Διπλωματική εργασία του Κεραμιδά Άγγελου Θεσσαλονίκη Πρόλογος

Transcript

1 Πρόλογος Το basketball εξελίσσεται πολύ γρήγορα και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι σε κάθε διοργάνωση πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος βλέπουμε τις ομάδες να είναι πιο έτοιμες και προσαρμοσμένες, παρουσιάζοντας πολύπλοκες κινήσεις, ειδικά με γνώμονα την επιθετική συνεργασία pick and roll. Είναι φανερό ότι το pick and roll είναι η μόδα της δεκαετίας και αυτό γίνεται ξεκάθαρο από όλες τις ομάδες, αφού οι περισσότερες έχουν εντάξει στην τακτική τους ένα ή και περισσότερα συστήματα με την επιθετική συνεργασία pick and roll. Ένας πολύ σημαντικός λόγος που οι προπονητές δείχνουν να συμπαθούν αυτή τη λύση είναι το γεγονός ότι με τη συνεργασία αυτή, έχει αυξηθεί αισθητά η κινητικότητα των ψηλών παικτών (forward) οι οποίοι πλέον κινούνται μακριά από τη ρακέτα και το low post, καθώς τα screen αυτά εκτελούνται λίγο έξω από τη γραμμή των τριών πόντων (τρίποντο) τις περισσότερες φορές. Επίσης η επιθετική αυτή συνεργασία, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας γρήγορος τρόπος επίθεσης, ειδικά όταν τελειώνει ο χρόνος επίθεσης των είκοσι τεσσάρων δευτερολέπτων και η ομάδα πρέπει να επιτεθεί πριν τη λήξη. Μια ακόμα επιλογή που δίνεται από την επιθετική συνεργασία pick and roll, είναι το shot, ειδικά όταν η άμυνα δίνει βοήθειες από την αδύνατη πλευρά και είναι δύσκολο για τους αμυντικούς να προλάβουν να τρέξουν (close out) και να μαρκάρουν έναν καλό και γρήγορο shooter που βρίσκεται στημένος στην αδύνατη πλευρά. Επίσης δίνεται στον παίκτη με τη μπάλα η δυνατότητα να κινηθεί προς το καλάθι και να σκοράρει κάνοντας ένα δυναμικό layup ή ένα καλό jump shot. Η εξέλιξη αυτού του είδους επίθεσης, υποχρέωσε τους προπονητές να αναπτύξουν θεωρίες και αμυντικές κινήσεις ώστε να μπορούν οι παίκτες τους να διασπάσουν την επιθετική συνεργασία pick and roll και να μη δέχονται εύκολα καλάθι. Υπάρχουν πολλές φιλοσοφίες και θεωρίες σχετικά με το τι είναι καλύτερο για να διασπαστεί μια τέτοια επιθετική συνεργασία. Μερικοί προπονητές λένε ότι πρέπει να πιέσουμε τον παίκτη με τη μπάλα τη στιγμή που πηγαίνει να περάσει από το screen με σκοπό να του κλείσουμε το δρόμο (denial), άλλοι λένε ότι πρέπει να αφήσουμε τον παίκτη με τη μπάλα να περάσει από το screen χωρίς όμως να του δώσουμε το δικαίωμα να κινηθεί προς το καλάθι και ρισκάροντας το μακρινό shot. Άλλοι προπονητές πιστεύουν ότι ο καλύτερος τρόπος είναι να γίνει παγίδα με συνεργασία των δυο αμυντικών (μεταξύ του αμυντικού που μαρκάρει τον επιθετικό με τη μπάλα και του αμυντικού που μαρκάρει τον επιθετικό που έστησε το screen) πάνω στον παίκτη με τη μπάλα και να τον αναγκάσουν να δώσει τη μπάλα αλλού ή να κινηθεί μακριά από το καλάθι προς το κέντρο. Ένας μεγάλος αριθμός προπονητών στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα της Λιθουανίας, χρησιμοποίησε περισσότερους από έναν τρόπους αντιμετώπισης, ανάλογα με την περίπτωση της κάθε επίθεσης και των roster των ομάδων. (Εικόνες 1 και 2) Στιγμιότυπα από αγώνες του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος ανδρών στη Λιθουανία το 2011 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 1

2 Εισαγωγή Το θέμα της εργασίας αυτής είναι «Η αποτελεσματικότητα της επίθεσης σε σχέση με τον τρόπο αντιμετώπισης του high pick and roll στο πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης 2011 που έγινε στη Λιθουανία» Σκοπός αυτής της εργασίας ήταν η παρακολούθηση ενός αριθμού αγώνων της διοργάνωσης αυτής, η ανάλυση των φάσεων της επιθετικής συνεργασίας high pick and roll μόνο μεταξύ του παίκτη που έχει τη μπάλα (dribbler) και του παίκτη που στήνει το screen (screener). Συγκεκριμένα αναλύθηκαν είκοσι ένα (21) μαγνητοσκοπημένοι αγώνες των εθνικών ομάδων, οι οποίοι είχαν καταγραφεί σε δίσκους DVD της εταιρίας SONY. Αναλύθηκαν και καταγράφηκαν πεντακόσιες δώδεκα (512) φάσεις της επιθετικής συνεργασίας high pick and roll με οκτώ (8) διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης. Χρειάστηκαν πολλές μέρες και ώρες για να ολοκληρωθεί η καταγραφή των φάσεων. Για την ιστορία, ένας μέσος όρος του χρόνου ανάλυσης ενός αγώνα ήταν τρείς με τέσσερεις ώρες. Η ανάλυση και καταγραφή όλων των φάσεων διήρκησε συνολικά είκοσι δύο (22) μέρες. Οι αγώνες προβλήθηκαν μέσω του προγράμματος Windows Media Player και όλες οι φάσεις είναι καταγεγραμμένες πάνω σε φόρμες που κατασκευάστηκαν με το πρόγραμμα Word, μια για κάθε αγώνα. Ορισμός της επιθετικής συνεργασίας Pick and roll Ως pick and roll ορίζεται η κίνηση screen (φράγμα) που κάνει ένας επιθετικός παίκτης forward στον αμυντικό του επιθετικού παίκτη που έχει τη μπάλα (ball handler) και στη συνέχεια με μια στροφή προς το καλάθι (pivot) «βουτάει» (dive) μέσα στη ρακέτα με σκοπό να φτάσει στο αντίπαλο καλάθι όσο πιο κοντά γίνεται και να γίνει ο τελικός αποδέκτης για να σκοράρει. Η εν λόγω επιθετική συνεργασία έγινε γνωστή στη δεκαετία του Βέβαια αυτή η συνεργασία παιζόταν και πιο πριν, όμως τότε άρχισε να γίνεται γνωστή και να φτάσει να είναι σήμερα βασικό επιθετικό στοιχείο για κάθε ομάδα στον κόσμο. (Πηγή από την τρίτομη εγκυκλοπαίδεια «Παγκόσμιο Basket») Ο πρωταρχικός στόχος της επιθετικής αυτής συνεργασίας είναι να μπορέσει να ελευθερωθεί από την πίεση της άμυνας ο παίκτης με τη μπάλα και να βρει έναν ελεύθερο διάδρομο προς το καλάθι, ή ένα ελεύθερο shot. Φανταστείτε έναν παίκτη που έχει τη μπάλα να προσπαθεί, πηγαίνοντας με ντρίπλα προς μια «ανθρώπινη κολώνα», να οδηγεί και να ρίξει τον αμυντικό που τον μαρκάρει πάνω σε αυτήν και μετά να φύγει ανενόχλητος προς το καλάθι! (Πηγή από δημοσιευμένο στο διαδίκτυο κείμενο του προπονητή Τζώρτζη Δικαιουλάκου) Στη σύγχρονη μορφή του basketball, ο παίκτης με τη μπάλα είναι απαραίτητο να διαθέτει ταχύτητα, όπως και καλό shot, όμως στην πιο εξελιγμένη μορφή της συνεργασίας pick and roll ο παίκτης αυτός είναι εξίσου σημαντικό να διαθέτει και καλή πάσα, καθώς το pick and roll πλέον έχει αποκτήσει και τη μορφή της δημιουργίας μιας επίθεσης. Υπάρχουν δυο είδη της επιθετικής συνεργασίας pick and roll, το side pick and roll όπου το screen (φράγμα) γίνεται κοντά στην πλάγια γραμμή του γηπέδου (45 ο και γωνία τρίποντου) και το high pick and roll που σύμφωνα με αυτό, το screen (φράγμα) γίνεται από την κορυφή του τρίποντου μέχρι τις προεκτάσεις των πάνω γωνιών της ρακέτας (L-bows) περίπου. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2

3 (Εικόνα 4) Τα κόκκινα σημεία υποδεικνύουν από που ξεκινούν οι επιθέσεις high pick and roll και side pick and roll. Η έρευνα αυτή έχει να κάνει μόνο με το high pick and roll. Η επιθετική συνεργασία pick and roll είναι η μόδα του σύγχρονου basketball. Ακόμα και στο επαγγελματικό πρωτάθλημα του NBA (National Basketball Association) αλλά και στις κολεγιακές ομάδες του NCAA (National Collegiate Athletic Association). Η ιστορία του pick and roll στο basketball Όταν εφευρέθηκε το basketball στο Σπρινγκφιλντ της Μασαχουσέτης, παιζόταν σε γυμναστήρια τα οποία δεν είχαν τη μορφή που έχουν σήμερα. Αρκετά από αυτά τα γυμναστήρια είχαν κολόνες μέσα και οι παίκτες εκμεταλλεύονταν τις κολόνες αυτές για να κρύβονται από τους αντιπάλους τους ή με κατάλληλες προσποιήσεις να ρίχνουν με το σώμα τους αυτούς που τους μαρκάρανε πάνω στις κολόνες! Όταν με τα χρόνια δημιουργήθηκαν νέα γυμναστήρια χωρίς κολόνες και τα γήπεδα άρχισαν να έχουν τη σημερινή τους μορφή, οι παίκτες συνηθισμένοι στο παιχνίδι με τις κολόνες (screen), άρχισαν να χρησιμοποιούνε τους συμπαίκτες τους ως ζωντανές κολόνες και κάπως έτσι δημιουργήθηκαν τα screen. (Εικόνα 5) Ο εφευρέτης του Basketball, James Naismith (Τζέιμς Νέισμιθ), γεννημένος στο Αλμόντε (καναδική επαρχία του Οντάριο) στις 6 Νοεμβρίου Εργαζόταν στο κολέγιο Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης (Springfield) ως recreation-worker. (Εικόνα 6) Στο ισόγειο του βικτοριανού κτιρίου στη γωνία των οδών Στέιτ και Σέρμαν του Σπρίνγκφιλντ, στα μέσα του Δεκεμβρίου του 1891, παίχτηκε ο πρώτος αγώνας. Εικόνα από την τρίτομη εγκυκλοπαίδεια «Παγκόσμιο Basket». Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 3

4 Φαίνεται ότι το screen στο basketball αποτέλεσε από την αρχή ένα αρκετά σημαντικό επιθετικό πλεονέκτημα για το σκοράρισμα της επίθεσης. Το pick and roll όπως αναφέρθηκε και πριν είναι ένα είδος δημιουργίας, αλλά είναι και μια επιθετική συνεργασία που μπορεί να λειτουργήσει μετά από ένα αποτυχημένο σύστημα, ειδικά όταν υπό την πίεση της άμυνας τελειώνει ο χρόνος των είκοσι τεσσάρων δευτερολέπτων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μια δεύτερη γρήγορη επίθεση, σαν να λέμε η τελευταία ελπίδα να μη χαθεί η επίθεση. (Εικόνα 7) Ο εφευρέτης των 24 δευτερολέπτων Danny Biasone. Για την ιστορία, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 1950 οι τακτικές καθυστέρησης απειλούσαν να διαταράξουν την έλξη που ασκεί το επαγγελματικό basketball στον κόσμο. Ο Danny Biasone, ιδιοκτήτης αλυσίδας καταστημάτων bowling και ιδιοκτήτης των Syracuse Nationals, εφευρίσκει τον κανόνα των είκοσι τεσσάρων δευτερολέπτων (πηγή από το διαδίκτυο Έτσι με σημαντικό γνώμονα τα είκοσι τέσσερα δευτερόλεπτα και με την πίεση της άμυνας, γίνεται κατανοητό πόσο σημαντικό είναι να δίνεται σε μια ομάδα που επιτίθεται η δυνατότητα μιας δεύτερης πιο μικρής, πιο απλής και κυρίως πιο γρήγορης επιλογής μέσω αυτής της επιθετικής συνεργασίας. Η ιστορία του pick and roll στο κολεγιακό πρωτάθλημα NCAA Όταν ο coach Bruce Weber άρχισε την καριέρα του ως assistant coach στο Western Kentucky, σχεδόν καμιά ομάδα δεν εφάρμοζε την επιθετική συνεργασία pick and roll. Η motion επίθεση του Bob Knight και η φιλοσοφία αιφνιδιασμού του Dean Smith ήταν οι κύριες μορφές παιχνιδιού που άρεσε να παίζουν οι περισσότεροι. Η αρχή της έντονη χρήσης της επιθετικής συνεργασίας pick and roll αρχίζει να γίνεται από τη δεκαετία του 1980, με πρωταγωνιστές τότε το αγωνιστικό δίδυμο της ομάδας των Utah Jazz (National Basketball Association), John Stockton και Karl Malone, όπου εξέλιξαν σε μεγάλο βαθμό και με επιτυχία την επιθετική συνεργασία pick and roll. (Πηγή από το διαδίκτυο του Jonathan Chait) (Εικόνα 8) Φάση από αγώνα πρωταθλήματος των Utah Jazz με τους Chicago Bulls με πρωταγωνιστές το δίδυμο Stockton Malone. Μια νέα γενιά παικτών άρχισε να εφαρμόζει μέσα στο γήπεδο την επιθετική αυτή συνεργασία και κατέληξαν να την μετατρέψουν σε τέχνη! Παρόλο που οι Utah Jazz έπαιζαν με επιτυχία αυτή την επιθετική συνεργασία, στα τέλη του 80 και στις αρχές του 90, η εξέλιξη και εκμάθηση του pick and roll ήρθε σαν παλιρροϊκό κύμα την περασμένη δεκαετία. Ο προπονητής του κολεγίου του Notre Dame, Mike Brey έχει πει «είναι δύσκολο να αντιμετωπίσεις την επιθετική συνεργασία pick and roll, προκαλεί απομόνωση των παικτών, περιστροφή και αναγκάζει τον ψηλό της άμυνας να βγει έξω». Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 4

5 προπονητές χρησιμοποιούν το pick and roll τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Ο προπονητής των Milwaukee Rob Jeter, έχει προσθέσει στο εξήντα τις εκατό (60%) των επιθέσεων του το pick and roll. Ο προπονητής των Michigan, John Beilein ανέφερε το 2011 ότι χρησιμοποίησε περισσότερο από κάθε άλλη φορά στην καριέρα του την επιθετική συνεργασία pick and roll. (Εικόνα 9) Ο John Beilin προπονητής στην πανεπιστημιακή ομάδα του Michigan. Οι πρωταγωνιστές του Pick and roll σε Αμερική και Ευρώπη Μερικά από τα δίδυμα που προκάλεσαν στο παρελθόν έντονο ενθουσιασμό στους λάτρης του basketball χρησιμοποιώντας τη συνεργασία pick and roll είναι οι Bob Cousy - Bill Russell ( New York Knicks), Jerry West - Wilt Chamberlain ( Los Angeles Lakers), Kevin Johnson - Charles Barkley ( Phoenix Suns), Oscar Robertson - Kareem Abdul-Jabbar ( Los Angeles Lakers), Magic Johnson - James Worthy ( Los Angeles Lakers). (Πηγή από το διαδίκτυο του Adam Fromal) Υπάρχει όμως και η επόμενη γενιά που αποτελείται από εξαιρετικούς παίκτες οι οποίοι κοσμούν με την αγωνιστική τους παρουσία τα αμερικάνικα γήπεδα μέχρι και σήμερα. Μερικά από τα πιο σημαντικά αγωνιστικά ζευγάρια της τελευταίας δεκαπενταετίας που χρησιμοποιούν την επιθετική συνεργασία του pick and roll είναι οι Derrick Rose - Carlos Boozer (Chicago Bulls), Kobe Bryant - Pau Gasol (Los Angeles Lakers), Jameer Nelson - Dwight Howard (Orlando Magic), Steve Nash - Amar'e Stoudemire ( Phoenix Suns) και Manu Ginobili - Tim Duncan (San Antonio Spurs από το 2001 μέχρι και σήμερα..!) (Πηγή από το διαδίκτυο του Jesse Dorsey) (Εικόνα 10) Jerry West - Wilt Chamberlain ( Los Angeles Lakers) Μερικά από τα αγωνιστικά ζευγάρια του Ευρωπαϊκού basketball που εξέλιξαν την επιθετική συνεργασία του pick and roll με μεγάλη επιτυχία,είναι οι Šarūnas Jasikevičius - Robertas Javtokas (Εθνική ομάδα Λιθουανίας, Δημήτρης Διαμαντίδης - Mike Batiste ( Παναθηναϊκός) και Huan Carlos Navarro - Pau Gasol (Εθνική ομάδα Ισπανίας). (Εικόνα 11) Το αγωνιστικό δίδυμο Δημήτρης Διαμαντίδης - Mike Batiste ( Παναθηναϊκός) προκάλεσε στο παρελθόν έντονο ενθουσιασμό και χαρά στους λάτρεις του basketball. Η αγωνιστική ομοιογένεια αυτών των δυο πρώην συμπαικτών προκάλεσε άπειρες φορές προβλήματα στους αντίπαλους προπονητές που δυσκολεύονταν να περιορίσουν αν όχι να εξουδετερώσουν την ευχέρεια τους σκοράρουν χρησιμοποιώντας την επιθετική συνεργασία pick and roll. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 5

6 Η τεχνική της επιθετικής συνεργασίας pick and roll και η τακτική εφαρμογή της Στην επιθετική συνεργασία pick and roll μπορούν να συνεργαστούν κυρίως guard-forward, guard-pivot, forward-pivot και forward-forward. Το pick and roll είναι πολύ δημοφιλές παιχνίδι, με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να διδάσκεται από μικρή ηλικία στους αθλητές. Όπως αναφέρθηκε και πριν, η εκπαίδευση και εφαρμογή του γίνεται στην κορυφή της γραμμής τριών πόντων όπου η επιθετική συνεργασία ονομάζεται high pick and roll και στις σαράντα πέντε μοίρες της γραμμής των τριών πόντων (45 ο / wings) όπου η συνεργασία ονομάζεται side pick and roll. Το pick and roll περιλαμβάνει κάποια βασικά στοιχεία τεχνικοτακτικής που είναι: Ντρίπλα/Dribbling Σκριν/Screen Σουτ/Shooting Στροφή και κίνηση μέσα στη ρακέτα ή έξω από τη γραμμή των τριών πόντων/pivot and rolling (dive or popping) Πάσα μέσα ή έξω από τη ρακέτα Το pick and roll στην ουσία είναι η συνεργασία δυο παικτών, του παίκτη με τη μπάλα (ball handler) και ενός άλλου παίκτη που στήνει το screen (set the screen). Η συνεργασία αυτή είναι πιο αποτελεσματική όταν γίνεται μεταξύ ενός guard και ενός pivot παίκτη. Ας αναλύσουμε την περίπτωση συνεργασίας δυο παικτών (εικόνα 12), όπου ο Ο5 στήνει το screen (screener) πάνω (Εικόνα 12: High pick and roll στον αμυντικό του Ο1, τον Χ1. Ο Ο5 πρέπει να πλησιάσει όσο πιο κοντά γίνεται τον Χ1 και έχοντας ανοιχτά πόδια περισσότερο από όσο είναι το άνοιγμα των ώμων, λυγισμένα γόνατα και τα χέρια χαμηλά με τους πήχεις να είναι παράλληλα στα πλευρά, μπροστά στο στομάχι ή μπροστά από το στήθος. Ο Ο1 πρέπει να περάσει ώμο με ώμο (κάποιες φορές ακόμα πιο χαμηλά) από τον Ο5 και να κατευθυνθεί προς το καλάθι. (Πηγή από το βιβλίο «BASKETBALL η διδασκαλία της τακτικής στις αναπτυξιακές ηλικίες» των Γ. Τσίτσκαρη, Α. Λέφα, Χ. Γαλαζούλα, Α. Θωμαϊδη και Ν. Δημητρίου) (Εικόνα 13) Οι τρείς βασικοί τρόποι εκτέλεσης ενός screen. Τα πόδια πρέπει να είναι πάντα ανοιχτά, τα γόνατα λυγισμένα και τα χέρια χαμηλά σταυρωμένα ή επάνω ανοιχτά στο ύψος των ώμων ή κάτω ανοιχτά. (Εικόνα 14) Το πέρασμα ώμο με ώμο του παίκτη με τη μπάλα (ball handler) από τον παίκτη που στήνει το screen (screener). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 6

7 Είναι πολύ σημαντικό σε μια συνεργασία pick and roll ο screener να τοποθετήσει σωστά το σώμα του και να μείνει ακίνητος ώστε να μην υποπέσει σε επιθετικό foul τη στιγμή που ο επιθετικός με τη μπάλα περνάει από αυτόν. Σε αυτό όμως παίζει ρόλο ζωτικής σημασίας και η κίνηση του παίκτη με τη μπάλα, ο οποίος γνωρίζοντας ότι ο screener δε μπορεί να μετακινήσει το σώμα του, πρέπει να φέρει το σώμα το αμυντικού στην ίδια ευθεία με το σώμα του screener και περνώντας ώμο με ώμο, να τον οδηγήσει (τον αμυντικό) πάνω στο screen. Αν δε γίνει το πέρασμα ώμο με ώμο σωστά, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το screen να μην έχει επιτυχία και ο αμυντικός να μπορέσει να περάσει ανάμεσα και να παίξει άμυνα. Άμυνα στο pick and roll, «η αρχή και η εξέλιξη» Τα πρώτα χρόνια, όταν ακόμα η άμυνες για τη διάσπαση του pick and roll δεν είχαν εξελιχθεί, οι αμυντικοί άλλαζαν μεταξύ τους. Αυτό όμως δημιουργούσε άλλα προβλήματα. Πρώτον ο παίκτης με τη μπάλα είχε πλεονέκτημα απέναντι στον ψηλότερο μεν αλλά πιο αργό δε αμυντικό του screener και μπορούσε να παίξει ένας εναντίον ενός χρησιμοποιώντας την ταχύτητα και την ευελιξία του. Επιπλέον, με την αλλαγή παικτών, έμενε ο screener με τον κοντότερο αμυντικό και έτσι υπήρχε πλεονέκτημα παιχνιδιού (το λεγόμενο miss match) αν ο screener έκοβε προς το καλάθι (pick and dive) και ζητούσε τη μπάλα για να παίξει. Οπότε το ενδιαφέρον στράφηκε στην εύρεση αμυντικών λύσεων για τη διάσπαση μιας επιθετικής συνεργασίας που δημιουργούσε τόση σύγχυση στη λειτουργία της άμυνας. Μετά άρχισε να δίνεται βοήθεια από κάποιον άλλο περιφερειακό παίκτη (εικόνα 15), όμως και αυτό δεν άργησε να αντιμετωπιστεί από την επίθεση, αφού άρχισαν να εμφανίζονται παίκτες με καλό σουτ (shooters) ειδικά από την περιφέρεια και με μια πάσα στον ελεύθερο παίκτη δημιουργούνταν εξαιρετικές συνθήκες για ελεύθερο σουτ (shot). Οπότε έπρεπε να βρεθεί μια άλλη λύση για την αντιμετώπιση του pick and roll. Το «χέρι βοηθείας» ήρθε και πάλι από τους ψηλούς (εικόνα 16), αφού ο αμυντικός του screener έκανε χετζ αουτ (hedge out) για να καθυστερήσει τον παίκτη με τη μπάλα (ball handler) μέχρι να επιστρέψει ο αμυντικός του, ενώ το πιθανό κόψιμο (pick and dive) του screener αναλάμβανε να το μαρκάρει ο άλλος ψηλός αμυντικός, ο οποίος ήταν σε ετοιμότητα. Αργότερα υπήρξαν και άλλες πολλές αμυντικές λύσεις για την διάσπαση της επιθετικής συνεργασίας pick and roll, καθώς πάντοτε σε κάθε εφεύρεση της άμυνας, υπήρχε η απάντηση της επίθεσης. Πλέον υπάρχουν πολλές διασπάσεις του pick and roll. (Εικόνα 15) Σε αυτήν την εικόνα φαίνεται πως γινόταν η extra πάσα στον περιφερειακό παίκτη στη δυνατή πλευρά την ώρα που ερχόταν βοήθεια από περιφερειακό αμυντικό. (Εικόνα 16) Στην εικόνα αυτή φαίνεται πως τη στιγμή του hedge out ο άλλος ψηλός της άμυνας, αναλαμβάνει το μαρκάρισμα του screener σε περίπτωση που κόψει (pick and dive). Στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα της Λιθουανίας έχουν καταγραφεί οκτώ διαφορετικοί τρόποι διάσπασης, slide through, push and under, switch, trail and sag, deny, trap, hedge out και παραμονή στον παίκτη με τη μπάλα αν είναι fake screen (προσποίηση για screen και κόψιμο). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 7

8 Ορισμοί των τρόπων αντιμετώπισης του Pick and roll Slide through (Εικόνα 17) Η αντιμετώπιση του pick and roll, το slide through. Πέρασμα ανάμεσα από τον screener και τον αμυντικό του (εικόνα 17). Συνήθως ο αμυντικός του screener φωνάζει στο συμπαίκτη του δυνατά τη λέξη χώρο, ο αμυντικό που μαρκάρει τη μπάλα οδηγεί τον dribbler στο screen και την τελευταία στιγμή ο αμυντικό του screener ανοίγει χώρο για να περάσει ο συμπαίκτης του ανάμεσα. Η επικινδυνότητα με αυτήν την αντιμετώπιση είναι ότι υπάρχει πιθανότητα τη στιγμή που περνάει από ανάμεσα ο αμυντικός που μαρκάρει τον παίκτη με τη μπάλα, ο δεύτερος να σταματήσει πίσω από το screener και να εκτελέσει shot αφού υπάρχει απόσταση από αυτόν και τον αμυντικό του. Push and under (Εικόνα 18) Η αντιμετώπιση του pick and roll, το push and under. Πέρασμα του αμυντικού που μαρκάρει τη μπάλα από κάτω, τη στιγμή που ο αμυντικός του screener σπρώχνει τον screener με σκοπό να μην του επιτρέψει να πάρει θέση για να στήσει το screen (εικόνα 18). Μόλις ο αμυντικός του παίκτη με τη μπάλα περάσει από κάτω, τότε συνεχίζει να μαρκάρει τον αντίπαλο του εμποδίζοντας τον να πάει προς το καλάθι. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται από τον αμυντικό του screener ο οποίος αν πάει απρόσεκτα και σπρώξει άτσαλα τον αντίπαλο του θα κάνει επιθετικό foul. Switch (αλλαγή) Αλλαγή μεταξύ των αμυντικών κατά τη διάρκεια του περάσματος (εικόνα 19). Σε αυτή τη φάση υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθεί αμυντική αστάθεια καθώς θα καταλήξει ο ψηλός screener με τον κοντό αμυντικό (κατάσταση miss match). (Εικόνα 19) Η αντιμετώπιση του pick and roll, το switch (αλλαγή). Η αμυντική λειτουργία switch (αλλαγή) επινοήθηκε από την ομάδα των Original Celtics (επαγγελματική ομάδα της περιόδου ). (πηγή από την εγκυκλοπαίδεια «Παγκόσμιο Basket») (Εικόνα 20) Οι Original Celtics πρωταθλητές στη διοργάνωση που αγωνίζονταν, τη χρονιά με πρωταγωνιστές τους Johnnie Beckman, Henry Red Skurnick, Carl Sox Husta, John Pete Barry, Henry "Dutch" Dehnert, Dave Kerr, Rich Deighan και Joe Lapchick. (πηγή από το διαδίκτυο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 8

9 Trail and sag (go over) Δυναμικό πέρασμα από πάνω από το screen για να ακολουθήσει τον παίκτη με τη μπάλα από πίσω (εικόνα 21). Ο μόνος κίνδυνος εδώ είναι να συνεχίσει ο παίκτης με διείσδυση (drive) μέχρι το καλάθι (lay up). Η αντιμετώπιση αυτή προτιμήθηκε από τις ομάδες τις περισσότερες φορές, ειδικά στις πολύ ψηλές. (Εικόνα 21) Η αντιμετώπιση του pick and roll, το trail and sag (go over). Η αντιμετώπιση του high pick and roll με trail and sag (go over) χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές από αρκετές ομάδες στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα της Λιθουανίας. Deny (άρνηση) Σε αυτή την περίπτωση ο αμυντικός παίζει με τέτοιο τρόπο ώστε να μη δώσει τη δυνατότητα στον παίκτη με τη μπάλα να περάσει από το screen, κλείνοντας του το πέρασμα (εικόνα 22). Είναι η άρνηση στον παίκτη με τη μπάλα να πάει προς το screen, ενώ ο αμυντικός του screener είναι αυτός που πρέπει να βοηθήσει χαμηλά. (Εικόνα 22) Η αντιμετώπιση του pick and roll, το deny ή denial. Trap (παγίδα) Παγίδα είναι η αμυντική ενέργεια, που τη στιγμή που γίνεται το screen από τον screener, οι δυο αμυντικοί παίκτες παγιδεύουν τον παίκτη με τη μπάλα, και πιέζοντας τον (όχι σπρώξιμο ούτε χτύπημα των χεριών) τον οδηγούν στο χάσιμο του δικαιώματος της ντρίπλας και δυσκολεύοντας τον να κάνει πάσα, έχοντας τα χέρια ψηλά (εικόνα 23). (Εικόνα 23) Η αντιμετώπιση του pick and roll, το trap (παγίδα). Hedge out Ο αμυντικός του screener εκτελεί ένα δυο απότομα δυναμικά αμυντικά γλιστρήματα στο διάδρομο του dribbler με σκοπό να επιβραδύνει την κίνηση του μέχρι να επιστρέψει ο συμπαίκτης του που τον μάρκαρε (help and recover). (Εικόνα 24) Η αντιμετώπιση του pick and roll, το hedge out. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 9

10 Παραμονή στον παίκτη με τη μπάλα σε περίπτωση που το screen είναι ψεύτικο (fake screen) Σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει αντίδραση (εικόνα 25) από την άμυνα καθώς δε γίνεται κάτι από την επίθεση και παραμένουν κανονικά στις θέσεις τους. Τη στιγμή που ο screener έχει πλησιάσει τον αμυντικό σου συμπαίκτη με τη μπάλα, τότε αλλάζει εκρηκτικά την κατεύθυνση του προς το καλάθι. (Εικόνα 25) Η αντιμετώπιση του fake screen. Μέθοδος και διαδικασία Το δείγμα αποτέλεσαν 20 μαγνητοσκοπημένοι αγώνες μεταξύ των Εθνικών ομάδων της Ευρώπης. Καταγράφηκαν συνολικά 512 φάσεις με οκτώ διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης. Τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για την καταγραφή των αγώνων είναι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής (WMP) και τα dvd. Για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε Crosstabulation analysis με τη x2 κατανομή (Chi-square). Αναλύθηκαν οι εξής αγώνες: Σερβία-Ιταλία: Λιθουανία-Μ. Βρετανία: Μαυροβούνιο-Σκόπια: Ρωσία-Βέλγιο: Μ. Βρετανία-Πολωνία: Ιταλία-Γαλλία: Μ. Βρετανία-Τουρκία: Πορτογαλία-Ισπανία: Λετονία-Σερβία: Γεωργία-Φινλανδία: Λιθουανία-Γερμανία: Λιθουανία-Γαλλία: Σλοβενία-Γεωργία: Σλοβενία-Ρωσία: Πορτογαλία-Πολωνία: Γαλλία-Γερμανία: Τουρκία-Γαλλία: Σλοβενία-Ελλάδα: Ισπανία-Πολωνία: Ρωσία-Ουκρανία: (Εικόνα 26) Στιγμιότυπα από τους αγώνες του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος στη Λιθουανία του Ιταλία-Γερμανία: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 10

11 Ανάλυση δεδομένων Σε αυτή την έρευνα έχει γίνει καταγραφή των high pick and roll που έχουν κατάληξη, την επιθετική συνεργασία και προσπάθεια μόνο του screener και του παίκτη με τη μπάλα. Στη συνέχεια φαίνεται ο πίνακας που δηλώνει με ποια κριτήρια μια επίθεση είναι αποτελεσματική ή μη αποτελεσματική. Σαν αποτελεσματική ή μη αποτελεσματική (ανάλογα με την κατάληξη της ενέργειας) ορίσθηκαν: Πίνακας 1: Ορισμοί αποτελεσματικών ή μη αποτελεσματικών επιθέσεων. Μη αποτελεσματική επίθεση: Αποτελεσματική επίθεση: Χαμένο δίποντο (-2) Εύστοχο δίποντο (+2) Χαμένο τρίποντο (-3) Εύστοχο τρίποντο (+3) Λάθος (Λ) Κόψιμο (Κ) Κλέψιμο (ΚΛ) Επιθ. Φάουλ (ΕΦ) Τέλος επίθεσης 24 sec (24) Φάουλ 2 ε.β. (2ΕΒ) Φάουλ 3 ε.β. (3ΕΒ) Δίποντο + 1 ε.β. (2+1ΕΒ) Τρίποντο + 1 ε.β. (3+1ΕΒ) Φάουλ (Φ) Φάουλ μετά το 4 ο ομαδικό. (Εικόνα 27) Η ομάδα της Ισπανίας πρωταθλήτρια Ευρώπης 2011 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 11

12 Αποτελέσματα αγώνων αναλυτικά σε πίνακες Πίνακας 2: Αποτελέσματα αγώνα Σερβία-Ιταλία (80-68): (GAME 1) SRB: 80 ITA: 68 SLIDE THROUGH +2 +2, 2ΕΒ SWITCH -2, -2, TRAIL AND SAG (GO OVER) -2, -2, ΕΦ, ΚΛ, -2, Λ, ΚΛ, ΚΛ +3, Φ, Φ, Φ, +2, ΕΒ HEDGE OUT -3, -2, -3 Φ Πίνακας 3: Αποτελέσματα αγώνα Ρωσία-Ουκρανία (73-64): (GAME 2) RUS: 73 UKR: 64 SLIDE THROUGH SWITCH -2, -3 Φ, +2 TRAIL AND SAG (GO OVER) K, -2, -3, -2, ΚΛ +2, +2, +2, +2, +2+1ΕΒ +3, 2ΕΒ, +2 Φ HEDGE OUT -2 Φ Φ, 2ΕΒ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 12

13 Πίνακας 4: Αποτελέσματα αγώνα Ισπανία-Πολωνία (83-78) (GAME 3) ESP: 83 POL: 78 SLIDE THROUGH -3 2EB +2 SWITCH K, K, Λ, ΕΦ, Κ +2, +2 TRAIL AND SAG (GO OVER) -3, -3, -2, ΕΦ, -3, -3, -2,, -3, -2 2ΕΒ, +2, ΕΒ HEDGE OUT -2, Λ -2, -2, Λ Πίνακας 5: Αποτελέσματα από τον αγώνα Σλοβενία-Ελλάδα (60-69) (GAME 4) SLO: 60 GRE: 69 SLIDE THROUGH Λ, SWITCH 2ΕΒ TRAIL AND SAG (GO OVER) Κ, ΕΦ 2ΕΒ, Φ, 2ΕΒ, Φ, Φ -3 HEDGE OUT ΚΛ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 13

14 Πίνακας 6: Αποτελέσματα από τον αγώνα Τουρκία-Γαλλία (64-68) (GAME 6) TUR: 64 FRA: 68 SLIDE THROUGH -3 +2, +2 SWITCH K, -2 TRAIL AND SAG (GO OVER) -2, -2, -3, -2, -2, Λ, Κ, -2, -3 +2, +3, 2EB, +2 HEDGE OUT Λ Φ, +2, +2, Φ, +3, +2-3 Πίνακας 7: Αποτελέσματα από τον αγώνα Γαλλία-Γερμανία (76-65) (GAME 7) FRA: 76 GER: 65 SLIDE THROUGH -2, -2 +2, +2+1EB EB SWITCH TRAIL AND SAG (GO OVER) -2, K, Λ +3, 2ΕΒ, +2, +2, +3, HEDGE OUT -2, -2, ΚΛ, Λ Φ, +2, Φ -2 2ΕΒ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 14

15 Πίνακας 8: Αποτελέσματα από τον αγώνα Πορτογαλία-Πολωνία (73-81) (GAME 8) POR: 73 POL: 81 SLIDE THROUGH SWITCH -2, -3, -3, ΚΛ Φ, 2ΕΒ TRAIL AND SAG (GO OVER) Φ, 2ΕΒ, +2 Λ, ΚΛ HEDGE OUT ΚΛ, ΚΛ, -3, -3 +2, +3, +2 2ΕΒ Πίνακας 9: Αποτελέσματα από τον αγώνα Σλοβενία-Ρωσία (64-65) (GAME 9) SLO: 64 RUS: 65 SLIDE THROUGH SWITCH TRAIL AND SAG (GO OVER) HEDGE OUT -2, -2, ΚΛ +2, +2, Φ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 15

16 Πίνακας 10: Αποτελέσματα από τον αγώνα Σλοβενία-Γεωργία (87-75) (GAME 10) SLO: 87 GEO: 75 SLIDE THROUGH +3 SWITCH TRAIL AND SAG (GO OVER) Λ +2 HEDGE OUT 24 Πίνακας 11: Αποτελέσματα από τον αγώνα Λιθουανία-Γαλλία (67-73) (GAME 11) LITH: 67 FRA: 73 SLIDE THROUGH Λ, ΚΛ, -3, -2 +3, +2 SWITCH TRAIL AND SAG (GO OVER) ΚΛ, ΚΛ, -2, -2, -2 +2, 2ΕΒ +2 HEDGE OUT ΚΛ, -2, ΚΛ, Κ, -2, -2, -2, ΚΛ, Κ, -3, ΚΛ, -2, Κ, -2 +3, Φ, 2ΕΒ, 2ΕΒ, +2, Φ, +2, Φ, +3, +2, 2ΕΒ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 16

17 Πίνακας 12: Αποτελέσματα από τον αγώνα Λιθουανία-Γερμανία (84-75) (GAME 12) LTV: 84 GER: 75 SLIDE THROUGH Φ, -2, -3 +2, Φ, +2 SWITCH -2, -2 +2, 2ΕΒ, 2ΕΒ, Φ, Φ, Φ TRAIL AND SAG (GO OVER) ΚΛ, -2, -2, -2, -2, Λ, -3, Κ +2, +3, +2, +2, +2, +2, +2 HEDGE OUT -2, -2, Κ 2ΕΒ, 2ΕΒ, +2, +2 2ΕΒ Πίνακας 13: Αποτελέσματα από τον αγώνα Γεωργία-Φινλανδία (73-87) (GAME 13) GEO: 73 FIN: 87 SLIDE THROUGH K, -3 +2, 2EB, +2 SWITCH -3, -3, ΚΛ, -3 +2, +3 TRAIL AND SAG (GO OVER) ΕΦ, Κ, Φ HEDGE OUT -3, ΚΛ, -2 2ΕΒ, +2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 17

18 Πίνακας 14: Αποτελέσματα από τον αγώνα Λετονία-Σερβία (77-92) (GAME 14) LET: 77 SRB: 92 SLIDE THROUGH -3, SWITCH Λ, Λ +2, +2, 2ΕΒ, 2ΕΒ, 2ΕΒ TRAIL AND SAG (GO OVER) -2, -3, Λ, ΕΦ, -3, Λ, -2 +2, +2, +2, +2, +2, 2ΕΒ Λ HEDGE OUT -3 +2, 2ΕΒ, +2 Πίνακας 15: Αποτελέσματα από τον αγώνα Πορτογαλία-Ισπανία (73-87) (GAME 15) POR: 73 ESP: 87 SLIDE THROUGH -2 +3, +3, +2 Φ SWITCH -3, -2, -2 +2, +2 TRAIL AND SAG (GO OVER) -2, ΚΛ, ΚΛ, -3 Φ Κ HEDGE OUT Κ, -3, -2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 18

19 Πίνακας 16: Αποτελέσματα από τον αγώνα Μεγάλη Βρετανία-Τουρκία (61-90) (GAME 16) GBR: 61 TUR: 90 SLIDE THROUGH -3, -3, -3, ΚΛ, -2, -3 SWITCH Λ, -2, Λ, -2 2ΕΒ, 2ΕΒ, +2 TRAIL AND SAG (GO OVER) Κ, -2, Λ, Κ, Κ, -2 +3, +2, +2, +2, +2, +2, ΕΒ HEDGE OUT ΚΛ, Λ, ΚΛ -3 Φ Πίνακας 17: Αποτελέσματα από τον αγώνα Ιταλία-Γαλλία (84-91) (GAME 17) ITA: 84 FRA: 91 SLIDE THROUGH -3, K, -3-2, ΚΛ Φ, 2ΕΒ SWITCH -3, -2 +2, +3, +2 TRAIL AND SAG (GO OVER) ΚΛ, -2, -2, Λ, -2, Λ +2, +2, +2, Φ, +2 HEDGE OUT 2ΕΒ Κ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 19

20 Πίνακας 18: Αποτελέσματα από τον αγώνα Μεγάλη Βρετανία-Πολωνία (88-81) (GAME 18) GBR: 88 POL: 81 SLIDE THROUGH ΕΦ, SWITCH TRAIL AND SAG (GO OVER) -2, Κ, -3 2ΕΒ, +2, +2 2ΕΒ HEDGE OUT ΚΛ, ΚΛ +2, +2+1ΕΒ Πίνακας 19: Αποτελέσματα από τον αγώνα Ρωσία-Βέλγιο (79-58) (GAME 19) RUS: 79 BEL: 58 SLIDE THROUGH -2, -2, SWITCH ΚΛ, -2, -3, ΚΛ, Λ 2ΕΒ TRAIL AND SAG (GO OVER) -2, ΚΛ, -2, ΕΦ Φ, +3, +2 ΕΦ +2 HEDGE OUT 2ΕΒ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 20

21 Πίνακας 20: Αποτελέσματα από τον αγώνα Μαυροβούνιο-Σκόπια (70-65) (GAME 20) MONT: 70 FYROM: 65 SLIDE THROUGH -3, ΚΛ +3, +3, 2ΕΒ, +2 SWITCH -3, ΚΛ, Λ, Κ, -3, ΚΛ Φ TRAIL AND SAG (GO OVER) -2, ΚΛ, ΕΦ, -2, -3, -2, -3, -3, -2, -2, -2 2ΕΒ, +2, +3, +2, +3, +2, +2 HEDGE OUT -2, -2, ΚΛ 2ΕΒ, +2, 2ΕΒ -2, -3-2 Πίνακας 21: Αποτελέσματα από τον αγώνα Λιθουανία-Μεγάλη Βρετανία (80-69) (GAME 21) LTV: 80 GBR: 69 SLIDE THROUGH ΚΛ SWITCH -3, -3 TRAIL AND SAG (GO OVER) Φ, -2, -2, -2, -2, -2, ΚΛ, ΚΛ, -2 +2, +2, Φ, +2, +2, 2ΕΒ, 2ΕΒ, +2 HEDGE OUT +2, +2, +3, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 21

22 Συνολικός αριθμός των φάσεων που καταγράφηκε: 512 φάσεις high pick and roll Πίνακας 22: Συνολικά αποτελέσματα σε όλους τους αγώνες. SLIDE THROUGH SWITCH TRAIL AND SAG (GO OVER) HEDGE OUT ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΣΤΟΝ ΠΑΙΚΤΗ ΣΕ FAKE PICK AND ROLL (Εικόνα 28) Συνολικά ποσοστά των αντιμετωπίσεων του high pick and roll στη διοργάνωση. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 22

23 (Εικόνα 29) Ποσοστά μη αποτελεσματικής επίθεσης (Εικόνα 30) Ποσοστά αποτελεσματικής επίθεσης Για την επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο spss20. Για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε Crosstabulation analysis με τη x 2 κατανομή (Chi-square) και επίπεδο σημαντικότητας p<05. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν παρουσιάσθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές για την αποτελεσματικότητα της επίθεσης (θετική-αρνητική), ανάλογα με τον τρόπο αντιμετώπισης της επιθετικής συνεργασίας high pick and roll (x 2 =6.617, p=0.470). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 23

24 Συμπεράσματα Οι επιθέσεις ήταν αποτελεσματικές όταν η άμυνα στο high pick and roll ήταν το slide through, το switch (αλλαγή), το trail and sag (go over) και το hedge out. Στην περίπτωση που η άμυνα ήταν slide through, αρκετές φορές η αντίδραση της επίθεσης ήταν ο παίκτης με τη μπάλα να κάνει ένα βήμα έξω και πίσω από το σώμα του screener (step out) και να εκτελέσει σουτ (shot) από τη γραμμή του τρίποντου. Στο Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα ανδρών το επίπεδο είναι τόσο υψηλό, που αυτό το σουτ (shot) είναι εύκολο ακόμα και για ένα μέτριο περιφερειακό παίκτη. Οπότε οι ομάδες που επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν αυτή την αμυντική λύση, ρίσκαραν πολύ! Απ την άλλη, όταν οι ομάδες έκαναν switch (αλλαγή) για την αντιμετώπιση του high pick and roll, λόγω της κατάστασης ψηλός κοντός (miss match), δέχονταν καλάθια από τους screener. Ακόμα και όταν πήγαινε για βοήθεια πάνω στον screener (που έκοβε και έπαιρνε τη μπάλα) κάποιος άλλος παίκτης, ο screener έκανε πάσα στον επόμενο ελεύθερο επιθετικό που έμενε λόγω της περιστροφής (rotation). Το basketball έχει εξελιχθεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια και όχι μόνο σε επίπεδο τακτικής, αλλά και τεχνικής καθώς παρατηρείται ακόμα και οι πιο εύσωμοι και αργοί παίκτες να μπορούν να κάνουν πάσα με την ίδια άνεση και επιτυχία όπως οι περιφερειακοί, κάτι που δε συνέβαινε στο παρελθόν. Η αμυντική αντιμετώπιση trail and sag (go over) αποδείχτηκε ικανοποιητική όσο αφορά την παρεμπόδιση του παίκτη με τη μπάλα να εκτελέσει σουτ (shot) κατά το πέρασμα του από το screen. Το πρόβλημα όμως ήταν όταν ο παίκτης με τη μπάλα ήταν καλός και στο να κάνει διείσδυση, οπότε έπαιζε τον ψηλό αμυντικό που ήταν πιο μέσα στα πόδια εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι υπερτερεί στην ταχύτητα. Ένας άλλος λόγος που αυτή η αμυντική λειτουργία παρουσίασε ρήγματα σε πολλές ομάδες που την επέλεξαν ήταν ότι ο αμυντικός που μάρκαρε τον παίκτη με τη μπάλα, έκανε αμυντικό φάουλ (defensive foul) τη στιγμή που προσπαθούσε να περάσει δυναμικά. Σε ότι έχει να κάνει με το hedge out ως επιλογή της άμυνας κόντρα στην επιθετική συνεργασία του high pick and roll, πολλές φορές ο αμυντικός του screener, στην προσπάθεια του να κάνει ένα γρήγορο αμυντικό γλίστρημα με σκοπό να κόψει το διάδρομο στον παίκτη με τη μπάλα, υπέκυπτε σε αμυντικό φάουλ (defensive foul). Οι επιθέσεις ήταν μη αποτελεσματικές όταν η άμυνα στο high pick and roll ήταν μια εκ των push and under, deny (άρνηση) και trap (παγίδα). Η αμυντική λειτουργία push and under είναι πολύ χρήσιμη κυρίως όταν οι ομάδες έχουν στο roster τους παίκτες pivot με μεγάλη δύναμη και βάρος. Αυτοί οι παίκτες όταν κάνουν push and under, είναι σίγουρο ότι δε θα αφήσουν τον screener να πάρει θέση για να στήσει το screen. Αυτό δημιουργεί σύγχυση και στον screener που προσπαθεί να πάρει θέση και δεν τα καταφέρνει, αλλά και στον παίκτη με τη μπάλα ο οποίος δε μπορεί να περάσει από το screen και αναγκάζεται να βρει λύση κάνοντας διείσδυση (drive) ή δίνοντας τη μπάλα σε άλλον παίκτη. Ένα ακόμα πρόβλημα που δημιουργεί στον screener η αμυντική επιλογή push and under είναι ότι δε μπορεί να κόψει (pick and dive) προς το καλάθι μετά το screen γιατί τον εμποδίζει ο αμυντικός του (check). Το deny ή denial σαν επιλογή της άμυνας για την αντιμετώπιση των high pick and roll έχει την ιδιότητα να δημιουργήσει σύγχυση στον επιθετικό που έχει τη μπάλα αφού δε μπορεί να εκμεταλλευτεί το screen γιατί ο αμυντικός που τον μαρκάρει, του κλείνει την κατεύθυνση σε αυτό. Το μόνο που πρέπει να προσεχτεί είναι η διείσδυση (drive) του παίκτη με τη μπάλα προς το καλάθι, από τους αμυντικούς της δυνατής πλευράς (jump to the ball & help and recover). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 24

25 Η επιλογή του trap (παγίδα) ήταν και αυτή μέσα στις αμυντικές επιλογές για τη διάσπαση των high pick and roll που είχε επιτυχία. Χρησιμοποιήθηκε κυρίως από ομάδες που τα roster τους δεν έχουν υποστεί αλλαγές τα τελευταία χρόνια και υπήρχε αγωνιστική ομοιογένεια μέσα στο γήπεδο. Είναι δύσκολη αμυντική λειτουργία καθώς απαιτεί γρήγορα αμυντικά γλιστρήματα από τους δυο παίκτες που θα κάνουν την παγίδα, αλλά και πολύ καλή περιστροφή της άμυνας (rotation). Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ταιριάζει απόλυτα με την αμυντική φιλοσοφία του πρώην μεγάλου Αμερικανού προπονητή Pete Carril «read (ανάγνωση)-react (αντίδραση)-rotate (περιστροφή)». Συμπεράσματα και προτάσεις Σε γενικές γραμμές ο τρόπος άμυνας στην επιθετική συνεργασία high pick and roll δεν έπαιζε και πολύ μεγάλο ρόλο στην αποτελεσματικότητα της επίθεσης των ομάδων στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα της Λιθουανίας, καθώς υπήρχαν και άλλοι παράγοντες οι οποίοι καθόριζαν την έκβαση ενός αγώνα (επιθετικά ριμπάουντ (rebound) κ.α.) Το basketball, όπως αναφέρθηκε και πιο πριν, έχει εξελιχθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια και πλέον όλοι οι παίκτες αγωνιζόμενοι σε όλες τις θέσεις είναι ικανοί να πετύχουν καλάθι από διάφορα σημεία τόσο σε κοντινή όσο και σε μακρινή απόσταση. Η διαρκείς «διαμάχη» τόσο της άμυνας όσο και της επίθεσης, να ξεπεράσει η μια την άλλη, έχει οδηγήσει πλέον στο να εξαρτάται το αποτέλεσμα ενός αγώνα από λεπτομέρειες ή από άλλους φυσικούς παράγοντες που δε γίνεται να αλλοιωθούν κατά τη διάρκεια ενός αγώνα αλλά και κατά την προετοιμασία μιας ομάδας πριν από αυτόν (φυσική κατάσταση παικτών, ευχέρεια στο τρίποντο, ικανότητα χειρισμού της μπάλας, πολλές λύσεις από παίκτες που έρχονται από τον πάγκο, σωστή και γρήγορη κίνηση των παικτών χωρίς τη μπάλα κ.τ.λ.). Η καταγραφή και παρουσίαση των παραπάνω δεδομένων αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για κάθε προπονητή του basketball καθώς έχει σαν στόχο τη διαμόρφωση και βελτίωση τόσο της επιθετικής όσο και της αμυντικής τους φιλοσοφίας. Αυτή η εργασία μπορεί να φανεί σημαντική σε οποιονδήποτε προπονητή ομάδας και μη, τόσο στο ανδρικό όσο και στο γυναικείο basketball. Επίσης είναι μια καλή συλλογή πληροφοριών για φοιτητές προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς. Κάποτε ήταν πολύ δύσκολο για έναν προπονητή (ειδικά αν ήταν νεαρός) να ψάξει και να βρει πληροφορίες που θα τον βοηθούσαν να βελτιώσει τη φιλοσοφία και το παιχνίδι της ομάδας που προπονεί, οπότε οι περισσότεροι είχαν τη συνήθεια να αρέσκονται στην πείρα των χρόνων. Αργότερα, με την είσοδο της τεχνολογίας και του διαδικτύου στην απλή καθημερινότητα του προπονητή, οι πληροφορίες σχετικά με το basketball και την τακτική του άρχισαν να «ρέουν σαν ρυάκι». Σήμερα το εύρος των πληροφοριών που ρέουν έχει εξελιχθεί σε «ποταμό». Πλέον ο καθένας μπορεί να βρει ότι θέλει και όποτε το θέλει, κάτι που είναι πολύ σημαντικό και βοηθάει στην εξέλιξη του σύγχρονου προπονητή, αλλά και στην αύξηση της έλξης του basketball στο κοινό. Είναι λοιπόν στο χέρι όσων αγαπούν αυτό το άθλημα να συμβάλουν στην εξέλιξη του! Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 25

26 Βιβλιογραφία «ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ BASKET» (Εκδόσεις Καρακώτσογλου) Τόμος Α. «BASKETBALL: Η διδασκαλία της τακτικής στις αναπτυξιακές ηλικίες» των Γ. Τσίτσκαρη, Α. Λέφα, Χ. Γαλαζούλα, Α. Θωμαϊδη και Ν. Δημητρίου. «NBA COACHES PLAYBOOK: Techniques, Tactics and Teaching points» του Giorgio Gandolfi. «John Wooden s UCLA Offense» του John Wooden και Swen Nater. Πηγή από το διαδίκτυο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 26

27 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 27