Έλεγχος Ποιότητας Υλικών Κριτήρια-Μεθοδολογία-Πρότυπα

Transcript

1 Επιστημονικές Ημερίδες για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς Προβλήματα Φθοράς και Παθολογίας Μνημείων: Υλικά και Επεμβάσεις Συντήρησης και Αποκατάστασης Έλεγχος Ποιότητας Υλικών Κριτήρια-Μεθοδολογία-Πρότυπα Δρ. Μ. Καρόγλου, ΕΜΠ, Σχολή Χημικών Μηχανικών, Τομέας Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών, Δρ. Τ. Τογκαλίδου, Γενικό Χημείο του Κράτους, Μέλη της αντίστοιχης ομάδας εργασίας του ΤΕΕ

2 ΟΕ ΤΕΕ Το Σεπτέμβριο του 2004 συγκροτήθηκαν δύο ομάδες εργασίας του ΤΕΕ με αντικείμενο τον: Κανονισμό παρακολούθησης και ελέγχου της ποιότητας των έργων συντήρησης και προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σύμφωνα με το Ν.3028 (Άρθρο 40, παρ. 4), και τη Σύνταξη προδιαγραφών της Διαγνωστικής Μελέτης σε διεπιστημονική βάση για έκδοση υπουργικής απόφασης για την υλοποίηση του Ν.3028 (Άρθρο 40, παρ. 4) του Υπουργείου Πολιτισμού για την Προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Οι ομάδες εργασίας του ΤΕΕ επεξεργάστηκαν και προτείνουν ολοκληρωμένη πρόταση για την Διαγνωστική Μελέτη και τον Έλεγχο Ποιότητας των Έργων σε Μνημεία και κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι ομάδες εργασίας του ΤΕΕ του 2004 αξιοποίησαν τις προτάσεις της ομάδας εργασίας του ΤΕΕ του 1992, «Προδιαγραφές Μελετών στα Έργα των Μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς», επεξεργάστηκαν την πρότυπη ολοκληρωμένη επιστημονική μεθοδολογία που έχει αναπτυχθεί στον ερευνητικό τομέα, και ενσωματώσουν τις προτάσεις του ISCARSAH / ICOMOS, άλλα και την εμπειρία από την εφαρμογή αντίστοιχων μεθοδολογιών και συστημάτων σε χώρες του εξωτερικού.

3 Κανονισμός παρακολούθησης και ελέγχου ποιότητας των έργων συντήρησης και προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σύμφωνα με το Ν (Άρθρο 40, παρ.4) Ομάδα Εργασίας ΤΕΕ.Η Ομάδα Εργασίας του ΤΕΕ συγκροτήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2004, ξεκίνησε τις εργασίες της στα τέλη του Νοεμβρίου του 2004, και ολοκλήρωσε τις εργασίες της τον Μάιο του Τα μέλη της Ομάδας Εργασίας του ΤΕΕ ήταν: Αθανασάκη Ελένη, Χημικός Μηχανικός, Καρόγλου Μαρία, Χημικός Μηχανικός, Μπίκας Δημήτρης, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Καθηγητής Α.Π.Θ., Παδουβάς Μανώλης, Πολιτικός Μηχανικός, Τογκαλίδου Τιμόκλεια, Χημικός Μηχανικός, Τουλιάτος Παναγιώτης, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Καθηγητής Ε.Μ.Π., Χανδακάς Βασίλειος, Πολιτικός Μηχανικός, Γενικός Διευθυντής Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων.

4 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

5 Τα ανταγωνιστικά κριτήρια που επικρατούν ανάμεσα στις απαιτήσεις επανάχρησης, ασφάλειας, αλλά και στην διατήρηση της αυθεντικότητας (μορφή, υλικά, δομή δόμημα), δεν αριστοποιούνται στη λήψη αποφάσεων. Εφόσον επικρατούν οι επιταγές ασφαλείας - για παράδειγμα η τήρηση του ΝΕΑΚ, η εφαρμογή μανδύα γκανάϊτ, κ.ά., ως ασύμβατων υλικών και επεμβάσεων ενίσχυσης - να οδηγούνστηνκατάργησητωναυθεντικώνυλικώνκαι δομών.

6 Επιτακτική ανάγκη για επιστημονική υποστήριξη στη λήψη σχετικών αποφάσεων Επιστημονική μεθοδολογία της Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών και των Δομικών Συνόλων, σε συνέργεια με την δομική ανάλυση και την αρχιτεκτονική μελέτη όπως πρόσφατα αναπτύσσεται διεπιστημονικά στο πεδίο εξειδίκευσης των «Υλικών και Επεμβάσεων Συντήρησης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς»

7 Περιγραφή του Προβλήματος Προβλήματα στη Μεθοδολογία Ασύμβατες Επεμβάσεις Προβλήματα στο Νομοθετικό Πλαίσιο Προβλήματα στους Κανονισμούς και Ευρωκώδικες Προβλήματα στον ΝΕΑΚ 2000

8 Προβλήματα στην Μεθοδολογία Εμπειρισμός, έλλειψη σχεδιασμού Παράβλεψη και καταπάτηση στην πράξη των Διεθνών Συμβάσεων, και Χαρτών για την Πολιτιστική Κληρονομιά. Ασύμβατα υλικά και επεμβάσεις συντήρησης Ασύμβατες προς τα αυθεντικά ιστορικά δομικά σύνολα και στοιχεία επεμβάσεις δομικής αποκατάστασης.

9 Παρουσίαση του Προβλήματος σε Σχέση με τους Ισχύοντες Κανονισμούς Ανεπάρκεια κανονισμών δομικής ανάλυσης και αντισεισμικού σχεδιασμού και σχεδιασμού δομητικής αποκατάστασης διότι οι ισχύοντες αφορούν σε σύγχρονα υλικά και κατασκευές. Έλλειψη προδιαγραφών και μελετών για συμβατά υλικά και επεμβάσεις συντήρησης.

10 Διάγνωση- Ελλείψεις Νομοθετικού Πλαισίου και Κανονισμών- Επιπτώσεις Ανεπαρκής και λανθασμένη διαγνωστική μελέτη του κτιρίου, έλλειψη μελέτης υλικών και διάγνωσης φθοράς. Έλλειψη κανονισμών για τον προσδιορισμό της στατικής λειτουργίας ιστορικών κατασκευών από φέρουσες τοιχοποιίες. Χρήση μεθόδων πολύ καταστρεπτικών για την διαγνωστική μελέτη του κτιρίου (όπως π.χ. η μέθοδος καρότου). Έλλειψη προδιαγραφών για τον προσδιορισμό των απαραίτητων μεθόδων ελέγχου και του τρόπου διεξαγωγής τους.

11 ΝΕΟΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ- N. 3028/ 02 : Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς Άρθρο 40 : Εργασίες σε ακίνητα μνημεία «..Ειδικότεροι κανόνες που διέπουν την εκπόνηση των μελετών και την εκτέλεση των εργασιών: -Καταγραφή, αποτύπωση, τεκμηρίωση, τοπογράφηση των μνημείων -Κατάρτιση των σχετικών αρχιτεκτονικών, δομοστατικών και διαγνωστικών μελετών -Τις μελέτες συντήρησης, προστασίας, αναστήλωσης, ανάδειξης, διαχείρισης και ολοκληρωμένης χρήσης των μνημείων -Την εφαρμογή συστημάτων ποιοτικού ελέγχου στα έργα συντήρησης και αναστήλωσης...» ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Δεν έχουν εισαχθεί προδιαγραφές για την διαγνωστική μελέτη και τον Έλεγχο Ποιότητας

12 ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΑ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

13 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΑ ΕΡΓΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ Συστήματα Διαχείρισης στον Κατασκευαστικό Κλάδο. Κριτική Συστήματος Ποιότητας ΔΕΕΜ Πρόταση για αντιμετώπιση του προβλήματος μέσω Ολικού Συστήματος Ελέγχου Ποιότητας βασισμένο σε Επιστημονική Μεθοδολογία.

14 ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ ΚΛΑΔΟ ΚΑΙ ISO 9000:QMS ΚΡΙΤΙΚΗ Διαχείριση ποιότητας ISO 14000:EMS OHSAS EMAS Περιβαλλοντική διαχείριση Ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων Περιβαλλοντική διαχείριση, Ευρωπαϊκή Κοινότητα

15 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΥΠΑΡΧΟΝΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Δεν υπάρχουν Συστήματα Διαχείρισης Ποιότητας ειδικά για τα έργα στην Πολιτιστική Κληρονομιά, για αυτό και η Επιτροπή ICOMOS/ISPRS σύστησε ομάδες εργασίας. Τα γενικά συστήματα δεν ενσωματώνουν κριτήρια ελέγχου ποιότητας γιαταέργαπολιτιστικήςκληρονομιάς Τα συστήματα ποιότητας δεν αντιμετωπίζουν ανάγκες προσαρμογής των Ευρωκωδίκων, που αφορούν σε σύγχρονα υλικά και κατασκευές. Υπάρχει ανάγκη ενός συστήματος ποιότητας που να εξασφαλίζει την συμβατότητα των υλικών, επεμβάσεων συντήρησης και της δομικής αποκατάστασης με την αρχιτεκτονική μελέτη και την διεθνή δεοντολογία. Η πρώτη προσπάθεια για την εισαγωγή συστήματος ποιότητας στις εργασίες του ΥΠΠΟ (1999) συνέβαλε μεν στην ορθολογική οργάνωση και λειτουργία του, χωρίς όμως να μπορεί να λύσει το ουσιαστικό πρόβλημα ελέγχου της ποιότητας της Συντήρησης και Προστασίας των Μνημείων.

16 Έργα Επεμβάσεων - Σημερινή Κατάσταση Η ΔΕΕΜ έχει εγκαταστήσει (1999) σύστημα ποιότητας που διασφαλίζει την ανάθεση και επίβλεψη των έργων αποκατάστασης σύμφωνα με το εγχειρίδιο ποιότητας, τις διαδικασίες ποιότητας, και τις οδηγίες ποιότητας (EN ISO ). Παρόλα αυτά, δεν διασφαλίζεται η ποιότητα των εργασιών, αφού οι εργασίες βασίζονται στην μελέτη επεμβάσεων, και στην διαγνωστική μελέτη που παρουσιάζουν σοβαρές ελλείψεις. Επίσης, δεν υπάρχουν επαρκείς έλεγχοι για την πιστοποίηση της ποιότητας των εργασιών και υλικών που χρησιμοποιούνται.

17 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Η διεπιστημονική σύνθεση της παραχθείσας γνώσης και της εφαρμοζόμενης υψηλής μετρητικής τεχνολογίας όσον αφορά: - Στην αποτίμηση των υλικών και επεμβάσεων συντήρησης (Επιστήμη και Τεχνική των Υλικών) - Στην δομική ανάλυση της φέρουσας τοιχοποιίας / του δομήματος - Στο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής (μελέτης) του Μνημείου, της ανάδειξης και της διατήρησής της

18 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

19 Η ανάπτυξη κοινής διεπιστημονικής μεθοδολογίας απαιτεί την παραμετροποίηση του προβλήματος δηλαδή των καθορισμό όλων των παραμέτρων που πλήρως περιγράφουν, και χαρακτηρίζουν το σύστημα, σε όλα τα στάδια, τα οποία είναι:

20 ΦΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Τεκμηρίωση Διάγνωση Αποτίμηση Επεμβάσεων Μελέτη επεμβάσεων Εργασίες Επεμβάσεων. Αποτίμηση επεμβάσεων

21 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

22 Κριτήρια Ελέγχου Ολικής Ποιότητας Τήρηση της δεοντολογίας των διεθνών συμβάσεων, που απαιτούν την διατήρηση και ανάδειξη των ιστορικών, αισθητικών αξιών και της αρχιτεκτονικής των μνημείων, παράλληλα με την διατήρηση των αυθεντικών υλικών, δομών και δομημάτων Επιτελεστικότητα των επεμβάσεων συντήρησης και αποκατάστασης (ώστε το δόμημα να φέρει με ασφάλεια τις νέες χρήσεις και να αντιμετωπίζει τον σεισμικό κίνδυνο) Συμβατότητα των υλικών και επεμβάσεων συντήρησης με τα αυθεντικά υλικά, το δόμημα και το περιβάλλον του Αειφορία Αύξηση του χρόνου ζωής Προστασία περιβάλλοντος και εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών φορτίων και επιπτώσεων στον Μνημείο

23 Έλεγχος ποιότητας Ο έλεγχος ποιότητας περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες τεχνικές και ενέργειες που απαιτούνται για να εκπληρωθούν οι απαιτήσεις ποιότητας μέσω: - καταγραφής διαδικασιών - διαδικασιών ελαχιστοποίησης των αιτίων που προκαλούν μη ικανοποιητική απόδοση, βάσει προτύπων και προδιαγραφών

24 Κριτήρια Και Μεθοδολογία Για Την Επιτελεστικότητα Των Υλικών Και Επεμβάσεων Συντήρησης Προσδιορισμός των παραμέτρων ελέγχου (α)συμβατότητας και αποτελεσματικότητας των υλικών και επεμβάσεων συντήρησης, συμπεριλαμβανομένων και των επεμβάσεων δομικής αποκατάστασης και ενίσχυσης. Εισαγωγή των επιστημονικών και τεχνικών κριτηρίων και προσδιορισμός των απαραίτητων προδιαγραφών για τα υλικά και τις επεμβάσεις συντήρησης Προσδιορισμός των παραμέτρων ελέγχου για την διασφάλιση της ποιότητας, δηλαδή του βαθμού της επίτευξης της προδιαγεγραμμένης επιτελεστικότητας.

25 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ

26 Κύριοι Στόχοι για τις Διακριτές Μελέτες Επεμβάσεων ΔΟΜΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΔΟΜΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ Ι. Μελέτη Αρχιτεκτονικής Μορφολογικής Αποκατάστασης Μορφολογική αποκατάσταση, Ανάδειξη, λειτουργικότητα νέας διαμόρφωσης Μορφολογική αποκατάσταση, Ανάδειξη, λειτουργικότητα νέας διαμόρφωσης ΙΙ. Μελέτη Δομικής Αποκατάστασης / Ενίσχυση Εξασφάλιση στατικής επάρκειας και αντισεισμικής δράσης Εξασφάλιση στατικής επάρκειας και αντισεισμικής δράσης ΙΙΙ. Μελέτη Υλικών Αποκατάστασης Συμβατότητα, Προστασία από φθορά, οφειλόμενη σε ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες, ανθεκτικότητα ΔΟΜΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Αισθητική συμβατότητα, λειτουργικότητα Προστασία από φθορά, οφειλόμενη σε ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες, ανθεκτικότητα

27 ΙΙΙ. Μελέτη Επιλογής και Σχεδιασμού Υλικών και Επεμβάσεων Συντήρησης Η αποτίμηση υλικών και επεμβάσεων συντήρησης στηρίζεται στα κριτήρια της συμβατότητας και της ανθεκτικότητας. Λαμβάνονται υπό όψη: Μελέτη υλικών και φθοράς. Μελέτη αρχιτεκτονικής μορφολογικής αποκατάστασης Μελέτη δομικής αποκατάστασης ή και ενίσχυσης. Σχεδιάζονται υλικά για την ενίσχυση, στερέωση, πλήρωση (νέα κονιάματα, και ενέματα) Ώστε να είναι συμβατά με τα αυθεντικά. Αποτελεσματικά. Ελέγχονται τα προτεινόμενα υλικά από της μελέτης αρχιτεκτονικής μορφολογικής αποκατάστασης, και δομικής αποκατάστασης/ενίσχυσης, ως προς την συμβατότητα, και αποτελεσματικότητά τους, αντιπροτείνονται βελτιωμένα ως προς τις παραπάνω ιδιότητες, υλικά και μέθοδοι εφαρμογής.

28 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ [Μοροπούλου,, 2000] Τεκμηρίωση Επί τόπου μακροσκοπικές παρατηρήσεις για την κατάσταση των υλικών Τεκμηρίωση, παρακολούθηση και μέτρηση περιβαλλοντικών παραμέτρων Επί τόπου μη καταστρεπτικές μετρήσεις Χαρτογράφηση της φθοράς Ταυτοποίηση των δομικών υλικών και έρευνα προέλευσής τους Μελέτη της φθοράς στο εργαστήριο Συσχέτιση ενδογενών και εξωγενών παραγόντων της φθοράς στην κλίμακα του μνημείου Εκτίμηση αιτίων και μηχανισμών των φαινομένων της φθοράς Παραμετρική ανάλυση Προσομοίωση των φαινομένων στο εργαστήριο σε συνθήκες επιταχυνόμενης γήρανσης ΔΙΑΓΝΩΣΗ Μεθοδολογία Αποτίμησης

29 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ- ΕΠΙΤΟΠΟΥ ΕΛΕΓΧΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ [Μοροπούλου, 2000] ΣΤΟΧΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ Αναγνώριση και ταξινόμηση υλικών Αναγνώριση μορφών φθοράς Αποτίμηση του βάθους φθοράς Ρωγμές σε υλικά, Βάθος Αποτίμηση επεμβάσεων συντήρησης Ανερχόμενη και Παραμένουσα Υγρασία Ψηφιακή επεξεργασία εικόνας Μικροσκοπία Οπτικών Ινών Υπερηχοσκόπηση Υπέρυθρη Θερμογραφία Γεωραντάρ Γαμμαγραφία Ανίχνευση Μεταλλικών Αντικείμενων

30 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ / ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ [Biscontin, Moropoulou] ΣΤΟΧΟΙ Χαρακτηρισμός υλικών και κατάστασης φθοράς Ανθεκτικότητα σε περιβαλλοντικά φορτία Φυσικοχημικά χαρακτηριστικά, αναπνοή της τοιχοποιίας και μεταφοράς υγρασίας Ανθεκτικότητα τοιχοποιίας σε στατικές και δυναμικές φορτίσεις ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ Ποιοτική και ποσοτική Χημική σύσταση και Ορυκτολογική ανάλυση Μικροδομή, συντελεστής υδατοαπορρόφησης, ξήρανσης, κοκκομετρία (κονιάματα) Μηχανικά χαρακτηριστικά και Μορφολογία Τοιχοποιίας, Αντοχή σε θλίψη, κάμψη, εφελκυσμό. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ Θερμική /Θερμοβαρυμετρική ανάλυση, Φασματοσκοπία Υπερύθρου, Ασβεστιμετρία, Προσδιορισμός ολικών διαλυτών αλάτων, ανιόντων και κατιόντων Περίθλαση ακτίνων Χ, Οπτικό πολωτικό μικροσκόπιο. Πορώδες/πορομετρία υδραργύρου, Καθορισμός υδατοαπορρόφησης μέσω τριχοειδών, Απορρόφηση υγρασίας με εμβάπτιση, Προσδιορισμός υγρασίας, Κοκκομετρία, Υπερηχοσκόπηση, Μηχανικά Tests, Δοκιμές γήρανσης

31 Οι μέθοδοι που εφαρμόζονται είναι: Α. Μη καταστρεπτικοί μέθοδοι ελέγχου (ψηφιακή επεξεργασία εικόνας, μικροσκοπία οπτικών ινών, θερμογραφία υπερύθρου, υπερηχοσκόπηση, χρωματομετρία, γεωραντάρ) Β. Αναλυτικές τεχνικές - εργαστηριακές μέθοδοι ελέγχου - φυσικές μέθοδοι ανάλυσης (Πορομετρία υδραργύρου, καθορισμός συντελεστή υδατοαπορρόφησης μέσω τριχοειδών πόρων, προσδιορισμός υγρασίας μιας τοιχοποιίας με τη βαρυμετρική μέθοδο, προσδιορισμός κοκκομετρίας) Γ. Αναλυτικές τεχνικές εργαστηριακές μέθοδοι ελέγχου χημικές μέθοδοι ανάλυσης (Φασματοσκοπία υπερύθρου με μετασχηματισμό Fourier, θερμοβαρυμετρική και διαφορική θερμική ανάλυση, ατομική φασματοσκοπία απορρόφησης) Δ. Αναλυτικές τεχνικές εργαστηριακές μέθοδοι ελέγχου ορυκτολογικές πετρογραφικές μέθοδοι ανάλυσης (Ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης και μικροανάλυση ακτίνων Χ, περίθλαση ακτίνων Χ)

32 ΠΡΟΤΥΠΑ - STANDARDS Εφαρμογή μη καταστρεπτικών τεχνικών ASTM D , Πρότυπη μέθοδος για την μέτρηση των χρωματικών διαφορών βάσει ενόργανων μετρήσεων χρωματικών παραμέτρων. Standard Test Method for Calculation of Color Differences from Instrumentally Measured Color Coordinates. ASTM E (01), Πρότυπη Μέθοδος για την μέτρηση της ταχύτητας διάδοσης υπερήχων σε υλικά, Standard Practice for Measuring Ultrasonic Velocity in Materials. ASTM E Standard Classification of Building Elements and Related Sitework- UNIFORMAT II, Ed. ASTM. ASTM E , Πρότυπη μέθοδος μέτρησης και διόρθωσης του συντελεστή εκπομπής με την χρήση συσκευών θερμογραφίας υπερύθρου, Standard Test Methods for Measuring and Compensating for Emissivity Using Infrared Imaging Radiometers.\ Τοιχοποιία BS :1992 Code of practice for the use of masonry, Part 1 Structural use of unreinforced masonry. EN 772-1:2000 Methods of test for masonry units. Determination of compressive strength. EN :1999 Methods of test for mortar for masonry. Determination of flexural and compressive strength of hardened mortar. EN 998-1:2003 Specification for mortar for masonry - Part 1: Rendering and plastering mortar. EN :1999 Methods of test for masonry. Determination of flexural strength. EN :1998 Methods of test for mortar for masonry - Part 2: Bulk sampling of mortars and preparation of test mortars

33 ΠΡΟΤΥΠΑ - STANDARDS Κονιάματα EN :1999 Methods of test for mortar for masonry - Part 3: Determination of consistence of fresh mortar (by flow table) EN :1998 Methods of test for mortar for masonry - Part 4: Determination of consistence of fresh mortar (by plunger penetration) EN :1998 Methods of test for mortar for masonry - Part 6: Determination of bulk density of fresh mortar EN :1998 Methods of test for mortar for masonry - Part 7: Determination of air content of fresh mortar EN :2000 Methods of test of mortar for masonry - Part 12: Determination of adhesive strength of hardened rendering and plastering mortars on substrates EN :1998 Methods of test for mortar for masonry - Part 19: Determination of water vapour permeability of hardened rendering and plastering mortars ISO 565:1999, Κόσκινα, Διαστάσεις οπών, Test sieves -- Metal wire cloth, perforated metal plate and electroformed sheet -- Nominal sizes of openings. Διαχείριση ISO :2001 Building construction -- Organization of information about construction works -- Part 2: Framework for classification of information. ISO/PAS :2001 Building construction -- Organization of information about construction works -- Part 3: Framework for object-oriented information exchange. Βιομηχανία ISO/TR 14177:1994 Classification of information in the construction industry.

34 NORMALS ΙΤΑΛΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Χαρακτηρισμός υλικών/ προϊόντων φθοράς/ υλικών και επεμβάσεων συντήρησης NORMAL 4/80, Κατανομή πόρων σε συνόρτηση με τη διάμετρό τους, με χρήση της πορομετρίας υδραργύρου. NORMAL 7/81, Απορρόφηση υγρασίας με εμβάπτιση του υλικού σε νερό, συνολική ικανότητα απορρόφησης υγρασίας. NORMAL 8/81, Περιγραφή της μεθόδου ανάλυσης της ηλεκτρονικης μικροσκοπίας σάρωσης για τον ποιοτικό χαρακτηρισμό της φθοράς φυσικών υλικών, και, της αποτίμησης επεμβάσεων συντήρησης. NORMAL 11/82, Περιγραφή της μεθόδου προσδιορισμού της απορρόφησης ύδατος με τριχοειδή αναρρίχηση. NORMAL 14/83, Λεπτή τομή υλικών για την εξέταση τους σε οπτικό πολωτικό μικροσκόπιο για τον χαρακτηρισμό των υλικών και αποτίμηση επεμβάσεων συντήρησης. NORMAL 16/84, φυσικό-χημικός, πετρογραφικός και μορφολογικός χαρακτηρισμός των φυσικών υλικών, και της κατάστασης διατήρησης τους, με την χρήσης σειράς αναλυτικών μεθόδων. Normal 22/86, Μέτρηση της Ταχύτητας Διάδοσης του Ήχου για την εφαρμογή της μη-καταστρεπτικής μεθόδου για την διαπίστωση ασυνεχειών στην μάζα του υλικού. NORMAL 29/88, Μέτρηση του συντελεστή ξήρανσης, προσδιορίζονται οι μεταβολές στο χρόνο της περιεχόμενης υγρασίας ενός υλικού.

35 NORMALS ΙΤΑΛΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Χαρακτηρισμός υλικών/ προϊόντων φθοράς/ υλικών και επεμβάσεων συντήρησης NORMAL 32/89, Ασβεστιμετρία, ογκομετρικός προσδιορισμός του αερίου διοξειδίου του άνθρακα του, δηλαδή προσδιορισμός των περιεχόμενων ανθρακικών ενώσεων (ασβεστίτη και δολομίτη) με επίδραση υδροχλωρικού οξέος. NORMAL 34/91, Ποιοτική και ορυκτολογική ανάλυση υλικών με την μέθοδο της περίθλασης ακτίνων Χ. NORMAL 42/93, Γενικά κριτήρια για την εφαρμογή των Μη Καταστρεπτικών Μεθόδων Ελέγχου, Κριτήρια και Αρχές για τον Χαρακτηρισμό, την Διάγνωση της Φθοράς, Μελέτη του Μηχανισμού Φθοράς, και Προτάσεις για προστασία και επεμβάσεις. [UNI 10859: /01/2000, Πολιτιστική κληρονομιά, Υλικά φυσικά και τεχνητά, Προσδιορισμός της υδατοαπορρόφησης μέσω τριχοειδών πόρων. UNI 10921:2001, 28/02/20015, Πολιτιστική Κληρονομιά, Φυσικά και τεχνητά υλικά, Προϊόντα υδροφοβίωσης, Εφαρμογή και αποτίμηση στο εργαστήριο. UNI 11085: /11/ , Ιταλικό πρότυπο, Πολιτιστική κληρονομιά, Υλικά φυσικά και τεχνητά, Προσδιορισμός της υγρασίας μιας τοιχοποιίας με τη βαρυμετρική μέθοδο. UNI 11087:2003, 01/11/2003, Ιταλικό πρότυπο, Πολιτιστική κληρονομιά, Υλικά φυσικά και τεχνητά, Ποσοτικός προσδιορισμός ολικών διαλυτών αλάτων, που προέρχωνται είτε από τα συστατικά των υλικών, είτε αποτελούν προϊόντα από

36 ΕΥΡΩΚΩΔΙΚΕΣ - ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ Σχετικοί με τη συμπεριφορά τους στην κατασκευή [ΕΑΚ, 2000] Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός, Ε.Α.Κ. 2000, Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Ο.Α.Σ.Π (1999), Φ.Ε.Κ Β / ΕΥΡΩΚΩΔΙΚΑΣ 6 - ENV 1996, «Design of masonry structures». Εθνικό Κείμενο Εφαρμογής Ευρωκώδικα 6, «Κατασκευές από Τοιχοποιία», -Μέρος 1-1 «Γενικοί κανόνες για κτίρια- Κανόνες για άοπλη και οπλισμένη τοιχοποιία», (ENV :1995), ΦΕΚ 808/ ΕΥΡΩΚΩΔΙΚΑΣ 8 - ENV 1998, «Design provisions for earthquake resistance of structures». Εθνικό Κείμενο Εφαρμογής Ευρωκώδικα 8, «ΦΕΚ 1517/B/ (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β)». ΕΥΡΩΚΩΔΙΚΑΣ 5 - ENV 1995 «Design of timber structures».

37 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

38 Η διασφάλιση της ποιότητας στην διαχείριση των κτιρίων πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και γενικότερα συνίσταται στις παρακάτω ενέργειες: Σχεδιασμός των δραστηριοτήτων Προγραμματισμός Εκτέλεση σύμφωνα με τον σχεδιασμό Πρόβλεψη δυσκολιών Δημιουργία ελέγχων και διαδικασιών Πιστοποίηση προδιαγραφών υλικών Πιστοποίηση εξειδίκευσης ανθρώπινου δυναμικού

39 Για την διασφάλιση της ποιότητας στις εργασίες για την διατήρηση των κτιρίων της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, θα πρέπει να υπάρχουν οι ακόλουθες φάσεις σε αλληλουχία για κάθε κτίριο: Να υπάρχει συνεχής παρακολούθηση του κτιρίου για να προληφθούν προβλήματα Να υπάρχει τακτική επιθεώρηση του κτιρίου, ειδικά αν δεν υπάρχει παρακολούθηση Να διεξάγεται ολοκληρωμένη διαγνωστική μελέτη, για τον χαρακτηρισμό των υλικών και επεμβάσεων συντήρησης, των φθορών και της παθολογίας Να συντάσσεται ολοκληρωμένη (αρχιτεκτονική, δομοστατική, υλικών και επεμβάσεων συντήρησης) μελέτη επεμβάσεων, σύμφωνα με την διαγνωστική μελέτη Να γίνονται εργασίες επεμβάσεων, μόνο κατόπιν και σύμφωνα με μελέτη επεμβάσεων. Να συνταχθεί κανονισμός εκτέλεσης έργων, ώστε να ελέγχεται η υλοποίηση των ανωτέρω. Να γίνεται η παραλαβή των έργων βάσει Μεθοδολογίας Ελέγχου Ποιότητας Έργων και Υλικών Αποκατάστασης, με χρήση προτυποποιημένων μηκαταστρεπτικών τεχνικών.

40 Το προτεινόμενο σύστημα ποιότητας στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς αναφέρεται σε όλες τις φάσεις προστασίας της και συγκεκριμένα: στην τεκμηρίωση κτιρίων και στην ανάπτυξη βάσης δεδομένων και πληροφοριών, στην παρακολούθηση, στην επιθεώρηση, στη διάγνωση, στη μελέτη επεμβάσεων, στην εκτέλεση έργων και στην αποτίμηση επεμβάσεων.

41 Ποιότητα στην Ανάπτυξη τηςβάσης Δεδομένων-Μεθοδολογία Ανάπτυξης Η οργάνωση της πληροφορίας στα πολύπλοκα συστήματα κτιρίων περιβάλλοντος - ανθρώπινης δραστηριότητας και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των, απαιτεί την χρήση συστημάτων ταξινόμησης, για λόγους μεθοδικής ανάπτυξης και συγκρότησης της πληροφορίας, συστηματικής αποθήκευσης και ανάκτησης της πληροφορίας. Επίσης, απαιτείται η χρήση και ανάπτυξη δυναμικών συστημάτων ταξινόμησης, δηλαδή που να έχουν την δυνατότητα ενσωμάτωσης νέων ομάδων πληροφοριών. Είναι επιθυμητό επίσης να χρησιμοποιούνται πρότυπα συστήματα ταξινόμησης για λόγους συμβατότητας και κοινής γλώσσας με άλλους ερευνητές, αλλά και για την εκμετάλλευση της μέχρι τώρα αναπτυγμένης γνώσης.

42 Πρότυπα Συστήματα Ταξινόμησης στον Κατασκευαστικό Κλάδο European or Electronic Product Information Co operation, EPIC MasterFormat UNIFORMAT II [ASTM E ] UNICLASS, Unified Classification for the Construction Industry ISO :2001 Building construction -- Organization of information about construction works -- Part 2: Framework for classification of information. ISO/PAS :2001 Building construction -- Organization of information about construction works -- Part 3: Framework for object-oriented information exchange ISO/TR 14177:1994 Classification of information in the construction industry OMNICLASS Construction Classification System

43 Επισκόπηση Ενεργειών Βάση Δεδομένων Τεκμηρίωση κτιρίων, Μηχανισμοί Φθοράς, Ιδιότητες Υλικών, Περιβαλλοντικές συνθήκες Δελτία Επιθεώρησης Έκθεση Επιθεώρησης Δελτία Ελέγχου Διαρκής Παρακολούθηση Επεμβάσεις Όχι Επιθεώρηση (Εγχειρίδιο, Δελτία) Ανάγκη επέμβασης Ναι Μελέτη Επεμβάσεων (Προδιαγραφές) Όχι Ανάγκη διάγνωσης Ναι Διαγνωστική Έκθεση Διάγνωση (Διαγνωστικό Πρωτόκολλο)

44 Το σύστημα ποιότητας περιλαμβάνει: Ανάπτυξη της βάσης δεδομένων (οργάνωση της πληροφορίας και πρότυπα συστήματα ταξινόμησης ) Επιθεώρηση κτιρίων πολιτιστικής κληρονομιάς (εγχειρίδιο και δελτία επιθεώρησης ), Σύστημα ποιότητας της μελέτης αποτίμησης (εγχειρίδιο ποιότητας, πρόγραμμα ποιότητας, διασφάλιση ποιότητας), Διαχείριση ποιότητας στην φάση σχεδίασης της αποτίμησης επεμβάσεων (πρόγραμμα ποιότητας για τη διαγνωστική μελέτη και εργαλεία, κατανομή αρμοδιοτήτων και οργανωτική δομή για την αποτίμηση των επεμβάσεων), Σύστημα ποιότητας διαγνωστικής κοινότητας (σύστημα ποιότητας για τη διαχείριση ενός αξιόπιστου προγράμματος, ρόλοι και ευθύνες στην οργανωτική δομή της διαγνωστικής κοινότητας, πρόγραμμα ποιότητας, διαδικασία διασφάλισης ποιότητας των μη καταστρεπτικών μεθόδων ελέγχου, απαιτήσεις ποιότητας για μη καταστρεπτικές μεθόδους ελέγχου, επισκόπηση του συμβολαίου και του εγχειρήματος της διαγνωστικής κοινότητας, σχεδιασμός εφαρμογής των μη καταστρεπτικών μεθόδων ελέγχου, σχέδιο παρακολούθησης και ελέγχου βάσει των μη καταστρεπτικών μεθόδων).

45 Συλλογή Πληροφοριών Βάση Δεδομένων Τεκμηρίωση κτιρίων, Μηχανισμοί Φθοράς, Ιδιότητες Υλικών, Περιβαλλοντικές συνθήκες Οι πληροφορίες που είναι απαραίτητο να συλλεχθούν για ένα ολοκληρωμένο σύστημα αφορούν στα παρακάτω: Τεκμηρίωση κτιρίων ειδικά Περιβαλλοντικά στοιχεία Ατμοσφαιρική ρύπανση Υλικά και Κτιριακές Δομές γενικά Μηχανισμοί Φθοράς Τεχνικές και μέθοδοι Διάγνωσης Εργασίες Επεμβάσεων

46 Σχέδια και χάρτες, αποτύπωση, και τεκμηρίωση Ιστορικά στοιχεία Χρήσεις Κύριες επεμβάσεις Κύριες καταστροφές (σεισμοί και πλημμύρες ) Τεκμηρίωση Κτηρίων Ανάκτηση δεδομένων χαρακτηρισμού των υλικών και των κατασκευών Ποιότητα της Βάσης Δεδομένων Καθολική και περιεκτική αποθήκευση της πληροφορίας Εύκολη αποθήκευση και ανάκληση πληροφορίας Μονοσήμαντη αποθήκευση πληροφορίας Συνεχής δυναμική αποθήκευση της πληροφορίας Δυνατότητα συσχέτισης πληροφοριών

47 Δελτίο Χωροταξικής Τοποθέτησης Κτηρίου Δελτίο Βάσης Δεδομένων

48 ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

49 ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

50 ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

51 Διαρκής Παρακολούθηση Βάση Δεδομένων Τεκμηρίωση κτιρίων, Μηχανισμοί Φθοράς, Ιδιότητες Υλικών, Περιβαλλοντικές συνθήκες Διαρκής Παρακολούθηση Οι διαχειριστές συμπληρώνουν τυποποιημένες φόρμες για την αξιολόγηση της κατάστασης του κτιρίου Ενεργειακές ανάγκες Τεχνικές επιδόσεις Ποιότητα υπηρεσιών Υγεία, ασφάλεια, και άνεση Οι χρήστες και επισκέπτες συμπληρώνουν ερωτηματολόγια σχολιάζοντας Ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών Υγεία, ασφάλεια, και άνεση

52 Αυτοματοποιημένη Παρακολούθηση Συσκευές συνεχούς καταγραφής δεδομένων της ποιότητας του εσωτερικού κλίματος (θερμοκρασία και σχετική υγρασία) Συνεχής παρακολούθηση των εξωτερικών κλιματολογικών συνθηκών και δεικτών ατμοσφαιρικής ρύπανσης Συνεχής παρακολούθηση των υλικών και των κτιριακών δομών Περιεχόμενη υγρασία στα υλικά Συσκευές παρακολούθησης ρηγμάτων, μετακινήσεων Συναγερμοί για την απόφραξη στεγών Ποιότητα στην Αυτοματοποιημένη Παρακολούθηση Τακτική συμπλήρωση και επεξεργασία των τυποποιημένων ερωτηματολογίων Σπάνια χρήση συσκευών παρακολούθησης, για την αποφυγή μόνιμων καταστροφών, και αισθητικής υποβάθμισης του χώρου. Συντήρηση και έλεγχος των μετρητικών συσκευών τακτικά Ανάκτηση, επεξεργασία και έλεγχος των δεδομένων των μετρητικών συσκευών τακτικά

53 Επιθεώρηση Βάση Δεδομένων Τεκμηρίωση κτιρίων, Μηχανισμοί Φθοράς, Ιδιότητες Υλικών, Περιβαλλοντικές συνθήκες Δελτία Επιθεώρησης Έκθεση Επιθεώρησης Διαρκής Παρακολούθηση Επιθεώρηση (Εγχειρίδιο, Δελτία) Συνήθως η σημερινή πρακτική είναι, να γίνεται επιθεώρηση για την διαπίστωση προβλημάτων και όχι για την πρόληψη τους.

54 Ποιότητα και Επιθεώρηση Κτιρίου Τακτική Επιθεώρηση με χρήση Εγχειριδίου Εξειδικευμένο Προσωπικό Επιμελής συμπλήρωση τυποποιημένων Δελτίων Επιθεώρησης Διεξαγωγή απλών, φθηνών μετρήσεων Σύνταξη έκθεσης αποτίμησης της κατάστασης του κτιρίου Χρήση πολυμέσων (όπως βιντεοκάμερας, ψηφιακής φωτογραφίας) Εγχειρίδιο Επιθεώρησης Χρήση προτύπων συστημάτων ταξινόμησης κατάλληλων για επιθεώρηση κτιρίων Εμπλουτισμός των συστημάτων ταξινόμησης με στοιχεία κτιρίων, υλικών, και εργασιών για κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς Ανάπτυξη και χρήση κατάλληλου λεξιλογίου Παραστατική απεικόνιση χαρακτηριστικών τύπων στοιχείων κτιρίων και φθορών Ποσοτικοποίηση των ποιοτικών παρατηρήσεων με την χρήση κλιμάκων

55 Δελτίο Ελέγχου Φθορών και Συνολικής Κατάστασης Κτιρίων

56 Διάγνωση Βάση Δεδομένων Τεκμηρίωση κτιρίων, Μηχανισμοί Φθοράς, Ιδιότητες Υλικών, Περιβαλλοντικές συνθήκες Δελτία Επιθεώρησης Έκθεση Επιθεώρησης Διαρκής Παρακολούθηση Επιθεώρηση (Εγχειρίδιο, Δελτία) Όχι Ανάγκη επέμβασης Ναι Ανάγκη διάγνωσης Ναι Διάγνωση (Διαγνωστικό Πρωτόκολλο)

57 Πρότυπη Μεθοδολογία Η ολοκληρωμένη διαγνωστική μελέτη περιλαμβάνει Αρχιτεκτονική Μελέτη (αρχιτέκτονας) Δομική Ανάλυση (πολιτικός μηχανικός) Μελέτη Υλικών (επιστήμη των υλικών) Εδαφοτεχνική Μελέτη κ.α. Ειδικές Μελέτες Απαιτείται συνδυασμός των αποτελεσμάτων για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων Περιορισμός χρήσης καταστρεπτικών μεθόδων ελέγχου, προτίμηση στις μη καταστρεπτικές

58 Διαγνωστική Μελέτη Η διαγνωστική μελέτη περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: Σχεδιασμός μελέτης Σύνταξη Διαγνωστικού Πρωτοκόλλου Εκτέλεση των επί τόπου μετρήσεων Δειγματοληψία Εκτέλεση εργαστηριακών μετρήσεων στα δείγματα Επεξεργασία των επί-τόπου και εργαστηριακών δεδομένων Σύνταξη της διαγνωστικής έκθεσης

59 Διαγνωστική Έκθεση Στην διαγνωστική έκθεση θα πρέπει να περιλαμβάνονται: Χαρακτηρισμός υλικών και Κτιριακών Δομών Ταυτοποίηση της παθολογίας του κτιρίου Ταυτοποίηση των αιτιών φθοράς Διατύπωση αναγκαιότητας ή μη επέμβασης Πρόταση για εργασίες, τεχνικές, και υλικά για την συντήρηση και αποκατάσταση

60 Αρμόδια όργανα Φάσεις Έργου Έγγραφα ΥΠΠΟ Προκήρυξη διαγνωστικού έργου Οδηγίες Προκήρυξης Μελετητικά Γραφεία Διαγωνισμός Τεχνική Οικονομική Έκθεση /Προϋπολογισμός/ Προκαταρκτικό Πρόγραμμα Ποιότητας / Προσφορά Διάγνωση ΥΠΠΟ Μελετητικό Γραφείο Διαγνωστική Κοινότητα- Εργαστήρια Ανάθεση Σχεδίαση διαγνωστικής μελέτης Εκτέλεση διαγνωστικής μελέτης Αξιολόγηση Προσφορών / Νομικά Έγγραφα / Συμβάσεις Σχέδια / Οδηγίες / Διαγνωστικό Πρωτόκολλο / Πρόγραμμα Ποιότητας Εκτέλεση διαγνωστικής μελέτης / Πρόγραμμα Ποιότητας Δ.Κ. / Δελτία Ελέγχου / Σύστημα Ποιότητας Μελετητικά γραφεία- Διαγνωστική Κοινότητα Διάγνωση Ανάλυση Δεδομένων / Έκθεση Διάγνωσης / Προτάσεις επεμβάσεων

61 Διάγνωση - Μέθοδοι Έλεγχου Καταστρεπτικές (λήψη δοκιμίων μεγάλων διαστάσεων), πολύ ακριβείς, ποσοτικά αποτελέσματα Ελάχιστα καταστρεπτικές (λήψη δοκιμίων μικρών διαστάσεων), πολύ ακριβείς, ποσοτικά αποτελέσματα Μη καταστρεπτικές (καμία απόσπαση υλικού), ποιοτικά και ποσοτικά αποτελέσματα Υπολογιστικές (προσομοίωση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή), ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα, χρειάζονται ακριβή δεδομένα εισόδου

62 Εισαγωγή Αποτελεσμάτων στην Βάση XR-D Δεδομένων DTA & TGA Υπερηχοσκόπηση Υπερύθρη Θερμογραφία

63 Μελέτη Επεμβάσεων Βάση Δεδομένων Τεκμηρίωση κτιρίων, Μηχανισμοί Φθοράς, Ιδιότητες Υλικών, Περιβαλλοντικές συνθήκες Δελτία Επιθεώρησης Έκθεση Επιθεώρησης Διαρκής Παρακολούθηση Επιθεώρηση (Εγχειρίδιο, Δελτία) Όχι Ανάγκη επέμβασης Ναι Μελέτη Επεμβάσεων (Προδιαγραφές) Όχι Ανάγκη διάγνωσης Διαγνωστική Έκθεση Διάγνωση (Διαγνωστικό Πρωτόκολλο) Ναι

64 ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Συντάσσεται μέσω άντλησης πληροφοριών από την βάση δεδομένων, τεκμηρίωση κτιρίου, Έκθεση Επιθεώρησης, Διαγνωστική Έκθεση. Περιλαμβάνει αρχιτεκτονική, δομοστατική, γεωτεχνική, περιβαλλοντική, και μελέτη των υλικών Ειδικά για την μελέτη των υλικών Χαρακτηρισμός υλικών και δομικών συνόλων Συμβατότητα υλικών Μηχανισμοί φθοράς, αίτια φθορών Περιβαλλοντικές και κλιματολογικές συνθήκες Χάρτες για την Πολιτιστική Κληρονομιά (Αθήνας, Βενετίας, Άμστερνταμ)

65 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ Μελέτη της θέρμο-μηχανικής και φυσικό-χημικής συμβατότητας των υλικών Μελέτη των μηχανισμών φθοράς και των μεθόδων προστασίας Εκτέλεση πιλοτικών εφαρμογών για την επιλογή των πιο συμβατών εργασιών επέμβασης Προτίμηση στις αντιστρεπτές τεχνικές Ολοκλήρωση της δομοστατικής μελέτης και της μελέτης των υλικών Διατύπωση λεπτομερών προδιαγραφών για τα υλικά επεμβάσεων Υγεία και ασφάλεια εργαζομένων

66 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Συμβατότητα υλικού Αισθητική Μηχανική Χημική Μικροδομής Εισάγεται με την Χάρτα της Βενετίας Ενθαρρύνεται η έρευνα με την Συνθήκη του Άμστερνταμ

67 Αρμόδια Όργανα Φάσεις Έργου Έγγραφα Μελέτη Επεμβάσεων ΥΠΠΟ Μελετητικά Γραφεία ΥΠΠΟ Μελετητικό Γραφεία Μελετητικό Γραφεία και ΥΠΠΟ Προκήρυξη Διαγωνισμός Ανάθεση Μελέτης Επεμβάσεων Μελέτη Επεμβάσεων Παράδοση και Έλεγχος Οδηγίες και Προδιαγραφές Μελέτης Επεμβάσεων Τεχνικοοικονομική Μελέτη /Προϋπολογισμός / Προσφορά Αξιολόγηση Προσφορών Τεύχη/Σχέδια/Προδιαγραφές για υλικά και εργασίες/ Οδηγίες/ Προϋπολογισμός Έργου Επεμβάσεων Ποιοτικός Έλεγχος Μελέτης Επεμβάσεων

68 ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΕΡΕΩΤΙΚΟΥ Ή ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΥ

69 ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΕΡΕΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΥ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΣΗΣ

70 ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΕΡΕΩΤΙΚΟΥ Ή ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΥ - ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Εμπορικό όνομα Χημική Σύσταση Διαλύτες-Αραιωτικά Τρόπος εφαρμογής Δράση στερέωσης Βάθος διείσδυσης Χρωματική αλλοίωση Ανθεκτικότητα σε περιβαλλοντικά φορτία Αντιστρεψιμότητα Αποτελεσματικότητα Διεισδυτικότητα Συμβατότητα Συντελεστής θερμικής διαστολής Μειονεκτήματα Βιβλιογραφικές αναφορές Υγιεινή και ασφάλεια κατά την εφαρμογή

71 Εκτέλεση Έργων Επεμβάσεων Βάση Δεδομένων Τεκμηρίωση κτιρίων, Μηχανισμοί Φθοράς, Ιδιότητες Υλικών, Περιβαλλοντικές συνθήκες Δελτία Επιθεώρησης Έκθεση Επιθεώρησης Διαρκής Παρακολούθηση Επιθεώρηση (Εγχειρίδιο, Δελτία) Δελτία Ελέγχου Επεμβάσεις Όχι Ανάγκη επέμβασης Ναι Μελέτη Επεμβάσεων (Προδιαγραφές) Όχι Ανάγκη διάγνωσης Ναι Διαγνωστική Έκθεση Διάγνωση (Διαγνωστικό Πρωτόκολλο)

72 Εργασίες Επέμβασης Αρμόδια Όργανα ΥΠΠΟ Κατασκευαστικές εταιρίες ΥΠΠΟ Κατασκευαστική εταιρία Κατασκευαστική εταιρία / Υπεργολάβοι ΥΠΠΟ ΥΠΠΟ Φάσεις Έργου Προκήρυξη Διαγωνισμός Ανάθεση Σχεδίαση Έργων Επέμβασης Εκτέλεση Έργων Επέμβασης Επιθεώρηση Έργων Επεμβάσεων Παραλαβή / Ελεγχος Έγγραφα Έκθεση μελέτης επεμβάσεων/ Σχέδια και Τεύχη / Προδιαγραφές υλικών και εργασιών/ Προϋπολογισμός Προϋπολογισμός /Προκαταρκτικό Πρόγραμμα Ποιότητας / Ειδική συγγραφή υποχρεώσεων/ Χρονοδιάγραμμα / Προσφορά Αξιολόγηση προσφορών / συμβόλαια / Νομικά Έγγραφα Πρόγραμμα Ποιότητας / Αναλυτικ Περιγραφή Εργασιών / Σχέδιο ασφάλειας Δελτία Ελέγχου Εργασιών και Υλικών Δελτία Ελέγχου Εργασιών και Υλικών Τελικός Έλεγχος / Παράδοση

73 Εργασίες Επέμβασης - Ποιότητα Σύνταξη Προγράμματος Ποιότητας για εργασίες επέμβασης σύμφωνα με Μελέτη Επεμβάσεων Συμμόρφωση με τις προδιαγραφές της Μελέτης Επεμβάσεων και του Προγράμματος Ποιότητας Συμπλήρωση τυποποιημένων Δελτίων Ελέγχου για υλικά και εργασίες με σκοπό την διασφάλιση της συμμόρφωσης Απασχόληση εξειδικευμένου προσωπικού Επιθεώρηση των εργασιών με χρήση μη καταστρεπτικών τεχνικών για πιστοποίηση συμμόρφωσης με τις προδιαγραφές της μελέτης επεμβάσεων

74 Πρόγραμμα Ποιότητας Έργου Συντάσσεται από τον ανάδοχο του έργου σύμφωνα με τυποποιημένο υπόδειγμα του κυρίου του έργου Περιγράφει πως θα γίνει το έργο πωςθαγίνειηεπίβλεψηαπότηναναθέτουσα αρχή ποιοι έλεγχοι θα γίνουν ποια συνεργεία θα χρησιμοποιηθούν Πολιτική Ποιότητας Συμμόρφωση με τις συμβατικές απαιτήσεις του κυρίου του έργου Μέθοδοι κατασκευής

75 Πρόγραμμα Ποιότητας Έργου Έλεγχοι και δοκιμές Χρονοδιάγραμμα εργασιών Ανθρώπινο δυναμικό έργου Υλικά και Υπηρεσίες Εξοπλισμός Διαχείριση εγγράφων Διαχείριση μη συμμορφώσεων Επιθεωρήσεις Υγεία και Ασφάλεια εργαζομένων Συμμόρφωση με μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων

76 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Το ΥΠΠΟ να διοικείται σύμφωνα με ένα σύστημα ποιότητας για όλες τις διευθύνσεις, ΔΜΜ, ΔΕΕΜ Το ΥΠΠΟ να προσλαμβάνει μελετητικά γραφεία, και εργοληπτικές εταιρίες με πιστοποιημένο σύστημα ποιότητας ήμετηνυποχρέωσηγιασυγγραφήπρογράμματος ποιότητας σε όλες τις φάσεις (διάγνωση, μελέτη, επεμβάσεις) Τα υλικά που χρησιμοποιούνται να είναι πιστοποιημένα Τα όργανα μετρήσεων είναι βαθμονομημένα ή πιστοποιημένα

77 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ- ΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΚΕΝΟΥ Τήρηση των σχετικών νόμων και προεδρικών διαταγμάτων για τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς Συμπλήρωση των νόμων, με Προεδρικά διατάγματα και προδιαγραφές για να βελτιωθούν ποιοτικά οι επεμβάσεις στα μνημεία Τήρηση των Χαρτών για την Πολιτιστική Κληρονομιά.

78 Συμπεράσματα-Προτάσεις για το Σύστημα Ολικής Ποιότητας Τήρηση των σχετικών νόμων και προεδρικών διαταγμάτων για τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς Συμπλήρωση των νόμων, διαταγμάτων, προδιαγραφών για να βελτιωθούν ποιοτικά οι επεμβάσεις στα μνημεία Τήρηση των Χαρτών Το σύστημα ποιότητας να μην εισάγει απλώς ένα γραφειοκρατικό μηχανισμό, αλλά να αναβαθμίζει ποιοτικά το έργο της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς Η συγγραφή ενός Εγχειριδίου Ποιότητας, να γίνει λαμβάνοντας υπ όψη τις ιδιαιτερότητες των εργασιών για την πολιτιστική κληρονομιά

79 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΗΝ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

80 Η ανάπτυξη της βάσης δεδομένων μπορεί να οδηγήσει στην συγκρότηση έμπειρου συστήματος και στον υπολογισμό του δείκτη αναγκαιότητας επιθεώρησης, του δείκτη αναγκαιότητας διάγνωσης και του δείκτη αναγκαιότητας επέμβαση, ως κρίσιμων παραμέτρων για τη λήψη αποφάσεων

81 ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑΣ

82 Δείκτης Αναγκαιότητας Επιθεώρησης Τακτική επιθεώρηση θα πρέπει να γίνεται στα κτίρια, για την αποτίμηση της κατάστασης τους. Για να διαμορφωθεί ο Δείκτης Αναγκαιότητας Επιθεώρησης απαραίτητες πληροφορίες είναι: Ιστορική, καλλιτεχνική αξία του κτιρίου Εκθέσεις και ερωτηματολόγια των διαχειριστών των κτιρίων, των ενοίκων, των επισκεπτών σχετικά με την κατάσταση του κτιρίου και την απόδοση με βάση κάποιους δείκτες. Έτος κατασκευής, υλικά κατασκευής, απαιτήσεις σε απόδοση, αλλαγή στην χρήση Μοντέλα πρόγνωσης της φθοράς, όπως οι συναρτήσεις δόσης-απόκρισης (dose response functions) Έκθεση σε περιβαλλοντικά και ρυπαντικά φορτία. Προηγούμενες επιθεωρήσεις, διαγνωστικές μελέτες, επεμβάσεων, και έργα επεμβάσεων. Ο Δείκτης αναγκαιότητας επιθεώρησης θα βαθμολογήσει κάθε κτίριο βάση των ίδιων κριτηρίων, και θα κατατάξει τα κτίρια, δίνοντας ένα εργαλείο για την λήψη απόφασης για τις προτεραιότητες των εργασιών. Οι διαχειριστές θα μπορούν να διαλέγουν συντελεστές βαρύτητας για κάθε ένα από τα κριτήρια απόδοσης, έτσι ώστε με αυτόν τον τρόπο να περιλαμβάνουν στον μηχανισμό λήψης αποφάσεων τις προτεραιότητες και τις ιδιαιτερότητες που έχουν χαράξει ως διαχειριστική αρχή.

83 Δείκτης Αναγκαιότητας Διάγνωσης Για να διαμορφωθεί ο Δείκτης αναγκαιότητας διάγνωσης απαραίτητες πληροφορίες είναι: Έκθεση επιθεώρησης Δελτία Ελέγχου Προηγούμενες διαγνωστικές εκθέσεις, αν υπάρχουν. Προηγούμενες Μελέτες επεμβάσεων και Αρχεία Εργασιών Επεμβάσεων Ο Δείκτης αναγκαιότητας διάγνωσης θα βαθμολογήσει κάθε κτίριο βάση των ίδιων κριτηρίων, και θα κατατάξει τα κτίρια, δίνοντας ένα εργαλείο για την λήψη απόφασης για τις προτεραιότητες των εργασιών. Οι διαχειριστές θα μπορούν να διαλέγουν συντελεστές βαρύτητας για κάθε ένα από τα κριτήρια απόδοσης, έτσι ώστε με αυτόν τον τρόπο να περιλαμβάνουν στον μηχανισμό λήψης αποφάσεων τις προτεραιότητες και τις ιδιαιτερότητες που έχουν χαράξει ως διαχειριστική αρχή.

84 Δείκτης Αναγκαιότητας Επεμβάσεις Για να διαμορφωθεί ο Δείκτης αναγκαιότητας επέμβασης απαραίτητες πληροφορίες είναι: Ιστορική και καλλιτεχνική αξία των κτιρίων. Εκθέσεις και ερωτηματολόγια των διαχειριστών των κτιρίων, των ενοίκων, των επισκεπτών σχετικά με την κατάσταση του κτιρίου και την απόδοση με βάση κάποιους δείκτες. Συναρτήσεις φορτίου / απόκρισης (dose-response functions) Έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες Δελτία Επιθεώρησης και Διαγνωστική Έκθεση. Περιορισμοί στον προϋπολογισμό. Χρηστικές απαιτήσεις. Ανάγκη για αλλαγή χρήσης Ο Δείκτης αναγκαιότητας επέμβασης θα βαθμολογήσει κάθε κτίριο βάση των ίδιων κριτηρίων, και θα κατατάξει τα κτίρια, δίνοντας ένα εργαλείο για την λήψη απόφασης για τις προτεραιότητες των εργασιών. Οι διαχειριστές θα μπορούν να διαλέγουν συντελεστές βαρύτητας για κάθε ένα από τα κριτήρια απόδοσης, έτσι ώστε με αυτόν τον τρόπο να περιλαμβάνουν στον μηχανισμό λήψης αποφάσεων τις προτεραιότητες και τις ιδιαιτερότητες που έχουν χαράξει ως διαχειριστική αρχή.

85 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Με την Ολοκληρωμένη Επιστημονική Μεθοδολογία Διάγνωσης, Σχεδιασμού, και Αποτίμησης καθώς και με την εγκατάσταση και εφαρμογή Ολικού Συστήματος Ελέγχου Ποιότητας διαμορφώνεται ένα πεδίο διεπιστημονικής ολοκλήρωσης των επιμέρους συμβολών.

86 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Θ. Π. Τάσσιος, «Η Μηχανική της Τοιχοποιίας (στα ελληνικά»), Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνίο, Θ. Π. Τάσιος, «Η Μηχανική της Τοιχοποιίας (υπό στατικές και σεισμικές συνθήκες)», Εκδόσεις Συμμετρία, Binda L., Mirabella G., Abbaneo S., Τhe Diagnosis Research Project, Earthquake Spectra 1994; 10(1): FEMA, National Earthquake Hazards Reductions Program, Guidelines for Seismic Rehabilitation of Buildings, Publication 273 and 274, Washington D.C Moropoulou A., Theoulakis P., Chrysophakis T., Correlation Between Stone Weathering and Environmental Factors in Marine Atmosphere, Atmospheric Environment, Vol. 29, No. 8, pp , 1995.

87 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ C. A. Syrmakezis, M. P. Chronopoulos, A. A. Sophocleous, P. G. Asteris, Structural Analysis Methodology for Historical Buildings, 4 th International Conference on Structural Repairs and Maintenance of Historical Buildings, STREMAH, Crete, Greece, May Α. Κόκκου, «Η μέριμνα για τις αρχαιότητες στην Ελλάδα και τα πρώτα μουσεία», Εκδόσεις «ΕΡΜΗΣ», Αθήνα 1977, σελ Η. Κοσμόπουλος, «Η Στατική και Δυναμική Αντισεισμική Θεωρία και η Εφαρμογή της στην Πράξη», Εκδόσεις Αθανασόπουλος, Παπαδάκης, Ζαχαρόπουλος, Β. Κορδουλη, Κ. Αθανασιάδου, Κ. Χατζηαντωνίου, «Διερεύνηση Εμπειρικών Σχέσεων Προσδιορισμού Θλιπτικής Αντοχής Τοιχοποιίας», Εργαστηριακό Θέμα, Επιβλέπων Καθηγητής Ε.Μ.Π. Κ. Συρμακέζης, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξειδίκευσης, «Προστασία Μνημείων», Β Κατεύθυνση, Υλικά και Επεμβάσεις Συντήρησης, Αθήνα Μοροπούλου, Α., Μπατής, Γ., Κουή, Μ., Μη Καταστρεπτικές Μέθοδοι Διάγνωσης της φθοράς και ελέγχου υλικών και επεμβάσεων συντήρησης, Μάθημα 1.2 Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών ΕΜΠ, <<Προστασία Μνημείων>>, Αθήνα (2000).

88 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Moropoulou A., Chandakas B., Togkalidou T., Karoglou M., Padouvas E., A new methodology for quality control and monitoring of historic buildings: A tool for lifetime engineering, Symposium Proceedings, 2nd International Symposium, ILCDES 2003, Integrated Life-time Engineering of Buildings and Civil Infrastractures, December 1-3, 2003, Kuopio, Finland, pp Togkalidou T., Moropoulou A., Karoglou M., Padouvas E., Chandakas B., System for Conservation Management of Historic Buildings incorporating Quality Control Principles, Conference Proceedings, Innovative Technologies and Materials for the Protection of Cultural Heritage. Industry, Research, Education: European Acts and Perspectives, ITECOM, Athens, December A. Moropoulou, A. Bakolas, T. Togkalidou, M. Karoglou, P. Kaouri, B. Chandakas, Performances and durability of materials for monitoring and quality control (the case of Municipal Market of Pyrgos), XX CONVEGNO INTERNAZIONALE SCIENZA E BENI CULTURALI, Bressanone, luglio 2004.