθάλεηάο ηνπο) large matrix images (CT, projection film) spatial resolution > 2.5 lp/mm ζηελ είζνδν ηνπ αληρλεπηή βάζνο > 10 bits / pixel π.ρ. chest radiography 35*43 cm 2 : vertical lines = 35cm * 2.5 lp/mm * 2 l/lp = 1750 lines horizontal lines = 43cm * 2.5 lp/mm * 2 l/lp = 2150 lines άξα pixel format > 1750 * 2150 (κε pixel size = 200 κm πεξίπνπ) 89

90 PACS θαη δπλαηόηεηεο ήκεξα, ηα πεξηζζφηεξα «πξντφληα» ησλ θαηαζθεπαζηψλ απεηθνληζηηθψλ κεραλεκάησλ θαη ζπζηεκάησλ PACS «ππαθνχνπλ» ζηηο απαηηήζεηο DICOM θαη κάιηζηα ζπλππνβάιινπλ επίζεκε δήισζε κε δηεπθξηλίζεηο κε πνηα αθξηβψο ζεκεία ηνπ πξσηνθφιινπ DICOM είλαη ελαξκνληζκέλα. ηελ πξάμε, βέβαηα, ε ηαπηφρξνλε ππνζηήξημε ππεξεζηψλ ηνπ DICOM, απφ δχν δηαθνξεηηθά κεραλήκαηα, δελ ζεκαίλεη απαξαίηεηα φηη ηα δχν απηά κεραλήκαηα κπνξνχλ λα ζπλεξγαζηνχλ ζην ίδην δίθηπν. Πξηλ ηελ παξαιαβή θάζε κεραλήκαηνο, πξέπεη λα γίλεηαη ν απαξαίηεηνο έιεγρνο ζηε ζπκβαηόηεηα κε ην ζχζηεκα επηθνηλσλίαο. Μεηά ηε ζσζηή ελαξκφληζε (ζην πξφηππν DICOM), ν «θαηαζθεπαζηήο» ησλ PACS ζα πξέπεη λα «θηίζεη» ην έξγν ηνπ κε πνιιή πξνζνρή, ψζηε λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο εθάζηνηε απαηηήζεηο ησλ ρεηξηζηψλ. Ηδηαίηεξε πξνζνρή πξέπεη λα δίλεηαη ζηνπο «θφκβνπο» ησλ ιεσθφξσλ επηθνηλσλίαο ηνπ δηθηχνπ, πνπ ζπλδένπλ ηνπο «ηφπνπο» δεκηνπξγίαο ησλ ςεθηαθψλ εηθφλσλ θαη δεδνκέλσλ, κε ηνπο «ηφπνπο» αλαδήηεζεο θαη επεμεξγαζίαο απηψλ. Σν PACS είλαη έλα πνιπζχλζεην, θαηαλεκεκέλν, ειεθηξνληθφ ζχζηεκα θαη θάζε θόκβνο έρεη ην δηθφ ηνπ ξφιν ζηε ξνή ησλ εηθφλσλ. Σν ζχζηεκα PACS δεκηνπξγήζεθε πξηλ κεξηθέο δεθαεηίεο, φηαλ αθφκε δελ ππήξρε ε ςεθηαθή εηθφλα. Ζ αλαινγηθή φκσο εηθφλα (film) έζεηε (θαη ζέηεη) πεξηνξηζκνύο ζηε δηαζεζηκφηεηα, πξφζβαζε, κεηαθνξά θαη αξρεηνζέηεζή ηεο ζην ζχζηεκα. Σα ηειεπηαία ρξφληα ε εμέιημή ηνπ PACS ήηαλ ξαγδαία, βαζηζκέλε ζηελ ςεθηαθή ηερλνινγία θαη ηε ζεκαληηθή πηώζε ηηκώλ αθελφο θαη αθεηέξνπ ζηελ βειηίσζε ησλ δπλαηνηήησλ: ζηα δίθηπα ππνινγηζηψλ, ζηα απνζεθεπηηθά κέζα θαη ζηηο κνλάδεο εκθάληζεο ησλ εηθφλσλ θαη ησλ δεδνκέλσλ πνπ ηηο ζπλνδεχνπλ. Σψξα πηα, ην ζχζηεκα PACS κπνξεί: λα αλαπαξαγάγεη ςεθηαθέο εηθφλεο ηαπηφρξνλα ζε πνιιά ηεξκαηηθά, π.ρ. ζε απηφ ηνπ αθηηλνιφγνπ θαη ζε απηφ ηνπ παζνιφγνπ ηνπ ππεχζπλνπ γηα ην ζπγθεθξηκέλν αζζελή λα θξαηήζεη πνιιέο εηθφλεο απνζεθεπκέλεο γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα λα δεκηνπξγήζεη έλα filmless πεξηβάιινλ, φπνπ «ε απψιεηα αθηηλνγξαθηψλ», έλα απφ ηα θπξηφηεξα πξνβιήκαηα ζηα κεγάια Ννζνθνκεία, ηείλεη πιένλ λα εθιείςεη λα βνεζήζεη ηα απνκαθξπζκέλα αγξνηηθά ηαηξηθά θέληξα λα επηθνηλσλνχλ κε λνζνθνκεία ησλ κεγάισλ πφιεσλ, λα ζηέιλνπλ αθηηλνγξαθίεο, λα αληαιιάζζνπλ γλψκεο θαη πιεξνθνξίεο, πνπ ζηεξίδνπλ ηε ζσζηή δηάγλσζε θαη ηξφπν ζεξαπείαο Σν ζχζηεκα PACS ειέγρεη: interfaces: απεηθνληζηηθψλ ζπζθεπψλ, πνπ παξάγνπλ ςεθηαθέο εηθφλεο (θαη ςεθηνπνηεηψλ) ςεθηαθψλ ζπζθεπψλ απνζήθεπζεο εηθφλσλ ηεξκαηηθψλ κνλάδσλ κε πνιιέο νζφλεο θαη ην δίθηπν ησλ ππνινγηζηψλ, πνπ ζπλδέεη φιεο απηέο ηηο ζπζθεπέο. Σν ζχζηεκα PACS εκπεξηέρεη: έλα εμεηδηθεπκέλν ινγηζκηθφ δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ, ψζηε λα ππάξρεη δπλαηφηεηα θαηαρψξεζεο θαη εληνπηζκνχ ησλ εηθφλσλ 90

91 θαη έλα εμεηδηθεπκέλν ινγηζκηθφ πνπ λα δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζην δηαγλψζηε αθηηλνιφγν λα δηαιέγεη θαη λα επεμεξγάδεηαη ηηο εηθφλεο. Δίλαη αθφκε εθηθηή θαη ρξήζηκε ε δπλαηφηεηα πνπ πξνζθέξεη ην ζχζηεκα PACS γηα πνιιαπιή πξφζβαζε θαη δπλαηφηεηα ζχλδεζεο κε άιια δίθηπα, φπσο ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα Ννζνθνκείνπ (HIS hospital information system) θαη ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηεο αθηηλνινγίαο (RIS radiology information system) Σν RIS ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα εληνιέο θαη πξνγξακκαηηζκφ εμεηάζεσλ, γηα δηαηήξεζε ηνπ αξρείνπ ησλ αζζελψλ, γηα πεξηγξαθέο, ηαηξηθέο αλαθνξέο θαη εηνηκαζία ινγαξηαζκνχ πλήζσο ην RIS είλαη κέξνο ηνπ ΖIS ή πεξηιακβάλεηαη κέζα ζην PACS θαη δελ είλαη απηφλνκν, γηα λα απνθεχγνληαη νη είζνδνη ησλ ίδησλ δεδνκέλσλ πεξηζζφηεξν απφ κηα θνξά. Σν PACS θαη ην RIS πξέπεη λα παξέρνπλ ζην ρεηξηζηήξην ηνπ ππεχζπλνπ ησλ απεηθνληζηηθψλ κεραλεκάησλ ζεηξά δεδνκέλσλ ζρεηηθψλ κε ηελ πεξηγξαθή ηνπ εμεηαδφκελνπ θαη ησλ αηηνχκελσλ εμεηάζεσλ, ψζηε θάζε κειέηε εηθφλα πξνβνιή λα ζπλνδεχεηαη απαξαίηεηα απφ φια ηα ζηνηρεία, γηα κηα ζσζηή ηαπηνπνίεζε Έλα απιφ παξάδεηγκα πνπ κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη κεγάιν πξφβιεκα, είλαη ν ηξφπνο θαηαγξαθήο ηνπ νλφκαηνο ηνπ αζζελή. Σν ζχζηεκα RIS ή ΖIS ζα πξέπεη λα κελ αθήλεη ν αζζελήο Γηάλλεο Γειαπφξηαο λα θαηαρσξεζεί κε πεξηζζφηεξν απφ έλαλ ηξφπν: π.ρ. Ησάλλεο Γειαπφξηαο θαη φρη Γηάλλεο Γειαπφξηαο ή Η. Γειαπφξηαο ή Γειαπφξηαο Γηάλλεο θιπ. Καη κφλνλ απηφ ην θίιηξν ζα δηεπθνιχλεη ηελ αλαδήηεζε παιαηφηεξσλ εμεηάζεσλ γηα άκεζε ζχγθξηζε κε ηε λεφηεξε, φπσο θαη ηελ αλάθιεζε εμεηάζεσλ άιινπ ηκήκαηνο γηα ηνλ ίδην αζζελή γηα παξάιιειε κειέηε. ην ζχζηεκα PACS ζπλήζσο «θπθινθνξεί» κηα «πεξίιεςε» ησλ εμεηάζεσλ ηνπ θάζε αζζελή, γηα ιφγνπο απνθπγήο κεγάινπ θφξηνπ ζην δίθηπν. Τπάξρεη φκσο ε δπλαηφηεηα λα δνζεί ζηνλ ελδηαθεξφκελν (πρ. ππεχζπλνο παζνιφγνο) αλαιπηηθφηεξε αλαθνξά, εθφζνλ ην δεηήζεη. Φεθηαθή Απνζήθεπζε Δηθόλσλ ζην ζύζηεκα PACS ην ζχζηεκα PACS ε απνζήθεπζε ησλ εηθφλσλ γίλεηαη ζπλήζσο κε «ηεξαξρηθέο» κεζφδνπο, φπνπ νη πην πξφζθαηεο εηθφλεο είλαη δηαζέζηκεο ζε ζεηξέο καγλεηηθψλ ζθιεξψλ δίζθσλ θαη ππάξρεη ζπλερήο κεηαθνξά ησλ παιαηφηεξσλ εηθφλσλ ζε κηθξφηεξεο ηαρχηεηαο αιιά κεγαιχηεξεο ρσξεηηθφηεηαο κέζα απνζήθεπζεο, φπσο νη νπηηθνί δίζθνη θαη νη καγλεηηθέο ηαηλίεο. Ζ απαηηνχκελε ζπλνιηθή ρσξεηηθφηεηα ησλ δεδνκέλσλ κηαο κνλάδαο εμαξηάηαη απφ ην ζχζηεκα PACS πνπ δηαζέηεη θαη απφ ην θφξην εξγαζίαο. Γηα παξάδεηγκα έλα ηκήκα ππξεληθήο ηαηξηθήο κεζαίνπ κεγέζνπο (γηα ηα ακεξηθάληθα δεδνκέλα) «παξάγεη» κεξηθά gigabytes (10 9 ) εηθφλσλ ην ρξφλν. Έλαο κφλν καγλεηηθφο δίζθνο κεγάιεο ρσξεηηθφηεηαο θαη ιίγνη επαλεγγξαθφκελνη νπηηθνί δίζθνη ζεσξνχληαη αξθεηνί). κσο έλα ηκήκα αθηηλνινγίαο θαη πάιη κεζαίνπ κεγέζνπο, κε CT, MRI, ςεθηαθφ αθηηλνγξάθν, κπνξεί λα παξάγεη κεξηθά terabytes (10 12 ) ην ρξφλν, φπσο θαη έλα ηκήκα θαξδηαθνχ θαζεηεξηαζκνχ επεκβαηηθήο θαξδηνινγίαο. 91

92 Τπάξρεη ε απνζήθεπζε «on line», πνπ ρξεζηκνπνηεί καγλεηηθνχο δίζθνπο θαη παξέρεη άκεζε πξφζβαζε ζηα αξρεία. Ζ απνζήθεπζε κπνξεί λα είλαη «near line» πνπ αλαθέξεηαη ζε «jukeboxes» νπηηθψλ δίζθσλ (πην γξήγνξνη) ή καγλεηηθψλ ηαηληψλ (πην θζελέο) θαη ε πξφζβαζε απαηηεί πεξίπνπ 1 ιεπηφ, ρσξίο παξέκβαζε ηνπ αλζξψπηλνπ παξάγνληα. Ζ απνζήθεπζε «off line» ρξεζηκνπνηεί επίζεο νπηηθνχο δίζθνπο ή καγλεηηθέο θαζέηεο ηνπνζεηεκέλεο ζε ξάθηα. Ζ αλζξψπηλε παξέκβαζε εδψ, είλαη απαξαίηεηε. Ζ απνζήθεπζε κπνξεί λα γίλεη ζε έλαλ ππνινγηζηή (storage server) ή κπνξεί λα θαηαλεκεζεί ζε πεξηζζφηεξνπο, κέζα ζην δίθηπν. Πιενλεθηήκαηα ησλ PACS άκεζε πξφζβαζε ζε πιήζνο εηθφλσλ, απφ πνιινχο ρξήζηεο (επηηάρπλζε ηεο θιηληθήο δηαδηθαζίαο) δπλαηφηεηα επεμεξγαζίαο ηεο εηθφλαο θαη ζχγθξηζήο ηεο κε παιαηφηεξεο κείσζε ηεο απψιεηαο εμεηάζεσλ-θηικ κείσζε ρψξνπ απνζήθεπζεο ησλ εμεηάζεσλ-αλαθνξψλ (πξψελ film) δπλαηφηεηα δηάγλσζεο κε ηε βνήζεηα ινγηζκηθνχ Μεηνλεθηήκαηα ησλ PACS ζπρλή αλαλέσζε εμνπιηζκνχ (θπξίσο ηνπ βνεζεηηθνχ) (εθηφο απφ ηελ πξψηε «κεγάιε» αιιαγή) αλάγθε ζπλερνχο παξνπζίαο ηερληθνχ πξνζσπηθνχ ππνζηήξημεο ηνπ ζπζηήκαηνο ρακειφηεξν δπλακηθφ εχξνο ζε ζρέζε κε ην θηικ θαη ρεηξφηεξε δηαθξηηηθή ηθαλφηεηα ζηελ νζφλε ζε ζρέζε κε ην θηικ (θάησ απφ νξηζκέλεο ζπλζήθεο) ρξφλνο πξνζαξκνγήο ησλ αθηηλνιφγσλ ζηε λέα ηερλνινγία αζθάιεηα θαη αμηνπηζηία (πηζαλή πξφζβαζε κε εμνπζηνδνηεκέλσλ αηφκσλ) Αζθάιεηα ζην PACS Γηα ηελ θαιχηεξε δπλαηφλ αζθάιεηα ζε ζχζηεκα PACS, απαηηνχληαη ηνπιάρηζηνλ: αζθαιέο πεξηβάιινλ απηφκαην back up ζε πεξίπησζε θσηηάο, πιεκκχξαο, δηαθνπήο ξεχκαηνο πξνζηαζία απφ θινπή ή ππνθινπή εκπηζηεπηηθφηεηα ζηελ κεηαθνξά πιεξνθνξηψλ εγγπεκέλε πξνζηαζία ησλ δεδνκέλσλ αζθαιείο δνθηκέο θαη βειηηψζεηο κφληκε επηζήκαλζε ησλ εηθφλσλ κε δεδνκέλα πνπ ηε ζπλνδεχνπλ 5.12 πζηήκαηα δηαρείξηζεο θιηληθώλ εξγαζηεξίσλ πσο θαη ηα θιηληθά εξγαζηήξηα, νη εμεηάζεηο πνπ δηελεξγνχληαη ζε έλα αθηηλνδηαγλσζηηθφ ηκήκα είλαη εμίζνπ ζεκαληηθέο γηα ηελ απνηχπσζε ηεο πνξείαο ηεο λφζνπ ελφο αζζελή θαη απνηεινχλ έλα απφ ηα βαζηθά θέληξα παξαγσγήο ζεκαληηθήο ηαηξηθήο πιεξνθνξίαο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε φηη ην ηκήκα απηφ, αλάινγα κε ην κέγεζνο θαη ηελ εμεηδίθεπζε ηνπ λνζνθνκείνπ αλαιακβάλεη ζπλήζσο ηηο αθηηλνινγηθέο εμεηάζεηο, ηα ππεξερνγξαθήκαηα θάζε ηχπνπ, ηηο αμνληθέο ηνκνγξαθίεο, ηηο θινπνξναγγεηνγξαθίεο, ηηο καγλεηηθέο ηνκνγξαθίεο θ.η.ι ηε ζπλέρεηα αλαθέξνληαη νη βαζηθέο δηαδηθαζίεο ησλ απεηθνληζηηθψλ εξγαζηεξίσλ. 92

93 Καηαρώξεζε ζηνηρείσλ αζζελή. Γηα ηνπο εζσηεξηθνχο αζζελείο γίλεηαη ζην γξαθείν θίλεζεο, ελψ γηα ηνπο εμσηεξηθνχο γίλεηαη είηε ζηηο θεληξηθέο γξακκαηείεο (π.ρ. εμσηεξηθψλ ηαηξείσλ, επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ) είηε απεπζείαο ζηηο γξακκαηείεο ησλ εξγαζηεξίσλ. ε πεξίπησζε πνπ ππάξρεη HIS, ηα ζηνηρεία ηνπ αζζελή ιακβάλνληαη απφ ην ππνζχζηεκα δηαρείξηζεο αζζελή Παξαγγειία εμεηάζεσλ. Γίλεηαη απφ ηα δηάθνξα ηκήκαηα ηνπ Ννζνθνκείνπ (κέζσ θαηάιιεινπ (έληππνπ ή ειεθηξνληθνχ) παξαπεκπηηθνχ πξνο ην αληίζηνηρν εξγαζηήξην. Πξνγξακκαηηζκόο εμέηαζεο. χκθσλα κε ηηο αηηνχκελεο εμεηάζεηο απφ ηα ηκήκαηα ηνπ Ννζνθνκείνπ, πξαγκαηνπνηείηαη ν πξνγξακκαηηζκφο ησλ εμεηάζεσλ, ν νπνίνο αθνξά ηφζν ρξνλνπξνγξακκαηηζκφ, φζν θαη ηηο θαηάιιειεο νδεγίεο γηα θάζε εμέηαζε (π.ρ. πξνεηνηκαζία αζζελή, ηπρφλ παξάγνληεο επηθηλδπλφηεηαο εμέηαζεο, θ.ιπ.). Γεκηνπξγείηαη έηζη ε ιίζηα εξγαζίαο γηα θάζε κεράλεκα. Άθημε αζζελή Αλάθηεζε παιαηώλ εμεηάζεσλ. ηελ πεξίπησζε φπνπ απαηηείηαη, αλαθηψληαη απφ ην αξρείν παιαηφηεξεο εμεηάζεηο ηνπ αζζελή γηα αλαθνξά. Δθηέιεζε εμέηαζεο. Οη απαηηνχκελεο εμεηάζεηο πξαγκαηνπνηνχληαη θαη παξάγνληαη νη απαξαίηεηεο εηθφλεο. ε πεξίπησζε ρξήζεο films, απηά εθηππψλνληαη θαη επηζεκαίλνληαη (π.ρ. απηνθφιιεηα, καξθαδφξνο) ψζηε λα γίλεηαη ε ηαπηνπνίεζε κε ην αληίζηνηρν παξαπεκπηηθφ. Οη εηθφλεο ηνπνζεηνχληαη ζην θάθειν ηνπ αζζελή καδί κε νπνηαδήπνηε άιια ζηνηρεία ππάξρνπλ θαη ζπιιέγνληαη ζην γξαθείν γλσκαηεχζεσλ (ή ζηε γξακκαηεία). ε πεξίπησζε πνπ νη εηθφλεο παξάγνληαη ειεθηξνληθά, ε ηαπηνπνίεζε γίλεηαη ζπλήζσο θαηά ηελ θαηαρψξεζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο εμέηαζεο ζην κεράλεκα. Οη εηθφλεο θπιάζζνληαη ζηελ θνλζφια ηνπ κεραλήκαηνο (ή ζε ζπλδεδεκέλν workstation) γηα πεξαηηέξσ επεμεξγαζία. Γλσκάηεπζε Πόξηζκα. Ο αξκφδηνο ηαηξφο πξαγκαηνπνηεί ηε γλσκάηεπζε ησλ εμεηάζεσλ θαηφπηλ επηζθφπεζεο ησλ εθηππσκέλσλ films είηε θαηφπηλ επεμεξγαζίαο ησλ ειεθηξνληθά απνζεθεπκέλσλ εηθφλσλ (νπφηε θαη εθηππψλνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο επεμεξγαζίαο). ηε ζπλέρεηα ζπληάζζεη ην πφξηζκα ην νπνίν ζπλνδεχεη ηηο εηθφλεο ζην θάθειν ηνπ αζζελή. Απνζηνιή απνηειεζκάησλ. Σα απνηειέζκαηα απνζηέιινληαη ζην ηκήκα πνπ αηηήζεθε ηελ εμέηαζε (εζσηεξηθνί αζζελείο) ή παξαδίδνληαη ζηνλ αζζελή (εμσηεξηθνί αζζελείο) ζε έληππε ή ειεθηξνληθή κνξθή. Αξρεηνζέηεζε. Ο θάθεινο ηνπ αζζελή (αθξηβή αληίγξαθα εηθφλσλ θαη πνξηζκάησλ) αξρεηνζεηείηαη θαη θπιάζζεηαη γηα φζν ρξφλν πξνβιέπεηαη Πξόηππα γηα Κιηληθά Γεδνκέλα Γηα ηελ παξνπζίαζε ησλ θιηληθψλ δεδνκέλσλ έρνπλ δεκηνπξγεζεί πνιιά πξφηππα εηδηθά γηα λα εθθξάζνπλ κε ζπζηεκαηηθφ ηξφπν δηαγλψζεηο θαη δηαδηθαζίεο. ήκεξα ππάξρνπλ παξαπάλσ απφ 150 γλσζηά ζπζηήκαηα θσδηθνπνίεζεο αιιά απηά κε ηελ επξχηεξε απνδνρή είλαη: Γηεζλήο Καηεγνξηνπνίεζε Αζζελεηώλ - International Classification of Diseases (ICD) Ζ ICD θσδηθνπνίεζε είλαη ήδε ζηελ 9ε έθδνζε (ICD-9): Απηνί νη θσδηθνί ζπληεξνχληαη απφ ηελ Παγθφζκηα Οξγάλσζε Τγείαο (WHO) θαη είλαη απνδεθηνί παγθνζκίσο. ηηο Ζ.Π.Α. ην Δζληθφ Κέληξν ηαηηζηηθήο γηα ηελ Τγεία (National Centre for Health Statistics-NCHS) θαη ην Κέληξν Οηθνλνκηθήο Γηαρείξηζεο ησλ Οξγαληζκψλ Τγείαο (Health Care Financing Administration-HCFA) ζηηο ΖΠΑ έρνπλ 93

94 ππνζηεξίμεη ηελ αλάπηπμε θάπνησλ αιιαγψλ γηα ηνπο θσδηθνχο ηνπ ICD-9 θαη έρνπλ έηζη δεκηνπξγήζεη ην ICD-9-CMΕ. Ζ WHO έρεη αλαπηχμεη ην ICD-10 θαη ην HCFA έρεη δεκηνπξγήζεη κηα εζεινληηθή νκάδα γηα λα βνεζήζεη ζηελ αλάπηπμε ηνπ ζπζηήκαηνο θσδηθνπνίεζεο δηαδηθαζηψλ (Procedure Coding System ICD-10-PCS). Παξφια απηά ην HCFA πξνβιέπεη πσο ην ICD-10 δελ ζα είλαη δηαζέζηκν γηα ρξήζε ζηηο ΖΠΑ γηα κεξηθά ρξφληα αθφκα. Γεγνλφο είλαη πσο ζηηο ΖΠΑ νη αζθαιηζηηθέο εηαηξείεο, απαηηνχλ ηε ρξήζε ηνπ ICD-9-CM γηα λα δψζνπλ ηηο φπνηεο απνδεκηψζεηο, αιιά ζε φηη αθνξά ηελ αμία ησλ θσδηθψλ απηψλ ζε φηη έρεη λα θάλεη κε ην θιηληθφ κέξνο, απηή ζεσξείηαη πνιχ πεξηνξηζκέλε ιφγσ ηεο έιιεηςεο θιηληθήο ζαθήλεηαο. Δπηπιένλ ε δηαδηθαζία επηινγήο θαη εηζαγσγήο ηνπ θσδηθνχ ηεο θαηάιιειεο αζζέλεηαο είλαη αξθεηά δχζθνιν λα γίλεη απφ άηνκα πνπ δελ έρνπλ ηαηξηθέο γλψζεηο. International Classification in Primary Care - ICPC-2 Γεκηνπξγήζεθε απφ ηελ WICC ηεο WONCA ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ ΠΟΤ γηα ηελ ΠΦΤ. Μεηαθξάζηεθε ζε 35 γιψζζεο θαη είλαη ζε ρξήζε ζε 47 ρψξεο. Ζ ηξέρνπζα έθδνζε ηνπ ICPC-2 ρξνλνινγείηαη απφ ην Γηαζέηεη ζεζαπξφ θαη αληηζηνίρεζε ζην ICD-10 θαη απνηειείηαη απφ ηξηςήθηνπο θσδηθνχο (1 γξάκκα, 2 λνχκεξα). Οη βαζηθέο αξρέο απηήο ηεο θσδηθνπνίεζεο πεξηγξάθνπλ έλα Πιαίζην επεμήγεζεο ηεο αιιειεπίδξαζεο αζζελή ηαηξνχ ζηε Πξσηνβάζκηα Φξνληίδα Τγείαο ηφζν ζε έλα πεξηζηαηηθφ φζν θαη ζε κηα ζεηξά πεξηζηαηηθψλ, γίλεηαη παξαθνινχζεζε ηεο άπνςεο ηνπ αζζελή γηα ηελ πγεία ηνπ ελψ γίλεηαη δπλαηή ε πιήξεο απεηθφληζε ηεο θαηάζηαζεο ηεο πγείαο ελφο αηφκνπ θαηά ηε δηαδηθαζία ζεξαπείαο. 94

95 Read Codes Οη Read Codes αλαπηχρζεθαλ ζηε Μεγάιε Βξεηαλία θαη είλαη νπζηαζηηθά κηα εθηελήο ιίζηα φξσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην ρψξν ηεο πγείαο. Ο ζηφρνο είλαη λα ρξεζηκνπνηεζεί απφ φινπο φζνπο αζρνινχληαη κε ηελ πγεία θαη ζέινπλ λα πεξηγξάςνπλ ηελ ζεξαπεπηηθή αγσγή θαη ηελ πεξίζαιςε ησλ αζζελψλ ηνπο. Έρεη γίλεη ηδηαίηεξε πξνζπάζεηα ψζηε κε ηε ρξήζε ησλ Read Codes λα κπνξεί θαλείο λα πεξηγξάςεη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξσλ εηδψλ πιεξνθνξία έρεη λα θάλεη κε ηελ θαηάζηαζε θάπνηνπ αζζελή, ζρεδφλ ζε θπζηθή γιψζζα, αιιά κε θσδηθνπνηεκέλν ηξφπν ψζηε λα κπνξεί λα θαηαρσξεζεί θαη λα αλαδεηεζεί απφ έλα ζχζηεκα πιεξνθνξηθήο. Καιχπηνπλ ινηπφλ ζέκαηα φπσο επαγγέικαηα, ζεκάδηα θαη ζπκπηψκαηα, εμεηάζεηο, δηαγλψζεηο, ζεξαπεπηηθέο αγσγέο θαη ζεξαπείεο, θάξκαθα θαη κε ηηο εθαξκνγέο ηνπο θαη αξθεηέο αθφκα πεξηπηψζεηο. Απηφ κπνξεί λα θάλεη δπλαηή ηελ απνζήθεπζε ζε έλαλ ππνινγηζηή ζρεδφλ νπνηνπδήπνηε ζρεηηθνχ κε ηελ πγεία θεηκέλνπ, απφ ηελ ζπλνπηηθή πεξηγξαθή θάπνηνπ επεηζνδίνπ κέρξη έλαλ πιήξε ειεθηξνληθφ θάθειν αζζελή, εάλ απηφ είλαη επηζπκεηφ. Ο θάζε φξνο έρεη έλα κνλαδηθφ θσδηθφ ν νπνίνο βξίζθεηαη απνζεθεπκέλνο ζηνλ ππνινγηζηή. Έηζη επηηξέπεηαη ε απνζήθεπζε, ε αλαδήηεζε θαη ε αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ. ηαλ ε πιεξνθνξία επηζηξέθεηαη ζηελ νζφλε, ν γηαηξφο βιέπεη κπξνζηά ηνπ, φρη ηνλ θσδηθφ αιιά ηνλ νηθείν ηαηξηθφ φξν πνπ πεξηγξάθεη ηελ θαηάζηαζε. Οη Read Codes ζα κπνξνχζαλ ίζσο λα θάλνπλ ηνλ Ηαηξηθφ Φάθειν εχθνια επαλαθηήζηκν. Δίλαη γεγνλφο φηη νη θσδηθνί κπνξνχλ λα θάλνπλ ηα αξρεία ησλ αζζελψλ εχθνια αλαδεηήζηκα θαη αλαθηήζηκα. Ζ δνκεκέλε κνξθή ηνπ ηαηξηθνχ θαθέινπ ζηνλ ππνινγηζηή κπνξεί λα πξνζπειαζηεί θαη λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα ιχζεη πνιιά πξνβιήκαηα πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ πεξίζαιςε ηνπ αζζελή. Οη Read Codes έρνπλ εγθξηζεί απφ ην ζπλέδξην ηνπ Royal Medical Colleges. ΣΟ 1998 ην Joint Computer Group ηνπ RCGP θαη ε General Medical Services Committee ηνπ BMA πξφηεηλε λα ρξεζηκνπνηεζνχλ νη Read Codes ζαλ ην πξφηππν ζηα πιεξνθνξηθά ζπζηήκαηα ησλ θιηληθψλ. Οη πξφζθαηεο έξεπλεο ζηελ Μεγάιε Βξεηαλία δείρλνπλ φηη ην 87% ησλ γξαθείσλ ησλ νηθνγελεηαθψλ γηαηξψλ είλαη κεραλνγξαθεκέλα. Απφ απηά, πεξηζζφηεξα απφ 60% ρξεζηκνπνηνχλ Read Codes θαη είλαη πάξα πνιχ πηζαλφ απηφ ην πνζνζηφ λα θηάζεη ην 90% ηα επφκελα 2-3 ρξφληα. Σν θέληξν γηα ηελ θσδηθνπνίεζε θαη ηελ θαηεγνξηνπνίεζε (Centre for Coding and Classification NHS) ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο ηεο Μεγάιεο Βξεηαλίαο, έρεη αλαιάβεη λα αλαπηχμεη ηνπο Read Codes ψζηε λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ φινπο ηνπο επαγγεικαηίεο ζην ρψξν ηεο πγείαο. Ζ αλάπηπμε θαζνδεγείηαη απφ κέιε ηνπ Royal Colleges and Associations, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη λνζνθφκσλ θαη άιισλ επαγγεικάησλ πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ην ρψξν ηεο πγείαο. Systematized Nomenclature of Human & Veterinary Medicine (SNOMED) Ζ δηεζλήο θσδηθνπνίεζε κε ηελ νλνκαζία Systematized Nomenclature of Human and Veterinary Medicine (SNOMED) ζπληεξείηαη απφ ην College of American Pathologists (CAP) θαη είλαη επξέσο απνδεθηή γηα ηελ πεξηγξαθή 95

96 απνηειεζκάησλ παζνινγναλαηνκηθψλ (ηζηνινγηθψλ) εμεηάζεσλ. Έρεη πνιχ-αμνληθή δνκή θσδηθνπνίεζεο (έληεθα πεδία) ε νπνία επηηξέπεη κεγαιχηεξε ζαθήλεηα ζε ζρέζε κε ηελ θσδηθνπνίεζε ICD θαη έρεη ζεκαληηθή αμία φζνλ αθνξά ην θιηληθφ θνκκάηη. Σν CAP έρεη αξρίζεη λα ελαξκνλίδεη ην SNOMED κε ηα πξφηππα HL7 θαη ACR-NEMA. Σν SNOMED απνηειεί έλα απφ ηνπο πξψηνπο ππνςήθηνπο γηα λα γίλεη ην πξφηππν γηα ηνλ ηαηξηθφ θάθειν βαζηζκέλν ζε ππνινγηζηή. Diagnosis Related Group (DRG) Έλα DRG είλαη ε θαηεγνξηνπνίεζε κηαο επίζθεςεο ζε θάπνην λνζνθνκείν απφ ηελ άπνςε ηνπ πνην ήηαλ ην πξφβιεκα θαη πσο αληηκεησπίζηεθε ζε θάπνηνλ αζζελή. Ζ θαηεγνξηνπνίεζε DRG (κηα απφ ηηο πεξίπνπ 500) πξνζδηνξίδεηαη απφ έλα πξφγξακκα νκαδνπνίεζεο (grouper) ην νπνίν βαζίδεηαη ζε δηαγλψζεηο θαη δηαδηθαζίεο θσδηθνπνηεκέλεο κε ην ICD-9-CM θαζψο θαη ζε ζηνηρεία ηνπ αζζελή φπσο ειηθία, θχιν, δηάξθεηα παξακνλήο ζην λνζνθνκείν θαη άιινπο παξάγνληεο. πλήζσο ην DRG πξνζδηνξίδεη ην πνζφ πνπ ζα θνζηίζεη κηα επίζθεςε (κε ηελ επξεία έλλνηα) αλεμάξηεηα απφ ηηο ρξεψζεηο πνπ έρνπλ πξνθχςεη. Οη θσδηθνί DRG έρνπλ αμία θπξίσο γηα λα δηεπθνιχλνπλ ηέηνηνπ είδνπο νηθνλνκηθέο αλαιχζεηο θαη φρη γηα θιηληθέο έξεπλεο ή ζεξαπεπηηθή αγσγή ζηνπο αζζελείο, θαζψο δελ έρνπλ ηελ απαξαίηεηε θιηληθή ζαθήλεηα. Ζ θσδηθνπνίεζε θαηά ATC (Anatomical Therapeutic Chemical) Γεκηνπξγήζεθε ην 1969 απφ ηνλ Παγθφζκην Οξγαληζκφ Τγείαο θαη αλαλεψλεηαη θάζε εμάκελν. Δίλαη ε επηθξαηέζηεξε δηεζλήο θσδηθνπνίεζε πνπ αθνξά ζηα θάξκαθα θαη ηηο δξαζηηθέο νπζίεο θαη ρξεζηκνπνηείηαη πιένλ θαη απφ ηνλ ΔΟΦ. Δίλαη πνιχ πξαθηηθή γηα ην ηαηξφ θαζψο επηηξέπεη ηελ επηινγή ζπγγελψλ θαξκάθσλ. Ζ θσδηθνπνίεζε LOINC Αθνξά ζηελ θσδηθνπνίεζε ησλ εμεηάζεσλ. Γελ ζεσξείηαη ηδηαηηέξσο πξαθηηθή θαζψο έρεη πάξα πνιινχο φξνπο θαη γηα θάζε εμέηαζε κπνξεί λα ππάξρνπλ πάξα πνιινί θσδηθνί νη νπνίνη δηαθνξνπνηνχληαη αλαιφγσο κε ηελ κέζνδν πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ε εμέηαζε Πξόηππα Αλαγλώξηζεο Απηά ηα πξφηππα θαιχπηνπλ ηελ αλάγθε γηα χπαξμε θάπνησλ κνλαδηθψλ θσδηθψλ (αλαγλσξηζηηθά-πξνζδηνξηζηέο) πνπ λα πξνζδηνξίδνπλ κε κνλαδηθφ ηξφπν θάζε αζζελή, πάξνρν ππεξεζίαο, νξγαληζκφ ή πξντφλ. Πξέπεη παξφια απηά λα ζεκεησζεί πσο δελ ππάξρεη κέρξη ζήκεξα θάπνηα θαζνιηθή απνδνρή θαη ηθαλνπνίεζε απφ απηά ηα ζπζηήκαηα. 96

97 Αλαγλσξηζηηθά Αζζελώλ Ο αξηζκφο θνηλσληθήο αζθάιηζεο (Social Security Number-SSN) ζεσξείηαη ζαλ έλαο αξηζκφο ν νπνίνο πξνζδηνξίδεη κνλαδηθά θάζε αζζελή ζηηο ΖΠΑ. Δληνχηνηο, νη θξηηηθέο επηκέλνπλ φηη δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί ζαλ ηέηνηνο απιά θαη κφλν γηαηί ν θαζέλαο δελ έρεη έλαλ SSN ε αθφκα ρεηξφηεξα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ ίδην αξηζκφ SSN δηάθνξνη πνιίηεο ή ηέινο ιφγσ ηεο επξείαο ρξήζεο πνπ έρεη απηφο ν αξηζκφο ππάξρνπλ κεγάινη θίλδπλνη ζε φηη έρεη λα θάλεη κε ην ηαηξηθφ απφξξεην θαη ηελ αζθάιεηα. Απηά ηα δεηήκαηα έρνπλ ήδε ηνληζηεί απφ ηελ επηηξνπή E31.12 ηνπ ASTM (American Society for Testing and Materials) ε νπνία δεκηνχξγεζε ην «Guide for the properties of a Universal Healthcare Identifier (UHID)». Σν ηλζηηηνχην CPRI (Computer-Based Patient Record Institute) έρεη κηα νκάδα ε νπνία έρεη επίζεο εξεπλήζεη απηά ηα δεηήκαηα θαη εηνηκάδεη κηα εθηεηακέλε θαη πεξηεθηηθή δεκνζίεπζε. 97

98 Κεθάιαην 6 Ζιεθηξνληθόο Ηαηξηθόο Φάθεινο Ο ρψξνο ηεο Τγείαο είλαη έλαο θαζαξά δπλακηθφο ρψξνο. Ζ δπλακηθή απηή έρεη κεηαθεξζεί ζηελ ηαηξηθή επηζηήκε, ε νπνία δηαξθψο εμειίζζεηαη θαη πξνζαξκφδεηαη ζηηο αλάγθεο ηεο θνηλσλίαο. Ζ έξεπλα θαη ε κειέηε, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο, έρνπλ νδεγήζεη ηελ ηαηξηθή επηζηήκε ζε ηέηνην ζηάδην αλάπηπμεο ψζηε λα κηιάκε ζήκεξα γηα θαζνξηζηηθή επίδξαζε απηήο ζηελ εμέιημε ηνπ αλζξψπνπ. Έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ζηνηρεία πνπ απνηεινχλ νδεγφ ηεο εμέιημεο απηήο είλαη ε θαηαγξαθή γεγνλφησλ θαη, ζηε ζπλέρεηα, ε αλάιπζε απηψλ, γηα λα εμαρζνχλ ζπκπεξάζκαηα πνπ ζα βνεζήζνπλ ζηελ πεξαηηέξσ βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ πγείαο θαη πεξίζαιςεο. Χζηφζν, ε θαηαγξαθή ησλ δηαθφξσλ πεξηζηαηηθψλ είλαη κηα δηαδηθαζία ε νπνία δελ πξέπεη λα γίλεηαη ζπλνιηθά γηα έλα πιεζπζκφ, αιιά κεκνλσκέλα γηα θάζε έλα κέξνο ηνπ πιεζπζκνχ απηνχ. Σν ζεκαληηθφηεξν, φκσο, είλαη φηη ε θαηαγξαθή απηή ζα πξέπεη λα έρεη δπλακηθφ ραξαθηήξα θαη δηάξθεηα. Έηζη κφλν κπνξνχλ λα εμαρζνχλ ζσζηά ζπκπεξάζκαηα θαη λα δνζνχλ νη αλάινγεο ιχζεηο ζηα ηαηξηθά πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδνληαη. Δίλαη, δειαδή, απαξαίηεηε γηα ηνλ θαζέλα απφ εκάο ε αλάγθε δεκηνπξγίαο ηαηξηθνχ θαθέινπ πξνζαξκνζκέλνπ ζηηο ζπλζήθεο εμέιημεο ηεο θνηλσλίαο, κε κνλαδηθφ ζθνπφ ηελ πνηφηεηα ηεο πγείαο, ζε ζπιινγηθφ αιιά θαη ζε αηνκηθφ επίπεδν. Ζ αδπλακία δεκηνπξγίαο θαη δηαρείξηζεο ησλ θιαζζηθψλ θαθέισλ ησλ αζζελψλ, πνπ βαζίδνληαη ζηελ θαηαγξαθή ησλ δεδνκέλσλ ζην ραξηί, ζπλνδεπφκελν απφ ηηο ζρεηηθέο εμεηάζεηο νδήγεζε ζηελ αλάπηπμε Ηαηξηθψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ θαη ζηε δεκηνπξγία ησλ ειεθηξνληθψλ ηαηξηθψλ θαθέισλ. 6.1 Γεληθά Ο φξνο «ηαηξηθφο θάθεινο» είλαη θαηαλνεηφο ζε φινπο. Σν πεξηερφκελν ελφο ηαηξηθνχ θαθέινπ αθνξά ζε έγγξαθα ζρεηηθά κε ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ελφο αζζελνχο: παξαπεκπηηθά εμεηάζεσλ, θαηαγξαθή ζηνηρείσλ λνζειείαο, απνηειέζκαηα απεηθνληζηηθψλ θαη εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ, δηαγλψζεηο, ρνξήγεζε αγσγψλ θ.ιπ. Πξαθηηθά, ν ηαηξηθφο θάθεινο απνηειεί ην κέζν επηθνηλσλίαο αλάκεζα ζην ηαηξηθφ 98

99 θαη παξαταηξηθφ πξνζσπηθφ πνπ αζρνιείηαη κε έλαλ ζπγθεθξηκέλν αζζελή. Οδεγίεο ζεξαπείαο, παξαπεκπηηθά κε εηδηθέο νδεγίεο, θαηαγξαθή ηεο πνξείαο κίαο λφζνπ θ.ιπ. δξνκνινγνχληαη ζηνπο δηαθφξνπο εκπιεθφκελνπο, πνπ δελ έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα ηεο κεηαμχ ηνπο άκεζεο επηθνηλσλίαο, κέζσ ηνπ ηαηξηθνχ θαθέινπ. Καηά ηελ πεξίνδν αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο, ν ηαηξηθφο θάθεινο απνηειεί ην ζεκείν αλαθνξάο ζην νπνίν αλαηξέρεη θάπνηνο γηα λα έρεη κηα εηθφλα ηεο θαηάζηαζεο ηνπ αζζελνχο. Οη εκπιεθφκελνη ζε έλα ηαηξηθφ πεξηζηαηηθφ γλσξίδνπλ φηη γηα λα δνπλ ην απνηέιεζκα κίαο εμέηαζεο πξέπεη λα αλαηξέμνπλ ζηνλ ηαηξηθφ θάθειν ηνπ αζζελή. Αλεπίζεκα, ν ηαηξηθφο θάθεινο ρξεζηκεχεη σο «ρψξνο εξγαζίαο», φπνπ θαηαγξάθνληαη ηδέεο θαη εληππψζεηο γηα ην πξφβιεκα ελφο αζζελή, θαζψο θαη γηα ηελ πνξεία ηεο αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο. Με ηελ νινθιήξσζε ελφο πεξηζηαηηθνχ, ν ηαηξηθφο θάθεινο είλαη ην κέξνο φπνπ θπιάζζνληαη φια ηα εξγαζηεξηαθά θαη θιηληθά δεδνκέλα γηα κειινληηθή ρξήζε. Σα δεδνκέλα, κάιηζηα, πνπ έρνπλ θαηαγξαθεί ζηνλ ηαηξηθφ θάθειν κπνξνχλ λα ρξεζηκεχζνπλ γηα ηνλ έιεγρν ησλ δηαδηθαζηψλ πνπ αθνινπζήζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεξαπείαο ηνπ αζζελή. 6.2 Paper-based ηαηξηθόο θάθεινο Γελ ππάξρεη ακθηβνιία φηη γηα δεθαεηίεο, αλ φρη γηα αηψλεο, ε ιχζε ηνπ paperbased ηαηξηθνχ θαθέινπ έρεη ρξεζηκνπνηεζεί κε ζρεηηθή επηηπρία. Ζ κέζνδνο πνπ ρξεζηκνπνηεί σο βάζε ην ραξηί, πιηθφ κε ην νπνίν είλαη εμνηθεησκέλνη νη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη θαη ζίγνπξα νη αζρνινχκελνη κε ηα ηαηξηθά πξάγκαηα, παξνπζηάδεη σο βαζηθφ πιενλέθηεκα αθελφο ηελ πην πάλσ εμνηθείσζε θαη αθεηέξνπ ην απηφλνκν ηεο κεζφδνπ (π.ρ. δελ είλαη απαξαίηεηε ε χπαξμε ππνινγηζηή, ξεχκαηνο, πξίδαο, γηα λα αλαθηήζεη θαλείο ην πεξηερφκελν ελφο θαθέινπ). Σν ραξηί, σζηφζν, απφ κφλν ηνπ σο πιηθφ παξνπζηάδεη θάπνηα ζεκαληηθφηαηα κεηνλεθηήκαηα: Μπνξεί λα θαηαζηξαθεί εχθνια, ελψ είλαη αξθεηά επίπνλε θαη ρξνλνβφξα ε δηαδηθαζία ηεο δεκηνπξγίαο αληηγξάθσλ αζθαιείαο. Φζείξεηαη κε ηε ρξήζε ή ην ρξφλν, νπφηε έρεη πεξηνξηζκέλε δηάξθεηα δσήο. Δίλαη δηαζέζηκν ζε έλα κφλν κέξνο ηελ ίδηα ζηηγκή. Παξφια απηά, ηα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα πνπ εκθαλίδνληαη απφ ηελ ρξήζε ελφο paper-based ηαηξηθνχ θαθέινπ δελ νθείινληαη ζην βαζηθφ ρξεζηκνπνηνχκελν πιηθφ, αιιά ζην ηη απηφ ζπλεπάγεηαη. Οη ηαηξηθνί θάθεινη απαηηνχλ ηδηαίηεξα πνιχ ρξφλν γηα λα βξεζνχλ, θπξίσο ζε κεγάινπο νξγαληζκνχο (λνζνθνκεία θ.ιπ.), ελψ ζπλήζσο ην πεξηερφκελφ ηνπο είλαη δηαζθνξπηζκέλν ζε δηαθνξεηηθά ζεκεία (γξαθεία ηαηξψλ, δηαγλσζηηθά θαη εμεηαζηηθά θέληξα θ.ιπ.). Έλα άιιν ζεκαληηθφ κεηνλέθηεκα είλαη φηη ε πιεζψξα ηαηξηθψλ θαθέισλ, ηφζν ζε έλα ηαηξείν φζν θαη ζε έλαλ νξγαληζκφ, ιεηηνπξγεί εηο βάξνο ηνπ ζε φ,ηη αθνξά ην θφζηνο, θαζψο απαηηείηαη κεγάινο αξηζκφο ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ γηα ηε ζσζηή απνζήθεπζε θαη ηαμηλφκεζε ρηιηάδσλ πηζαλά θαθέισλ. Απηφο είλαη θαη ν ζεκαληηθφηεξνο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν πάξα πνιιά λνζειεπηηθά ηδξχκαηα θαη νξγαληζκνί δηαηεξνχλ αξρείν γηα έλα κηθξφ ζρεηηθά ρξνληθφ δηάζηεκα (ζε πνιιά λνζνθνκεία ηα αξρεία θπιάζζνληαη γηα πεξίπνπ κία πεληαεηία). Έρεη απνδεηρζεί φηη ην θιηληθφ πξνζσπηθφ θαη εμαθνινχζεζε απνηπγράλεη ζηελ αλεχξεζε πιεξνθνξηψλ απφ έλα paper-based ηαηξηθφ θάθειν, θαηά ηε δηάξθεηα κηαο ζπλεδξίαο κε αζζελή: ζε κειέηε 168 πεξηπηψζεσλ απνδείρζεθε φηη αλαδεηήζεθαλ θαη δε βξέζεθαλ πιεξνθνξίεο ζε πνζνζηφ 81%. ην 95% απηψλ ησλ 99

100 πεξηπηψζεσλ ν ηαηξηθφο θάθεινο δελ ήηαλ δηαζέζηκνο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλεδξίαο. Σα πνζνζηά αλά θαηεγνξία κε δηαζέζηκεο πιεξνθνξίαο ήηαλ 36% γηα πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχζαλ ζε εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο θαη πξάμεηο, 23% γηα θαξκαθεπηηθή θαη ζεξαπεπηηθή αγσγή, 31% γηα ηαηξηθφ ηζηνξηθφ θαη 10% γηα άιιεο πιεξνθνξίεο. ηελ παξαπάλσ αλάιπζε δελ αλαθέξνληαη νη φπνηεο πηζαλέο ζπλέπεηεο δεκηνπξγήζεθαλ ζε φ,ηη αθνξά ηελ εμέιημε θαη ην απνηέιεζκα ηεο ζεξαπείαο πνπ αθνινπζήζεθε γηα ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο αζζελείο. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ηνλίζνπκε φηη ζηελ πεξίπησζε ηνπ paper-based ηαηξηθνχ θαθέινπ δελ είλαη δπλαηφ λα κηιάκε γηα ηελ άκεζε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ πιεζψξαο ηαηξηθψλ θαθέισλ γηα έξεπλα, κηαο θαη θάηη ηέηνην απαηηεί φρη κφλν ηδηαίηεξε πξνζπάζεηα (αλάγλσζε ησλ θαθέισλ, θσδηθνπνηεκέλε θαηαγξαθή ησλ ζηνηρείσλ ηνπο θ.ιπ.), αιιά θπξίσο ρξφλν. Σέινο, ζα πξέπεη λα αλαθεξζνχκε ζηηο αλάγθεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ζχγρξνλε αληίιεςε γχξσ απφ ηε δηνίθεζε θαη ηε δηαρείξηζε, νη νπνίεο απαηηνχλ ηε ρξήζε φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξσλ πιεξνθνξηψλ πνπ ζα ιεηηνπξγήζνπλ ππνζηεξηθηηθά ζε απνθάζεηο πνπ αθνξνχλ ζηε δηαρείξηζε ελφο νξγαληζκνχ παξνρήο ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ (λνζνθνκεηαθφ ίδξπκα θ.ιπ.), αιιά θαη νιφθιεξνπ ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο κηαο πεξηνρήο ή αθφκα θαη ελφο θξάηνπο. 6.3 Ζιεθηξνληθόο ηαηξηθόο θάθεινο Ο ηνκέαο ηεο Τγείαο ζεσξείηαη ν κεγαιχηεξεο εληάζεσο πιεξνθνξίαο ηνκέαο ηνπ θφζκνπ. Τπνινγίδεηαη φηη θάζε ρξφλν δαπαλψληαη ζηηο ΖΠΑ πάλσ απφ 450 δηζ. δνιάξηα γηα ηε δηαρείξηζε ηαηξηθψλ πιεξνθνξηψλ, ζρεδφλ ην έλα ηξίην ηνπ ζπλνιηθνχ εηήζηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηεο βηνκεραλίαο ηεο Τγείαο. Ζ δηείζδπζε ησλ ηερλνινγηψλ αηρκήο ζηνλ ηαηξηθφ θφζκν θαηαξξίπηεη ηα αληηθεηκεληθά εκπφδηα ηνπ παξειζφληνο, πνπ δεκηνπξγνχλ ηφζν ε απφζηαζε φζν θαη ν ρξφλνο, ελψ παξάιιεια πξνζθέξεη ηα απαξαίηεηα εξγαιεία θαη ηηο κεζφδνπο γηα ηελ παξνρή αλαβαζκηζκέλσλ ππεξεζηψλ πξσηνβάζκηαο πγείαο. Ζ Κνηλσλία ησλ Πιεξνθνξηψλ αιιάδεη ξηδηθά ηνλ ηνκέα ηεο Τγείαο, εηζάγνληαο αιιαγέο ζηε δηαρείξηζε ησλ ζπζηεκάησλ αξρεηνζέηεζεο ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ, νη νπνίεο ζηνρεχνπλ ζηε ζσζηή δηαρείξηζε ησλ ηαηξηθψλ πιεξνθνξηψλ ελφο αζζελνχο. Παξάιιεια, ζηελ ηαηξηθή επηζηήκε, φιν θαη πεξηζζφηεξν δηαπηζηψλεηαη ε αλάγθε γηα ηε ζπγθέληξσζε φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξνπ φγθνπ πιεξνθνξηψλ γηα ηελ πιεξέζηεξε εηθφλα ηεο πγείαο ελφο αζζελή. Έρεη δεκηνπξγεζεί, δειαδή, ε αλάγθε γηα εχθνιε πξφζβαζε ζην ζχλνιν ησλ δεδνκέλσλ ελφο ηαηξηθνχ θαθέινπ, ε επεμεξγαζία ησλ νπνίσλ ζα έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηε δηεμαγσγή ζσζηψλ ζπκπεξαζκάησλ ζε φ,ηη αθνξά ηελ εηθφλα ησλ παξειζφλησλ ηαηξηθψλ εμεηάζεσλ θαη ησλ κειινληηθψλ ελεξγεηψλ πνπ αθνξνχλ ηνλ αζζελή. Ζ πιεξνθφξεζε παξέρεη έλα κέζν επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ ηαηξψλ ηνπ ίδηνπ ή αθφκα θαη δηαθνξεηηθψλ λνζνθνκείσλ ή αθφκα θαη ηαηξείσλ, κε απψηεξν ζθνπφ ηελ θαιχηεξε δηάγλσζε, θαζψο θαη ηελ άκεζε πεξίζαιςε ηνπ αζζελνχο, φπνπ θαη φπνηε απηφ θξίλεηαη απαξαίηεην. Ο εθάζηνηε ζεξάπσλ ηαηξφο κπνξεί πιένλ λα έρεη πξφζβαζε θάζε ζηηγκή ζηα αξρεία ησλ αζζελψλ ηνπ, είηε απφ ην γξαθείν ηνπ είηε απφ ηνλ ρψξν πνπ ηνπ παξέρεη ην λνζνθνκείν κε ην νπνίν ζπλεξγάδεηαη. ηελ νπζία, ν ειεθηξνληθφο ηαηξηθφο θάθεινο δχλαηαη λα θαηαζηεί ηδηαίηεξα ρξήζηκνο νδεγφο ηφζν ζε κία πηζαλή δηάγλσζε απφ ηνλ ίδην ή απφ δηαθνξεηηθφ ζεξάπνληα ηαηξφ, φζν θαη ζε θάπνηα κειινληηθή πεξίζαιςε ηνπ αζζελνχο. 100

101 6.4 Αλάγθε γηα ην παξόλ Βάζε γηα ην κέιινλ Ο ζεκεξηλφο πνιίηεο έρεη γίλεη αξθεηά πην απαηηεηηθφο ζε ζρέζε κε ην παξειζφλ ζε φ,ηη αθνξά ηηο ππεξεζίεο πνπ ηνπ πξνζθέξνληαη, ηδηαίηεξα ζε έλαλ ρψξν ηφζν επαίζζεην φζν απηφο ηεο πγείαο. Έρεη ηελ απαίηεζε απφ ηνλ ηαηξφ ηνπ λα είλαη ελήκεξνο γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ, θαζψο θαη λα ελεκεξψλεη θαη ηνλ ίδην απνηειεζκαηηθά, κεηαθέξνληαο ηνπ θαη απηφλ ηνλ ηξφπν ην ζπλαίζζεκα ηεο αζθάιεηαο. Οπζηαζηηθά, ν ειεθηξνληθφο ηαηξηθφο θάθεινο, αθξηβψο ιφγσ ηεο πιεξφηεηαο πνπ κπνξεί λα ηνλ ραξαθηεξίδεη, δελ αθνξά κφλν ζηνλ αζζελή πιεζπζκφ, αιιά ζε φινπο φζνπο επηζπκνχλ λα έρνπλ ηα ηαηξηθά δεδνκέλα ηνπο αξρεηνζεηεκέλα. Αθνξά ζε αλζξψπνπο νη νπνίνη ηαμηδεχνπλ πνιχ γηα επαγγεικαηηθνχο ιφγνπο ή γηα ιφγνπο αλαςπρήο θαη νη νπνίνη δελ είλαη δπλαηφ λα έρνπλ καδί ηνπο ηνλ ηαηξηθφ ηνπο θάθειν. Απεπζχλεηαη αθφκα ζε αλζξψπνπο πνπ δνπλ ζε απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο, παξέρνληάο ηνπο εχθνιε πξφζβαζε θαη κεγαιχηεξε επειημία ζηηο ππεξεζίεο πγείαο. Απεπζχλεηαη, επίζεο, ζε γνλείο νη νπνίνη επηζπκνχλ λα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο δηαρείξηζεο ησλ ηαηξηθψλ θαθέισλ ησλ παηδηψλ ηνπο, δίλνληαο ηνπο παξάιιεια πνιχηηκεο ζπκβνπιέο θαη ελ θαηαθιείδη παξέρνληαο ηνπο κεγαιχηεξε αζθάιεηα. Έλαο πιήξεο ηαηξηθφο θάθεινο απνηειεί απφ κφλνο ηνπ ζηνηρείν αζθάιεηαο πξνο ην πξφζσπν ην νπνίν αθνξά, αθνχ ηνπ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα λα παξαθνινπζεί κε ζσζηφ ηξφπν ηελ πνξεία ηεο πγείαο ηνπ. Ο ειεθηξνληθφο ηαηξηθφο θάθεινο αζζελνχο, εθφζνλ είλαη ζσζηά δνκεκέλνο θαη ζπκπιεξσκέλνο, δε κπνξεί παξά λα απνηειεί αλάγθε γηα ην παξφλ, αλάγθε ε νπνία ζα γίλεη βάζε γηα ην κέιινλ. ε πνιιά λνζνθνκεία ηνπ εμσηεξηθνχ εθαξκφδεηαη ζχζηεκα κε ηε ιεγφκελε «έμππλε θάξηα αζζελή» [patient smart card], ε νπνία δηαζέηεη καγλεηηθφ κέζν απνζήθεπζεο φισλ ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ην πξνθίι πγείαο ελφο αζζελή (π.ρ. ζηνηρεία ηζηνξηθνχ, πξνεγνχκελεο επηζθέςεηο ζηα ΣΔΠ ή ην λνζνθνκείν, ιήςε θαξκάθσλ θιπ). Σα ζηνηρεία ηεο θάξηαο απηήο κπνξνχλ λα θνξησζνχλ ζην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ ΣΔΠ θαη λα ηξνθνδνηήζνπλ ηε βάζε δεδνκέλσλ ζηελ νπνία απνζεθεχνληαη ηα ζηνηρεία ησλ θαθέισλ ησλ αζζελψλ. Ζ θάξηα απηή ελεκεξψλεηαη θάζε θνξά πνπ ν ζπγθεθξηκέλνο αζζελήο πεξλάεη απφ ην ΣΔΠ ή απφ άιιν λνζνθνκεηαθφ ηκήκα. Σν ζχζηεκα κε ηηο θάξηεο αζζελψλ δηεπθνιχλεη ζεκαληηθά ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο ζην ΣΔΠ θαη πξφθεηηαη ζχκθσλα κε ηηο εμαγγειίεο ηνπ Διιεληθνχ Τπνπξγείνπ Τγείαο & θνηλσληθήο Αιιειεγγχεο λα εθαξκνζηεί ζην άκεζν κέιινλ θαη ζηα λνζνθνκεία ηεο ρψξαο καο. ηηο κέξεο καο ε ηήξεζε θαθέινπ πγείαο αζζελή ζε ειεθηξνληθή κνξθή έρεη θαηαζηεί βαζηθφο ηξφπνο απνηειεζκαηηθήο δηαρείξηζεο ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ εκπεξηέρνληαη ζε απηφλ. Βαζηθέο θαηεγνξίεο πιεξνθνξηψλ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαθέινπ αζζελή είλαη νη εμήο: 1. Πιεξνθνξίεο πξνλνζνθνκηαθήο κεηαθνξάο θξνληίδαο. 2. Μεηξψν αζζελψλ (Α. Μ.). 3. Πξνζσπηθά ζηνηρεία αζζελή. 4. Γεκνγξαθηθά ζηνηρεία αζζελή. 5. Αζθαιηζηηθά ζηνηρεία αζζελή. 6. Υαξαθηεξηζκφο επείγνληνο ( Σriage ). 101

102 7. πλαίλεζε αζζελή. 8. Γηάγλσζε αηηία εηζφδνπ. 9. Ηζηνξηθφ. 10. Δπξήκαηα θιηληθήο εμέηαζεο. 11. Δξγαζηεξηαθέο παξαθιηληθέο εμεηάζεηο. 12. Θεξαπεπηηθέο παξεκβάζεηο. 13. Φάξκαθα. 14. Πνξεία λφζνπ. 15. Ννζειεπηηθέο παξαηεξήζεηο. 16. Ηαηξηθέο Οδεγίεο. 17. Βειηίσζε θιηληθήο θαηάζηαζεο αζζελή ( πεξίιεςε ) 18. ηνηρεία επηθνηλσλίαο ( π.ρ. θιήζε ζπκβνχινπ ηαηξνχ ). 19. Μεηαθνξά ζε άιιν ηκήκα ή λνζνθνκείν. 20. Δμηηήξην: Σειηθή δηάγλσζε Οδεγίεο εμηηεξίνπ. Ο ειεθηξνληθφο απηφο θάθεινο [electronic patient record] απνηειεί ςεθηαθά απνζεθεπκέλν θάθειν θξνληίδαο πγείαο ( ή ππoζχλνιν απηνχ ), κε ηε ρξήζε ηνπ νπνίνπ επηηπγράλεηαη άκεζε πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο ρξήζηκεο γηα ηελ παξνρή θξνληίδαο ζε έλαλ αζζελή, γηα ηελ πνηνηηθή αμηνιφγεζε ηεο παξερφκελεο θξνληίδαο, γηα ηελ έξεπλα θαη ηελ εθπαίδεπζε θαη ηέινο γηα ηε λνκηθή θαηνρχξσζε ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο. 6.5 Αζθάιεηα δεδνκέλσλ Σήξεζε απνξξήηνπ Σα ηαηξηθά αξρεία ελφο αζζελνχο απνηεινχλ ηδηαίηεξα επαίζζεηα πξνζσπηθά δεδνκέλα. Απηφ ζεκαίλεη φηη φπνηνο ηα αλαιχεη ή έρεη πξφζβαζε ζε απηά, πξέπεη λα είλαη άηνκν ην νπνίν δε ζα ηα ρξεζηκνπνηήζεη πξνο ίδηνλ φθεινο. Ζ αζθάιεηα ησλ ηαηξηθψλ δεδνκέλσλ είλαη έλα ζεκαληηθφηαην ζέκα γηα ην νπνίν, σζηφζν, ε ηερλνινγία έρεη δψζεη νπζηαζηηθέο ιχζεηο, νη νπνίεο κάιηζηα κπνξεί λα ζεσξεζνχλ απνηειεζκαηηθφηεξεο απφ απηέο πνπ κέρξη ζήκεξα εθαξκφδνληαη γηα ηελ ηήξεζε θαη θχιαμε ησλ ηαηξηθψλ θαθέισλ ησλ αζζελψλ. ηνλ ειεθηξνληθφ ηαηξηθφ θάθειν πξέπεη λα δίδεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ Πξνζηαζία ησλ Πξνζσπηθψλ Γεδνκέλσλ ηα νπνία ζα αξρεηνζεηνχληαη. Λφγσ ηεο επαηζζεζίαο ησλ πξνζσπηθψλ ζηνηρείσλ, είλαη επηηαθηηθή ε αλάγθε λα πιεξνχληαη φιεο εθείλεο νη πξνυπνζέζεηο αζθαιείαο πνπ ζα εμαζθαιίδνπλ ην αδηάβιεην ησλ δεδνκέλσλ. Οη βαζηθέο απαηηήζεηο αζθαιείαο αθνξνχλ ζηα εμήο πέληε δηαθνξεηηθά επίπεδα: Οξγαλσηηθή Αζθάιεηα Φπζηθή Αζθάιεηα Αζθάιεηα Τιηθνχ Αζθάιεηα Λεηηνπξγηθνχ πζηήκαηνο Αζθάιεηα Δθαξκνγήο. ζνλ αθνξά ζηελ αζθάιεηα πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ ηήξεζεο απνξξήηνπ ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ δηαθηλνχληαη ζε έλα ΣΔΠ, κπνξνχλ λα δηαζθαιηζζνχλ ζε κεγάιν βαζκφ κε κηα ζεηξά ειεθηξνληθψλ κέζσλ πνπ δηαηίζεηαη ζηα ζχγρξνλα λνζνθνκεία. Κάζε λνζνθνκεηαθφ ηκήκα, ζην πιαίζην ηεο δηαρείξηζεο ησλ πιεξνθνξηψλ, θαη ην λνζνθνκείν ζην επξχηεξν πιαίζην, ζα πξέπεη λα δηαζέηνπλ έλα δίθηπν ην νπνίν ζα απαξηίδεηαη απφ έλαλ αξηζκφ Ζ/Τ ζπλδεδεκέλσλ κεηαμχ ηνπο θαη 102

103 κε έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο δηαθνκηζηείο [servers], πνπ είλαη ζπζηήκαηα, ηα νπνία εμππεξεηνχλ δεθάδεο έσο εθαηνληάδεο ρξήζηεο ηαπηφρξνλα. Κάζε επαγγεικαηίαο πνπ ρξεζηκνπνηεί ην δίθηπν νλνκάδεηαη ρξήζηεο ηνπ δηθηχνπ. Γελ είλαη απαξαίηεην θάζε ρξήζηεο πνπ ρξεζηκνπνηεί ην δίθηπν λα έρεη πξφζβαζε ζε φια ηα αξρεία, αιιά κφλν ζε φζα έρνπλ ζρέζε κε ηελ εξγαζία ηνπ. Σν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ ΣΔΠ, θαηά ηε δηαβίβαζε ησλ πιεξνθνξηψλ, εθηφο ησλ άιισλ ζεκαληηθψλ ιεηηνπξγηψλ πνπ επηηειεί, δηαζθαιίδεη ηελ ηήξεζε ηνπ απνξξήηνπ, κέζσ ηεο εμνπζηνδνηεκέλεο πξφζβαζεο ζηα δεδνκέλα, δηαθφξσλ επηπέδσλ. Έηζη κηα απφ ηηο θπξηφηεξεο αξκνδηφηεηεο ηνπ δηαρεηξηζηή δηθηχνπ [administrator] ελφο ηκήκαηνο είλαη λα πεξηνξίδεη ηα δηθαηψκαηα ησλ ρξεζηψλ ζηα αξρεία θαη ηα πξνγξάκκαηα. Γηα λα γλσξίδεη ν δηαθνκηζηήο [server] ηνπο ρξήζηεο κε ηνπο νπνίνπο επηθνηλσλεί θαη ηα δηθαηψκαηα πνπ απηνί έρνπλ, γηα θάζε ρξήζηε ππάξρεη έλα κνλαδηθφ φλνκα ρξήζηε [username, user ID] θαη έλαο κνλαδηθφο θσδηθφο πξφζβαζεο [password], κε ηελ νξζή πιεθηξνιφγεζε ησλ νπνίσλ θάζε ρξήζηεο κπνξεί λα ζπλδεζεί ζην δίθηπν. Ο δηαρεηξηζηήο δηθηχνπ [administrator] δεκηνπξγεί κηα ιίζηα κε νλφκαηα ρξεζηψλ θαη θσδηθνχο πξφζβαζεο θαη ηα απνζεθεχεη ζην δηαθνκηζηή [server]. Σν φλνκα ηνπ ρξήζηε δίδεηαη ζπλήζσο απφ αξρηθά ηνπ νλνκαηεπσλχκνπ ηνπ θαη ην password πνπ είλαη άθξσο απφξξεην. 103

104 ΜΔΡΟ Β 104

105 Κεθάιαην 7 ηαηηζηηθή επεμεξγαζία εξσηεκαηνινγίσλ ηελ πξνζπάζεηα λα δηαπηζηψζνπκε πνηα είλαη ε πθηζηάκελε θαηάζηαζε ζηα λνζνθνκεία ηεο πεξηνρήο καο φζσλ αθνξά ζηελ πιεξνθνξηαθή ππνζηήξημε ησλ ιεηηνπξγηψλ ησλ λνζνθνκείσλ θαη ηδηαίηεξα ησλ Σκεκάησλ Δπεηγφλησλ Πεξηζηαηηθψλ, δεηήζακε απφ γηαηξνχο ηφζν εηδηθεπκέλνπο φζν θαη εηδηθεπφκελνπο λα ζπκπιεξψζνπλ έλα εξσηεκαηνιφγην, απνηεινχκελν απφ 17 εξσηήζεηο. Με ηδηαίηεξε πξνζπκία ζπλάδειθνη δηαθφξσλ εηδηθνηήησλ πνπ έρνπλ εκπεηξία ζηελ αληηκεηψπηζε επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ αληαπνθξίζεθαλ θαη έηζη ζπκπιεξψζεθαλ 80 εξσηεκαηνιφγηα θαηά ηε ρξνληθή πεξίνδν επηεκβξίνπ- Ννεκβξίνπ Οη γηαηξνί πνπ ζπκπιήξσζαλ ηα εξσηεκαηνιφγηα είραλ ειηθία απφ 26 έσο 65 εηψλ, ζηελ πιεηνλφηεηά ηνπο εηδηθεπφκελνη ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ζρεδφλ εμίζνπ θαη ησλ δχν θχισλ θαη πνπ εξγάδνληαλ θπξίσο ζην Παλεπηζηεκηαθφ Γεληθφ Ννζνθνκείν Παηξψλ θαη θαηά κηθξφηεξν πνζνζηφ ζην Ννζνθνκείν ηνπ Αγίνπ Αλδξέα θαη ζην Γ.Ν. Κππαξηζζίαο. 7.1 EPΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ ΖΛΗΚΗΑ: ΦΤΛΟ : Α Θ ΝΟΖΛ/ΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΟΠΟΤ ΔΡΓΑΕΔΘΔ: ΗΓΗΟΣΖΣΑ : ΔΗΓΗΚΟΣΖΣΑ : 1. ηα ΣΔΠ πνπ εξγάδεζζε, γίλεηαη ειεθηξνληθή θαηαγξαθή ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ πξνζέξρνληαη γηα εμέηαζε; ΝΑΗ ΟΥΗ 2. Με ηνλ ππάξρνλ ηξφπν θαηαγξαθήο ησλ πεξηζηαηηθψλ δηαζθαιίδεηαη ην ηαηξηθφ απφξξεην ησλ αζζελψλ; ΝΑΗ ΟΥΗ 3. Με ηνλ ππάξρνλ ηξφπν θαηαγξαθήο ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ εμεηάδνληαη ζηα ΣΔΠ, πφζν εχθνιν ζεσξείηαη πσο είλαη λα πξαγκαηνπνηεζεί ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ηνπο Πνιχ Γχζθνια Γχζθνια Μέηξηα Δχθνια Πνιχ εχθνια 105

106 4. ηελ πεξίπησζε πνπ ν αζζελήο έρεη επηζθεθζεί θαη ζην παξειζφλ ην Ννζειεπηηθφ Ίδξπκα ζην νπνίν εξγάδεζζε, είλαη εχθνιν λα έρεηε πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ζηελ εθάζηνηε εμέηαζε ή/θαη λνζειεία ηνπ; Πνιχ Γχζθνια Γχζθνια Μέηξηα Δχθνια Πνιχ εχθνια 5. Ζ άκεζε πξφζβαζε κέζσ ειεθηξνληθνχ ζπζηήκαηνο ζηα απνηειέζκαηα ησλ εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ απεηθνληζηηθνχ ειέγρνπ ηνπ αζζελνχο, πηζηεχεηε πσο ζα ζαο δηεπθφιπλε απφ άπνςε: α) Υξφλνπ β) Απνθπγήο ιάζνπο θαηά ηελ αληηγξαθή γ) α θαη β δ) Καλέλα 6. Πνηα ε ζρέζε ζαο κε ηνλ Ζ/Τ; Καθή Μέηξηα Ηθαλνπνηεηηθή Καιή Άξηζηε 7. Πφζν ζπρλά ν αζζελήο πνπ εμεηάδεηε ζηα ΣΔΠ είλαη ζε ζέζε λα ζαο δψζεη επαξθείο απαληήζεηο φζoλ αθνξά ην ηζηνξηθφ ηνπ; Πνηέ πάληα Μεξηθέο θνξέο πρλά Πάληα 8. Πνηεο είλαη νη πιεξνθνξίεο γηα ηελ αλαδήηεζε ησλ νπνίσλ θαηαλαιψλεηε πεξηζζφηεξν ρξφλν, φηαλ εμεηάδεηε έλα επείγνλ πεξηζηαηηθφ; α) πκπηψκαηα β) Ηζηνξηθφ γ) Φαξκαθεπηηθή αγσγή πνπ ήδε ιακβάλεη δ) Άιιν 9. Ζ ειεθηξνληθή θάξηα Τγείαο ( Ζιεθηξνληθφο Ηαηξηθφο Φάθεινο )θαηά πφζν ζα δηεπθφιπλε ην έξγν ζαο; Καζφινπ Λίγν Μέηξηα Πνιχ Πάξα πνιχ 10. Πσο ζα ραξαθηεξίδαηε ην ζπληνληζκφ θαη ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ηαηξψλ δηαθνξεηηθψλ εηδηθνηήησλ ζηα ΣΔΠ; Καθή Μέηξηα Ηθαλνπνηεηηθή Καιή Άξηζηε 11. H ζηειέρσζε ησλ ΣΔΠ κε γηαηξνχο εηδηθεπκέλνπο ζηελ Δπείγνπζα Ηαηξηθή ζα βειηίσλε θαηά ηε γλψκε ζαο ηελ πνηφηεηα παξνρήο ππεξεζηψλ; Καζφινπ Λίγν Μέηξηα Πνιχ Πάξα πνιχ 12. ε ηη πνζνζηφ, ζχκθσλα κε ηελ εκπεηξία ζαο, ηα πεξηζηαηηθά πνπ αληηκεησπίδεηε ζηα ΣΔΠ ρξήδνπλ αληηθεηκεληθά επείγνπζαο θξνληίδαο; 13. Δίζηε πάληα ελήκεξνη γηα ηνλ αξηζκφ θαη ηε βαξχηεηα ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ δηαθνκίδνληαη ζηα ΣΔΠ κέζσ ΔΚΑΒ; Πνηέ πάληα Μεξηθέο θνξέο πρλά Πάληα 106

107 14. Γεδνκέλεο ηεο έιιεηςεο εηδηθψλ ζηα αζζελνθφξα θαηά ηε δηαθνκηδή, πηζηεχεηε πσο ε θαζνδήγεζε ηνπ παξαταηξηθνχ πξνζσπηθνχ κέζσ ηειε - επίβιεςεο ηνπ αζζελνχο θαη παξαθνινχζεζεο ησλ θπζηνινγηθψλ ηνπ παξακέηξσλ ζα ήηαλ σθέιηκε θαη ζε ηη βαζκφ; Καζφινπ Λίγν Μέηξηα Πνιχ ε κεγάιν βαζκφ 15. Πηζηεχεηε πσο ε αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ Μνλάδσλ Τγείαο ζα ήηαλ ρξήζηκε γηα ηελ αληηκεηψπηζε επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ; Καζφινπ Λίγν Μέηξηα Πνιχ ε κεγάιν βαζκφ 16. Θα ζπκθσλνχζαηε κε ηελ εθαξκνγή θιηληθνχ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ζην λνζνθνκείν ζην νπνίν εξγάδεζζε; Καζφινπ Λίγν Μέηξηα Πνιχ Πάξα πνιχ Υξεζηκνπνηείηε ην δηαδίθηπν γηα ηελ αλάθηεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξίαο; Καζφινπ Λίγν Μέηξηα Πνιχ Πάξα πνιχ ΔΤΥΑΡΗΣΧ! 107

108 7.2 ηαηηζηηθή πεξηγξαθή ηνπ δείγκαηνο Σαπηφηεηα ηνπ δείγκαηνο Σα εξσηεκαηνιφγηα αμηνιφγεζεο ζπκπιεξψζεθαλ απφ 80 ζπλνιηθά άηνκα θαηά ην δηάζηεκα επηέκβξηνο -Ννέκβξηνο Υαξαθηεξηζηηθά ηνπ δείγκαηνο Σν πνζνζηφ ησλ αλδξψλ ζην δείγκα [59,74%] είλαη κεγαιχηεξν απφ απηφ ησλ γπλαηθψλ [40,26%]. Οη ειηθίεο πνπ αληαπνθξίζεθαλ ζην πξφγξακκα είλαη νη εμήο: εηψλ [77,50%], εηψλ [17,50%], εηψλ [3,75%] θαη έλα πνιχ κηθξφ [1,25%] είλαη ην πνζνζηφ ειηθίαο εηψλ. Δπίζεο ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία [92,73%] ηνπ δείγκαηνο εξγάδεηαη ζην Π.Γ.Ν.Π. θαη αθνινπζνχλ κε πνιχ κηθξά πνζνζηά ην λνζνθνκείν ηνπ Άγηνπ Αλδξέα θαη ην Γ.Ν. Κππαξηζζίαο. 108

109 7.3 ηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ Ερώτηςη: ΗΛΙΚΙΑ υχνότητες Ποσοστά(%) ,50% ,50% ,75% ,25% Σύνολο ,00% χήμα 1 109

110 Ερώτηση: ΥΤΛΟ υχνότητες Ποσοστά(%) Ϊνδρεσ 46 59,74% Γυναύκεσ 31 40,26% Σύνολο ,00% Δεν απϊντηςαν 3 χήμα 2 110

111 Ερώτηση: ΝΟΗΛ/ΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΟΠΟΤ ΕΡΓΑΖΕΘΕ υχνότητες Ποσοστά(%) Π.Γ.Ν.Π ,73% Ϊγιοσ Ανδρϋασ 3 5,45% Γ.Ν. Κυπαριςςύασ 1 1,82% Σύνολο ,00% Δεν απϊντηςαν 25 Σχήμα 3 111

112 Ερώτηση: ΙΔΙΟΣΗΣΑ υχνότητες Ποσοστά(%) Ειδικευμϋνοσ % Ειδικευόμενοσ % Αγροτικόσ Ιατρόσ 1 1,32% Σύνολο ,00% Δεν απϊντηςαν 4 χήμα 4 Ερώτηση: ΕΙΔΙΚΟΣΗΣΑ υχνότητες Ποσοστά(%) 112

113 Παιδύατροσ 1 1,30% Ωτορινολαρυγγολόγοσ 5 6,49% Γενικό Ιατρικό 20 25,97% Ψυχύατροσ 4 5,19% ΚΘΧ 3 3,90% Γυναικολόγοσ 3 3,90% Νευρολόγοσ 3 3,90% Ενδοκρινολόγοσ 4 5,19% Χειρούργοσ 11 14,29% Ουρολόγοσ 1 1,30% Παιδοψυχολόγοσ 1 1,30% Δερματολόγοσ 3 3,90% Παθολόγοσ 5 6,49% Νεφρολόγοσ 1 1,30% Ιατρόσ Εργαςύασ 1 1,30% Οφθαλμύατροσ 7 9,09% Ορθοπεδικόσ 2 2,60% Γαςτρεντερολόγοσ 2 2,60% Σύνολο % Δεν απϊντηςαν 3 113

114 Σχήμα 5 114

115 1. ηα ΣΔΠ πνπ εξγάδεζζε, γίλεηε ειεθηξνληθή θαηαγξαθή ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ πξνζέξρνληαη γηα εμέηαζε; Ερώτηση 1 υχνότητες Ποσοστά(%) ΝΑΙ 0 0,00% ΟΧΙ ,00% Σύνολο ,00% Σχήμα 6 115

116 2. Με ηνλ ππάξρνλ ηξφπν θαηαγξαθήο ησλ πεξηζηαηηθψλ δηαζθαιίδεηαη ην ηαηξηθφ απφξξεην ησλ αζζελψλ; Ερώτηση 2 υχνότητες Ποσοστά(%) ΝΑΙ 15 18,75% ΟΧΙ 65 81,25% Σύνολο ,00% Σχήμα 7 3. Με ηνλ ππάξρνλ ηξφπν θαηαγξαθήο ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ εμεηάδνληαη ζηα ΣΔΠ, πφζν εχθνιν ζεσξείηαη πσο είλαη λα πξαγκαηνπνηεζεί ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ηνπο; 116

117 Ερώτηση 3 υχνότητες Ποσοστά(%) Πολύ Δύςκολα 40 50,00% Δύςκολα 20 25,00% Μϋτρια 17 21,25% Εύκολα 0 0,00% Πολύ Εύκολα 3 3,75% Σύνολο ,00% Σχήμα 8 4. ηελ πεξίπησζε πνπ ν αζζελήο έρεη επηζθεθηεί θαη ζην παξειζφλ ην Ννζειεπηηθφ Ίδξπκα ζην νπνίν εξγάδεζζε, είλαη εχθνιν λα έρεηε πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ζηελ εθάζηνηε εμέηαζε ή/θαη λνζειεία ηνπ; 117

118 Ερώτηση 4 υχνότητες Ποσοστά(%) Πολύ Δύςκολα 36 45,57% Δύςκολα 16 20,25% Μϋτρια % Εύκολα 6 7,60% Πολύ Εύκολα 0 0,00% Σύνολο ,00% Δεν απϊντηςαν 1 Σχήμα 9 5. Ζ άκεζε πξφζβαζε κέζσ ειεθηξνληθνχ ζπζηήκαηνο ζηα απνηειέζκαηα ησλ εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ απεηθνληζηηθνχ ειέγρνπ ηνπ αζζελνχο, πηζηεχεηε πσο ζα ζαο δηεπθφιπλε απφ άπνςε: α) Υξφλνπ β) Απνθπγήο ιάζνπο θαηά ηελ αληηγξαθή 118

119 γ) α θαη β δ) θαλέλα Ερώτηση 5 υχνότητες Ποσοστά(%) α) Χρόνου 15 18,75% β) Αποφυγόσ 1 1,25% λϊθουσ κατϊ την αντιγραφό γ) α και β 64 80,00% δ) κανϋνα 0 0,00% Σύνολο ,00% Σχήμα Πνηα ε ζρέζε ζαο κε ηνλ Ζ/Τ; 119

120 Ερώτηση 6 υχνότητες Ποσοστά(%) Κακό 8 10,00% Μϋτρια 13 16,25% Ικανοποιητικό 9 11,25%% Καλό 29 36,25 Ϊριςτη 21 26,25% Σύνολο ,00% Σχήμα Πφζν ζπρλά ν αζζελήο πνπ εμεηάδεηε ζηα ΣΔΠ είλαη ζε ζέζε λα ζαο δψζεη επαξθείο απαληήζεηο φζνλ αθνξά ην ηζηνξηθφ ηνπ; Ερώτηση 7 120

121 υχνότητες Ποσοστά(%) Ποτϋ 0 0,00% Σπϊνια 8 10,00% Μερικϋσ φορϋσ 39 48,75% Συχνϊ 33 41,24% Πϊντα 0 0,00% Σύνολο ,00% Σχήμα Πνηεο είλαη νη πιεξνθνξίεο γηα ηελ αλαδήηεζε ησλ νπνίσλ θαηαλαιψλεηε πεξηζζφηεξν ρξφλν, φηαλ εμεηάδεηε έλα επείγνλ πεξηζηαηηθφ; α) πκπηψκαηα β) Ηζηνξηθφ γ) Φαξκαθεπηηθή αγσγή πνπ ήδε ιακβάλεη δ) Άιιν

122 Ερώτηση 8 υχνότητες Ποσοστά(%) α) Συμπτώματα 21 27,27% β) Ιςτορικό 30 38,96% γ) Φαρμακευτικό 12 15,58% αγωγό που όδη λαμβϊνει δ) Ϊλλο 2 2,60 ε) α και β 2 2,60 ςτ) β και γ 6 7,79 ζ) α και β και γ 4 5,19 Σύνολο ,00% Δεν απϊντηςαν 3 Σχήμα

123 9. Ζ ειεθηξνληθή θάξηα Τγείαο ( Ζιεθηξνληθφο Ηαηξηθφο Φάθεινο ) θαηά πφζν ζα δηεπθφιπλε ην έξγν ζαο; Ερώτηση 9 υχνότητες Ποσοστά(%) Καθόλου 1 1,25% Λύγο 1 1,25% Μϋτρια 3 3,75% Πολύ 36 45,00% Πϊρα πολύ 39 48,75% Σύνολο ,00% 123

124 Σχήμα

125 10. Πσο ζα ραξαθηεξίδαηε ην ζπληνληζκφ θαη ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ηαηξψλ δηαθνξεηηθψλ εηδηθνηήησλ ζηα ΣΔΠ; Ερώτηση 10 υχνότητες Ποσοστά(%) Κακό 21 26,25% Μϋτρια 35 43,75% Ικανοποιητικό 16 20,00% Καλό 6 7,50% Ϊριςτη 2 2,50% Σύνολο ,00% Σχήμα