Τα φωνήεντα... (Χωρίς µοµφή εναντίον τους µιλάω, αλλά µε διάθεση εντοπισµού της δύσκολης θέσης τους, µιας και πολιτισµό βαρύ διακινούνε)

Transcript

1 Τα φωνήεντα... Α. Η γλωσσική διδασκαλία Η γλωσσική διδασκαλία έχει πολλές και χρόνιες αγκυλώσεις. Κουβαλάει ιδεολογήµατα και συντηρητισµό. Κουβαλάει παραδοσιακή ορολογία την οποία για ιστορικούς λόγους δε µπορούµε να απορρίψουµε... Κι αν ψάξουµε τους παραδοσιακούς όρους θα δούµε ότι µερικές φορές κρύβουν ελλιπή γνώση, αλλά όχι φορµαλισµό. Για παράδειγµα ας σκεφτούµε τι σηµαίνει φωνήεν και τι σύµφωνο µέσα σε ένα συλλαβικό σύστηµα στο οποίο ο κεντρικός ήχος συνοδεύεται από δευτερεύοντες που φέρονται πάνω στις συχνότητες της «φωνής» εκείνου. Τί σηµαίνει δασεία ή υποκείµενο ή πτώση κλπ Οι φιλόλογοι έχουν µια στάση απέναντι στα πράγµατα διαφορετική από εκείνη ενός φυσικού. Είναι µε το συµπάθιο, ολίγον βυζαντινιστές και σχολαστικοί. (Χωρίς µοµφή εναντίον τους µιλάω, αλλά µε διάθεση εντοπισµού της δύσκολης θέσης τους, µιας και πολιτισµό βαρύ διακινούνε) Κατά καιρούς κάποιοι επιστήµονες προσπαθούν να γεφυρώσουν τον αναπόφευκτο συντηρητισµό της γραφής και της νόρµας µε την ζώσα και παλλόµενη ρευστότητα της γλωσσικής πραγµατικότητας. Μα τα πράγµατα δυστυχώς είναι αρκετά δύσκολα. Ας γίνω πιο σαφής: Η µεταγλώσσα µας πρέπει να υπηρετεί το βασικό στόχο που εντοπίζεται στα: να κατανοούµε κείµενα να τα µετασχηµατίζουµε να αναδηµιουργούµε να τα ανατέµνουµε να τους «αντιστεκόµαστε» να εκφραζόµαστε µε διαύγεια ή µε υπαινικτικότητα, ανάλογη των προθέσεών µας Αυτά όµως όλα είναι ρευστά και βασίζονται στη δηµιουργικότητα και στο ταλέντο, άρα στην ενσυνείδητη χρήση των µηχανισµών µε τρόπο πρωτότυπο και προσωπικό. Εµείς όµως: Εθίζουµε το µαθητή στο να µαϊµουδίζει. Λέµε στο µαθητή ότι «έτσι γράφεται ένα άρθρο», τη στιγµή που ένα άρθρο µπορεί να γραφτεί κι αλλιώς και παραλλιώς, όπως και µια οµιλία ή µια παρουσίαση. Λέµε στο µαθητή «αν σε ρωτήσουν π.χ. για την αξία της Τέχνης ή του ιαδικτύου» θα πεις αυτό κι εκείνο και το άλλο... Και καλό θα είναι βέβαια να αποφύγεις την ακροβασία και τις επαναλήψεις και... και... Στον πρόλογο θα πρέπει να συµπεριλάβεις αυτά και αυτά και ο επίλογος θα πρέπει να περιλαµβάνει αυτά και αυτά... και να προσέξεις εκείνο και το άλλο... 1

2 Με λίγα λόγια διδάσκουµε νόρµα αντί να ερεθίζουµε την δηµιουργικότητα. Προς τη δηµιουργικότητα κανονικά θα έπρεπε να πάει και η ηθικότητα µιας γλωσσικής διδασκαλίας. Θα έπρεπε να µετουσιωθεί σε υπεύθυνη, επίµοχθη και κυρίως σοβαρά µελετηµένη διαδικασία δηµιουργικής πρόσληψης και αποκάλυψης - ανακάλυψης δυνατοτήτων... Όµως αντί να επιδιώκουµε µόρφωση δηµιουργικής γραφής, σήµερα βλέπουµε τους µαθητές άβουλους, να ακολουθούνε ανελεύθερες συνταγές γραφής άψυχων κειµένων... «Ταµένοι» όλοι µας σε ένα εξεταστικό µοντέλο και κριτήρια βαθµολόγησης µε πολλά προβλήµατα. Τα παραπάνω νοµίζω ότι ταιριάζουν και µε τον τρόπο µε τον οποίο αντιµετωπίζεται και η παραδοσιακή γραµµατική στη διδασκαλία της. Χωρίς να νιώθουµε πολλές φορές τί λέει η γραµµατική µε τους όρους της (λογικογλωσσικούς) εφαρµόζουµε φορµαλιστικά τους κανόνες της και µένουµε στην επιφάνεια. Κοιτώντας τα πράγµατα σα Φυσικός, δε θα µε πείραζε µια σύγχρονη γραµµατική να αποβάλλει κάπως το λογικό υπόβαθρο και να εξηγεί τη γλώσσα λειτουργικά και επικοινωνιακά. Αλλά αυτό προϋποθέτει συνειδητή και συγκεκριµένη απαγκίστρωση από το φορµαλισµό, µε παράλληλο ξεκαθάρισµα κανόνων και ορισµών Αν και νοµίζω ότι όλα αυτά δεν µπορούν να στριµωχτούν στην πρόχειρη αναφορά ε- νός µη ειδικού, πιστεύω ότι δικαιολογούν κατά ένα µέρος τη σύγχυση που υπάρχει ως προς τον αριθµό των φωνηέντων. Β. Τα φωνήεντα της νεοελληνικής γλώσσας είναι πέντε ιαβάζοντας το κείµενο Η ελληνική γλώσσα πρέπει να µείνει ανέπαφη της δασκάλας του 1ου ηµοτικού Σχολείου Ραφήνας κας Μαρίας Χρυσού Ρίχνοντας µια µατιά στο βιβλίο γραµµατικής της Ε και ΣΤ ηµοτικού (π.χ.σελ.36) ιαβάζοντας το κείµενο «Τελικά, είναι εφτά τα φωνήεντα;» του κ. Νίκου Σαραντάκου ιαβάζοντας την θέση των 140 γλωσσολόγων Βλέποντας την ανάγκη των συγγραφέων του εγχειρίδιου της Γραµµατικής να µιλήσουν για το «θόρυβο» που ξέσπασε mentid= %3acomment%3a123034&xg_source=activity 2

3 Κατανοώντας τον τρόπο µε τον οποίο ο κ. Γεώργιος Μπαµπινιώτης, καθηγητής Γλωσσολογίας, τέως πρύτανης του Πανεπιστηµίου Αθηνών αντιµετωπίζει το θέµα µε το κείµενό του «Έγερση ανύπαρκτων προβληµάτων» και µε δεδοµένο τον ξεχωριστό ρόλο των φιλολόγων και τις ξεχωριστές τους ευθύνες για τον πολιτισµό που διακινούνε, νιώθω την ανάγκη να εκφράσω έντονα τον προβληµατισµό µου για τις διδακτικές σκιές που µας άφησαν µέσα µας και για όσες αφήνουν ακόµη να υπάρχουν: 1. Πώς ένα τόσο ξεκάθαρο γλωσσολογικό θέµα δηµιούργησε τόση σύγχυση; 2. Πόσοι από εµάς ξέρανε ή ξέρουνε ότι τα φωνήεντα της νεοελληνικής γλώσσας είναι πέντε; 3. Πόσοι διορισµένοι δάσκαλοι βρίσκονταν και βρίσκονται ακόµη σε σύγχυση; 4. Γιατί µια δασκάλα που διδάσκει σε παιδιά δηµοτικού δεν ξέρω και γω πόσα χρόνια, δεν είχε ξεκαθαρίσει µέσα της ότι τα φωνήεντα είναι πέντε και όχι επτά; Επειδή η δασκάλα, αλλά και κάθε άλλος που δεν έχει πειστεί, όταν θα ξαναµπούν στην τάξη µήπως, «αθωώσουν» διδακτικά τον εαυτό τους αφήνοντας σκιές; 5. Γιατί ο σύλλογος «Αλέξανδρος ελµούζος» δεν αναζήτησε ευθύνες, αίτια και τρόπους πρόσληψης παρόµοιων καταστάσεων. Ούτε ίσως και την έκταση «της άγνοιας» κάποιων δασκάλων; Γιατί δε λέει τίποτε για το κείµενο των 140 ειδικών; 6. Γιατί όλοι αυτοί που σήµερα ειρωνεύονται τη δασκάλα και σχίζουν τα ρούχα τους για την «άγνοιά» της, δεν αναζητούν ευθύνες εκεί που πρέπει; 7. Τελικά ποιος φταίει πιο πολύ; Η δασκάλα, ο σύλλογος που την καλύπτει ή οι πανεπιστηµιακοί και οι άλλοι ειδικοί της γλώσσας που ακόµη και τώρα ενώ ειρωνεύονται τη δασκάλα και σχίζουν τα ρούχα τους για την «άγνοιά» της, δεν αναζητούν ευθύνες από εκεί που πρέπει; Γιατί δε φρόντισαν να στηλιτεύσουν τους µηχανισµούς, να ανοίξουν τα στεγανά τους, να κατασταλάξουν στις απόψεις τους και να µας προφυλάξουν όλους εµάς από την άγνοια του αριθµού των φωνηέντων της γλώσσας; 8. Μήπως τελικά δε διαθέτανε από πάντα ξεκάθαρους ορισµούς για το τί είναι φωνήεν και τί σύµφωνο, αλλά υπήρχε διχογνωµία; Μήπως όλοι εµείς που µέχρι τώρα ξέραµε ότι τα φωνήεντα είναι 7, είµαστε τελικά «θύµατα» µιας γλωσσικής διαµάχης, η οποία δεν εξασφάλιζε ορισµούς αλλά µας έτρεχε από τα Αρχαία, στην Καθαρεύουσα ή την Απλή Καθαρεύουσα µε άλλους κανόνες κάθε φορά; 9. Χρόνια τώρα πια διδάσκεται µόνο η νεοελληνική γλώσσα! εν υπάρχουν ευθύνες που αφήσανε κάτι «περιρρέον» να µπολιάσει την εκµάθηση αυτής της ελληνικής γλώσσας; 3

4 Κάποτε µάθαινα κανόνες... «Τα ρήµατα εις ιζω γράφονται µε ι εκτός από τα...» Μετά ήρθαν οι «ειδικοί»... Καταργήσανε τους κανόνες και αφού υποχρεώσανε τους δασκάλους να διδάξουν το καινούριο «περιρρέον πράγµα» που πρότειναν, απαιτήσανε να γίνει κατανοητό το «περιρρέον» σωστό, από παιδιά του ηµοτικού!!! Το απαιτήσανε από παιδιά που σήµερα όµως είναι µεγάλα και που στο µυαλό τους το «περιρρέον πράγµα» εκείνων των «ειδικών» υπάρχει και διαλύει τη σκέψη τους... Για του λόγου το ασφαλές, ότι υπάρχει θολή διδακτική στη γραµ- µατική: 1) Κοιτάξτε το παρακάτω «περιρρέον πράγµα». ε µε ενδιαφέρει αν αυτό το αναφέρει ή όχι ο Τριανταφυλλίδης στη Γραµµατική του (σχολικό βιβλίο, που τουλάχιστον στο µυαλό µου, ήταν το µοναδικό που δε «κτυπήθηκε» από κανένα φροντιστηριακό, όσα χρόνια θυµάµαι, γιατί η αξία του ήταν µεγάλη) ή αν το αναπαράγει η νέα γραµµατική της Ε ηµοτικού. Αυτό όµως που σκέφτηκα ως Φυσικός Λυκείου µόλις διάβασα το απόσπασµα, ήταν ότι αυτό το «πράγµα» δεν είναι κατάλληλο για διδασκαλία, γιατί δε µιλάει ξεκάθαρα. Δεν έχει τη διαµαντένια λάµψη που απαιτεί η ηθική µιας διδασκαλίας. Αν η έννοια φωνήεν είχε ξεκαθαριστεί στο βιβλίο του Τριανταφυλλίδη και αφορά αποκλειστικά τους φθόγγους και όχι τα γράµµατα της αλφαβήτου, γιατί ο Τριανταφυλλίδης τονίζει περί τίνος είναι ο λόγος; Αν η έννοια φωνήεν δεν αναφέρεται αποκλειστικά σε φθόγγους αλλά και σε γράµµατα, τότε θα έπρεπε να υπάρχει σαφής διαχωρισµός φωνήεντος από φωνήεν µε κάποιο ίσως επιπλέον προσδιορισµό Αλλά διαβάζοντας το κείµενο των 140 γλωσσολόγων η δεύτερη περίπτωση αποκλείεται. Άρα σωστή είναι µόνο η πρώτη. Ο Τριανταφυλλίδης λοιπόν θα έπρεπε να µη συµπεριλάβει τη αυτονόητη φράση «ο λόγος είναι πάντοτε για φθόγγους και όχι για γράµµατα...». Μα πώς θα ήταν δυνατό να σκεφτούµε ότι «ο λόγος (µπορεί) να είναι για γράµµατα», αν η έννοια φωνήεν είχε ξεκαθαριστεί µε ορισµό στο βιβλίο του ότι είναι έννοια που δεν αφορά τα γράµµατα, αλλά τους φθόγγους (τους ήχους δηλαδή); Καταλαβαίνω ότι ο Τριανταφυλλίδης περιέγραψε επιστηµονικά τη δηµοτική γλώσσα εν µέσω της γλωσσικής διαµάχης. Καταλαβαίνω ότι ο Τριανταφυλλίδης έπρεπε να διευκρινίζει κάθε τόσο ότι ορίζει τα φωνήεντα φωνολογικά και όχι µε βάση τη γραφική απόδοση των φθόγγων, γιατί γενιές Ελλήνων είχαν µάθει να χωρίζουν τα φωνήεντα µε βάση το αλφάβητο... 4

5 (Κάτι στραβό ίσως αφού η γραφή έπεται του προφορικού λόγου και έχει µια δυσκαµψία που οδηγεί στην εµφάνιση αναχρονισµών) Καταλαβαίνω όµως και γιατί διαιωνίστηκαν τα λάθη, γιατί εγώ έµεινα µε την εντύπωση ότι τα φωνήεντα είναι επτά και γιατί τόσοι ειδικοί ξαφνικά εξίστανται που δεν ξέραµε ότι τα φωνήεντα είναι πέντε. Καταλαβαίνω ότι έλειπε η λάµψη ενός ορισµού! Ή µάλλον χάθηκε µέσα στη γλωσσική τους διαµάχη. 2) Κοιτάξτε και κάτι άλλο αξιοσηµείωτο: κ. Ν.Σαραντάκος στο κείµενό του «Τελικά, είναι εφτά τα φωνήεντα;» γράφει: «... Θα µπορούσαν βέβαια οι συγγραφείς της γραµµατικής να κάνουν λόγο για φωνήενταφθόγγους και φωνήεντα-γράµµατα, αλλά επειδή απευθύνονται σε παιδιά του δηµοτικού, που µάλλον θα µπερδεύονταν, οι συγγραφείς έκριναν σκόπιµο, σωστά πιστεύω, να κάνουν σαφή τον διαχωρισµό...» Οι 140 πανεπιστηµιακοί γλωσσολόγοι γράφουν: «... Η αναγνώριση των 5 αυτών φωνηέντων ως των µοναδικών φωνηέντων της Νέας Ελληνικής βεβαίως και δεν αποτελεί καινοτοµία της νέας γραµµατικής...» Αν τα πράγµατα ήταν ανέκαθεν ξεκαθαρισµένα γιατί ο κ. Σαραντάκος ξαναεπιχειρεί σύγχυση ανάµεσα σε φωνήεντα-φθόγγους (5 στον αριθµό) και στα φωνήεντα-γράµµατα (7 τον αριθµό). Αν ο ορισµός του τί είναι φωνήεν είναι ξεκάθαρος, γιατί ο κ. Σαραντάκος, αξιολογότατος φιλόλογος, ξαναθέτει τέτοιο διαχωρισµό, που σαφώς έχει απορριφτεί από τους 140 πανεπιστηµιακούς; Το ερωτηµατικό στον τίτλο «Τελικά, είναι εφτά τα φωνήεντα;» δεν είναι αθώο. Αν µάλιστα συνδεθεί και µε το απόσπασµα που παρέθεσα, νοµίζω ότι υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι φιλόλογοι που δε έχουνε δεχτεί καλά αυτό το «πέντε φωνήεντα». Αλλιώς, γιατί ο κ. Σαραντάκος βάζει ερωτηµατικά αµφιβολίας στην ανάρτησή του και µιλάει για φωνήεντα-φθόγγους και για φωνήεντα γράµµατα; Γιατί µου το µεταφέρει ως δίληµµα πάλι; Αφού οι 140 το ξεκαθάρισαν; Ή µήπως δε το ξεκαθάρισαν για όλους; Είµαστε σίγουρα παιδιά κάποιας θολής διδακτικής επιλογής που διατηρήθηκε έτσι λόγω γλωσσικής διαµάχης... Εκείνο όµως που µε πειράζει δεν είναι τόσο η ευθύνη της δασκάλας, όσο η ευθύνη κάποιων που δεν αναζητούν τους λόγους εξαιτίας των οποίων δηµιουργήθηκε το θέµα, δεν τους απασχολεί η έκταση της «αγνοιάς» µας, δεν ανησυχούν για τις επιπτώσεις του στους µαθητές και δεν προτείνουν λύσεις. Και εντάξει ας αγνοήσουν εµένα που είµαι φυσικός και µικρό θα είναι το κακό της γλωσσολογικής µου ανεπάρκειας. Πιστεύετε όµως ότι όλοι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές της αγγλικής, γαλλικής, γερµανικής, πορτογαλικής και γενικά...-ικής φιλολογίας και άλλων ειδικοτήτων οι διορισµένοι στα διά- 5

6 φορα σχολεία, ξέρουµε ότι τα φωνήεντα είναι πέντε; Ίσως κάποιοι τώρα το µάθαµε. Αλλά οι άλλοι; Επίλογος Σίγουρα η γλώσσα είναι ζωντανή και σα κάτι ζωντανό αντιµετωπίζεται. Ζει, αλλάζει και κάποτε φεύγει µαζί µε τους ήχους της. Έτσι είναι η γλωσσολογική πορεία των Ανθρώπων... Κάποτε έµαθα ότι το φ είναι δασύ. Η δασύτητα του όµως είχε πάψει να υπάρχει 2000 χρόνια πριν. Κάποτε ήταν ένα ph όπως το απέδωσαν οι ξένοι, ας πούµε στην ελληνική λέξη phenomenon και όπως το προφέρουν ακόµη οι Κύπριοι στην αρχή κάποιων λέξεων. Το φ σήµερα δεν αποδίδει τίποτε περισσότερο από ένα διχειλικό συνεχή φθόγγο... Με αυτό το φ που µου έµεινε όµως, το αξιαγάπητο, θα βαδίσω και σε αυτό θα στρέψω την ανάσα µου, γιατί µε αυτό θα αυτοπροσδιοριστώ... Γράφει ο καθηγητής κ. Μπαµπινιώτης: «...Τρίτη σύγχυση. Η ταύτιση των φωνηέντων µε όλη τη γλώσσα! Τα φωνήεντα είναι µόνο ένα (σηµαντικό) τµήµα τής γλώσσας. Η γλώσσα είναι πάνω απ' όλα το λεξιλόγιο, µε το οποίο εκφράζει τις έννοιές του ένας λαός, και οι δοµές - γραµµατικές και συντακτικές - µε τις οποίες οι λέξεις οργανώνονται σε προτάσεις και κείµενο, σε λόγο. Κατόπιν αυτών, αν έχει νόηµα µια συζήτηση, αυτή πρέπει να στρέφεται στο πώς µπορούµε να διδάξουµε δηµιουργικά τη γλώσσα και να οδηγήσουµε σε µια βαθύτερη ποιοτική γνώση και χρήση τής γλώσσας µας...» Ο καθηγητής κ. Μπαµπινιώτης λέει απλά ότι η δασκάλα υπερβάλλει. Λέει, αν κατάλαβα καλά, ότι η ποιότητα της γλωσσικής διδασκαλίας δεν εξαρτάται από την περιγραφή των φωνηέντων, αλλά από την περιγραφή και τη δυναµική ενσωµάτωση στο γλωσσικό δυναµικό των παιδιών, όλων των δοµών της γλώσσας και των λεξιλογικών πεδίων. Για τον καθηγητή, είναι αυτονόητο ότι η γραφή έπεται της προφορικής απόδοσης, παρόλο που δεν καταφέρνει ποτέ να συµβαδίσει µε αυτή, µιας και ολιγωρεί λόγω του έµφυτου συντηρητισµού της... Συντηρητισµός της γραφής, τόσο πολύτιµος όµως που στην ουσία, µε τους αναχρονισµούς του, καταλήγει να αποτελεί το µνηµειακό θησαυρό της γλωσσικής µας παράδοσης Ο καθηγητής κ. Μπαµπινιώτης ισχυρός σε γνώσεις, µου αφήνει τη γεύση της ευγένειας ε- νός πολιτισµένου ανθρώπου που ξέρει χίλια και τα δίνει µε σεµνότητα... Αναµόρφωσα το κείµενο του καθηγητή για να πω και να ξαναπώ τα ίδια και τα ίδια και για να µην αφήσω, στον εαυτό πρώτα πρώτα, κανένα περιθώριο αµφισβήτησης. Ελεύθερη (προσωπική µου) απόδοση του κειµένου του κ. Μπαµπινιώτη: «...Τρίτη σύγχυση. Η ταύτιση των φωνηέντων µε όλη τη γλώσσα! Τα φωνήεντα είναι µόνο ένα (σηµαντικό) τµήµα τής ηχητικής απόδοσης της γλώσσας. Τα φωνήεντα είναι πέντε και δεν έχουν πια καµιά σχέση µε τη γραφή της νεοελληνικής γλώσσας, αλλά µε τον ήχο της και επουδενί λόγω πρέπει να χρησιµοποιούνται για να χαρακτηρίζουν ένα γραπτό. εν αφορούν το γραπτό αλλά τους ήχους που αποπνέει ένα γραπτό. 6

7 Μετά από όλα αυτά καταλαβαίνουµε ότι η έννοια φωνήεν είναι χωρίς καµιά ουσιαστική διαχρονική αξία, γιατί θα χαθεί όταν χαθεί και ο ήχος και γιατί ως φθογγική έννοια ποτέ δεν υπήρξε ίδια µε σήµερα. Ο λόγος απλός: Οι ήχοι δεν παρέµειναν ίδιοι στις ανθρώπινες γλώσσες... Ας αναρωτηθούµε πόσες από τις σηµερινές φωνητικές αποδόσεις (ήχοι) είναι ίδιες µε εκείνες της αρχαιότητας. Τα πράγµατα πρέπει όµως να είναι σαφή και να περιγράφουν την νεοελληνική γλώσσα όπως τη µιλάµε. Στα παιδιά ξεκάθαρα δίνουµε την δυνατότητα να ελέγξουν τον τρόπο που προφέρουν τους φθόγγους και τον τρόπο που τους καταγράφουν µε το αλφάβητό τους, το οποίο όταν σχηµατίστηκε, κλήθηκε να αποδώσει άλλη φωνολογική κατάσταση. Στο σηµαντικότατο λοιπόν ερώτηµα «γιατί άλλα γράφουµε και άλλα προφέρουµε» οφείλουµε να ξεκαθαρίσουµε ότι αυτό είναι αποτέλεσµα της ιστορικότητας της γλώσσας και ότι η γλώσσα µας είναι ταυτόχρονα λειτουργικό εργαλείο και µνηµείο του παρελθόντος, που οφείλουµε να σεβαστούµε και να διατηρήσουµε. Η γλώσσα είναι πάνω απ' όλα το λεξιλόγιο, µε το οποίο εκφράζει τις έννοιές του ένας λαός, και οι δοµές - γραµµατικές και συντακτικές - µε τις οποίες οι λέξεις οργανώνονται σε προτάσεις και κείµενο, σε λόγο. Η γλώσσα είναι πάνω από όλα λόγος, αρκεί από το λόγο αυτόν να πηγάζει το όµορφο που δεν έχει ορισµό. Κατόπιν αυτών, η συζήτηση αν τα φωνήεντα σήµερα πια είναι πέντε, έχει µικρότερη αξία από µια συζήτηση, που είναι στραµµένη στο πώς µπορούµε να διδάξουµε δηµιουργικά τη γλώσσα και να οδηγήσουµε σε µια βαθύτερη ποιοτική γνώση και χρήση τής γλώσσας µας...» Πήλιο, Δευτέρα 6 Αυγούστου 2012 Θρασύβουλος Κων. Μαχαίρας Φυσικός 7