Μελέτη για καθορισμό νέων αρχών και παραμέτρων που δύναται να διέπουν τον τρόπο λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας Συμβουλευτικές Υπηρεσίες

Transcript

1 Μελέτη για καθορισμό νέων αρχών και παραμέτρων που δύναται να διέπουν τον τρόπο λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος Συμβουλευτικές Υπηρεσίες

2 Μελέτη για καθορισμό νέων αρχών και παραμέτρων που δύναται να διέπουν τον τρόπο λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας 1. Εισαγωγή 2. Στόχοι Μελέτης 3. Μεθοδολογία Περιεχόμενα 4. Αποτελέσματα ανά Ενότητα 1. Ερωτήματα & Προβληματισμοί 2. Βέλτιστες Πρακτικές σε διεθνές επίπεδο 3. Εισηγήσεις

3 Εισαγωγή

4 Εισαγωγή Ανάγκη για τη Διεξαγωγή της Μελέτης Το σήμερα Ο τομέας της Υγείας βρίσκεται έντονα στο προσκήνιο το τελευταίο διάστημα, με τα δεδομένα να μεταβάλλονται συνεχώς Έντονοι προβληματισμοί και διαφωνίες παρουσιάζονται μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων υλοποίησης, αναφορικά με το προτεινόμενο πλαίσιο λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας Οι μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής από διεθνής Οίκους, παρά το εύρος της παρεχόμενης πληροφόρησης, - εγείρουν προβληματισμούς στους συμμετέχοντες, καθώς είναι βασισμένες κυρίως σε υποθετικά σενάρια - δεν αναπροσαρμόστηκαν σε επίκαιρα και ολοκληρωμένα τοπικά δεδομένα, γεγονός που ενισχύει τις ανησυχίες τους - χρειάζεται να τύχουν επικαιροποίησης, καθώς διαφαίνεται ότι ίσως δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στα σημερινά δεδομένα Η ανάγκη Οι τρέχουσες εξελίξεις στον τομέα της Υγείας, καθιστούν τη δημιουργία και την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού και υλοποιήσιμου Εθνικού Συστήματος Υγείας μια επιτακτική ανάγκη Το εν λόγω Σύστημα, θα πρέπει να: - απευθύνεται και να καλύπτει όλο τον πληθυσμό, ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικού καθεστώτος - λαμβάνει υπόψη κρίσιμους δείκτες του τομέα της υγείας όπως η προσβασιμότητα, η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα, τα δικαιώματα των ασθενών, το εύρος των αναγκαίων υπηρεσιών, την πρόληψη, τη διαχείριση των χρόνιων παθήσεων και τη συνεχή εξέλιξη μέσω στοχευόμενων ερευνών και ανάπτυξη των φορέων υλοποίησης - είναι προσαρμοσμένο στα τοπικά δεδομένα και ρεαλιστικά εφαρμόσιμο

5 Εισαγωγή Βασικοί πυλώνες του προτεινόμενου Εθνικού Συστήματος Υγείας Δυνατότητα ελεύθερης επιλογής παροχέα υπηρεσιών υγείας Ίση πρόσβαση όλων των δικαιούχων σε υπηρεσίες υγείας, τόσο του δημόσιου, όσο και του ιδιωτικού τομέα Υποχρεωτική συνεισφορά από όλο τον πληθυσμό στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων, με στόχο τη δυνατότητα κάλυψης των ευάλωτων ομάδων Ελεύθερη επιλογή Ίση πρόσβαση Υιοθέτηση προτύπων και πρωτοκόλλων για διασφάλιση ποιοτικών και αποτελεσματικών υπηρεσιών υγείας Κάλυψη όλου του πληθυσμού ανεξαρτήτως εισοδήματος, ηλικίας, προϋπάρχοντων δεδομένων Αλληλεγγύη Υψηλή ποιότητα υπηρεσιών Διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας του συστήματος, μέσω ενδελεχούς ανάλυσης πραγματικών οικονομικών δεδομένων και στοιχείων Καθολικότητα Οικονομική βιωσιμότητα ΚΥΡΙΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ

6 Στόχοι Μελέτης

7 Στόχοι Μελέτης Κύριος Στόχος Η διαμόρφωση και υποβολή προς τις αρμόδιες αρχές ενός πλαισίου, το οποίο θα προσδιορίζει τις αναγκαίες αρχές, προϋποθέσεις και προδιαγραφές που δύναται να διέπουν τον τρόπο λειτουργίας ενός ολοκληρωμένου, καθολικού και οικονομικά βιώσιμου Εθνικού Συστήματος Υγείας Καταγραφή των απόψεων, αντιλήψεων και προβληματισμών των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων (δηλαδή ομάδων ιατρών και άλλων επαγγελματικών συνδέσμων/φορέων), σε σχέση με τους κρίσιμους παράγοντες και δείκτες του τομέα της Υγείας. Συλλογή, καταγραφή και ανάλυση ποσοτικών ή/και οικονομικών δεικτών, όπου υπάρχει η σχετική έγκυρη πληροφόρηση, για διαμόρφωση ενός αντιπροσωπευτικού αποτελέσματος. Αξιολόγηση των χαρακτηριστικών και παραμέτρων του υφιστάμενου Σχεδίου Υγείας, με στόχο τον εντοπισμό των σημείων που θα μπορούσαν να διαφοροποιηθούν στα πλαίσια ενός νέου, αναβαθμισμένου πλαισίου λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Συλλογή και καταγραφή σχετικής πληροφόρησης από παρόμοια συστήματα Υγείας και πρακτικές / τάσεις που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες για διεξαγωγή συγκριτικής ανάλυσης και κατ επέκταση εντοπισμό βέλτιστων πρακτικών που δύναται να ενσωματωθούν στο προτεινόμενο πλαίσιο λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

8 Μεθοδολογία

9 Στάδια Μελέτης 9

10 Μεθοδολογία Στάδια Μελέτης Συλλογή και ανάλυση της σχετικής πληροφόρησης (π.χ. νομοσχέδια, προηγούμενες μελέτες του Υπουργείου Υγείας) Διεξαγωγή προσωπικών συναντήσεων από την Ομάδα της Deloitte, με διάφορες ομάδες ιατρών, επιστημονικών εταιρειών και άλλων επαγγελματικών συνδέσμων / φορέων με κύριο στόχο την ανάλυση των υφιστάμενων δεδομένων και καταγραφή των απόψεων και εισηγήσεων τους αναφορικά με τους κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας Διεξαγωγή Συγκριτικής Ανάλυσης παρόμοιων Συστημάτων Υγείας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, για εντοπισμό βέλτιστων πρακτικών που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν σε τοπικό επίπεδο και να ενσωματωθούν στο προτεινόμενο πλαίσιο λειτουργίας Ανάλυση των αποτελεσμάτων της Διαγνωστικής Μελέτης και των βέλτιστων πρακτικών για διαμόρφωση εισηγήσεων σχετικά με το νέο πλαίσιο λειτουργίας του Συστήματος Υποβολή στον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο για σχόλια / συζήτηση Οριστικοποίηση του τελικού Πλαισίου αναφορικά με τα χαρακτηριστικά και τις προδιαγραφές του νέου πλαισίου λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας και υποβολή τους στις αρμόδιες αρχές

11 Ταυτότητα Έρευνας 11

12 Μεθοδολογία Ταυτότητα Έρευνας Ενδεικτικός Κατάλογος Συμμετεχόντων Κοινωνικοί Εταίροι Ασφαλιστικές Εταιρείες Επιστημονικές Εταιρείες Ασθενείς Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος Υπουργός Υγείας Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου Εκπρόσωποι Ασθενών Παγκύπριος Σύνδεσμος Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων (ΠΑΣΙΝ) Παγκύπρια Συντεχνία Νοσηλευτών (ΠΑΣΥΝΟ) Εταιρεία Γενικής Ιατρικής Κύπρου Γαστρεντερολογική Εταιρεία Παγκύπρια Ένωση Επιστημόνων Χημικών (ΠΕΕΧ) Διαβητολογική Εταιρεία Μαιευτική & Γυναικολογική Εταιρεία Κυπριακή Εταιρεία Γενικής Ιατρικής Ορθοπεδική Εταιρεία Κύπρου Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) Παγκύπρια Συντεχνία Κυβερνητικών Ιατρών (ΠΑΣΥΚΙ) Αναισθησιολογική Εταιρεία Επιστημονική Εταιρεία Βιοπαθολόγων- Μικροβιολόγων Ιατρών Κύπρου Ψυχιατρική Εταιρεία Κύπρου Χειρουργική Εταιρεία Κυπριακή Εταιρεία Παθολογίας Σύνδεσμος Εκτάκτων και Συμβασιούχων Ιατρών Κύπρου (ΣΕΣΙΚ) Ένωση Ιδιωτών Ιατρών Κύπρου Κυπριακή Αιματολογική Εταιρεία Ακτινολογική Εταιρεία Κύπρου

13 Κυρίοι Τομείς Μελέτης 13

14 Μεθοδολογία Κύριοι Τομείς Μελέτης Κατά τη διάρκεια των προσωπικών συναντήσεων, συζητήθηκαν οι πιο κάτω τομείς με κύριο στόχο τον εντοπισμό λειτουργικών και εφαρμόσιμων προτάσεων: Προϋπολογισμός για την Υγεία Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας Καταμερισμός της Χρηματοδότησης του Συστήματος Υγείας: Εισφορές & Συμπληρωμές (Co-Payment) Πρωτοβάθμια Περίθαλψη Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Αριθμός Ασθενών ανά Προσωπικό Ιατρό Αποζημιώσεις Προσωπικού Ιατρού Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Διαχείριση του Συστήματος Ο Ρόλος των Ασφαλιστικών Εταιρειών Καλύψεις Συστήματος Υγείας Προτεινόμενες Καλύψεις Συστήματος Υγείας Πρόληψη & Προαγωγή της Υγείας Σημειώνεται ότι για σκοπούς διεξαγωγής των συναντήσεων, αξιοποιήθηκε ειδικά διαμορφωμένο Ερωτηματολόγιο

15 Μεθοδολογία Κύριοι Τομείς Μελέτης Κατά τη διάρκεια των προσωπικών συναντήσεων, συζητήθηκαν οι πιο κάτω τομείς με κύριο στόχο τον εντοπισμό λειτουργικών και εφαρμόσιμων προτάσεων: Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Οργάνωση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας: Ρόλος & Αρμοδιότητες Διοίκηση & Οργανωτική Δομή Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Καθεστώς Εργοδότησης, Απολαβές & Κίνητρα Ανάγκες Στελέχωσης Λειτουργίες Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Προϋπολογισμός Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων & Εξειδικευμένων Παθήσεων Εντοπισμός και αποτελεσματική Διαχείριση των Χρόνιων, Σπάνιων & Εξειδικευμένων Παθήσεων Κέντρα Εξειδίκευσης Διαχείριση της Ποιότητας (Quality Assurance) Εκπαίδευση & Ανάπτυξη Κλινικές Κατευθυντήριες Οδηγίες & Πρωτόκολλα Πρότυπα Ποιότητας Αξιολόγηση Παρεχόμενων Υπηρεσιών Επαναπιστοποίηση Επαγγελματιών Υγείας Διαπίστευση Υπηρεσιών Υγείας Σύστημα Πληροφορικής (e-health) Σημαντικότητα και Ρόλος Συστήματος Πληροφορικής Απαιτήσεις για εφαρμογή Συστήματος Πληροφορικής Σημειώνεται ότι για σκοπούς διεξαγωγής των συναντήσεων, αξιοποιήθηκε ειδικά διαμορφωμένο Ερωτηματολόγιο

16 Παρουσίαση Αποτελεσμάτων 16

17 Μεθοδολογία Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται ανά θεματολογία, όπως αυτή συζητήθηκε στα πλαίσια των συναντήσεων με τους εμπλεκόμενους φορείς υλοποίησης, και συμπεριλαμβάνουν: Ερωτήματα / Προβληματισμοί Βέλτιστες Πρακτικές Εισηγήσεις Ερωτήματα / προβληματισμοί που απορρέουν από τη Διαγνωστική Μελέτη, καθώς και ανάλυση των σχετικών νομοσχεδίων / επίσημων εγγράφων / ερευνών Βέλτιστες πρακτικές που εφαρμόζονται σε άλλα Ευρωπαϊκά Συστήματα Υγείας Εισηγήσεις που απορρέουν από τη Διαγνωστική Μελέτη και από βέλτιστες πρακτικές που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες και δύναται να εφαρμοστούν σε τοπικό επίπεδο

18 Συγκριτική Ανάλυση 18

19 Μεθοδολογία Συγκριτική Ανάλυση Στα πλαίσια της εν λόγω μελέτης, πραγματοποιήθηκε Ανάλυση Συστημάτων Υγείας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, για εντοπισμό βέλτιστων πρακτικών που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν σε τοπικό επίπεδο και να ενσωματωθούν στο προτεινόμενο πλαίσιο λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Βέλγιο Δανία Ολλανδία Νορβηγία Σουηδία Ιταλία Γερμανία Γαλλία Ηνωμένο Βασίλειο Φιλανδία Κύριες πηγές πληροφόρησης σχετικά με τα Συστήματα Υγείας των Ευρωπαϊκών χωρών συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων: The Commonwealth Fund World Health Organization (WHO) Eurostat Άρθρα / Έρευνες / Συγκριτικές Μελέτες (π.χ. έρευνα Mercer συνοπτική έκδοση, έρευνες του WHO) Ιστοσελίδα Συστήματος Υγείας της εκάστοτε χώρας Ιστοσελίδα Υπουργείου Υγείας της εκάστοτε χώρας

20

21 Προϋπολογισμός για την Υγεία 21

22 Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας 22

23 Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας Ερωτήματα & Προβληματισμοί Στη βάση των λεχθέντων, διαφαίνεται ότι υπάρχει έντονος προβληματισμός από τους εμπλεκόμενους φορείς σχετικά με το προτεινόμενο ύψος του προϋπολογισμού, καθώς και τις πρακτικές που ακολουθήθηκαν για υπολογισμό του. Συγκεκριμένα, οι εμπλεκόμενοι φορείς αναφέρθηκαν στο γεγονός ότι σήμερα στην Κύπρο, δαπανάται για την υγεία περίπου το 7% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) το οποίο είναι χαμηλότερο του μέσου όρου των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν οργανωμένα Συστήματα Υγείας.

24 Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας Ερωτήματα & Προβληματισμοί Επιπρόσθετα, εγείρονται προβληματισμοί σχετικά με τις αναλογιστικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από διάφορους διεθνής οίκους, για τους ακόλουθους λόγους: Στη μελέτη της Mercer λήφθηκαν υπόψη οικονομικά στοιχεία και δεδομένα που έτυχαν επικαιροποιήσης στις αρχές του 2013 και ως εκ τούτου, η αξιολόγηση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης είναι πολύ περιορισμένη καθώς και τα υποθετικά δεδομένα ίσως να μην είναι ρεαλιστικά Για υπολογισμό του ύψους του προϋπολογισμού, δεν έγινε ανεξάρτητη επιβεβαίωση των στοιχείων και δεδομένων, για παράδειγμα σε σχέση με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια τα οποία αποτελούν μεγάλη μερίδα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας Τα πρωτόκολλα, καθώς και η ποσοτικοποίηση των ιατρικών πράξεων δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί και ως εκ τούτου, ο προτεινόμενος υπολογισμός πιθανώς να μην είναι αντιπροσωπευτικός με τα πραγματικά δεδομένα Δεν αξιοποιήθηκαν πραγματικά ιστορικά δεδομένα (historical data) των διαφόρων ιατρικών πράξεων, με αποτέλεσμα οι διάφοροι υπολογισμοί να μην αντικατοπτρίζουν πλήρως τα δεδομένα της Κύπρου Δεν προσδιορίστηκαν οι ελάχιστες καλύψεις σε ικανοποιητική λεπτομέρεια από το Εθνικό Σύστημα Υγείας, ούτως ώστε να πραγματοποιηθεί εις βάθος υπολογισμός των αναμενόμενων δαπανών

25 Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας Ερωτήματα & Προβληματισμοί Λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, ότι οι εργασίες των ασφαλιστικών εταιρειών και ορισμένων ιδιωτικών ασφαλιστικών σχεδίων στον τομέα της υγείας, που καλύπτουν περίπου το 15-20% του πληθυσμού, ανέρχονται γύρω στα 130,000, ,000,000. Με ένα απλό αναλογικό υπολογισμό για κάλυψη όλου του πληθυσμού, δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα κατά πόσο ο προτεινόμενος προϋπολογισμός του 1,2δις είναι επαρκής, λαμβάνοντας υπόψη και επιπρόσθετα κόστη τα οποία θα πρέπει να υπολογιστούν (π.χ. κόστος λειτουργίας των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων υπό το νέο Σύστημα Υγείας, κόστος υποστήριξης του Συστήματος Υγείας, κόστος διαχείρισης των χρόνιων παθήσεων το οποίο υπολογίζεται, με βάση την αρμόδια αρχή, γύρω στα 330,000, ,000,000 ετησίως, ιατρικές πράξεις που δεν καλύπτονται από ασφαλιστικές καλύψεις, πρωτοβάθμιες δαπάνες που δεν αιτούνται καλύψεων, κ.ά.). Επιπρόσθετα, ο προβληματισμός αναφορικά με το ύψος του προϋπολογισμού ενισχύεται ακόμη περισσότερο, λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν έχουν ολοκληρωθεί και καθοριστεί, με βάση τα λεχθέντα των συμμετεχόντων, οι ομάδες συγγενών διαγνώσεων (DRGs).

26 Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας Ερωτήματα & Προβληματισμοί Πιο κάτω παρουσιάζονται οι εκτιμήσεις της αναλογιστικής μελέτης της Mercer, όπως παρουσιάστηκαν από τον ΟΑΥ δικό σας προβληματισμό. για Πηγή: Απόσπασμα από την Παρουσίαση του ΟΑΥ στο Διοικητικό Συμβούλιο της Οργάνωσης Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) για το Γενικό Σύστημα Υγείας, 2016

27 Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Συνολικός Προϋπολογισμός Στις Ευρωπαϊκές χώρες, η επένδυση που δαπανάται για την Υγεία, είναι κατά μέσο όρο 9% του ΑΕΠ World Average EU Average Βέλγιο Belgium Νορβηγία Norway Κύπρος Cyprus Denmark Δανία Γαλλία France Γερμανία Germany Ιταλία Italy Ολλανδία Netherlands Σουηδία Sweden United Ηνωμένο Kingdom Βασίλειο Πηγέs: Data World Bank, OECD Health Statistics, Eurostat, World Health Organization

28 Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Συνολικός Προϋπολογισμός Η Κύπρος σήμερα διαφαίνεται ότι κατέχει το υψηλότερο ποσοστό πληρωμών απευθείας από ασθενείς (out-of-pocket payments) σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρώπης. Ιδιωτικές Δαπάνες ως % των συνολικών Δαπανών στον Τομέα της Υγείας Κατά συνέπεια, οι δημόσιες δαπάνες που καταβάλλονται για τον τομέα της υγείας στην Κύπρο, είναι κατά πολύ χαμηλότερες από τον μέσο όρο της Ευρώπης Πηγή: Έκθεση Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2016)

29 Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας Εισηγήσεις Για διασφάλιση της επιτυχίας και οικονομικής βιωσιμότητας του Συστήματος Υγείας, θα πρέπει να καθοριστεί ένας αντιπροσωπευτικός και ρεαλιστικός προϋπολογισμός ο οποίος δύναται να καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού. Απαραίτητη προϋπόθεση για καθορισμό του προϋπολογισμού αποτελούν οι ακόλουθες ενέργειες: Οριστικοποίηση του πλαισίου εφαρμογής και λειτουργίας του Συστήματος Υγείας Καθορισμός των ελάχιστων καλύψεων του Συστήματος Υγείας που αναμένεται να συνάδουν με διεθνώς αναγνωρισμένα ιατρικά πρωτόκολλα προσαρμοσμένα στα δεδομένα της Κύπρου Οριστικοποίηση των ιατρικών πρωτοκόλλων και ποσοτικοποίηση/κοστολόγηση των ιατρικών πράξεων με αντιπροσώπους των αρμόδιων Επιστημονικών Εταιρειών Συλλογή ιστορικών δεδομένων (historical data) για περίοδο τουλάχιστον 2 ετών τόσο από το δημόσιο, όσο και τον ιδιωτικό τομέα, σχετικά με το κόστος λειτουργίας και την ποσοτικοποίηση των ιατρικών πράξεων (π.χ. λειτουργικά έξοδα, κόστος αναλωσίμων, κόστος προσωπικού, κόστος παθολογικών και χειρουργικών πράξεων, κόστος ανά ιατρική πράξη για τις συνήθεις ασθένειες, κόστος για διαχείριση των χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων, κ.ά.) Ολοκλήρωση της διαδικασίας διοικητικού και οικονομικού εκσυγχρονισμού των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Οριστικοποίηση της οργανωτικής δομής και του μοντέλου λειτουργίας των φορέων υλοποίησης

30 Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας Εισηγήσεις Στη συνέχεια, προτείνεται η διεξαγωγή νέας χρηματοοικονομικής και αναλογιστικής μελέτης για ακριβή υπολογισμό του σφαιρικού προϋπολογισμού, η οποία θα πρέπει να βασίζεται σε πραγματικούς αριθμούς και οικονομικά στοιχεία και δεδομένα, τόσο από το δημόσιο, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα. Σημειώνεται ότι βάσει βέλτιστων πρακτικών, διαφαίνεται ότι για να εφαρμοστεί ένα λειτουργικό, αποτελεσματικό και ποιοτικό Σύστημα Υγείας η επένδυση στον τομέα της Υγείας θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 9-10% του ΑΕΠ, όπως είναι και ο μέσος όρος άλλων Ευρωπαϊκών χωρών και επιπρόσθετος προϋπολογισμός για τις αναβαθμίσεις ή/και ρυθμίσεις που πρέπει να πραγματοποιηθούν

31 Χρηματοδότηση του Συστήματος Υγείας Εισηγήσεις Επιπρόσθετα, για ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του Συστήματος, θα πρέπει να προϋπολογιστεί το σχετικό κόστος για ενίσχυση σημαντικών δεικτών για τον τομέα της υγείας, όπως: Αναλογία ιατρών - ασθενών Αριθμός Κλινών ανά 100,000 κατοίκους Αριθμό κλινών σε σχέση με το μέσο όρο ασθενών Ενίσχυση υπηρεσιών όπως πρόληψης και αποκατάστασης Νορβηγία Δανία Σουηδία Γαλλία Ολλανδία Γερμανία Ηνωμένο Βασίλειο Πηγή: Eurostat ( ) Βέλγιο Κύπρος

32 Καταμερισμός της Χρηματοδότησης 32

33 Καταμερισμός της Χρηματοδότησης Βέλτιστες Πρακτικές Εισφορές Βάσει των τάσεων που παρατηρούνται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, η χρηματοδότηση για θέματα Υγείας, προέρχεται κυρίως από: Εισφορές βάσει εισοδηματικών κριτηρίων από εργοδότες και εργοδοτούμενους Ειδικής φορολογίας για θέματα Υγείας (National Health Tax) Έσοδα από ειδική φορολογία των καπνικών και αλκοολούχων προϊόντων Ιδιωτικές ασφάλειες Άμεσες πληρωμές από τους ασθενείς (Out-of-pocket expenses) (π.χ. Co-Payments, ετήσιο ποσό εφάπαξ για κάλυψη ιατρικών εξόδων)

34 Καταμερισμός της Χρηματοδότησης Βέλτιστες Πρακτικές Εισφορές Παρουσιάζεται πιο κάτω ο καταμερισμός της χρηματοδότησης του Συστήματος Υγείας σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες: Χώρα Φορολογία Καταμερισμός της χρηματοδότησης του Συστήματος Υγείας (%) Εισφορές (Κοινωνικές Ασφαλίσεις) Ιδιωτικές Ασφάλειες Πληρωμές από ασθενείς Άλλο Γαλλία Δανία Σουηδία Ολλανδία Γερμανία Βέλγιο Κύπρος * Πηγή: Eurostat (2012) *Μη-επιβεβαιωμένο από της ασφαλιστικές εταιρείες ποσοστό

35 Καταμερισμός της Χρηματοδότησης: Εισφορές 35

36 Καταμερισμός της Χρηματοδότησης: Εισφορές Εισηγήσεις Εισφορές: Ποιοι θα συνεισφέρουν; Βάσει των απορρεόντων της Μελέτης, διαφαίνεται ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορές συμφωνούν με την εφαρμογή ενός κοινωνικού και καθολικού Συστήματος Υγείας με υποχρεωτική συνεισφορά τόσο από το κράτος, όσο και από τους εργοδότες και τους εργαζομένους, στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων. Εντούτοις, διαφαίνεται η ανάγκη για οριστικοποίηση του σφαιρικού προϋπολογισμού και κατ επέκταση του καταμερισμού της χρηματοδότησης, πριν την ψήφιση του νομικού πλαισίου, ούτως ώστε να διασφαλίζεται ότι οι εν λόγω εισφορές θα καλύπτουν τις πραγματικές ανάγκες που δύναται να προκύψουν με την εφαρμογή του Συστήματος Υγείας. Βάσει των τάσεων και πρακτικών που εφαρμόζονται σε άλλα Συστήματα Υγείας, προτείνουμε τον καθορισμό κατώτατου και ανώτατου ορίου εισοδημάτων (ceilings) για υπολογισμό των σχετικών εισφορών. Η είσπραξη των εισφορών δύναται να διενεργείται από Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου, νοουμένου ότι θα υπάρχουν οι απαραίτητες διασφαλίσεις και εξασφαλίσεις ότι ο εν λόγω προϋπολογισμός θα αξιοποιείται αποκλειστικά για σκοπούς του τομέα της Υγείας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η δημιουργία ανεξάρτητης Εποπτικής Αρχής για παρακολούθηση του εν λόγω προϋπολογισμού απαιτεί ουσιαστική προϋπόθεση.

37 Καταμερισμός της Χρηματοδότησης: Εισφορές Εισηγήσεις Ποσοστά Αφού καθοριστεί το ύψος του προϋπολογισμού, θα πρέπει να γίνει μια ορθολογιστική αναλογιστική μελέτη σχετικά με τον καταμερισμό της χρηματοδότησης και οριστικοποίηση των ποσοστών εισφορών μετά και από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, για διασφάλιση της βιωσιμότητας του Συστήματος και αποφυγή του ενδεχόμενου αύξησης των εισφορών ή αυξομείωσης των συμπληρωμών εκ μέρους των ασθενών κάθε μερικά χρόνια. Σημειώνεται ότι οι συνεισφορές του πληθυσμού θα πρέπει να είναι ανάλογες και αντίστοιχες με τις προσφερόμενες καλύψεις ούτως ώστε οι ασθενείς να πληρώνουν για αυτό που θα λαμβάνουν. Για οριστικοποίηση των ποσοστών εισφορών, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το αυξημένο κόστος το οποίο θα καλεστούν να επωμιστούν οι επιχειρήσεις για θέματα υγείας, σε σύγκριση με τα υφιστάμενα δεδομένα. Με βάση τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις σήμερα, προτείνεται όπως σε αρχικό στάδιο της εφαρμογής του συστήματος δοθούν πιθανά φορολογικά ή άλλα κίνητρα στις επιχειρήσεις, με ιδιαίτερη έμφαση στις μικρομεσαίες επιτηρήσεις, τα οποία θα αντικατοπτρίζουν το κόστος που θα καλεστούν να επωμιστούν για θέματα υγείας.

38 Καταμερισμός της Χρηματοδότησης: Συμπληρωμή (Co-Payment) 38

39 Καταμερισμός της Χρηματοδότησης: Συμπληρωμή (Co-Payment) Βέλτιστες Πρακτικές Συμπληρωμή (Co-Payment) Όπως αναφέρεται πιο πάνω, στις πλείστες Ευρωπαϊκές Χώρες, πέραν από τις εισφορές του πληθυσμού, βάσει εισοδηματικών κριτηρίων, καθώς και ειδικής φορολογίας, παρατηρείται επιπρόσθετα, καταβολή πληρωμών από τους ασθενείς (out-of-pocket) για συγκεκριμένες ιατρικές υπηρεσίες. Παρατίθενται πιο κάτω, για σκοπούς αναφοράς, ο κατά μέσος όρος της συμπληρωμής ο οποίος παρατηρείται στις Ευρωπαικές χώρες. Σημειώνεται ότι το ύψος της συμπληρωμής διαφοροποιείται μεταξύ των χωρών. Πρωτοβάθμια περίθαλψη Ιατρικές Υπηρεσίες Επίσκεψη σε ειδικό Γενικό Ιατρό Επίσκεψη σε Ειδικό Ιατρό, μετά από παραπομπή Επίσκεψη σε Ειδικό Ιατρό, χωρίς παραπομπή Ύψος Συμπληρωμής Ενδο-νοσοκομειακή περίθαλψη (ανά ημέρα) (αφορά κάλυψη εξόδων που δεν επαφίονται με ιατρικές πράξεις, π.χ. γεύμα) Συνταγογραφημένα φάρμακα 5-10 Διαγνωστικές / Εργαστηριακές εξετάσεις 5-20

40 Καταμερισμός της Χρηματοδότησης: Συμπληρωμή (Co-Payment) Βέλτιστες Πρακτικές Συμπληρωμή (Co-Payment) Συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού εξαιρούνται από την καταβολή της συμπλρωμής, όπως για παράδειγμα, άτομα με ειδικές ανάγκες, άτομα με συγκεκριμένες χρόνιες / σπάνιες παθήσεις, εγκυμονούσες, ηλικιωμένοι, άτομα με χαμηλά εισοδήματα. Επιπρόσθετα, σε κάποιες χώρες έχει καθοριστεί ανώτατο όριο συμπληρωμών ανά ασθενή, τόσο για συνταγογραφημένα φάρμακα, όσο και για ιατρικές επισκέψεις, το ύψος του οποίου εξαρτάται από τις συμπληρωμές (co-payment) που εφαρμόζονται στη συγκεκριμένη χώρα.

41 Καταμερισμός της Χρηματοδότησης: Συμπληρωμή (Co-Payment) Εισηγήσεις Για αποφυγή τυχόν εκμετάλλευσης του Συστήματος Υγείας και πιθανών άσκοπων ή/και τακτών επισκέψεων σε πρωτοβάθμια περίθαλψη, προτείνεται η εισαγωγή επιπρόσθετων χρεώσεων / πληρωμών από μέρους των ασθενών, η οποία θα καλύπτει τον χρόνο που δύναται να αφιερώνεται ανά ιατρική πράξη και δεν έχει ήδη προϋπολογιστεί. Θεωρούμε σημαντικό όπως για οποιαδήποτε επιπρόσθετη πληρωμή υπάρχει ανώτατο όριο. Επιπρόσθετα, οι ευάλωτες ομάδες προτείνεται όπως δεν υποχρεούνται να καταβάλλουν ποσό συμπληρωμής. Το ακριβές ύψος της συμπληρωμής, δύναται να καθοριστεί από την αρμόδια αρχή, στη βάση βέλτιστων πρακτικών και αφού ποσοτικοποιηθούν οι ιατρικές πράξεις με τη μέθοδο των ομάδων συγγενών διαγνώσεων (DRGs). Ταυτόχρονα, θα πρέπει να εξεταστεί η καταβολή, εκεί και όπου παρατηρείται εκμετάλλευση του Συστήματος ή/και κατάχρηση του ή/και δεν προνοείται με βάση τα σχετικά πρωτόκολλα, ετήσιου ποσού εφάπαξ από τον ασθενή. Η πληρωμή για την εκάστοτε ιατρική πράξη προτείνεται όπως καταβάλλεται απευθείας από το Σύστημα Υγείας ενώ η πληρωμή του ποσού συμπληρωμής όπως καταβάλλεται απευθείας στον ιατρό από τον ασθενή.

42 Πρωτοβάθμια Περίθαλψη 42

43 Θεσμός Προσωπικού Ιατρού 43

44 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Ερωτήματα & Προβληματισμοί Παρότι η πλειοψηφία των εμπλεκόμενων φορέων υλοποίησης αναγνωρίζει τα οφέλη του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού, όπως για παράδειγμα, καλύτερο έλεγχο δαπανών, μείωση των περιστατικών νοσηλείας λόγω έμφασης στην πρόληψη και προαγωγή της υγείας και αποδοτικότερη αξιοποίηση ιατρών δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης, καθώς ο Προσωπικός θα ενεργεί ως «θυροφύλακας» (gatekeeper) και θα διασφαλίζει ότι ο ασθενής δεν λαμβάνει υψηλότερη εξειδίκευση από αυτή που απαιτείται, εντούτοις, εξέφρασαν ανησυχία και προβληματισμό για τον βαθμό ετοιμότητας και της καταλληλόλητας της εφαρμογής του θεσμού στην Κύπρο λόγω: 1. Περιορισμένου αριθμού ειδικών Γενικών Ιατρών στην Κύπρο 2. Πιθανότητας επηρεασμού της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας 3. Μη-ενδελεχής καθορισμού του ρόλου και των αρμοδιοτήτων που δύναται να έχουν οι Προσωπικοί Ιατροί

45 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Ερωτήματα & Προβληματισμοί 1 Αριθμός ειδικών Γενικών Ιατρών Βάσει των λεχθέντων, διαφαίνεται ότι υπάρχει έντονος προβληματισμός αναφορικά με την εφαρμογή του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού λόγω του περιορισμένου αριθμού ειδικών Γενικών Ιατρών που υπάρχουν στην Κύπρο και κατά πόσο θα μπορούν οι υφιστάμενοι ειδικοί Γενικοί Ιατροί να αναλάβουν την ευθύνη για όλους τους ασθενείς. Βάσει ερευνών και στη βάση των λεχθέντων των αρμόδιων αρχών της Κύπρου, για επιτυχή εφαρμογή του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού και κάλυψη των αναμενόμενων αναγκών, απαιτούνται περίπου 450 Ειδικοί Γενικοί Ιατροί, δεδομένο το οποίο δεν υφίσταται στην Κύπρο καθώς ο αριθμός των ειδικών Γενικών Ιατρών είναι πολύ μικρός συγκριτικά με τον αριθμό των Ειδικών Ιατρών και ως εκ τούτου, αναμένεται να αποδειχθεί ανεπαρκής για να καλύψει πλήρως τη πρωτοβάθμια περίθαλψη. Επιπρόσθετα, η πλειοψηφία των εμπλεκόμενων φορέων υλοποίησης εξέφρασε προβληματισμό σχετικά με την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων εκπαιδευτικών προγραμμάτων που διενεργούνται για εκπαίδευση στα θέματα Προσωπικού Ιατρού και κατά πόσον ακολουθούνται τα πρότυπα για απόκτηση της ειδικότητας της Γενικής Ιατρικής που ισχύουν και σε άλλες χώρες. Συγκεκριμένα, κατά την άποψη των εμπλεκόμενων φορέων, η αντικατάσταση της εκπαίδευσης που παρέχεται από διαπιστευμένους φορείς για απόκτηση της ειδικότητας της Γενικής Ιατρικής με προγράμματα κατάρτισης, εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους.

46 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Ερωτήματα & Προβληματισμοί 1 Αριθμός ειδικών Γενικών Ιατρών (συνέχεια) Επιπρόσθετα, σήμερα οι ασθενείς έχουν τη δυνατότητα εύκολης και άμεσης πρόσβασης και προς ειδικούς ιατρούς ως πρώτο σημείο επαφής για θέματα υγείας, με ίση πληρωμή, κάτι το οποίο διαφαίνεται ότι συμβάλλει καθοριστικά στους θετικούς δείκτες στον τομέα της υγείας καθώς βάσει μελετών, η Κύπρος κατέχει από τους πιο υψηλούς Δείκτες Υγείας σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου, υπάρχει έντονος προβληματισμός σε σχέση με την ανάγκη για διαφοροποίηση της εν λόγω πρακτικής.

47 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Βέλτιστες Πρακτικές Αριθμός Γενικών Ιατρών Παρατίθενται πιο κάτω ο αριθμός ιατρών ανά ειδικότητα ανά 100,000 κατοίκους όπως ισχύει σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, συγκριτικά με τα δεδομένα που ισχύουν σήμερα στην Κύπρο. Χώρα Γενικοί Ιατροί Αριθμός Ιατρών (ανά 100,000 κατοίκους) Παιδίατροι Γυναικολόγοι / Μαιευτήρες Ειδικοί Ιατροί Ειδικοί Χειρούργοι Δανία Γερμανία Γαλλία Ολλανδία Σουηδία Ηνωμένο Βασίλειο Νορβηγία Κύπρος 33 (8.75* / 24.25**) , * Αφορά ιατρούς που κατέχουν την ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής ** Αφορά ιατρούς που έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση στη Γενική Ιατρική Πηγές: Eurostat Statistics (2013), Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος, Εταιρεία Γενικής Ιατρικής, Στατιστική Υπηρεσία 2016 της Κυπριακής Deloitte Limited. Δημοκρατίας, All rights reserved.

48 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Βέλτιστες Πρακτικές Αριθμός Γενικών Ιατρών Βάσει των στοιχείων του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου, όπως παρουσιάζονται πιο κάτω, διαφαίνεται ότι η Κύπρος κατέχει πολύ μικρό ποσοστό ειδικών Γενικών Ιατρών σε σχέση με τον αριθμό των Ειδικών Ιατρών (εξαιρουμένης της ειδικότητας της Γενικής Ιατρικής). 76% Ειδικευμένοι Ιατροί (εξαιρουμένης της ειδικότητας της Γενικής Ιατρικής) % Ειδικοί Γενικοί Ιατροί Ιατροί που κατέχουν την ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής Ιατροί που έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση στη Γενική Ιατρική 16% Ανειδίκευτοι Ιατροί ή/και Εκπαιδευόμενοι Ιατροί 533 Πηγή: Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος, Εταιρεία Γενικής Ιατρικής

49 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Ερωτήματα & Προβληματισμοί 2 Πιθανότητα επηρεασμού της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας Οι εμπλεκόμενοι φορείς αναφέρθηκαν επίσης σε πιθανά προβλήματα που δύναται να προκύψουν με την εφαρμογή του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού, όπως προσδιορίζεται από το κράτος, και τα οποία δύναται να επηρεάσουν την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, όπως για παράδειγμα: Μη-έγκαιρη και αποτελεσματική διάγνωση ασθενειών Παρέμβαση των Προσωπικών Ιατρών σε συγκεκριμένους τομείς της υγείας που προϋποθέτουν εξειδίκευση Διπλή κοστολόγηση καθώς ο ασθενής μπορεί να επισκέπτεται τον Προσωπικό Ιατρό μόνο για να λάβει παραπομπή σε Ειδικό Ιατρό Καθυστέρηση στη διάγνωση και περίθαλψη περιστατικών καθώς ο ασθενής πρώτα θα επισκέπτεται τον Προσωπικό του Ιατρό και μετά από σχετική παραπομπή, να επισκέπτεται τον Ειδικό Ιατρό

50 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Ερωτήματα & Προβληματισμοί 3 Ρόλος / Αρμοδιότητες Προσωπικών Ιατρών Στα επίσημα έγγραφα και στο προσχέδιο του νομοσχεδίου, παρότι αναφέρεται ο κύριος ρόλος και οι αρμοδιότητες των Προσωπικών Ιατρών, εντούτοις, δεν υπάρχει αναφορά σε σημαντικές λεπτομέρειες σχετικά με τα καθήκοντα τους.

51 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Βέλτιστες Πρακτικές Δείκτες Υγείας Βάσει μελετών, διαφαίνεται ότι παρότι η Κύπρος είναι η μόνη Ευρωπαϊκή χώρα η οποία δεν έχει οργανωμένο Σύστημα Υγείας και διακριτή πρωτοβάθμια περίθαλψη, εντούτοις, κατέχει από τους πιο υψηλούς Δείκτες Υγείας σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την αποτελεσματικότητα, την προσβασιμότητα και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Δείκτες Υγείας Ευρωπαϊκών Χωρών Συγκεκριμένα, με βάση τη μελέτη με τίτλο Efficiency Estimates of health care systems in the EU (2015), η Κύπρος κατατάσσεται συστηματικά στις 7 πρώτες χώρες με την υψηλότερη μέση βαθμολογία αποδοτικότητας, εξετάζοντας διάφορα μοντέλα και λαμβάνοντας υπόψη σημαντικές παραμέτρους όπως το προσδόκιμο ζωής, ποσοστό θνησιμότητας, κλπ. Πηγή: Efficiency Estimates of health care systems in the EU (2015)

52 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Εισηγήσεις Βάσει των ερευνών καθώς και των λεχθέντων των αρμόδιων αρχών, διαφαίνεται ότι ο υφιστάμενος αριθμός των ειδικών Γενικών Ιατρών στην Κύπρο αποδεικνύεται ανεπαρκής για να καλύψει πλήρως την πρωτοβάθμια περίθαλψη. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν τα κριτήρια εφαρμογής του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού ως «θυροφύλακα». Με κύριο στόχο την ενίσχυση του θεσμού και αύξηση του αριθμού των ιατρών με ειδικότητα Γενικής Ιατρικής, προτείνουμε όπως δοθούν οικονομικά κίνητρα στους νέους ιατρούς και στους υφιστάμενους ιατρούς για παρακολούθηση της σωστής σχετικής επαγγελματικής κατάρτισης για απόκτηση της ειδικότητας της Γενικής Ιατρικής. Σημειώνεται ότι για διασφάλιση της υψηλής ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, θα πρέπει να εξεταστεί από τις αρμόδιες αρχές ο βαθμός αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων προγραμμάτων που διενεργούνται.

53 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Εισηγήσεις Ως άμεσο, ρεαλιστικό μέτρο και κυρίως για κάλυψη των αναμενόμενων αναγκών, προτείνουμε όπως οι ασθενείς συνεχίσουν να έχουν, όπως ισχύει σήμερα, την ελεύθερη επιλογή Προσωπικού Ιατρού, είτε ειδικού Γενικού Ιατρού είτε Ειδικού Ιατρού, ως το πρώτο σημείο επαφής, εφόσον πληρούν προκαθορισμένα κριτήρια και λάβουν τη σχετική κατάρτιση. Προτείνεται όπως δοθεί ευελιξία στους Ειδικούς Ιατρούς οι οποίοι θα επιλέξουν να ενεργούν ως Προσωπικοί Ιατροί, να συνεχίσουν να ενεργούν παράλληλα και ως Ειδικοί Ιατροί.

54 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Εισηγήσεις Με κύριο στόχο τον περιορισμό του κόστους και διατήρηση των υψηλών επιπέδων ποιότητας υπηρεσιών, προτείνουμε την εφαρμογή ασφαλιστικών δικλείδων για αποφυγή πιθανής κατάχρησης του συστήματος: Εισαγωγή συγκεκριμένων δεικτών μέτρησης της προσβασιμότητας των ασθενών (π.χ. χρόνος για προγραμματισμό ραντεβού), της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας Επιβολή Co-Payment, όπως αναφέρεται στην προηγούμενη ενότητα, για αποφυγή άσκοπων και αχρείαστων επισκέψεων Κοινοποίηση εξαιρέσεων για το πότε μπορεί ένας ασθενής να πάει απευθείας σε άλλη ειδικότητα ιατρού (π.χ. έκτακτα περιστατικά, περιστατικά όπου το πρόβλημα είναι εμφανές, π.χ. σπάσιμο ποδιού) Παρακολούθηση και έλεγχος από την αρμόδια αρχή, μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος, για εντοπισμό κατευθυνόμενων παραπομπών καθώς και διενέργεια «αχρείαστων» εξετάσεων, με βάση τα συμφωνημένα πρωτόκολλα Σημειώνεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για αποφυγή πιθανής κατάχρησης και εκμετάλλευσης του Συστήματος αποτελεί η διασφάλιση της κατάλληλης υποδομής και διαδικασιών καθώς και συνεχής και ενδελεχής παρακολούθηση του Συστήματος από τις αρμόδιες αρχές μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος.

55 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Εισηγήσεις Επιπρόσθετα, διαφαίνεται η ανάγκη διασαφήνισης και πιο ενδελεχούς επεξήγησης του ρόλου και των αρμοδιοτήτων των ιατρών της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, μέσω, για παράδειγμα: καθορισμού συγκεκριμένων πρωτοκόλλων (Referral Guidelines) σχετικά με το πότε θα πρέπει να γίνεται παραπομπή και πότε θα έχει ο ιατρός την ευελιξία να εμβαθύνει και να διερευνήσει μια ασθένεια καθορισμού των ιατρικών πράξεων που θα καλείται να διαχειριστεί η πρωτοβάθμια περίθαλψη Για διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, οι ιατροί της πρωτοβάθμιας περίθαλψης θα πρέπει να καθορίζουν το ωράριο εργασίας τους ούτως ώστε οποιαδήποτε έκτακτα περιστατικά εκτός ωρών εργασίας, να κατευθύνονται απευθείας στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών που είναι συμβεβλημένα με το Σύστημα Υγείας. Σημειώνεται ότι για επείγοντα παιδιατρικά περιστατικά, θα πρέπει τα συμβεβλημένα με το Σύστημα Υγείας, Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών, να έχουν τη δυνατότητα, σε ιατρικό προσωπικό, εξοπλισμό και υποδομή, για διαχείριση των εν λόγω περιστατικών.

56 Αριθμός Ασθενών ανά Προσωπικό Ιατρό 56

57 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Αριθμός ασθενών ανά Προσωπικό Ιατρό Ερωτήματα & Προβληματισμοί Μερίδα ιατρών εξέφρασε προβληματισμό σχετικά με τον περιορισμό του αριθμού των ασθενών ανά Προσωπικό Ιατρό, υποστηρίζοντας ότι ο αριθμός των ασθενών θα πρέπει να ρυθμίζεται από την αγορά και τους ίδιους τους ασθενείς αν κάποιος ασθενής επιθυμεί να επισκέπτεται συγκεκριμένο ιατρό και η υπηρεσία που λαμβάνει είναι άριστης ποιότητας, τότε το Σύστημα Υγείας δεν θα πρέπει να του το απαγορεύει. Βάσει του νέου προσχέδιου του νομοσχεδίου, ο κάθε Προσωπικός Ιατρός δεν θα μπορεί να έχει στον κατάλογο του πέραν των 2500 εγγεγραμμένων δικαιούχων, το οποίο εγείρει κάποια ερωτήματα και προβληματισμούς, όπως για παράδειγμα: Ο αριθμός εγγεγραμμένων δικαιούχων αφορά ενεργούς ασθενείς; Aν ναι, πως θα διευκρινίζεται ο τρόπος καθορισμού των ενεργών ασθενών (π.χ. με βάση τη συχνότητα επισκέψεων); Πώς θα γίνεται η επιλογή ασθενών σε περίπτωση που επιλέξουν να εγγραφούν σε συγκεκριμένο Προσωπικό Ιατρό περισσότεροι ασθενείς από τον μέγιστο αριθμό; Πώς θα χειρίζεται ένας Προσωπικός Ιατρός τις περιπτώσεις όπου ο αριθμός των εγγεγραμμένων ασθενών του ξεπερνά το μέγιστο αλλά προστίθεται ένα νέο μέλος οικογένειας που βρίσκεται ήδη στον κατάλογο του; Θα λαμβάνεται υπόψη η υφιστάμενη σχέση του Προσωπικού Ιατρού με την οικογένεια και θα επιτρέπεται η εγγραφή νέου μέλους της ίδιας οικογένειας έστω και αν έχει ξεπεράσει το μέγιστο αριθμό ασθενών;

58 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Αριθμός ασθενών ανά Προσωπικό Ιατρό Εισηγήσεις Αριθμός Ασθενών ανά Προσωπικό Ιατρό Αναφορικά με τον αριθμό των ασθενών ανά Προσωπικό Ιατρό και στη βάση των τάσεων που επικρατούν στον τομέα της Υγείας σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, η πλειοψηφία των εμπλεκόμενων φορέων συμφωνεί με την υιοθέτηση ασφαλιστικών δικλείδων για διασφάλιση της άμεσης, αποτελεσματικής και ποιοτικής περίθαλψης των ασθενών. Ως εκ τούτου, θεωρούμε καθοριστικής σημασίας την ενσωμάτωση συγκεκριμένων δεικτών για παρακολούθηση των τριών κύριων πυλώνων του τομέα της υγείας: την προσβασιμότητα, την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Συγκεκριμένοι δείκτες συμπεριλαμβάνονται στην ενότητα Διαχείριση της Ποιότητας (Quality Assurance).

59 Αποζημιώσεις Προσωπικού Ιατρού 59

60 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Αποζημιώσεις Προσωπικού Ιατρού Βέλτιστες Πρακτικές Αποζημιώσεις Προσωπικών Ιατρών Στις περισσότερες χώρες η κατά κεφαλήν αποζημίωση (Capitation Fee) αποτελεί βασική μορφή πληρωμής του Προσωπικού Ιατρού, η οποία προσαρμόζεται κυρίως στη βάση της ηλικίας του ασθενούς. Η αποζημίωση των Προσωπικών Ιατρών συνδυάζεται επίσης με αμοιβή για παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών (fee-forservice) για συγκεκριμένες υπηρεσίες καθώς και απευθείας πληρωμή από τους ασθενείς (out-of-pocket). Σημειώνεται ότι στο Βέλγιο, στη Γαλλία και στη Γερμανία, οι Προσωπικοί Ιατροί αμείβονται αποκλειστικά με βάση τις υπηρεσίες που προσφέρουν (fee-for-service).

61 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Αποζημιώσεις Προσωπικών Ιατρών Εισηγήσεις Αποζημιώσεις Προσωπικών Ιατρών Λαμβάνοντας υπόψη τα τοπικά δεδομένα καθώς και την απουσία σημαντικών ιστορικών δεδομένων (historical data) για καθορισμό κατά κεφαλήν αποζημίωσης (Capitation Fee) η οποία να είναι αντιπροσωπευτική των πραγματικών αναγκών φροντίδας της κάθε ηλικιακής ομάδας, προτείνεται όπως οι ιατροί της πρωτοβάθμιας περίθαλψης αποζημιώνονται για την παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών, με βάση τα σχετικά συμφωνημένα πρωτόκολλα και ιατρικές πράξεις (fee-for-service) και η πληρωμή όπως καταβάλλεται απευθείας από το Σύστημα ενώ οποιαδήποτε επιπρόσθετη πληρωμή (co-payment) όπως καταβάλλεται απευθείας από τον ασθενή. Σημειώνεται ότι με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να γίνεται και η πληρωμή για παρεχόμενες υπηρεσίες από τα διαγνωστικά και εργαστηριακά κέντρα καθώς επίσης και τα νοσηλευτήρια. Στις περιπτώσεις των νοσηλευτηρίων, σημειώνεται ότι θα πρέπει να υπάρχει ξεκάθαρος διαχωρισμός μεταξύ της πληρωμής των ιατρών και των νοσηλευτηρίων.

62 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Αποζημιώσεις Προσωπικών Ιατρών Βέλτιστες Πρακτικές Πρακτικές Αναγνώρισης & Επιβράβευσης Προσωπικών Ιατρών Σε κάποιες χώρες, παρατηρείται ότι Προσωπικοί Ιατροί, πέραν της κατά κεφαλής αποζημίωσης και του fee-for-service, έχουν τη δυνατότητα επιπρόσθετης οικονομικής αμοιβής για επίτευξη προκαθορισμένων στόχων, όπως για παράδειγμα: Εφαρμογή προληπτικών και ανιχνευτικών ελέγχων (π.χ. εμβολιασμοί, έλεγχοι για καρκίνο) Διαχείριση χρόνιων παθήσεων (π.χ. άσθμα, διαβήτης, υπέρταση, νεφρική νόσος) Αξιοποίηση ηλεκτρονικών φακέλων ασθενών Συμμόρφωση με προκαθορισμένες κλινικές κατευθυντήριες γραμμές και οδηγίες (clinical best practice) Χρόνος αναμονής για προγραμματισμό ραντεβού (waiting time) Συνταγογράφηση γενόσημων φαρμάκων Διενέργεια στοχευμένων εργαστηριακών και διαγνωστικών εξετάσεων (για αποφυγή αχρείαστων εξετάσεων) Σημειώνεται ότι σε κάποιες χώρες (π.χ. Γαλλία), οι Προσωπικοί Ιατροί λαμβάνουν επιπρόσθετο ποσό για να εργάζονται σε απομακρυσμένες περιοχές όπου υπάρχει ανεπαρκής αριθμός Προσωπικών Ιατρών Η επίτευξη των στόχων αξιολογείται στη βάση τεκμηριωμένων κλινικών αποτελεσμάτων, καθώς και σημαντικών στοιχείων και δεδομένων που καταχωρούνται στο ηλεκτρονικό σύστημα.

63 Πρωτοβάθμια περίθαλψη: Αποζημιώσεις Προσωπικών Ιατρών Εισηγήσεις Πρακτικές Αναγνώρισης & Επιβράβευσης ιατρών πρωτοβάθμιας περίθαλψης Στη βάση βέλτιστων πρακτικών και λαμβάνοντας υπόψη το σημαντικό ρόλο που δύναται να διαδραματίσουν οι ιατροί ως «θυροφύλακες» του Συστήματος Υγείας, προτείνουμε την εφαρμογή συγκεκριμένου συστήματος αξιολόγησης και παροχής επιπρόσθετων οικονομικών κινήτρων για τους ιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης, στη βάση επίτευξης συγκεκριμένων ποσοτικών στόχων. Τα κριτήρια τα οποία θα καθοριστούν στη βάση των πληθυσμιακών και επιδημιολογικών αναγκών και θα αναθεωρούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, δύναται να εστιάζουν σε τομείς που αποτελούν προτεραιότητα στον τομέα της υγείας, όπως για παράδειγμα, αξιοποίηση ηλεκτρονικών φακέλων ασθενών, εφαρμογή προληπτικών και ανιχνευτικών ελέγχων, συνταγογράφηση, κ.ά. Η παροχή οικονομικών κινήτρων δύναται να εφαρμόζεται μέσω ενός Συστήματος Μονάδων / Μορίων (Point System) όπου οι συμμετέχοντες δύναται να λαμβάνουν μονάδες / μόρια και κατ επέκταση, οικονομικά κίνητρα, για επίτευξη των προκαθορισμένων στόχων.

64 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας

65 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Ερωτήματα & Προβληματισμοί Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων εξέφρασε τον προβληματισμό της σχετικά με την ικανότητα των κρατικών αρχών για αποκλειστική διαχείριση του συστήματος, κυρίως λόγω της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας, της ελλιπούς πληροφόρησης, της ανεπάρκειας δομών και τεχνογνωσίας για ένα τέτοιο εγχείρημα, την πιθανή ρήξη μεταξύ του Υπουργείου Υγείας και άλλων αρμόδιων αρχών αναφορικά με το βαθμό αυτονομίας για λήψη αποφάσεων, καθώς και για το ρόλο που αναμένεται να διαδραματίζουν οι δυο φορείς. Επιπρόσθετα, εξέφρασαν την άποψη ότι εν τη απουσία ανταγωνισμού δύναται να δημιουργηθεί κρατικό μονοπώλιο, γεγονός που ενδεχομένως να οδηγήσει στη μη-άμεση και επαρκή ανταπόκριση στις ανάγκες των ασφαλιζόμενων. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων υποστήριξε ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες, ενδεχομένως, να είναι σε πλεονεκτικότερη θέση για να διαχειριστούν με αποτελεσματικότερο τρόπο το σύστημα, λόγω της μακρόχρονης παρουσίας τους στην τοπική αγορά και κατ επέκταση της εμπειρίας που έχουν αποκτήσει. Επίσης, με την εισαγωγή των ασφαλιστικών εταιρειών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, αναμένεται όπως δημιουργηθεί ανταγωνιστικό περιβάλλον, το οποίο ενδεχομένως να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και τον έλεγχο του κόστους.

66 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Ερωτήματα & Προβληματισμοί Προβληματισμός επίσης εκφράστηκε ότι το υφιστάμενο σύστημα που εφαρμόζει η Κύπρος τις τελευταίες δεκαετίες, με χαρακτηριστικά ενός μονό-ασφαλιστικού μοντέλου, δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις σημερινές ανάγκες και οι πλειοψηφία των συμμετεχόντων εξέφρασε την ανησυχία σχετικά με το κατά πόσο το κράτος μπορεί να διαχειριστεί ακόμη μεγαλύτερο όγκο εργασιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναφέρθηκε είναι ότι μεγάλη μερίδα δικαιούχων δωρεάν περίθαλψης από το υφιστάμενο Σύστημα Υγείας επιλέγουν να πληρώνουν για να λαμβάνουν περίθαλψη από τον ιδιωτικό τομέα, λόγω των τεράστιων λιστών αναμονής και της γενικότερης ανεπάρκειας του συστήματος.

67 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Ερωτήματα & Προβληματισμοί Επιπρόσθετα, στη βάση της μελέτης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας με τίτλο Analysis of options for purchasing market structure under the NHS: Support to the Health Reform Programme of the Government of Cyprus (2015) * η οποία εξέτασε διάφορες εναλλακτικές επιλογές ασφάλισης, διαφαίνεται ότι όλες οι επιλογές που έχουν εξεταστεί, οι οποίες αρκετές από αυτές εφαρμόζονται σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, εμπεριέχουν ποικίλους και σημαντικούς κινδύνους και εγείρουν ερωτήματα και προβληματισμούς, όπως παρουσιάζονται πιο κάτω. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι η οποιαδήποτε αναφορά σε άλλα συστήματα υγείας όπως αυτά καταγράφονται τόσο στη μελέτη του WHO καθώς και σε άλλες σχετικές μελέτες, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τα δεδομένα της Κύπρου, καθώς διαφαίνεται ότι τα δεδομένα των άλλων χωρών διαφοροποιούνται σημαντικά και δεν είναι επακριβώς συγκρίσιμα με τα τοπικά δεδομένα, κυρίως όσον αφορά το μέγεθος του πληθυσμού, τα επιδημιολογικά στοιχεία και κατ επέκταση τις ανάγκες υγείας. Τέλος, στη βάση ερευνών που έχουν γίνει σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, καθώς και των αναφορών των συμμετεχόντων, η αγορά εθελοντικής ασφάλισης επιλέγεται κυρίως από πολίτες υψηλότερου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου με αποτέλεσμα οι εν λόγω πολίτες να επωφελούνται από τις προσφερόμενες υπηρεσίες υγείας σε αντίθεση με τους πολίτες που παραμένουν ασφαλισμένοι αποκλειστικά με το Εθνικό Σύστημα Υγείας, δημιουργώντας έτσι πολίτες δύο ταχυτήτων.

68 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές *Επιλογές Ασφάλισης Αποτελέσματα Έρευνας WHO Α. ΟΑΥ: Μοναδικός Παροχέας Ασφάλισης Περιγραφή Ρίσκα Επιπτώσεις / Προϋποθέσεις Προϋποθέσεις Υποχρεωτική κάλυψη για όλο τον πληθυσμό Ο ΟΑΥ αναλαμβάνει ολόκληρο το ρίσκο της ασφάλισης Ο ΟΑΥ είναι υπόλογος στο κράτος και στο ευρύ κοινό μέσω τριμερούς εποπτείας (κυβέρνηση, εργοδότες, εργοδοτούμενοι) Επωφελείται από τις κλίμακες οικονομίας (economies of scale) Χαμηλά κόστη για το σύστημα υγείας δεν υπάρχει ανάγκη για στάθμιση κινδύνων, έξοδα για σκοπούς μάρκετινγκ, κλπ. Χαμηλά κόστη συναλλαγής Απλοποιημένη διεκπεραίωση του συστήματος Ενδεχόμενο μη-επαρκούς ανταπόκρισης στις ανάγκες των ασφαλισμένων εφόσον δεν θα υπάρχει πίεση λόγω της απουσίας ανταγωνισμού Εγείρονται ερωτηματικά αναφορικά με την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, εν τη απουσία κινήτρων για διασφάλιση της ποιότητας Η αδράνεια που χαρακτηρίζει τη δημόσια υπηρεσία Σύγκρουση μεταξύ Υπουργείου Υγείας και ΟΑΥ αναφορικά με τα καθήκοντα και ρόλους που δύναται να έχουν τα δυο μέρη Κυβέρνηση Ανάγκη για ξεκάθαρο διαχωρισμό μεταξύ των ευθυνών / ρόλων του Υπουργείου Υγείας και του ΟΑΥ Ανάγκη για εντοπισμό μηχανισμών για ενθάρρυνση της βέλτιστης απόδοσης Ανάγκη για εγκατάσταση κατάλληλου μηχανογραφικού συστήματος το οποίο θα έχει τη δυνατότητα διαχείρισης των αιτημάτων και των παρεχόμενων υπηρεσιών Ιδιωτικές Ασφαλιστικές Εταιρείες Διατήρηση των σχετικών πολιτικών, κλπ. Πιθανή μείωση των εσόδων τους Δημιουργία εναλλακτικών πακέτων ασφάλισης για κάλυψη των κενών των παρεχόμενων υπηρεσιών του Συστήματος Υγείας Πιθανές συγχωνεύσεις μεταξύ εταιρειών για διασφάλιση της βιωσιμότητας τους Ανάγκη για αλλαγή του τρόπου λειτουργίας τους για διατήρηση των κερδών τους (ανάγκη για ενίσχυση της αποτελεσματικότητας) Παροχείς Υγείας Οι ιδιώτες θα πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα (μεγαλύτερος όγκος, χαμηλότερες τιμές) αλλιώς θα χάσουν μεγάλο μερίδιο αγοράς Ανάγκη για περισσότερη αυτονομία στους δημόσιους παρόχους υγείας Ξεκάθαρος καθορισμός και κατ επέκταση διαχωρισμός των καθηκόντων / ρόλων / αρμοδιοτήτων μεταξύ του Υπουργείου Υγείας και του ΟΑΥ Διασφάλιση ισχυρού ελέγχου για αποφυγή πολιτικού ή οικονομικού αντίβαρου στον παροχέα

69 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές *Επιλογές Ασφάλισης Αποτελέσματα Έρευνας WHO Β. Ανταγωνισμός Μεταξύ Παρόχων Περιγραφή Ρίσκα Επιπτώσεις Προϋποθέσεις Δυνατότητα επιλογής ασφάλισης μεταξύ του ΟΑΥ και των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών, γεγονός που δημιουργεί ανταγωνιστικό περιβάλλον μεταξύ των δύο και ως συνέπεια ενθαρρύνει την άμεση ανταπόκριση στα αιτήματα των δικαιούχων, καθώς και την παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών Υποχρεωτική ασφάλιση σε όλο τον πληθυσμό ανεξαρτήτως προϋπάρχουσων ασθενειών, ηλικίας, κλπ. και δυνατότητα αλλαγής παρόχου με ευκολία χωρίς σημαντικό οικονομικό κόστος Εισφορές στο σύστημα από τους ασφαλισμένους στη βάση των εισοδηματικών τους κριτηρίων Πολυπλοκότητα συστήματος - προβληματισμός για την ικανότητα του κράτους να το διαχειριστεί Ελλιπής κανονιστική ικανότητα Υψηλά κόστη συναλλαγής Ενδεχόμενο μη καθορισμού ισχυρών ασφαλιστικών δικλίδων Προβληματισμοί αναφορικά με ενδεχόμενη πρόσβαση άλλων υπηρεσιών σε προσωπικά δεδομένα, καθώς και κατά τη διαδικασία εκτίμησης ρίσκου Προβληματισμός σχετικά με το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ Κυβέρνηση ως καθορίζονται στην Επιλογή Α Επιπρόσθετα: Ανάγκη για καθορισμό των ελάχιστων καλύψεων Ανάγκη για δημιουργία άλλων οργανισμών / υπηρεσιών για διαχείριση των οικονομικών πόρων, διασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού και αξιολόγησης ρίσκου, κλπ. Ανάγκη για διασφάλιση διαφάνειας σχετικά με τη διάθεση της σχετικής πληροφόρησης Ανάγκη για εναρμόνιση με τη την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία Ιδιωτικές Ασφαλιστικές Εταιρείες Διατήρηση των σχετικών πολιτικών, κλπ. Οι ιδιωτικές ασφάλειες που θα προσφέρουν τις υποχρεωτικές καλύψεις θα είναι υπό τον έντονο έλεγχο των αρμόδιων αρχών Αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας: ανάγκη για διαφάνεια και αποτελεσματικότητα για διατήρηση του κέρδους Χαμηλότερο κόστος συναλλαγών ασφαλιστής Συγχωνεύσεις μεταξύ εταιρειών (εκτός εάν ο κρατικός φορέας συμβληθεί μόνο με επιλεγμένες ασφαλιστικές εταιρείες) Παροχείς Υγείας ως καθορίζονται στην Επιλογή Α Επιπρόσθετα: Υψηλότερο κόστος συναλλαγών για τους δημόσιους παρόχους, λόγω της παρουσίας διαφόρων παρόχων Ξεκάθαρος καθορισμός του πακέτου ελάχιστων καλύψεων και των προτύπων ποιότητας Ανάγκη για καθορισμό αυστηρών κανονισμών για προστασία των δικαιούχων, για διασφάλιση της κινητικότητας των δικαιούχων, διαφάνεια στις διαδικασίες, κλπ. Στάθμιση κινδύνων Δημιουργία άλλων οργανισμών για συλλογή και καταμερισμό των χρημάτων και για διασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού Διαχωρισμός μεταξύ υποχρεωτικής και εθελοντικής ασφάλισης

70 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές *Επιλογές Ασφάλισης Αποτελέσματα Έρευνας WHO Γ. Ανταγωνισμός Μεταξύ ΟΑΥ και Ιδιωτικών Ασφαλιστικών Εταιρειών Περιγραφή Ρίσκα Επιπτώσεις Προϋποθέσεις Ανταγωνισμός μεταξύ ΟΑΥ και ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών για την παροχή των ελάχιστων καλύψεων όπως προνοούνται από το Εθνικό Σύστημα Υγείας Δύναται να αποτελέσει τη μεταβατική περίοδο κατά την οποία ο ΟΑΥ θα καλύπτει μέρος του πληθυσμού καθώς οι ιδιωτικές εταιρείες λόγω μη επαρκούς φερεγγυότητας δε θα είναι σε θέση να ασφαλίσουν αμέσως όλο τον πληθυσμό Ο ΟΑΥ δύναται να αποτελέσει δίχτυ ασφαλείας εάν η στάθμιση κινδύνου δεν είναι αντικειμενική λόγω έλλειψης στοιχείων, γεγονός που θα ενθαρρύνει τις ασφαλιστικές εταιρείες να επιλέγουν το ρίσκο τους Ως καθορίζονται στην Επιλογή Β Επιπρόσθετα: Επιλογή πληθυσμού στη βάση του ρίσκου δημιουργώντας ανισότητα στην παροχή υπηρεσιών υγείας Μεγαλύτερος βαθμός πολυπλοκότητας του συστήματος Δυσκολία της δημιουργίας ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών παροχέων Μεγαλύτερος προβληματισμός σχετικά με το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ Αποτυχία μετάβασης στην Επιλογή Β, λόγω αδράνειας ή άλλων ρυθμιστικών κενών Κυβέρνηση ως καθορίζονται στην Επιλογή Α&Β Επιπρόσθετα: Ανάγκη για διασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ Ιδιωτικές Ασφαλιστικές Εταιρείες ως καθορίζονται στην Επιλογή Β Επιπρόσθετα Ανάγκη για περισσότερη διαφάνεια για διασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα Παροχείς Υγείας ως καθορίζονται στην Επιλογή Β Ως καθορίζονται στην Επιλογή Β Επιπρόσθετα: Διασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα Διαχωρισμός μεταξύ της είσπραξης, συγκέντρωσης και διαχείρισης των κρατικών οικονομικών πόρων Ρυθμίσεις φερεγγυότητας για τον κρατικό φορέα

71 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Στη βάση της μελέτης με τίτλο Voluntary health insurance in Europe: Role and regulation (2016), στις πλείστες χώρες της Ευρώπης εφαρμόζεται υποχρεωτική ασφάλιση για όλο τον πληθυσμό η οποία παρέχει ένα πακέτο βασικών καλύψεων ενώ παράλληλα δίδεται και η δυνατότητα αγοράς ιδιωτικής συμπληρωματικής ασφάλισης. Συγκεκριμένα, στις πλείστες χώρες της Ευρώπης, οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες παρέχουν επιπρόσθετη, συμπληρωματική ασφαλιστική κάλυψη για υπηρεσίες υγείας οι οποίες δεν συμπεριλαμβάνονται στο βασικό πακέτο του Συστήματος Υγείας, όπως για παράδειγμα: άμεση και ευκολότερη πρόσβαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας, ειδικότερα σε εξω-νοσοκομειακή περίθαλψη προνόμια ενδο-νοσοκομειακής περίθαλψης (π.χ. διαμονή σε μονόκλινο δωμάτιο, επιλογή ιατρού στο νοσοκομείο) κόστος συμπληρωμής (co-payment) (π.χ. για αγορά φαρμάκων) περίθαλψη στο εξωτερικό οφθαλμολογικά και οδοντιατρικά περιστατικά, εναλλακτική ιατρική, φυσιοθεραπεία Σημειώνεται ότι στις περισσότερες χώρες, η ιδιωτική συμπληρωματική ασφάλιση δεν καλύπτει συγκεκριμένες πρόνοιες, όπως υπηρεσίες ψυχικής υγείας, επείγοντα περιστατικά και πρωτοβάθμια περίθαλψη

72 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Σημειώνεται σύμφωνα με την έρευνα Voluntary Health Insurance in Europe: Role and Regulation (2016), το ποσοστό του πληθυσμού που επιλέγει επιπρόσθετη ασφαλιστική κάλυψη διαφέρει μεταξύ των χωρών. % του πληθυσμού που καλύπτεται από Ιδιωτική Ασφάλιση, ανά χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2015) Πηγή: Voluntary Health Insurance in Europe: Role and Regulation (2016)

73 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Ερωτήματα & Προβληματισμοί Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ένα καθολικό Σύστημα Υγείας το οποίο να καλύπτει όλο τον πληθυσμό χωρίς κανένα περιορισμό ή/και διάκριση, οι συμμετέχοντες πρότειναν τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Συγκεκριμένα, πρότειναν τα πιο κάτω: Την πλήρη διαχείριση και ασφάλιση όλου του πληθυσμού θα την έχει ο οργανισμός δημοσίου δικαίου (αναφορά έχει γίνει στον ΟΑΥ) ο οποίος θα παρέχει πακέτο ελάχιστων απαιτούμενων καλύψεων. Σημαντική ανησυχία που έχει εκφραστεί είναι ότι μέχρι σήμερα δεν έχουν καθοριστεί τα ελάχιστα επίπεδα καλύψεων. Δυνατότητα επιλογής εθελοντικής ασφάλισης (voluntary health insurance) από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, σε οποιονδήποτε το επιθυμεί. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι οι απόψεις αναφορικά με τη μορφή της εθελοντικής ασφάλισης διίστανται καθώς έχουν παρατεθεί τα ακόλουθα: Παροχή συμπληρωματικής ασφάλισης για καλύψεις που δεν προνοούνται από το Εθνικό Σύστημα Υγείας, όσον αφορά την ιατρική περίθαλψη και τις συνθήκες περίθαλψης (π.χ. διαμονή σε μονόκλινο δωμάτιο, πιο άμεση πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες, κλπ.), κάλυψη της πιθανής επιπρόσθετης αμοιβής (co-payment), καθώς και πιθανής περίθαλψης στο εξωτερικό.

74 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Ερωτήματα & Προβληματισμοί Ανοιχτός ανταγωνισμός μεταξύ ΟΑΥ και ιδιωτικών ασφαλειών όπου και οι δυο φορείς θα παρέχουν τις ελάχιστες καλύψεις και η επιλογή ασφάλισης θα εναπόκειται στον κάθε ασφαλιζόμενο. Σημειώνεται ότι οι ιδιωτικές ασφάλειες δύναται να παρέχουν και τις συμπληρωματικές καλύψεις (όπως περιγράφονται πιο πάνω). Επίσης, για εφαρμογή συγκεκριμένης πρωτοβουλίας και διασφάλισης της αποτελεσματικότητας του συστήματος θα πρέπει να καθοριστούν τα ανώτατα επίπεδα κόστους στη βάση αναλογιστικών μελετών και ιστορικών δεδομένων. Σε όλες τις περιπτώσεις αναμένεται όπως οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες για να δύναται να συμμετάσχουν σε οποιοδήποτε από τα πιο πάνω, θα πρέπει να επιβεβαιώνουν ότι θα ασφαλίζουν οποιονδήποτε επιθυμεί, ανεξαρτήτως ηλικίας, προϋπάρχοντων ασθενειών, κ.α., καθώς επίσης να διασφαλίσουν ότι έχουν δημιουργήσει τις απαραίτητες δομές και ικανότητες για διαχείριση του αυξημένου όγκου εργασίας.

75 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Εισηγήσεις Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω και την ανάγκη δημιουργίας αντιπροσωπευτικών δεδομένων, προτείνεται όπως, σε αρχικό στάδιο, η διοικητική διεκπεραίωση του Συστήματος πραγματοποιείται είτε μέσω αγοράς υπηρεσιών από εξειδικευμένους φορείς, είτε μέσω της δημιουργίας ενός νέου ανεξάρτητου οργανισμού δημόσιου δικαίου, ο οποίος δύναται στη συνέχεια να μετεξελιχθεί στο φορέα διαχείρισης από μέρους του κράτους των ασφαλιστικών καλύψεων των πολιτών. Τα εν λόγω δεδομένα δύναται να αποτελέσουν τη βάση για εμπλοκή και ιδιωτικών εταιρειών ασφάλισης που επιθυμούν να συμμετάσχουν στο Γενικό Σύστημα Υγείας παρέχοντας ασφαλιστικές καλύψεις με βάση τις πρόνοιες που θα προσδιοριστούν. Με το πέρας της απαραίτητης αρχικής περιόδου, το σύστημα δύναται να μετεξελιχθεί σε πιο φιλελεύθερο, όπου θα δίδεται η ευελιξία επιλογής ασφαλιστικού φορέα από τον ιδιωτικό τομέα ή/και από τον προαναφερθέντα οργανισμό. Σημειώνεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για τη μετάβαση στο εν λόγω σύστημα ασφάλισης είναι η δημιουργία δεδομένων (historical data) και καταγραφής στοιχείων και σχετικού κόστους

76 Διοικητική Διεκπεραίωση Συστήματος Υγείας Εισηγήσεις Στο εν λόγω Σύστημα Υγείας εισηγούμαστε όπως το κράτος έχει και την ευθύνη διασφάλισης της εφαρμογής του συστήματος, λειτουργώντας ως ανεξάρτητη Εποπτική Αρχή (Supervisory Body), δηλαδή για παρακολούθηση των δεικτών αποτελεσματικότητας, εφαρμογή των πρωτοκόλλων και κατ επέκταση τη συμμόρφωση των συμβαλλόμενων με αυτά, καθώς και για υποστήριξη επιπρόσθετων στοιχείων του Συστήματος τα οποία αναμένεται όπως συμβάλουν αποτελεσματικά στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας (π.χ. εκπαίδευση και ανάπτυξη). Καθοριστικός ρόλος του Supervisory Body αποτελεί επίσης το οικονομικό σκέλος και η βιωσιμότητα του Συστήματος.

77 Καλύψεις Συστήματος Υγείας 77

78 Προτεινόμενες Καλύψεις Συστήματος Υγείας 78

79 Καλύψεις Συστήματος Υγείας Ερωτήματα & Προβληματισμοί Στη βάση των λεχθέντων και με κύριο στόχο την εφαρμογή ενός καθολικού και ισότιμου Συστήματος Υγείας, θα πρέπει να υπάρχει πλήρης κάλυψη των δικαιούχων, ανεξαρτήτως ηλικίας, κόστους ή προ-υπάρχων ασθενειών, και να καλύπτει όλο το εύρος των υπηρεσιών φροντίδας, όπως ισχύει και σε άλλα Συστήματα Υγείας Ευρωπαϊκών χωρών (π.χ. επισκέψεις, νοσηλεία, συνταγογραφημένα φάρμακα). Παρότι το προσχέδιο του νομοσχεδίου αναφέρει τις παρεχόμενες υπηρεσίες φροντίδας οι οποίες θα καλύπτονται από το Σύστημα Υγείας, εντούτοις, δεν υπάρχει αναφορά στον βαθμό κάλυψης των εν λόγω υπηρεσιών (π.χ. αν θα υπάρχει πλήρης κάλυψη ή μερική κάλυψη, κόστος συμπληρωμής). Επιπρόσθετα, το προσχέδιο του νομοσχεδίου για το Σύστημα Υγείας δεν αναφέρει συγκεκριμένα προγράμματα για πρόληψη και προαγωγή της υγείας, πέραν της προληπτικής οδοντιατρικής υγείας για παιδιά μέχρι την ηλικία των 16 ετών.

80 Καλύψεις Συστήματος Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Καλύψεις Συστήματος Υγείας Οι κύριες υπηρεσίες φροντίδας και υγείας οι οποίες καλύπτονται από το Σύστημα Υγείας, διαφαίνεται ότι είναι παρόμοιες στις πλείστες χώρες και συμπεριλαμβάνουν τα ακόλουθα: Πρωτοβάθμια φροντίδα Ενδο-νοσοκομειακή περίθαλψη Μεταφορά ασθενών για ιατρική φροντίδα (π.χ. με ασθενοφόρο) Φροντίδα υγείας από άλλους επαγγελματίες υγείας (π.χ. λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, χειροπράκτες) Ψυχολογική στήριξη για παιδιά μέχρι την ηλικία των 18 ετών Οδοντιατρική φροντίδα και πρόληψη για παιδιά μέχρι την ηλικία των 18 ετών και ευάλωτες ομάδες (π.χ. με ειδικές ανάγκες, σπάνιες παθήσεις) Συνταγογραφημένα φάρμακα

81 Καλύψεις Συστήματος Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Καλύψεις Συστήματος Υγείας Οι κύριες υπηρεσίες φροντίδας και υγείας οι οποίες καλύπτονται από το Σύστημα Υγείας, διαφαίνεται ότι είναι παρόμοιες στις πλείστες χώρες και συμπεριλαμβάνουν τα ακόλουθα (συνέχεια ): Ιατρικά βοηθήματα (π.χ. ορθοπεδικές και προσθετικές συσκευές, ακουστικά βαρηκοΐας), με συνταγή ιατρού Περίθαλψη σε κέντρα αποκατάστασης (π.χ. φυσιοθεραπεία μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο) Διενέργεια διαγνωστικών και εργαστηριακών εξετάσεων, μετά από σχετική παραπομπή ιατρού Παροχή ανακουφιστικής φροντίδας (π.χ. για διαχείριση του πόνου, για χρόνιες εξελικτικές ασθένειες) Πρόληψη και προαγωγή της υγείας Νοσηλευτική και μαιευτική φροντίδα υγείας Σημειώνεται ότι παρατηρείται διαφοροποίηση στο βαθμό / ποσοστό κάλυψης για κάποιες υπηρεσίες μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών.

82 Καλύψεις Συστήματος Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Καλύψεις Συστήματος Υγείας Επιπρόσθετα, τα Συστήματα Υγείας καλύπτουν μερικώς κάποιες υπηρεσίες φροντίδας, κυρίως μέσω ετήσιας επιχορήγησης, όπως για παράδειγμα: Οδοντιατρική φροντίδα για ενήλικες (π.χ. για οδοντιατρική προσθετική, ορθοδοντική) Οφθαλμολογικά / Οφθαλμομετρία Στις πλείστες χώρες, δεν καλύπτονται τα ακόλουθα: Ειδικές απαιτήσεις (π.χ. προσωπικό δωμάτιο σε νοσοκομείο) Αισθητικές επεμβάσεις, εκτός αν κρίνεται ιατρικά απαραίτητο Χρόνιες παθήσεις (Long-Term Care) Κατ οίκον φροντίδα (Home Care) Στις πλείστες χώρες, καλύπτονται από ξεχωριστή, κρατική κάλυψη / ασφάλιση

83 Καλύψεις Συστήματος Υγείας Εισηγήσεις Στη βάση των λεχθέντων και με κύριο στόχο την εφαρμογή ενός καθολικού και ισότιμου Συστήματος Υγείας, θα πρέπει να διασφαλιστεί η πλήρης κάλυψη των δικαιούχων, ανεξαρτήτως ηλικίας, κόστους ή προ-υπάρχων ασθενειών, καθώς και η παροχή υπηρεσιών φροντίδας και υγείας (π.χ. επισκέψεις, νοσηλεία, συνταγογραφημένα φάρμακα). Σημειώνεται ότι οι καλύψεις του Συστήματος Υγείας θα πρέπει να καθοριστούν με λεπτομέρεια αφού πραγματοποιηθεί εξειδικευμένη οικονομική και αναλογιστική μελέτη σχετικά με τον προϋπολογισμό που θα δοθεί για το Σύστημα Υγείας για διασφάλιση της βιωσιμότητας του Συστήματος. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρη αναφορά στον βαθμό κάλυψης των εν λόγω υπηρεσιών (π.χ. αν θα υπάρχει πλήρης κάλυψη ή μερική κάλυψη, κόστος συμπληρωμής). Σημειώνεται ότι θα πρέπει να εξασφαλιστούν τουλάχιστον οι καλύψεις, όπως αυτές ισχύουν σε άλλα Συστήματα Υγείας και παρουσιάζονται πιο πάνω στην ενότητα Βέλτιστες Πρακτικές

84 Καλύψεις Συστήματος Υγείας Εισηγήσεις Στη βάση των απόψεων των εμπλεκόμενων φορέων, το Σύστημα Υγείας δεν πρέπει να καλύπτει τους ακόλουθους τομείς: Ειδικές απαιτήσεις (π.χ. προσωπικό δωμάτιο σε νοσοκομείο) Αισθητικές επεμβάσεις, εκτός αν κρίνεται ιατρικά απαραίτητο Οδοντιατρικά Χρόνιες παθήσεις, οι οποίες λόγω του υψηλού κόστους, δύναται να χρηματοδοτούνται εξ ολοκλήρου από το κράτος

85 Πρόληψη & Προαγωγή της Υγείας 85

86 Προσβασιμότητα Ασθενών: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Βέλτιστες Πρακτικές Πρόληψη & Προαγωγή της Υγείας Βάσει των δεδομένων που ισχύουν στις άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες, 4,5 4 % Συνολικών Δαπανών στον τομέα της Πρόληψης & Προαγωγής της Υγείας 3,9 3,6 διαφαίνεται ότι η 3,5 3,3 Κύπρος κατέχει από τα 3 πιο χαμηλά ποσοστά δαπανών για τον τομέα της πρόληψης και προαγωγής της υγείας. 2,5 2 1,5 2,5 2,3 2 1,1 1,3 1 0,5 0 Νορβηγία Δανία Σουηδία Γαλλία Ολλανδία Γερμανία Βέλγιο Κύπρος Πηγή: Eurostat (2012)

87 Προσβασιμότητα Ασθενών: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Βέλτιστες Πρακτικές Πρόληψη & Προαγωγή της Υγείας Όπως αναφέρεται πιο πάνω, οι γενικές τάσεις στα Εθνικά Συστήματα Υγείας των ευρωπαϊκών χωρών, επιβεβαιώνουν ότι η πρόληψη και προαγωγή της υγείας είναι εξαιρετικά σημαντική και αποτελεί ευθύνη των ιατρών της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Συγκεκριμένα, τα Συστήματα Υγείας συμπεριλαμβάνουν εθνικά προγράμματα για προαγωγή της Δημόσιας Υγείας καθώς και ανιχνευτικούς και προ-συμπτωματικούς ελέγχους για συγκεκριμένες ασθένειες, βάσει ηλικίας, φύλου καθώς και των δεδομένων της συγκεκριμένης χώρας. Στις πλείστες χώρες, οι ασθενείς καλούνται μέσω ταχυδρομείου ή για τη διενέργεια του προ-συμπτωματικού / προληπτικού ελέγχου καθώς και πρόσκληση για εθελοντική συμμετοχή σε εθνικά προγράμματα για προαγωγή της δημόσιας υγείας. Σε κάποιες χώρες παρέχονται οικονομικά κίνητρα σε ιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης μέσω ενός Συστήματος Μονάδων (Points System) για παρακολούθηση και εφαρμογή των εθνικών προληπτικών και ανιχνευτικών ελέγχων Σε κάποιες χώρες έχουν δημιουργηθεί εξειδικευμένα Κέντρα Πρόληψης & Προαγωγής Υγείας (π.χ. το National Centre for Screening Monitoring στην Ιταλία) τα οποία έχουν την ευθύνη παρακολούθησης και ελέγχου των θεμάτων αυτών

88 Προσβασιμότητα Ασθενών: Θεσμός Προσωπικού Ιατρού Βέλτιστες Πρακτικές Πρόληψη & Προαγωγή της Υγείας Ενδεικτικά προγράμματα πρόληψης που εφαρμόζονται, συμπεριλαμβάνουν: Προληπτικός έλεγχος για αντιμετώπιση κοινών ασθενειών, π.χ. καρδιακές ασθένειες, νεφρική λειτουργία, διαβήτη Προ-συμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο (π.χ. μαστού, τραχήλου, προστάτη, παχέος εντέρου) Εμβολιασμοί για παιδιά και ενήλικες (π.χ. τέτανο, διφθερίτιδα, ιλαρά, γρίπη για άτομα μεγάλης ηλικίας) Διενέργεια τακτικών ιατρικών εξετάσεων / εξετάσεις ρουτίνας (Health Check-ups) Έλεγχος νεογνών για εντοπισμό μεταβολικών ασθενειών εκ γενετής Προληπτικός έλεγχος για εγκυμονούσες (8-12 ελέγχοι) Εθνικά προγράμματα για προαγωγή της Δημόσιας Υγείας τα οποία εφαρμόζονται, συμπεριλαμβάνουν: Συμβουλευτικά / εκπαιδευτικά προγράμματα για θέματα όπως τη διατροφή, το αλκοόλ, το κάπνισμα, την αντιμετώπιση και πρόληψη ασθενειών όπως η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης, κ.ά.

89 Καλύψεις Συστήματος Υγείας Εισηγήσεις Πρόληψη & Προαγωγή της Υγείας Όπως ισχύει και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, θα πρέπει να τονιστεί η σημαντικότητα και ο ρόλος των ιατρών πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην πρόληψη και προαγωγή της υγείας, μέσω της διεξαγωγής εξειδικευμένων προληπτικών και ανιχνευτικών προγραμμάτων υγείας / εξετάσεων ανά ηλικιακή ομάδα και στη βάση των πληθυσμιακών και επιδημιολογικών δεδομένων και αναγκών (π.χ. προ-συμπτωματικό έλεγχο, προκαθορισμένα / τακτικά check-ups, anti-smoking counselling, εμβολιασμοί, κ.ά.) καθώς και ουσιαστικής ενημέρωσης και διαπαιδαγώγησης των ασθενών. Με κύριο στόχο την εφαρμογή των προληπτικών και ανιχνευτικών προγραμμάτων υγείας σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό, προτείνουμε την παροχή οικονομικών κινήτρων στους ιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης για παρακολούθηση και εφαρμογή των ελέγχων, στη βάση συγκεκριμένων, προκαθορισμένων δεικτών μέτρησης / κριτηρίων (π.χ. ποσοστό συμμετοχής των ασθενών τους σε προληπτικούς ελέγχους, αριθμός εξετάσεων για καρκίνο του προστάτη, αριθμός εμβολιασμών)

90 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων

91 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Ερωτήματα & Προβληματισμοί Βάσει των λεχθέντων των εμπλεκόμενων φορέων υλοποίησης καθώς και ενδελεχούς ανάλυσης του σχετικού νομοσχεδίου και των πρακτικών που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες, διαφαίνεται ότι προκύπτουν σοβαροί προβληματισμοί σχετικά με την Αυτονόμηση των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων, όπως για παράδειγμα: Τι ορίζεται ως αυτονόμηση των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων; Ποιος δύναται να είναι ο ρόλος του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών; Ποιος θα έχει την διοικητική ευθύνη των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων και τον έλεγχο των λειτουργιών τους; Ποια δύναται να είναι η οργανωτική δομή στα Δημόσια Νοσηλευτήρια; Τι υπηρεσίες δύναται να παρέχουν τα Δημόσια Νοσηλευτήρια μετά την αυτονόμηση τους; Ποιο θα είναι το καθεστώς εργοδότησης του προσωπικού που θα στελεχώνει τα Δημόσια Νοσηλευτήρια; Ποιος θα έχει την ευθύνη καθορισμού και έγκρισης του προϋπολογισμό του κάθε Δημόσιου Νοσηλευτηρίου; Ποιοι οι τρόποι διαχείρισης της μεταβατικής περιόδου στα πλαίσια της μεταρρύθμισης; Με ποιους τρόπους θα διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων σε σχέση με τα ιδιωτικά;

92 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Ερωτήματα & Προβληματισμοί Η πλειοψηφία των εμπλεκόμενων φορέων υλοποίησης, ανέφερε ότι η πραγματική και ουσιαστική αυτονόμηση θα πρέπει να αποτελείται από τους ακόλουθους δυο πυλώνες: Διοικητική Αυτονόμηση Αφορά την αυτόνομη και αμερόληπτη λήψη αποφάσεων από τα Διοικητικά Συμβούλια ή/και Διευθυντικές Ομάδες, σε όλα τα επίπεδα, εν τη απουσία οποιωνδήποτε παρεμβολών από διάφορους εξωτερικούς παράγοντες Οικονομική Αυτονόμηση Αφορά την αυτόνομη διαχείριση των οικονομικών του εκάστοτε νοσηλευτηρίου, χωρίς την οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση κρατική παρεμβολή Βάσει των λεχθέντων, διαφαίνεται ότι οι εν λόγω προϋποθέσεις απουσιάζουν στην ολότητα τους από τα σχετικά νομοσχέδια περί αυτονόμησης και ως εκ τούτου, προτείνονται συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα πρέπει να εφαρμοστούν.

93 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Βέλτιστες Πρακτικές Οργάνωση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Στις πλείστες χώρες, έχει παρατηρηθεί ότι το μοντέλο της πλήρους αυτονόμησης δεν εφαρμόζεται καθώς τα νοσηλευτήρια αποτελούν κρατική ιδιοκτησία και αξιοποιούν κρατικούς πόρους. Το επικρατέστερο μοντέλο διοίκησης διαφαίνεται ότι είναι αυτό της ημι-αυτονόμησης, όπου οι Εποπτικές Επιτροπές (Supervisory Board), λαμβάνουν αποφάσεις αναφορικά με οικονομικά ζητήματα και θέματα λειτουργίας των νοσηλευτηρίων, και υπάρχει ταυτόχρονα κρατική παρεμβολή (ο βαθμός διαφέρει μεταξύ των χωρών), διασφαλίζοντας ότι η υγεία παραμένει κρατική παροχή και ελαχιστοποιώντας το ενδεχόμενο πιθανής χρεοκοπίας των νοσηλευτηρίων. Βάσει του ημι-αυτονομημένου τρόπου λειτουργίας, τα νοσηλευτήρια έχουν τη δικαιοδοσία να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τις λειτουργείες τους (π.χ. προσφερόμενες υπηρεσίες, αριθμός κλινών κτλ.), ενώ για στρατηγικά θέματα παρατηρείται η συμβολή της εκάστοτε κυβέρνησης (π.χ. Νορβηγία, Ισπανία και Αγγλία) Σε μεμονωμένες περιπτώσεις (π.χ. Τσεχία) παρουσιάζεται και η εμπλοκή των ασφαλιστικών εταιρειών σε μικρό βαθμό, σχετικά με τις παρεχόμενες υπηρεσίες δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης Λιγότερο σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις των ημι-αυτόνομων νοσηλευτηρίων, έχουν οι εργατικές οργανώσεις, με εξαίρεση ορισμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης όπως η Αγγλία, Νορβηγία, Πορτογαλία και Ισπανία

94 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Βέλτιστες Πρακτικές Οργάνωση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Ένα βασικό στοιχείο το οποίο έχει παρατηρηθεί σχεδόν σε όλα τα μοντέλα λειτουργίας, είναι η σύσταση Εποπτικής Επιτροπής (Supervisory Board) σε κάθε νοσηλευτήριο, στην οποία συμμετέχουν μέλη της κυβέρνησης, η οποία έχει την ευθύνη καθορισμού της Διευθυντικής Ομάδας / Διοικητικού Συμβουλίου και ασκεί συμβουλευτικό ρόλο αναφορικά με τον προϋπολογισμό και οικονομικά θέματα και επικυρώνει προτάσεις αναφορικά με στρατηγικά και λειτουργικά θέματα. Σημειώνεται ότι παρατηρείται ότι στις περιπτώσεις όπου υπάρχει ισχυρή αντιπροσώπευση των εκάστοτε κυβερνήσεων στις Εποπτικές Επιτροπές, υπάρχει σημαντική πολιτική παρέμβαση στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Επιπρόσθετα, στο κάθε νοσηλευτήριο, η Διευθυντική Ομάδα και το Διοικητικό Συμβούλιο έχει την ευθύνη: διασφάλισης της παρεχόμενης ποιότητας καθορισμού της στρατηγική εποπτείας και ελέγχου των λειτουργιών του νοσηλευτηρίου καθορισμού και κάλυψης των αναγκών στελέχωσης εισαγωγής νέων θεραπειών

95 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Βέλτιστες Πρακτικές Οργάνωση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Αναφορικά με τη διαχείριση των οικονομικών θεμάτων, παρατηρείται ότι οι πόροι για αγορά νέου ή/και εξειδικευμένου εξοπλισμού, ανακαινίσεις και νέα κτήρια, προέρχονται κυρίως από: επενδύσεις ιδιωτών εισφορές της κυβέρνησης τα αποθέματα του νοσηλευτηρίου δάνεια εισφορές / χορηγήσεις από τους διάφορους μετόχους επιχορηγήσεις από την ΕΕ (π.χ. Πορτογαλία) φιλανθρωπίες (σε μικρότερο βαθμό)

96 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Βέλτιστες Πρακτικές Οργάνωση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Αναφορικά με τα λειτουργικά έξοδα των νοσηλευτηρίων (π.χ. κόστος μισθοδοσίας), παρατηρείται η παροχή κρατικής χρηματοδότησης στη βάση των δραστηριοτήτων των νοσηλευτηρίων (activity-based funding) Οι αποφάσεις σχετικά με τις επενδύσεις κεφαλαίων αποτελούν κυρίως ευθύνη της Διευθυντικής Ομάδας / Διοικητικού Συμβουλίου και σε ιδιαίτερες περιπτώσεις, υπάρχει και η εμπλοκή του κράτους. Η διαχείριση του πλεονάσματος των νοσηλευτηρίων παρουσιάζεται να διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών. Συγκεκριμένα: Σε κάποιες περιπτώσεις (π.χ. Τσεχία, Ισπανία), τα νοσηλευτήρια υποχρεούνται να επιστρέφουν ολόκληρο το πλεόνασμα στα εκάστοτε κρατικά χρηματοδοτικά ταμεία Σε άλλες περιπτώσεις, τα νοσηλευτήρια διατηρούν το πλεόνασμα τους, είτε ολόκληρο είτε μέρος του, στη βάση περιορισμών Σε κάποιες περιπτώσεις (π.χ. Εσθονία), τα νοσηλευτήρια διατηρούν ολόκληρο το πλεόνασμα χωρίς κανένα περιορισμό

97 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας 97

98 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Εισηγήσεις Ρόλος και Αρμοδιότητες του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Αναφορικά με τον ρόλο και τις αρμοδιότητες του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας, παρατηρείται σύγκλιση απόψεων αναφορικά με το ρόλο που θα πρέπει να έχει ο εν λόγω Οργανισμός. Συγκεκριμένα, προτείνεται όπως ο Οργανισμός έχει την ευθύνη ομοιόμορφης διαχείρισης των δημόσιων νοσηλευτηρίων, χωρίς να επεμβαίνει στις καθημερινές λειτουργίες του αυτονομημένου νοσηλευτηρίου, την ευθύνη των οποίων θα έχει το εκάστοτε αυτονομημένο νοσηλευτήριο. Ο εν λόγω Οργανισμός θα πρέπει να έχει την ευθύνη παρακολούθησης και διασφάλισης της άριστης ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, την ανάπτυξη εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων καθώς και την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων συναφή με τον τομέα της υγείας. Για διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων νοσηλευτηρίων, κρίνεται απαραίτητο όπως προσδιοριστούν συγκεκριμένοι δείκτες οι οποίοι θα παρακολουθούνται σε τακτή βάση (Σημειώνεται ότι ενδεικτικά παραδείγματα δεικτών μέτρησης της αποτελεσματικότητας αναφέρονται στην ενότητα Διαχείριση της Ποιότητας ).

99 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Εισηγήσεις Στελέχωση Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Στη βάση των πρακτικών που εφαρμόζονται σε άλλα Συστήματα Υγείας, προτείνεται η συμμετοχή των ακόλουθων μελών στο Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού. Πρόεδρος 1 μέλος του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου 2 μέλη από το χώρο της Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας 2 Επαγγελματίες Υγείας 2 ως εκ της θέσης τους μέλη (Γενικό Διευθυντή των Υπουργείων Υγείας και Οικονομικών) Τον εκάστοτε Γενικό Διευθυντή και Οικονομικό Διευθυντή, χωρίς δικαίωμα ψήφου Εκπρόσωπος Ασθενών Η συμμετοχή των εν λόγω μελών στο ΔΣ του Οργανισμού προνοείται από το σχετικό Νομοσχέδιο Τον εκάστοτε Επιστημονικό Διευθυντή του Οργανισμού, χωρίς δικαίωμα ψήφου, ο οποίος θα εκπροσωπεί τα αυτόνομα νοσηλευτήρια και θα ενημερώνει τα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ για στρατηγικά και λειτουργικά θέματα Το εκάστοτε στέλεχος του Οργανισμού, για θέματα ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στα νοσηλευτήρια (Διευθυντής Διασφάλισης Ποιότητας), χωρίς δικαίωμα ψήφου

100 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Εισηγήσεις Στελέχωση Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (συνέχεια ) Σημειώνεται ότι διαφαίνεται επίσης, η ανάγκη καθορισμού πιο ενδελεχούς επεξήγησης των απαιτούμενων προϋποθέσεων για συμμετοχή στο ΔΣ, με κύριο στόχο την προσέλκυση έμπειρων και εξειδικευμένων στελεχών, τόσο από την τοπική όσο και από τη διεθνή αγορά εργασίας. Αναφορικά με τον Προέδρο του ΔΣ, προτείνουμε όπως κατέχει προηγούμενη εμπειρία, πέραν των 10 χρόνων, στη διοίκηση οργανισμών αντίστοιχου οικονομικού και διοικητικού μεγέθους, κατά προτίμηση στον τομέα της υγείας. Αναφορικά με τους 2 επαγγελματίες υγείας, προτείνουμε όπως διασαφηνιστεί ότι θα πρέπει να είναι μέλη του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου ή αντίστοιχου αναγνωρισμένου φορέα του εξωτερικού. Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό όπως διασφαλιστεί ότι η περίοδος διορισμού του ΔΣ η οποία καθορίζεται στα 5 έτη με δυνατότητα επαναδιορισμού για ακόμη 5 έτη, δε συμπίπτει με την αλλαγή της εκάστοτε κυβέρνησης, γεγονός που θα περιορίσει τυχόν παρεμβολές από το εκάστοτε κυβερνών πολιτικό κόμμα.

101 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Εισηγήσεις Ευθύνες ΔΣ του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Με βάση τις πρόνοιες του παρόντος νομοσχεδίου, το ΔΣ συστήνει και εποπτεύει την Επιτροπή Κλινικού Ελέγχου, η οποία καταρτίζεται από το Επιστημονικό Συμβούλιο του Οργανισμού. Η εν λόγω Επιτροπή δύναται να έχει την ευθύνη διασφάλισης της ποιότητας και ασφάλειας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στα δημόσια νοσηλευτήρια και διενέργειας κλινικών ελέγχων στα νοσηλευτήρια. Επιπρόσθετα, με βάση τις καλές πρακτικές του τομέα που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία στο εξωτερικό, προτείνεται η σύσταση επιπρόσθετων Επιτροπών οι οποίες αναμένεται ότι θα ενισχύσουν το ρόλο και την αποτελεσματικότητα του Διοικητικού Συμβουλίου και θα συμβάλουν καταλυτικά στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας: Επιτροπή Επαγγελματικής Δεοντολογίας (Ethics & Professional Conduct Committee), για καθορισμό και διασφάλιση της εφαρμογής συγκεκριμένων κανόνων δεοντολογίας οι οποίοι θα πρέπει να διέπουν το ιατρικό, παραϊατρικό και διοικητικό προσωπικό Επιτροπή Διασφάλισης Ποιότητας & Ασφάλειας (Quality & Patient Safety Committee), για διασφάλιση της εφαρμογής συγκεκριμένων προτύπων ποιότητας και πρωτοκόλλων

102 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Εισηγήσεις Οργανωτική Δομή του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Στη βάση των προνοιών του προτεινόμενου νομοσχεδίου, διαφαίνεται ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρη διασαφήνιση του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας. Ως εκ τούτου, προτείνεται ο σχεδιασμός και οριστικοποίηση της οργανωτικής δομής και μοντέλου λειτουργίας του Οργανισμού, με ξεκάθαρα επίπεδα ιεραρχίας και γραμμές αναφοράς καθώς και το ρόλο και τις αρμοδιότητες των διαφόρων τμημάτων, με κύριο στόχο τη διασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης και εύρυθμης λειτουργίας του.

103 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Εισηγήσεις Στελέχωση Διευθυντικής Ομάδας του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Στη βάση των πρακτικών που εφαρμόζονται σε άλλα Συστήματα Υγείας, προτείνεται όπως η Διευθυντική Ομάδα του Οργανισμού, απαρτίζεται από τα ακόλουθα μέλη: Οικονομικός Διευθυντής (Financial Controller) Επιχειρησιακός Διευθυντής Ανώτερος Επιστημονικός Διευθυντής (Chief Medical Officer - CMO), ο οποίος θα έχει συμβουλευτικό ρόλο αναφορικά με επιστημονικά θέματα που αφορούν τα Νοσηλευτήρια υπό την εποπτεία του Οργανισμού. Ανώτερος Εκπρόσωπος των Νοσηλευτών (Chief Nursing Officer CNO), ο οποίος θα έχει υπό την ευθύνη του το νοσηλευτικό προσωπικό και θα παρέχει υποστήριξη στον Ανώτερο Επιστημονικό Διευθυντή, διασφαλίζοντας την παροχή άριστης ποιότητας φροντίδας. Διευθυντής Διασφάλισης Ποιότητας (Quality Assurance Manager), ο οποίος θα έχει την ευθύνη εποπτείας των νοσηλευτηρίων για διασφάλιση της άριστης ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών

104 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Εισηγήσεις Στελέχωση Διευθυντικής Ομάδας του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (συνέχεια ) Προτείνεται επιπρόσθετα, η δημιουργία επιπρόσθετων υποστηρικτικών Τμημάτων (enabling functions), τα οποία δύναται να παρέχουν υπηρεσίες στα δημόσια νοσηλευτήρια, με κύριο στόχο την εύρυθμη λειτουργία τους καθώς και εντοπισμό και αξιοποίηση τυχόν συνεργειών: Τμήμα Operations & Capacity Planning Τμήμα Διαχείρισης Ποιότητας Τμήμα Διαχείρισης & Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Τμήμα Πληροφορικής & Συστημάτων Τμήμα Λογιστηρίου Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου Τμήμα Αγορών Τμήμα Εξυπηρέτησης Ασθενών & Διαχείρισης Παραπόνων

105 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Εισηγήσεις Ρόλος & Αρμοδιότητες Διευθυντικής Ομάδας του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας Βάσει των προνοιών του νομοσχεδίου, διαφαίνεται η ανάγκη καθορισμού πιο ενδελεχούς επεξήγησης του ρόλου και των αρμοδιοτήτων των μελών της Διευθυντικής Ομάδας, όπως για παράδειγμα του Επιχειρησιακού Διευθυντή. Σημειώνεται ότι στη βάση πρακτικών που εφαρμόζονται σε άλλα Συστήματα Υγείας, ο ρόλος του Επιχειρησιακού Διευθυντή δύναται να συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη διαμόρφωση πολιτικών και διαδικασιών για λειτουργικά θέματα, θέματα αξιολόγησης των αναγκών στελέχωσης και κατανομής του προσωπικού των νοσηλευτηρίων, αποτελεσματική αξιοποίηση και αναβάθμιση των υποδομών του Οργανισμού, καθώς και την ορθολογιστική και πλήρης αξιοποίηση των κλινών (operations and capacity planning). Επιπρόσθετα, ευθύνη της Διευθυντικής Ομάδας του Οργανισμού προτείνεται όπως αποτελεί ο σχεδιασμός και η οριστικοποίηση ενός μοντέλου οργανωτικής δομής, το οποίο θα αποτελέσει τη βάση για διαμόρφωση της οργανωτικής δομής και το μοντέλο λειτουργίας του εκάστοτε νοσηλευτηρίου, συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων ιεραρχίας, των γραμμών αναφοράς καθώς και το ρόλο των διαφόρων τμημάτων. Σημειώνεται ότι το εν λόγω, θα πρέπει να προηγηθεί της ψήφισης του νομικού πλαισίου, ούτως ώστε να διασφαλίζεται ότι το πλαίσιο εξυπηρετεί τις πραγματικές λειτουργικές ανάγκες του εκάστοτε νοσηλευτηρίου.

106 Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων 106

107 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Η Διευθυντική Ομάδα (ΔΟ) των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων προτείνεται όπως στελεχώνεται από τα ακόλουθα μέλη: Γενικός Διευθυντής Νοσηλευτηρίου Επιστημονικός Διευθυντής Οικονομικός Διευθυντής (ανάλογα με το μέγεθος του εκάστοτε νοσηλευτηρίου) Ανώτερος Εκπρόσωπος των Νοσηλευτών Διευθυντής Διασφάλισης Ποιότητας Στελέχη υποστηρικτικών τμημάτων (π.χ. Τμήμα Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού, Τμήμα Πληροφορικής & Συστημάτων, Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου, Τμήμα Operations & Planning) Με βάση τις πρόνοιες του σχετικού νομοσχεδίου και μέχρι την πλήρη οικονομική αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων, η Διευθυντική Ομάδα του εκάστοτε νοσηλευτηρίου θα καθορίζεται με διάταγμα του Υπουργού Υγείας, κατόπιν εισήγησης του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού. Μετά την αυτονόμηση, προτείνεται όπως όπως την αποκλειστική ευθύνη καθορισμού της ΔΟ του εκάστοτε νοσηλευτηρίου έχει το ΔΣ του Οργανισμού. Η συμμετοχή των εν λόγω μελών στη ΔΟ των Νοσηλευτηρίων προνοείται από το σχετικό Νομοσχέδιο

108 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Επιπρόσθετα, προτείνεται όπως η Διευθυντική Ομάδα του εκάστοτε νοσηλευτηρίου έχει την αποκλειστική ευθύνη διαχείρισης και διεύθυνσης του νοσηλευτηρίου και συγκεκριμένα, για θέματα που αφορούν: τις λειτουργίες του νοσηλευτηρίου, π.χ. καθημερινά ζητήματα, προσλήψεις και διαχείριση προσωπικού, κλπ. την παροχή ιατρικών και νοσηλευτικών υπηρεσιών, μετά από διαβούλευση με την Επιστημονική Επιτροπή του νοσηλευτηρίου τον καθορισμό και τη διαχείριση του προϋπολογισμού. Σημειώνεται ότι μετά το πέρας της μεταβατικής περιόδου, αναμένεται όπως πέραν της διασφάλισης της ορθής διαχείρισης του προϋπολογισμού, έχει την κατεξοχήν ευθύνη του καθορισμού του, επιτυγχάνοντας έτσι πλήρης οικονομική αυτονόμηση.

109 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Οργανωτική Δομή Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Με στόχο την εύρυθμη λειτουργία των Νοσηλευτηρίων, προτείνεται η σύσταση των ακόλουθων επιτροπών και τμημάτων, τα οποία θα λειτουργούν υπό την ευθύνη και εποπτεία της Διευθυντικής Ομάδας του κάθε νοσηλευτηρίου Επιστημονική Επιτροπή η οποία να είναι υπεύθυνη να συμβουλεύει τις Διευθυντικές Ομάδες και το Επιστημονικό Συμβούλιο του Οργανισμού για θέματα επιστημονικής λειτουργίας, επιστημονικού προγραμματισμού και στρατηγικής του εκάστοτε νοσηλευτηρίου Υποστηρικτικά Τμήματα (π.χ. Τμήμα Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού, Τμήμα Πληροφορικής & Συστημάτων, Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου, Τμήμα Operations & Planning) τα οποία θα λαμβάνουν υποστήριξη από τα αντίστοιχα τμήματα σε επίπεδο Οργανισμού και αναμένεται όπως συμβάλουν καταλυτικά στη διασφάλιση της εύρυθμης καθημερινής λειτουργίας, οργάνωσης και προγραμματισμού των νοσηλευτηρίων

110 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Καθεστώς Εργοδότησης Με γνώμονα την εύρυθμη λειτουργία των νοσηλευτηρίων και με απώτερο στόχο την αλλαγή της νοοτροπίας και κουλτούρας του δημόσιου τομέα στην Κύπρο, προτείνεται η σύναψη συμβάσεων εργοδότησης, μεταξύ του προσωπικού και του Οργανισμού. Συγκεκριμένα, προτείνεται όπως ο Οργανισμός έχει την ευελιξία να προσφέρει εναλλακτικούς όρους εργοδότησης με ευνοϊκότερους όρους απασχόλησης και πιο ελκυστικά πακέτα απολαβών, τα οποία: θα συνάδουν με τις τάσεις της αγοράς θα αντικατοπτρίζουν την πραγματική αξία και προσφορά του προσωπικού, σε αντίθεση με την ολιστική προσέγγιση που ακολουθείται σήμερα θα καθοριστούν έπειτα από διεξαγωγή συγκριμένης μελέτης. Σημειώνεται ότι στα πλαίσια της μεταβατικής περιόδου, το κόστος μισθοδοσίας του εκάστοτε νοσηλευτηρίου προτείνεται όπως καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, μέχρι και την οικονομική και διοικητική αυτονόμηση και ακολούθως αναμένεται να είναι αποκλειστική ευθύνη του ίδιου του νοσηλευτηρίου

111 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Καθεστώς Εργοδότησης Προσωπικού Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Παρατηρείται ότι στο παρόν νομοσχέδιο, δε γίνεται αναφορά στο καθεστώς εργοδότησης ή/και τους όρους απασχόλησης του προσωπικού που θα στελεχώνει τα δημόσια νοσηλευτήρια. Προτείνεται όπως την ευθύνη καθορισμού και διαμόρφωσης των όρων απασχόλησης του προσωπικού έχει ο Οργανισμός, μέσω έκδοσης σχετικών Κανονισμών. Θεωρούμε επίσης σημαντικό για σκοπούς της αναμενόμενης μεταβατικής περιόδου, όπως οι συγκεκριμένοι όροι καθοριστούν στη λεπτομέρεια τους, πριν την ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου.

112 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Καθεστώς Εργοδότησης Προσωπικού Δημόσιων Νοσηλευτηρίων (συνέχεια ) Βάσει των λεχθέντων των εμπλεκόμενων φορέων υλοποίησης, προτείνεται όπως δοθεί στο υφιστάμενο προσωπικό των δημόσιων νοσηλευτηρίων η επιλογή σύναψης νέας σύμβασης εργασίας ή παραμονής τους ως δημόσιοι υπάλληλοι στο νοσηλευτήριο, διατηρώντας τους υφιστάμενους όρους απασχόλησης τους. Για στήριξη της εν λόγω πρωτοβουλίας και αποφυγή δημιουργίας δύο κατηγοριών προσωπικού στα νοσηλευτήρια, γεγονός που δύναται να δημιουργήσει σημαντικά λειτουργικά προβλήματα, προτείνεται όπως δοθούν συγκεκριμένα κίνητρα στο προσωπικό, όπως, για παράδειγμα, παροχή κινήτρων για εθελοντική πρόωρη αφυπηρέτηση. Επιπρόσθετα, με κύριο στόχο την προσέλκυση νέων στελεχών και τη «μεταφορά» του υφιστάμενου προσωπικού στο νέο καθεστώς εργοδότησης, προτείνεται όπως δοθεί στον Οργανισμό η ευελιξία να προσφέρει πιο ελκυστικά πακέτα απολαβών καθώς και ευνοϊκότερους όρους απασχόλησης, που συνάδουν με τις τάσεις της αγοράς και τα οποία θα αντικατοπτρίζουν την πραγματική αξία και προσφορά του προσωπικού Σημειώνεται ότι το νέο προσωπικό το οποίο θα προσλαμβάνεται για κάλυψη αναγκών στελέχωσης, θα εργοδοτείται απευθείας από τον Οργανισμό μέσω της υπογραφής των προαναφερθέντων συμβολαίων και όχι ως δημόσιοι υπάλληλοι.

113 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Απολαβές & Κίνητρα Προσωπικού Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Αναφορικά με τις μισθολογικές απολαβές του προσωπικού, προτείνεται ο καθορισμός, από τον Οργανισμό, συγκεκριμένων επιπέδων ιεραρχίας (π.χ. Junior Consultant, Consultant, Senior Consultant, Discipline Director), καθώς και των αντίστοιχων κλιμάκων μισθοδοσίας, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα του τομέα. Πέραν των μισθολογικών απολαβών, δύναται να υπάρχει ειδική ρύθμιση για παροχή χρηματικής αποζημίωσης για εργασία κατά τις μη-συνήθης ώρες (unsocial hours), καθώς και για το χρόνο που βρίσκονται σε αναμονή (on-call). Ως αναφέρεται και πιο πάνω, τα εν λόγω δύναται να καθοριστούν έπειτα από διεξαγωγή συγκριμένης μελέτης. Επιπρόσθετα, αναμένεται όπως ο Οργανισμός έχει την ευελιξία καθορισμού και παροχής επιπρόσθετων χρηματικών κινήτρων (π.χ. φιλοδώρημα) στο προσωπικό των νοσηλευτηρίων, στη βάση προκαθορισμένων ποιοτικών και ποσοτικών κριτηρίων σχετικά με την αποτελεσματικότητα του νοσηλευτηρίου. Σημειώνεται ότι σε πρώτη φάση, το κόστος μισθοδοσίας του εκάστοτε νοσηλευτηρίου δύναται να καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό μέχρι και την οικονομική και διοικητική αυτονόμηση και ακολούθως θα είναι αποκλειστική ευθύνη του ίδιου του νοσηλευτηρίου.

114 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Στελέχωση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Στη βάση της προτεινόμενης εισήγησης, διαφαίνεται ότι για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, τα νοσηλευτήρια θα στελεχώνονται από δυο κατηγορίες προσωπικού: το προσωπικό το οποίο εξακολουθεί να είναι υπό το καθεστώς της δημόσιας υπηρεσίας, καθώς και το προσωπικό το οποίο έχει δεχθεί τους νέους όρους εργοδότησης και εργοδοτείται απευθείας από τον Οργανισμό. Ως εκ τούτου και με κύριο στόχο την εύρυθμη λειτουργία των νοσηλευτηρίων, κρίνεται απαραίτητος ο σωστός προγραμματισμός και η οργάνωση του χρόνου εργασίας του προσωπικού. Για εντοπισμό της απαραίτητης οργανωσιακής ικανότητας (organizational capability) ανά τομέα ή/και θέση εργασίας (π.χ. απαιτούμενες γνώσεις / ικανότητες / δεξιότητες / συμπεριφορές) και εντοπισμό των πραγματικών αναγκών στελέχωσης, στη βάση της νέας οργανωτικής δομής και του υφιστάμενου Vs. υπολογιζόμενου όγκου εργασίας, προτείνεται η πραγματοποίηση εξειδικευμένης μελέτης προγραμματισμού και στελέχωσης ανθρώπινου δυναμικού (manpower planning), τόσο σε επίπεδο Οργανισμού όσο και σε επίπεδο νοσηλευτηρίων. Σημειώνεται ότι την ευθύνη καθορισμού των συνήθων ωρών εργασίας του προσωπικού καθώς και την παροχή κινήτρων στο προσωπικό το οποίο θα συνεχίσει να εργάζεται υπό το καθεστώς της δημόσιας υπηρεσίας για να εργάζονται με ευέλικτο ωράριο ή/και απογευματινές ώρες, δύναται να έχει ο Οργανισμός

115 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Στελέχωση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων (συνέχεια..) Σημειώνεται ότι την ευθύνη για κάλυψη των αναγκών στελέχωσης που εντοπίζονται στα νοσηλευτήρια, δύναται να έχει το εκάστοτε νοσηλευτήριο, στη βάση πολιτικής και διαδικασίας Επιλογής & Πρόσληψης, η οποία θα σχεδιαστεί σε επίπεδο Οργανισμού. Στη βάση των αναγκών των νοσηλευτηρίων υπό την ευθύνη του, προτείνεται όπως ο Οργανισμός έχει την ευελιξία για αγορά υπηρεσιών από επιστημονικό προσωπικό, τόσο από την τοπική όσο και από τη διεθνή αγορά εργασίας, καθώς και τη μετακίνηση προσωπικού μεταξύ των νοσηλευτηρίων για κάλυψη αναγκών στελέχωσης.

116 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Λειτουργίες Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Στη βάση των απόψεων των εμπλεκόμενων φορέων, διαφαίνεται η ανάγκη καθορισμού και ενδελεχούς διασαφήνισης των υπηρεσιών που δύναται να παρέχουν τα αυτονομημένα δημόσια νοσηλευτήρια. Προτείνεται όπως γίνει ξεκάθαρος διαχωρισμός μεταξύ της εξω-νοσοκομειακής και ενδο-νοσοκομειακής περίθαλψης και όπως προσδιοριστούν οι ιατροί που δύναται να έχουν κλινικό ρόλο και αυτοί που δύναται να παρέχουν πρωτοβάθμια περίθαλψη, το οποίο θα συμβάλει σε στοχευμένη αξιοποίηση της εξειδίκευσης του ιατρικού προσωπικού καθώς και στην παροχή αποτελεσματικότερων υπηρεσιών υγείας και ενίσχυση της προσβασιμότητας Επιπρόσθετα, κρίνεται σημαντικό όπως διασαφηνιστεί ο ρόλος των δημόσιων νοσηλευτηρίων σε σχέση με το Ακαδημαϊκό / Πανεπιστημιακό τομέα. Για την μετεξέλιξη των συγκεκριμένων νοσηλευτηρίων σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία, θα πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις και πτυχές που θα διασφαλίζουν την αποτελεσματική εξυπηρέτηση του ασθενή. Προτείνεται όπως δοθεί το δικαίωμα στους κλινικούς ιατρούς να συμμετάσχουν σε ακαδημαϊκές δραστηριότητες και τους ακαδημαϊκούς ιατρούς να αξιοποιούν την τεχνογνωσία των πανεπιστημιακών νοσοκομείων για σκοπούς έρευνας και συνεχούς ανάπτυξης.

117 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Φάρμακα & Αναλώσιμα στα Δημόσια Νοσηλευτήρια Αναφορικά με τη διάθεση φαρμάκων και αναλωσίμων στα δημόσια νοσηλευτήρια, προτείνουμε όπως καθοριστούν συγκεκριμένα πρωτόκολλα από τις εκάστοτε Επιστημονικές Εταιρείες. Σημειώνεται ότι ως ακολούθως, νοείται ότι ο Οργανισμός με βάση τα αντίστοιχα πρωτόκολλα, θα συμμετέχει σε διαδικασία παραλαβής προσφορών για φαρμακευτική αγωγή και αναλώσιμα. Οι σχετικές εγκρίσεις θα δίδονται από τον Οργανισμό και θα πρέπει να εφαρμόζονται αυστηρές διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου.

118 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Προϋπολογισμός Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Για καθορισμό του απαιτούμενου προϋπολογισμού για σωστή διαχείριση και λειτουργία των νοσηλευτηρίων, καθώς και της τιμολογιακής πολιτικής που δύναται να εφαρμοστεί, προτείνεται η διεξαγωγή εξειδικευμένης χρηματοοικονομικής μελέτης η οποία δύναται να προσδιορίσει τόσο το υφιστάμενο κόστος λειτουργίας του κάθε νοσηλευτηρίου / ιατρικής μονάδας όσο και το πώς αυτό δύναται να διαφοροποιηθεί στη βάση της νέας, προτεινόμενης οργανωτικής δομής και τρόπου λειτουργίας των νοσηλευτηρίων. Επιπρόσθετα, διαφαίνεται η ανάγκη ξεκάθαρου καθορισμού μιας μεταβατικής περιόδου, η οποία αναμένεται να διαρκέσει 3-4 χρόνια, κατά την οποία τα δημόσια νοσηλευτήρια θα απεξαρτοποιηθούν σταδιακά από τον κρατικό προϋπολογισμό μέσω της παροχής κρατικής κλιμακωτής οικονομικής στήριξης εντός του καθορισμένου χρονικού πλαισίου, το οποίο θα δώσει τον απαραίτητο χρόνο αλλά και τους απαιτούμενους πόρους για να μπορούν τα δημόσια νοσηλευτήρια να ανταγωνιστούν, επί ίσοις όροις, τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια.

119 Διοικητική Μεταρρύθμιση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων: Διοίκηση Δημόσιων Νοσηλευτηρίων Εισηγήσεις Προϋπολογισμός Δημόσιων Νοσηλευτηρίων (συνέχεια..) Μετά το πέρας της εν λόγω μεταβατικής περιόδου, προτείνεται όπως τα νοσηλευτήρια λειτουργούν οικονομικά αυτόνομα, ως ανεξάρτητα κέντρα κόστους (Cost Centres), και έχουν την απόλυτη ευθύνη καθορισμού και διαχείρισης του προϋπολογισμού τους, συμπεριλαμβανομένου της εξασφάλισης και διαχείρισης των εσόδων και εξόδων τους. Αναφορικά με τα περιουσιακά στοιχεία (ακίνητη και κινητή περιουσία), προτείνεται όπως τη διαχείριση και συντήρηση αυτών έχει ο Οργανισμός και όπως γίνεται μακροχρόνια μίσθωση προς το εκάστοτε αυτονομημένο νοσηλευτήριο, με βάση τις τάσεις της τοπικής αγοράς, με κύριο στόχο τη δυνατότητα ανταγωνισμού τους, επί ίσοις όροις, με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια.

120 Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων & Εξειδικευμένων Παθήσεων

121 Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων & Εξειδικευμένων Παθήσεων Ερωτήματα & Προβληματισμοί Βάσει των λεχθέντων των εμπλεκόμενων φορέων υλοποίησης, καίριο θέμα για την εφαρμογή ενός καθολικού και οικονομικά βιώσιμου Συστήματος Υγείας, αποτελεί, η αποτελεσματική διαχείριση των χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων. Συγκεκριμένα, τόσο ο καθορισμός των εν λόγω παθήσεων καθώς και ο τρόπος διαχείρισης και οικονομικής τους στήριξης, αποτελεί σημαντική προϋπόθεση.

122 Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων & Εξειδικευμένων Παθήσεων Βέλτιστες Πρακτικές Κέντρα Αναφοράς Στις πλείστες Ευρωπαϊκές χώρες, παρατηρείται η δημιουργία «Κέντρων Αναφοράς» ή «Κέντρων Εξειδίκευσης» για αποτελεσματική διαχείριση συγκεκριμένων ασθενειών όπως: σπάνιες ασθένειες χρόνιες παθήσεις (π.χ. διαβήτης) κρίσιμα περιστατικά (π.χ. εντατική νεογνών, μεταμοσχεύσεις, κλπ.) κοινά περιστατικά (π.χ. καρκίνος) Τα εν λόγω Κέντρα, έχουν δημιουργηθεί με κύριο στόχο τη βελτιστοποίηση της ποιότητας και ασφάλειας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, για παροχή υπηρεσιών, αξιοποιώντας την εμπειρία και τεχνογνωσία εξειδικευμένων επαγγελματιών υγείας καθώς και σχετικού τεχνολογικού εξοπλισμού και υποδομών. Η δημιουργία των «Κέντρων Αναφοράς» βασίζεται κυρίως στις επιδημιολογικές ανάγκες του πληθυσμού, την πολυπλοκότητα της ασθένειας και το κόστος περίθαλψης ανά ασθενή/θεραπεία λόγω της ανάγκης για συγκεκριμένη γνώση και εμπειρία ή/και χρήση εξειδικευμένου ή ακριβού μηχανήματος

123 Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων & Εξειδικευμένων Παθήσεων Βέλτιστες Πρακτικές Κέντρα Αναφοράς Επιπρόσθετα, πέραν των τοπικών «Κέντρων Αναφοράς», παρατηρείται η δημιουργία Ευρωπαϊκών «Κέντρων Αναφοράς» (European Reference Centres) τα οποία συνεργάζονται μεταξύ τους, ειδικότερα για τις σπάνιες ασθένειες, για ανταλλαγή γνώσεων, εξειδίκευσης, τεχνογνωσίας, εμπειρίας, ιατρικής επιμόρφωσης και εξειδικευμένων πόρων. Διαφαίνεται επίσης ότι υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια ( High Level Group on Health Services and Medical Care ) τα οποία αναμένεται όπως πληρούν τα Κέντρα για να μπορούν να θεωρούνται «Κέντρων Αναφοράς», όπως για παράδειγμα: ο όγκος των σχετικών ασθενειών η δυνατότητα τους για διάγνωση και κατ επέκταση η διαχείριση των σχετικών ασθενειών με καλά αποτελέσματα διατηρώντας υψηλά επίπεδα ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών η παροχή υπηρεσιών πολλαπλών ειδικοτήτων η συνεισφορά τους τόσο στον ερευνητικό κόσμο μέσω δημοσιεύσεων όσο και στην εκπαίδευση

124 Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων & Εξειδικευμένων Παθήσεων Εισηγήσεις Βάσει των πρακτικών που εφαρμόζονται στο εξωτερικό, για διαχείριση χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων, προτείνεται η μετεξέλιξη συγκεκριμένων νοσηλευτηρίων / κλινικών σε «Κέντρα Αναφοράς», στη βάση των πληθυσμιακών και επιδημιολογικών δεδομένων και αναγκών της Κύπρου. Με τη δημιουργία «Κέντρων Αναφοράς» αναμένεται όπως επιτευχθεί αποτελεσματική διαχείριση των χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων, που εξυπακούουν υψηλό κόστος θεραπείας και εξειδίκευση, καθώς θα είναι επανδρωμένα με εξειδικευμένο προσωπικό, τόσο από την εγχώρια όσο και από τη διεθνή αγορά εργασίας, και τον κατάλληλο τεχνολογικό και ιατρικό εξοπλισμό. Για σπάνιες ή εξειδικευμένες ασθένειες όπου δεν υπάρχει σχετική τεχνογνωσία και εξειδίκευση στη Κύπρο, προτείνεται όπως υπάρχει η ευελιξία για μεταφορά του ασθενή στο εξωτερικό σε ανάλογο «Κέντρο Αναφοράς», το κόστους του οποίου θα καλύπτεται από το Σύστημα Υγείας Σημειώνεται ότι για διαχείριση και περίθαλψη των χρόνιων, σπάνιων ή εξειδικευμένων παθήσεων, λόγω του υψηλού κόστους περίθαλψης που εμπεριέχουν, το οποίο ξεπερνά με βάση την Αρμόδια Αρχή τα 330,000, ,000,000 τον χρόνο, προτείνεται η αποκλειστική χρηματοδότηση και οικονομική στήριξη από το κράτος.

125 Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων & Εξειδικευμένων Παθήσεων Εισηγήσεις Σημειώνεται ότι οι χρόνιες, σπάνιες και εξειδικευμένες παθήσεις θα πρέπει να καθοριστούν από τους αρμόδιους φορείς έπειτα από διαβούλευση με τις εκάστοτε Επιστημονικές Εταιρείες, αλλά δύναται να συμπεριλαμβάνουν παθήσεις στους πιο κάτω τομείς: Ογκολογικά Περιστατικά Εντατική νεογνών / Παίδων / Παιδιατρικά Περιστατικά Αιματολογικές παθήσεις Ρευματολογικές παθήσεις Νεφρολογικές παθήσεις Νευρολογικές παθήσεις Μυοσκελετικές ασθένειες Αναπηρίες / Αποκατάσταση Χρόνιος πόνος Αφού καθοριστούν οι χρόνιες, σπάνιες και εξειδικευμένες παθήσεις, θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρος διαχωρισμός από την αρμόδια αρχή σχετικά με το ποιες παθήσεις θα διαχειρίζονται τα «Κέντρα Αναφοράς» και ποιες θα αποτελούν ευθύνη του ευρύτερου τομέα της υγείας

126 Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων & Εξειδικευμένων Παθήσεων Εισηγήσεις Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί και ο καθορισμός συγκεκριμένων κριτηρίων, βάσει διεθνών και ευρωπαϊκών προτύπων, τα οποία θα πρέπει να πληροί ένα νοσηλευτήριο / κλινική για να κηρυχθεί ως «Κέντρο Αναφοράς», όπως, για παράδειγμα, τη γνώση, εξειδίκευση και εμπειρία για να διαχειριστούν συγκεκριμένες παθήσεις να λειτουργούν ως «Κέντρα Έρευνας και Εκπαίδευσης» στον τομέα εξειδίκευσης τους και να αποτελούν πυρήνα ανταλλαγής καλών πρακτικών με άλλα «Κέντρα Αναφοράς», τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, με στόχο την αποτελεσματικότερη και ποιοτικότερη παρεχόμενη περίθαλψη και κατ επέκταση διεύρυνση των γνώσεων και της εξειδίκευσης των στελεχών να διασφαλίζουν την επαρκή αντιπροσώπευση των ασθενών και την άριστη συνεργασία μεταξύ των δυο, εκεί και όπου υπάρχει Να υπάρχει ανάγκη για το εν λόγω «Κέντρο Αναφοράς» στη βάση των πληθυσμιακών αναγκών και του όγκου των σχετικών ασθενειών Σημειώνεται ότι βάσει των λεχθέντων, θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα και σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια να αναγνωριστούν ως «Κέντρα Αναφοράς» για παροχή περίθαλψης για συγκεκριμένες ασθένειες, νοουμένου ότι πληρούν τα προαναφερθέντα κριτήρια και προϋποθέσεις.

127 Διαχείριση Χρόνιων, Σπάνιων & Εξειδικευμένων Παθήσεων Εισηγήσεις Για διασφάλιση της εύρυθμης και ορθής λειτουργίας των «Κέντρων Αναφοράς» προτείνεται όπως υπάρχει εκπροσώπηση του Κέντρου στη Διευθυντική Ομάδα του εκάστοτε νοσηλευτηρίου καθώς επίσης και η σύσταση ειδικής Επιτροπής Διαχείρισης του Κέντρου η οποία θα αποτελείται από τα ακόλουθα άτομα: Επικεφαλής Επιτροπής 2 ιατρούς 2 νοσηλευτές 2 φαρμακοποιούς

128 Διαχείριση της Ποιότητας (Quality Assurance) 128

129 Διαχείριση της Ποιότητας Εισηγήσεις Διαχείριση της Ποιότητας (Quality Assurance) Στη βάση των βέλτιστων πρακτικών, προκύπτει η ανάγκη για εφαρμογή συγκεκριμένης στρατηγικής για Διαχείριση της Ποιότητας (Quality Assurance) των παρεχόμενων υπηρεσιών μέσω: Εισαγωγής ελάχιστων κριτηρίων επαγγελματικής εκπαίδευσης & ανάπτυξης (Continuous Professional Development) Εισαγωγής και εφαρμογής Κλινικών Κατευθυντήριων Οδηγιών και Πρωτοκόλλων (Clinical Guidelines & Protocols) Εισαγωγής συγκεκριμένων προτύπων ποιότητας (Quality of Care Indicators) σχετικά με την παροχή υπηρεσιών υγείας Διενέργεια ανεξάρτητων επιθεωρήσεων / κλινικών ελέγχων για αξιολόγηση και επίβλεψη των παρεχόμενων υπηρεσιών από τους παροχείς υγείας Πιστοποίηση των παροχέων υγείας, τόσο των επαγγελματιών υγείας όσο και των νοσηλευτηρίων, σχετικά με τη παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας Την ολιστική ευθύνη της Διαχείρισης της Ποιότητας (Quality Assurance) θα πρέπει να έχει τόσο η αρμόδια αρχή όσο και ο επαγγελματικός φορέας (Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος), οι οποίοι θα έχουν την ευθύνη τόσο του σχεδιασμού και καθορισμού των προτύπων όσο και της παρακολούθησης και ελέγχου για διασφάλιση της εφαρμογής

130 Εκπαίδευση & Ανάπτυξη 130

131 Διαχείριση της Ποιότητας: Εκπαίδευση & Ανάπτυξη Ερωτήματα & Προβληματισμοί Εκπαίδευση & Ανάπτυξη Το προσχέδιο του νομοσχεδίου αναφέρει ότι θα υπάρχουν ελάχιστες απαιτήσεις για σύναψη σύμβασης και συνέχιση της συνεργασίας με το Εθνικό Σύστημα Υγείας, και συγκεκριμένα, όσον αφορά τα απαιτούμενα επιστημονικά προσόντα, την εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού για τους εσωτερικούς κανονισμούς του Εθνικού Συστήματος Υγείας καθώς και την τεχνική υποδομή / εγκαταστάσεις των ιατρείων. Διαφαίνεται, όμως, ότι το εν λόγω προσχέδιο δεν συμπεριλαμβάνει τη συνεχή εκπαίδευση και ανάπτυξη του ιατρικού προσωπικού (Cοntinuous Professional Development-CPD) ως ελάχιστη προϋπόθεση για σύναψη και συνέχιση συνεργασίας με το Σύστημα Υγείας.

132 Διαχείριση της Ποιότητας: Εκπαίδευση & Ανάπτυξη Βέλτιστες Πρακτικές Εκπαίδευση & Ανάπτυξη Στις πλείστες Ευρωπαϊκές χώρες, εφαρμόζονται ελάχιστα κριτήρια εκπαίδευσης και ανάπτυξη για όλους τους επαγγελματίες υγείας που εργάζονται στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια περίθαλψη. Συγκεκριμένα, εφαρμόζεται Σύστημα Μονάδων (Μορίων) όπου απαιτείται η συμμετοχή σε δραστηριότητες επαγγελματικής κατάρτισης και ανάπτυξης και η απόκτηση ελάχιστου αριθμού μονάδων / μορίων, ο οποίος κυμαίνεται μεταξύ μονάδες ανά πενταετία Σε κάποιες χώρες παρέχονται οικονομικά κίνητρα για επίτευξη των ελάχιστων κριτηρίων επαγγελματικής κατάρτισης (π.χ. δικαίωμα υψηλότερων χρεώσεων για επισκέψεις κατά 20%, μειωμένα τέλη ασφάλειας επαγγελματικής ευθύνης) Οι κύριες δραστηριότητες επαγγελματικής κατάρτισης και ανάπτυξης συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων: συμμετοχή σε εκπαιδευτικά ή/και ερευνητικά προγράμματα / μελέτες παρακολούθηση συνεδρίων συμμετοχή σε προγράμματα εναλλαγής (rotation / visitation programs) διεξαγωγή διαλέξεων συγγραφή και δημοσίευση ερευνητικών βιβλίων / άρθρων

133 Διαχείριση της Ποιότητας: Εκπαίδευση & Ανάπτυξη Εισηγήσεις Εκπαίδευση & Ανάπτυξη Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη και τη σημαντικότητα της συνεχούς ιατρικής εκπαίδευσης των ιατρών, με κύριο στόχο την ανάπτυξη της παρεχόμενης ποιότητας υπηρεσιών, προτείνουμε τα ακόλουθα: Διαμόρφωση και εφαρμογή ελάχιστων κριτηρίων επαγγελματικής εκπαίδευσης και ανάπτυξης του ιατρικού προσωπικού (Cοntinuous Professional Development-CPD) Τα ελάχιστα κριτήρια δύναται να αφορούν τον χρόνο ο οποίος αξιοποιείται για σκοπούς συνεχούς επαγγελματικής εκπαίδευσης και θα πρέπει να καθοριστούν από κοινού από το Υπουργείο Υγείας, τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο και τις Επιστημονικές Εταιρείες Οι δραστηριότητες επαγγελματικής κατάρτισης δύναται να συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την παρακολούθηση συνεδρίων, διεξαγωγή διαλέξεων, τη συμμετοχή σε μελέτες / ερευνητικά προγράμματα, συγγραφή και δημοσιεύσεις άρθρων, συμμετοχή σε ακαδημαϊκά προγράμματα ως ομιλητές, κ.ά. Εφαρμογή Συστήματος Μονάδων / Μορίων και παροχή οικονομικών κινήτρων στη βάση του βαθμού επίτευξης των ελάχιστων κριτηρίων (π.χ. δικαίωμα υψηλότερων χρεώσεων για επισκέψεις, μειωμένα τέλη ασφάλειας επαγγελματικής ευθύνης)

134 Διαχείριση της Ποιότητας: Εκπαίδευση & Ανάπτυξη Εισηγήσεις Εκπαίδευση & Ανάπτυξη (συνέχεια ) Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη και τη σημαντικότητα της συνεχούς ιατρικής εκπαίδευσης των ιατρών, με κύριο στόχο την ανάπτυξη της παρεχόμενης ποιότητας υπηρεσιών, προτείνουμε τα ακόλουθα (συνέχεια ): Παροχή επιχορήγησης από τις αρμόδιες αρχές, για συγκεκριμένα υποχρεωτικά εκπαιδευτικά προγράμματα Παροχή επιδόματος για συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα ή/και πραγματοποίηση έρευνας στον τομέα εξειδίκευσης, με την προσκόμιση των σχετικών αποδεικτικών στοιχείων Αξιοποίηση κονδυλίων Ευρωπαϊκής Ένωσης και στήριξη από Πανεπιστήμια για τη συνεχή ανάπτυξη των ιατρών και διεξαγωγή ερευνητικών προγραμμάτων

135 Κλινικές Κατευθυντήριες Οδηγίες & Πρωτόκολλα 135

136 Διαχείριση της Ποιότητας: Κλινικές Κατευθυντήριες Οδηγίες & Πρωτόκολλα Βέλτιστες Πρακτικές Κλινικές Κατευθυντήριες Οδηγίες & Πρωτόκολλα Στις πλείστες Ευρωπαϊκές χώρες, έχει δημιουργηθεί ένας ανεξάρτητος οργανισμός ο οποίος εστιάζει στην ανάπτυξη και διαμόρφωση ενδεικτικών κατευθυντήριων γραμμών και προτύπων και στην παροχή πληροφοριών προς τους παροχείς υπηρεσιών υγείας (π.χ. National Institute for Health & Care Excellence (NICE), DDKM Standards, Physicians Agency for Quality of Medicine, το Food & Drug Association (FDA) της Αμερικής) Κύριος ρόλος και στόχος των κλινικών κατευθυντήριων γραμμών είναι η βελτίωση των επιπέδων ποιότητας των υπηρεσιών υγείας μέσω: Παροχής κατευθυντήριων γραμμών/οδηγιών στη βάση αποδεικτικών στοιχείων (evidence-based medicine) Ανάπτυξης προτύπων ποιότητας και σχετικών μετρήσιμων κριτηρίων απόδοσης για τους παροχείς υγείας Παροχής σχετικής ενημέρωσης και διαπαιδαγώγησης των παροχέων υπηρεσιών υγείας σχετικά με νέες τεχνικές ή/και πρόσφατες έρευνες που διεξάγονται στον τομέα της υγεία

137 Διαχείριση της Ποιότητας: Κλινικές Κατευθυντήριες Οδηγίες & Πρωτόκολλα Βέλτιστες Πρακτικές Κλινικές Κατευθυντήριες Οδηγίες & Πρωτόκολλα Η αξιοποίηση και εφαρμογή των κατευθυντήριων οδηγιών και προτύπων δεν είναι υποχρεωτική αλλά αποτελούν εργαλεία υποστήριξης για τους επαγγελματίες υγείας κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, με κύριο στόχο τη βελτίωση των επιπέδων ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και διασφάλιση της ευθυγράμμισης του τρόπου άσκηση των καθηκόντων των επαγγελματιών υγείας Οι κατευθυντήριες γραμμές και πρότυπα αφορούν τις συνήθεις ασθένειες / προβλήματα που εντοπίζονται καθώς και βέλτιστες πρακτικές στη πρόληψη, διάγνωση, διαχείριση και συνταγογράφηση (clinical best practice) Σε κάποιες χώρες, οι κατευθυντήριες γραμμές και πρωτόκολλα είναι διαθέσιμα μέσω διαδικτύου για εύκολη και γρήγορη πρόσβαση, τόσο από τους παροχείς υπηρεσιών υγείας όσο και από τους ίδιους τους ασθενείς

138 Διαχείριση της Ποιότητας: Κλινικές Κατευθυντήριες Οδηγίες & Πρωτόκολλα Εισηγήσεις Κλινικές Κατευθυντήριες Οδηγίες & Πρωτόκολλα Στη βάση των βέλτιστων πρακτικών καθώς και των εισηγήσεων των εμπλεκόμενων φορέων υλοποίησης, προτείνεται η συνεχής ανάπτυξη και εφαρμογή των Kλινικών Κατευθυντήριων Οδηγιών και Πρωτοκόλλων (Clinical Guidelines & Protocols) ως εργαλεία υποστήριξης των επαγγελματιών υγείας, με κύριο στόχο την ομοιομορφία στην άσκηση των καθηκόντων τους και διασφάλιση υψηλού επιπέδου ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Τα πρότυπα ποιότητας και οι κατευθυντήριες γραμμές δύναται να αφορούν τις συνήθεις ασθένειες / προβλήματα που εντοπίζονται καθώς και βέλτιστες πρακτικές στη πρόληψη, διάγνωση και διαχείριση τους (clinical best practice) Τα εν λόγω πρωτόκολλα / οδηγίες θα πρέπει να καθορίζονται και να αναθεωρούνται σε τακτικά διαστήματα, από κοινού από το Υπουργείο Υγείας, τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο και τις Επιστημονικές Εταιρείες, βάσει των πρωτοκόλλων που ήδη υπάρχουν σε άλλες χώρες του εξωτερικού και στη βάση ερευνών ή επιστημονικών δεδομένων, λαμβάνοντας υπόψη τα τοπικά δεδομένα.

139 Πρότυπα Ποιότητας 139

140 Διαχείριση της Ποιότητας: Πρότυπα Ποιότητας Βέλτιστες Πρακτικές Πρότυπα Ποιότητας Στη βάση βέλτιστων πρακτικών, παρατηρείται ότι εφαρμόζονται συγκεκριμένα πρότυπα ποιότητας (Quality of Care Indicators) τα οποία αξιολογούν το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, τα πρότυπα ποιότητας αξιολογούν κυρίως τους ακόλουθους τομείς: Μοντέλο Λειτουργίας / Οργανωτική Δομή: αξιολόγηση της οργανωτικής δομής του κέντρου παροχής υπηρεσιών, π.χ. υποδομές, εκπαίδευση και ανάπτυξη προσωπικού, πολιτικές / διαδικασίες που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών φροντίδας, θέματα δεοντολογίας / εμπιστευτικότητας / προστασίας του απόρρητου) Κλινικές Διαδικασίες: αξιολόγηση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών από τους επαγγελματίες υγείας και τα νοσηλευτήρια, και διασφάλιση της συμμόρφωσης και ευθυγράμμισης με τις κατευθυντήριες κλινικές οδηγίες και τις συνήθεις πρακτικές κλινικής φροντίδας (π.χ. πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια περίθαλψη, πρόληψη) Εμπειρία ασθενών: αξιολόγηση και παροχή επανατροφοδότησης από τους ασθενείς σε σχέση με την εμπειρία τους στη λήψη υπηρεσιών φροντίδας

141 Διαχείριση της Ποιότητας: Πρότυπα Ποιότητας Βέλτιστες Πρακτικές Διαπίστευση Υπηρεσιών Υγείας Ενδεικτικά παραδείγματα προτύπων ποιότητας (Quality of Care Indicators) για την κλινική άσκηση των καθηκόντων των ιατρών και των νοσηλευτηρίων συμπεριλαμβάνουν: Πρωτοβάθμια περίθαλψη (π.χ. προγραμματισμός ραντεβού με ιατρό εντός Χ μέρες, διάρκεια ραντεβού) Προαγωγή και πρόληψη (π.χ. % εμβολιασμών) Ενδο-νοσοκομειακή περίθαλψη (π.χ. % θνησιμότητας, αριθμός ασθενών Vs. ιατρούς, % μετεγχειρητικών επιπλοκών, % καισαρικών επεμβάσεων) Χρόνιες Παθήσεις (π.χ. % εισαγωγής στο νοσοκομείο για άσθμα, % επιπλοκών που σχετίζονται με διαβήτη)

142 Διαχείριση της Ποιότητας: Πρότυπα Ποιότητας Εισηγήσεις Με κύριο στόχο τη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, προτείνουμε την ανάπτυξη και εφαρμογή συγκεκριμένων προτύπων ποιότητας (Quality of Care Indicators) Τα πρότυπα ποιότητας θα πρέπει να καθοριστούν από κοινού από το Υπουργείο Υγείας, τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο και τις Επιστημονικές Εταιρείες, βάσει των πρωτοκόλλων που ήδη υπάρχουν σε άλλες χώρες του εξωτερικού, λαμβάνοντας όμως υπόψη και τα τοπικά δεδομένα. Τα πρότυπα ποιότητας δύναται να συμπεριλαμβάνουν τομείς όπως πρόληψη και προαγωγής της υγείας, ενδο-νοσκομειακή περίθαλψη, πρωτοβάθμια περίθαλψη και διαχείριση χρόνιων ασθενειών Προτείνουμε τον προσδιορισμό συγκεκριμένων δεικτών μέτρησης της αποτελεσματικότητας, οι οποίοι θα παρακολουθούνται σε τακτή βάση, με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας από τους παροχείς υγείας (π.χ. ιατρικό και παρα-ιατρικό προσωπικό, νοσηλευτήρια) Σημειώνεται ότι η εφαρμογή ενός ενιαίου Συστήματος Πληροφορικής δύναται να συμβάλει σημαντικά στην παρακολούθηση και μέτρηση της αποτελεσματικότητας, παραγωγικότητας και ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας

143 Αξιολόγηση Παρεχόμενων Υπηρεσιών 143

144 Διαχείριση της Ποιότητας: Αξιολόγηση Παρεχόμενων Υπηρεσιών Βέλτιστες Πρακτικές Κλινικοί Έλεγχοι Διαφαίνεται ότι στα άλλα Συστήματα Υγείας, διενεργούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ανεξάρτητοι κλινικοί έλεγχοι για παρακολούθηση και αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και συγκεκριμένα, του βαθμού συμμόρφωσης με προκαθορισμένα πρότυπα ποιότητας και κλινικές κατευθυντήριες γραμμές / πρωτόκολλα, στη βάση κλινικών πληροφοριών / στοιχείων (evidence-based medicine) Οι κλινικοί έλεγχοι διενεργούνται με τη συλλογή κλινικών πληροφοριών / στοιχείων (evidence-based medicine) μέσω διαφόρων πηγών, όπως για παράδειγμα ιατρικά αρχεία, πληροφορίες από ασφαλιστικές εταιρείες ή/και κυβερνητικές υπηρεσίες και έρευνες απόψεων και ικανοποίησης ασθενών.

145 Διαχείριση της Ποιότητας: Αξιολόγηση Παρεχόμενων Υπηρεσιών Βέλτιστες Πρακτικές Κλινικοί Έλεγχοι Στη βάση των βέλτιστων πρακτικών, διαφαίνεται ότι ακολουθείται παρόμοια διαδικασία διενέργειας κλινικών ελέγχων: 1 Καθορισμός κριτηρίων αξιολόγησης στη βάση των προτύπων ποιότητας καθώς και evidence-based medicine 3 Παρακολούθηση και έλεγχος για διασφάλιση της συνεχούς βελτίωσης Αξιολόγηση στη βάση των προκαθορισμένων προτύπων 2 Σχεδιασμός και υλοποίηση βελτιωτικών ενεργειών στη βάση των αποτελεσμάτων 3

146 Διαχείριση της Ποιότητας: Αξιολόγηση Παρεχόμενων Υπηρεσιών Εισηγήσεις Κλινικοί Έλεγχοι Στη βάση των βέλτιστων πρακτικών που εφαρμόζονται σε άλλα Συστήματα Υγείας, κρίνεται απαραίτητη η εισαγωγή συγκεκριμένης στρατηγικής σχετικά με την παρακολούθηση και επίβλεψη των παρεχόμενων υπηρεσιών από τους παροχείς υγείας, τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, μέσω της διενέργειας τακτικών ανεξάρτητων επιθεωρήσεων / κλινικών ελέγχων (medical audits), με κύριο στόχο τη διασφάλιση της άριστης ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών Συγκεκριμένα, προτείνεται η διενέργεια υποχρεωτικών κλινικών ελέγχων στα πλαίσια της διαδικασίας εσωτερικού ελέγχου (Internal Audit) (π.χ. για τα νοσηλευτήρια / κλινικές) καθώς επίσης και η διενέργεια εξωτερικών ελέγχων (External Audit) για παρακολούθηση και έλεγχο της μη-επιστημονικής εφαρμογής των πρωτοκόλλων και προτύπων ποιότητας. Οι εξωτερικοί κλινικοί έλεγχοι δύναται να διενεργούνται από ανεξάρτητες εξωτερικές εταιρείες οι οποίες έχουν εξειδίκευση και εμπειρία στους κλινικούς ελέγχους Σημειώνεται ότι η εφαρμογή ενός ενιαίου Συστήματος Πληροφορικής δύναται να συμβάλει σημαντικά στην παρακολούθηση και μέτρηση της ποιότητας

147 Διαχείριση της Ποιότητας: Αξιολόγηση Παρεχόμενων Υπηρεσιών Εισηγήσεις Κλινικοί Έλεγχοι Σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα των κλινικών ελέγχων δύναται να αξιοποιούνται για: Συνεχή παρακολούθηση και διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών Ενημέρωση του κοινού σχετικά με την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται από τους παροχείς Διαπίστευση των νοσηλευτηρίων Επαναπιστοποίηση (re-certification) των επαγγελματιών υγείας Παροχή οικονομικών κινήτρων προς τους επαγγελματίες υγείας στη βάση της ποιότητας των υπηρεσιών τους

148 Επαναπιστοποίηση Επαγγελματιών Υγείας 148

149 Διαχείριση της Ποιότητας: Επαναπιστοποίηση Επαγγελματιών Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Ελάχιστες Απαιτήσεις: Επαναπιστοποίηση Αναφορικά με την αξιολόγηση και επαναπιστοποίηση των επαγγελματιών υγείας, διαφαίνεται ότι η πρακτική διαφέρει μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών: Σε κάποιες χώρες (π.χ. Νορβηγία, Αγγλία, Ολλανδία, Αγγλία), υπάρχει υποχρεωτική επαναξιολόγηση και επαναπιστοποίηση κάθε 5 χρόνια για διατήρηση της άδειας εξάσκησης επαγγέλματος τους Σε άλλες χώρες (π.χ. Σουηδία, Δανία και Βέλγιο), η επαναπιστοποίηση δεν είναι υποχρεωτική. Στις περιπτώσεις αυτές, έχει παρατηρηθεί η παροχή σημαντικών οικονομικών κινήτρων για επαναπιστοποιημένους ιατρούς (π.χ. δυνατότητα πιο ψηλών χρεώσεων για επισκέψεις) Ενδεικτικά κριτήρια στη βάση των οποίων αξιολογούνται και κατ επέκταση επαναπιστοποιούνται οι ιατροί: πρακτική εξάσκηση επαγγέλματος (π.χ. ελάχιστος αριθμός ετήσιων επισκέψεων από ασθενείς, χρόνος αναμονής για προγραμματισμό συνάντησης) συνεχής ιατρική εκπαίδευση και ανάπτυξη (π.χ. απόκτηση ελάχιστου αριθμού μορίων για συνεχή εκπαίδευση και ανάπτυξη-cpds) σωστή συνταγογράφηση

150 Διαχείριση της Ποιότητας: Επαναπιστοποίηση Επαγγελματιών Υγείας Εισηγήσεις Στη βάση βέλτιστων πρακτικών που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες της Ευρώπης, προτείνουμε όπως οι επαγγελματίες υγείας επαναξιολογούνται και επαναπιστοποιούνται (re-certification) ανά τακτά χρονικά διαστήματα (ανά 5-ετία) για διατήρηση της εξάσκησης του επαγγέλματος τους Η επαναπιστοποίηση δύναται να βασίζεται στα αποτελέσματα των κλινικών ελέγχων στη βάση συγκεκριμένων ποιοτικών και ποσοτικών κριτηρίων τα οποία θα καθοριστούν στα πλαίσια του συστήματος Διαχείρισης της Ποιότητας (Quality Assurance)

151 Διαπίστευση Υπηρεσιών Υγείας 151

152 Διαχείριση της Ποιότητας: Διαπίστευση Υπηρεσιών Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Διαπίστευση Υπηρεσιών Υγείας Στις πλείστες χώρες της Ευρώπης, η διαπίστευση των νοσηλευτηρίων και διαγνωστικών κέντρων / εργαστηρίων είναι εθελοντική και βασίζεται σε κλινικά αποδεικτικά στοιχεία τα οποία αφορούν τόσο την εταιρική διακυβέρνηση του νοσηλευτηρίου όσο και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η διαπίστευση διενεργείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα (3-5 χρόνια) κυρίως από ανεξάρτητες εταιρείες (π.χ. Quality Healthcare Advice Trent, Institute for Applied Quality Support & Research, Danish Institute for Quality and Accreditation in Healthcare), οι οποίες στελεχώνονται από ειδικούς κλινικούς ιατρούς και άλλους εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγείας. Σε κάποιες χώρες, μεγάλος αριθμός ιδιωτικών και δημόσιων νοσηλευτηρίων επιλέγουν επιπρόσθετες διακρίσεις για το ίδρυμα τους, πέραν της διαπίστευσης (π.χ. ISO 9001:2008, βραβείο Centre of Excellence, διαπίστευση για παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών, π.χ. καρκίνο), ως περεταίρω απόδειξη της ποιότητας της φροντίδας που προσφέρουν.

153 Διαχείριση της Ποιότητας: Διαπίστευση Υπηρεσιών Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Διαπίστευση Υπηρεσιών Υγείας Στη βάση των βέλτιστων πρακτικών, έχουν εντοπιστεί συγκεκριμένοι δείκτες και παράμετροι της αποτελεσματικότητας των νοσηλευτηρίων και διαγνωστικών κέντρων τα οποία αφορούν την προσβασιμότητα, αποτελεσματικότητα και ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, και συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: Παράμετροι Αποτελεσματικότητα Αποτελεσματικότητα ιατρικής περίθαλψης Ποιότητα υπηρεσιών σε σχέση με το κόστος των υπηρεσιών ( Value for money ) Αποτελεσματική διαχείριση των σχετικών πόρων Βιωσιμότητα νοσηλευτηρίου συνολικές δαπάνες vs. παρεχόμενες υπηρεσίες Ανταγωνιστικότητα νοσηλευτηρίου ο μέσος όρος κόστους του ασθενή σε σχέση με τα αντίστοιχα λειτουργικά έξοδα Δείκτης Αποτελεσματικότητας Ποσοστά θνησιμότητας (γενικά, ανά ασθένεια) Ποσοστά εμβολιασμών Μέσος Όρος του Προσδόκιμου Ζώης Αρ. ασθενών σε σχέση με ιατρούς Πληρότητα κλινών Νοσηλευτικό προσωπικό / ιατροί ανά κλίνη Κόστος (επίσκεψης, εισαγωγής) % δαπανών σε γενόσημα / πρωτότυπα φάρμακα Λίστα Αναμονής Συνολικές δαπάνες στον τομέα της Υγείας Συνολικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ

154 Διαχείριση της Ποιότητας: Διαπίστευση Υπηρεσιών Υγείας Βέλτιστες Πρακτικές Διαπίστευση Υπηρεσιών Υγείας Παράμετροι Ποιότητα Υπηρεσιών Κατάλληλα στελεχωμένο και εκπαιδευμένο προσωπικό Έγκαιρη συντήρηση μηχανημάτων, εξοπλισμού και κτιριακών εγκαταστάσεων Διαθεσιμότητα των φαρμάκων Προσβασιμότητα Κτιριακές εγκαταστάσεις, υποδομή και ο κατ επέκταση μηχανολογικός εξοπλισμός Κόστος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης ή σχετικής ασφάλισης Διαφορές στα επίπεδα υγείας του πληθυσμού, καθώς και στην αξιοποίηση και προσβασιμότητα στις υπηρεσίες υγείας από διαφορετικές ομάδες πληθυσμού (π.χ. βάσει εισοδήματος, δημογραφικών στοιχείων, φύλου, εθνικότητας) Δείκτης Αποτελεσματικότητας Ικανοποίηση ελάχιστων προϋποθέσεων αναφορικά με προσωπικό, εξοπλισμό, φάρμακα % χρήσης μηχανημάτων Βλάβες μηχανημάτων Απόσταση από πλησιέστερο νοσηλευτήριο Κόστος νοσηλείας Λίστα Αναμονής Ώρες λειτουργίας Πληθυσμός με πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας Δαπάνες ανά κεφαλή Διαθέσιμες ειδικότητες Βαθμός πολυπλοκότητας του συστήματος

155 Διαχείριση της Ποιότητας: Διαπίστευση Υπηρεσιών Υγείας Εισηγήσεις Για διασφάλιση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται από τα κέντρα παροχής υπηρεσιών υγείας ή/και τα δημόσια νοσηλευτήρια, προτείνεται η εισαγωγή τακτικής αξιολόγησης και κατ επέκταση διαπίστευσης όλων των κέντρων παροχής υπηρεσιών υγείας (π.χ. νοσηλευτήρια, κλινικές, διαγνωστικά κέντρα) ως ένδειξη του επιπέδου και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας του. Με αυτό τον τρόπο, δύναται να υπάρχει καλύτερος έλεγχος των προσφερόμενων υπηρεσιών καθώς τα κέντρα υγείας, διαγνωστικά κέντρα, εργαστήρια / χημεία, δεν θα μπορούν να λειτουργούν αν δεν πληρούν τα απαιτούμενα κριτήρια για να συμβληθούν με το Σύστημα Υγείας. Επιπρόσθετα, κρίνεται απαραίτητο όπως προσδιοριστούν συγκεκριμένοι δείκτες αποτελεσματικότητας οι οποίοι θα παρακολουθούνται σε τακτή βάση από το εκάστοτε νοσηλευτήριο / διαγνωστικό κέντρο, με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας (π.χ. λίστα αναμονής, διαθέσιμες ειδικότητες, ικανοποίηση ελάχιστων προϋποθέσεων αναφορικά με προσωπικό / εξοπλισμό / φάρμακα, ποσοστό θνησιμότητας, αριθμός ασθενών Vs. αριθμός ιατρών, κ.ά.).

156 Σύστημα Πληροφορικής (e-health) 156

157 Σύστημα Πληροφορικής (e-health) Ερωτήματα & Προβληματισμοί Βάσει των λεχθέντων, διαφαίνεται ότι η εφαρμογή ενός Συστήματος Πληροφορικής αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του Συστήματος Υγείας. «Το e-health είναι το Α και το Ω για το Σύστημα Υγείας» «Η εφαρμογή του Συστήματος Πληροφορικής είναι απαραίτητη και θα πρέπει να λειτουργήσει πριν από την εφαρμογή του Εθνικού Συστήματος Υγείας» «Δεν υπάρχει Εθνικό Σύστημα Υγείας χωρίς Μηχανογράφηση. Στην Κύπρο τώρα βασίζεσαι στο αρχείο του εκάστοτε ιατρού και στον ασθενή ο οποίος δεν είναι τεχνικά καταρτισμένος για να παρουσιάζει τα δεδομένα» «Η εφαρμογή ενός ενιαίου Συστήματος Πληροφορικής είναι μια ασθενοκεντρική προσέγγιση στην παροχή υπηρεσιών υγείας» «Θα πρέπει να εφαρμοστεί με ιδιαίτερη προσοχή και να εισαχθούν δικλείδες ασφαλείας για να διασφαλιστεί η προστασία των δεδομένων των ασθενών»

158 Σύστημα Πληροφορικής (e-health) Ερωτήματα & Προβληματισμοί Συγκεκριμένα, οι εμπλεκόμενοι φορείς αναφέρθηκαν στα πιο κάτω οφέλη ενός ενιαίου Συστήματος Πληροφορικής: Έλεγχος Δαπανών μέσω της καταγραφής, παρακολούθησης και ελέγχου της αξιοποίησης υπηρεσιών υγείας Παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας, της παραγωγικότητας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και έλεγχος για εντοπισμό και πρόληψη απάτης / αποφυγή κατάχρησης του Συστήματος Ολοκληρωμένη βάση δεδομένων με τη δυνατότητα επεξεργασίας και ανάλυσης στοιχείων και λήψη διορθωτικών μέτρων Δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου υγείας (ιατρικού ιστορικού) των ασθενών Καλύτερος συντονισμός μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και ταχύτερη εξυπηρέτηση ασθενών (π.χ. μέσω ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, έκδοσης παραπεμπτικών, υποβολής απαιτήσεων για αποζημίωση)