Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo

Transcript

1 Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Autoriteti Rregullativ i Komunikimeve Elektronike dhe Postare Regulatory Authority of Electronic and Postal Communications Regulatorni Autoritet za Elektronske i Pośtanske Komunikacije Plani i Përdorimit të Radio Frekuencave në Republikën e Kosovës Prishtinë, Shkurt, 2013 i

2 Përmbajtja: KAPITULLI Hyrje Caktimi dhe përdorimi... 2 KAPITULLI Plani për caktimin dhe përdorimin e frekuencave për shërbimin fiks BREZI 1-3 GHz Brezi i Frekuencave MHz / MHz Brezi i Frekuencave MHz / MHz Brezi i frekuencave MHz / MHz (MILITAR) Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde: BREZI MHz Sisteme pikë-pikë me hapësirë duplekse 100 MHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde: BREZI MHz Brezi i frekuencave MHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde: BREZI MHz Brezi i frekuencave MHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde: Brezi MHz Brezi i frekuencave MHz Identifikuesit e kanaleve për kanalet derivate me gjerësi 60 MHz dhe 80 MHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI MHz Brezi MHz Brezi MHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI MHz Brezi MHz Identifikuesit e kanaleve për kanalet derivate me gjerësi 56 MHz ii

3 Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Derivimi i kanaleve të radio frekuencave Identifikuesit e kanaleve për kanalet derivate me gjerësi 56 MHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi i frekuencave GHz Ndarja e kanaleve në brezin GHz me hapësirë duplekse 490 MHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi i frekuencave GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi frekuencor GHz Vendimet ndërkombëtare, rekomandimet dhe standardet BREZI GHz Brezi i frekuencave GHz Vendimet ndërkombëtare, rekomandimet dhe standardet BREZI GHz Brezi frekuencor / GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi i frekuencave GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi i frekuencave GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi frekuencor GHz për sistemet TDD Brezi frekuencor GHz për sistemet FDD Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde iii

4 2.17. BREZI GHz Brezi frekuencor GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi frekuencor GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi frekuencor GHz Vendime ndërkombëtare rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi frekuencor GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi frekuencor GHz për sistemet TDD Brezi frekuencor GHz për sistemet FDD Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI GHz Brezi frekuencor GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde BREZI 2.4 GHz, 5 GHz dhe 5.8 GHz Kushtet e përdorimit Brezi 2.4 GHz Brezi 5 GHz dhe 5.8 GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde KAPITULLI Caktimi dhe përdorimi i radio-frekuencave për shërbime të lëvizshme tokësore BREZI NËN 29.7 MHz ( MHz) BREZI MHz Kushtet e përgjithshme për përcaktimin dhe përdorimin e frekuencave në brezin MHz Ndarja e kanaleve BREZI MHz iv

5 Brezi MHz Brezi MHz BREZI MHz BREZI MHz BREZI MHz BREZI [MHz] BREZI MHz BREZI [MHz] BREZI / [MHz] BREZI [MHz] BREZI [MHz] Vendimet, rekomandimet dhe standardet ndërkombëtare KAPITULLI PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET SATELITORE PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET SATELITORE FIKSE Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET SATELITORE MOBILE (SISTEMET S-PCS) Brezi nën 1 GHz Brezi mbi 1 GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET SATELITORE BROADCAST BREZI MHz BREZI GHz Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET AMATORE DHE AMATORE SATELITORE Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde v

6 KAPITULLI PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET AERONAUTIKE PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET MOBILE AERONAUTIKE Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET AERONAUTIKE RADIO-NAVIGUESE Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde KAPITULLI PLANIFIKIMI I BREZIT FREKUENCOR PËR SHËRBIMET RADIO-DIFUZIVE SHTOJCA A A1. Fjalori i shkurtimeve të përdorura A2. LISTA E DOKUMENTEVE A2.1. Dokumentet e ITU Radio Rregulloret Konferencat rajonale Aktet Finale Rekomandimet e ITU-së A2.2. Akte ligjore të bashkimit Evropian Direktivat Rekomandimet T/R Raportet e ERC A2.3. Dokumente të tjera ndërkombëtare Dokumentet e ICAO-s Rregullat teknike të Bashkimit Ndërkombëtar të Hekurudhave (UIC) A2.4. Standardet Standardet e harmonizuara Standardet e paharmonizuara vi

7 LISTA E TABELAVE Tabela 1: Ndarja e brezit 1 58 GHz... 6 Tabela 2: Ndarja e kanaleve për brezat MHz / MHz Tabela 3: Ndarja e kanaleve për brezin MHz/ MHz Tabela 4: Ndarja e kanaleve për brezin MHz/ MHz Tabela 5: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Tabela 6: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Tabela 7. Ndarja e kanaleve për brezin MHz Tabela 8: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Tabela 9: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Tabela 10: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Tabela 11: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Tabela 12: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Tabela 13: Kanalet derivate me gjerësi 56 MHz Tabela 14: Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 40 MHz ( GHz). 53 Tabela 15: Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 28 MHz ( GHz). 54 Tabela 16: Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 40 MHz (DS 490 MHz) Tabela 17: Ndarja e kanaleve në brezin GHz Tabela 18: Ndarja e kanaleve në brezin 14,5 15,35 MHz Tabela 19: Ndarja e kanaleve në brezin GHz Tabela 20: Ndarja e kanaleve në brezin GHz Tabela 21: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Tabela 22: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Tabela 23: Ndarja e kanaleve në brezin GHz për sistemet TDD Tabela 24: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Tabela 25: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Tabela 26: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Tabela 27: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Tabela 28: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Tabela 29: Ndarja e kanaleve për brezin për sistemet TDD Tabela 30: Ndarja e kanaleve për brezin GHz për sistemet FDD Tabela 31: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Tabela 32: Bartësit nominal frekuencor në brezin MHz Tabela 33: Ndarja e kanaleve simplekse në brezin MHz Tabela 34: Ndarja e kanaleve simplekse në brezin MHz Tabela 35: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Tabela 36: Ndarja e kanaleve për brezin / MHz Tabela 37: Ndarja e kanaleve në brezin MHz Tabela 38: Ndarja e kanaleve për brezin / MHz Tabela 39: Ndarja e kanaleve për brezin / MHz Tabela 40: Ndarja e kanaleve për brezin / MHz Tabela 41: Ndarja e kanaleve për brezin GHz vii

8 KAPITULLI 1 Kushtet e përgjithshme për planifikimin dhe shfrytëzimin e spektrit frekuencor 1.0. Hyrje Plani për caktimin dhe shfrytëzimin e spektrit frekuencor në Republikën e Kosovës i përkufizuar sipas Ligjit për Komunikime Elektronike si Plani i Përdorimit të Radio Frekuencave (tutje Plani i Përdorimit) duhet veçanërisht të përcaktoj kushtet dhe mënyrën e shfrytëzimit të radio frekuencave në disa breze përkatëse Ky plan i përdorimit është në përputhje me Planin Kombëtar të Radio Frekuencave Plani është përgatitur bazuar në dispozitat e Ligjit Nr. 04/L/109 për Komunikimet Elektronike (tutje Ligji), si dhe në përputhje me rregulloret dhe rekomandimet e organizatave ndërkombëtare (ITU, CEPT, ETSI) dhe detyrimet që rrjedhin nga konventat ose marrëveshjet që Republika e Kosovës është e detyruar ti zbatojë Ky plan i përdorimit vendos ndarjet e kanaleve të brezave frekuencore për disa shërbime përkatëse të dhëna në kapitujt në vijim të këtij plani Ky plan bën të mundur; Planifikimin optimal teknik dhe ekonomik, caktimin dhe përdorimin efikas të frekuencave, duke pasur parasysh që spektri i radio frekuencave është resurs i kufizuar; Përgatitjen e rregullave mbi kushtet teknike dhe operative për përdorimin e disa frekuencave; Përdorimin e pandërprerë të frekuencave dhe mbrojtjen nga interferencat e dëmshme; Rregullimin e planit me modifikimet në nivel ndërkombëtar, si edhe bashkërendimet që rezultojnë nga përmbushja e marrëveshjeve dypalëshe dhe shumëpalëshe me fqinjët dhe vendet tjera; Rregullimin e përdorimit të brezave të radio-frekuencave ndërmjet shërbimeve radio dhe përdoruesve; Rregullimin e përdorimit të brezave të radio-frekuencave të cilat janë të dedikuara për shërbime Militare apo Militare /Civile me të cilat Autoriteti Rregullativ i 1

9 Komunikimeve Elektronike dhe Postare (tutje ARKEP) nuk menaxhon por që janë të paraqitura në këtë dokument, kanë kuptimin rekomandues qe nënkupton se aplikimi i planifikimit të dhënë është në varshmëri nga mundësit teknike dhe administrative ekzistuese Implementimin e teknologjive të reja dhe zhvillimin e radio komunikimeve Caktimi dhe përdorimi Caktimi dhe përdorimi i frekuencave mbi kanalet e radio-frekuencave, duhen bërë konform Ligjit, planit kombëtar të radio frekuencave në Republikën e Kosovës dhe dispozitave të këtij plani Caktimi dhe përdorimi i frekuencave që nuk është konform dispozitave të dhëna në paragrafin mund të realizohet vetëm nëse një përdorim i tillë nuk do të shkaktonte interferenca të dëmshme për stacionet që operojnë apo mund të operojnë në të ardhmen në përputhje me dispozitat e paragrafit Për caktimin dhe përdorimin e frekuencave, duhen ndërmarr masa specifike në mënyrë që frekuencat të mbrohen, si frekuencat e alokuara për shërbimin aeronautikë mobil (R) dhe të tjera shërbime sigurie nga interferencat e dëmshme Për zgjidhjen e interferencave të dëmshme, i duhet dhënë prioritet shërbimit të navigimit radio, shërbimit aeronautik të lëvizshëm dhe shërbimeve të tjera të sigurisë Çdo emetim që mund t u shkaktoj interferenca të dëmshme radio komunikimeve për rrezik, alarm, emergjenca apo siguri nga rreziku ndërkombëtar dhe frekuencat e emergjencës të vendosura për këtë qëllim Alokimet e brezave të frekuencave, rregullimet (ndarjet) e kanaleve, caktimet dhe përdorimi i frekuencave mund të bëhen subjekt i modifikimeve Modifikimet për alokimin e brezave të frekuencës, rregullimet e kanalit, caktimet dhe përdorimi i frekuencave mund të kryhen nën një nga kushtet e mëposhtme: Nëse janë bërë ndryshime në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, në Radio Rregulloret (RR) e ITU-së, Rekomandimet dhe Vendimet e CEPT, në direktivat e Komisionit Evropian, si dhe në standardet e Institutit të Standardeve Evropiane të Telekomunikacioneve (ETSI), në marrëveshjet ndërkombëtare dhe rajonale për shpërndarjen e frekuencave në breza të caktuara, ose nëse një ndryshim i tillë vendoset nga një marrëveshje e veçantë me një vend fqinj apo me vende të tjera; 2

10 Nëse është e nevojshme, si rezultat i disa arsyeve teknike, për të zgjidhur një interferencë të dëmshme midis stacioneve në Republikën e Kosovës ose midis një stacioni në Republikën e Kosovës dhe një stacioni në një vend fqinj apo në një vend tjetër Në mënyrë që stacioneve që përdorin frekuenca sipas dispozitave të dhëna në paragrafin të këtij Plani të mos u shkaktohet asnjë interferencë e dëmshme, duhet të sigurojmë caktime të reja apo ndryshim të karakteristikave bazë të caktimit ekzistues Përdorimi i frekuencës mund të kufizohet në intervale kohore nën kushtet e mëposhtme; Një kufizim i tillë të përcaktohet nga plane ndërkombëtare dhe marrëveshje për caktimin e frekuencave, ose te vendoset me anë të një marrëveshjeje të veçantë me një vend fqinj apo vend tjetër Përdorimin e të njëjtës frekuencë nga më shumë përdorues në të njëjtën vendndodhje apo pranë saj, ose në zonën e shërbimit që do planifikohet Një përdoruesi mund t i caktohet një apo më shumë frekuenca për një apo më shumë vendndodhje, pra për zona shërbimi. Në caktimin e frekuencave duhet marrë parasysh cilësia e radio-komunikimeve dhe frekuencat e zëna Për më shumë përdorues mund të caktohet një ose më shumë frekuenca për përdorim të përbashkët në të njëjtën zonë shërbimi, duke marrë parasysh cilësinë e radiokomunikimeve dhe frekuencat e zëna Një frekuencë e përgjithshme apo brez të cilës nuk i duhet një autorizim për përdorim të frekuencave radio, mund të përdoret nga më shumë përdorues në të njëjtën zonë shërbimi ose për të gjithë territorin e vendit. Në përdorimin e frekuencës apo brezit të përgjithshëm, nuk duhet marrë parasysh cilësia e radio-komunikimeve dhe e brezit të zënë Caktimi i frekuencës për përdoruesit militar përgjegjës për sigurinë dhe mbrojtjen kombëtare në brezin e shpërndarë ekskluzivisht për përdorim civil, mund të kryhet nën kushtet e mëposhtme; Caktimi koordinohet me ARKEP; Caktimi nuk duhet tu shkaktojë interferenca të dëmshme caktimeve ekzistuese dhe të planifikuara për përdorues civil. 3

11 Caktimi i frekuencës për një përdorues civil në një brez të përcaktuar për përdorim militar mund të bëhet sipas kushteve të mëposhtme; Përcaktimi është koordinuar me përdoruesit militar përgjegjës për sigurinë dhe mbrojtjen kombëtare; Caktimi nuk duhet të shkaktojë interferenca të dëmshme për caktimet ekzistuese dhe të planifikuara për përdoruesit militar përgjegjës për sigurinë dhe mbrojtjen kombëtare Frekuenca e caktuar për një shërbim të dhënë duhet të ndahet nga kufizimet e brezit të shpërndarë për këtë shërbim, në mënyrë të tillë që, shërbimeve për të cilat janë dhënë brezat fqinje, të mos u shkaktohet asnjë interferencë e dëmshme Frekuencat në brezat midis 5 MHz dhe 30 MHz do të jenë të rezervuara dhe do të përdoren, për shkak të karakteristikave të tyre të përhapjes, për radio-komunikime të distancave të gjata. Sa herë që frekuencat në këto breza përdoren për radio-komunikime të distancave të shkurtra apo të mesme, duhet përdorur fuqia minimale e nevojshme, në mënyrë që të zvogëlojë interferencat e dëmshme Në mënyrë që të sigurohet përputhje me dispozitat e këtij Plani në lidhje me shfrytëzimin e frekuencave ARKEP do të kryej; Kontrollin mbi emetimin e stacioneve që operojnë me Autorizim Individual për përdorimin e frekuencave, në mënyrë që të shqyrtojë kushtet e përshkruara teknike dhe ato të shfrytëzimit për operimin e tyre dhe do të ndërmarrë masat e duhura ligjore për stacione, kushtet teknike dhe / ose kushtet e shfrytëzimit të të cilave devijojnë nga ato të përcaktuarat; Zbulimin e emetimeve të stacioneve që veprojnë pa autorizim dhe do të ndërmarrë masat e duhura; Ekzaminimin e spektrit të radio-frekuencave, duke përfshirë ekzaminimin e emetimeve të stacioneve që nuk u është lëshuar një autorizim për përdorimin e radio-frekuencave, si dhe emetimet e stacioneve nga vendet fqinje dhe vende të tjera, në mënyrë që të përcaktohet zënia e spektrit të radio-frekuencës në vende të caktuara, që do të thotë në zona për nevojat e planifikimit, si dhe për mbrojtjen e frekuencave të punës, apo që janë planifikuar për tu përdorur nga stacionet në Republikën e Kosovës sipas planeve ndërkombëtare dhe rajonale. 4

12 Ekzaminimin e interferencave të dëmshme mes një stacioni në Republikën e Kosovës dhe një stacioni në vendet fqinje, apo në vende të tjera Fuqia efektive e rrezatuar dhe lartësia efektive e antenës së një stacioni nuk duhet ta kalojë lartësinë e nevojshme që ofron cilësi të kënaqshme të radio-komunikimeve Fuqia efektive e rrezatuar e një stacioni do të përcaktohet në përputhje me nivelin minimal të nevojshëm të stacionit marrës, që do të thotë në përputhje me nivelin minimal të nevojshëm në kufirin e zonës së shërbimit të miratuar në bazë të rregulloreve të përshtatshme për radio-komunikimet e Republikës së Kosovës dhe në përputhje me rekomandimet e ITU-së dhe CEPT-it dhe me standardet ETSI Fuqia Efektive e rrezatuar e stacionit mund të mos ndikojë në kompatibilitetin elektro-magnetik(emc) në radio-komunikime Niveli mbrojtës i sinjalit është vlera minimale e raportit të sinjalit të kërkuar dhe atij të padëshiruar, zakonisht e dhënë në db (decibel), në hyrje të marrësit që përcaktohet në kushte të veçanta në mënyrë të tillë që të arrihet në dalje të marrësit një cilësi e caktuar e sinjalit te marrë Kur është e nevojshme, stacionet duhet të përdorin censor të koduar që mundësojnë përdorimin më efektiv të spektrit (reduktimin e numrit të frekuencave të përdorura, përdorimin e përbashkët të frekuencave, reduktimin dhe/ose eliminimin e interferencave, etj) Frekuencat mund të përdoren vetëm në vende që janë zona shërbimi, të përcaktuara nga një Autorizim Individual Duhet bërë çdo përpjekje për të ruajtur tolerancën frekuencore dhe nivelin e fuqisë së emetimeve të rreme në vlerat më të ulëta që lejon gjendja e teknikës dhe natyra e shërbimit të lejuar Karakteristikat themelore teknike të stacioneve duhet të plotësojnë dispozitat e rregulloreve në fushën e radio-komunikimeve të Republikës së Kosovës publikuar nga ARKEP. Në mungesë të rregulloreve të tilla, karakteristikat themelore teknike të stacioneve duhet të jenë në përputhje me standardet e përshtatshme të Institutit të Standardeve të Telekomunikacionit (ETSI), me rekomandimet e Konferencës Evropiane të Administratave Postare dhe të Telekomunikacionit (CEPT), dhe në përputhje me rekomandimet e Unionit Ndërkombëtar të Telekomunikacionit (ITU). 5

13 Për përdorim të efektshëm të spektrit, marrësit e përdorur nga cilido shërbim duhet të përputhen sa më shumë që të jetë e mundur me tolerancën e frekuencës së transmetuesve të atij shërbimi Karakteristikat teknike të stacioneve marrëse duhet të përputhen me klasën e emetimit, në veçanti, zgjedhja duhet të jetë e përshtatshme për sa i përket gjerësisë së brezit të kërkuar të emetimeve Emetimi i valëve të shuara është i ndaluar në të gjitha stacionet. 6

14 KAPITULLI Plani për caktimin dhe përdorimin e frekuencave për shërbimin fiks Ky plan përcakton kushtet themelore dhe mënyrën e caktimit dhe përdorimit të radio frekuencave si dhe organizimin e brezave, në të cilat, sipas Planit Kombëtar të Frekuencave të Republikës së Kosovës janë alokuar shërbimet fikse, në përputhje me rregullat dhe standardet ekzistuese, si dhe vendimet dhe rekomandimet ndërkombëtare/evropiane. Tabela 1: Ndarja e brezit 1 58 GHz Brezi Frekuenca Plani 1.3 GHz 1.4 GHz 2 GHz / MHz T/R / MHz T/R ECC/DEC(02) / MHz T/R Gjerësia kanalit 0.25 MHz 0.5 MHz 1 MHz 2 MHz MHz 3.5 MHz 0.25 MHz 0.5 MHz 1 MHz 2 MHz MHz 3.5 MHz 3.5 MHz 7 MHz 14 MHz e Kërkesa për antenën/ Klasa e pajisjes Klasa 2 EN /Klasa 1,2,3 (EN ) Klasa 2 EN / Klasa 1,2,3 EN Klasa 3 EN / Klasa 2,3 i aplikueshëm (EN ) 4 GHz MHz ERC/REC ECC/DEC(05)09 40 MHz 30 MHz L6 GHz MHz ECC/DEC(05) MHz Klasa 3 EN ERC/REC MHz ERC/REC E 20 MHz Klasa 3 EN U6 GHz 40 MHz MHz 7 MHz Klasa 3 EN L7 GHz MHz ECC/REC(02)06 14 MHz 28 MHz 7 MHz Klasa 3 EN U7 GHz MHz ECC/REC(02)06 14 MHz 28 MHz 8 GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz ECC/REC(02) MHz 7 MHz 14 MHz 28 MHz Klasa 3 EN

15 10 GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz ERC/REC E 11 GHz GHz ECC/DEC(05)11 ERC/REC GHz GHz ERC/REC E 15 GHz 18 GHz 23 GHz 26 GHz 32 GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz ERC/REC E ERC/DEC(00)07 ERC/REC E T/R ERC/REC T/R ERC/REC ERC/REC ERC/REC TV 28 MHz Radio 1.75 MHz 40 MHz Klasa 3 EN MHz 7 MHz 14 MHz 28 MHz 3.5 MHz 7 MHz 14 MHz 28 MHz 27.5 MHz 55 MHz 28 MHz 14 MHz 7 MHz 3.5 MHz 28 MHz 14 MHz 7 MHz 3.5 MHz 112 MHz 56 MHz 28 MHz 14 MHz 7 MHz GHz GHz T/R , 5, 7, 14, 28, Klasa 3 EN Klasat 1,2 të aplikueshme (EN ) Klasa 3 EN Klasat 1,2 të aplikueshme (EN ) Klasa 3 EN PDH: Klasat 1 & 2 të aplikueshme (EN ) SDH: Klasat 4 & 5 të aplikueshme (EN ) Për antena P-P: EN , Klasa 3, Për antena P-MP: EN / pajisjet e aplikueshme të klasës B (PDH dhe SDH) Klasa 3 EN / 8

16 38 GHz GHz GHz 52 GHz 58 GHz GHz GHz GHz GHz GHz GHz ERC/DEC(00)02 56 MHz Klasa 2 i aplikueshëm për PDH. Klasa 3 i aplikueshëm për SDH 56, 28, 17, 7, ERC/REC MHz Klasa 3 EN ERC/REC MHz 50 MHz Klasa 3 EN Për përdorim sa më efektiv të spektrit, në brezat ku ndarja e kanaleve bëhet me gjerësi kanali të ndryshme, për caktimin e kanaleve të frekuencave me gjerësi të vogël do të preferohet kanali i parë (A1), me gjerësinë më të madhe BREZI 1-3 GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencor, Brezi 1-3 GHz është caktuar për shërbime fikse, të lëvizshme, të lëvizshme tokësore, vendndodhje radio, radio astronomi etj. Për shërbimin fiks ne brezin 1-3 GHz planifikimi i kanaleve jepet në figurën 1, dhe kushtet për përdorim janë në përputhje me Rekomandimin T/R Duke u bazuar në Raportin ERC 65, për stacionet e shërbimeve fikse dhe të lëvizshme që operojnë në breza fqinjë, kërkohet një distancë ndarjeje prej 2 km dhe një hapësirë mes bartësve prej 8.3 MHz. Pra është e nevojshme një shpërndarje dhe koordinim i kujdesshëm midis shërbimeve fikse dhe mobile me gjerësi kanali më të vogël se 14 MHz. Në shërbimet fikse të brezit 1-3 GHz nënbrezi MHz / MHz është caktuar për përdorim militar. 9

17 Figura 1. Brezi i frekuencave 1 3 GHz (Rekomandimi T/R 13-01) FIKS A fn FIKS B fn FIKS B fn T D A B S D A B FIKS A fn MILITARE MILITARE Brezi i Frekuencave MHz / MHz Këto breza frekuencash do të caktohen ekskluzivisht për sisteme digjitale me kapacitet të ulët për lidhje pikë-pikë dhe pikë-shumë pika. Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz, 2 MHz, 1 MHz, 0.5 MHz, 0.25 MHz dhe MHz përcaktohet sipas formulave të mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet A): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1,... 6 b) për sisteme me gjerësi kanali 2 MHz (kanalet B): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo nMHz, ku n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 1 MHz (kanalet C): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo nMHz, ku n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 0.5 MHz (kanalet D): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali 0.25 MHz (kanalet E): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1, f) për sisteme me gjerësi kanali MHz (kanalet F): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1,

18 Ku: fo MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit në brezin e poshtëm fn' frekuenca qendrore e kanalit në brezin lart Ndarja Tx/Rx = 142 MHz Ndarja e brezit = 117 MHz n numri i kanaleve Ndarja e kanaleve dhe shënimi i kanaleve jepen në figurën dhe tabelën 2. Figura 2. Brezi MHz Mbrojtje 0.5 MHz Hapësirë qendrore 117 MHz Mbrojtje 0.5 MHz 12 x 2 MHz kanale 12 x 2 MHz kanale 0.5 MHz 0.5 MHz 24 x 1 MHz kanale 24 x 1 MHz kanale 48 x 0.5 MHz kanale 48 x 0.5 MHz kanale 96 x 0.25 MHz kanale 96 x 0.25 MHz kanale 960 x MHz kanale 960 x MHz kanale 1350 MHz 1375 MHz 1492 MHz 1517 MHz 11

19 Tabela 2: Ndarja e kanaleve për brezat MHz / MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve 0.25 MHz 0.5 MHz 1 MHz 2 MHz 3.5 MHz Nr. fn fn' E D C B A E D E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D7 A E C E D E E D E C5 12

20 E D E B E D E C E D E E D E C E D14 A E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E39 13

21 D E E D21 A E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D28 A E E D E C E D30 14

22 E B E D E C E D E E D E C E D E B E D35 A E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E80 15

23 E D E C E D42 A E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E

24 Brezi i Frekuencave MHz / MHz Këto breza frekuencash do të caktohen ekskluzivisht për sisteme digjitale me kapacitet te ulët për lidhje pikë-pikë dhe pikë-shumë pika. Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz, 2 MHz, 1 MHz, 0.5 MHz, 0.25 MHz dhe MHz përcaktohet sipas formulave të mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet A): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1,... 6 b) për sisteme me gjerësi kanali 2 MHz (kanalet B): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo nMHz, ku n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 1 MHz (kanalet C): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo nMHz, ku n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 0.5 MHz (kanalet D): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali 0.25 MHz (kanalet E): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1, f) për sisteme me gjerësi kanali MHz (kanalet F): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1, Ku: fo MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit ne brezin e poshtëm fn' frekuenca qendrore e kanalit ne brezin lart Ndarja Tx/Rx = 52 MHz Ndarja e brezit = 27 MHz n numri i kanaleve Ndarja e kanaleve dhe shënimi i kanaleve jepen ne figurën dhe tabelën 3. 17

25 Figura 3. Brezi i frekuencave MHz/ MHz Mbrojtje 0.5 MHz Hapësirë qendrore 27 MHz Mbrojtje 0.5 MHz 12 x 2 MHz kanale 12 x 2 MHz kanale 0.5 MHz 0.5 MHz 24 x 1 MHz kanale 24 x 1 MHz kanale 48 x 0.5 MHz kanale 48 x 0.5 MHz kanale 96 x 0.25 MHz kanale 96 x 0.25 MHz kanale 960 x MHz kanale 960 x MHz kanale 1375 MHz 1400 MHz 1427 MHz 1452 MHz Tabela 3: Ndarja e kanaleve për brezin MHz/ MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve 0.25 MHz 0.5 MHz 1 MHz 2 MHz 3.5 MHz Nr. fn fn' E D C B A E D E C E D E4 18

26 B E D E C E D E E D E C E D E B E D7 A E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E

27 E D E C E D14 A E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E E D21 A E C E D E B E45 20

28 D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D28 A E E D E C E D E B E D E C E D E E D33 21

29 E C E D E B E D35 A E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E E D E C E D42 A E B E D E86 22

30 C E D E E D E C E D E B E D E C E D E Brezi i frekuencave MHz / MHz (MILITAR) Këto breza frekuencash do të caktohen ekskluzivisht për sisteme digjitale lidhje pikë-pikë dhe pikë-shumë pika. Ky brez është i dedikuar për shërbime militare dhe i nënshtrohet pikës Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 4 MHz, 7 MHz, 3.5 MHz dhe 1.75 MHz përcaktohet sipas formulave të mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet A): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1,... 5 b) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet B): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo nMHz, ku n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet C): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1,

31 d) për sisteme me gjerësi kanali 1.75 MHz (kanalet D): brezi i poshtëm: f fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz, ku n = 1, Ku: fo 2155 MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit ne brezin e poshtëm fn' frekuenca qendrore e kanalit ne brezin lart Ndarja Tx/Rx = 175 MHz Ndarja e brezit = 90 MHz n numri i kanaleve Ndarja e kanaleve dhe shënimi i kanaleve jepen ne figurën dhe tabelën 4. Figura 4: Brezi i frekuencave MHz/ MHz Mbrojtje 6.5 MHz Hapësira qendrore 8.5 MHz 90 MHz 6.5 MHz 5 x 14 MHz kanale 5 x 14 MHz kanale Mbrojtje 13.5 MHz 6.5 MHz 1.5 MHz 6.5 MHz 6.5 MHz 24 x 1 MHz kanale 24 x 1 MHz kanale 3 MHz 1.5 MHz 3 MHz 6.5 MHz 48 x 0.5 MHz kanale 48 x 0.5 MHz kanale MHz MHz MHz MHz 96 x 0.25 MHz kanale 96 x 0.25 MHz kanale 2025 MHz 2110 MHz 2200 MHz 2290 MHz 24

32 Tabela 4: Ndarja e kanaleve për brezin MHz/ MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve MHz 3.5 MHz MHz 14 MHz Nr. fn fn' D C B A D D D3 C D D5 C D6 B D7 C D8 A D9 C D10 B D11 C D D13 C D14 B D15 C D16 A D17 C D18 B D19 C D D21 C D22 B D23 C D24 A D25 C D26 B D27 C D D29 C D30 B D31 C D32 A D33 C D34 B D35 C D36 25

33 D37 C D38 B D39 C D40 A D41 C D42 B D43 C D D45 C D46 B D47 C Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde: T/R E (Rishikuar Rottach-Ergen, Shkurt 2010) Ndarja e preferuar e kanaleve për sistemet e shërbimit fiks që operojnë në diapazonin GHz Referencë standarde ETSI: EN lidhje fikse digjitale pikë pikë 26

34 2.2. BREZI MHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi MHz është caktuar për alokimin e shërbimeve fikse, si përdorime kryesore. Në shërbimin fiks, brezi MHz duhet të përdoret për sisteme pikë pikë me kapacitet të lartë transmetimi, me ndarje të ndryshme kanalesh. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me rekomandimin ERC/REC E, Aneksi D Sisteme pikë-pikë me hapësirë duplekse 100 MHz Ky brez frekuencash është caktuar për alokimin e sistemeve digjitale me kapacitet të lartë. Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 29 MHz bazohet në rekomandimin ERC/REC E (që është mbështetur në rekomandimin ITU-R F.3.382) dhe përkufizohet sipas formulës së mëposhtme: Ku: a) për sisteme me gjerësi kanali 29 MHz (kanalet A): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz n = 1,... 6 fo = MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn - frekuenca qendrore e kanalit në gjysmën e poshtme të brezit fn frekuenca qendrore e kanalit në gjysmën e lartë të brezit Ndarja Tx/Rx = 100 MHz n numri i kanaleve Ndarja dhe identifikimi i kanaleve jepen në figurën dhe tabelën MHz Hapësira duplekse 213 MHz 27

35 Tabela 5: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve 29 MHz Nr. fn fn' A A A A A A A Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde: CEPT/ERC/REC E (Podebrady, 1997; Saariselkä, 1998) Ndarja e harmonizuar e kanaleve dhe alokimi në blloqe për sistemet me kapacitet të ulët, të mesëm dhe të lartë në brezin MHz. ERC/REC(04)05 Udhëzime për akomodimin dhe caktimin e sistemeve pa tel fikse pikëshumë pikë në brezin GHz dhe GHz. ERC/REC E (Tallin, 1998) - Brezi i preferuar frekuencor për sisteme fikse me akses pa tel në intervalin frekuencor 3 deri 29.5 GHz. Standardet referencë ETSI: EN Lidhje fikse digjitale për sisteme pikë-pikë BREZI MHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi MHz është i alokuar si brez militar dhe i nënshtrohet pikës ARKEP nuk parasheh përdorim obligativ sipas këtij planifikimi për këtë brez, por rekomandon në raste specifike sipas mundësisë teknike të shfrytëzimit të kanaleve të caktuar frekuencore për sistemet fikse, të lëvizshme apo fikse satelitore, ti përmbahet këtij planifikimi. Në shërbimin fiks, brezi MHz përdoret për sisteme radio-rele digjitale me kapacitet të lartë deri në 155 Mbps (SDH, STM-1). Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me rekomandimin ITU-R F

36 Brezi i frekuencave MHz Ndarja e kanaleve përcaktohet duke u bazuar në formulat e mëposhtme: a) Për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet A): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi lart: fn' = fo n MHz n = 1, 2, Ku: fo 4700 MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit në brezin e poshtëm fn' frekuenca qendrore e kanalit në brezin lart Ndarja Tx/Rx = 312 MHz n numri i kanaleve Ndarja dhe identifikimi i kanaleve janë dhënë në figurën dhe tabelën 6. Fig. 6. Ndarja e kanaleve për brezin MHz 300 MHz 300 MHz fo = 4700 MHz

37 Tabela 6: Ndarja e kanaleve për brezin Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve 28 MHz Nr. fn fn' A A A A A A A A A A A Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde: Rekomandime dhe vendime referente nga CEPT/ITU: ITU-R F Ndarja e kanaleve radio frekuencore për sistemet fikse Standarde referente nga ETSI: EN Linçet fikse digjitale për sistemet pikë pikë 2.4. BREZI MHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi MHz është alokuar për shërbime fikse dhe shërbime satelitore fikse, si përdorime kryesore. Në shërbimin fiks, brezi MHz duhet të përdoret për sisteme radio-rele digjitale dhe analoge me kapacitet të lartë transmetimi prej 1800 kanalesh, p.sh. 140 Mbit/s (SDH). Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me Rekomandimin ERC/REC 14-01, Aneksi F (Fig. 7). Fig. 7. Brezi i frekuencave MHz ERC/REC E Aneksi 1, (SDH) 8 x MHz 16 x MHz ERC/REC E Aneksi 1, (SDH) 8 x 40 MHz 16 x 20 MHz ERC/REC

38 Brezi i frekuencave MHz Ndarja e kanaleve për gjerësi kanali MHz dhe MHz përcaktohet duke u bazuar në formulat e mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali MHz (kanalet A): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi i sipërm: fn' = fo n MHz n = 1,... 8 Ku: b) për sisteme me gjerësi kanali MHz (kanalet B): brezi i poshtëm: fn = fo n MHz brezi i sipërm: fn' = fo n MHz n = 1, fo 6175 MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit në brezin e poshtëm fn' frekuenca qendrore e kanalit në brezin e sipërm Ndarja Tx/Rx = MHz Ndarja e brezit = MHz n numri i kanaleve Ndarja e kanaleve dhe identifikimi i kanaleve jepen në figurën 8 dhe tabelën 7. Fig. 8. Ndarja e kanaleve për brezin MHz MHz 8 x MHz MHz 8 x MHz MHz 5925 MHz 6425 MHz Për disa seksione te lidhjeve ndërkombëtare, të gjitha kanalet në dhënie duhet të jenë në njërën gjysmë të brezit, dhe të gjitha kanalet në marrje duhet të jenë në gjysmën tjetër të brezit. Kanalet e dhënies dhe marrjes në një seksion te caktuar preferohet të përdorin polarizim si më poshtë: 31

39 Dhënie Marrje Dhënie Marrje H(V) ose H(V) V(H) V(H) Tabela 7. Ndarja e kanaleve për brezin Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve MHz MHz Nr. fn fn' B A B B2 A B B4 A B B6 A B B8 A B B10 A B B12 A B B14 A B B16 A Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde: Vendime dhe rekomandime referente nga CEPT/ITU: ERC/REC Ndarja e kanaleve të radio frekuencave për sistemet radio-rele analoge dhe digjitale me kapacitet të lartë në brezin MHz. Standardet referente nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë 32

40 2.5. Brezi MHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi MHz është caktuar për alokimin e shërbimeve fikse dhe shërbimeve fikse satelitore, si përdorime kryesore. Në shërbimin fiks, brezi MHz do të përdoret për sisteme radio-rele digjitale dhe analoge me kapacitet te mesëm dhe të lartë prej 1800 kanale telefonike, p.sh. 140 Mbit/s (SDH). Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me Rekomandimin ERC/REC E, Aneksi G dhe Aneksi H (Fig. 13) Brezi i frekuencave MHz Ndarja e kanaleve për gjerësi kanali 40 MHz, 30 MHz, 20 MHz, do të përcaktohet duke u bazuar në formulat e mëposhtme: a) Për sisteme me gjerësi kanali 40 MHz (kanalet A): Gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz Gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz ku n = 1,... 8 b) Për sisteme me gjerësi kanali 30 MHz (kanalet B): Gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz Gjysma e lartë e brezit: fn = fo + 30n MHz ku n = 1, Ku: c) Për sisteme me gjerësi kanali 20 MHz (kanalet C): Gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz Gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz ku n = 1, fo 6770 MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit ne brezin e poshtëm fn' frekuenca qendrore e kanalit ne brezin lart Ndarja Tx/Rx = 340 MHz Ndarja e brezit = 20 MHz n numri i kanaleve Ndarja e kanaleve dhe shënimi i kanaleve jepen ne figurën 9 dhe tabelën 8. 33

41 Fig. 9. Ndarja e kanaleve për brezin MHz 6425 MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz ' MHz Për disa seksione te lidhjeve ndërkombëtare, te gjitha kanalet në dhënie duhet të jenë në njërën gjysmë të brezit, dhe të gjitha kanalet në marrje duhet të jenë në gjysmën tjetër të brezit. Për kanale afër njëri tjetrit në të njëjtën gjysmë të brezit, duhet të përdoren polarizime të ndryshme respektivisht. 34

42 Për implementimin e kanalit 11 me gjerësi brezi 30 MHz, duhet të merret në konsideratë ndikimi që sjell futja e këtij kanali, për shkak të hapësirës së limituar qendrore midis kanalit 11 dhe 1 (10MHz) dhe mbivendosjes me kanalin 1 të planit me gjerësi 20 MHz. Tabela 8: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanalit 20 MHz 40 MHz 30 MHz Nr. fn fn' B A C B B2 A1 C B C B4 A B5 C B6 A C B B8 A4 C B C B10 A B11 C B12 A C B B14 A7 C B C B16 A C Identifikuesit e kanaleve për kanalet derivate me gjerësi 60 MHz dhe 80 MHz Kanalet derivate me gjerësi 60 MHz dhe 80 MHz mund të llogariten sipas formulave: a) kanalet derivate me gjerësi 60 MHz (kanalet A): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz ku n = 1,

43 b) kanalet derivate me gjerësi 80 MHz (kanalet A): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz ku n = 1,... 7 Fig. 10. Ilustrimi i identifikuesve të kanaleve për kanalet derivate 60 MHz 30 MHz Kanali 1 30 MHz Kanali 2 30 MHz Kanali 3 30 MHz Kanali 4 30 MHz Kanali 5 30 MHz Kanali MHz Kanali 1 60 MHz Kanali 3 60 MHz Kanali 9 60 MHz Kanali 2 60 MHz Kanali 2 60 MHz Kanali 10 Fig. 11. Ilustrimi i identifikuesve të kanaleve për kanalet derivate 80 MHz 40 MHz Kanali 1 40 MHz Kanali 2 40 MHz Kanali 3 40 MHz Kanali 4 40 MHz Kanali 5 40 MHz Kanali 6 40 MHz Kanali 7 80 MHz Kanali 1 80 MHz Kanali 3 80 MHz Kanali 5 80 MHz Kanali 7 80 MHz Kanali 2 80 MHz Kanali 4 80 MHz Kanali 6 Bashkimi i dy kanaleve fqinje 30 MHz (ose 40 MHz), për të krijuar një kanal 60 MHz (respektivisht 80 MHz) duhet të jetë me frekuencë qendrore që ndodhet në pikën qendrore të distancës midis kanaleve të bashkuar. 36

44 Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT: ERC/REC E (Rishikuar, Dublin 2009) Ndarja e kanaleve të radio frekuencave për sistemet digjitale të shërbimit fiks me kapacitet të lartë, të mesëm dhe të ulët që operojnë në brezin MHz. Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë-pikë 2.6. BREZI MHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi MHz është caktuar për alokimin e shërbimeve fikse dhe shërbimeve satelitore të lëvizshme, UWB, si përdorime kryesore. Në shërbimin fiks, brezi MHz do të përdoret për shërbime fikse digjitale pikë pikë me kapacitet të lartë p.sh. deri 155 Mbps (SDH). Në brezin MHz shërbimi fiks i sistemeve pikë-pikë nuk zbatohet. Në shërbimin fiks brezi MHz do të përdoret për sisteme radio-rele digjitale dhe analoge me kapacitet të mesëm dhe të lartë. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me rekomandimin ECC/REC (02)06. Fig. 12. Brezi i frekuencave MHz Brezi mbrojtës Hapësira qendrore Brezi mbrojtës 3 MHz 5 x 28 MHz 10 x 14 MHz 20 x 7 MHz 40 x 3.5 MHz 80 x 1.75 MHz 14 MHz 5 x 28 MHz 10 x 14 MHz 20 x 7 MHz 40 x 3.5 MHz 80 x 1.75 MHz 3 MHz

45 Ndarja e kanaleve përcaktohet duke u bazuar në formulat e mëposhtme: a) Për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet A): Gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz Gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz ku n = 1,... 5 b) Për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet B): Gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz Gjysma e lartë e brezit: fn = fo + 14n MHz ku n = 1, c) Për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet C): Gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz Gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz ku n = 1, d) Për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet D): Gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz Gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz ku n = 1, e) Për sisteme me gjerësi kanali 1.75 MHz (kanalet E): Gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz Gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz ku n = 1, Ku: fo frekuenca qendrore e brezit fo = 7275 MHz për brezin MHz fo = 7575 MHz për brezin MHz fn frekuenca qendrore e kanalit ne brezin e poshtëm fn' frekuenca qendrore e kanalit ne brezin lart Ndarja Tx/ Rx = 154 MHz n numri i kanaleve Brezi MHz Ndarja e kanaleve dhe shënimi i kanaleve për brezin MHz jepen në tabelën 9. 38

46 Tabela 9: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanalit 7 MHz 14 MHz 28 MHz Nr. fn fn' C B A C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A5 39

47 C B C Brezi MHz Ndarja e kanaleve dhe shënimi i kanaleve për brezin MHz jepen në tabelën 10. Tabela 10: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanalit 7 MHz 14 MHz 28 MHz Nr. fn fn' C B A C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C14 40

48 A C B C C B C A C B C20 Kanalet frekuencore me gjerësi 3.5 MHz dhe 1.75 MHz do të përcaktohen sipas shprehjeve të mësipërme 2.6. d) dhe 2.6. e) Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU: ECC/REC (02)06 (Rishikuar 2011) - Ndarja e kanaleve të radio frekuencave për sistemet digjitale fikse në brezin MHz. ITU-R F Ndarja e kanaleve radio-frekuencore në brezin 7 GHz Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë-pikë 2.7. BREZI MHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi MHz është caktuar për alokimin e shërbimeve fikse dhe shërbimeve satelitore të lëvizshme si përdorime kryesore. Në shërbimin fiks, brezi MHz do të përdoret për aplikimet e shërbimeve digjitale pikë-pikë me kapacitet të lartë, p.sh. deri 155 Mbps (SDH) dhe për lidhje digjitale radio-rele ma kapacitet të ulët dhe të mesëm. Për nënbrezin MHz, shërbimi FIKS pikë-pikë dhe i LËVIZSHËM nuk zbatohet për frekuenca më të larta se 7975 MHz. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me Rekomandimin ECC/REC (02)06. 41

49 Fig. 13. Brezi i frekuencave MHz 5 MHz 10 x 28 MHz 20 x 14 MHz 40 x 7 MHz 80 x 3.5 MHz 160 x 1.75 MHz 30 MHz 10 x 28 MHz 20 x 14 MHz 40 x 7 MHz 80 x 3.5 MHz 160 x 1.75 MHz 5 MHz Ndarja e kanaleve për gjerësi kanali 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz, 3.5 MHz dhe 1.75 MHz përcaktohet duke u bazuar në formulat e mëposhtme: Ku: a) për gjerësi kanali 28 MHz (kanalet A): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma lart e brezit: fn' = fo n MHz, n = 1, b) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet B): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma lart e brezit: fn' = fo n MHz, n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet C): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma lart e brezit: fn' = fo n MHz, n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet D): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma lart e brezit: fn' = fo n MHz, n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali 1.75 MHz (kanalet E): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma lart e brezit: fn' = fo n MHz, n = 1, fo 8200 MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit n në gjysmën e poshtme të brezit fn' frekuenca qendrore e kanalit n në gjysmën lart te brezit Ndarja Tx/Rx = 310 MHz n numri i kanaleve 42

50 Brezi MHz Ndarja e kanaleve dhe identifikimi kanaleve jepen ne figurën 13 dhe tabelën 11. Tabela 11: Ndarja e kanaleve për brezin MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanalit 7 MHz 14 MHz 28 MHz Nr. fn fn' C B A C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C

51 C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C37 44

52 B C A C B C40 Kanalet frekuencore me gjerësi 3.5 MHz dhe 1.75 MHz do të përcaktohen sipas shprehjeve të mësipërme 2.7. d) dhe 2.7. e) Identifikuesit e kanaleve për kanalet derivate me gjerësi 56 MHz Kanalet derivate me gjerësi 56 MHz mund të llogariten duke përdorur formulat e mëposhtme: Për brezin MHz: fn = fo n MHz fn' = fo n MHz n = 1, 2, 4 dhe fo = 7275 MHz Për brezin MHz: fn = fo n MHz fn' = fo n MHz n = 1, 2, 4 dhe fo = 7575 MHz Për brezin 7900 MHz 8500 MHz: fn = fo n MHz fn` = fo n MHz n = 1, 2, 9 dhe fo = 8200 MHz Fig. 14. Identifikimi i kanaleve 56 MHz 28 MHz Kanali 1 28 MHz Kanali 2 28 MHz Kanali 3 28 MHz Kanali 4 28 MHz Kanali 5 28 MHz Kanali n 56 MHz Kanali 1 56 MHz Kanali 3 56 MHz Kanali (n-1) 56 MHz Kanali 2 56 MHz Kanali 4 45

53 Numrat e kanaleve fqinjë nuk mund të përdoren në të njëjtin link fizik për shkak të mbivendosjes së kanaleve Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT: ECC/REC (02)06 (Rishikuar: Maj, 2011) - Ndarja e preferuar e kanaleve të radio frekuencave për sistemet digjitale fikse që operojnë në brezin MHz. Standardet reference nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë- pikë 2.8. BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është përcaktuar për alokimin e shërbimeve fikse dhe të lëvizshme, si përdorim kryesor civil dhe një pjesë e brezit është caktuar për përdorim radiolokacion civil dhe militar, si dhe përdorim amator dhe amator satelitor. Brezi GHz dhe është caktuar për t u dhënë për përdorim për rrjetet FWA, 150 MHz në brezin e poshtëm dhe 150 ne brezin e sipërm (2 x 150 MHz te çiftuar). Caktimet do të bëhen në kanale me gjerësi 28 MHz dhe dhënia në përdorim do të bëhet e grupuar në blloqe me madhësi minimum 2 x 28 MHz. Për shërbimin fiks, brezi GHz do të përdoret për lidhje pikë-pikë ose pikë-shumë pika me gjerësi 56 MHz, 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me Rekomandimin ERC/REC Sistemet që operojnë në brezin GHz me ndarje kanalesh të ndryshme nga ndarjet e dhëna në Rekomandimin ERC/REC 12 05, do të qëndrojnë të pandryshuara deri në fund të vitit 2015 kur parashikohet rishikimi i mundësisë së përcaktimit të kanaleve dhe sistemeve të reja sipas rekomandimit ERC/REC Një pjesë e këtij brezi do të përdoret për lidhje njëdrejtimëshe (one way link) Derivimi i kanaleve të radio frekuencave Ndarja e kanaleve për brezin GHz bazohet në nënndarje (slote) kanalesh prej 0.5 MHz të cilët përcaktohen nga formula: fp = fo p 46

54 ku p përfshin intervalin 0 deri 1359, fo = MHz frekuenca referencë dhe fp (MHz) frekuenca e pjesës së poshtme të çdo nënndarje. Në brezin GHz (p = 300 deri 599) çiftuar me GHz (p = 1000 deri 1299) pajisjet do të përdorin hapësirë duplekse 350 MHz. Për sistemet pikë shumë pika frekuencat qendrore të kanaleve diskrete përfitohen nga nënndarje prej 0.5 MHz Ndarja e kanaleve për gjerësi kanali 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz përcaktohet duke u bazuar në formulat e mëposhtme: a) Për gjerësi kanali 28 MHz (kanalet A) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz n = 1, b) Për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet B): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz n = 1, c) Për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet B): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz n = 1, Ku: d) Për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet B): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e lartë e brezit: fn = fo n MHz n = 1, fo MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit n në gjysmën e poshtme të brezit fn frekuenca qendrore e kanalit n ne gjysmën e lartë të brezit Ndarja Tx/Rx = 350 MHz n numri i kanaleve Ndarja e kanaleve dhe shënimi i kanaleve jepen në figurën 16 dhe tabelën 15 47

55 Figura 16. Brezi i frekuencave GHz Hapësirë qendrore 200 MHz 300 x 0.5 MHz kanale (slote) 300 x 0.5 MHz kanale (slote) MHz MHz MHz MHz Mbrojtje 4 MHz 210 MHz Mbrojtje 6 MHz 5 x 28 MHz kanale (slote) 5 x 28 MHz kanale (slote) MHz MHz MHz MHz Mbrojtje 4 MHz 210 MHz 10 x 14 MHz kanale (slote) 10 x 14 MHz kanale (slote) Mbrojtje 6 MHz MHz MHz MHz MHz Mbrojtje 4 MHz 210 MHz 20 x 7 MHz kanale (slote) 20 x 7 MHz kanale (slote) Mbrojtje 6 MHz MHz MHz MHz MHz Mbrojtje 0.5 MHz 203 MHz 42 x 3.5 MHz kanale (slote) 42 x 3.5 MHz kanale (slote) Mbrojtje 2.5 MHz MHz MHz MHz MHz 48

56 Tabela 15: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve MHz MHz 14 MHz 28 MHz Nr. fn fn' D C B A D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D20 49

57 C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D42 50

58 Identifikuesit e kanaleve për kanalet derivate me gjerësi 56 MHz Kanalet derivate me gjerësi 56 MHz në brezin / GHz llogariten duke përdorur formulat e mëposhtme: fn = fo n MHz fn = fo n MHz n = 1,... 4 fo = MHz Figura 17. Identifikimi i kanaleve 56 MHz 28 MHz Kanali 1 28 MHz Kanali 2 28 MHz Kanali 3 28 MHz Kanali 4 28 MHz Kanali 5 56 MHz Kanali 1 56 MHz Kanali 3 56 MHz Kanali 2 56 MHz Kanali 4 Numrat e kanaleve fqinjë nuk mund të përdoren në të njëjtin link fizik për shkak të mbivendosjes së kanaleve. Tabela 16: Kanalet derivate me gjerësi 56 MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve 28 MHz Nr. fn fn' A A A A A4 51

59 Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT: CEPT/ERC/REC E (Rishikuar Qershor 2007) Ndarja e harmonizuar e kanaleve për sistemet digjitale fikse tokësore që operojnë në intervalin e frekuencave GHz. Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë 2.9. BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar në baza primare për shërbimin fiks dhe fiks-satelitor (hapësirë-tokë). Stacionet tokësore të pakoordinuara në shërbimin fiks-satelitor nuk duhet të kërkojnë mbrojtje nga stacionet FS. Kufizohet përdorimi i brezit GHz për lidhje pikë-pikë me kapacitet të lartë (p.sh. 140 Mbps ose më të lartë). Kur kërkohen lidhje me kapacitet shumë të lartë, kjo do të arrihet duke përdorur gjerësi brezi më të madhe. Emisionet (rrezatimet) në brezin GHz janë të ndaluara përveç atyre të dhëna nga shënimi RR Brezi i frekuencave GHz Ndarja e kanaleve në brezin GHz me hapësirë duplekse 530 MHz bëhet duke u bazuar në formulat e mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 40 MHz (kanalet A) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n MHz n = 1, b) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet B) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n MHz n = 1, Ku: fo = MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit në brezin e poshtëm fn frekuenca qendrore e kanalit në brezin e sipërm ndarja Tx/Rx = 530 MHz n numri i kanaleve 52

60 Ndarja e kanaleve jepet në figurë 18 dhe tabelat 17 dhe 18. Figura 18. Brezi i frekuencave GHz Brezi i sigurisë Hapësira qendrore 11 x 40 MHz kanale 11 x 40 MHz kanale Brezi i sigurisë MHz MHz MHz MHz MHz MHz Brezi i sigurisë Hapësira qendrore 16 x 28 MHz kanale 16 x 28 MHz kanale Brezi i sigurisë MHz MHz MHz MHz MHz MHz Tabela 17: Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 40 MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve 28 MHz Nr. fn fn' A A A A A A A A A A A A11 53

61 Tabela 18: Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 28 MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve 28 MHz Nr. fn fn' B B B B B B B B B B B B B B B B B Ndarja e kanaleve në brezin GHz me hapësirë duplekse 490 MHz Ndarja e kanaleve me hapësirë duplekse 490 MHz përcaktohet me formulat e mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 40 MHz (kanalet C) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n MHz n = 1, b) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet D) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n MHz n = 1, ku: fo = MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit në brezin e poshtëm fn frekuenca qendrore e kanalit në brezin e sipërm ndarja Tx/Rx = 490 MHz n numri i kanaleve 54

62 Figura 19. Brezi i frekuencave GHz Brezi i sigurisë Hapësira qendrore 12 x 40 MHz kanale 12 x 40 MHz kanale Brezi i sigurisë MHz MHz MHz MHz MHz MHz Brezi i sigurisë Hapësira qendrore 17 x 28 MHz kanale 17 x 28 MHz kanale Brezi i sigurisë MHz MHz MHz MHz MHz MHz Tabela 19: Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 40 MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve 28 MHz Nr. fn fn' C C C C C C C C C C C C C Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT ERC/REC 12/06 (Rishikuar në Rottach Egren, Shkurt 2010) Ndarjet e preferuara të kanaleve të radio frekuencave për sistemet fikse tokësore që operojnë në brezin GHz. Standardet referencë nga ETSI EN Lidhje fikse digjitale pikë-pikë 55

63 2.10. BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për shërbimin fiks, fiks-satelitor dhe të lëvizshëm në baza primare. Mund të kërkohen kushte për ndarjen midis shërbimit fiks dhe të lëvizshëm si dhe midis shërbimit fiks e fiks-satelitor. Në shërbimin fiks, brezi GHz do të përdoret për sistemet digjitale me kapacitet të mesëm dhe të lartë. Ndarja e kanaleve dhe kushtet për përdorim janë në përputhje me rekomandimin ERC/REC Brezi i frekuencave GHz Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz, 3.5 MHz dhe 1.75 MHz do të përcaktohet sipas formulave të mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet A): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1,... 8 b) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet B): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet C): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet D): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali 1.75 MHz (kanalet E): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1,

64 ku; fo = (MHz) frekuenca qendrore e brezit fn frekuenca qendrore e kanalit në gjysmën e poshtme të brezit fn frekuenca qendrore e kanalit në gjysmë e sipërme të brezit ndarja Tx/Rx = 266 MHz hapësire qendrore e brezit = 70 MHz dhe n numri i kanaleve Ndarja e kanaleve jepet në figurën dhe tabelën 20. Brezi i sigurisë Hapësira qendrore Brezi i sigurisë 1 MHz 8 x 28 MHz kanale 70 MHz 8 x 28 MHz kanale 9 MHz 1 MHz 16 x 14 MHz kanale 70 MHz 16 x 14 MHz kanale 9 MHz 1 MHz 32 x 7 MHz kanale 70 MHz 32 x 7 MHz kanale 9 MHz 1 MHz 64 x 3.5 MHz kanale 70 MHz 64 x 3.5 MHz kanale 9 MHz 1 MHz 128 x 1.75 MHz kanale 70 MHz 128 x 1.75 MHz kanale 9 MHz MHz MHz Figura 20. Brezi i frekuencave GHz Tabela 20: Ndarja e kanaleve në brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve MHz MHz 14 MHz 28 MHz Nr. fn fn' D C B A D C D B D C2 57

65 D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D24 58

66 D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A6 59

67 D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D

68 Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU: ERC/REC (Rishikuar, Qershor 2007) Ndarjet e harmonizuara të kanaleve të radio frekuencave për sistemet analoge dhe digjitale fikse tokësore që operojnë në brezin GHz. Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për shërbimin fiks, fiks satelitor (tokë hapësirë) dhe të lëvizshëm (me përjashtim aeronautikë i lëvizshëm) në bazë primare dhe shërbimin e kërkimeve hapësinore në bazë sekondare. Ndarja e kanaleve dhe kushtet për përdorim janë në përputhje me kushtet e dhëna në rekomandimin ERC/REC Nën-brezi është brez i harmonizuar militar. Pasi që kemi mbivendosje të brezit ushtarak dhe civil, kanalet A1, B1, C1, D1 dhe E1 duhet të caktohen në koordinim me shfrytëzuesit militar Brezi frekuencor GHz Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali prej 56 MHz, 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz, 3.5 MHz dhe 1.75 MHz përcaktohet sipas formulave: a) për sisteme me gjerësi kanali 56 MHz (kanalet A): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1,2 b) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet B): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1,2,3,4 c) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet C): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1,

69 d) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet D): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet E): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, f) për sisteme me gjerësi kanali 1.75 MHz (kanalet F): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, ku: fo = MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit në gjysmën e poshtme të brezit fn frekuenca qendrore e kanalit në gjysmën e sipërme të brezit ndarja Tx/Rx = 728 MHz ndarja e brezit = 117 MHz n numri i kanaleve Figura 21. Brezi frekuencor GHz Brezi i sigurisë Hapësira qendrore Brezi i sigurisë 1 MHz 2 x 56 MHz kanale 616 MHz 2 x 56 MHz kanale 9 MHz MHz MHz MHz MHz 1 MHz 4 x 28 MHz kanale 616 MHz 4 x 28 MHz kanale 9 MHz MHz MHz MHz MHz 8 MHz 8 x 14 MHz kanale 616 MHz 8 x 14 MHz kanale 2 MHz MHz MHz MHz MHz 1 MHz 16 x 7 MHz kanale 616 MHz 16 x 7 MHz kanale 9 MHz MHz MHz MHz MHz 1 MHz 35 x 3.5 MHz kanale 616 MHz 32 x 3.5 MHz kanale 9 MHz MHz MHz MHz MHz 1 MHz 64 x 1.75 MHz kanale 616 MHz 64 x 1.75 MHz kanale 9 MHz MHz MHz MHz MHz 62

70 Tabela 21: Ndarja e kanaleve në brezin 14,5 15,35 MHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve MHz 7 MHz 14 MHz 28 MHz 56 MHz Nr. fn fn' F E D C B A , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , , , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , ,000 C1 B , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , , , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , ,000 C2 A , ,875 F , ,750 E9 63

71 , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , , , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , ,000 C3 B , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , , , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , ,000 C , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , , , ,875 F , ,750 E , ,625 F38 64

72 , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , ,000 C5 B , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , , , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , ,000 C6 A , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , , , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , ,000 C7 B , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D15 65

73 , ,375 F , ,250 E , ,125 F , , , ,875 F , ,750 E , ,625 F , ,500 D , ,375 F , ,250 E , ,125 F , ,000 C Vendimet ndërkombëtare, rekomandimet dhe standardet Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT: ERC/REC Ndarjet e harmonizuara të kanaleve të radio frekuencave për sistemet digjitale fikse tokësore që operojnë në brezat 14,5 15,35 GHz Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për shërbimin fiks, fiks-satelitor dhe të lëvizshëm. Mund të kërkohen kushtet e ndarjes midis shërbimit fiks dhe të lëvizshëm dhe shërbimit fiks dhe fiks-satelitor. Në shërbimin fiks brezi GHz do të përdoret për sistemet digjitale radio-rele me kapacitet të mesëm dhe të lartë. Ndarja e kanaleve dhe kushtet për përdorim janë në përputhje me rekomandimin ERC/REC Brezi i frekuencave GHz Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 110 MHz, 55 MHz, 27.5 MHz dhe MHz do të përcaktohet sipas formulave: a) për sisteme me gjerësi kanali 110 MHz (kanalet A): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1,2,

74 b) për sisteme me gjerësi kanali 55 MHz (kanalet B): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 27.5 MHz (kanalet C): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali MHz (kanalet D): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, ku: fo = MHz frekuenca qendrore e brezit fn frekuenca qendrore e kanalit në gjysmën e poshtme të brezit fn frekuenca qendrore e kanalit në gjysmën e sipërme të brezit ndarja Tx/Rx = 1010 MHz; n numri i kanaleve Tabela 22: Ndarja e kanaleve në brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) MHz Gjerësia e kanaleve MHz MHz 110 MHz Nr. fn fn' D C B A D D2 C D D4 C2 B D D6 C D D8 C4 B2 A D D10 C D D12 C6 B D D14 C D D16 C8 B4 A2 67

75 D D18 C D D20 C10 B D D22 C D D24 C12 B6 A D D26 C D D28 C14 B D D30 C D D32 C16 B8 A D D34 C D D36 C18 B D D38 C D D40 C20 B10 A D D42 C D D44 C22 B D D46 C D D48 C24 B12 A D D50 C D D52 C26 B D D54 C D D56 C28 B14 A D57 68

76 D58 C D D60 C30 B D D62 C D D64 C32 B16 A D D66 C D D68 C34 B D D70 C Vendimet ndërkombëtare, rekomandimet dhe standardet Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT: ERC/REC Ndarjet e harmonizuara të kanaleve të radio frekuencave për sistemet digjitale fikse tokësore që operojnë në brezin GHz Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi / GHz është caktuar për shërbimin fiks në bazë parësore. Në shërbimin fiks ky brez do të përdoret për sistemet digjitale radio-rele me kapacitet mesatar dhe të lartë. Ndarja e kanaleve dhe kushtet për përdorim janë në përputhje me Rekomandimin T/R Nën-brezi GHz mund të përdoret për lidhje njëdrejtimëshe si ENG/OB. Figura 22. Brezi frekuencor GHz T/R Aneksi A fn T/R Aneksi A fn T/R Aneksi B fn/fn T/R Aneksi B fn/fn

77 Brezi frekuencor / GHz Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali prej 112 MHz, 56 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz do të përcaktohet sipas formulës: a) për sisteme me gjerësi kanali prej 112 MHz (kanalet A): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn' = fo n MHz ku n = 1,2...5 b1) për sisteme me gjerësi kanali prej 56 MHz (kanalet B1) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn' = fo n MHz ku n = 1,2...9 b2) për sisteme me gjerësi kanali prej 56 MHz (kanalet B2) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn'=fo n MHz ku n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali prej 28 MHz (kanalet C) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn'=fo n MHz ku n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali prej 14 MHz (kanalet D) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn' = fo n MHz ku n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali prej 7 MHz (kanalet E) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn' = fo n MHz ku n = 1, f) për sisteme me gjerësi kanali prej 3.5 MHz (kanalet F) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n MHz gjysma e sipërme e brezit: fn' = fo n MHz ku n = 1, ku : fo = MHz fn frekuenca qendrore e kanalit në gjysmën e poshtme të brezit fn' frekuenca qendrore e kanalit në gjysmën e sipërme të brezit ndarja Tx/Rx = 1008 MHz ndarja e brezit = 400 MHz n numri i kanaleve 70

78 Figura 23. Ndarja e kanaleve në brezin GHz Hapësira qendrore Brezi i sigurisë Brezi i sigurisë Brezi i sigurisë Brezi i sigurisë 22 MHz 5 x 112 MHz kanale 400 MHz 5 x 112 MHz kanale 10 MHz 18 MHz 30 MHz 50 MHz 9 x 56 MHz kanale 400 MHz MHz 9 x 56 MHz kanale 46 MHz 58 MHz 38 MHz 8 MHz 20 x 28 MHz kanale MHz 20 x 28 MHz kanale 32 MHz 16 MHz 24 MHz 8 MHz 41 x 14 MHz kanale MHz 41 x 14 MHz kanale 18 MHz 16 MHz 10 MHz 8 MHz 83 x 7 MHz kanale MHz 83 x 7 MHz kanale 3 MHz 2.75 MHz 11 MHz 16 MHz 9.25 MHz MHz 168 x 3.5 MHz kanale MHz 168 x 3.5 MHz kanale 1.25 MHz 22.0 GHz 22.6 GHz 22.6 GHz 23.6 GHz Tabela 23: Ndarja e kanaleve në brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) 3.5 MHz Gjerësia e kanaleve 7 MHz 14 MHz 28 MHz 56 MHz 112 MHz Nr. fn fn' F E D C B A F F F3 E F4 D F5 E F6 C F7 E F8 D F9 E F10 71

79 F11 E F12 D F13 E F14 C F15 E F16 D F17 E F F19 E F20 D F21 E F22 C3 B1 A F23 E F24 D F25 E F F27 E F28 D F29 E F30 C F31 E F32 D F33 E F F35 E F36 D F37 E F38 C5 B F39 E F40 D F41 E F F43 E F44 D F45 E F46 C F47 E F48 D F49 E F F51 E25 72

80 F52 D F53 E F54 C7 B3 A F55 E F56 D F57 E F F59 E F60 D F61 E F62 C F63 E F64 D F65 E F F67 E F68 D F69 E F70 C9 B F71 E F72 D F73 E F F75 E F76 D F77 E F78 C F79 E F80 D F81 E F F83 E F84 D F85 E F86 C11 B5 A F87 E F88 D F89 E F F91 E F92 D23 73

81 F93 E F94 C F95 E F96 D F97 E F F99 E F100 D F101 E F102 C13 B F103 E F104 D F105 E F F107 E F108 D F109 E F110 C F111 E F112 D F113 E F F115 E F116 D F117 E F118 C15 B7 A F119 E F120 D F121 E F F123 E F124 D F125 E F126 C F127 E F128 D F129 E F F131 E F132 D F133 E66 74

82 F134 C17 B F135 E F136 D F137 E F F139 E F140 D F141 E F142 C F143 E F144 D F145 E F F147 E F148 D F149 E F150 C19 B9 A F151 E F152 D F153 E F F155 E F156 D F157 E F158 C F159 E F160 D F161 E F F163 E F164 D F165 E F166 C21 B F167 E F Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU: T/R (Ndryshuar në Tromso, Maj 2010) Ndarja e preferuar e kanaleve për sistemet fikse në brezin e frekuencave GHz. 75

83 Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është përcaktuar për alokimin e shërbimeve fikse dhe të lëvizshme, si përdorime kryesore. Në shërbimin fiks brezi GHz është caktuar për sisteme fikse pa tel FWA, duke u bazuar në rekomandimet ERC/REC(00)05 dhe ERC/REC (Kapitulli 3). Në shërbimin fiks, pjesa tjetër e brezit është caktuar për sisteme me kapacitet të lartë dhe të mesëm për lidhje fikse pikë pikë ose pikë shumë pika. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me rekomandimin T/R Brezi i frekuencave GHz Ndarja e kanaleve për gjerësi kanali 112 MHz, 56 MHz, 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz përcaktohet duke u bazuar në formulat e mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 112 MHz (kanalet A): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo + 112n (MHz) n = 1,... 8 b) për sisteme me gjerësi kanali 56 MHz (kanalet B): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet C): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet D): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet E): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1,

84 f) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet F): gjysma e poshtme e brezit: fn = fo n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo n (MHz) n = 1, ku: fo = MHz (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit n në gjysmë e poshtme të brezit fn - frekuenca qendrore e kanalit n në gjysmë e sipërme të brezit ndarja Tx/Rx = 1008 MHz n numri i kanaleve hapësira qendrore = 112 MHz Ndarja dhe përcaktimi i kanaleve jepen në figurën dhe tabelën 24. Fig. 24. Brezi GHz Hapësira qendrore Brezi i sigurisë Brezi i sigurisë Brezi i sigurisë Brezi i sigurisë 49 MHz 8 x 112 MHz kanale 112 MHz 8 x 112 MHz kanale 47 MHz 49 MHz 16 x 56 MHz kanale 112 MHz 16 x 56 MHz kanale 47 MHz 49 MHz 32 x 28 MHz kanale 112 MHz 32 x 28 MHz kanale 47 MHz 49 MHz 64 x 14 MHz kanale 112 MHz 64 x 14 MHz kanale 47 MHz 49 MHz 128 x 7 MHz kanale 112 MHz 128 x 7 MHz kanale 47 MHz 49 MHz 256 x 3.5 MHz kanale 112 MHz 256 x 3.5 MHz kanale 47 MHz GHz GHz GHz GHz 77

85 Tabela 24: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) 14 MHz Gjerësia e kanalit MHz MHz 112 MHz Nr. fn fn' D C B A D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B5 78

86 D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D39 79

87 C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C30 80

88 D A D C D B D C D Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT: T/R (Rishikuar Maj 2010) Ndarja e preferuar e kanaleve për sistemet e shërbimit fiks në brezin frekuencor GHz. ERC/REC (00)05 Përdorimi i brezit për akses pa tel fiks (FWA) ERC/REC E (Tallin 1998) brezat e preferuar të frekuencave për shërbime fikse me qasje pa tel (FWA) në intervalin e frekuencave midis 3 dhe 29.5 GHz. Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë EN Lidhje fikse digjitale pikë shumë pika EN Lidhje digjitale për shumë pika BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për alokimin e shërbimeve fikse dhe satelitore-fikse, si përdorime kryesore. Brezi do të caktohet për sisteme fikse me qasje pa tel (FWA) duke u bazuar në rekomandimet ERC/REC dhe ERC/REC (Kapitulli 3). Në shërbimin fiks ky brez alokohet për sisteme me kapacitet të lartë dhe të mesëm. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me rekomandimin T/R

89 Brezi i frekuencave GHz Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 112 MHz, 56 MHz, 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz përcaktohet duke u bazuar në formulat e mëposhtme: ku: a) për sisteme me gjerësi kanali 112 MHz (kanalet A) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo (MHz) n = 1,... 8 b) për sisteme me gjerësi kanali 56 MHz (kanalet B) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo (MHz) n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet C) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo (MHz) n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet D) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo (MHz) n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet E) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo (MHz) n = 1, f) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet F) gjysma e poshtme e brezit: fn = fo (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fo (MHz) n = 1, fo = (frekuenca qendrore e brezit) fn frekuenca qendrore e kanalit n në pjesën e poshtme të brezit fn frekuenca qendrore e kanalit n në pjesën e sipërme të brezit Ndarja Tx/Rx = 1008 MHz n numri i kanaleve hapësira qendrore = 112 MHz Ndarja dhe përcaktimi i kanaleve jepen në figurën dhe tabelën

90 Figura 25. Brezi GHz Hapësira qendrore Brezi mbrojtës 48.5 MHz 8 x 112 MHz kanale 112 MHz 8 x 112 MHz kanale Brezi mbrojtës 47.5 MHz 48.5 MHz 16 x 56 MHz kanale 112 MHz 16 x 56 MHz kanale 47.5 MHz MHz 32 x 28 MHz kanale 112 MHz 32 x 28 MHz kanale 47.5 MHz MHz 64 x 14 MHz kanale 112 MHz 64 x 14 MHz kanale 47.5 MHz MHz 128 x 7 MHz kanale 112 MHz 128 x 7 MHz kanale 47.5 MHz 256 x 3.5 MHz kanale 112 MHz 256 x 3.5 MHz kanale MHz 47.5 MHz 27.5 GHz GHz GHz 29.5 GHz Tabela 25: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve 7 MHz 14 MHz 28 MHz 56 MHz 112 MHz Nr. fn fn' E D C B A E D E C E D E B1 83

91 E D E C E D E A E D E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E A E25 84

92 D E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E A E D E C E D E B E D23 85

93 E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E A E D E C E D E B E D E C E D E E D E66 86

94 C E D E B E D E C E D E A E D E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C22 87

95 E D E A E D E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E A E D E C E107 88

96 D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E A E D E C E D E B E D E C E D64 89

97 E Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT: T/R (Rishikuar Maj 2010) Ndarja e preferuar e kanaleve për sistemet e shërbimit fiks në intervalin e frekuencave GHz. ERC/REC/ Përdorimi i pjesëve të brezit GHz për akses pa tel fiks FWA ERC/REC/ E (Tallin 1998) Brezat e preferuara të frekuencave për akses pa tel fiks (FWA) në intervalin frekuencor GHz ECC/DEC (05)01 Përdorimi i brezit për shërbimin fiks dhe nga stacionet tokësore të pakoordinuara të shërbimit fiks-satelitor (Toke-ajër) Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë EN Lidhje fikse digjitale pikë shumë pika EN Lidhje digjitale për shumë pika EN FSS SIT BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për shërbime fikse dhe të lëvizshme në baza primare. Në shërbimin fiks brezi duhet të përdoret për sisteme digjitale pikë pikë me kapacitet të mesëm dhe të lartë dhe sistemet pikë shumë pika duke aplikuar dupleksimin TDD dhe FDD. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me rekomandimin ECC/REC(02)02. Në mënyrë që të mbrohen shërbimet pasive në brezin fqinj GHz, fuqia dalëse e dërguar nga një transmetues tek antena duhet të limitohet në 0 dbw. Ndalohen të gjitha llojet e emisioneve në brezin GHz Brezi frekuencor GHz për sistemet TDD Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz bëhet sipas formulave: a) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet A) fn = fr (MHz); n=1,

98 b) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet B) fn = fr (MHz); n=1, c) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet C) fn = fr (MHz); n=1, d) për sisteme me gjerësi kanali prej 3.5 MHz (kanalet D) fn = fr (MHz); n=1, ku: fr = MHz (frekuenca referencë) fn frekuenca qendrore e kanalit në këtë brez n numri i kanaleve Figura 26. Sistemet TDD në brezin frekuencor GHz 17 MHz 9 x 28 kanale 31 MHz 17 MHz 18 x 14 kanale 31 MHz 17 MHz 36 x 7 kanale 31 MHz 17 MHz 72 x 3.5 kanale 31 MHz MHz MHz Tabela 26: Ndarja e kanaleve në brezin GHz për sistemet TDD Frekuenca (MHz) Gjerësia e kanaleve MHz MHz 14 MHz 28 MHz Nr. fn D C B A D C D2 91

99 B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B6 92

100 D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D43 93

101 C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C32 94

102 D D C D B D C D A D C D B D C D Brezi frekuencor GHz për sistemet FDD Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz bëhet sipas formulave të mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet A) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysme e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1,... 4 b) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet B) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysme e sipërme e brezit: fn = fr + 14n (MHz) n = 1,... 8 c) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet A) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysme e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet A) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) 95

103 gjysme e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, ku: fr = MHz (frekuenca referencë) fn - frekuenca qendrore e kanalit në këtë brez ndarja Tx/Rx = 140 MHz ndarja e brezit = 28 MHz n numri i kanaleve Ndarja dhe përcaktimi i kanaleve janë dhënë në tabelën dhe figurën 27. Figura 27. Brezi GHz 28 MHz 17 MHz 4 x 28 MHz kanale 4 x 28 MHz kanale 31 MHz 17 MHz 8 x 14 MHz kanale 8 x 14 MHz kanale 31 MHz 17 MHz 16 x 7 MHz kanale 16 x 7 MHz kanale 31 MHz 17 MHz 32 x 3.5 MHz kanale 32 x 3.5 MHz kanale 31 MHz MHz MHz Tabela 27: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve MHz MHz 14 MHz 28 MHz Nr. fn fn' D C B A D C D B D C2 96

104 D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D24 97

105 D C D B D C D A D C D B D C D Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU: ERC/REC (Rishikuar në Rottach Egern, Shkurt 2010) Ndarja e preferuar e kanaleve për sistemet e shërbimit fiks (pikë pikë dhe pikë-shumë pika) të cilat operojnë në brezin e frekuencave GHz. Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për shërbime fikse, radio-navigim, shërbime satelitore dhe kërkime ajrore në baza primare. Në shërbimet fikse brezi GHz përdoret për sisteme digjitale me kapacitet të mesëm dhe të lartë. Planifikimi dhe ndarja e kanaleve për shërbimet fikse në brezin GHz është bërë në përputhje me rekomandimin ERC/REC (01)02. Brezi GHz mund të caktohet për blloqe frekuencore me gjerësi kanali 28 MHz për sisteme fikse pa tela (FWS) sipas rekomandimit ECC/REC(04)06. 98

106 Brezi frekuencor GHz Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 56 MHz, 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz caktohet sipas formulave: a) për sisteme me gjerësi kanali 56 MHz (kanalet A) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, b) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet B) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet C) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet D) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, ku: e) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet E) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, fr = MHz (frekuenca referencë) fn frekuenca qendrore e kanalit në gjysmën e poshtme të brezit fn frekuenca qendrore e kanalit në gjysmë e sipërme të brezit Ndarja Tx/Rx = 812 MHz Hapësira qendrore = 56 MHz (për kanalet me gjerësi 3.5, 7, 14 dhe 28 MHz) = 140 MHz (për kanalet me gjerësi 56 MHz) n numri i kanaleve 99

107 Figura 28. Brezi GHz 71 MHz 12 4 x MHz kanale 12 x 56 MHz kanale 45 MHz 15 MHz 27 x 28 MHz kanale 27 x 28 MHz kanale 17 MHz 15 MHz 54 x 14 MHz kanale 54 x 14 MHz kanale 17 MHz 15 MHz 108 x 7 MHz kanale 108 x 7 MHz kanale 17 MHz 15 MHz 216 x 3.5 MHz kanale 216 x 3.5 MHz kanale 17 MHz MHz MHz Tabela 28: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanalit 14 MHz 28 MHz 56 MHz Nr. fn fn' C B A C B C C B C C B C A C B C C9 100

108 B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B15 101

109 C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C50 102

110 A C B C C B C Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU: ECC/REC (01)02 Ndarja e preferuar e kanaleve për sistemet digjitale të shërbimit fiks që operojnë në brezin frekuencor GHz. ECC/REC (04)06 Udhëzime për ndarjen e blloqeve për sistemet fikse pa tela në brezin GHz. Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë EN Lidhje fikse digjitale pikë shumë pika BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për shërbimin fiks, të lëvizshëm dhe fiks-satelitor në bazë primare. Brezi është caktuar gjithashtu në bazë primare edhe për shërbimin e kërkimeve hapësinore. Nënbrezi GHz duhet të caktohet edhe për stacionet tokësore FSS të pakoordinuara, që sipas vendimit ERC/DEC (00)02 nuk duhet të kërkojnë mbrojtje nga shërbimet fikse. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me rekomandimin T/R

111 Brezi frekuencor GHz Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 112 MHz, 56 MHz, 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz përcaktohet sipas formulës: ku: a) për sisteme me gjerësi kanali 112 MHz (kanalet A) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, b) për sisteme me gjerësi kanali 56 MHz (kanalet B) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet C) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet D) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet E) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, f) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet F) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, fr = MHz (frekuenca referencë) fn frekuenca qendrore në pjesën e poshtme të brezit fn frekuenca qendrore në pjesën e sipërme të brezit ndarja Tx/Rx = 1260 MHz hapësira e brezit (separation band) = 140 MHz n numri i kanaleve 104

112 Figura 29. Brezi GHz Brezi i sigurisë Hapësira qendrore Brezi i sigurisë 58 MHz 10 x 112 MHz kanale 112 MHz 10 x 112 MHz kanale 62 MHz 58 MHz 20 x 56 MHz kanale 112 MHz 20 x 56 MHz kanale 62 MHz 58 MHz 40 x 28 MHz kanale 112 MHz 40 x 28 MHz kanale 62 MHz 58 MHz 80 x 14 MHz kanale 112 MHz 80 x 14 MHz kanale 62 MHz 58 MHz 160 x 7 MHz kanale 112 MHz 160 x 7 MHz kanale 62 MHz 58 MHz 320 x 3.5 MHz kanale 112 MHz 320 x 3.5 MHz kanale 62 MHz GHz GHz GHz GHz 39.5 GHz 37 GHz Tabela 29: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanaleve 7 MHz 14 MHz 28 MHz 56 MHz 112 MHz Nr. fn fn' E D C B A E D E C E D E B E5 105

113 D E C E D E A E D E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E A E D13 106

114 E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E A E D E C E D E B E D E46 107

115 C E D E E D E C E D E B E D E C E D E A E D E C E D E B E D E C E D E E D E C17 108

116 E D E B E D E C E D E A E D E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E87 109

117 D E A E D E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E A E D E C E D54 110

118 E B E D E C E D E E D E C E D E B E D E C E D E A E D E C E D E B E D E C E D E

119 E D E C E D E B E D E C E D E A E D E C E D E B E D E C E D E E D E C E D E B19 112

120 E D E C E D E A E D E C E D E B E D E C E D E Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU: ERC/DEC (00)02 Vendimi për shfrytëzimin e brezit GHz nga shërbimet fikse dhe stacionet tokësore të shërbimeve satelitore fikse (Hapësirë Tokë) T/R (Rishikuar në Rottach Ergen, Shkurt 2010) Ndarja e harmonizuar e kanaleve për sistemet e shërbimit fiks analoge dhe digjitale të cilat operojnë në brezin GHz. Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë 113

121 2.19. BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për shërbimin fiks, të lëvizshëm dhe fiks-satelitor në bazë primare. Në shërbimin fiks brezi GHz duhet të përdoret për sisteme digjitale me kapacitet të ulët dhe të mesëm. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje të plotë me rekomandimin ERC/REC Në brezin GHz linçet e përkohshme audio dhe video SAP/SAB janë në shfrytëzim në përputhje me rekomandimin ERC/REC Brezi frekuencor GHz Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz caktohet sipas formulave të mëposhtme: a) për sistemet me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet A) pjesa e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) pjesa e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, b) për sistemet me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet B) pjesa e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) pjesa e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, c) për sistemet me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet C) pjesa e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) pjesa e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, d) për sistemet me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet D) pjesa e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) pjesa e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1,

122 ku: fr = MHz (frekuenca referente) fn frekuenca qendrore e kanalit në pjesën e poshtme të brezit fn frekuenca qendrore e kanalit në pjesën e sipërme të brezit ndarja Tx/Rx = 884 MHz hapësira e brezit = 100 MHz n numri i kanaleve Figura 30. Brezi GHz Brezi mbrojtës Hapësira qendrore 100 MHz Brezi mbrojtës 16 MHz 28 x 28 MHz kanale 28 x 28 MHz kanale 16 MHz 16 MHz 56 x 14 MHz kanale 56 x 14 MHz kanale 16 MHz 16 MHz 112 x 7 MHz kanale 112 x 7 MHz kanale 16 MHz 16 MHz 224 x 3.5 MHz kanale 224 x 3.5 MHz kanale 16 MHz 48.5 GHz 49.3 GHz 49.4 GHz 50.2 GHz Tabela 30: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanalit 7 MHz 14 MHz 28 MHz Nr. fn fn' C B A C B C A C B C C5 115

123 B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B13 116

124 C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C46 117

125 A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A17 118

126 C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C87 119

127 B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B54 120

128 C C B C A C B C Vendime ndërkombëtare rekomandime dhe standarde Rekomandimet dhe vendimet referencë nga CEPT/ITU: ERC/REC Harmonizimi i planifikimit të spektrit frekuencor për sisteme digjitale që operojnë në brezin GHz ERC/REC Brezet frekuencore për shfrytëzimin e përkohshëm tokësor të linqeve audio dhe video SAP/SAB (ENG/OB) Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë-pikë BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për shërbimin fiks, të lëvizshëm dhe fiks-satelitor në bazë primare. Në shërbimin fiks brezi GHz duhet të përdoret për sisteme digjitale me kapacitet të ulët dhe të mesëm. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje të plotë me rekomandimin ERC/REC Brezi frekuencor GHz Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 56 MHz, 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz përcaktohet sipas formulave të mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 56 MHz (kanalet A) pjesa e poshtme e brezit: fn = fr + 56n (MHz) pjesa e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1,

129 b) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet B) pjesa e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) pjesa e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet C) pjesa e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) pjesa e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet D) pjesa e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) pjesa e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet E) pjesa e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) pjesa e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, ku: fr = MHz (Frekuenca referente) fn frekuenca qendrore e kanalit në pjesën poshtme të brezit fn frekuenca qendrore e kanalit në pjesën e sipërme të brezit ndarja Tx/Rx = 616 MHz ndarja e brezit = 112 MHz n numri i kanaleve Figura 31. Brezi GHz 40 MHz 9 x 56 MHz kanale 112 MHz 9 x 56 MHz kanale 40 MHz 40 MHz 18 x 28 MHz kanale 112 MHz 18 x 28 MHz kanale 40 MHz 40 MHz 36 x 14 MHz kanale 112 MHz 36 x 14 MHz kanale 40 MHz 40 MHz 72 x 7 MHz kanale 112 MHz 72 x 7 MHz kanale 40 MHz 40 MHz 144 x 3.5 MHz kanale 112 MHz 144 x 3.5 MHz kanale 40 MHz MHz MHz MHz MHz 51.4 MHz 52.6 MHz

130 Tabela 31: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanalit 7 MHz 14 MHz 28 MHz 56 MHz Nr. fn fn' D C B A D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B5 123

131 D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D39 124

132 C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D D C D B D C30 125

133 D A D C D B D C D D C D B D C D A D C D B D C D Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU: ERC/REC Ndarja e kanaleve për sistemet e shërbimeve fikse që operojnë në brezin GHz Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë 126

134 2.21. BREZI GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për shërbimin fiks, ndër-satelitor dhe për shërbimin e kërkimeve hapësinore në bazë primare. Për shërbimin fiks brezi GHz duhet të përdoret për sisteme me kapacitet të mesëm dhe të lartë. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me rekomandimin ERC/REC Brezi frekuencor GHz për sistemet TDD Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 56 MHz, 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz përcaktohet sipas formulave të mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 56 MHz (kanalet A) fn = fr n (MHz) n = 1, b) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet B) fn = fr n (MHz) n = 1, c) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet C) fn = fr n (MHz) n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet D) fn = fr n (MHz) n = 1, ku: e) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet E) fn = fr n (MHz) n = 1, fr = MHz (frekuenca referencë) fn frekuenca qendrore e kanalit në brezin GHz n numri i kanaleve 127

135 Figura 32. Brezi për sistemet TDD Brezi mbrojtës 62 MHz 20 x 56 kanale Brezi mbrojtës 38 MHz 62 MHz 40 x 28 kanale 38 MHz 62 MHz 80 x 14 kanale 38 MHz 62 MHz 160 x 7 kanale 38 MHz 62 MHz 320 x 3.5 kanale 38 MHz GHz GHz GHz 57.0 GHz Tabela 32: Ndarja e kanaleve për brezin për sistemet TDD Frekuenca (MHz) Gjerësia e kanaleve 14 MHz 28 MHz 56 MHz Nr. fn C B A C B C A C B C C B C A2 128

136 C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C27 129

137 B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B24 130

138 C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C68 131

139 C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C Brezi frekuencor GHz për sistemet FDD Ndarja e kanaleve për sistemet me gjerësi kanali 56 MHz, 28 MHz, 14 MHz, 7 MHz dhe 3.5 MHz përcaktohet sipas formulave të mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 56 MHz (kanalet A) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr + 56n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1,... 9 b) për sisteme me gjerësi kanali 28 MHz (kanalet B) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1,

140 c) për sisteme me gjerësi kanali 14 MHz (kanalet C) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, d) për sisteme me gjerësi kanali 7 MHz (kanalet B) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, e) për sisteme me gjerësi kanali 3.5 MHz (kanalet B) gjysma e poshtme e brezit: fn = fr n (MHz) gjysma e sipërme e brezit: fn = fr n (MHz) n = 1, ku: fr = MHz (frekuenca referente) fn frekuenca qendrore e kanalit ne pjesën e poshtme të brezit fn frekuenca qendrore e kanalit në pjesën e sipërme të brezit ndarja Tx/Rx = 616 MHz ndarja e brezit = 112 MHz n numri i kanaleve Ndarja e kanaleve është paraqitur në figurën dhe tabelën 33. Figura 33. Brezi GHz për sistemet FDD Brezi mbrojtës 62 MHz Hapësira qendrore 9 x 56 MHz kanale 112 MHz 9 x 56 MHz kanale Brezi mbrojtës 38 MHz 62 MHz 18 x 28 MHz kanale 112 MHz 18 x 28 MHz kanale 38 MHz 62 MHz 36 x 14 MHz kanale 112 MHz 36 x 14 MHz kanale 38 MHz 62 MHz 72 x 7 MHz kanale 112 MHz 72 x 7 MHz kanale 38 MHz 62 MHz 144 x 3.5 MHz kanale 112 MHz 144 x 3.5 MHz kanale 38 MHz GHz GHz GHz 57.0 GHz 133

141 Tabela 33: Ndarja e kanaleve për brezin GHz për sistemet FDD Frekuenca e ulët (MHz) Frekuenca e lartë (MHz) Gjerësia e kanalit 14 MHz 28 MHz 56 MHz Nr. fn fn' C B A C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A5 134

142 C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C C B C A C B C Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU: ERC/REC Ndarja e kanaleve frekuencore për sistemet e shërbimit fiks që operojnë në brezin GHz 135

143 Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë BREZI GHz Në Planin Kombëtar Radio Frekuencave, brezi GHz është caktuar për shërbimin fiks, të lëvizshëm, ndër-satelitor dhe për shërbimin e kërkimeve hapësinore në bazë primare. Për shërbimin fiks brezi GHz duhet të përdoret për sisteme me kapacitet të mesëm dhe të lartë. Ndarja e kanaleve dhe kushtet e përdorimit janë në përputhje me rekomandimin ERC/REC Brezi frekuencor GHz Ndarja e kanaleve për sisteme me gjerësi kanali 100 MHz dhe 50 MHz përcaktohet sipas formulave të mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 100 MHz (kanalet A) fn = fr + 100n (MHz) n = 1, 2, b) për sisteme me gjerësi kanali 50 MHz (kanalet B) fn = fr n (MHz) n = 1, 2, ku: fr = MHz (frekuenca referente) fn frekuenca qendrore e kanalit në brezin GHz n numri i kanaleve Figura 34. Brezi GHz Brezi mbrojtës Brezi mbrojtës 100 MHz 20 x 100 MHz 100 MHz 100 MHz 40 x 50 MHz 100 MHz 57.1 GHz 58.9 GHz 57 GHz 59 GHz 136

144 Tabela 34: Ndarja e kanaleve për brezin GHz Frekuenca (MHz) Gjerësia e kanalit 50 MHz 100 MHz Nr. fn B A B A B B A B B A B B A B B A B B A B B A B B A B B A B

145 B A B B A B B A B B A B B A B B A B B A B B A B B A B B A B B39 138

146 A B Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU: ERC/REC Ndarja e kanaleve frekuencore për sistemet e shërbimit fiks që operojnë në brezin GHz Standardet referencë nga ETSI: EN Lidhje fikse digjitale pikë pikë BREZI 2.4 GHz, 5 GHz dhe 5.8 GHz Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezet MHz (2.4 GHz), MHz, MHz (5 GHz) dhe MHz (5.8 GHz) janë caktuar për sistemet me qasje pa tela duke përfshirë radio rrjetin e zonës lokale (WAS/RLAN, BFWA/BWA). Sistemet me qasje pa tel duhet të caktohen për përdorim të brendshëm (indoor) dhe të jashtëm (outdoor) me arkitekturë të shumëllojshme sikur se: pikë shumë pika (P-MP), pikë pikë (P- P), shumë pika shumë pika (Mesh) dhe çfarëdo pike shumë pika (AP MP). Sistemet me qasje pa tel për nevoja vetanake nuk duhet t i nënshtrohen procedurës së autorizimit në/nga ARKEP. Për ndërtimin e rrjeteve publike të komunikimit dhe sigurimin e shërbimeve të komunikimit publik nga sistemet me qasje pa tel për shfrytëzim të jashtëm, do të jetë e nevojshme të bëhet një njoftim nga ana e shfrytëzuesit në ARKEP. Bashkë me kërkesën për njoftim, duhet të dorëzohet një dokumentacion teknik i cili duhet të përmbajë të dhënat e mëposhtme: Struktura dhe tipi i sistemit me qasje pa tel Lokacioni dhe zona e mbulueshmërisë Lloji i shërbimit telekomunikues Pajisjet telekomunikuese Shfrytëzuesi i radio stacionit të sistemit me qasje pa tel për ofrimin e shërbimeve të komunikimit publik duhet ta njoftojë ARKEP-in në në lidhje me rindërtimin apo zgjerimin e sistemit. 139

147 Kushtet e përdorimit Brezet frekuencore 2.4 GHz, 5 GHz dhe 5.8 GHz nuk do të jenë subjekt i lëshimit të autorizimit (operojnë pa pagesë për frekuenca), me përjashtim të autorizimit nga ana e ARKEP. Pajisjet e sistemit me qasje pa tel që operojnë në këto breze nuk duhet të shkaktojnë interferenca të dëmshme për shërbimet tjera telekomunikuese. Gjatë shfrytëzimit të frekuencave kualiteti i radio-komunikimeve dhe dendësia e brezit të zënë nuk duhet të merren parasysh Brezi 2.4 GHz Përdorimi i brezit 2.5 GHz (figura 35) duhet të bëhet në pajtueshmëri me vendimin ERC/DEC(01)07 dhe standardin EN që përcakton karakteristikat teknike minimale të pajisjeve për transmetim të të dhënave, ku: a) Brezi frekuencor MHz mund të shfrytëzohet për përdorim të jashtëm dhe të brendshëm me fuqi maksimale e.i.r.p 10 dbw (100 mw); b) Për implementimin e teknikës modeluese DSSS - spektri me shpërndarje sekuencore direkte (Direct Sequence Spread Spectrum) dendësia e fuqisë spektrale është e limituar në 20 dbw (10 mw)/1 MHz; c) Për implementimin e teknikës moduluese FHSS shpërndarje spektrale me kërcim frekuence (Frequency Hoping Spread Spectrum) dendësia e fuqisë spektrale maksimale është e limituar në 10 dbw (100 mw)/1 MHz. d) Antena e përdorur për pajisje duhet të jetë e integruar (nuk duhet të ketë antenë të jashtme) apo e dedikuar; e) I gjithë brezi mund të shfrytëzohet dhe shpejtësia minimale e të dhënave është 250 kbps. Figura 35. Brezi frekuencor MHz MOBILE FIKSE Pajisjet SRD WAS/RLAN S- PCS 2300 MHz 2400 MHz MHz 140

148 Brezi 5 GHz dhe 5.8 GHz Përdorimi i brezit frekuencor 5 GHz dhe 5.8 GHz (figura 36) duhet të bëhet në pajtueshmëri me vendimin ECC/DEC(04)08, Rekomandimin ERC/REC(06)04 dhe standardin EN nga ETSI që përcakton karakteristikat teknike minimale të pajisjeve, ku: a) Brezi frekuencor MHz duhet të përcaktohet vetëm për përdorim të brendshëm me fuqi maksimale e.i.r.p. 200 mw. Përveç tjerash, në brezin dendësia maksimale e.i.r.p. nuk duhet të kalojë kufijtë 0.25 mw/ 0.25 khz në çfarëdo brezi me gjerësi 25 khz, ndërsa në brezin MHz dendësia maksimale e fuqisë e.i.r.p. nuk duhet të kalojë kufijtë 10 mw/ MHz në çfarëdo brezi me gjerësi 1 MHz. b) Brezi frekuencor MHz duhet të caktohet për përdorim të brendshëm dhe të jashtëm ku fuqia maksimale e.i.r.p. është 1 W, dhe dendësia maksimale e fuqisë e.i.r.p. është 50 mw/ MHz për çfarëdo brezi me gjerësi 1 MHz. c) Nëse sistemet me qasje pa tel që operojnë në brezat MHz dhe MHz përdorin rregullator të fuqisë transmetuese TPC, kjo duhet të sigurojë reduktim prej rreth 3 db të fuqisë maksimale dalëse të lejuar. Nëse këto sisteme nuk përdorin TPC, atëherë fuqia maksimale e lejuar e.i.r.p. dhe dendësia e fuqisë maksimale e.i.r.p. të dhëna në dy paragrafët e mësipërm duhet të reduktohet për 3 db. d) Sistemet me qasje pa tel që operojnë në brezat MHz dhe MHz duhet të përdorin teknika për selektim dinamik frekuencor DFS (Dynamic Frequency Selection) që është në pajtueshmëri me kushtet për detektim, operim dhe reagim të përshkuara në rekomandimin ITU-R M.1652 Aneksi 1, për të siguruar operim kompatibil me shërbimet radio-terminuese. Frekuencat bartëse nominale në brezin 5 GHz, sipas ETSI standardit EN janë dhënë në tabelën 35. e) Brezi frekuencor MHz duhet të caktohet për përdorim të brendshëm dhe të jashtëm për sisteme brez-gjera fikse me qasje pa tel (BFWA). Stacionet BFWA duhet të përdorin rregullator të fuqisë transmetuese TPC, në pajtueshmëri me rekomandimin ECC/REC(06)04, dhe në brezin MHz duhet të përdoren teknika për selektim dinamik frekuencor DFS, në pajtueshmëri me kushtet për detektim, operim dhe reagim të përshkuara në rekomandimin ITU-R M.1652 Aneksi 1, për të siguruar operim kompatibil me shërbimet radio-terminuese. Fuqia maksimale e.i.r.p. varësisht nga arkitektura e sistemit duhet të jetë 36 dbm (P-MP, P-P) apo 33 dbm (Mesh, AP MP). f) Shfrytëzimi i këtyre brezave frekuencore do të aplikohet në përputhje me Rregulloren për Radio Stacionet për të cilat nuk kërkohet Licencë për shfrytëzim të Radio Frekuencave (Ref. Nr. Prot. 48/1/10). 141

149 Figura 36. Përdorimi i brezit frekuencor MHz FSS TË LËVIZSHME TOKËSORE RADIOLOKIM I LËVIZSHËM TOKËSOR Radionavigim TOKËSOR I LËVIZSHËM RADIOLOKIM TOKËSOR I LËVIZSHËM RADIOLOKIM AMATOR FSS RADIOLOKIM AMATOR SRD WAS/RLAN Përdorim i brendshëm 200 MHz, EIRP = 200 mw Radiolokim SRD WAS/RLAN Përdorim i brendshëm/ i jashtëm 255 MHz, EIRP = 1 W ISM BFWA I brendshëm/ jashtëm 150 MHz, EIRP=2 4 W Tabela 35: Bartësit nominal frekuencor në brezin MHz Nr. Brezi frekuencor MHz Brezi frekuencor MHz Fc fc Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU: ERC/DEC(01)07 përdorimi i harmonizuar i frekuencave, karakteristikat teknike dhe lirimi nga licencimi i pajisjeve me rreze të shkurtër veprimi (SRD) që përdoren për radio rrjetin e zonës lokale (RLANs) që operojnë në brezin frekuencor MHz. ECC/DEC(04)08 Përdorimi i harmonizuar i brezit frekuencor 5 GHz për implementimin e sistemeve me qasje pa tel duke përfshirë radio rrjetin e zonës lokale (WAS/RLANs) ECC/REC(06)04 Përdorimi i brezit MHz për sisteme brez-gjera fikse me qasje pa tel (BFWA). ERC/REC Pajisjet me rreze të shkurtër veprimi (SRD) 142

150 Standardet referencë nga ETSI: EN RLAN EN WAS/RLAN EN BRAN 143

151 KAPITULLI Caktimi dhe përdorimi i radio-frekuencave për shërbime të lëvizshme tokësore Ky Plan do të caktojë kushtet themelore për mënyrën e caktimit dhe përdorimit të frekuencave, si dhe ndarjen dhe planifikimin e kanaleve për brezet që sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave të Republikës së Kosovës janë caktuar për shërbime të lëvizshme tokësore, në pajtueshmëri me standardet dhe rregulloret ekzistuese si dhe vendimet dhe rekomandimet ndërkombëtare. Kushtet themelore për caktimin dhe përdorimin e frekuencave do të jepen lidhur me brezet e mëposhtme; Brezi nën; 29.7 MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz MHz 3.1. BREZI NËN 29.7 MHz ( MHz) Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi MHz është caktuar për shërbime fikse dhe të lëvizshme në baza primare (me përjashtim të shërbimeve të lëvizshme aeronautike). Brezi MHz është caktuar për pajisje radio CEPT PR në të ashtuquajturin brezi i qytetarëve (CB) sipas vendimit ERC/DEC(98)11, rekomandimin T/R dhe ETSI standardeve EN (CB FM), EN (CB DSB/SSB). 144

152 Kushtet themelore për caktimin dhe përdorimin e frekuencave në këtë brez janë si në vijim: 1) Pajisjet radio operojnë në modin simpleks 2) Pajisjet radio duhet të kenë së paku dy frekuenca me të cilat operojnë. Njëra nga frekuencat duhet të jetë MHz. Frekuenca MHz shërben si frekuencë e përbashkët në raste fatkeqësie dhe sigurie. 3) Brezi frekuencor përmban 40 frekuenca operuese (MHz) me gjerësi kanali 10 khz, të dhëna në vazhdim: ) Pajisjet radio operojnë me modulim amplitudor A3E dhe J3E (DSB/SSB), gjerësi të nevojshme maksimale prej 6 khz dhe modulim këndor me devijim frekuencor maksimal prej +2 khz. 5) Fuqia efektive e rrezatuar e antenës në çfarëdo drejtimi nuk duhet të kalojë vlerën 4 W. Nuk mund të përdoren pajisje plotësuese të cilat mundësojnë rritjen e fuqisë së lartpërmendur BREZI MHz Kushtet e përgjithshme për përcaktimin dhe përdorimin e frekuencave në brezin MHz Për shërbimet mobile tokësore, frekuencat në brezin MHz duhet të përdoren dhe të përcaktohen në pajtueshmëri me rekomandimin T/R

153 Kushtet teknike për pajisjes radio që duhet të përdoren janë të përcaktuara me standardet EN , EN , EN , EN , EN , EN dhe EN Maksimumi i lejuar i devijimit të frekuencës për emisionin F3E ose G3E dhe gjerësi të kanaleve 12.5 khz është ±2.5 khz dhe për kanalet me gjerësi kanali 25 khz është ±5 khz. Ndjeshmëria referencë e marrësit nuk duhet t i kaloj 2 µv (ems) Në shërbimin e lëvizshëm tokësor duhet të përdoren antena me polarizim vertikal Maksimumi i lejuar i fuqisë efektive të rrezatuar ERP nuk duhet të kalojë vlerat: - 50 W për stacionet bazë - 10 W për stacione mobile (të instaluara në automjete) - 5 W për stacionet e dorës Mënyra e përdorimit të pajisjeve varet nga brezi i frekuencave, konfigurimi i terrenit ku shërbimi i radiokomunikimit do të përdoret, dhe nevoja për shfrytëzim racional të frekuencave. Mënyrat e mundshme të operimit janë: - Simpleks (S) - Gjysmë dupleks (SD) - Dupleks (D) - Kombinimi i të dyja mënyrave të operimit Fuqia minimale e fushës për sistemet brez-ngushta (deri 25 khz), që është e mbrojtur në 50% të vendndodhjes, 10% të kohës, dhe lartësi të antenës së marrësit 10 m, është: - 0 db (µv/m) për frekuenca midis 29.7 dhe 47 MHz; - 6 db (µv/m) për frekuenca midis 47 dhe 108 MHz; - 12 db (µv/m) për frekuenca midis 108 dhe 380 MHz; - 18 db (µv/m) për frekuenca midis 380 dhe 400 MHz; - 20 db (µv/m) për frekuenca midis 400 dhe 606 MHz; - 26 db (µv/m) për frekuenca midis 606 dhe 921 MHz; Për sisteme digjitale brez-gjera (gjerësia e kanalit > 25 khz) vlera prej duhet t i shtohet vlerave të mësipërme. 146

154 Kjo formulë vlen për sistemet me gjerësi kanali 25 khz, 200 khz dhe 1.25 MHz. Brezi MHz i përcaktuar për shërbimet e lëvizshme tokësore mund të përdoret për sistemet numerike digjitale PMR/PAMR me brez të ngushtë me gjerësi kanali 12.5 khz dhe 25 khz, sipas vendimeve ECC/DEC(06)06 dhe ETSI standardeve EN , EN dhe EN Ndarja e kanaleve a) Sipas rekomandimit T/R 25 08, për përdorimin e kanaleve me gjerësi deri në 25 khz, për sistemet analoge dhe digjitale me brez të ngushtë, ndarja e kanaleve bëhet sipas formulës: fn = skaji i brezit (α x ) + (n x gjerësia e kanalit) [MHz] ku: fn frekuenca qendrore e kanalit n = 1, 2, 3,... numri i kanalit skaji i brezit vlera më e ulët e frekuencës së brezit, përcaktuar në MHz, p.sh. 48, 68, 146, 174, 380, 406.1,... α konstant e cila merr vlera të ndryshme varësisht nga gjerësia e kanalit 5 khz 6.25 khz 10 khz 12.5 khz 20 khz 25 khz Gjerësia e kanalit Vlera e konstantës α b) Për sistemet digjitale brez gjera me gjerësi kanali: - 50 khz, 100 khz dhe 150 khz - frekuenca qendrore duhet të përcaktohet me formulat e mësipërme khz frekuenca qendrore duhet të përcaktohet me formulat e mësipërme, me një opsion offset në frekuencë qendrore prej 100 khz MHz - frekuenca qendrore duhet të përcaktohet me formulat e mësipërme, me një opsion offset në frekuencë qendrore si shumëfish të 12.5 khz, në mënyrë që të sigurohet fleksibiliteti për caktimin e frekuencës qendrore në pozicionin optimal të brezit 3.3. BREZI MHz Sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi MHz është caktuar për shërbime të lëvizshme dhe të lëvizshme tokësore për përdorime civile dhe qeveritare (me përjashtim të nënbrezit MHz që është caktuar për shërbime aeronautike). 147

155 Ndarja dhe planifikimi i kanaleve për këtë brez bëhet sipas rekomandimit T/R Fig. 37. Brezi MHz SI ML1 FB1 ML2 A R N ML3 SI FB2 SI FB3 Nënbrezet ( ) MHz, ( ) MHz, dhe ( ) janë caktuar për shërbime militare, dhe i nënshtrohet pikës Brezi MHz Sipas rekomandimit T/R 25 08, brezi frekuencor MHz duhet të caktohet për shërbime të lëvizshme. Ndarja e kanaleve simplekse për sisteme me gjerësi kanali 25 khz dhe 12.5 khz përcaktohet sipas formulave të mëposhtme: a) për sisteme me gjerësi kanali 25 khz (kanalet A) fn = n x (MHz) n = 1, 2, b) për sisteme me gjerësi kanali 12.5 khz (kanalet B) fn = n x (MHz) n = 1, 2, ku: fn frekuenca qendrore e kanalit; n numri i kanalit 148