Πεξίιεςε. Λέμεηο Κιεηδηά. Κέληξν Τγείαο Παξαγσγηθφηεηα πγθξηηηθή θνζηνιφγεζε Πε..Τ.Π. Πξσηνβάζκηα Φξνληίδα Τγείαο Ννζειεπηηθνί θαη νηθνλνκηθνί δείθηεο

Transcript

1 Πεξίιεςε Παξά ηε δηεζλή αλαγλψξηζε ηεο αλάγθεο γηα πεξαηηέξσ ππνζηήξημε ηεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο, ε Διιάδα κάιινλ απέρεη πνιχ απφ ηελ πινπνίεζε ελφο απνδνηηθνχ θαη νξζνινγηθά ζρεδηαζκέλνπ ζπζηήκαηνο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο. Απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ λφκνπ 2889/01 γηα ηελ πεξηθεξεηαθή ζπγθξφηεζε ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο, γελλψληαη λέεο ειπίδεο θαη πξνθιήζεηο γηα ηελ πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο. ηα πιαίζηα ησλ λέσλ ζπλζεθψλ πνπ δηακνξθψλνληαη ε παξνχζα εξγαζία επηρεηξεί ηελ κέηξεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη ηε ζπγθξηηηθή θνζηνιφγεζε δχν θέληξσλ πγείαο ηεο ηεξεάο Διιάδαο, κε απψηεξν ζθνπφ λα θαηαδείμεη ηπρφλ πξνβιήκαηα ζηε ιεηηνπξγία ηνπο, αιιά θαη λα επηζεκάλεη ηελ ρξεζηκφηεηα πνπ έρεη ε ζπζηεκαηηθή ζπιινγή αλαιπηηθψλ δεδνκέλσλ γηα ηελ ιήςε βέιηηζησλ δηνηθεηηθψλ απνθάζεσλ. Λέμεηο Κιεηδηά Κέληξν Τγείαο Παξαγσγηθφηεηα πγθξηηηθή θνζηνιφγεζε Πε..Τ.Π. Πξσηνβάζκηα Φξνληίδα Τγείαο Ννζειεπηηθνί θαη νηθνλνκηθνί δείθηεο 1

2 Summary Despite the international recognition of the need for further support of primary health care, Greece rather abstains a lot from implementing an efficient and rationally drawn system of primary health care. By the application of the 2889/01 law for the regional constitution of the National Health System, new hopes and challenges were born for the primary health care. In the context of the new conditions that are shaped, the present study attempts the measurement of productivity and the comparative costing of two health centres, with the final aim of showing any possible problems in their operation, but also to point out the importance that systematic collection of detailed data has for optimal decision making. Key - words Health Center Productivity Comperative costing Regional health system Primary health care Health and financial indices 2

3 Δηζαγσγή Σα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη ζηε ρψξα καο κηα κεγάιε θηλεηηθφηεηα ζηελ ζρεηηθά κε ηελ νξγαλσηηθή θαη δηαρεηξηζηηθή αλαβάζκηζε ηφζν ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο γεληθά, φζν θαη ηεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο εηδηθφηεξα. Παξάιιεια, πιεζψξα επηζηεκνληθψλ εξγαζηψλ θαη εξεπλεηηθψλ πξνγξακκάησλ ζπγθιίλνπλ ζηελ χπαξμε πνιιψλ πξνβιεκάησλ ζηελ πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε θπξίσο δηνηθεηηθνχ, νξγαλσηηθνχ θαη δηαρεηξηζηηθνχ ραξαθηήξα κε ζπλέπεηα λα επηηείλνληαη νη πθηζηάκελεο θνηλσληθέο αληζφηεηεο ζηελ πγεία, φζνλ αθνξά ζην δηθαίσκα ζηελ πξφζβαζε θαη ζηελ παξνρή πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο (Κπξηφπνπινο 1996). Ο ζεκαληηθφο ξφινο ηεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο ζηα πιαίζηα ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο δηαθαίλεηαη απφ ηηο πξνηεξαηφηεηεο πνπ δίλεη ν Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Τγείαο. Ζ δηαθήξπμε ηεο Alma Ata (WHO 1978), κε ηνλ ζαθή πξνζδηνξηζκφ ησλ αξρψλ ηεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο, έδσζε ηε δπλαηφηεηα ζηα κέιε ηεο δηεζλνχο θνηλφηεηαο λα ζρεδηάζνπλ θαη λα εκπινπηίζνπλ ην εζληθφ ζχζηεκα πγείαο ηνπο κε ηηο βαζηθέο απηέο αξρέο. ηελ Διιάδα ν λφκνο πνπ εγθαζίδξπζε ην ΔΤ, ν λφκνο 1397/83, θαζφξηζε ζε κεγάιν βαζκφ ηε ζεκεξηλή δνκή ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο θαη έδσζε γηα πξψηε θνξά έκθαζε ζηελ αλάπηπμε ησλ δνκψλ ηεο ΠΦΤ. πγθεθξηκέλα πξνέβιεπε ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ θέληξσλ πγείαο κε αζηηθψλ πεξηνρψλ, αλ θαη ζηελ πξάμε παξνπζηάζηεθαλ πνιιέο απνθιίζεηο απφ ηα πξνγξακκαηηζζέληα. Πξηλ ιίγα ρξφληα, θαη ζρεδφλ είθνζη ρξφληα κεηά ην 1983, έξρεηαη ν λφκνο 2889/01 γηα ηελ πεξηθεξεηαθή ζπγθξφηεζε ηνπ ΔΤ λα επηθέξεη ζεκαληηθέο αιιαγέο ζηνλ ηξφπν νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ρψξνπ ηεο δεκφζηαο πγείαο, κε ζεκαληηθέο βέβαηα επηπηψζεηο θαη ζηελ πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζηα θέληξα πγείαο (Δζληθφ Ίδξπκα Κνηλσληθψλ Δξεπλψλ 1988). Ζ κεηαβίβαζε ζεκαληηθψλ πξσηνβνπιηψλ ζε φξγαλα πνπ γλσξίδνπλ θαιχηεξα ηηο ηνπηθέο αλάγθεο θαη είλαη ζε ζέζε λα δηαπηζηψζνπλ άκεζα ηπρφλ ιαλζαζκέλεο επηινγέο θαη λα επαλαπξνζδηνξίζνπλ ηα αξρηθά ζρέδηα θαζηζηά απνηειεζκαηηθφηεξε θαη απνδνηηθφηεξε ηε δηάζεζε ησλ πφξσλ πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ πγεία. 3

4 Σειηθφο ζθνπφο ηεο εξγαζίαο απηήο είλαη ε κέηξεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη ε ζπγθξηηηθή θνζηνιφγεζε δχν θέληξσλ πγείαο ηεο ηεξεάο Διιάδαο, θαηαδεηθλχνληαο παξάιιεια αδπλακίεο αιιά θαη επηηεχγκαηα ηνπ ζρεδηαζκφ ηεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο ζηηο ππφ εμέηαζε πεξηνρέο. ην πξψην ηκήκα ηνπ γεληθνχ κέξνπο απηήο ηεο εξγαζίαο έρνπκε κηα ζχληνκε παξνπζίαζε ηεο εμέιημεο ηνπ ΔΤ θαηά ηελ πεξίνδν απφ ην 1983 σο ζήκεξα θπξίσο κέζα απφ ηνπο λφκνπο πνπ δηακφξθσζαλ ην ζεκεξηλφ ηνπίν γεληθά ζηνλ ρψξν ηεο δεκφζηαο πγείαο ζηε ρψξα καο, θαη εηδηθφηεξα ζηνλ ρψξν ηεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο. ην δεχηεξν ηκήκα εμεηδηθεχνπκε ζηα θέληξα πγείαο. ηελ αξρή παξαθνινπζνχκε ηελ εμέιημε ηεο λνκνζεζίαο ζε ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα θέληξα πγείαο θαη κεηά παξνπζηάδνπκε ην πσο έρεη θαηαιήμεη λα είλαη ζήκεξα ε θαηάζηαζε φζνλ αθνξά ηηο δξαζηεξηφηεηεο, ηελ νξγάλσζε, ζηειέρσζε θαη πξνβιεπφκελν εμνπιηζκφ ησλ θέληξσλ πγείαο. ηελ ζπλέρεηα ππάξρεη ην εηδηθφ ηκήκα πνπ αθνξά ηελ ζχγθξηζε ησλ θέληξσλ πγείαο Μαληνπδίνπ θαη Φαρλψλ. Ξεθηλάκε κε ηελ πεξηγξαθή ηνπ εμσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο ησλ δχν θέληξσλ πγείαο θαη χζηεξα παξνπζηάδνπκε ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπο κε ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ θπξίσο ηηο ζέζεηο πξνζσπηθνχ πνπ πξνβιέπνληαη θαζψο θαη απηέο πνπ ηειηθά θαιχπηνληαη. Αθνινπζεί κηα πεξηγξαθή ησλ ρψξσλ θαη ησλ εγθαηαζηάζεσλ ησλ θέληξσλ πγείαο θαζψο θαη ε θαηαγξαθή ηνπ ηαηξνηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ ηνπο. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνπκε ηελ θαηαλνκή ησλ πξνζεξρφκελσλ ζηα θέληξα πγείαο αλάινγα κε ηνλ αζθαιηζηηθφ θνξέα πνπ ηνπο θαιχπηεη θαη ζρνιηάδνπκε ηελ νξγάλσζε θαηαγξαθήο ηεο λνζειεπηηθήο θίλεζεο θαη ηηο πξννπηηθέο εθζπγρξνληζκνχ ηεο. Αθνινπζεί ε παξάζεζε ζηνηρείσλ πνπ αθνξά ηηο εθξνέο ησλ θέληξσλ πγείαο φπσο επηζθέςεηο ησλ αζζελψλ ζηα ηαηξεία, ζπληαγνγξάθεζε, δηαγλσζηηθέο εμεηάζεηο, πξνγξάκκαηα πξφιεςεο θαη πξναγσγήο πγείαο θ.α. ε μερσξηζηφ ηκήκα παξνπζηάδνληαη ηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία ησλ θέληξσλ πγείαο θαη ζηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ζπγθξηηηθά νη λνζειεπηηθνί, θαη νηθνλνκηθνί δείθηεο πνπ πξνθχπηνπλ γηα ηα δχν θέληξα πγείαο. Ζ εξγαζία θιείλεη κε ηελ παξνπζίαζε ησλ επξεκάησλ γηα ηελ ιεηηνπξγία θαη παξαγσγηθφηεηα ησλ θέληξσλ πγείαο Μαληνπδίνπ θαη Φαρλψλ θαζψο θαη κε ηελ δηαηχπσζε πξνηάζεσλ γηα ηνλ απνηειεζκαηηθφηεξν ζρεδηαζκφ ηεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο. 4

5 Ζ πιεηνςεθία ησλ ζηνηρείσλ ζηα νπνία βαζίδεηαη ε παξνχζα εξγαζία έρνπλ αληιεζεί απφ ηνλ Τγεηνλνκηθφ Υάξηε ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Πξφλνηαο ελψ ππήξμαλ επίζεο ζπλεληεχμεηο κε ππαιιήινπο ησλ θέληξσλ πγείαο, ηνπ γεληθνχ λνζνθνκείνπ Υαιθίδαο θαη ηνπ Πε..Τ.Π. ηεξεάο Διιάδαο χζηεξα απφ επηηφπηεο επηζθέςεηο. ην ζεκείν απηφ ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ γηα ηελ βνήζεηα θαη ηηο ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο πνπ κνπ έδσζαλ ηελ θα. Αγγειηθή Καηζάπε Τπεχζπλε γηα ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο ζην Πεξηθεξεηαθφ χζηεκα Τγείαο Πξφλνηαο (Πε..Τ.Π.) ηεξεάο Διιάδαο, ηελ θα. Μεγαξίηε, δηνηθεηηθφ ππάιιειν ηνπ γεληθνχ λνζνθνκείνπ Υαιθίδαο, ηνλ θ. Κνκνπνξφδν ηέθαλν Ηαηξφ, Γηεπζπληή ηνπ θέληξνπ πγείαο Φαρλψλ, ηελ θα. Μπηζκπηθνπνχινπ δηνηθεηηθή ππάιιειν ηνπ θέληξνπ πγείαο Φαρλψλ θαη ηνλ θ. Μπεθάθν Βαζίιε δηνηθεηηθφ ππάιιειν ηνπ θέληξνπ πγείαο Μαληνπδίνπ. Σέινο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηελ επηβιέπνπζα θαζεγήηξηα θα. Μαίξε Γείηνλα γηα ηελ επηζηεκνληθή ηεο θαζνδήγεζε θαη ηνλ πνιχηηκν ρξφλν πνπ κνπ δηέζεζε. 5

6 1.1 Δμέιημε ηνπ Διιεληθνύ πζηήκαηνο Τγείαο ην ηκήκα απηφ, θαη γηα ηελ πιεξέζηεξε παξνπζίαζε ηνπ ξφινπ ησλ θέληξσλ πγείαο ζηελ παξνρή πξσηνβάζκηαο πγείαο θαη γεληθφηεξα ζην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο, ζα παξαθνινπζήζνπκε ηηο ζεκαληηθφηεξεο εμειίμεηο ηεο ηειεπηαίαο πεξηφδνπ ζηνλ ρψξν ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. ρεκαηηθά, κπνξεί λα εηπσζεί φηη ην πγεηνλνκηθφ ζχζηεκα ηεο ρψξαο καο εηζέξρεηαη ζηε ζχγρξνλε θάζε ηνπ ην Ζ πεξίνδνο απφ ην 1983 έσο ζήκεξα κπνξεί λα δηαηξεζεί ζε ηξεηο ππνπεξηφδνπο: α) απφ ην 1982 έσο ην 1990, β) απφ ην 1990 έσο ην 1993 θαη γ) απφ ην 1994 έσο ζήκεξα. 1.1.α) Σν 1983, κέζα ζε θιίκα αληίδξαζεο απφ ζεκαληηθή κεξίδα γηαηξψλ, ςεθίζηεθε ν Νφκνο 1397/83 «γηα ην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο». Με ην λφκν απηφ ηίζεληαη νη βάζεηο θαη εμαγγέιιεηαη ε πξφζεζε ηεο ζπλνιηθήο θάιπςεο ησλ αλαγθψλ ηνπ πιεζπζκνχ. ην άξζξν 1 ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ λφκνπ νξίδεηαη φηη α) «ην θξάηνο έρεη ηελ επζχλε γηα ηελ παξνρή πγείαο ζην ζχλνιν ησλ πνιηηψλ», θαη β) «νη ππεξεζίεο πγείαο παξέρνληαη ηζφηηκα ζε θάζε πνιίηε, αλεμάξηεηα απφ ηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη επαγγεικαηηθή ηνπ θαηάζηαζε κέζα απφ εληαίν θαη απνθεληξσκέλν Δζληθφ χζηεκα Τγείαο, πνπ νξγαλψλεηαη ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ απηνχ». Ζ λέα πνιηηηθή γηα ηελ πγεία, πνπ ζεζκνζεηείηαη κε ηνλ ζπγθεθξηκέλν λφκν, δίλεη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ Πξσηνβάζκηα Φξνληίδα Τγείαο (Μσξαίηεο 1986). Ζ εηζαγσγή, κε ην λφκν 1397/1983, ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο, ήηαλ κία επαλαζηαηηθή λνκνζεηηθή κεηαξξχζκηζε ζην Διιεληθφ πγεηνλνκηθφ ζχζηεκα, κε ζθνπφ ηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη ηε βειηίσζε ηνπ ηνκέα πξνζηαζίαο ηεο πγείαο ηνπ Διιεληθνχ ιανχ θαη ηελ νξγάλσζε, ζε λέεο βάζεηο, ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, κέζα ζηα πιαίζηα ηεο ειιεληθήο, θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο πξαγκαηηθφηεηαο. Ηζηνξηθά, ν λφκνο απνηεινχζε ην πξψην ζπγθξνηεκέλν θαη νινθιεξσκέλν ζρέδην γηα ηελ νξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο παξνρψλ πγεηνλνκηθήο θξνληίδαο ζηε ρψξα καο, κε θαηεπζπληήξηνπο άμνλεο αλάπηπμεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο, ηελ πεξηθεξεηαθή απνθέληξσζε θαη ηνλ θνηλσληθφ έιεγρν, ηε ιεηηνπξγηθή ζχλδεζε ησλ βαζκίδσλ πεξίζαιςεο, ην εληαίν πιαίζην αλάπηπμεο θαη ηνλ πξνγξακκαηηζκφ, ηελ νξζνινγηθή θαηαλνκή ησλ πφξσλ, ηελ αλάπηπμε ηεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο θαη ηελ θαζηέξσζε ηεο πιήξνπο θαη απνθιεηζηηθήο απαζρφιεζεο ηνπ ηαηξνχ ΔΤ 6

7 Αηρκή ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο απνηεινχζαλ ηα Κέληξα Τγείαο, ηα νπνία ζα ιεηηνπξγνχζαλ ζαλ απνθεληξσκέλεο κνλάδεο ησλ λνζνθνκείσλ, θαη ζα αληηκεηψπηδαλ, ζχκθσλα κε ηε θηινζνθία ηεο Αlma Ata, ζθαηξηθά θαη πνιπδηάζηαηα ην ζέκα ηεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο, πέξα απφ ηελ παξαδνζηαθή εμσλνζνθνκεηαθή ηαηξηθή πεξίζαιςε. Παξάιιεια ε θαζηέξσζε ησλ ηνκέσλ ηεο Κνηλσληθήο Ηαηξηθήο ζηα λνζνθνκεία (ζαλ ηζφηηκσλ κε ηνπο άιινπο θιηληθνχο θαη εξγαζηεξηαθνχο ηνκείο) απνζθνπνχζε ζηε ζχλδεζε ηεο πξσηνβάζκηαο κε ηε δεπηεξνβάζκηα θξνληίδα, ζηε κειέηε ησλ αηηίσλ λνζεξφηεηαο θαη ζλεζηκφηεηαο ηνπ πιεζπζκνχ, ζηε δηαηχπσζε πξνηάζεσλ θαη ζηελ εθαξκνγή κέηξσλ γηα ηελ πξφιεςε θαη αληηκεηψπηζε ηεο αξξψζηηαο, γηα ηελ θαιχηεξε νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη ηε ζχλδεζή ηνπο κε ηελ θνηλφηεηα κε ζθνπφ ηε δηαηήξεζε θαη πξναγσγή ηεο πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ. Ο αξηζκφο ησλ Κέληξσλ Τγείαο πνπ πξνβιεπφηαλ λα ζπγθξνηεζνχλ αλεξρφηαλ ζε ηεηξαθφζηα (400), απφ ηα νπνία ηα εθαηφλ ελελήληα (190) ζα δεκηνπξγνχληαλ ζηηο κε αζηηθέο πεξηνρέο θαη ηα ππφινηπα δηαθφζηα δέθα (210) ζηηο αζηηθέο. Οξηδφηαλ φηη ε πξνηεξαηφηεηα έλαξμεο δεκηνπξγίαο ηνπο ζα δηλφηαλ ζηηο κε αζηηθέο πεξηνρέο. Σν πξφγξακκα γηα ηελ πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο έδσζε κηα άκεζε πξνηεξαηφηεηα ζηελ αλάπηπμή ηεο ζηηο κε αζηηθέο πεξηνρέο πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζνχλ ηα ηεξάζηηα θελά θαη λα εμαιεηθζνχλ νη θνηλσληθέο αληζφηεηεο αλάκεζα ζηα αζηηθά θέληξα θαη ηελ ππφινηπε ρψξα θαη πξνέβιεπε ζαλ δεχηεξε θάζε ηελ επέθηαζε ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο, πιελ Αζήλαο θαη Θεζζαινλίθεο, πνπ είραλ εληαρζεί ζηελ ηξίηε θάζε αλάπηπμεο. Ο θαζνξηζκφο ηνπ αξηζκνχ θαη ηεο αθξηβνχο ρσξνζέηεζεο ησλ Κέληξσλ Τγείαο έγηλε κε βάζε ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα (πιεζπζκηαθά, δεκνγξαθηθά, νηθνλνκίαο θαη γεσγξαθίαο ηεο θάζε πεξηνρήο, επηθνηλσλίαο, θνηλσληθήο ππνδνκήο θ.α.). Παξάιιεια, ε ζαθήο πνιηηηθή βνχιεζε γηα ηελ θαζηέξσζε ελφο θαηλνηφκνπ ζπζηήκαηνο πγείαο πνπ ζα έδηλε έκθαζε ζηελ παξνρή πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ πεξίζαιςεο, κε ζηφρν ηελ πξναγσγή ηεο πγείαο, δηαθαηλφηαλ απφ κηα ζεηξά εηδηθφηεξσλ ξπζκίζεσλ ηνπ λένπ λφκνπ θαη ζπγθεθξηκέλα απφ : α) ηε ζπγθξφηεζε απφ ην Κεληξηθφ πκβνχιην Τγείαο εηδηθήο Δπηηξνπήο γηα ηελ Πξσηνβάζκηα Φξνληίδα, β) ηε ζεζκνζέηεζε ησλ εηδηθνηήησλ ηεο Γεληθήο Ηαηξηθήο, ηεο Κνηλσληθήο Ηαηξηθήο θαη ηεο Ηαηξηθήο ηεο Δξγαζίαο θαη ηελ εθπφλεζε ησλ αληίζηνηρσλ πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεο θαη κεηεθπαίδεπζεο, γ) ηελ νξγάλσζε εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ γηα ηε Γεληθή Ηαηξηθή θαζψο θαη εζληθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ 7

8 ζεκηλαξίσλ (ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ Παγθφζκην Οξγαληζκφ Τγείαο) γηα ηελ εθπαίδεπζε ζηειερψλ ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ηε δηνίθεζε ησλ Κέληξσλ Τγείαο, θαη δ) ηελ θαηαζθεπή θαη ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο 160 πεξίπνπ Κέληξσλ Τγείαο ζηηο κε αζηηθέο πεξηνρέο ηεο ρψξαο ζε ειάρηζην ρξνληθφ δηάζηεκα (γεγνλφο πνπ έδηλε ζηε ρψξα καο κηα παγθφζκηα πξσηνπνξία ζην ξπζκφ πινπνίεζεο ησλ πξνγξακκάησλ). Σα παξαπάλσ ήηαλ ζηνηρεία πνπ κπνξνχζαλ λα ζπκβάιινπλ απνθαζηζηηθά, εάλ αμηνπνηνχληαλ, ζηελ αλάπηπμε ηεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο ζηελ Διιάδα. To 1985 πξαγκαηνπνηείηαη ε επαλελνπνίεζε ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Πξφλνηαο θαη ηνπ Τπνπξγείνπ Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ ζε έλα κε ηελ νλνκαζία Τπνπξγείν Τγείαο, Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ. Παξάιιεια, αξρίδεη ε δηαδηθαζία πινπνίεζεο ηνπ Δ..Τ., κε ηελ πξνθήξπμε λέσλ ζέζεσλ γηαηξψλ «πιήξνπο θαη απνθιεηζηηθήο απαζρφιεζεο» γηα ηα λνζνθνκεία θαη ηα Κέληξα Τγείαο. Σελ ίδηα πεξίνδν, ςεθίδνληαη ζπκπιεξσκαηηθνί λφκνη γηα ην Δ..Τ. (Νφκνο 1579/85, Νφκνο 1759/87 θιπ.). Μεηά ην 1988 παξαηεξείηαη κηα επηβξάδπλζε ηεο πξνζπάζεηαο γηα ηελ νινθιεξσκέλε πξαγκάησζε ησλ νξηδφκελσλ ζηνλ ηδξπηηθφ λφκν ηνπ ΔΤ. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη φηη νη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 16 ηνπ λφκνπ 1397/83 γηα ηελ εληαηνπνίεζε ησλ κνλάδσλ παξνρήο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο θαη ηε δεκηνπξγία ησλ Κέληξσλ Τγείαο αζηηθνχ ηχπνπ δελ πινπνηήζεθαλ πνηέ ζηελ πξάμε. Ζ εηδηθή Δπηηξνπή πνπ ζπγθξνηήζεθε ην 1987 θαηήξηηζε θαη ππέβαιε ζπγθεθξηκέλεο πξνηάζεηο γηα: α) ηελ αλάπηπμε ηεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο θαη ηελ έλαξμε ηεο δεχηεξεο θάζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο πνπ ζα πεξηιάκβαλε ηελ επέθηαζή ηνπ ζηα αζηηθά θέληξα, β) ηελ έληαμε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ηνπ ΗΚΑ ζην ΔΤ. Οη πξνηάζεηο απηέο, παξά ηελ νκφθσλε απνδνρή ηνπο απφ ηελ νινκέιεηα ηνπ ΚΔ..Τ. θαη ηελ έθδνζε ηεο αληίζηνηρεο απφθαζεο - πξφηαζεο πξνο ηνλ ηφηε Τπνπξγφ Τγείαο, φρη κφλν παξέκεηλαλ αλαμηνπνίεηεο, αιιά νχηε θαλ απνηέιεζαλ νδεγφ γηα ηελ έζησ κεξηθή πξνζαξκνγή ησλ θνξέσλ παξνρήο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πξνο έλα ζχγρξνλν ιεηηνπξγηθφ πξφηππν. 1.1.β) Ζ πεξίνδνο απηή ραξαθηεξίδεηαη απφ ηε ζηξνθή ζε πην «θηιειεχζεξεο» ζεσξήζεηο δφκεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο κε αλαζεψξεζε ησλ πξνεγνχκελσλ ξπζκίζεσλ, ζηξνθή πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ θπβεξλεηηθή κεηαβνιή ηνπ πγθεθξηκέλα, κε ην 8

9 Νφκν 2071 ηνπ 1992, επηρεηξήζεθε ε θαζηέξσζε ελφο λένπ κνληέινπ «Δζληθνχ» ζπζηήκαηνο πγείαο. Σν λέν πιαίζην πεξηιάκβαλε, κεηαμχ άιισλ, κεηαβνιή ηνπ ζεζκηθνχ ξφινπ ηνπ ΚΔΤ, ηξνπνπνηήζεηο ηνπ νξγαλσηηθνχ θαη ιεηηνπξγηθνχ πξνηχπνπ ησλ λνζνθνκείσλ θαη ηνπ ζεζκνχ ηεο πιήξνπο θαη απνθιεηζηηθήο απαζρφιεζεο ησλ γηαηξψλ, ζηνπο νπνίνπο δφζεθε ε δπλαηφηεηα κεξηθήο απαζρφιεζεο, θαζψο θαη θαηάξγεζε ησλ δηαηάμεσλ γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ ηδησηηθψλ θιηληθψλ. Παξάιιεια, ζεζκνζέηεζε ηελ δηνηθεηηθή απνζχλδεζε ησλ Κέληξσλ Τγείαο απφ ηα λνζνθνκεία. πγθεθξηκέλα, ηα Κέληξα Τγείαο έπαςαλ λα απνηεινχλ απνθεληξσκέλεο κνλάδεο ησλ λνζνθνκείσλ θαη ππάρζεθαλ ζηηο Γηεπζχλζεηο πγηεηλήο ησλ λνκαξρηψλ ελψ ηα πεξηθεξεηαθά θαη αγξνηηθά ηαηξεία κεηνλνκάζζεθαλ ζε Τγεηνλνκηθνχο ηαζκνχο. ηελ πξάμε φκσο θάλεθε φηη νη αξλεηηθέο ζπλέπεηεο απφ ηε ρξεκαηνδνηηθή θαη ηδηαίηεξα ηε ιεηηνπξγηθή, επηζηεκνληθή θαη εθπαηδεπηηθή απνθνπή ησλ Κέληξσλ Τγείαο απφ ην λνζνθνκείν αλαθνξάο ήηαλ ζνβαξφηεξεο απφ ηηο αλακελφκελεο πηζαλέο ζεηηθέο ζπλέπεηεο ηεο «απηνλφκεζεο» θαη «αλεμαξηεηνπνίεζήο»ηνπο. πλνπηηθά, ε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδνο κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί σο θάζε νπηζζνδξφκεζεο θαη απνξχζκηζεο ηνπ πγεηνλνκηθνχ καο ζπζηήκαηνο. Σν φξακα θαη νη ζηφρνη ηεο κεηαξξχζκηζεο ζηε δεθαεηία ηνπ '80 κε ζηφρν ηελ θαζνιηθφηεηα ζηελ αζθαιηζηηθή θάιπςε, ηελ ηζφηεηα ησλ πνιηηψλ ζηελ πξφζβαζε γηα ππεξεζίεο πγείαο, ηελ αλάπηπμε φισλ ησλ βαζκίδσλ πεξίζαιςεο απφ ην ΔΤ, ηελ πνζνηηθή θαη πνηνηηθή αχμεζε ησλ επελδχζεσλ θαη ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζην δεκφζην ηνκέα θιπ., θαη ηα θαιά απνηειέζκαηα ηνπ ΔΤ θξάηεζαλ ζρεδφλ κέρξη ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο ηνπ '80. Αθφκε θαη ε πξνζπάζεηα βειηίσζεο ησλ Κέληξσλ Τγείαο ησλ κε αζηηθψλ πεξηνρψλ, ζχκθσλα κε ηελ νκφθσλε γλψκε ησλ θνκκάησλ πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ Οηθνπκεληθή Κπβέξλεζε ην 1989, αηφλεζε θαη ζηε ζπλέρεηα αγλνήζεθε κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία ζεηξάο πξνβιεκάησλ θαη θαηλνκέλσλ δπζιεηηνπξγίαο. 1.1.γ) Ζ πεξίνδνο απηή εγθαηληάδεηαη κε ηελ ςήθηζε ηνπ λφκνπ 2194/94 γηα ηελ «Απνθαηάζηαζε ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο» κε ηνλ νπνίν ηα θέληξα πγείαο θαη πάιη κεηαηξέπνληαη θαη ιεηηνπξγνχλ σο απνθεληξσκέλεο νξγαληθέο κνλάδεο ησλ λνζνθνκείσλ ηνπ λνκνχο ζηνλ νπνίν αλήθνπλ. Δίλαη γεγνλφο φηη ε κέρξη ηε ζηηγκή απηή ε πινπνίεζε ηνπ ΔΤ δελ αληαπνθξίζεθε ζηηο εμαγγειίεο ηνπ ηδξπηηθνχ ηνπ 9

10 λφκνπ. πγθεθξηκέλα, θαζ φιν ην δηάζηεκα εθαξκνγήο ηνπ ΔΤ, παξαηεξήζεθε αδπλακία επίιπζεο θαη απνηειεζκαηηθήο αληηκεηψπηζεο θαίξησλ δεηεκάησλ, ε νπνία εθπνξεπφηαλ απφ ηελ νπζηαζηηθή αλππαξμία νινθιεξσκέλεο πνιηηηθήο δεκφζηαο πγείαο θαη απνθέληξσζεο, ζχγρξνλεο δηνηθεηηθήο δνκήο ησλ λνζνθνκείσλ, νξζνινγηθήο ρξεκαηνδφηεζεο θαη ηθαλνπνηεηηθήο θάιπςεο ησλ ειιείςεσλ ηνπ πξνζσπηθνχ θαζψο θαη πξφζεζεο εθαξκνγήο ηνπ ζεζκνχ ηνπ νηθνγελεηαθνχ γηαηξνχ. Παξάιιεια, ε απνπζία θηλήηξσλ γηα κεγαιχηεξε απνδνηηθφηεηα θαη απνηειεζκαηηθφηεηα θαζψο θαη ε παληειήο έιιεηςε ζχγρξνλσλ κεραληζκψλ ειέγρνπ θαηέζηεζε ζε κεγάιν βαζκφ ην ζχζηεκα αλαπνηειεζκαηηθφ θαη αλππφιεπην. Δπηπξφζζεηα, ηα ηειεπηαία ρξφληα, πξνέθπςαλ κηα ζεηξά απφ ζεκαληηθά θαη νπζηψδε πξνβιήκαηα, πνπ, παξά ηελ αλακθηζβήηεηε βειηίσζε πνπ ζεκεηψζεθε ζπγθξηηηθά κε ην παξειζφλ, πξνθάιεζαλ δπζρέξεηεο ζηελ πιήξε πινπνίεζε ησλ ζεζκψλ θαη θαηέζηεζαλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ΔΤ, ππφ ηηο ζπλζήθεο πνπ.έρνπλ δηακνξθσζεί, αθφκε πην ακθίβνιε. Παξάγνληεο φπσο ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ, κε ηελ παξάιιειε αιιαγή ηνπ επηδεκηνινγηθνχ πξνηχπνπ ηνπ Έιιελα θαη ε κεγάιε αχμεζε ζηε δήηεζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, ζπλεηέιεζαλ ζηελ επηδείλσζε ηεο θαηάζηαζεο, παξά ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ ζπζηήκαηνο κε ζεκαληηθά πνζά. Τπφ απηέο ηηο ζπλζήθεο, θαη κε απψηεξε πξφζεζε ηελ εμπγίαλζε ηνπ ζπζηήκαηνο, ην Τπνπξγείν Τγείαο ζπγθξφηεζε δχν επηηξνπέο. Ζ κηα απνηειείην απφ μέλνπο (ε απνθαινχκελε θαη «Δπηηξνπή ησλ ζνθψλ») θαη ε άιιε απφ Έιιελεο εκπεηξνγλψκνλεο θαη αξκνδηφηεηά ηνπο ήηαλ λα πξνηείλνπλ κέηξα γηα ηελ αλακφξθσζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Σνλ Ηνχλην ηνπ ηδίνπ ρξφλνπ νη μέλνη εκπεηξνγλψκνλεο, ζε ζπλεξγαζία κε ηελ ειιεληθή επηηξνπή, θαηέζεζαλ ην πφξηζκα ηνπο, κέζα απφ ην νπνίν έγηλαλ θξίζηκεο επηζεκάλζεηο θαη πξνηάζεθε κηα ζεηξά βειηησηηθψλ αιιαγψλ θαη κέηξσλ κε ζθνπφ ηελ αλάπηπμε θαη νξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο. πγθεθξηκέλα, ζην πφξηζκα ηεο επηηξνπήο ησλ μέλσλ εκπεηξνγλσκφλσλ, αιιά θαη ζηηο εηδηθέο εθζέζεηο ησλ ειιήλσλ ζπλαδέιθσλ ηνπο, επηζεκαίλεηαη φηη ην ειιεληθφ ζχζηεκα πγείαο ραξαθηεξίδεηαη απφ ππαλάπηπθηε δεκφζηα πγεία, πιεζσξηζκφ γηαηξψλ εηδηθνηήησλ, αληηδενληνινγηθέο ζπκπεξηθνξέο ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο θαη εμαηξεηηθά αδχλακε νξγάλσζε ζηελ πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε θαη πξνηείλεηαη ζεηξά κέηξσλ ζεζκηθνχ, νξγαλσηηθνχ θαη ιεηηνπξγηθνχ ραξαθηήξα κε ζηφρν ηελ νηθνδφκεζε ελφο νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο πγείαο. Σα κέηξα απηά ήηαλ ηα εμήο 10

11 α) Ζ δεκηνπξγία Δληαίνπ Φνξέα Τγείαο (ΔΦΤ), ζηνλ νπνίν ζα εληαρζνχλ ζε πξψηε θάζε ηα κεγαιχηεξα αζθαιηζηηθά ηακεία κε παξάιιειε κεηαβίβαζε φισλ ησλ πφξσλ πνπ πξννξίδνπλ γηα ηελ πεξίζαιςε ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπο. β) Ζ απνθέληξσζε ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ε ζχζηαζε θαη ιεηηνπξγία πεξηθεξεηαθψλ ζπκβνπιίσλ πγείαο, κε απνθαζηζηηθέο αξκνδηφηεηεο, θαη κε επζχλε ηεο δηαρείξηζεο ησλ πφξσλ πνπ ζα ηνπο εθρσξεί ν ΔΦΤ. γ) Ζ εθαξκνγή ηνπ ζεζκνχ ηνπ νηθνγελεηαθνχ γηαηξνχ, θαη ε δεκηνπξγία εληαίνπ δεκφζηνπ ζπζηήκαηνο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο. δ) Ζ ζεζκηθή, δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή αλαδηνξγάλσζε ησλ λνζνθνκείσλ κε ηε ιεηηνπξγία απνγεπκαηηλψλ ηαηξείσλ αιιά θπξίσο κε ηε κεηαηξνπή ηνπο ζε αλψλπκεο εηαηξείεο, ζηηο νπνίεο ην θξάηνο ζα θαηέρεη ην 99% ησλ κεηνρψλ θαη ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε ην ππφινηπν 1%, κε ζηφρν ηελ επειημία πνιηηηθήο ζε ηνκείο φπσο νη πξνζιήςεηο, νη κηζζνί, νη πξνκήζεηεο, ε ηηκνιφγεζε ησλ ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνπλ θιπ. ε) Ζ ρξεκαηνδφηεζε ησλ λνζνθνκείσλ κέζσ ζθαηξηθψλ πξνυπνινγηζκψλ, πνπ ζα πξνέξρνληαη απφ ηα πεξηθεξεηαθά πγεηνλνκηθά ζπκβνχιηα θαη ακνηβή ησλ γηαηξψλ θαηά πξάμε θαη κέζα ζε αλψηαηα πξνυπνινγηζκέλα φξηα. ζη) Ζ επηζηεκνληθή αλαβάζκηζε ηνπ πγεηνλνκηθνχ πξνζσπηθνχ κε ηε ιεηηνπξγία ηεο ζπλερηδφκελεο εθπαίδεπζεο θαη κεηεθπαίδεπζεο θαη ηελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ πξνζιήςεσλ, κε θχξην ζηφρν ηε ζηειέρσζε ησλ λνζνθνκείσλ κε αμηνθξαηηθά θξηηήξηα, ηελ αμηνιφγεζε ηνπ ηαηξηθνχ πξνζσπηθνχ πνπ ζα θξίλεηαη θαηά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα θαη ηελ θαηάξγεζε καθξνπξφζεζκα ηεο δεκνζηνυπαιιειηθήο ηδηφηεηαο. δ) Ηδηαίηεξε κέξηκλα ζηελ αλάπηπμε ηεο Γεκφζηαο Τγείαο κέζα απφ πεξηθεξεηαθέο ππεξεζίεο, ησλ νπνίσλ ε ζηειέρσζε ζα πξαγκαηνπνηείηαη κε εηδηθά εθπαηδεπκέλν πξνζσπηθφ. Ζ παξαπάλσ ξεμηθέιεπζε πξφζεζε ηνπ ηφηε Τπνπξγνχ Τγείαο Γεκήηξε Κξεκαζηηλνχ, γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο δελ πινπνηήζεθε απνθαζηζηηθά ζηελ πξάμε κεηά ηελ αζζέλεηα ηνπ Πξσζππνπξγνχ Αλδξέα Παπαλδξένπ θαη ηελ θπβεξλεηηθή κεηαβνιή ηνπ Ηαλνπαξίνπ Σν 1997 ςεθίζηεθε απφ ηε Βνπιή ν Νφκνο 2519/97 «.. γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ ΔΤ:..». Με ηνλ λέν λφκν επηρεηξήζεθε ν δηνηθεηηθφο θαη νηθνλνκηθφο εθζπγρξνληζκφο ησλ λνζνθνκείσλ. Σα θχξηα κέζα πνπ πξνθξίζεθαλ γηα ην ζθνπφ απηφ ήηαλ θαηαξρήλ ε εηζαγσγή επηρεηξεζηαθψλ εξγαιείσλ θαη λέσλ ηηκνινγίσλ, ε 11

12 αλάπηπμε ηνπ ηαηξηθνχ δπλακηθνχ ηνπ ΔΤ παξάιιεια κε ηηο πξνζιήςεηο λνζειεπηηθνχ θαη εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ, ε αλάπηπμε ηνπ ΔΚΑΒ θαη νη εηδηθέο δξάζεηο-επεκβάζεηο ζε απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο. Παξάιιεια, ν λφκνο πξνέβιεπε ηελ ζχζηαζε δνκψλ θαη ηελ πξφζιεςε γηαηξψλ δεκφζηαο πγείαο ζε επίπεδν λνκνχ θαζψο θαη ηελ παξνρή ηδηαίηεξεο κέξηκλαο ζηελ δηαζθάιηζε ησλ δηθαησκάησλ ησλ αζζελψλ θαη ζηελ πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πγείαο. Ηδηαίηεξα ζεκαληηθή ήηαλ ε πξφβιεςε θαζηέξσζεο εληαίνπ ζπζηήκαηνο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο κε ηε ζεζκνζέηεζε ησλ Γηθηχσλ Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο πνπ φκσο δελ ηέζεθαλ πνηέ ζε εθαξκνγή. Παξ φι απηά, ην γεληθφηεξν πιαίζην ζπλζεθψλ δελ επέηξεςε ηελ πινπνίεζε ζηελ πξάμε ησλ νξηδφκελσλ ζην λέν λφκν. πγθεθξηκέλα, ε θαζπζηέξεζε αλάπηπμεο πεξηθεξεηαθψλ δνκψλ ηθαλψλ λα αληαπνθξηζνχλ απνηειεζκαηηθά ζε θαίξηεο ζρεδηαζηηθέο θαη δηνηθεηηθέο αξκνδηφηεηεο, ε κε αλάπηπμε ηεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο, ε θαζπζηέξεζε πξνψζεζεο ησλ λέσλ ρξεκαηνδνηηθψλ δνκψλ θαη ηεο ζπλεξγαζίαο ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ, ε κε επηβνιή θαλφλσλ ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, ε έκθαζε ησλ επελδπηηθψλ πξνγξακκάησλ θπξίσο ζην λνζνθνκεηαθφ ηνκέα θιπ., νδήγεζαλ ηειηθά ζηελ αλάγθε κηα ξηδηθήο κεηαξξχζκηζεο ηνπ ΔΤ, θαη εθζπγρξνληζκνχ ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο ζηε ρψξα καο. Έηζη, κεηά ηηο εθινγέο ηνπ Απξηιίνπ ηνπ 2000 ν λένο Τπνπξγφο Τγείαο Αιέθνο Παπαδφπνπινο εμάγγεηιε έλα εθηεηακέλν εθζπγρξνληζηηθφ πξφγξακκα κε 200 ζηφρνπο θαη ηνλ ηίηιν «Τγεία γηα ηνλ Πνιίηε» κε ζθνπφ «ηε κεηεμέιημε ηνπ ΔΤ ζε έλα ζχγρξνλν θαη απνηειεζκαηηθφ ζχζηεκα πγείαο πνπ ζα αληαπνθξίλεηαη ζηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο θαη πξνζδνθίεο ηνλ Έιιελα πνιίηε γηα αμηνπξεπείο θαη πςεινχ επηπέδνπ ππεξεζίεο πξφιεςεο, θξνληίδαο θαη πεξίζαιςεο..». Οη επηκέξνπο ζηφρνη ηνπ κεηαξξπζκηζηηθνχ πξνγξάκκαηνο φπσο πεξηιακβάλνληαη ζην θείκελν είλαη: Ζ άζθεζε εζληθήο πνιηηηθήο κε έκθαζε ζηελ Πξφιεςε θαη ζηελ Πξναγσγή ηεο Τγείαο, γηα ηε βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο ηνπ ειιεληθνχ πιεζπζκνχ. Ζ θαηνρχξσζε Ηζφηηκεο Πξφζβαζεο ζην ζχζηεκα πγείαο θαη Αμηνπξεπνχο Αληηκεηψπηζεο ησλ Διιήλσλ πνιηηψλ. Ζ δηαζθάιηζε ηνπ Γεκφζηνπ Υαξαθηήξα ηνπ ΔΤ. 12

13 Ζ δηνηθεηηθή απνθέληξσζε ηνπ ΔΤ θαη ε ζπγθξφηεζε Οινθιεξσκέλσλ πζηεκάησλ Τγείαο ζην επίπεδν ηεο Πεξηθέξεηαο. Ζ αλαδηνξγάλσζε ηεο Γηνίθεζεο θαη Λεηηνπξγίαο ησλ Ννζνθνκείσλ Ζ αλάδεημε ηεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο θαη ηεο Γεκφζηαο Τγείαο ζε βαζηθνχο ππιψλεο ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο. Ζ επηζηεκνληθή θαη νηθνλνκηθή Αλαβάζκηζε ησλ Δξγαδφκελσλ ζην ρψξν ηεο πγείαο. Ζ ζπλερήο Βειηίσζε ηεο Πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο. Ζ Οξζνινγηθή Καηαλνκή θαη Απνηειεζκαηηθή Γηαρείξηζε ησλ αλζξψπηλσλ θαη νηθνλνκηθψλ πφξσλ ηνπ ζπζηήκαηνο, κε ηε δεκηνπξγία ηνπ Οξγαληζκνχ Γηαρείξηζεο Πφξσλ Τγείαο. Ζ θαζηέξσζε θαη άζθεζε Απνηειεζκαηηθψλ Διέγρσλ ζηελ Παξνρή ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο. Ζ έκθαζε ζηηο Πνιηηηθέο πνπ εληζρχνπλ ηελ ηαηξηθή, ε νπνία βαζίδεηαη ζηελ Σεθκεξησκέλε Γλψζε. Ζ πινπνίεζε ηνπ εθζπγρξνληζηηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνσζείηαη κε αξθεηά ηθαλνπνηεηηθνχο ξπζκνχο, αθνχ ήδε έρνπλ ςεθηζηεί νη Νφκνη 2889/2001 «Βειηίσζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο θαη άιιεο δηαηάμεηο», ν Νφκνο 2920/01 «ψκα Δπηζεσξεηψλ ππεξεζηψλ Τγείαο θαη Πξφλνηαο (.Δ.ΤΠ.Τ.Π.) θαη άιιεο δηαηάμεηο» θαη ν Νφκνο Νφκνο 2955/01 «Πξνκήζεηεο λνζνθνκείσλ θαη ινηπψλ κνλάδσλ πγείαο ησλ ΠεΤ θαη άιιεο δηαηάμεηο» θαη έρνπλ εθδνζεί ηα Πξνεδξηθά Γηαηάγκαηα ΠΓ. 84 /2001 «Ρπζκίζεηο γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη ηελ ιεηηνπξγία ησλ Ηδησηηθψλ Κιηληθψλ πνπ ππάγνληαη ζηηο δηαηάμεηο ηεο παξ. 2 ηνπ άξζξνπ 8 ηνπ Ν. 2345/95», ΠΓ. 84 /2001 «Όξνη Πξνυπνζέζεηο, δηαδηθαζία θαη πξνδηαγξαθέο γηα ηελ ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία ηδησηηθψλ θνξέσλ παξνρήο ππεξεζηψλ Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο (ΠΦΤ)» θαη ΠΓ. 357/2001 «Οξγαληζκφο θεληξηθήο ππεξεζίαο ησλ Πεξηθεξεηαθψλ πζηεκάησλ Τγείαο (ΠεΤ)». Σελ παξνχζα ρξνληθή ζηηγκή ηα Πεξηθεξεηαθά πζηήκαηα Τγείαο (Πε..Τ.) έρνπλ ήδε ζπγθξνηεζεί θαη είλαη εκθαλή ηα πξψηα ζεηηθά ζεκεία ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο, ζην πιαίζην ηεο δξνκνιφγεζεο ελφο απνθεληξσκέλνπ, ηθαλνχ λα αληαπνθξηζεί ζηηο λέεο αλάγθεο θαη βηψζηκνπ ζπζηήκαηνο πγείαο. 13

14 1.2 Κέληξα Τγείαο Ννκνζεηηθό Πιαίζην ην κέξνο απηφ ζα παξαθνινπζήζνπκε ηελ εμέιημε ηεο λνκνζεζίαο πνπ αθνξά ηα θέληξα πγείαο, μεθηλψληαο απφ ην 1983, έηνο ζεζκνζέηεζήο ηνπο α) Η ζεζκνζέηεζε ηνπ ΔΤ (N.1397/83) Όπσο πξναλαθέξακε ην 1983 απνηειεί ζεκείν-ζηαζκφ νξγάλσζε ηνπ ειιεληθνχ πγεηνλνκηθνχ ζπζηήκαηνο, θαζψο κε ην λφκν 1397 ζεζκνζεηείηαη ην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο (ΔΤ) θαη νξίδεηαη φηη ε πγεία είλαη θαηαξρήλ έλα θνηλσληθφ αγαζφ. ε απηφ ην πιαίζην, ε Πνιηηεία αλαγλψξηζε ηελ ππνρξέσζε λα πξνζθέξεη ζε φινπο ηνπο πνιίηεο ηαηξηθέο θαη πξνλνηαθέο ππεξεζίεο αλεμάξηεηα απφ ηελ νηθνλνκηθή ηνπο θαηάζηαζε. ην πξψην άξζξν ηεο ζρεηηθήο λνκνζεζίαο νξίδεηαη φηη «ην θξάηνο έρεη ηελ επζχλε λα παξάζρεη ηαηξηθή θξνληίδα ζε φινπο ηνπο πνιίηεο, αλεμάξηεηα απφ ηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή ή επαγγεικαηηθή ηνπο θαηάζηαζε». Έηζη, ην ΔΤ ηέζεθε ζε ιεηηνπξγία κε ζθνπφ λα πεξηνξίζεη ηoλ εθθπιηζκφ ηνπ παιηνχ ζπζηήκαηνο πγείαο αιιά θαη ηελ επέθηαζε ησλ ηδησηηθψλ ηαηξείσλ. Οη θχξηνη ζηφρνη ηνπ ΔΤ ήηαλ ε ηζνθαηαλνκή ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, ε επαξθήο θάιπςε ησλ αλαγθψλ, ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο θαη ε έκθαζε ζηελ θάζε πεξηνρή μερσξηζηά. Παξάιιεια, ν λφκνο εηζάγεη ηελ Πξσηνβάζκηα Φξνληίδα Τγείαο θαη ην ζχζηεκα πξφιεςεο κε ηελ ίδξπζε ησλ Κέληξσλ Τγείαο σο απνθεληξσκέλσλ κνλάδσλ ησλ λνκαξρηαθψλ λνζνθνκείσλ κε άκεζε λνζειεπηηθή, επηζηεκνληθή, νξγαλσηηθή θαη ρξεκαηνδνηηθή ζχλδεζε. ηα λενζχζηαηα Κέληξα Τγείαο θαη ζηα Πεξηθεξεηαθά ηνπο Ηαηξεία ελζσκαηψλνληαη ηα πξνυπάξρνληα Αγξνηηθά Ηαηξεία θαη νη Τγεηνλνκηθνί ζηαζκνί. Όζνλ αθνξά ηε ζηειέρσζε ησλ λέσλ κνλάδσλ, νη ζέζεηο ηνπ πξνζσπηθνχ πξνζηίζεληαη ζηηο ζέζεηο πνπ πξνβιέπνληαη ζηνλ νξγαληζκφ ηνπ λνζνθνκείνπ, ζην νπνίν ππάγεηαη ην Κέληξν Τγείαο. Σα Κέληξα Τγείαο, φπσο ζεζκνζεηνχληαη κε ηνλ ηδξπηηθφ λφκν ηνπ ΔΤ, αληαπνθξίλνληαη ζηηο αξρέο ηεο Alma Ata (WHO 1978), ηνπιάρηζηνλ ζε επίπεδν πνιηηηθήο βνχιεζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, απφ ηα νξηδφκελα ζην λφκν ζπλάγεηαη φηη ηα Κέληξα Τγείαο έρνπλ σο θχξην ζηφρν ηελ νξγάλσζε ππεξεζηψλ πξναγσγήο, ζεξαπείαο αιιά θαη απνθαηάζηαζεο ηεο πγείαο. Πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζνχλ ηα 14

15 παξαπάλσ πξνβιέπεηαη ε λνζειεία θαη παξαθνινχζεζε ησλ αξξψζησλ πνπ βξίζθνληαη ζην ζηάδην ηεο αλάξξσζεο ή αθφκα θαη κεηά ηελ έμνδν ηνπο απφ ην λνζνθνκείν. Όζνλ αθνξά ην ζηάδην ηεο πξναγσγήο, φιεο νη αξκνδηφηεηεο πάλσ ζε ζέκαηα πξφιεςεο, ελεκέξσζεο γηα ζέκαηα πγείαο, πξνψζεζεο ηνπ νηθνγελεηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ θαη εκβνιηαζκνχ ηνπ πιεζπζκνχ παξαρσξνχληαη, ζχκθσλα κε ην λέν λφκν, ζηα Κέληξα Τγείαο, ηα νπνία επηθνξηίδνληαη θαη κε ηελ επζχλε γηα ηελ πινπνίεζε ησλ αληίζηνηρσλ πξνγξακκάησλ. Παξ φι απηά, φπσο δηαθαίλεηαη θαη απφ ηελ παξνπζίαζε ησλ επφκελσλ λνκνζεηηθψλ παξεκβάζεσλ, ηειηθά δελ ήηαλ αξθεηή ε αλαθνξά ζε πξνγξακκαηηθφ επίπεδν γηα ηελ πινπνίεζε ησλ αληίζηνηρσλ παξεκβάζεσλ. νβαξφ εκπφδην ζηελ επίηεπμε ησλ παξαπάλσ απνηέιεζε ε απνπζία ησλ θαηάιιεισλ ππνδνκψλ, ε έιιεηςε νηθνγελεηαθψλ γηαηξψλ θαη ε ειιηπήο πεξαηηέξσ εθπαίδεπζε ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο, παξά ηε ξεηή αλαγλψξηζε ηεο αλαγθαηφηεηαο ηνπ ηειεπηαίνπ παξάγνληα θαη ηε ζαθή δέζκεπζε γηα επαξθή πξαγκάησζή ηνπ ζε επίπεδν λφκνπ. πκπεξαζκαηηθά, ε απνπζία ησλ παξαπάλσ βαζηθψλ πξνυπνζέζεσλ νδήγεζε ζηελ απνζπαζκαηηθή εθαξκνγή αληίζηνηρσλ πξνζπαζεηψλ. Καη απηφλ ηνλ ηξφπν, νη κνλάδεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο δελ αληαπνθξίζεθαλ ζηνλ βαζηθφ ηνπο ξφιν, δει. ζηε ζεζκνζέηεζή ηνπο σο ην πξψην ζεκείν επαθήο ηνπ αζζελή κε ην ζχζηεκα πγείαο. Παξάιιεια, ε επθνιία πξφζβαζεο ζηα εμσηεξηθά ηαηξεία ησλ λνζνθνκείσλ δελ έδσζε ηε δπλαηφηεηα ζηα Κέληξα Τγείαο λα ιεηηνπξγήζνπλ σο κνλάδεο «ππνδνρήο» αζζελψλ, πξφβιεςε γηα ηα αζηηθά Κέληξα Τγείαο, πνπ πνηέ δελ μεπέξαζε ην ζηάδην ηνπ ζρεδηαζκνχ. Ζ παξάθακςε ησλ εμσλνζνθνκεηαθψλ ππεξεζηψλ πγείαο αθχξσζε ηε δπλαηφηεηα αιιεινζπκπιήξσζεο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη θαζηέξσζε κηα δηαδηθαζία επηθάιπςεο αξκνδηνηήησλ θαη επηβάξπλζεο ησλ λνζνθνκεηαθψλ κνλάδσλ. Αιιά θαη ε δηάζηαζε ηεο απνθαηάζηαζεο ηεο πγείαο δελ εθαξκφζηεθε ζηελ πξάμε. Γηα ηελ αθξίβεηα, ε δεκηνπξγία δνκψλ απνθαηάζηαζεο θαη παξαθνινχζεζεο ηεο πνξείαο ησλ αζζελψλ (π.ρ. Follow up) δελ πινπνηήζεθε θαη απνηειεί αθφκα θαη ζήκεξα έλα θελφ ζηνλ νξζφ πξνγξακκαηηζκφ θαη ζηελ απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ζην πιαίζην ελφο νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο.. 15

16 1.2.1.β) Δθζπγρξνληζκόο θαη Οξγάλσζε ηνπ πζηήκαηνο Τγείαο (Ν.2071/92) Με ην λ. 2071/92 πξαγκαηνπνηνχληαη αιιαγέο ζηε δηνηθεηηθή δηάξζξσζε ησλ Κέληξσλ Τγείαο. πγθεθξηκέλα, ζεζκνζεηείηαη ε απεπζείαο ππαγσγή ησλ Κέληξσλ Τγείαο ζηε Γ/λζε Τγείαο ηεο νηθείαο Ννκαξρίαο. Με ηνλ ηξφπν απηφ, ηα Κέληξα Τγείαο απνζπλδένληαη δηνηθεηηθά απφ ηα λνζνθνκεία θαη ζεσξνχληαη πιένλ απνθεληξσκέλεο κνλάδεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο ησλ Γηεπζχλζεσλ Τγηεηλήο ησλ θαηά ηφπνπο Ννκαξρηψλ. Καη επέθηαζε, θαη νη δαπάλεο ιεηηνπξγίαο ησλ Κέληξσλ Τγείαο θαη ησλ Τγεηνλνκηθψλ ηαζκψλ βαξχλνπλ ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηεο Ννκαξρίαο ζηελ νπνία ππάγνληαη. Οη παξαπάλσ αιιαγέο ζπλνδεχνληαη θαη απφ κεηνλνκαζία ησλ ππεξεζηψλ. Έηζη, ηα Πεξηθεξεηαθά θαη ηα Αγξνηηθά Ηαηξεία επαλαραξαθηεξίδνληαη σο Τγεηνλνκηθνί ηαζκνί. Όζνλ αθνξά ηε ζηειέρσζε ησλ Κέληξσλ Τγείαο, νη ζέζεηο ηνπ πξνζσπηθνχ φισλ ησλ θιάδσλ (κέρξη ηφηε εληαγκέλεο ζηνλ νξγαληζκφ ηνπ αληίζηνηρνπ λνζνθνκείνπ) θαηαξγνχληαη θαη ζπληζηψληαη ζέζεηο νη νπνίεο πξνζηίζεληαη ζηνλ Οξγαληζκφ ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο, Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ. Οη ζέζεηο απηέο κεηαθέξνληαη ζηηο πεξηθεξεηαθέο ππεξεζίεο ηνπ Τπνπξγείνπ, γηα ηε ζηειέρσζε ησλ Κέληξσλ Τγείαο θαη ησλ απνθεληξσκέλσλ κνλάδσλ ηνπο. Δίλαη αμηνζεκείσην φηη ε παξαπάλσ δηνηθεηηθή αιιαγή ζπλνδεχεηαη απφ κηα ζεκαληηθή αληίθαζε, θαζψο, ζχκθσλα κε ην ζπγθεθξηκέλν λφκν, δηαηεξείηαη ε άκεζε επηζηεκνληθή, λνζειεπηηθή, εθπαηδεπηηθή θαη ιεηηνπξγηθή δηαζχλδεζε ησλ Κέληξσλ Τγείαο κε ην λνζνθνκείν ηεο αληίζηνηρεο πγεηνλνκηθήο Πεξηθέξεηαο. Ζ δηαπίζησζε ηνπ απνζπαζκαηηθνχ θαη κε νξζνινγηθνχ ζρεδηαζκνχ επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηνλ ηξφπν θάιπςεο ησλ αλαγθψλ ζε ηαηξηθφ πξνζσπηθφ. Ζ ζπγθεθξηκέλε αξκνδηφηεηα κεηαβηβάδεηαη ζηνλ εθάζηνηε λνκάξρε θαη ηνπο ζπκβνχινπο ηεο δηνηθνχζαο επηηξνπήο (ε πιεηνςεθία ησλ κειψλ ηεο νπνίαο είλαη δηνξηζκέλνη απφ ηνλ λνκάξρε). πκπεξαζκαηηθά, ν λ. 2071/92 απνηειεί κηα πξψηε πξνζπάζεηα ζχλδεζεο ησλ κνλάδσλ πγείαο κε ην ρσξηθφ επίπεδν δξαζηεξηνπνίεζεο ηνπο. Παξ φι απηά, ε ελέξγεηα απηή πξαγκαηνπνηείηαη κε ξπζκίζεηο πνπ επηηείλνπλ ηε ζχγρπζε φζνλ αθνξά ηελ νξηνζέηεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ δηάθνξσλ νξγαλσηηθψλ κνλάδσλ. ε βαζηθά δεηήκαηα νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ Κέληξσλ Τγείαο εκπιέθνληαη ηφζν ην Τπνπξγείν Τγείαο, κέζσ ησλ πεξηθεξεηαθψλ ππεξεζηψλ ηνπ, φζν θαη νη αληίζηνηρεο 16

17 Ννκαξρίεο ελψ δηαηεξείηαη θαη ε δηαζχλδεζε, ζε βαζηθνχο ηνκείο, κε ην λνζνθνκείν ηεο αληίζηνηρεο Πεξηθέξεηαο. Δπηπξφζζεηα, νη ήδε ππάξρνπζεο δηνηθεηηθέο δνκέο ηεο Ννκαξρίαο, δελ κπνξνχλ λα αληηκεησπίζνπλ ηελ επζχλε θαη ηνλ φγθν νξγαλσηηθήο δνπιεηάο ρσξίο ηελ παξάιιειε ππνζηήξημε απφ π.ρ. άπνςε ππνδνκήο, πιεξνθνξηψλ θιπ. Σα παξαπάλσ αδχλαηα ζεκεία ηνπ λένπ λφκνπ δελ επηηξέπνπλ ηελ νινθιήξσζε ηεο πξνζπάζεηαο ηεο δηνηθεηηθήο εμπγίαλζεο ησλ πξσηνβάζκησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Παξάιιεια, είλαη ζαθέο φηη ν πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ λφκνπ δελ ζηνρεχεη ζηελ ελίζρπζε ησλ βαζηθψλ αξρψλ ηεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο θαη ζηελ νπζηαζηηθή ελίζρπζε ηνπ ξφινπ ησλ Κέληξσλ Τγείαο εληφο ηνπ ζπλνιηθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο. Αληίζεηα, ε έκθαζε δίδεηαη ζην δήηεκα ηεο δηνηθεηηθήο δηαρείξηζεο θαη ηεο νξγάλσζεο ησλ ζέζεσλ ηνπ ηαηξηθνχ πξνζσπηθνχ, ρσξίο λα επαλανξηνζεηνχληαη νη ζηφρνη ησλ Κέληξσλ Τγείαο θαη λα εληζρχεηαη ν ξφινο ηνπο σο κνλάδσλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο γ) Απνθαηάζηαζε ηνπ Δζληθνύ πζηήκαηνο Τγείαο (Ν.2194/94) Σν δηάζηεκα εθαξκνγήο ησλ παξαπάλσ ξπζκίζεσλ ππήξμε ηδηαίηεξα ζχληνκν. Μφιηο δχν ρξφληα κεηά ηελ ςήθηζε ηνπ λ 2071/92, ν λένο λφκνο 2194/94 επαλαθέξεη ηελ πξνγελέζηεξε θαηάζηαζε, φπσο άιισζηε δηαθαίλεηαη θαη απφ ηνλ ηίηιν ηνπ λένπ λφκνπ φπνπ γίλεηαη αλαθνξά ζε «απνθαηάζηαζε» ηνπ Δ..Τ. χκθσλα κε ην λέν ζεζκηθφ πιαίζην, ηα Κέληξα Τγείαο επαλαζπλδένληαη δηνηθεηηθά κε ηα πεξηθεξεηαθά λνζνθνκεία (θαη φρη κε ηα λνκαξρηαθά φπσο πξνέβιεπε ν λ. 1397/83). Γειαδή, ζπζηήλνληαη θαη πάιη σο απνθεληξσκέλεο κνλάδεο ησλ πεξηθεξεηαθψλ λνζνθνκείσλ θαη παξακέλνπλ ζε ιεηηνπξγηθή, δηνηθεηηθή θαη νξγαλσηηθή δηαζχλδεζε κε απηά. Παξάιιεια, νη Τγεηνλνκηθνί ηαζκνί κεηνλνκάδνληαη μαλά ζε Πεξηθεξεηαθά Ηαηξεία θαη ιεηηνπξγνχλ σο απνθεληξσκέλεο κνλάδεο ησλ Κέληξσλ Τγείαο. Να ζεκεηψζνπκε φηη γηα άιιε κηα θνξά, κε ην λ.2194/94, νη αιιαγέο δελ πξνσζνχλ ηηο βαζηθέο αξρέο ηεο Alma-Ata. 17

18 1.2.1.δ) Αλάπηπμε θαη εθζπγρξνληζκόο ηνπ Δζληθνύ πζηήκαηνο Τγείαο θαη νξγάλσζε ησλ πγεηνλνκηθώλ ππεξεζηώλ (Ν.2519/97) Ο επφκελνο λφκνο πνπ αθνξά ηα θέληξα πγείαο θαη ν νπνίνο πνηέ δελ εθαξκφζηεθε, είλαη ν 2519/97 ν νπνίνο πξνέβιεπε ηελ δεκηνπξγία Γηθηχσλ Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο. χκθσλα κε απηφλ ην λφκν, νη κνλάδεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο ηνπ Δ..Τ., ησλ Αζθαιηζηηθψλ Οξγαληζκψλ θαη Σακείσλ, ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ή άιισλ Ν.Π.Γ.Γ. ζα νξγαλψλνληαλ θαη ιεηηνπξγνχζαλ σο Γίθηπα παξνρήο ππεξεζηψλ Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο, ηα νπνία ζα ζπλδένληαλ ιεηηνπξγηθά θαη επηζηεκνληθά κε ηα λνζνθνκεία ηνπ Δ..Τ. Χο Γίθηπα ιεηηνπξγνχλ έλα ή πεξηζζφηεξα Κέληξα Τγείαο ή Πνιπταηξεία θαη ηα θαηά πεξίπησζε Πεξηθεξεηαθά Ηαηξεία ηνπο. ε θάζε δίθηπν πξνβιεπφηαλ ε απαζρφιεζε θαη νηθνγελεηαθψλ γηαηξψλ. Ο ζεζκφο ηνπ νηθνγελεηαθνχ γηαηξνχ ππήξρε σο πξφβιεςε θαη ζε πξνεγνχκελν λφκν, φκσο παξέκεηλε απφ ηα κέηξα πνπ δελ ηέζεθαλ ηειηθά ζε εθαξκνγή. ρεηηθά κε ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ λένπ νξγαλσηηθνχ ζρήκαηνο, ν λφκνο νξίδεη φηη θάζε θνξέαο πνπ ζπκβάιιεηαη γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ Γηθηχνπ, εγγξάθεη ζηνλ εηήζην πξνυπνινγηζκφ ηνπ πηζηψζεηο γηα ηελ θάιπςε ησλ δαπαλψλ ιεηηνπξγίαο ηνπ Γηθηχνπ θαηά ην πνζνζηφ πνπ ηνπ αλαινγεί. Όζνλ αθνξά ηελ ππεξεζηαθή θαηάζηαζε ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ ηνπνζεηείηαη ζηα Γίθηπα απηή δηαηεξείηαη σο είρε θαη πξηλ ηε ζέζπηζε ηνπ λένπ λφκνπ, γεγνλφο πνπ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηηο ζεκαληηθέο αιιαγέο πνπ, ζε πξνγξακκαηηθφ ηνπιάρηζηνλ επίπεδν, δηακνξθψλνπλ κηα λέα εηθφλα γηα ηελ εμσλνζνθνκεηαθή θξνληίδα. Ζ επνπηεία ησλ Γηθηχσλ Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο, αλεμάξηεηα απφ ηνλ θνξέα ζηνλ νπνίν αλήθνπλ νη κνλάδεο πνπ ην απνηεινχλ, αλήθεη ζην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Πξφλνηαο. πγθεθξηκέλα, ε επνπηεία ζπλίζηαηαη ζηνλ έιεγρν ησλ δηαδηθαζηψλ παξνρήο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, ηνπ ηξφπνπ άζθεζεο ηνπ ηαηξηθνχ, λνζειεπηηθνχ, επηζηεκνληθνχ θαη εθπαηδεπηηθνχ έξγνπ θαη γεληθά ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ησλ Γηθηχσλ ζηα πιαίζηα ησλ πξνγξακκαηηθψλ ζπκβάζεσλ πνπ ππνγξάθνληαη κεηαμχ ησλ ζπκβαιινκέλσλ κεξψλ. 18

19 Ηδηαίηεξα ζεκαληηθφο είλαη ν ραξαθηεξηζκφο, ζχκθσλα κε ην λέν λφκν, νξηζκέλσλ Πεξηθεξεηαθψλ Ηαηξείσλ λεζηψλ, ζηα νπνία δελ ιεηηνπξγεί Κέληξν Τγείαο σο Πνιπδχλακσλ Ηαηξείσλ. Ο ραξαθηεξηζκφο απηφο ζπλνδεχεηαη απφ εληζρπηηθέο παξεκβάζεηο ζηηο ζπγθεθξηκέλεο δνκηθέο κνλάδεο ψζηε λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο απμεκέλεο απαηηήζεηο ηνπ ξφινπ ηνπο. πγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ηα νξηδφκελα ζηνλ λφκν, πξνβιέπεηαη ε ππνζηήξημε ησλ παξαπάλσ κνλάδσλ θπξίσο ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ (ηαηξηθφ θαη λνζειεπηηθφ) θαη ιακβάλεηαη κέξηκλα γηα ηελ ηδηαίηεξε ζηήξημε εθείλσλ ησλ κνλάδσλ πνπ εμαηηίαο ηεο γεσγξαθηθήο ηνπο ζέζεο αληηκεησπίδνπλ ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα ζηελ πξνζπάζεηά ηνπο λα αληαπνθξηζνχλ απνηειεζκαηηθά ζηηο πγεηνλνκηθέο αλάγθεο ηνπ πιεζπζκνχ επζχλεο ηνπο. Με βάζε ηελ παξαπάλσ αλάιπζε, ν λ. 2519/97 ζα κπνξνχζε λα απνηειέζεη ηελ πξψηε ζεκαληηθή πξνζπάζεηα πξνψζεζεο ηεο δεκηνπξγίαο ελφο νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο πγείαο κε αλαβάζκηζε ηνπ ξφινπ ηεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο κεηά ην λ.1397/83. Ζ δεκηνπξγία ησλ Γηθηχσλ Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο, πνπ ζεζπίζηεθε κε βάζε ηεο ινγηθή ηεο θαζηέξσζεο ελφο Δληαίνπ Φνξέα γηα ηελ Τγεία, ζα πξνσζνχζε ην ζηφρν ηεο παξνρήο νινθιεξσκέλεο πγεηνλνκηθήο θξνληίδαο φισλ ησλ πνιηηψλ, αλεμάξηεηα απφ ηνλ θνξέα αζθάιηζήο ηνπο. Παξάιιεια, ε απαξαίηεηε δηαδηθαζία ειέγρνπ θαη νξζνινγηθήο δηαρείξηζεο ησλ πγεηνλνκηθψλ δαπαλψλ ζα ππνβνεζείην απφ ηελ εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο δηαπξαγκάηεπζεο ηηκψλ θαη πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ κεηαμχ ησλ ζπκβεβιεκέλσλ θνξέσλ. Όπσο αλαθέξακε φκσο ζηελ αξρή, θαη ζ απηή ηελ πεξίπησζε νη αιιαγέο παξέκεηλαλ ζε επίπεδν δηαθεξχμεσλ θαη δελ πξαγκαηνπνηήζεθε ε πινπνίεζή ηνπο ζηελ πξάμε ε) Η απνθέληξσζε ηνπ πζηήκαηνο Τγείαο (N.2889/01) Ο λ. 2889/2001 εηζάγεη ηελ πεξηθεξεηαθή ζπγθξφηεζε ηνπ ΔΤ. πγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ην άξζξν 1 ηνπ λφκνπ, ε επηθξάηεηα δηαηξείηαη ζε Τγεηνλνκηθέο Πεξηθέξεηεο, νη νπνίεο ηαπηίδνληαη κε ηηο Γηνηθεηηθέο, πιελ ησλ πεξηπηψζεσλ ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο θαη ηεο Αηηηθήο, γηα ηηο νπνίεο ηζρχνπλ εηδηθέο ξπζκίζεηο. ε θάζε Τγεηνλνκηθή Πεξηθέξεηα ηεο ρψξαο ηδξχεηαη λνκηθφ πξφζσπν δεκνζίνπ δηθαίνπ κε ηελ επσλπκία "Πεξηθεξεηαθφ χζηεκα Τγείαο", πνπ ζπκπιεξψλεηαη απφ ην φλνκα ηεο νηθείαο Πεξηθέξεηαο. Έδξα έρεη ηελ πφιε πνπ εδξεχεη ε Γηνηθεηηθή Πεξηθέξεηα θαη επνπηεχεηαη θαη ειέγρεηαη απφ ηνλ Τπνπξγφ Τγείαο θαη Πξφλνηαο. 19

20 θνπφο ησλ ΠεΤΠ, ζχκθσλα κε ηα νξηδφκελα ζην λφκν, είλαη: α) ε δεκηνπξγία νινθιεξσκέλσλ ζπζηεκάησλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο, πνπ ζα εγγπψληαη κηα πιήξε δέζκε ππεξεζηψλ πγείαο πςειήο πνηφηεηαο, απφ ηελ πξφιεςε θαη ηελ πξναγσγή ηεο πγείαο, ηελ πξσηνβάζκηα θαη λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε κέρξη ηε κεηαλνζνθνκεηαθή θξνληίδα, ηελ απνθαηάζηαζε θαη ηελ θαη' νίθνλ λνζειεία. β) ν ζπληνληζκφο ησλ δξάζεσλ θαη ησλ πνιηηηθψλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο θαη ε δηαζθάιηζε ηεο απνηειεζκαηηθήο νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο φισλ ησλ κνλάδσλ πγείαο ηνπ Δ..Τ., πνπ αλήθνπλ ζηελ αξκνδηφηεηά ηνπο, κε ζηφρν ηελ πςειφηεξε δπλαηή ιεηηνπξγηθή θαη νηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα. ε απηφ ην πιαίζην, φιεο νη Ννζνθνκεηαθέο Μνλάδεο, θαζψο θαη ηα Κέληξα Τγείαο κε ηα Πεξηθεξεηαθά ηνπο Ηαηξεία, πνπ αλήθνπλ ζην Δ..Τ. θαη βξίζθνληαη θαη ιεηηνπξγνχλ ζηε ρσξηθή αξκνδηφηεηα θάζε ηδξπφκελνπ Πε..Τ.Π., κεηαηξέπνληαη απηνδηθαίσο, απφ ηε δεκνζίεπζε απηνχ ηνπ λφκνπ, ζε απνθεληξσκέλεο θαη αλεμάξηεηεο ππεξεζηαθέο κνλάδεο ηνπ αληίζηνηρνπ Πε..Τ.Π., κε δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή απηνηέιεηα. Οη απνθεληξσκέλεο κνλάδεο ζπλερίδνπλ λα έρνπλ ηε δηνίθεζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο θαη νη ππάιιεινη δηαηεξνχλ ηνπο θιάδνπο θαη ηηο ζέζεηο ηνπο. πγθεθξηκέλα, Κάζε Κέληξν Τγείαο είλαη απηνηειήο δηνηθεηηθά κνλάδα πνπ αλήθεη ζην Πε..Τ. θαη ζπλδέεηαη επηζηεκνληθά κε ην Ννζνθνκείν αλαθνξάο ηνπ. Δπίζεο, θάζε Κέληξν Τγείαο έρεη δηθφ ηνπ πξνυπνινγηζκφ θαη νξγαληζκφ ζηνλ νπνίν νξίδεηαη ε πεξηνρή επζχλεο ηνπ, ε δηάξζξσζε θαη ε δηνίθεζή ηνπ, νη ππεξεζίεο ηηο νπνίεο πξνζθέξεη, νη ζέζεηο ηεο θάζε θαηεγνξίαο πξνζσπηθνχ θαη ην είδνο ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ, πνπ δηέπνπλ ηελ θάζε θαηεγνξία. ην Πε..Τ.Π. πεξηέξρεηαη απηνδηθαίσο, θαηά θπξηφηεηα, ρσξίο ηελ ηήξεζε νπνηνπδήπνηε ηχπνπ, πξάμεο ή ζπκβνιαίνπ, ην ζχλνιν ηεο θηλεηήο θαη αθίλεηεο πεξηνπζίαο ησλ κνλάδσλ απηψλ, νη νπνίεο εμαθνινπζνχλ λα έρνπλ ηελ απνθιεηζηηθή ρξήζε θαη δηαρείξηζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ηνπο ζηνηρείσλ, θαηά ηα νξηδφκελα ζηηο εηδηθφηεξεο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο λφκνπ. Σα Κέληξα Τγείαο εθπξνζσπνχληαη δηθαζηηθψο θαη εμσδίθσο απφ ηνλ Πξφεδξν ηνπ Πε..Τ.Π. χκθσλα κε ηα νξηδφκελα αλσηέξσ, παχεη λα ππάξρεη ε νξγαλσηηθή θαη ηεξαξρηθή ζρέζε ησλ Κέληξσλ Τγείαο κε ηα λνζνθνκεία. Σα Κέληξα Τγείαο, ζε κεγάιν βαζκφ, απνθηνχλ απηφλνκε ιεηηνπξγία εληζρχνληαο ηνλ ξφιν ηνπο ζηελ πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο. 20