ΠΙΛΟΣΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΛΑ ΝΑ ΟΤ ΓΝΩΡΙΩ ΣΗ ΥΩΡΑ ΜΟΤ (ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΣΑ ΚΡΑΣΗ ΣΗ Ε.Ε.)

Transcript

1 ΠΙΛΟΣΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Λία Γαλάνη Δασκάλα, Γεωγράφος ΕΛΑ ΝΑ ΟΤ ΓΝΩΡΙΩ ΣΗ ΥΩΡΑ ΜΟΤ (ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΣΑ ΚΡΑΣΗ ΣΗ Ε.Ε.) με σπήζη ηος λογιζμικού «Σαξιδεύονηαρ με ηοςρ σάπηερ ζηην Δλλάδα και ζηον κόζμο» Project πος ζσεδιάζηηκε ωρ ζςνέσεια ηηρ δπάζηρ springday 2007 και ςλοποιήθηκε ζηο 1 ο Γ.. Νέος Φςσικού ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Οδηγίερ ππορ ηον εκπαιδεςηικό Φύλλα Δπγαζίαρ Μάιος,

2 Σο project με λίγα λόγια ΕΛΑ ΝΑ ΟΤ ΓΝΩΡΙΩ ΣΗ ΥΩΡΑ ΜΟΤ (ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΣΑ ΚΡΑΣΗ ΣΗ Ε.Ε.) Το project προζκυψε ωσ ςυνζχεια τθσ δράςθσ «Ζνα γραμματόςθμο για τθν Ε.Ε.». Ωσ εκ τοφτου προαπαιτοφμενο τθσ εργαςίασ είναι θ δθμιουργία κεματικοφ χάρτθ που κα παρουςιάηει τα κράτθ μζλθ τθσ Ε.Ε. Στθν περίπτωςθ που δεν ζχει δθμιουργθκεί ο χάρτθσ, κα πρζπει γίνουν τα βιματα για τθ δθμιουργία του: Α φάςη: Δθμιουργία κεματικοφ χάρτθ τθσ Ε.Ε. (ςτθν περίπτωςθ που δεν ζχει δθμιουργθκεί). Ο χάρτθσ αυτόσ περιζχει χρωματικι πλθροφορία που αναφζρεται ςτο χρόνο ζνταξθσ των κρατϊν που απαρτίηουν τθν Ε.Ε. Β φάςη: Δθμιουργία παρουςίαςθσ (power point) και του διαδραςτικοφ χάρτθ με τίτλο: ΕΛΑ ΝΑ ΟΤ ΓΝΩΡΙΩ ΣΗ ΧΩΡΑ ΜΟΤ Σρόπος εργασίας: Στο πρόγραμμα ςυμμετείχαν τα δφο τμιματα τθσ Στϋ τάξθσ του ςχολείου. Οι μακθτζσ χωρίςτθκαν ςε ομάδεσ των δφο ατόμων. Κάκε ομάδα δοφλεψε αυτόνομα ςτα ακόλουκα επίπεδα: Συλλογι πλθροφοριϊν για το κράτοσ τθσ Ε.Ε. που μελετάται. Δθμιουργία παρουςίαςθσ ςτον Η/Υ με ενςωμάτωςθ των πλθροφοριϊν (κείμενα, εικόνεσ). Σφνκεςθ του διαδραςτικοφ χάρτθ με χριςθ του κεματικοφ χάρτθ τθσ Ε.Ε. Λογιςμικό που χρηςιμοποιήθηκε: Το λογιςμικό που χρθςιμοποιικθκε ςτθ δράςθ αυτι ζχει τίτλο: «Ταξιδεφοντασ με τουσ χάρτεσ ςτθν Ελλάδα και τον κόςμο» - Γεωγραφία Εϋ και Στϋ Δθμοτικοφ, Τalent Α.Ε. Ρλθροφορικι,

3 ΣΑΤΣΟΣΗΣΑ ΣΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ Σάξη εφαρμογήσ: Σχεδιάςτθκε για τθν ΣΤϋ Δθμοτικοφ (μπορεί, όμωσ, να εφαρμοςτεί και ςτθν Βϋ Γυμναςίου με χριςθ του λογιςμικοφ Γεω-γράφοντασ) Γνωςτική περιοχή τησ Γεωγραφίασ: Ρεριφζρειεσ > Ευρωπαϊκι Ζνωςθ> Ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά των κρατϊν μελϊν τθσ Ε.Ε. Θζματα: Η ζννοια τθσ Ε.Ε. Η ανάδειξθ των ιδιαίτερων χαρακτθριςτικϊν των κρατϊν μελϊν τθσ Ε.Ε. ΣΟΧΟΙ ΣΗ ΠΙΛΟΣΙΚΗ ΔΡΑΗ Η Ε.Ε. αποτελεί μοναδικι οικονομικι και ςυμπραξιακι ςχζςθ μεταξφ 27 δθμοκρατικϊν ευρωπαϊκϊν χωρϊν. «Αρχικά δθμιουργικθκε για να επιτευχκεί ο πολιτικόσ ςτόχοσ τθσ ειρινθσ, αλλά ο δυναμιςμόσ τθσ και θ επιτυχία τθσ πθγάηουν από τθν ανάμειξι τθσ ςτθν οικονομία» ( Η ςυνεργαςία κρατϊν με διαφορετικζσ αφετθρίεσ δικαιολογεί τισ ζντονεσ αντικζςεισ μεταξφ τουσ. Ρροκειμζνου να γεφυρωκοφν αυτζσ οι διαφορζσ, εφαρμόηονται ποικίλα προγράμματα ςφγκλιςθσ. Τα κράτθ, λοιπόν, κα πρζπει να ςυνεργάηονται για να διαςφαλίςουν τθν οικονομικι ανάπτυξθ και να είναι ςε κζςθ να ανταγωνιςτοφν άλλεσ μεγάλεσ οικονομίεσ τθσ διεκνοφσ ςκθνισ. Η διαδικαςία, όμωσ, τθσ ευρωπαϊκισ ολοκλιρωςθσ δεν περιορίηει τουσ διαφορετικοφσ τρόπουσ ηωισ, οφτε τισ διαφορετικζσ παραδόςεισ και τουσ πολιτιςμοφσ των λαϊν τθσ. Αντίκετα, αυτι θ πολυμορφία είναι μία από τισ βαςικζσ αξίεσ τθσ ΕΕ. «Οι ευρωπαίοι διαφυλάςςουν τθν πλοφςια κλθρονομιά αξιϊν που κατζχουν, όπωσ τα ανκρϊπινα δικαιϊματα, τθν κοινωνικι αλλθλεγγφθ, τθν ελευκερία τθσ επιχειρθματικισ δραςτθριότθτασ, τθ δίκαιθ κατανομι των καρπϊν τθσ οικονομικισ ανάπτυξθσ, το δικαίωμα ςε ζνα προςτατευμζνο περιβάλλον, το ςεβαςμό τθσ πολιτιςμικισ, γλωςςικισ και κρθςκευτικισ πολυμορφίασ» ( Μζςα από αυτό το ςχζδιο εργαςίασ, επιχειρείται θ προςζγγιςθ τθσ εικόνασ που ζχει ο ζλλθνασ μακθτισ για τθν Ευρϊπθ α) ωσ ιςτορικο-πολιτικό, γεωγραφικογεωπολιτικό και χρονολογικό ςφμπλεγμα και β) ωσ ςφνολο επιμζρουσ 2

4 πολιτιςμικϊν και κοινωνικοοικονομικϊν οντοτιτων. Οι μακθτζσ καλοφνται να αναδείξουν τισ διαφορζσ των κρατϊν - μελϊν τθσ Ε.Ε. μελετϊντασ και προβάλλοντασ τα διαφορετικά «γεωγραφικά τοπία» τθσ. Αναδεικνφεται κατϋαυτόν τον τρόπο ζμμεςα ο οριςμόσ και θ πολυςθμία τθσ ζννοιασ του γεωγραφικοφ τοπίου, ενκαρρφνεται θ ανάλυςθ και ερμθνεία του μζςα από φυςικογεωγραφικζσ, πολιτιςμικζσ, κοινωνικοοικονομικζσ, φιλοςοφικζσ και αιςκθτικζσ προοπτικζσ /τεχνικζσ και τελικά θ ολότθτα ωσ βαςικό χαρακτθριςτικό του. Η ανάδειξθ των διαφορετικϊν γεωγραφικϊν τοπίων τθσ Ε.Ε. επικεντρϊνεται: α) ςτο φυςικό περιβάλλον, β) ςτθν ιςτορία, γ) ςτθν οικονομία, δ) τον πολιτιςμό, και ε) ςε ζνα ελεφκερο κζμα (δθλαδι κάτι που εντυπωςίαςε τουσ μακθτζσ κατά τθ διάρκεια τθσ αναηιτθςθσ). Μζςα από το ςυγκεκριμζνο ςχζδιο εργαςίασ οι μαθητζσ: Αποκτοφν ςφαιρικι εικόνα των ιδιαίτερων χαρακτθριςτικϊν που ςυνκζτουν τα κράτθ τθσ Ε.Ε.. Κατανοοφν τθ ςθμαςία τθσ πολιτιςμικισ ποικιλίασ του ανκρϊπινου δυναμικοφ τθσ. Εντοπίηουν τισ διαφορζσ αλλά και τισ ομοιότθτεσ των ανκρϊπινων ομάδων που κατοικοφν ςτα κράτθ μζλθ τθσ Ε.Ε. και προςεγγίηουν κριτικά τθν προςφορά των κρατϊν αυτϊν ςτον ευρωπαϊκό πολιτιςμό και ςτθν οικονομία. Διαπιςτϊνουν ότι παρά τισ κοινζσ επιδιϊξεισ και υποχρεϊςεισ κάκε χϊρα διατθρεί τα δικά τθσ ςτοιχεία. Αναπτφςςουν δεξιότθτεσ που ςχετίηονται με τθ δθμιουργία και ανάγνωςθ κεματικϊν χαρτϊν. Συλλζγουν ςτοιχεία από το διαδίκτυο (εικόνεσ και πλθροφορία) για τθ δθμιουργία παρουςιάςεων. Μακαίνουν να ςυνεργάηονται, να αναλφουν ζνα κζμα ςε επιμζρουσ κζματα και ςτθ ςυνζχεια να το ςυνκζτουν. Ειδικότερα, ωσ προσ τισ νζεσ τεχνολογίεσ οι μαθητζσ: Αναγνωρίηουν το ρόλο του υπολογιςτι ςτθ ςφνκεςθ ενόσ χάρτθ και τον τρόπο που εργάηονται ςιμερα οι χαρτογράφοι προκειμζνου να ςυνκζςουν ζναν κεματικό χάρτθ. Κατανοοφν τι είναι ο διαδραςτικόσ χάρτθσ και δθμιουργοφν με κριτιρια που οι ίδιοι κζτουν ζναν διαδραςτικό χάρτθ. Δθμιουργοφν παρουςίαςθ (power point) ςτον Η/Υ με ενςωμάτωςθ των 3

5 πλθροφοριϊν (εικόνεσ και κείμενα) που ςυγκζντρωςαν. ΠΛΑΙΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Σάξη: Χρόνοσ υλοποίηςησ: Χώροσ υλοποίηςησ: Προαπαιτοφμενεσ γνώςεισ των μαθητών: Απαιτοφμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Οργάνωςη τησ τάξησ: Στο παρόν πρόγραμμα ςυμμετείχαν τα δφο τμιματα τθσ Στϋ τάξθσ (38 μακθτζσ). Το ίδιο ςχζδιο εργαςίασ μπορεί να εφαρμοςτεί και ςτθ Βϋ Γυμναςίου ςτθν αντίςτοιχθ ενότθτα του μακιματοσ Γεωλογία Γεωγραφία που αφορά τθν Ε.Ε., με χριςθ του λογιςμικοφ Γεω-γράφοντασ. Το παρόν ςχζδιο υλοποιικθκε ςε 5 διδακτικζσ ϊρεσ ωσ ςυνζχεια του προγράμματοσ «Ζνα γραμματόςθμο για τθν Ε.Ε.». Αν εφαρμοςτεί αυτόνομα κα πρζπει να ακροιςτοφν και οι ϊρεσ για τθ δθμιουργία του χάρτθ οπότε το ςφνολο των διδακτικϊν ωρϊν φτάνει ςτισ 9. Σε κάκε περίπτωςθ ο χρόνοσ που κα διατεκεί, μπορεί να αυξθκεί ι να μειωκεί ανάλογα με τισ ανάγκεσ τθσ τάξθσ αλλά και το ςυνολικό διακζςιμο χρόνο για ςχζδια εργαςίασ. Το εργαςτιριο των Η/Υ. Οι μακθτζσ ςε τεχνολογικό επίπεδο κα πρζπει να είναι εξοικειωμζνοι με τον υπολογιςτι και τθ χριςθ του ποντικιοφ (mouse), με τθν ειςαγωγι ςτοιχείων και τθν αποκικευςθ αρχείου, με το τι είναι διαδίκτυο και πϊσ αναηθτοφν πλθροφορίεσ ςε αυτό. Σε επίπεδο γνωςτικό, θ δραςτθριότθτα ςυμβαδίηει με τθν ενότθτα του ΑΡΣ τθ ςχετικι με τα κράτθ τθσ Ε.Ε. Φφλλα εργαςίασ και οδθγίεσ, υπολογιςτισ με εγκατεςτθμζνθ τθν εφαρμογι «Ταξιδεφοντασ με τουσ χάρτεσ ςτθν Ελλάδα και ςτον κόςμο», προβολζασ. Οι μακθτζσ χωρίηονται ςε τόςεσ ομάδεσ ϊςτε να καλφπτονται όλα τα κράτθ τθσ Ε.Ε. Στθν παροφςα εφαρμογι οι ομάδεσ αποτελοφνταν από 2 άτομα αφοφ ςυμμετείχαν και τα δφο τμιματα του ςχολείου. Οι ρόλοι των ομάδων είναι διακριτοί και περιγράφονται ςτθν ενότθτα «Ρορεία Εργαςίασ». Ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ είναι κακαρά επικουρικόσ. Κατά τθ διάρκεια του ςχεδίου εργαςίασ, ενθμερϊνει τισ ομάδεσ για τισ ςχετικζσ δραςτθριότθτεσ τθσ κάκε φάςθσ δίνοντασ κάκε φορά τα κατάλλθλα φφλλα εργαςίασ ςτουσ μακθτζσ, ενιςχφει τουσ μακθτζσ ςτθ χριςθ και αξιοποίθςθ των νζων τεχνολογιϊν -ειδικά του διαδικτφου, ςυηθτά με τισ ομάδεσ ϊςτε να δοκοφν 4

6 λφςεισ ςτα προβλιματα που τυχόν προκφπτουν. Προβλήματα που αντιμετωπίςτηκαν: Τα προβλιματα που κλθκικαμε να αντιμετωπίςουμε ιταν κυρίωσ τεχνικισ φφςθσ όπωσ τα περιγράψαμε ςτο ςχζδιο εργαςίασ «Ζνα γραμματόςθμο για τθν Ε.Ε.». Να τονίςουμε ότι ςτο ςυγκεκριμζνο ςχζδιο εργαςίασ είναι απαραίτθτο το ςχολείο να διακζτει δίκτυο και επιπλζον ο εκπαιδευτικόσ κα πρζπει να ελζγχει ότι το δίκτυο λειτουργεί, πριν μπει ςτθν αίκουςα των Η/Υ με τουσ μακθτζσ. Κατά τθ διάρκεια του προγράμματοσ κα πρζπει να βεβαιωκεί ότι οι διευκφνςεισ που προτείνει ςτουσ μακθτζσ ζχουν το κατάλλθλο περιεχόμενο, να είναι ζτοιμοσ να μεταφράςει (ι να βοθκιςει ςτθ μετάφραςθ ενόσ κειμζνου) αν οι μακθτζσ το ηθτιςουν, να ενκαρρφνει τθν αναηιτθςθ πλθροφοριϊν ειςάγοντασ τουσ μακθτζσ ςτθν ζννοια «λζξεισ κλειδιά» που μποροφν να χρθςιμοποιιςουν ςτισ μθχανζσ αναηιτθςθσ. ΠΟΡΕΙΑ ΕΡΓΑΙΑ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΧΕΙΡΙΜΟ Βήμα 1: Οριςμόσ θζματοσ- Χωριςμόσ ςε ομάδεσ 1 η ώρα Οι μακθτζσ ηθτοφν να δθμιουργιςουν ζναν τουριςτικό οδθγό για τθν Ε.Ε. και επιχειρθματολογοφν ςχετικά με τθ χρθςιμότθτα του οδθγοφ. Στο διαδίκτυο αναηθτοφν τουριςτικοφσ οδθγοφσ και ςφντομα οδθγοφνται ςτο ςυμπζραςμα ότι υπάρχουν εκτόσ από τουσ ζντυπουσ οδθγοφσ και οι ψθφιακοί τουριςτικοί οδθγοί με χάρτεσ που μασ οδθγοφν ςτθν πλθροφορία (διαδραςτικοί). Διερευνοφν κατά πόςο είναι δυνατό να δθμιουργιςουν οι ίδιοι ζναν τζτοιο χάρτθ με χριςθ του λογιςμικοφ «Ταξιδεφοντασ με τουσ χάρτεσ ςτθν Ελλάδα και ςτον κόςμο» που είχαν ιδθ χρθςιμοποιιςει για τθ δθμιουργία γραμματοςιμου. Σθμείωςθ: Στθν περίπτωςθ που το πρόγραμμα ξεκινάει από τον τουριςτικό οδθγό, ο εκπαιδευτικόσ προτείνει το λογιςμικό ςτουσ μακθτζσ. Οι μακθτζσ χωρίηονται ςε ομάδεσ με κριτιριο το ζνα από τα δφο μζλθ τθσ ομάδασ να είναι μερικϊσ εξοικειωμζνο με τουσ Η/Υ και να ζχει πρόςβαςθ ςτο διαδίκτυο. Στα πλαίςια τθσ ανάπτυξθσ των μεταξφ τουσ ςχζςεων (δεδομζνου ότι προζρχονται από διαφορετικά τμιματα) ονομάηουν τθν ομάδα τουσ και ηωγραφίηουν τισ κονκάρδεσ τουσ που τισ φοροφν κακ όλθ τθ διάρκεια του project. (φφλλο 5

7 εργαςίασ 1*) 2 θ ϊρα* Η 2 θ και θ 3 θ ϊρα παραλείπονται αν ζχει προθγθκεί το ςχζδιο εργαςίασ «Ένα γραμματόςθμο για τθν Ε.Ε.» Ομοίωσ και τα φφλλα εργαςίασ 1 και 2. Στθ ςυνζχεια ςυηθτείται με τουσ μακθτζσ θ δθμιουργία κεματικοφ χάρτθ τθσ Ε.Ε. και γίνεται θ εξοικείωςθ των μακθτϊν με το λογιςμικό ςτο οποίο κα δθμιουργιςουν το χάρτθ. Οι μακθτζσ εντοπίηουν: ποφ βρίςκεται το εικονίδιο του προγράμματοσ, πϊσ εμφανίηουν το χάρτθ τθσ Ευρϊπθσ και τθν επιλογι των κρατϊν από το ενεργό υπόμνθμα. «Παίηουν» με το εργαλείο ςχεδίαςθσ δθμιουργϊντασ πολφγωνα και χρωματίηοντάσ τα με διάφορα χρϊματα, δοκιμάηουν να αποκθκεφςουν τθν εργαςία τουσ. Προσ το τζλοσ τθσ ϊρασ επιλζγεται από τθν κάκε ομάδα, το κράτοσ που κα ικελε να ψθφιοποιιςει. 3 θ διδακτικι ϊρα* Βήμα 2: υλλογή πληροφοριών Δημιουργία του θεματικοφ χάρτη τησ Ε.Ε. Οι ομάδεσ ςυνεδριάηουν για το πϊσ κα πρζπει να οργανϊςουν τθ δουλειά τουσ ϊςτε να δθμιουργιςουν το κεματικό χάρτθ. Εφαρμόηοντασ τθ μεκοδολογία που τουσ προτείνεται ςτο Φφλλο Εργαςίασ 2*, αναηθτοφν ςτθ βιβλιογραφία τθν θμερομθνία ζνταξθσ του κάκε κράτουσ και τθ ςθμειϊνουν δίπλα ςτο όνομά του. Συμφωνοφν ωσ προσ τα χρϊματα που κα χρθςιμοποιιςουν για κάκε χρονολογία. Με βάςθ αυτά ξεκινοφν τθν ψθφιοποίθςθ, μεταφζρουν αντίγραφο των αρχείων τουσ (με flash) ςτον κεντρικό υπολογιςτι και το αποκθκεφουν ςε ζναν κοινό φάκελο. Διαπιςτϊνουν ότι ανοίγοντασ τα αρχεία μζςα από το λογιςμικό «Ταξιδεφοντασ με τουσ χάρτεσ ςτθν Ελλάδα και ςτον κόςμο», ζχουν μπροςτά τουσ ζναν κεματικό χάρτθ τθσ Ε.Ε. Κακϋ όλθ τθ διάρκεια τθσ ϊρασ, ο εκπαιδευτικόσ βοθκάει όπου χρειάηεται διακριτικά, ϊςτε να μθν περιορίηεται θ πρωτοβουλία των μακθτϊν. Στο τζλοσ τθσ ϊρασ προτείνουν ςτθν επόμενθ ςυνάντθςι τουσ κάκε ομάδα να ςυλλζξει ςτοιχεία προκειμζνου να οργανϊςει τθν παρουςίαςι τθσ. 4 η 7 η διδακτική ώρα Η κάκε ομάδα ενθμερϊνεται ςχετικά με το διαδίκτυο και τον τρόπο που μπορεί να αναηθτιςει πλθροφορίεσ ςε αυτό. Στον υπολογιςτι τθσ κάκε ομάδασ ο εκπαιδευτικόσ ζχει εγκαταςτιςει φάκελο με το όνομά τθσ μζςα ςτον οποίο περιζχονται: α)το φφλλο παρατιρθςθσ word το οποίο κα βοθκιςει ςτθ ςυγκζντρωςθ των πλθροφοριϊν για το κράτοσ με το οποίο αςχολοφνται (Φφλλο Εργαςίασ 3) β) φάκελοσ ςτον οποίο κα πρζπει να αποκθκευτοφν οι εικόνεσ, γ) παρουςίαςθ ςτθν οποία κα πρζπει να ενταχκοφν τα ςτοιχεία (εικόνεσ και κείμενο) τθσ αναηιτθςθσ. Ο εκπαιδευτικόσ βοθκά τουσ μακθτζσ να ξεπεράςουν τα προβλιματα που 6

8 μπορεί να αντιμετωπίςουν με το διαδίκτυο και τουσ ενκαρρφνει να χρθςιμοποιιςουν το αρχείο word και να αποκθκεφςουν τισ εικόνεσ ςτθ ςωςτι κζςθ ϊςτε να μποροφν να τισ αναηθτιςουν ςτθ ςυνζχεια. Κάκε ομάδα που ολοκλθρϊνει τθν ζρευνά τθσ, ειςάγει τα ςτοιχεία ςτο αρχείο power point που βρίςκεται ςτο φάκελό τθσ. Οι μακθτζσ, βζβαια, κα πρζπει να επιλζξουν τα χρϊματα τθσ παρουςίαςθσ και τθ γραμματοςειρά ςφμφωνα με τα όςα ζχουν ςυμφωνιςει, ϊςτε όλεσ οι παρουςιάςεισ να ζχουν ενιαία εμφάνιςθ. Βήμα 3: φνθεςη των εργαςιών, δημιουργία του διαδραςτικοφ χάρτη 8η διδακτική ώρα Οι μακθτζσ γνωρίηουν από το προθγοφμενο ςχζδιο εργαςίασ (ςτθν περίπτωςθ που δεν το γνωρίηουν τουσ το εξθγοφμε), ότι για να ειςάγουν τθν πλθροφορία πάνω ςτο χάρτθ, κα πρζπει να ορίςουν με ζνα ςφμβολο, το ςθμείο ςτο οποίο κα γίνει θ ειςαγωγι (Φφλλο Εργαςίασ 4). Αναηθτοφν ςτθ βιβλιοκικθ των ςυμβόλων του λογιςμικοφ το κατάλλθλο εικονίδιο και το επιλζγουν. Ράνω ςε αυτό επιςυνάπτουν τισ παρουςιάςεισ των αντίςτοιχων κρατϊν. Ο διαδραςτικόσ χάρτθσ είναι ζτοιμοσ. Ρριν κλείςουν το πρόγραμμα, αποκθκεφουν τθν εργαςία τουσ. Βήμα 4: Παρουςίαςη τησ εργαςίασ 9 η διδακτική ώρα Συνικωσ ςε κάκε πρόγραμμα θ τελευταία διδακτικι ϊρα αφιερϊνεται ςτθ διάχυςθ των αποτελεςμάτων. Οι μακθτζσ ακολουκοφν τισ οδθγίεσ που τουσ δίνονται ςτο Φφλλο Εργαςίασ 5, και παρουςιάηουν τθν εργαςία τουσ ςτθν τάξθ. Συηθτοφν για τα κράτθ τθσ Ε.Ε. και πϊσ ο ιδιαίτεροσ χαρακτιρασ τουσ αναδεικνφεται μζςα από τισ παρουςιάςεισ. Στο τζλοσ αξιολογοφν τθν εργαςία τουσ και μιλοφν για τθν εμπειρία τουσ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Anderson, J. Carriere, J. Sann, J. 2000: An Atlas designed for children The electronic approach and reality. Conference on Teaching Maps for Children: theories, experiences and perspectives beginning the 3rd Millenium, Budapest Hutchings, G.A., Hall, W., Briggs, J., Hammond, N.V., Kibby, M.R., McKnight, C. & Riley, D. 1992: Authoring and Evaluation of Hypermedia for Education, 7

9 Computers Educ. Vol 18 No 1-3, Pergamon Press, UK. Kraak, M-J. and Brown, A. 2001: Web Cartography, London: Taylor and Francis. West, B. 2003: Student attitudes and the impact of GIS on thinking skills and motivation. Journal of Geography102: Wiegand, P. 2002: School students mental representations of thematic point symbol maps. Cartographic Journal. Διακεματικό Ενιαίο Ρλαίςιο Ρρογραμμάτων Σπουδϊν, ΦΕΚ. 304/ Κουτλισ, Μ. 2001: Υπολογιςτικά Ρεριβάλλοντα για τθ Διδαςκαλία και τθ Μάκθςθ ςτο Σχολείο: Εφαρμογι ςτθ Γεωγραφία. Διδακτορικι διατριβι, Τμ. Η/Υ και Ρλθροφορικισ, Ραν/μιο Ρατρϊν. Ραυλόπουλοσ, Κ. Γαλάνθ, Λ.: Γεωλογία Γεωγραφία Αϋ Γυμναςίου, ΟΕΔΒ (υπό ςυγγραφι) 8

10 ΦΤΛΛΑ ΕΡΓΑΙΑ 9

11 Φφλλο Εργαςίασ 1** (Παραλείπεται ςτθν περίπτωςθ που ζχει προθγθκεί θ δράςθ «Ζνα γραμματόςθμο για τθν Ε.Ε.») Ασ φτιάξουμε την ομάδα μασ.. Διάλεξε το ςυμμακθτι / ςυμμακιτρια με τον οποίο/α κα δουλζψεισ Βεβαιϊςου ότι μπορείσ να ςυνεργαςτείσ μαηί του /τθσ και εκτόσ ςχολείου αν χρειαςτεί. Φροντίςτε ο ζνασ από τουσ δφο ςασ να γνωρίηει / ζχει υπολογιςτι. Δϊςε όνομα ςτθν ομάδα ςου και κάνε μια κάρτα και κονκάρδεσ με τα ονόματά ςασ. Τισ κονκάρδεσ αυτζσ κα τισ φοράτε κατά τθ διάρκεια του προγράμματοσ. 10

12 11

13 Φφλλο Εργαςίασ 2** (Παραλείπεται ςτθν περίπτωςθ που ζχει προθγθκεί θ δράςθ «Ζνα γραμματόςθμο για τθν Ε.Ε.») «υνταγή» για νεαροφσ/ζσ χαρτογράφουσ. 1 (Πϊσ να δθμιουργιςουμε ζνα κεματικό χάρτθ τθσ Ε.Ε. με απλά βιματα) ενάριο: Η Ε.Ε. μασ ζχει ανακζςει να δθμιουργιςουμε ζναν διαδραςτικό χάρτθ που κα παρουςιάηει τα ιδιαίτερα ςτοιχεία των χωρϊν τθσ Ε.Ε. Ασ ςυνεδριάςουμε, λοιπόν, προκειμζνου να ςχεδιάςουμε και να οργανϊςουμε τον τρόπο που κα δουλζψουμε. Βήμα 1: Επιλογή θζματοσ του χάρτη που θζλουμε να δημιουργήςουμε Ο χάρτθσ που κα δθμιουργιςουμε ζχει κζμα: ΕΛΑ ΝΑ ΟΤ ΓΝΩΡΙΩ ΣΗ ΧΩΡΑ ΜΟΤ Αρχικά κα πρζπει να απαντιςουμε ςτα ακόλουκα ερωτιματα: Τι χάρτθ κα καταςκευάςουμε; Για ποιο ςκοπό κα καταςκευάςουμε το χάρτθ αυτό; Ροιεσ ανάγκεσ κα εξυπθρετεί; Ροιεσ πλθροφορίεσ- δεδομζνα κα πρζπει να περιζχει ο χάρτθσ; 1 Η «ςυνταγή» βαςίζεται ςε αντίςτοιχο κείμενο του Ν. Σουλακέλλη που υπάρχει ωσ παράθεμα ςτο βιβλίο «Γεωλογία - Γεωγραφία Α Γυμναςίου» των Κ. Παυλόπουλου, Α. Γαλάνη, ΟΕΔΒ 12

14 Βήμα 2: υλλογή αξιόπιςτων δεδομζνων πληροφοριών Στο ςτάδιο αυτό ςυγκεντρϊνονται όλεσ οι αξιόπιςτεσ πλθροφορίεσ και ςτοιχεία που κα μπουν ςτο χάρτθ. Αξιόπιςτα κεωροφνται τα ςτοιχεία εκείνα που παρζχονται από τισ αρμόδιεσ κάκε φορά υπθρεςίεσ ι φορείσ, ςτθ ςυγκεκριμζνθ περίπτωςθ από τθν Ε.Ε.. Βήμα 3: Επιλογή δεδομζνων που θα απεικονιςτοφν ςτο χάρτη Είναι δφςκολθ δουλειά. Από όλεσ τισ πλθροφορίεσ, κα πρζπει να επιλεγοφν μόνο εκείνεσ που παρουςιάηουν πραγματικό ενδιαφζρον για να μπουν ςτο χάρτθ. Για το διαδραςτικό χάρτθ που κα καταςκευάςουμε οι πλθροφορίεσ που μασ αφοροφν είναι τα ονόματα των Ευρωπαϊκϊν κρατϊν τθσ Ε.Ε. και το ζτοσ ζνταξισ τουσ ςε αυτι. Ο πίνακασ τθσ επόμενθσ ςελίδασ, κα μασ βοθκιςει να οργανϊςουμε τθν εργαςία μασ. 13

15 ΚΡΑΣΗ ΣΗ ΕΤΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΗ Α/Α ΟΝΟΜΑ ΚΡΑΣΟΤ ΔΣΟ ΔΝΣΑΞΗ ΥΡΧΜΑ ΤΜΒΟΛΟ

16 Βήμα 4: Επιλογή του κενοφ χάρτη πάνω ςτον οποίο θα τοποθετήςουμε τισ πληροφορίεσ Αυτό είναι πολφ ςθμαντικό, αφοφ ζτςι προςδιορίηονται τα όρια τθσ περιοχισ που κα εμφανίηεται ςτο χάρτθ και θ κλίμακα που κα ζχει ο χάρτθσ. Από το λογιςμικό κα πρζπει να ανοίξουμε τον παγκόςμιο χάρτθ. Στθ ςυνζχεια κα πρζπει να κάνουμε zoom in ϊςτε να εμφανιςτεί μπροςτά μασ θ Ευρϊπθ. 15

17 Βήμα 5: Επιλογή κατάλληλων χαρτογραφικών ςυμβόλων για κάθε τφπο δεδομζνων Ασ ςυγκεντρωκοφμε και πάλι όλοι οι χαρτογράφοι ςτο τραπζηι των ςυςκζψεων προκειμζνου να ςυηθτιςουμε. Θζματα που κα μασ απαςχολιςουν: Ρϊσ κα παρουςιάςουμε ςτο χάρτθ τα κράτθ που εντάχκθκαν ςτθν Ε.Ε. το ίδιο ζτοσ; Τι χρϊμα κα βάλουμε ςε κάκε ομάδα κρατϊν; Ασ οργανϊςουμε τθν εργαςία ςτον πίνακα 1. Ροια χαρτογραφικά ςφμβολα κεωροφνται καταλλθλότερα για να παρουςιαςτεί το ζτοσ που εντάχκθκε το κάκε κράτοσ ςτθν Ε.Ε.; Υπάρχουν ζτοιμα τα ςφμβολα αυτά ι πρζπει να τα ςχεδιάςουμε από τθν αρχι; Κάποιοι χάρτεσ χρθςιμοποιοφν κφκλουσ. Άλλοι ράβδουσ.. Άλλοι άλλα ςφμβολα. Δζντρα για να δείξουν τα δάςθ, ςταγόνεσ για να δείξουν τθν επάρκεια ςε νερό.. Εμείσ ποιο ςφμβολο κα μποροφςαμε να χρθςιμοποιιςουμε; 16

18 Βήμα 6: χεδιαςμόσ και οργάνωςη του χάρτη Α) Ψηφιοποίηςη του χάρτη. Ασ δθμιουργιςουμε ομάδεσ κρατϊν: Για να γίνει αυτό πρζπει από το υπόμνθμα να εμφανίςουμε τα ςφνορα των κρατϊν. Για να ςχεδιάςουμε τα κράτη κα πρζπει να δθμιουργιςουμε πολφγωνα:

19 Επιλζγουμε το εργαλείο ςχεδίαςθσ (εικονίδιο 1). Στθ ςυνζχεια το εργαλείο ςχεδίαςθσ πολυγϊνων (εικονίδιο 2) και το χρϊμα που κα ζχει το πολφγωνο (εικονίδιο 3, 4). Επιλζγουμε ΟΚ. Τϊρα μποροφμε να ςχεδιάςουμε πολφγωνα. Δουλεφουμε ακριβϊσ όπωσ με το μολφβι, ακολουκϊντασ το περίγραμμα του κάκε κράτουσ. Αν κζλουμε να μετακινιςουμε το χάρτθ, μποροφμε να επιλζξουμε το χεράκι. Επιλζγοντασ και πάλι το ςθμαιάκι γυρνάμε ςτο εργαλείο ςχεδίαςθσ. Αποθηκεφουμε το πολφγωνο που δθμιουργιςαμε και το μεταφζρουμε (με flash) ςτον κεντρικό υπολογιςτι. 18

20 Φύλλο Εργασίας 3 «ΕΛΑ ΝΑ ΟΤ ΓΝΩΡΙΩ ΣΗ ΥΩΡΑ ΜΟΤ» ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΣΑ ΚΡΑΣΗ ΣΗ Ε.Ε. Σενάριο: Εργαηόμαςτε για το Υπουργείο Τουριςμοφ τθσ χϊρασ που μελετάμε. Αναλαμβάνουμε να κάνουμε μια παρουςίαςθ τθσ χϊρασ μασ, ϊςτε να πείςουμε τουσ τουρίςτεσ να τθν επιςκεφτοφν. Θα πρζπει να παρουςιάςουμε πζντε διαφορετικά κζματα, με τζτοιο τρόπο ϊςτε να τραβιξουμε το ενδιαφζρον τουσ. Θα εργαςτοφμε ςε ομάδεσ. Θα πρζπει να ςυγκεντρϊςουμε ςτοιχεία από το διαδίκτυο για να δθμιουργιςουμε μία παρουςίαςθ με επτά διαφάνειεσ. (βλ. ςτθ ςυνζχεια) ημείωςη: Κάκε γεωγραφικό τοπίο κα πρζπει να το περιγράφουμε με μία εικόνα και ζνα μικρό κείμενο πζντε ςειρϊν. Τα ςχόλιά μασ καλό κα ιταν να ςυνδζουν τισ δράςεισ του ανκρϊπου με το περιβάλλον. Αναηθτοφμε από το διαδίκτυο τισ απαραίτθτεσ πλθροφορίεσ για τθν παρουςίαςθ. Γράφουμε τα κείμενα μζςα ςτον πίνακα του αρχείου word που ζχουμε ςτο φάκελο με το όνομα τθσ χϊρασ μασ. (Πρόκειται για τθν κλείδα παρατιρθςθσ που ακολουκεί ςτθ ςελ. 21, ςε θλεκτρονικι μορφι). Αναηθτοφμε και ςχετικζσ εικόνεσ και τισ αποκθκεφουμε ςτον ίδιο φάκελο. Ζτςι κα είναι πολφ εφκολο να δθμιουργιςουμε τθν παρουςίαςθ. Για να κάνουμε τθν παρουςίαςθ δεν ζχουμε παρά να ειςάγουμε ςτο αρχείο παρουςίαςθσ τα κείμενα και τισ εικόνεσ που ιδθ ζχουμε ςε θλεκτρονικι μορφι. 19

21 Πλεσ οι ομάδεσ μαηί κα πρζπει να ςυηθτιςουμε και να ςυμφωνιςουμε για τθ μορφι που κα ζχουν οι παρουςιάςεισ μασ (χρϊματα που κα χρθςιμοποιιςουμε, γραμματοςειρζσ, εικόνεσ, κτλ.) Τισ παρουςιάςεισ κα τισ ειςάγουμε -με τον τρόπο που ιδθ ζχουμε μάκει- ςτο λογιςμικό «Ταξιδεφοντασ με τουσ χάρτεσ ςτθν Ελλάδα και ςτον κόςμο», χρθςιμοποιϊντασ ωσ υπόβακρο το χάρτθ των χαρτογράφων. Δεν ξεχνάμε να αποκθκεφςουμε τθν εργαςία μασ. Χρήςιμεσ διευθφνςεισ ςτο διαδίκτυο (Μάιοσ-Ιοφνιοσ 2007): Κεντρικι ςελίδα τθσ Ε.Ε. Ενθμζρωςθ για τον εορταςμό των 50 χρόνων από τθν ίδρυςθ τθσ Ε.Ε. Οι δραςτθριότθτεσ τθσ Ε.Ε. ςε κεματικζσ ενότθτεσ Ραιγνίδια ειδικά ςχεδιαςμζνα για καλφτερθ γνωριμία με τθν Ε.Ε. Η ιςτορία τθσ Ε.Ε. Διαδραςτικόσ χάρτθσ τθσ ΕΕ ςτον οποίο υπάρχουν πλθροφορίεσ για τα κράτθ - μζλθ Δικτυακι εγκυκλοπαίδεια. Μποροφμε ακόμθ να αναηθτιςουμε και νζεσ ςελίδεσ ι και εικόνεσ: Για να γίνει αυτό κα πρζπει ςε κάποια από τισ μθχανζσ αναηιτθςθσ κτλ. να πλθκτρολογιςουμε τθ λζξθ που μασ ενδιαφζρει (π.χ. Ευρωπαϊκι Ζνωςθ, όνομα κράτουσ κ.ά.) ςτα ελλθνικά ι ςτα αγγλικά. 20

22 ελίδα Παρατήρηςησ για δημιουργία παρουςίαςησ Σίτλοσ Εργαςίασ Ζλα να ςου γνωρίςω τη χώρα μου τ.. Ζκταςη Τθν εντοπίηετε ςε κάποια εγκυκλοπαίδεια ι ςτθ διεφκυνςθ /index_el.htm Πληθυςμόσ Τον εντοπίηετε ςε κάποια εγκυκλοπαίδεια ι ςτθ διεφκυνςθ /index_el.htm τοιχεία κράτουσ (Γενικά ςτοιχεία) (1θ ςελίδα) Πυκνότητα Τθν εντοπίηετε ςε κάποια εγκυκλοπαίδεια ι ςτθ διεφκυνςθ /index_el.htm ι τθν βρίςκεισ αν διαιρζςεισ τθν ζκταςθ δια τον πλθκυςμό ΑΕΠ= Εθνικό Προϊόν ή Ακαθάριςτο Εθνικό Προϊόν Το εντοπίηετε ςε κάποια εγκυκλοπαίδεια ι ςτθ διεφκυνςθ /index_el.htm Άλλο / ςχόλια Εδϊ μπορείτε, αν κζλετε, να ςχολιάςετε τα ςτοιχεία που ςυλλζξατε. Πϊσ ςασ φαίνεται το κράτοσ. Πλοφςιο, φτωχό, πυκνοκατοικθμζνο, αραιοκατοικθμζνο, μεγάλο ι μικρό ςε ζκταςθ ςε ςχζςθ με τθν Ελλάδα; 21

23 Εικόνεσ τησ χώρασ που μελετάμε Προςοχι!!!!! Το κείμενο που κα γράψετε δεν κα πρζπει να είναι μεγαλφτερο από πζντε ςειρζσ. Φυςικό Περιβάλλον (2θ ςελίδα) Μπορείτε να μιλιςετε: Για κάποιο πολφ ψθλό βουνό Για ζνα ςθμαντικό ποτάμι Για μια περιοχι που ζχει μεγάλθ ςθμαςία (αιςκθτικό δάςοσ, προςτατευόμενθ περιοχι που φωλιάηουν ςπάνια είδθ πουλιϊν, περιοχι που ζχει ιδιαίτερθ βλάςτθςθ, Μια λίμνθ Ηφαίςτεια, κερμζσ πθγζσ Μφκουσ που ςυνδζονται με τα παραπάνω Ιςτορία (3θ ςελίδα) Μπορείτε να μιλιςετε: Για ζνα ςθμαντικό ιςτορικό γεγονόσ (εξζγερςθ, πολεμικό γεγονόσ, υπογραφι ανεξαρτθςίασ κτλ.) Για ζνα ςθμαντικό ιςτορικό πρόςωπο και το ρόλο του ςε κάποιο ςυγκεκριμζνο γεγονόσ Οικονομία (4θ ςελίδα) Μπορείτε να μιλιςετε: Για κάποιο ςθμαντικό προϊόν που παράγει το κράτοσ (π.χ. κραςί, λάδι, ηάχαρθ, κτλ.) το οποίο χαρακτθρίηει το κράτοσ Για κάποιο ςυγκεκριμζνο είδοσ δραςτθριότθτασ που ανκεί ςτο κράτοσ (π.χ. εκτροφι αγελάδων, καλλιζργεια λουλουδιϊν, βιομθχανία κτλ.) 22

24 Φυςικοφσ πόρουσ Τουριςμόσ (καλοκαιρινόσ, χειμερινόσ, εναλλακτικόσ, κ.ά.) Καλό κα ιταν να ςυνδζςεισ τθ δραςτθριότθτα με το φυςικό περιβάλλον Πολιτιςμόσ (5θ ςελίδα) Μπορείτε να μιλιςετε: Για κάποιον ςθμαντικό ςυγγραφζα, λογοτζχνθ, ηωγράφο, αρχιτζκτονα, επιςτιμονα, κτλ. Για ζναν μφκο ι παραμφκι Για τραγοφδια, ικθ και ζκιμα του τόπου Κάποιο ςθμαντικό κτίριο ι μνθμείο Παραδοςιακό φαγθτό Σφγχρονο γεγονόσ (π.χ. φεςτιβάλ, αγϊνεσ κτλ.) Ελεφθερο θζμα (6θ ςελίδα) Όποιο κζμα βρίςκετε εςείσ ενδιαφζρον. Π.χ. αγϊνεσ φόρμουλα, ποδόςφαιρο, μουςικό κζμα, ςυνταγι φαγθτϊν, εκδρομζσ κτλ. Βιβλιογραφία Πηγζσ (7θ ςελίδα) Για να κάνουμε μια εργαςία χρθςιμοποιοφμε ςτοιχεία από εγκυκλοπαίδειεσ, το διαδίκτυο, περιοδικά, εφθμερίδεσ κτλ. ϊςτε και κάποιοσ άλλοσ που κα κζλει να κάνει τθν ίδια εργαςία να μπορεί να ανατρζξει ςε αυτά. Εςείσ από ποφ βρικατε τα ςτοιχεία ςασ; Παράδειγμα: Εγκυκλοπαίδεια., ςελ.. /index_el.htm 23

25 Φύλλο Εργασίας 4 ΔΗΜΙΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ ΔΙΑΔΡΑΣΙΚΟΤ ΥΑΡΣΗ ΕΙΑΓΩΓΗ ΣΩΝ ΠΑΡΟΤΙΑΕΩΝ Α) Ειςαγωγή ςημείων (ςημαίεσ) ςτο χάρτη: Επιλζγουμε το εργαλείο ςχεδίαςθσ (εικονίδιο 1). Στθ ςυνζχεια επιλζγουμε το ςθμαιάκι (εικονίδιο 2) και το ςφμβολο που κα ειςάγουμε. Αφοφ προςδιορίςουμε το εικονίδιο από τθν παλζτα (εικονίδιο 3) ι από το αρχείο, επιλζγουμε «Εντάξει». Το εικονίδιο που επιλζξαμε παρουςιάηεται πάνω ςτο χάρτθ. 24

26 Β) Ειςαγωγή των παρουςιάςεων ςτο χάρτη: Κάκε ομάδα ζχει ετοιμάςει τθν παρουςίαςι τθσ (power point). Για να τισ εντάξουμε ςτο χάρτθ, ακολουκοφμε τα εξισ βιματα: Επιλζγoυμε το εργαλείο ςχεδίαςθσ. Ακουμπϊντασ πάνω ςτο ςφμβολο (ςθμαία/αςτζρι) που ζχουμε τοποκετιςει πάνω ςτο κάκε κράτοσ, ανοίγει ζνα πλαίςιο. Στο πρϊτο πεδίο γράφουμε το όνομα του κράτουσ. Ριζηοντασ το ςυνδετιρα οδθγοφμαςτε ςτο αρχείο από το οποίο επιλζγουμε τθν παρουςίαςθ. Για να τθν ειςάγουμε, πατάμε open. Προςοχή!!!! Αποθηκεφουμε την εργαςία μασ. Επιλζγουμε υπόμνθμα Κάνουμε δεξί κλικ ςτο αρχείο που κζλουμε να αποκθκεφςουμε (εικονίδιο 1) Επιλζγουμε «ΕΞΑΓΩΓΗ ΣΕ ΑΧΕΙΟ» (εικονίδιο 2) Στο πλαίςιο που εμφανίηεται (save) επιλζγουμε το φάκελο ςτον οποίο κα αποκθκεφςουμε το αρχείο (save in - εικονίδιο 3), το όνομα με το οποίο κζλουμε να αποκθκευτεί το αρχείο και πατάμε save

27 Φύλλο Εργασίας 5 Παρουςίαςη τησ εργαςίασ Ασ παρουςιάςουμε τθν εργαςία μασ!!!!! Επιλζγουμε το βζλοσ και το i. Ρατάμε πάνω ςτο ςφμβολο για το οποίο κζλουμε να εμφανίςουμε πλθροφορίεσ, οι οποίεσ και εμφανίηονται ςε πλαίςιο αριςτερά. Με διπλό κλικ ςτα ςυνθμμζνα εμφανίηεται το αρχείο που ζχουμε αποκθκεφςει. Αξιολόγηςη Εδϊ υπάρχουν πολλά ερωτιματα που κα μασ βοθκιςουν να αξιολογιςουμε το χάρτθ που δθμιουργιςαμε: Είναι ο χάρτθσ ευανάγνωςτοσ; Είναι τα χρϊματά του ηωθρά; Ανταποκρίνεται ο χάρτθσ ςτο ςτόχο δθμιουργίασ του; 26

28 ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΕ ΑΠΟ ΣΗΝ ΠΙΛΟΣΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Η εργαζία ζηο εργαζηήρι υπολογιζηών Η παρουζίαζη 27

29 Ενδεικηική παρουζίαζη: Η Φινλανδία alleluia!!!! Έλα να σου γνωρίσω τη χώρα μου, τη Φινλανδία Ευχαριςτοφμε τουσ δαςκάλουσ τθσ Στϋτάξθσ και τθ διευκφντρια του 1 ου Δ.Σ. Ν. Ψυχικοφ κ.φλϊρου, για τθ φιλοξενία τθσ πιλοτικισ εφαρμογισ. 28