ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Παίζω, παίζεις, παίζει, παίζουμε ευρωπαϊκά

Transcript

1 ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Παίζω, παίζεις, παίζει, παίζουμε ευρωπαϊκά ΟΝ/ΜΟ: Σοφία Ανδρέου Σχολείο διεξαγωγής του προγράμματος: 5 ο Δημοτικό Σχολείο Νίκαιας Περίοδος διεξαγωγής: Μάρτιος 2014 ΠΕΙΡΑΙΑΣ 2014 ~ 1 ~

2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ: 5 ο Δημοτικό Σχολείο Νίκαιας ΟΔΟΣ : Ιωνίας και Αμυραδάκη Τ.Κ Νίκαια ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ: κ. Δημήτριος Παντζόπουλος ΤΑΞΗ Δ ΤΜΗΜΑ 2 ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ: 16 ΟΝΟΜΑ ΕΠΙΘΕΤΟ 1. Ναυσικά Πέτρου 2. Άννα Χαλκιαδάκη 3. Κων/να Στάμου 4. Μαργαρίτα Σταμούλη 5. Ειρήνη Φανουργάκη 6. Μαρία Αικατερίνη Τζίκα 7. Κων/νος Σινάνογλου 8. Ιωάννης Ζέμπος 9. Ιωσήφ Σταμούλης 10. Αλέξανδρος Ρουσμάν 11. Χρήστος Κονόμι 12. Χρύσανθος Δεληγιάννης 13. Νικόλαος Κορωναίος 14. Βασίλειος Γούσης 15. Δημήτρης Φυλλαδιτάκης 16. Αρσέν Κιζοχιάν ΑΦΙΕΡΩΝΩ ΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ, ΣΤΟΥΣ ΔΥΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΜΟΥ ΦΙΛΟΥΣ, ΤΟΝ ΣΥΖΥΓΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΓΙΟ ΜΟΥ! ΚΑΘΩΣ, ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΟΥΣ, ΟΣΟΙ ΕΠΙΜΕΝΟΥΝ, ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ, ΝΑ ΟΝΕΙΡΕΥΟΝΤΑΙ!! ~ 2 ~

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περιεχόμενα Περίληψη Εισαγωγή Γενικός Σκοπός Στόχοι Διδακτικής Πρακτικής Βασικός Στόχος Επιμέρους Στόχοι Ανάπτυξη Διδακτικής Πρακτικής Γενική περιγραφή Μεθοδολογίας Διδακτικής Πρακτικής Αναλυτική περιγραφή Σεναρίου- Δραστηριότητες Προπαρασκευαστικό Στάδιο Ασκήσεις Ενδυνάμωσης Ομάδας σελ.3 σελ.4 σελ.6 σελ.8 σελ.8 σελ8. σελ.10 σελ.10 σελ.12 σελ12. 1 ο Διδακτικό Δίωρο σελ. 13 Παρουσίαση 1 ου Φύλλου Δραστηριοτήτων Παρουσίαση 2 ου Φύλλου Δραστηριοτήτων Παρουσίαση 3 ου Φύλλου Δραστηριοτήτων Παρουσίαση 4 ου Φύλλου Δραστηριοτήτων Παρουσίαση 5 ου Φύλλου Δραστηριοτήτων Αξιολόγηση σελ.13 σελ.14 σελ.14 σελ.14 σελ.16 σελ.18 Βιβλιογραφία Πηγές σελ. 20 Παράρτημα φύλλα εργασιών σελ.21 ~ 3 ~

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ «Τα παιγνίδια σε ένα λαό βοηθούν να ανακαλύψουμε την ποιότητα του, και την αξία της τέχνης του.» Schiller Από αρχαιοτάτων χρόνων το παιχνίδι ήταν τρόπος ζωής, τρόπος εκμάθησης. Ο Σωκράτης και ο Αριστοτέλης τόνιζαν, ότι η διδασκαλία πρέπει να γίνεται με παιχνίδια, μουσική και χορό. «Νους υγιείς εν σώματι υγιή» όπως έλεγαν. Ο άνθρωπος ξεκινάει το παιχνίδι από την βρεφική ηλικία και δεν σταματάει σχεδόν ποτέ. Το παιχνίδι, είναι μια αυθόρμητη ενέργεια που συνοδεύεται από ευχάριστα συναισθήματα, είναι μέσο αναψυχής. Προέρχεται από την ορμή προς την κίνηση και τη ζωή και ικανοποιεί μια βαθύτερη εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου. Το παιχνίδι περνάει στη συμπεριφορά του ανθρώπου και ζυμώνεται κάθε φορά με την φαντασία του, καθώς και με τα ήθη και έθιμα της κοινωνίας του. Τα παραδοσιακά παιχνίδια που θα ασχοληθούμε είναι παιχνίδια που έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα, πέρασαν στη ροή του χρόνου και έμειναν διαχρονικά σύμβολα του πολιτισμού και της παράδοσης μας. Μέσα απ αυτήν την προσπάθειά µας θελήσαμε να φέρουμε τα παιδιά πιο κοντά στην παράδοσή µας, να μάθουν καινούρια παιχνίδια και να θυμηθούν άλλα ξεχασμένα, να γνωρίσουν παιχνίδια από άλλες χώρες, να παρατηρήσουν ομοιότητες και διαφορές µε τα δικά µας παιχνίδια και να ενωθούν οι «διαφορετικοί κόσµοι» που συνυπάρχουν στο σχολείο και κατ επέκταση στη ζωή μας, ν αναπτύξουν την ομαδικότητα και τη συνεργασία, να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους άλλα και τους άλλους και να ψυχαγωγηθούν. Όπως άλλωστε τονίζουν οι ψυχολόγοι, το παιδί μέσα από το παιχνίδι μπορεί κα βιώνει αυθεντικές καταστάσεις ζωής, δυσκολίες, τις οποίες και τις ξεπερνά κατανοώντας τη ζωή στην ολότητά της. Η γνωριμία των παιδιών με ομαδικά ευρωπαϊκά παραδοσιακά παιχνίδια και με τον τρόπο διεξαγωγής τους, η συνειδητοποίηση από τα παιδιά της σημασίας της συμμετοχής τους σε ομάδα και της τήρησης κανόνων, η επαφή με καινούρια πολιτισμικά στοιχεία, διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες, τρόπους σκέψεις και με καινούργιους πολιτισμούς, τους οδήγησε σταδιακά στη συνειδητοποίηση ότι οι ομοιότητες ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς λαούς είναι περισσότερες από ότι είχαν αρχικά υπολογίσει. Με αυτό τον τρόπο, μπορούν να αρθούν προκαταλήψεις και στερεότυπα που οδηγούν σε διακρίσεις και να καλλιεργηθούν με φυσικό τρόπο δεξιότητες όπως, ενσυναίσθηση, αλληλεγγύη και σεβασμός. Σκοπός λοιπόν της συγκεκριμένης εργασίας είναι, μέσω της ενασχόλησης των μαθητών με ελληνικά και ευρωπαϊκά παιχνίδια, να διαπιστώσουν τις ομοιότητες και ~ 4 ~

5 τις διαφορές ανάμεσα στις ευρωπαϊκές κουλτούρες και να συνειδητοποιήσουν ότι αυτά που μας ενώνουν είναι σημαντικότερα από αυτά που μας χωρίζουν, ενισχύοντας έτσι την αίσθηση του ευρωπαίου πολίτη (ευρωπαϊκή ιθαγένεια), ο οποίος δείχνει σεβασμό και ανοχή απέναντι στους άλλους ευρωπαϊκούς πολιτισμούς και κατ επέκταση λαούς. Ένας επιπλέον στόχος είναι η ανεκτικότητα. Τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να είναι ανεκτικά και ανοιχτά απέναντι σε έναν καινούργιο πολιτισμό. Θα μάθουν να σέβονται έναν διαφορετικό πολιτισμό, αλλά ταυτόχρονα θα συνειδητοποιήσουν και το δικό τους πολιτισμό. Τέλος, θα μπορέσουν να αντιληφθούν τα κοινά πολιτιστικά στοιχεία και να καταλάβουν καλύτερα την ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες που η ίδια η ένωση μπορεί να τους προσφέρει. ~ 5 ~

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ «Ότι χρειάζεται η ψυχή ενός παιδιού είναι το φως του ήλιου, τα παιχνίδια, το καλό παράδειγμα και λίγη αγάπη» Φ. ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΥ Το παιχνίδι αποτελεί την παγκόσμια γλώσσα των παιδιών. Μέσα από αυτό μπορούν να εκφράζονται και να λειτουργούν πολύπλευρα και δημιουργικά, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να χειριστούν την πραγματικότητα. Παράλληλα, δεν πρέπει να ν αρνηθούμε και τη λυτρωτική λειτουργία του παιχνιδιού αφού μπορεί να αποτελέσει και μέσο εκτόνωσης της έντασης που μπορεί να έχουν τα παιδιά. Το παιχνίδι γίνεται η αρχή για μια νέα ιστορία, φανταστική ή μη, γίνεται το εργαλείο για να βιώσει ρόλους, να χειριστεί συναισθήματα, να αποσαφηνίσει το άγνωστο ή το τρομακτικό, να αντιληφθεί τη θέση του στον κόσμο. Και όλα αυτά, θα τα καταφέρει μέσω της παρατήρησης, της συμμετοχής, της δράσης, της αντίδρασης, της σκέψης, της φαντασίας και των κανόνων που το ίδιο θα διαμορφώσει, μια και η κοινωνία στην οποία αναφερόμαστε, αποτελεί καθαρά προσωπική υπόθεση του παιδιού και μόνο του παιδιού. Όλα αυτά σε συνδυασμό, κάνουν το παιχνίδι την πιο σημαντική και συναρπαστική ασχολία για κάθε παιδί, μια και όλα αυτά δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα μικρόκοσμο της ίδιας της ζωής, στην οποία θα μπορέσει να ενταχθεί σταδιακά και σταθερά. Φυσικά, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει και τη μορφωτική, πνευματική και ηθικοπλαστική αξία του παιχνιδιού, αξίες οι οποίες συμβάλλουν και στην συναισθηματική του ωρίμανση αλλά και τη σωματική και νευρική ενδυνάμωση, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η ισορροπία και η χαλάρωση. Το μικρό παιδί μέσω του παιχνιδιού, μπορεί να διοχετεύσει την οργή, τον φόβο, το μίσος και όλα τα αρνητικά συναισθήματα και να αποκαταστήσει την συναισθηματική του ηρεμία. Μπορεί να αποκτήσει την αυτοκυριαρχία του και όλα αυτά με υπομονή και επιμονή. Το ομαδικό παιχνίδι, θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της συνεργασίας, της κοινωνικότητας, του σεβασμού, του διαλόγου, της ενσυναίσθησης, της κριτικής σκέψης, και γενικότερα της δημιουργικής και συναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιού. Η έννοια της ομάδας γίνεται συνείδηση μια και το ατομικό συμφέρον συνδέεται με το συμφέρον της ομάδας. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι ο S.Kierkgaard ήδη από το 1847 έγραφε ότι: «Τα παιδιά τα γνωρίζουμε καλύτερα βλέποντάς τα να παίζουν», εξάλλου ακόμη και η προέλευση της λέξης, παίζω, σηματοδοτεί και τον άρρηκτο δεσμό που έχει με το παιδί, την πνευματική του καλλιέργεια αλλά και την ψυχαγωγία του καθώς και την εκπαίδευσή του. Παιχνίδια παίζονταν από τα πρώτα χρόνια της εμφάνισης του ανθρώπου. Το μαρτυρούν τα δεκάδες ευρήματα ανά εποχές. Στην αρχαία Σπάρτη, έπαιζαν πολεμικά παιχνίδια, στην Αθήνα παιχνίδια με κούκλες, στεφάνια, κότσια, πεντόβολα κ.ά. Το ίδιο και στην αρχαία Ρώμη αλλά και στο Βυζάντιο. ~ 6 ~

7 Παραδοσιακά παιχνίδια παίζονταν για χιλιάδες χρόνια, μέχρι και τις μέρες μας, πριν δώσουν τη θέση τους σε νέας μορφής, βιομηχανικού τύπου επιτραπέζια ή μη παιχνίδια. Παρόλο που και αυτά προωθούν την ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης, την ανάπτυξη της νοημοσύνης καθώς και την καλλιέργεια της μνήμης, εμπλουτίζουν τις αξίες της συνεργασίας και του σεβασμού, εμείς θα σταθούμε στην αξεπέραστη δυναμική που εκφράζουν τα παραδοσιακά παιχνίδια. Αν και στις μέρες μας υπάρχει μια σαφής υποχώρηση του παραδοσιακού παιχνιδιού και αυτό έχει να κάνει με την αλλαγή στον τρόπο της ζωής μας αλλά και με την διαφοροποίηση στον προσανατολισμό των σύγχρονων κοινωνιών, οι οποίες και εγκαταλείπουν τις πατροπαράδοτες συνήθειες και αξίες. Η έντονη αστυφιλία εγκλώβισε τα παιδιά στα διαμερίσματα, χωρίς να τους δίνει τη δυνατότητα να τρέξουν για να βρουν τους φίλους και να παίξουν. Το παραδοσιακό παιχνίδι συνδέονταν άμεσα με τη ζωή της κοινωνίας στην οποία λειτουργούσε κάθε φορά. Οφείλουμε λοιπόν να κάνουμε τα παιδιά να ενδιαφερθούν είναι να δουν τα παραδοσιακά παιχνίδια ως παιχνίδια σημερινά, ζωντανά και όχι ως ένα κομμάτι της λαογραφίας του παρελθόντος. Θα βοηθήσει τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με την παράδοση, θα αξιοποιήσουν το χρόνο τους δημιουργικά, θα γνωρίσουν τα ανθρωπογεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής προέλευσης του παιχνιδιού, αλλά και θα τους δοθεί η ευκαιρία να τα γνωρίσουν παίζοντας. Η αναβίωση του παραδοσιακού παιχνιδιού μέσα στον φυσικό του χώρο που είναι το περιβάλλον, θα δώσει μια νέα διάσταση στον ελεύθερο χρόνο του παιδιού, θα μετριάσει την πλήξη του, θα καλύψει τα κενά του και θα το βοηθήσει να απομακρυνθεί από τα αδιέξοδα, μαθαίνοντας του ταυτόχρονα για το περιβάλλον στο οποίο ζει και δημιουργεί. Το παιχνίδι στην «αλάνα», στο πάρκο της γειτονιάς, έξω στη φύση θα διευρύνει το πνεύμα του, θα διεγείρει τις αισθήσεις του και θα του προκαλέσει ποίκιλα συναισθήματα. Παίζοντας στο περιβάλλον, το παιδί θα έρθει πιο κοντά σε αυτό, θα μάθει να το αγαπά και ότι αγαπάς το σέβεσαι, το προστατεύεις, το φροντίζεις. Επίσης, θα μάθει να «λύνει» προβλήματα και καταστάσεις, θα οξύνει την κριτική του σκέψη, θα μάθει να σκέφτεται δημιουργικά και ευρηματικά. Και ας μην ξεχνάμε ότι ακόμη και η ίδια η ζωή είναι ένα παιχνίδι. Ας παίξουμε λοιπόν!... ~ 7 ~

8 ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΣΤΟΧΟΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Σκοπός της συγκεκριμένης εργασίας είναι, μέσω της ενασχόλησης των μαθητών με ελληνικά και ευρωπαϊκά παιχνίδια, να διαπιστώσουν τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στις ευρωπαϊκές κουλτούρες, να εκτιμήσουν την αξία της διαφορετικότητας, και του πολιτιστικού μωσαϊκού το οποίο επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και παράλληλα να συνειδητοποιήσουν ότι αυτά που μας ενώνουν είναι σημαντικότερα από αυτά που μας χωρίζουν, ενισχύοντας έτσι την αίσθηση του ευρωπαίου πολίτη (ευρωπαϊκή ιθαγένεια), ο οποίος δείχνει σεβασμό και ανοχή απέναντι στους άλλους ευρωπαϊκούς πολιτισμούς και κατ επέκταση λαούς. Γενικός σκοπός της διδακτικής, είναι να κατανοήσουν οι μαθητές πως κάθε τόπος έχει ένα δικό του τρόπο ζωής, ήθη, έθιμα και παραδόσεις και ταυτόχρονα να καταφέρουν να προσεγγίσουν «άλλους» τρόπους ζωής, αλλά και παραδόσεις πανομοιότυπες με τις δικές μας. Παράλληλα να τους δοθεί η δυνατότητα να αντιληφθούν μέσα το διαφορετικό μέσα από την οπτική των ανθρώπων που βιώνουν τον άλλο πολιτισμό. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να συνειδητοποιήσουν πως οι διάφορες πολιτισμικές κοινότητες έχουν αναπτύξει διάφορους τρόπους, αξίες, επινοήσεις, επιχειρώντας να αντιμετωπίσουν τα ίδια βασικά προβλήματα. Έτσι, μπορεί να κατανοήσουν ότι το άλλο, το ξένο, μπορεί να γίνει κατανοήσιμο ως ένας άλλος τρόπος εμπειρίας και οργάνωσης της πραγματικότητας. Παράλληλα, τους δίνεται η δυνατότητα να αντιληφθούν την ιστορική και γεωγραφική ενότητα που ενώνει όλους τους λαούς και ειδικότερα τους ευρωπαϊκούς. ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ Οι μαθητές να διαμορφώσουν ομάδες, μέσω των οποίων θα μάθουν να συνδιαλέγονται, να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και να ανταλλάσουν ιδέες, σκέψεις, απόψεις και γνώσεις για τις άλλες ευρωπαϊκές κουλτούρες. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ Να κατανοήσουν την έννοια και τη χρησιμότητα του παραδοσιακού- και όχι μόνοπαιχνιδιού Να αναδημιουργήσουν κείμενα και να ασκηθούν στην παραγωγή και χρήση του προφορικού και του γραπτού λόγου. Να συσχετίσουν ελληνικά και ευρωπαϊκά παιχνίδια και να αναδείξουν τις διαφορές αλλά και τα κοινά χαρακτηριστικά που υπάρχουν μέσα σ αυτά. ~ 8 ~

9 Να αντιληφθούν ότι όλα τα παιχνίδια δημιουργήθηκαν μέσα σ ένα συγκεκριμένο χωροχρονικό πλαίσιο και με βάση το πολιτιστικό υπόβαθρο, τα ήθη, τα έθιμα αλλά και τις παραδόσεις της κάθε χώρας. Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία του πολιτισμού και της πολιτισμικής ποικιλομορφίας μέσα στην Ευρώπη. Να γνωρίσουν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω των πολιτισμικών στοιχείων που διαθέτει κάθε μία. Να ανακαλύψουν πως ο τρόπος ζωής των πολιτών μιας χώρας επηρεάζεται από τοπικές, γεωγραφικές, ιστορικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες. Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που βρίσκονται στην Ε.Ε και να αναπτύξουν απαραίτητες στάσεις για κατανόηση, αποδοχή, επικοινωνία και αλληλεγγύη με τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς. Να αντιληφθούν ότι «εμείς» πρέπει να αλλάξουμε την οπτική γωνία με την οποία αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα και να οδηγηθούν στην ανάπτυξη της έννοιας της ενσυναίσθησης. Να υιοθετήσουν στάσεις και συμπεριφορές που θα τους επιτρέψουν να ενταχθούν ομαλά στο νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Να αντιληφθούν την ανάγκη δημιουργίας μιας ένωσης όπως η Ε.Ε και να μπορούν να οργανώνουν και να διαχειρίζονται πληροφορίες που αφορούν τόσο την ένωση( ιστορία, θεσμικά όργανα κ.α) όσο και τους ίδιους ( δικαιώματα, υποχρεώσεις, εκπαίδευση, εργασία κ.α Οι παραπάνω ικανότητες: στόχοι υπηρετούν τις ακόλουθες επιθυμητές οριζόντιες Α) Ανάπτυξη κριτικής σκέψης και δημιουργικότητας. Β) Ικανότητα χρήσης πολλαπλών πηγών με συνεργατικό και επικοινωνιακό τρόπο ( ιστορία, θεσμικά όργανα κ.α) όσο και τους ίδιους ( δικαιώματα, υποχρεώσεις, εκπαίδευση, εργασία κ.α) Γ) Ενίσχυση της πολιτισμικής συνείδησης και κατανόηση της έννοιας του «ανήκειν». Δ) Ικανότητα αυτοαξιολόγησης και ετεροαξιολόγησης των γνώσεων και των ικανοτήτων που απέκτησαν, ώστε να γίνεται ανατροφοδότηση και να οδηγούνται στη μεταγνώση. ~ 9 ~

10 Ε) Ενδυνάμωση των διαπροσωπικών τους σχέσεων μέσα από τη συνεργασία και την ομαδικότητα. ΣΤ) Ανάπτυξη της πολιτισμική τους συνείδησης και κατανόησης της έννοιας του «ανήκειν». Ζ) Ως προς τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών, επιδιώκεται αρχικά μια εξοικείωση με τον επεξεργαστή κειμένου, το λογισμικό παρουσίασης, και το διαδίκτυο. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΘΟΛΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ (Θεωρητική στήριξη της διδασκαλίας) Ορισμένες από τις σύγχρονες αντιλήψεις για τη διδακτική στο δημοτικό σχολείο που αφορούν τη μάθηση και τη γνώση είναι: α) Η εποικοδομητική θεωρία για τη μάθηση (Papert, Driver) β) Η κοινωνιο-γνωστική θεωρία του L. Vygotsky η οποία προσφέρει ένα νέο λειτουργικό πλαίσιο για την οργάνωση των διδακτικών δραστηριοτήτων στο δημοτικό σχολείο. γ) Η συνεργατική μάθηση (Kook, Σταυρίδου) και η παιδαγωγική της αποφυγής πάσης φύσεως διακρίσεων(carr, Σολομωνίδου). Σύμφωνα με τη θεωρία του L. Vygotsky το άτομο (μαθητής) αποκτά την ικανότητα να επιλύει προβλήματα κάτω από την καθοδήγηση των ενηλίκων και μέσα από τη συνεργασία του με ικανότερους συνομήλικους. (Ζώνη της επικείμενης ανάπτυξης). Η γνωστική λοιπόν ανάπτυξη του ατόμου επιτυγχάνεται με τη συνεργασία. Έτσι το άτομο οικειοποιείται τη διατομική γνώση και την μετατρέπει σε ενδοατομική. Ο εκπαιδευτικός σύμφωνα με τον Vygotsky αναλαμβάνει ρόλο διαμεσολαβητή και οργανώνει το μαθησιακό περιβάλλον έτσι ώστε να ευνοούνται οι διατομικέςσυλλογικές δράσεις των μαθητών. Προσφέρει στήριξη και βοήθεια (scaffolding), καθοδηγεί τους μαθητές σε ενέργειες σχετικές με τους στόχους της ενότητας, αναδεικνύει τα σημαντικότερα στοιχεία και κεντρίζει το ενδιαφέρον των μαθητών. Γίνεται σαφές λοιπόν ότι η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία συνδυάζει όλα τα στοιχεία της θεωρίας του Vygotsky και προωθεί τη μάθηση -άρα την ανάπτυξη του ατόμουσύμφωνα και με τις αρχές του κοινωνικού εποικοδομιτισμού (social constructivism). Έρευνες σχετικές με τη συνεργατική μάθηση έδειξαν ότι τα παιδιά εργαζόμενα σε ομάδες κατάφεραν να αυξήσουν τις επιδόσεις τους, να τονώσουν την αυτοεκτίμησή τους και να αναπτύξουν βασικές κοινωνικές δεξιότητες όπως η αλληλοϋποστήριξη και η αλληλοβοήθεια. ~ 10 ~

11 Η μάθηση λοιπόν, θα επιτευχθεί μέσα από μια ποικιλία δραστηριοτήτων όπως συλλογή, οργάνωση και ανάλυση πληροφοριών, ταξινόμηση και παρουσίαση αποτελεσμάτων στην ολομέλεια της τάξης, κατανόηση συσχετιζόμενων εννοιών, οπτικοποίηση αφηρημένων εννοιών κ.α. Παράλληλα, μέσω του συγκεκριμένου σεναρίου ενισχύεται η συνεργασία και η αλληλεπίδραση ανάμεσα στα μέλη της ομάδας αλλά και της ολομέλειας της τάξης. Απαραίτητη προϋπόθεση φυσικά στην όλη διαδικασία έχει η βιωματική-συμμετοχική μέθοδος, η οποία έχει ως στόχο την ενεργή συμμετοχή του μαθητή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Γι αυτό το λόγο, έχουμε συμπεριλάβει στο σχεδιασμό της διδασκαλίας νέες εκπαιδευτικές μεθόδους, όπως ερωτήσεις-απαντήσεις, παιχνίδι ρόλων, θεατρικό παιχνίδι, εικαστική έκφραση και ελεύθερη δημιουργία, χρήση εικονικού περιβάλλοντος και έχουμε θέσει ως απαραίτητη προϋπόθεση την ομαδική εργασία. Οι μαθητές καταφέρνουν να μάθουν δρώντας. Παράλληλα, καλλιεργείται το ομαδικό πνεύμα. Μ αυτό τον τρόπο οδηγούνται στη γνώση με βιωματικό τρόπο καθώς αξιοποιείται η ισχυρή δυναμική που φέρει η δραματοποίηση και το παιχνίδι ρόλων στη διεργασία της μάθησης. Οι μαθητές συνεργάζονται, επικοινωνούν προκειμένου να μοιραστούν ιδέες, σκέψεις, επιχειρήματα, ισχυρισμούς. Φτάνουν στο σημείο να διασαφηνίζουν απόψεις και να παράγουν έργα. Δημοσιοποιούν τις απόψεις τους και δέχονται την κριτική της ομάδας και κατ επέκταση της ολομέλειας της τάξης. Όλα τα παραπάνω, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις κοινωνικές ικανότητες που καλείται το σχολείο να καλλιεργήσει προκειμένου ο μαθητής να αντιληφθεί την ιδιότητα του «ανήκειν», την ιδιότητα δηλαδή του ενεργού πολίτη. Μέσω της σύγκρισης και του εντοπισμού ομοιοτήτων και διαφορών καταφέρνουν να συνδέουν μια έννοια-ιδέα με άλλες συναφείς και μπορούν να κατανοήσουν και να περιγράψουν γεγονότα με μεγαλύτερη σαφήνεια. Μέσα από συγκρίσεις, ομοιότητες, διαφορές, έμαθαν να συνεργάζονται δημιουργικά προκειμένου να αναπτύξουν λογικά επιχειρήματα, ιδέες, απόψεις και να τεκμηριώσουν τις θέσεις τους. Μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος οι μαθητές αντιλήφθηκαν τις κοινωνικές, πολιτισμικές, θρησκευτικές και εθνικές διαφοροποιήσεις των κοινωνιών τις οποίες μελετήσαμε, συνειδητοποίησαν την αναγκαιότητα της ειρηνικής συνύπαρξης, της αλληλοκατανόησης και της συνεξέλιξης των ευρωπαϊκών λαών και τέλος τη σημασία της πολιτιστικής και γλωσσικής ποικιλομορφίας και «μαγείας» που υπάρχει ανάμεσα στους ανθρώπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που μας κάνει τόσο διαφορετικούς μα και τόσο ίδιους.η συμμετοχή, η ενίσχυση της κοινωνικότητας, η αγάπη, η χαρά και η ικανοποίηση που προσφέρει η γνώση, ήταν τα άμεσα αποτελέσματα αυτού του διδακτικού σεναρίου, τα οποία αποτελούν και τα απαραίτητα στοιχεία- συστατικά για τη «δημιουργία» ενεργών πολιτών, ικανών να αλλάξουν το μέλλον δημιουργικά. ~ 11 ~

12 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ- ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗΣ ΟΜΑΔΑΣ Για να φτάσουμε στην δημιουργία μιας ομάδας και ιδιαίτερα μαθητικής, χρειάζεται να περάσουμε από κάποια στάδια. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε, ότι έχουμε μετασχηματίσει την αίθουσα διδασκαλίας σε έναν χώρο φιλικό, ο οποίος θα μπορεί να ενισχύει τις συμμετοχικές δράσεις και θα σέβεται τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή ξεχωριστά αλλά και ολόκληρης της ολομέλειας της τάξης. Ξεκινώντας, μπορούμε να συμπεριλάβουμε δραστηριότητες που αφορούν στη συνύπαρξη και συνεργασία των μαθητών και στην ανάπτυξη βοηθητικών σχέσεων μεταξύ των ατόμων της ομάδας. Συγκεκριμένα, έχοντας ως στόχο τη γνωριμία και την ενδυνάμωση των μελών, τοποθετούμε τα παιδιά σε κύκλο. Εξηγούμε στους μαθητές ότι αυτός είναι μεταφορικά ένας κύκλος εμπιστοσύνης και κάθε ένας ή καθεμιά από εμάς συνιστούν ένα κρίκο στην αλυσίδα. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο θα πρέπει να φροντίσουμε ο κρίκος να διατηρηθεί και όχι να σπάσει γιατί τότε θα κοπεί και η αλυσίδα που μας συνδέει. Έτσι ακολουθούν οι παρακάτω δραστηριότητες: 1)Ζητάμε από τα παιδιά να καθίσουν σε ένα κύκλο. Στο κέντρο τοποθετώ χαρτί του μέτρου και τους ζητάω να γράψουν ο καθένας με τη σειρά το όνομά του φροντίζοντας να ενώνεται με ένα τουλάχιστον γράμμα από το όνομα κάποιου άλλου παιδιού. Έτσι αντιλαμβάνονται και τον συνεκτικό κρίκο της αλυσίδας που μας ενώνει. 2) Μέσα από ένα σακουλάκι τα παιδιά επιλέγουν βόλους (υπάρχουν δύο από κάθε χρώμα) και έτσι χωρίζονται σε τυχαία ζευγάρια. Σε κάθε ζευγάρι ( μετά από συζήτηση) πρέπει ο ένας να φτιάξει την ταυτότητα του άλλου και να την παρουσιάσει στην ολομέλεια 3) Στεκόμαστε πάλι σε κύκλο και ζητάμε από τα παιδιά να πάρουν διάφορες γκριμάτσες ( να κατσουφιάσουν, να θυμώσουν, να φουσκώσουν τα μάγουλα, κτλ.). Επαναλαμβάνουμε την άσκηση αλλά ανά ζεύγη παιδιών, στραμμένα πρόσωπο με πρόσωπο. Ο ένας κάνει την γκριμάτσα και ο άλλος την επαναλαμβάνει ( μίμηση). Ως επέκταση μπορώ και να χρησιμοποιήσω και το σώμα μου. 4)Στεκόμαστε πάλι σε κύκλο και τοποθετούμε σε ένα μαγικό κουτί ένα χαρτάκι στο οποίο γράφουμε κάποιο χαρακτηριστικό μας. Αφού τα ανακατέψουμε καλά, κάθε παιδί τραβάει ένα μαγικό χαρτάκι και προσπαθεί να αναγνωρίσει ποιος είναι. 5)Γράφουμε μια πρόταση και ο επόμενος πρέπει να συνεχίσει από την τελευταία λέξη του προηγούμενου..στο τέλος διαβάζουμε την ιστορία που δημιουργήσαμε. ~ 12 ~

13 1 ο ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΔΙΩΡΟ Α. ΜΕΡΟΣ 1.) Παρακολουθούμε παρουσίαση με διάφορα παραδοσιακά παιχνίδια, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Β. ΜΕΡΟΣ ( Γνωριμία με έννοια παράδοση- παιχνίδι) 1.) Χωρισμός σε ομάδες εργασίας με σαφή καθορισμό ρόλων ανά μέλος και ονομασία. 2) Εννοιολογικός χάρτης για τη λέξη «Παράδοση» και με την έννοια «Παιχνίδι». 3) Συζήτηση για την έννοια του των παιχνιδιών και ιδιαίτερα των παραδοσιακών, τα χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα, τον τρόπο παιξίματος, τους κανόνες, τη διαχρονικότητά τους κ.ά Σημείωση: Εννοιολογικός χάρτης θα χρησιμοποιηθεί και για την έννοια της «Ευρώπης» Δίδεται στους μαθητές το 1 ο Φύλλο Εργασίας με δραστηριότητες.. Με τη χρήση του 1 ου Φ.Ε προσπαθούμε να ανιχνεύσουμε τις γνώσεις και τις αντιλήψεις των παιδιών για το παιχνίδι και την παράσοση. Διατυπώνουμε και καταγράφουμε υποθέσεις με βάση τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους. Τοποθετούμε διάφορα παιχνίδια σε διαφορετικά τοπικά και χρονικά περιβάλλοντα. Με αυτό τον τρόπο ενεργοποιούμε την κριτική τους σκέψη. Μέσω του διαδικτύου και με βάση τις πληροφορίες που θα συλλέξουν θα είναι σε θέση να αντιληφθούν τους λόγους που οδήγησαν στη δημιουργία συγκεκριμένων παιχνιδιών. Θα έρθουν σε επαφή με ομαδικά παραδοσιακά παιχνίδια και με τον τρόπο διεξαγωγής τους και έτσι θα συνειδητοποιήσουν τη σημασία της συμμετοχής τους σε ομάδα Ταυτόχρονα, εξοικειώνονται και με πτυχές και αξίες του παραδοσιακού μας πολιτισμού και η ευαισθητοποιούνται σε θέματα που αφορούν στην πολιτισμική μας κληρονομιά. Το 1 ο ΦΕ ολοκληρώνεται με την αναπαράσταση παιχνιδιών τα οποία και θα ζωντανέψουμε στην αυλή του σχολείου μας. ~ 13 ~

14 Παρουσίαση 2 ου Φύλλου Εργασίας Μέσω των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, οι μαθητές καλούνται να ανακαλύψουν τις σχέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στα παραδοσιακά παιχνίδια και στα πολιτισμικά πλαίσια των χωρών από τα οποία προέρχονται, καθώς και να εξερευνήσουν ποια είναι η διασύνδεση τους με τις πραγματικές καταστάσεις της ζωής στα εκάστοτε περιβάλλοντα που παρατηρούμε. Προσπαθούμε μέσω της έρευνας και της καταγραφής να συσχετίσουμε ελληνικά και ευρωπαϊκά παραδοσιακά παιχνίδια και να αναδείξουμε τις διαφορές αλλά και τα κοινά χαρακτηριστικά που υπάρχουν μέσα σ αυτά. Έτσι σιγά -σιγά είναι σε θέση να αντιληφθούν ότι όλα τα παιχνίδια δημιουργήθηκαν μέσα σ ένα συγκεκριμένο χωροχρονικό πλαίσιο και με βάση το πολιτιστικό υπόβαθρο, τα ήθη, τα έθιμα αλλά και τις παραδόσεις της κάθε χώρας. Το 2 ο ΦΕ ολοκληρώνεται με παιγνιώδη και ταυτόχρονα εποικοδομητικό τρόπο καθώς μέσα από παιχνίδι της εικαστικής απεικόνισης σκηνών αλλά και ζωγραφικής των παιχνιδιών, οι μαθητές εμπεδώνουν με βιωματικό τρόπο όλες τις προηγούμενες γνώσεις και πληροφορίες που έχουν μέχρι τώρα αντλήσει από όλα τα είδη πληροφόρησης(βιβλία- διαδίκτυο), που έχουν μέχρι τότε χρησιμοποιήσει. Παρουσίαση 3 ου 4 ου Φύλλου Εργασίας ΤΟ 3 ο Φ.Ε αποτελεί και την ουσιαστική εισαγωγή στην ευρωπαϊκή χροιά του προγράμματος. Ως αφόρμηση και μέσω της ιδεοθύελλας (brainstorming), εξακτινώνουμε την έννοια της λέξης «Ευρώπη». Με αυτό τον τρόπο μπορούμε πολύ εύκολα να αντιληφθούμε ποιες είναι και οι προϋπάρχουσες γνώσεις, αντιλήψεις, πεποιθήσεις, απόψεις που μπορούν να έχουν τα παιδιά. Το συγκεκριμένο Φ.Ε έχει ως στόχο τη γνωριμία των παιδιών με το μύθο της Ευρώπης με ένα δημιουργικό και ευχάριστο τρόπο. Η αφόρμηση δίνεται αρχικά, μέσω εικονικής αναπαράστασης του γνωστού μύθου και στη συνέχεια διαδικτυακά. Καλούμε τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν συγκεκριμένο δικτυακό τόπο: και να παρακολουθήσουν την παρουσίαση, η οποία αφορά την προέλευση του ονόματος της Ευρώπης. ~ 14 ~

15 Μια ηρωίδα, απαλλαγμένη από στερεότυπα και προκαταλήψεις, είναι έτοιμη να μας ταξιδέψει και να μας γνωρίσει τον κόσμο της, την ευρωπαϊκή «γειτονιά» της. Είναι έτοιμη να μας βοηθήσει να υιοθετήσουμε θετικές στάσεις απέναντι στη διαπολιτισμική επικοινωνία και συνεργασία. Παράλληλα, μας δίνεται η ευκαιρία να ανταλλάξουμε πληροφορίες και να διερευνήσουμε τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών κουλτούρων και φυσικά να κατανοήσουμε τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που έχουμε ως ευρωπαίοι πολίτες. Οι δραστηριότητες που ακολουθούν, πάντα με την Ευρώπη, ως κεντρικό πρόσωπο, έχουν ως στόχο να αντιληφθούν οι μαθητές τις αλλαγές που έχουν υποστεί οι ευρωπαϊκές χώρες μέχρι σήμερα. Οι ερωτήσεις αποτελούν ένα χρήσιμο οδηγό για τα παιδιά μια και με αυτό τον τρόπο, μπορούν να κατανοήσουν σιγά σιγά τι είναι Ε.Ε, ποια τα δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών που είναι έτοιμοι να ταξιδέψουν σε χώρες που ανήκουν στην Ε.Ε, ποια είναι τα απαραίτητα έγγραφα( ταυτότητα-διαβατήριο- ευρωπαϊκή κάρτα υγείας) που πρέπει να έχει ένας ταξιδιώτης, σε ποια γλώσσα καθώς και ποιος είναι ο ευρωπαϊκός αριθμός για τις πρώτες βοήθειες(112). Επικουρικά, μέσω του διαδικτύου και συγκεκριμένα μέσα από το (βίντεο για τα δικαιώματα του ταξιδιώτη-βίντεο για το 112), καθώς και στην ενότητα bookshop-διαβατήριο αλλά και μέσα από το ( ιστορία της Ε.Ε), οι μαθητές μπορούν να κατανοήσουν πιο αποτελεσματικά όλες τις προηγούμενες πληροφορίες που αφορούν την Ε.Ε και να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται όρους που μέχρι πριν λίγο τους ήταν εντελώς άγνωστοι. Το 4 ο Φ.Ε ολοκληρώνεται πάλι μέσω της ζωγραφικής. Βοηθός μας αυτή τη φορά το βιβλίο ( και σε e-book μορφή), «Η Ευρώπη και Εσύ». Με αυτό τον τρόπο (ζωγραφίζοντας σημαίες χωρών και δημιουργώντας με αυτές έναν ευρωπαϊκό δρόμο που οδηγεί μεταφορικά στη γνώση, ή μαντεύοντας τις πρωτεύουσες των ευρωπαϊκών χωρών) οι μαθητές μπορούν να γνωρίσουν ακόμη καλύτερα την Ε.Ε και τις χώρες που την απαρτίζουν. ~ 15 ~

16 Παρουσίαση 5 ου Φύλλου Εργασιών Το 5 ο ΦΕ έχει ως κύριο στόχο, τη γνωριμία με τις αρχές, τις αξίες, τα θεσμικά όργανα καθώς και τα θέματα με τα οποία ασχολείται η Ε.Ε. Εδώ αξιοποιήσαμε έντυπο υλικό όπως το βιβλίο της κας Ζαραμπούκα «Ευρωζωική Κοινότητα» καθώς και το βιβλίο της κας Λήδα Βαρβαρούση «Μια παρέα με καρδιά». Αρχικά, μέσω του πρώτου παραμυθιού και με βάση μια σειρά από ερωτήσεις κλιμακούμενης δυσκολίας, δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά, να προβληματιστούν αλλά και να συνειδητοποιήσουν βασικές πληροφορίες σχετικά με το τι είναι κοινότητα, τι σημαίνει ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και προϊόντων, πως διοικείται αυτή η κοινότητα, που είναι η μόνιμη έδρα της, πως ψηφίζουν, με ποια θέματα ασχολούνται, πως συνεννοούνται. Η επόμενη δραστηριότητα, βάζει τους μαθητές να ψάξουν και τελικά να κατανοήσουν τι σημαίνει να έχεις κοινό νόμισμα ενώ παράλληλα τους δίνεται η ευκαιρία να συνδυάσουν την ιστορία κάθε χώρας με την απεικόνιση που υπάρχει σε κάθε νόμισμα. Μέσω διαφανειών, τις οποίες και δανειστήκαμε από το site της europa.eu,οι μαθητές αντιλαμβάνονται ποιοι ήταν οι ουσιαστικοί λόγοι δημιουργίας της Ένωσης. Αξιοποιώντας το συγκεκριμένο υλικό προσπαθούμε να εκμαιεύσουμε, τι είναι αυτό που τους εντυπωσίασε περισσότερο, τι ήξεραν λίγο ή καθόλου. Στη συνέχεια, δίνουμε στους μαθητές τη δυνατότητα μέσα από ένα δημιουργικό ερώτημα, να έρθουν αντιμέτωποι με την έννοια «ενεργός» πολίτης. Τι θα έκαναν, αν ήταν ευρωβουλευτές για μια μέρα; Με ποιο τομέα θα ασχολούνταν; Τελικά όμως, γιατί είναι τόσο σημαντικό να γνωρίζουμε όλα αυτά που έχουν σχέση με την Ε.Ε. Μέσα από μια σειρά ερωτημάτων, οι μαθητές μαθαίνουν ότι ευρωπαίος πολίτης σημαίνει ενεργός πολίτης, ενημερωμένος πολίτης, μορφωμένος πολίτης. Ένας πολίτης που σέβεται τους συνανθρώπους του ανεξαρτήτως εθνικότητας, θρησκείας ή χρώματος, πιστεύει στη Δημοκρατία, στην Ισότητα και στην Ελευθερία. Στέκει αλληλέγγυος απέναντι στη μεγάλη του οικογένεια, που δεν είναι άλλη από την ευρωπαϊκή. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, ζητάμε από τους μαθητές μας να κατασκευάσουμε αφίσα με τα δικαιώματα που έχουμε ως ευρωπαίοι πολίτες, ενώ σε χαρτί του μέτρου τους καλούμε να εξωτερικεύσουν με τρεις λέξεις, πως αισθάνονται που είναι μέλη της Ε.Ε, ποια νομίζουν ότι είναι τα εμπόδια που υπάρχουν για να νιώσουν μέλη αυτής της ~ 16 ~

17 οικογένειας και ποια είναι τα όνειρά τους στα οποία η Ευρώπη μπορεί να σταθεί συμπαραστάτης, βοηθός και συνοδοιπόρος. Το Φ.Ε ολοκληρώνεται, με ένα παραμύθι, «Μια παρέα με καρδιά», της κας Λήδας Βαρβαρούση.. ~ 17 ~

18 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, στηρίχθηκε,όσον το δυνατόν, περισσότερο σε σύγχρονες θεωρίες μάθησης και βασίστηκε στους σκοπούς και στους ειδικούς στόχους που είχαμε θέσει εξ αρχής. Γι αυτό το λόγο, οι ασκήσεις δραστηριότητες που δόθηκαν στους μαθητές είχαν ως στόχο την ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης, της φαντασίας, της επινοητικότητας και όχι της ικανότητας τους για στείρα απομνημόνευση. Επιλέχτηκε η βιωματική-συμμετοχική μέθοδος που έχει ως στόχο την ενεργή συμμετοχή του μαθητή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Προσπάθησα να συμπεριλάβω στο σχεδιασμό της διδασκαλίας μου νέες εκπαιδευτικές μεθόδους, όπως ερωτήσειςαπαντήσεις, παιχνίδι ρόλων, ασκήσεις με παιγνιώδη μορφή, εικαστικές δημιουργίες, θεατρικό παιχνίδι και έθεσα ως απαραίτητη προϋπόθεση την ομαδική εργασία. Μέσα από αυτό το διαθεματικό σχέδιο εργασίας θεωρώ πως υπήρξαν πολλαπλά οφέλη για τους μαθητές, καθώς συγκεντρώθηκαν Παιχνίδια από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και τα οποία αξιοποιήθηκαν παιδαγωγικά. Η επαφή με στοιχεία του πολιτισμού άλλων λαών δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες για ειρηνική συνύπαρξη των μελών της σχολικής τάξης -μια και οι μαθητές ήρθαν σε επαφή και συνειδητοποίησαν πόσα κοινά στοιχεία υπάρχουν ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς λαούς- ενώ ταυτόχρονα έφτασαν να αναγνωρίσουν τη διαφορετικότητα του καθενός. Έτσι, κατάφεραν αρχικά, να κατανοήσουν τον εαυτό τους κατά δεύτερον, τους άλλους ενώ παράλληλα τους δόθηκαν οι ευκαιρίες να καταλάβουν καλύτερα τον κόσμο που τους περιβάλλει. Ο ρόλος μου, ως εκπαιδευτικού, θεωρώ ότι ήταν περισσότερο διαμεσολαβητικός ανάμεσα στο μαθητή και τη γνώση, καθοδηγητικός όσον αφορά τη μάθηση και εμψυχωτικός όσον αφορά τη μαθησιακή διαδικασία. Με βάση όλα τα παραπάνω, θεωρώ ότι το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο κινήθηκε στα σύγχρονα διδακτικά πλαίσια, ενσωματώνοντας στοιχεία τα οποία θεωρήθηκαν τουλάχιστον από την πλευρά των μαθητών αρκετά ενδιαφέροντα. Οι μαθητές στα στενά όρια ενός σχολικού περιβάλλοντος, συνεργάστηκαν αρκετά καλά, έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ενθουσιασμό ενώ συμμετείχαν ενεργά σε όλες τις δραστηριότητες. Έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε δραστηριότητες που αφορούσαν στη χρήση διαδικτύου αλλά και στη χρήση των παιχνιδιών ηλεκτρονικού τύπου. Όσον αφορά το βασικό σκοπό του προγράμματος, θεωρώ ότι πετύχαμε σε μεγάλο βαθμό τους στόχους που είχαν τεθεί στην αρχή της διδασκαλίας. Καταφέραμε, χωρίς την έντονη παρουσία μου, να εντοπίζουν πληροφορίες, να καταγράφουν, να ταξινομούν, να παρατηρούν, να υποθέτουν, να προσπαθούν να συσχετίζουν, να αναλύουν και να συνθέτουν έννοιες και πληροφορίες και σιγά -σιγά να γίνουν κοινωνοί της σωστής χρήσης της τεχνολογίας και της πληροφορίας. ~ 18 ~

19 Μέσω της σύγκρισης και του εντοπισμού ομοιοτήτων και διαφορών κατάφεραν να συνδέουν μια έννοια-ιδέα με άλλες συναφείς και μπορέσουν να κατανοήσουν και να περιγράψουν γεγονότα με μεγαλύτερη σαφήνεια.. Ταυτόχρονα αξιοποιήθηκαν προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες των μαθητών. Η διερεύνηση των πρότερων γνώσεων και των αντιλήψεων των μαθητών για το αντικείμενο μας ήταν ιδιαιτέρως σημαντική, μια και γνωρίζοντας τυχόν παρανοήσεις μπορέσαμε μέσω των κατάλληλων στρατηγικών και διδακτικών ενεργειών να μεσολαβήσουμε στην οικοδόμηση της νέας γνώσης. Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός, ότι με τη συγκεκριμένη διδασκαλία ενισχύθηκε η συνεργασία και η αλληλεπίδραση μεταξύ των παιδιών και των ομάδων. Έτσι πραγματώθηκε και η κοινωνικοπολιτισμική διάσταση της γνώσης. Η συμμετοχή, η ενίσχυση της κοινωνικότητας και της «αυτοεικόνας των μαθητών, η αγάπη, η χαρά και η ικανοποίηση που προσέφερε η γνώση, ήταν τα άμεσα αποτελέσματα αυτού του διδακτικού σεναρίου, τα οποία θεωρώ ότι αποτελούν και τα απαραίτητα στοιχεία- συστατικά για τη δημιουργία ενεργών πολιτών, ικανών να αλλάξουν το μέλλον δημιουργικά. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ολοκληρώθηκε όταν αποφασίσαμε να δωρίσουμε τα παλιά μας παιχνίδια σε παιδιά που τα έχουν περισσότερο ανάγκη από εμάς. Η ενσυναίσθηση και η έννοια της αλληλεγγύης ήταν πράγματι έννοιες που άγγιξαν τα παιδιά δυναμικά και ουσιαστικά. ~ 19 ~

20 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Το δημιουργικό πρόγραμμα σπουδών για μικρά παιδιά, D. Dodge-L.Colker-C. Heroman, εκδ. Ντουντούμη 2. Παιχνίδια και ασκήσεις γνωριμίας, Ν. Γκόβας 3. Ματσαγγούρας Η., (1999), Η σχολική τάξη, Αθήνα: Μ. Γρηγόρης 4. Χρυσαφίδης Κ., (2000), Βιωματική-επικοινωνιακή διδασκαλία, Αθήνα: Gutenberg 5. VYGOTSKY, L., (1997), Νους στην κοινωνία (μτφρ. Σ. Βοσνιάδου), Αθήνα: Gutenberg 6. Η Ευέλικτη ζώνη στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 7. Ελληνική λαϊκή παράδοση, Μαριάνθη Καπλάνογλου 8. Η οργάνωση και λειτουργία των ομάδων στο νηπιαγωγείο, Άννα Τζώρτζη 9. Διαπολιτισμική Αγωγή, Ε. Κανακίδου, Β. Παπαγιάννη 10. Ο πιο συναρπαστικός άτλαντας του κόσμου, Brainwaves 11. Δελτίο παιδαγωγικού ινστιτούτου Κύπρου, Απρίλιος- Δεκέμβριος Πτυχιακή εργασία κ.μάτη Σοφίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο 13. Ευρωπαϊκή διάσταση στην Παιδεία, Κ.Α. Κακαβούλης 14. Η ολοκλήρωση τη; Ε.Ε, Ν. Μαραβέγιας, Μ. Τσινισιζέλης (1999) 15. Η διαθεματικότητα στη σχολική Γνώση. Εννοιοκεντρική αναπλαισίωση και σχέδια εργασίας, Η.Γ. Ματσαγγούρας 16. Η μέθοδος project στη Θεωρία και Πράξη, Ε. Ταρατόρη-Τσαλκατίδου 17. Μεθοδολογία της Σύγχρονης Διδασκαλίας. Καινοτόμες Επιστημονικές Προσεγγίσεις στη Διδακτική Πράξη, Θ.Α. Τριλανός 18. Ψυχοπαιδαγωγική, Φράγκος 19. Παιχνίδια φιλαναγνωσίας- Αναγνωστικές εμψυχώσεις", Έλενα Αρτζανίδου, Δημ. Γουλής, Σταύρ. Γρόσδος, Αντρ. Κατρακίτσιος, Gutenberg 20. Η Εφαρμογή και η αποτελεσματικότητα της διαθεματικής προσέγγισης στη διδακτική πρακτική, Μαριάννα Λ. Χατζημιχαήλ 21. Σύγχρονες Διδακτικές Προσεγγίσεις για την ανάπτυξη κριτικής- δημιουργικής σκέψης, ΟΕΠΕΚ, Β. Κουλαϊδής ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ pappanna.wordpress.com users.sch.gr/theoarvani/.../paradosiakapaixnidia.pdf laikos-politismos.blogspot.com/p/blog-page_17.html ~ 20 ~

21 1 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΝΟΜΑ ΟΜΑΔΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΠΑΙΧΝΙΔΙ 1) Τι νομίζετε ότι σημαίνει η λέξη παράδοση;.. 2) Τι σημαίνει για εσάς η λέξη παιχνίδι; 3) Γνωρίζετε τι εννοούμε με τον όρο παραδοσιακά παιχνίδια; 4) Γιατί τα παιδιά τα έπαιζαν;.. 5) Ποια ελληνικά παραδοσιακά παιχνίδια γνωρίζετε; Έχετε παίξει ποτέ; 6) Ελάτε να γνωρίσουμε παιχνίδια που παίζονταν ακόμη και στην αρχαιότητα. Με τη βοήθεια του διαδικτύου αναζητήστε παιχνίδια που έπαιζαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας. ~ 21 ~

22 7) Υπάρχουν παιχνίδια που παίζονταν ανά περιοχή. Γιατί νομίζετε ότι συνέβαινε αυτό;. 8) Τι νομίζετε τελικά ότι δείχνουν τα παιχνίδια; Κάποιοι θεωρούν ότι συνδέονται με τα ήθη και τα έθιμα κάθε περιοχής. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε; 9) Διαλέξτε όποιο παιχνίδι σας άρεσε περισσότερο. Ελάτε να το φτιάξουμε στην αυλή του σχολείου μας και να το ζωντανέψουμε. Καιρός για παιχνίδι!!! ~ 22 ~

23 2 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΝΟΜΑ ΟΜΑΔΑΣ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1) Παρακολουθήστε το ακόλουθο βίντεο πατώντας στον παρακάτω σύνδεσμο: 2) Μήπως γνωρίζετε τι παιχνίδια ήταν αυτά που παρακολουθήσαμε;. 3) Τα παραπάνω παιχνίδια ήταν όλα από την Ελλάδα;.. 4) Ελάτε να δούμε αν στις χώρες της Ευρώπης παίζονται παρόμοια παιχνίδια με εμάς. Αναζητήστε στο διαδίκτυο πληροφορίες για παραδοσιακά παιχνίδια που ανήκουν στην Ευρώπη και καταγράψτε τα.. 5) Τι παρατηρείτε; Τι μας δείχνει αυτό; 6) Πόσο παλιά μπορεί να είναι αυτά τα παιχνίδια; Παρουσιάζουν ομοιότητες με τη σημερινή εποχή; ) Ωρα για δράση! Ζωγραφίστε μου μια σκηνή από παραδοσιακά παιχνίδια που σας άρεσε! ΚΑΛΗ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ! ~ 23 ~

24 3 Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΝΟΜΑ ΟΜΑΔΑΣ.. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1) Θυμάστε τις χώρες προέλευσης των παιχνιδιών; Ελάτε να τις εντοπίσουμε πάνω στον χάρτη ) Σε ποια ήπειρο ανήκουν;. 3) )Παρατηρήστε την παραπάνω εικόνα. Μιλά για κάποιο μύθο ξέρετε ποιον; ) Γνωρίζετε από πού πήρε το όνομά της η Ευρώπη; ; Ψάξτε στο διαδίκτυο και βρείτε αυτόν το μύθο.(youtube). 5) Ελάτε να δημιουργήσουμε και εικαστικά τον όμορφο αυτό μύθο. 6) Αφού μάθαμε με τόσο δημιουργικό τρόπο το μύθο της Ευρώπης, ας γνωρίσουμε λίγα περισσότερα στοιχεία για την Ε.Ε. Τους λόγους δημιουργίας της αλλά και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία που αφορούν τα δικαιώματα μας αλλά και τις δυνατότητες που μας προσφέρει, μιας και είμαστε μέλη της. Αρχικά θα παρακολουθήσουμε το βίντεο από το διαδίκτυο. Πατήστε πάνω στο σύνδεσμο: ~ 24 ~

25 Είδατε πόσα πράγματα μάθαμε; Πάμε τώρα να ανακαλύψουμε μόνοι μας ακόμη περισσότερα πράγματα για την Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα μας βοηθήσει το βιβλίο (σε e-book μορφή) «Πάμε να εξερευνήσουμε την Ευρώπη». Ξέρεις ποια είναι τα πιο σημαντικά δικαιώματα που έχεις μια και είσαι μέλος της Ε.Ε; 7) Θέλεις να μάθεις ποια είναι τα δικαιώματά σου ως παιδί; Πάτησε στο σύνδεσμο: και μάθε τα δικαιώματα σου 8) Θέλετε να δοκιμάσετε τις γνώσεις σας; Είστε έτοιμοι; Τα ήξερες όλα αυτά; Τώρα ξέρεις!! Α. Πατήστε στον σύνδεσμο: και επιλέξτε το παιχνίδι ηλεκτρονικού τύπου «Εξερευνώντας την Ευρώπη» Πάμε να εξερευνήσουμε την Ευρώπη! ~ 25 ~

26 Η EΕ έχει 28 χώρες-μέλη. Κάθε χώρα-μέλος έχει τη δική της ιστορία, γεωγραφία και πολιτισμό. Δοκίμασε τις γνώσεις σου με ένα επιτραπέζιο παιχνίδι. Μπορείς να παίξεις μόνος σου ή με τους συμμαθητές σου. ΚΑΛΗ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ! ~ 26 ~

27 4 Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΝΟΜΑ ΟΜΑΔΑΣ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Γεια χαρά, είμαι η Ευρώπη και βρίσκομαι εδώ για να σε βοηθήσω να γνωρίσεις καλύτερα την ήπειρο που ζεις, τις χώρες που περιλαμβάνει και τους ανθρώπους της, τα ήθη και τα έθιμά τους, ακόμη και τα σημαντικά τους μνημεία. Ξέρεις, εκτός από ευρωπαία, είμαι και πολίτης της ευρωπαϊκής ένωσης. Αυτό και μόνο μου δίνει πολλά δικαιώματα, δικαιώματα που μπορείς να απολαμβάνεις και εσύ! Ακολούθησε με σ αυτό το ταξίδι και θα σου μάθω πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα! Έτοιμοι; Φύγαμε Μα για στάσου πως θα ταξιδέψει έτσι; Και με ποιο μέσο; Και σε ποιες χώρες; Ποιες χώρες ανήκουν στην Ε.Ε; Χρειάζονται χαρτιά, έγγραφα 1)Τι χαρτιά νομίζετε ότι πρέπει να έχει μαζί του για να μπορέσει να ξεκινήσει το ταξίδι του; (Ας παρακολουθήσουμε μέσω του «προτζέκτορα» το βιβλίο που μιλά για το διαβατήριο- passport). 2) Τι δικαιώματα έχει ως ταξιδιώτης; Παρακολουθήστε το Video της ΕΕ για τα δικαιώματα του ταξιδιώτη. Ποια είναι η άποψή σας; 3) Γνωρίζετε τι άλλο θα πρέπει να χει μαζί του ένας ταξιδιώτης; Μήπως έχετε ακούσει για την Ευρωπαϊκή κάρτα Υγείας; Αν μας συμβεί ατύχημα σε κάποια χώρα της Ε.Ε τι θα κάνουμε; (Ας παρακολουθήσουμε το video της Ε.Ε για το 112 ) Ελάτε να ψάξουμε μαζί στην ιστοσελίδα για την ευρωπαϊκή κάρτα υγείας. ~ 27 ~

28 4) Ωραία! Είμαστε έτοιμοι! Πού θα πάμε όμως σε ποια χώρα; Ας δούμε ποιες χώρες ανήκουν στην Ε.Ε. Πατήστε πάνω στο σύνδεσμο: Εκεί θα βρούμε μια σύντομη αφήγηση σχετικά με τους λόγους ίδρυσης της Ε.Ε, αλλά και εξαιρετικές πληροφορίες για κάθε χώρα που ανήκει στην Ένωση. 5) Σας δίνονται αφίσες (Ενωμένοι στην πολυμορφία) με τα ήθη, έθιμα, πολιτιστικά στοιχεία κ.ά διαφόρων χωρών καθώς και τα «κλειδιά» για να τα «αποκρυπτογραφήσετε». Αφού τα μελετήσετε είστε ελεύθεροι να τα ζωγραφίσετε και να τα παρουσιάσετε στην τάξη. 6) Πο πο πληροφορίες! Καιρός για ζωγραφική! Θα χρησιμοποιήσουμε το Βιβλίο «Η Ευρώπη και Εσύ». Θα γνωρίσεις τις 28 χώρες που ανήκουν στην Ε.Ε με «άλλο» τρόπο. Ζωγραφίζοντας τη σημαία τους ( με τη μορφή παιδιών) και μαντεύοντας ποια είναι η πρωτεύουσα της καθεμιάς. Τα γράμματα της κάθε πρωτεύουσας είναι ανακατεμένα. Θα δεις τι διασκεδαστικό που είναι! Αν χρειαστείς βοήθεια, θα βρεις στο τέλος του τετραδίου τις σημαίες των χωρών, τις πρωτεύουσες καθώς και τον χάρτη της Ευρώπης. ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! ~ 28 ~

29 5 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΝΟΜΑ ΟΜΑΔΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Και το ταξίδι μας συνεχίζεται!... 1) 1)Διαβάζουμε το βιβλίο «Ευρωπαϊκή κοινότητα», «Ευρωζωϊκή κοινότητα», της κ. Σ. Ζαραμπούκα. Απαντήστε με βάση το κείμενο. Α) Γιατί ήταν πρωτάκουστο να συναντηθούν όλα τα ζώα; Β) Ποια ήταν η επίσημη γλώσσα τους; Γιατί; Γ) Τελικά, πώς θα συνεννοούνται μεταξύ τους;.. Δ) Πώς μοιάζει μια κοινότητα;.. Ε) Πώς θα ταξιδεύουν;.... ΣΤ) Οι αντιπρόσωποι και τα προϊόντα τους θα πηγαίνουν και θα έρχονται ελεύθερα στις ευρωπαϊκές χώρες Τι σημαίνει αυτό;.. Ζ) Πώς θα διοικείται αυτή η κοινότητα; Πού θα είναι η μόνιμη έδρα της; ~ 29 ~

30 Η) Πώς θα ψηφίζουν; Τι συμβαίνει αν κάποιος «ξεστρατίσει»;.. Θ) Πώς θα διακινούνται τα προϊόντα; (εισαγωγές- εξαγωγές).. Ι) Με ποια σημαντικά θέματα θα ασχολείται αυτή η ένωση; Κ) Τελικά με ποια ένωση μοιάζει η παραπάνω ευρωζωική ένωση; Βρες τις ομοιότητες.. 2)Όπως είδατε για να διακινούνται ελεύθερα τα προϊόντα δημιουργήθηκε η ανάγκη για ένα κοινό νόμισμα. Εσείς τι γνωρίζετε για το Ευρώ; Ξέρετε ότι πίσω από κάθε νόμισμα ή χαρτονόμισμα της Ε.Ε κρύβεται μια ολόκληρη ιστορία και φιλοσοφία; Για να την δούμε λοιπόν. Αναζητήστε μέσω διαδικτύου πληροφορίες για τη δημιουργία και την ιστορία του ευρώ και καταγράψτε οτιδήποτε θεωρείται σημαντικό.(μπορείτε να εκτυπώσετε και εικόνες με νομίσματα ή χαρτονομίσματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών που ανήκουν στην Ένωση.) ~ 30 ~

31 .. 3)Τελικά από όλα όσα έχετε πληροφορηθεί ποιες είναι οι αξίες της Ε.Ε, γιατί είναι σημαντικό να βρισκόμαστε σε μια τέτοια είδους ένωση; (Ο βοηθός σας είναι πάντα ο σύνδεσμος ).. 4) Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζεις όλα αυτά τα πράγματα που αφορούν την Ε.Ε;. 5)Πώς μπορείς να επικοινωνήσεις με την Ε.Ε; 6) Σε χαρτί του μέτρου, γράψτε μου με 3 λέξεις α)πως αισθάνεστε που είμαστε μέλη της Ε.Ε, ποια είναι τα θετικά στοιχεία αυτής, β)ποια νομίζετε ότι είναι τα αρνητικά στοιχεία ή τα εμπόδια που νιώθετε ότι υπάρχουν και γ) ποιοι νομίζετε ότι μπορούν να είναι οι στόχοι ή τα όνειρα στα οποία μπορεί η Ευρώπη να σας βοηθήσει. ( Σε κάθε κατηγορία υπάρχει και ένα σύμβολο, ένα ψαράκι, βράχια και μια βαρκούλα) Και θα τελειώσουμε γλυκά μ ένα πολύ όμορφο παραμύθι, «Μια παρέα με καρδιά» από την κ. Λήδα Βαρβαρούση. Τι γίνεται όταν μια καρδιά χάσει το άλλο της μισό; Οι ήρωες αυτού του βιβλίου πιστεύουν ότι, παρόλο που ο καθένας τους είναι διαφορετικός, όλοι μαζί ενωμένοι με αγάπη είναι ικανοί να πετύχουν τα πάντα!... Μπορούν; Γιατί όχι; Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με τη δημιουργία ενός ιστού που φτιάχνεται από ένα μάλλινο κουβάρι. Το κουβάρι περνά από χέρι σε χέρι και κάθε παιδί λέει από μια λέξη που νιώθει εκείνη τη στιγμή. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία ενός πολύ όμορφου ιστού, σημάδι των πόσων πραγμάτων μας ενώνουν αλλά και της αναγκαιότητας της αρμονικής συνύπαρξης των ανθρώπων μεταξύ μας! Σας ευχαριστώ για τη διάθεση σας, το χρόνο και το κέφι σας! ~ 31 ~