ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ"

Transcript

1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1

2 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Januvia 25 mg επικαλυµµένα µε λεπτό υµένιο δισκία 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε δισκίο περιέχει µονοϋδρική φωσφορική σιταγλιπτίνη, ισοδύναµη µε 25 mg σιταγλιπτίνης. Για τον πλήρη κατάλογο των εκδόχων, βλέπε παράγραφο ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ Επικαλυµµένο µε λεπτό υµένιο δισκίο (δισκίο). Στρογγυλό ροζ επικαλυµµένο µε λεπτό υµένιο δισκίο µε την ένδειξη 221 στη µία πλευρά. 4. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις Το Januvia ενδείκνυται σε ασθενείς µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 για τη βελτίωση του γλυκαιµικού ελέγχου σε συνδυασµό µε µετφορµίνη, όταν η δίαιτα και η άσκηση µαζί µε µετφορµίνη δεν παρέχουν επαρκή γλυκαιµικό έλεγχο Για τους ασθενείς µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 για τους οποίους η χρήση ενός αγωνιστή του ενεργοποιηµένου γάµµα υποδοχέα, που επάγει τον πολλαπλασιασµό των υπεροξεισωµάτων (PPARγ) (π.χ. µία θειαζολιδινεδιόνη) είναι κατάλληλη, το Januvia ενδείκνυται σε συνδυασµό µε τον PPARγ αγωνιστή, όταν η δίαιτα και η άσκηση µαζί µε τον PPARγ αγωνιστή µόνο δεν παρέχουν επαρκή γλυκαιµικό έλεγχο. 4.2 οσολογία και τρόπος χορήγησης Η δόση του Januvia είναι 100 mg άπαξ ηµερησίως. Η δοσολογία της µετφορµίνης ή του PPARγ αγωνιστή θα πρέπει να διατηρείται και η σιταγλιπτίνη να συγχορηγείται. Εάν παραληφθεί µία δόση, αυτή θα πρέπει να ληφθεί αµέσως µόλις ο ασθενής το θυµηθεί. εν θα πρέπει να λαµβάνεται διπλή δόση την ίδια ηµέρα. Το Januvia µπορεί να λαµβάνεται µε ή χωρίς τροφή. Ασθενείς µε νεφρική ανεπάρκεια Για ασθενείς µε ήπιου βαθµού νεφρική ανεπάρκεια (κάθαρση κρεατινίνης [CrCl] 50 ml/min, δεν απαιτείται καµία αναπροσαρµογή της δοσολογίας του Januvia. Η εµπειρία από κλινική µελέτη µε το Januvia σε ασθενείς µε µέτριου ή σοβαρού βαθµού νεφρική ανεπάρκεια είναι περιορισµένη. Για το λόγο αυτό, η χρήση του Januvia δεν συνιστάται σ αυτή την κατηγορία ασθενών (βλέπε παράγραφο 5.2). Ασθενείς µε ηπατική ανεπάρκεια Καµία αναπροσαρµογή της δοσολογίας δεν απαιτείται σε ασθενείς µε ήπιου έως µέτριου βαθµού ηπατική ανεπάρκεια. Το Januvia δεν έχει µελετηθεί σε ασθενείς µε σοβαρού βαθµού ηπατική ανεπάρκεια. Ηλικιωµένοι 2

3 Καµία αναπροσαρµογή της δοσολογίας δεν απαιτείται µε βάση την ηλικία. Υπάρχουν περιορισµένα δεδοµένα ασφαλείας για ασθενείς ηλικίας των 75 ετών και θα πρέπει να χορηγείται µε προσοχή σε αυτές τις περιπτώσεις. Παιδιατρικός πληθυσµός Το Januvia δεν συνιστάται για χρήση σε παιδιά κάτω των 18 ετών, λόγω της έλλειψης δεδοµένων για την ασφάλεια και την αποτελεσµατικότητά του 4.3 Αντενδείξεις Υπερευαισθησία στή δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση Γενικά Το Januvia δεν θα πρέπει να χρησιµοποιείται σε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 1 ή για τη θεραπεία της διαβητικής κετοξέωσης. Υπογλυκαιµία Σε κλινικές δοκιµές µε το Januvia ως µονοθεραπεία και µε σιταγλιπτίνη ως συστατικό συνδυασµένης θεραπείας µε µετφορµίνη ή µε πιογλιταζόνη, τα ποσοστά υπογλυκαιµίας που αναφέρθηκαν µε σιταγλιπτίνη ήταν παρόµοια µε αυτά των ασθενών που ελάµβαναν εικονικό φάρµακο. Η χρήση της σιταγλιπτίνης σε συνδυασµό µε φαρµακευτικά προϊόντα που είναι γνωστό ότι προκαλούν υπογλυκαιµία, όπως οι σουλφονυλουρίες ή η ινσουλίνη, δεν έχει µελετηθεί επαρκώς. Νεφρική ανεπάρκεια Επειδή η εµπειρία είναι περιορισµένη, οι ασθενείς µε µέτριου έως σοβαρού βαθµού νεφρική ανεπάρκεια δεν πρέπει να λαµβάνουν θεραπεία µε το Januvia (βλέπε παράγραφο 5.2). 4.5 Αλληλεπιδράσεις µε άλλα φαρµακευτικά προϊόντα και άλλες µορφές αλληλεπίδρασης Επιδράσεις άλλων φαρµακευτικών προϊόντων στη σιταγλιπτίνη Τα κλινικά στοιχεία που αναφέρονται παρακάτω υποστηρίζουν οτι ο κίνδυνος κλινικά σηµαντικών αλληλεπιδράσεων µε την συγχορήγηση φαρµακευτικών προϊόντων είναι µικρός. Μετφορµίνη: Η συγχορήγηση πολλαπλών δόσεων, δύο φορές ηµερησίως, 1000 mg µετφορµίνης µε 50 mg σιταγλιπτίνης δεν τροποποίησε σηµαντικά τη φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης σε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 2 Κυκλοσπορίνη: Μία µελέτη διεξήχθη για την εκτίµηση της επίδρασης της κυκλοσπορίνης, ενός ισχυρού αναστολέα της p-γλυκοπρωτεΐνης, στη φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης. Η συγχορήγηση µίας εφάπαξ από του στόµατος δόσης 100 mg σιταγλιπτίνης και µίας εφάπαξ από του στόµατος δόσης 600 mg κυκλοσπορίνης αύξησε την AUC και τη C max της σιταγλιπτίνης περίπου κατά 29% και 68% αντίστοιχα. Οι µεταβολές αυτές στη φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης δεν θεωρήθηκαν ότι είναι κλινικά σηµαντικές. Η νεφρική κάθαρση της σιταγλιπτίνης δεν µεταβλήθηκε σηµαντικά. Συνεπώς, δεν αναµένονται σηµαντικές αλληλεπιδράσεις µε άλλους αναστολείς της p-γλυκοπρωτεΐνης. Μελέτες in vitro έδειξαν οτι το πρωταρχικό ένζυµο που είναι υπεύθυνο για τον περιορισµένο µεταβολισµό της σιταγλιπτίνης είναι το CYP3A4. µε τη συµβολή του CYP2C8. Σε ασθενείς µε φυσιολογική νεφρική λειτουργία, ο µεταβολισµός, συµπεριλαµβανοµένου αυτού µέσω του CYP3A4, παίζει µόνο ένα µικρό ρόλο στην κάθαρση της σιταγλιπτίνης. Ο µεταβολισµός µπορεί να παίζει έναν πιο σηµαντικό ρόλο στην αποβολή της σιταγλιπτίνης στην κατάσταση σοβαρής νεφρικής ανεπάρκειας ή νεφροπάθειας τελικού σταδίου (ESRD). Γι αυτό το λόγο, είναι δυνατόν ισχυροί CYP3A4 αναστολείς (π.χ. κετοκοναζόλη, ιτρακοναζόλη, ριτοναβίρη, κλαριθροµυκίνη) να µπορούν να αλλάξουν την φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης σε ασθενείς µε σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια ή νεφροπάθεια τελικού σταδίου. Οι επιδράσεις των ισχυρών αναστολέων του CYP3A4 στα πλαίσια της νεφρικής ανεπάρκειας δεν έχουν αξιολογηθεί σε κλινική µελέτη. 3

4 Μελέτες µεταφοράς in vitro έδειξαν οτι η σιταγλιπτίνη είναι υπόστρωµα της p-γλυκοπρωτεϊνης και του οργανικού ανιονικού µεταφορέα 3 (OAT3). Η µεταφορά της σιταγλιπτίνης µέσω του OAT3 ανεστάλη in vitro µέσω της προβενεσίδης, µολονότι θεωρείται οτι ο κίνδυνος των κλινικά σηµαντικών αλληλεπιδράσεων είναι µικρός. Ταυτόχρονη χορήγηση των OAT3 αναστολέων δεν έχει αξιολογηθεί in vivo. Επιδράσεις της σιταγλιπτίνης σε άλλα φαρµακευτικά προϊόντα Στοιχεία in vitro υποστηρίζουν οτι η σιταγλιπτίνη δεν αναστέλλει ούτε επάγει τα ισοένζυµα CYP450. Σε κλινικές µελέτες, η σιταγλιπτίνη δεν τροποποίησε σηµαντικά τη φαρµακοκινητική της µετφορµίνης, της γλυβουρίδης, της σιµβαστατίνης, της ροσιγλιταζόνης, της βαρφαρίνης ή των από του στόµατος αντισυλληπτικών, παρέχοντας in vivo τεκµηρίωση για µικρή δυνατότητα πρόκλησης αλληλεπιδράσεων µε υποστρώµατα του CYP3A4, CYP2C8, CYP2C9 και οργανικό κατιονικό µεταφορέα (OCT). Η σιταγλιπτίνη είχε µικρή επίδραση στις συγκεντρώσεις διγοξίνης στο πλάσµα, και µπορεί να είναι ήπιος αναστολέας της p-γλυκοπρωτεϊνης in vivo. ιγοξίνη: Η σιταγλιπτίνη είχε µικρή επίδραση στις συγκεντρώσεις της διγοξίνης στο πλάσµα. Μετά από χορήγηση 0,25 mg διγοξίνης µαζί µε 100 mg του Januvia καθηµερινά επί 10 µέρες, η AUC στο πλάσµα της διγοξίνης αυξήθηκε κατά 11 % κατά µέσο όρο και η C max στο πλάσµα κατά 18 % κατά µέσο όρο. εν συνιστάται αναπροσαρµογή της δοσολογίας της διγοξίνης. Ωστόσο, οι ασθενείς σε κίνδυνο τοξικότητας από τη διγοξίνη πρέπει να παρακολουθούνται όταν η σιταγλιπτίνη και η διγοξίνη χορηγούνται ταυτόχρονα. 4.6 Kύηση και γαλουχία Kύηση εν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τη χρήση του Januvia σε έγκυες γυναίκες. Μελέτες σε ζώα κατέδειξαν τοξικότητα στην αναπαραγωγική ικανότητα σε υψηλές δόσεις (βλέπε παράγραφο 5.3). Ο ενδεχόµενος κίνδυνος για τον άνθρωπο είναι άγνωστος. Λόγω της έλλειψης δεδοµένων σε ανθρώπους, το Januvia δεν πρέπει να χρησιµοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης. Γαλουχία Είναι άγνωστο αν η σιταγλιπτίνη απεκκρίνεται στο ανθρώπινο µητρικό γάλα. Μελέτες σε ζώα κατέδειξαν ότι η σιταγλιπτίνη απεκκρίνεται στο µητρικό γάλα. Το Januvia δεν πρέπει να χρησιµοποιείται κατά τη διάρκεια του θηλασµού. 4.7 Επιδράσεις στην ικανότητα οδήγησης και χειρισµού µηχανών εν πραγµατοποιήθηκαν µελέτες σχετικά µε τις επιδράσεις στην ικανοτητα οδήγησης ή και χειρισµού µηχανών. Ωστόσο, κατά την οδήγηση ή τη χρήση µηχανών, πρέπει να λαµβάνεται υπόψιν οτι έχουν αναφερθεί ζάλη και υπνηλία. 4.8 Ανεπιθύµητες ενέργειες Σε 9 µεγάλες κλινικές µελέτες δοκιµέςέως 2 ετών, πάνω από 2700 ασθενείς έχουν λάβει θεραπεία µε Januvia 100 mg την ηµέρα µόνο ή σε συνδυασµό µε µετφορµίνη, µία σουλφονυλουρία (µε ή χωρίς µετφορµίνη) ή έναν παράγοντα PPARγ. Σε αυτές τις δοκιµέςτο ποσοστό της διακοπής χορήγησης λόγω ανεπιθύµητων ενεργειών που θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο ήταν 0,8 % για τα 100 mg ανά ηµέρα και 1,5 % για τις άλλες θεραπείες. εν αναφέρθηκαν ανεπιθύµητες ενέργειες που να θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο σε ασθενείς που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη και οι οποίες να εµφανίστηκαν σε µεγαλύτερη συχνότητα από αυτήν των ασθενών που ελάµβαναν τη θεραπεία ελέγχου (> 0,2 % και διαφορά > 1 ασθενή). ΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ ΜΕ ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ 4

5 Σε µία µελέτη 24 εβδοµάδων της σιταγλιπτίνης 100 mg σε συνδυασµό µε µετφορµίνη, η συχνότητα των ανεπιθύµητων ενεργειών που θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο σε ασθενείς που ελάµβαναν θεραπεία µε σιταγλιπτίνη /µετφορµίνη σε σύγκριση µε όσους ελάµβαναν εικονικό φάρµακο /µετφορµίνη, ήταν 9,3 % και 10,1 % αντίστοιχα. Ανεπιθύµητες ενέργειες που να θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο σε ασθενείς που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη και οι οποίες να εµφανίστηκαν σε µεγαλύτερη συχνότητα από αυτήν των ασθενών που ελάµβαναν τη θεραπεία εικονικού φαρµάκου(> 0,2 % και διαφορά > 1 ασθενή) είναι οι παρακάτω: Η συχνότητα εµφάνισης των ανεπιθύµητων ενεργειών έχει ορισθεί σύµφωνα µε τα ακόλουθα: πολύ συχνές ( 1/10), συχνές ( 1/100, < 1/10), όχι συχνές ( 1/1,000 < 1/100), σπάνιες ( 1/10,000, < 1/1,000), και πολύ σπάνιες (< 1/10,000). ιαταραχές του Νευρικού Συστήµατος Όχι συχνές: υπνηλία ιαταραχές του γαστρεντερικού συστήµατος Συχνές: ναυτία Όχι συχνές: άλγος άνω κοιλιακής χώρας, διάρροια Ερευνες Όχι συχνές: µειωµένη γλυκόζη αίµατος Σε µία µελέτη διάρκειας 1 έτουςτης σιταγλιπτίνης 100 mg σε συνδυασµό µε µετφορµίνη, η συχνότητα των ανεπιθύµητων ενεργειών που θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο σε ασθενείς που ελάµβαναν θεραπεία µε σιταγλιπτίνη /µετφορµίνη σε σύγκριση µε όσους ελάµβαναν σουλφονυλουρία/µετφορµίνη, ήταν 14,5 % και 30,3 % αντίστοιχα. Σε συγκεντρωτικές µελέτες διάρκειας έως 1 έτους όπου συγκρίνονταν σιταγλιπτίνη /µετφορµίνη µε σουλφονυλουρία/µετφορµίνη, ανεπιθύµητες ενέργειες που να θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο και να εµφανίστηκαν σε ασθενείς που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη 100 mg σε µεγαλύτερη συχνότητα (> 0,2 % και διαφορά > 1 ασθενή) από αυτήν των ασθενών που ελάµβαναν σουλφονυλουρία είναι οι παρακάτω: ιαταραχές του µεταβολισµού και της θρέψης Όχι συχνές: ανορεξία Έρευνες Όχι συχνές: µειωµένο σωµατικό βάρος ΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ ΜΕ ΕΝΑΝ PPARγ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ (πιογλιταζόνη) Σε µία µελέτη 24 εβδοµάδων της σιταγλιπτίνης 100 mg σε συνδυασµό µε πιογλιταζόνη, η επίπτωση των ανεπιθύµητων ενεργειών που θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο σε ασθενείς που ελάµβαναν θεραπεία µε σιταγλιπτίνη/ πιογλιταζόνη σε σύγκριση µε όσους ελάµβαναν εικονικό φάρµακο / πιογλιταζόνη, ήταν 9,1 % και 9,0 % αντίστοιχα. Ανεπιθύµητες ενέργειες που να θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο και να εµφανίστηκαν σε ασθενείς που ελάµβαναν Januvia σε µεγαλύτερη συχνότητα (> 0,2 % και διαφορά > 1 ασθενή) από αυτήν των ασθενών που ελάµβαναν εικονικό φάρµακο είναι οι παρακάτω: ιαταραχές του µεταβολισµού και της θρέψης Συχνές: υπογλυκαιµία ιαταραχές του γαστρεντερικού συστήµατος Συχνές: µετεωρισµός Γενικές διαταραχές Συχνές: περιφερικό οίδηµα 5

6 Επιπρόσθετα, σε µελέτες µονοθεραπείας διάρκειας έως 24 εβδοµάδων µε µόνο σιταγλιπτίνη100 mg σε σύγκριση µε εικονικό φάρµακο ανεπιθύµητες ενέργειες που να θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο και να αναφέρθηκαν σε ασθενείς που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη, οι οποίες να συνέβησαν σε µεγαλύτερη συχνότητα (> 0,2 % και διαφορά > 1 ασθενή) από αυτόν των ασθενών που ελάµβαναν εικονικό φάρµακο είναι κεφαλαλγία υπογλυκαιµία δυσκοιλιότητα και ζάλη. Επιπλέον των ανεπιθύµητων ενεργειών που σχετίζονται µε το φάρµακο και αναφέρθηκαν παραπάνω, οι ανεπιθύµητες ενέργειες που αναφέρθηκαν, ανεξαρτήτως αιτιολογικής συσχέτισης µε το φάρµακο, παρουσιάσθηκαν τουλάχιστον στο 5 % και πιό συχνά σε ασθενείς που έλαβαν Januvia, περιελάµβαναν λοίµωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήµατος και ρινοφαρυγγίτιδα Αναφέρθηκαν επιπλέον ανεπιθύµητες ενέργειες ανεξαρτήτως αιτιολογικής συσχέτισης µε το φάρµακο, που εµφανίσθηκαν συχνότερα σε ασθενείς που ελάµβαναν θεραπεία µε Januvia (δεν έφθασαν τα επίπεδα του 5 %, αλλά εµφανίσθηκαν µε συχνότητα > 0.5 % µεγαλύτερη µε το Januvia από ότι µε τηνοµάδα ελέγχου) και περιελάµβαναν οστεοαρθρίτιδα και πόνο στα άκρα. Κατά τη διενέργεια των κλινικών µελετών, παρατηρήθηκε µία µικρή αύξηση του αριθµού των λευκοκυττάρων (περίπου 200 κύτταρα/ml διαφορά στον αριθµό των λευκοκυττάρων έναντι του εικονικού φαρµάκου, µε µέση βασική τιµή λευκοκυττάρων περίπου 6600 κύτταρα/ml), λόγω αύξησης των ουδετεροφίλων. Η παρατήρηση αυτή διαπιστώθηκε στις περισσότερες αλλά όχι σε όλες τις µελέτες. Αυτή η µεταβολή στις εργαστηριακές παραµέτρους δεν θεωρείται ότι είναι κλινικά σχετιζόµενη. εν παρατηρήθηκαν κλινικά σηµαντικές µεταβολές στα ζωτικά σηµεία ή στο ηλεκτροκαρδιογράφηµα (ΗΚΓ), (συµπεριλαµβανοµένου του διαστήµατος QTc), κατά τη θεραπεία µε Januvia. 4.9 Υπερδοσολογία Κατά τη διάρκεια ελεγχόµενων κλινικών δοκιµώνσε υγιήε, άτοµα εφάπαξ δόσεις έως και 800 mg σιταγλιπτίνης, ήταν γενικά καλά ανεκτές. Μικρές αυξήσεις του QTc, που δεν θεωρήθηκαν κλινικά σχετιζόµενες, παρατηρήθηκαν σε µία µελέτη στη δόση των 800 mg σιταγλιπτίνης. εν υπάρχει εµπειρία σε ανθρώπους µε δόσεις πάνω από 800 mg. Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, είναι λογικό να εφαρµόσει κανείς τα συνήθη υποστηρικτικά µέτρα, όπως π.χ. αποµάκρυνση του µη απορροφηµένου υλικού από τη γαστρεντερική οδό, χρησιµοποίηση κλινικής παρακολούθησης (συµπεριλαµβανοµένης της λήψης ηλεκτροκαρδιογραφήµατος) και εφαρµογή υποστηρικτικής θεραπείας εάν απαιτείται. Η σιταγλιπτίνη είναι µετρίως διηθήσιµη. Σε κλινικές µελέτες, περίπου το 13,5 % της δόσης αποµακρύνθηκε σε µία συνεδρία αιµο διύλισης διάρκειας 3 έως 4 ωρών. Εάν κριθεί κλινικά κατάλληλο µπορεί να εξετασθεί το ενδεχόµενο παράτασης της αιµο διύλισης. εν είναι γνωστό αν η σιταγλιπτίνη είναι διηθήσιµη µέσω περιτοναϊκής διύλισης. 5. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ 5.1 Φαρµακοδυναµικές ιδιότητες Φαρµακοθεραπευτικήκατηγορία: αναστολέας DPP-4, κωδικός ATC: A10BH01. Το Januvia είναι µέλος µιας κατηγορίας από του στόµατος αντι-υπεργλυκαιµικών φαρµάκων, που ονοµάζονται αναστολείς της διπεπτιδυλικής πεπτιδάσης-4 (DPP-4). Η βελτίωση του γλυκαιµικού ελέγχου που παρατηρείται µε αυτό τον παράγοντα µπορεί να επιτυγχάνεται µέσω της αύξησης των επιπέδων των ενεργών ορµονών που ονοµάζονται ινκρετίνες. Οι ινκρετίνες, περιλαµβανοµένου του πεπτιδίου-1 του παρόµοιου µε τη γλυκαγόνη (GLP-1) και του εξαρτώµενου από τη γλυκόζη ινσουλινοτρόπου πεπτιδίου (GIP), απελευθερώνονται από το έντερο κατά τη διάρκεια της ηµέρας και τα επίπεδά τους αυξάνονται ως απάντηση σε ένα γεύµα. Οι ινκρετίνες είναι µέρος ενός ενδογενούς 6

7 συστήµατος που εµπλέκεται στη φυσιολογική ρύθµιση της οµοιόστασης της γλυκόζης. Όταν οι συγκεντρώσεις της γλυκόζης στο αίµα είναι φυσιολογικές ή αυξηµένες τα GLP-1 και GIP αυξάνουν τη σύνθεση και την απελευθέρωση της ινσουλίνης από τα βήτα κύτταρα του παγκρέατος µέσω ενδοκυττάριων οδών σηµατοδότησης, στις οποίες εµπλέκεται το κυκλικό AMP. Η θεραπεία µε GLP-1 ή µε αναστολείς της DPP-4 σε πρότυπα ζώων µε διαβήτη τύπου 2, έδειξε να βελτιώνει την απόκριση των βήτα κυττάρων στη γλυκόζη και να διεγείρει τη βιοσύνθεση και απελευθέρωση της ινσουλίνης. Με τα υψηλότερα επίπεδα ινσουλίνης ενισχύεται η πρόσληψη της γλυκόζης από τους ιστούς. Επιπρόσθετα, το GLP-1 µειώνει την έκκριση της γλυκαγόνης από τα άλφα κύτταρα του παγκρέατος. Οι µειωµένες συγκεντρώσεις γλυκαγόνης µαζί µε τα αυξηµένα επίπεδα ινσουλίνης, οδηγούν σε µειωµένη ηπατική παραγωγή γλυκόζης, που έχει ως αποτέλεσµα µείωση των επιπέδων γλυκόζης του αίµατος. Όταν τα επίπεδα της γλυκόζης είναι χαµηλά, δεν παρατηρείται διέγερση προς απελευθέρωσηινσουλίνης ούτε καταστολή της έκκρισης της γλυκαγόνης µέσω του GLP-1. Το GLP-1 δεν επηρεάζει τη φυσιολογική απόκριση της γλυκαγόνης σε υπογλυκαιµία. Η δραστηριότητα των GLP-1 και GIP περιορίζεται από τη δράση του ενζύµου DPP-4, το οποίο υδρολύει ταχέως τις ινκρετίνες παράγοντας αδρανή προϊόντα. Η σιταγλιπτίνη προλαµβάνει την υδρόλυση των ινκρετινών από το DPP-4, αυξάνοντας έτσι τις συγκεντρώσεις στο πλάσµα των δραστικών µορφών των GLP-1 και GIP. Αυξάνοντας τα επίπεδα των ενεργών ινκρετινών, η σιταγλιπτίνη αυξάνει την απελευθέρωση της ινσουλίνης και µειώνει τα επίπεδα της γλυκαγόνης µε ένα γλυκοζο-εξαρτώµενο τρόπο. Σε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 2 µε υπεργλυκαιµία, οι αλλαγές αυτές στα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκαγόνης οδηγούν σε µειωµένες συγκεντρώσεις της αιµοσφαιρίνης A 1c (HbA 1c ), της γλυκόζης νηστείας, καθώς και της µεταγευµατικής γλυκόζης. Αν και η σιταγλιπτίνη είναι ένας ισχυρός και υψηλά εκλεκτικός αναστολέας του ενζύµου DPP-4, δεν αναστέλλει τα στενά σχετιζόµενα ένζυµα DPP-8 ή DPP-9. Η αναστολή του DPP-8 ή του DPP-9, αλλά όχι του DPP-4, συνδέεται µε τοξικότητα σε προκλινικά µοντέλα ζώων και µε τροποποίηση της ανοσολογικής λειτουργίας in vitro. ιεξήχθησαν δύο µελέτες για να εκτιµηθεί η αποτελεσµατικότητα και η ασφάλεια του Januvia ως µονοθεραπεία. Η θεραπεία µε σιταγλιπτίνη, στα 100 mg επέφερε σηµαντικές βελτιώσεις στην HbA 1c (-0,60 % και -0,79 % µεταβολή σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο στις µελέτες των 18 και των 24 εβδοµάδων αντίστοιχα, µε αρχική τιµή HbA 1c περίπου 8 % και στις δύο µελέτες ), στη γλυκόζη πλάσµατος νηστείας (FPG) και στη γλυκόζη 2 ώρες µετά από γεύµα (PPG), σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο. Οι ασθενείς, στους οποίους ο χρόνος από τη διάγνωση διαβήτη ήταν µικρότερος (< 3 έτη) ή οι οποίοι είχαν υψηλότερη βασική τιµή HbA 1c είχαν µεγαλύτερες µειώσεις της HbA 1c. Η βελτίωση της HbA 1c δεν επηρεάστηκε από το φύλο, την ηλικία, τη φυλή, την αρχική τιµή BMI, την παρουσία µεταβολικού συνδρόµου, ή από ένα πρότυπο δείκτη αντοχής στην ινσουλίνη (HOMA-IR). Και στις δύο µελέτες, η σιταγλιπτίνη παρείχε σηµαντική µείωση στη γλυκόζη νηστείας (FPG) σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο (-1.07 mmol/l στην 18 εβδοµάδων µελέτη και mmol/l στην 24 εβδοµάδων µελέτη) στις 3 εβδοµάδες, το πρώτο χρονικό σηµείο που µετρήθηκε η FPG. Η θεραπεία µε Januvia 100 mg ηµερησίως σε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 2, βελτίωσε σηµαντικά τους υποκατάστατους δείκτες (surrogate markers) για τη λειτουργία των β κυττάρων, συµπεριλαµβανοµένων της HOMA-β (Homeostasis Model Assessment-β), του λόγου προϊνσουλίνης προς ινσουλίνη, και των µετρήσεων για την ανταπόκριση των β κυττάρων µέσω της δοκιµασίας ανοχής µε συχνές δειγµατοληψίες µετά από γεύµα. Η συχνότητα εµφάνισης υπογλυκαιµίας που παρατηρήθηκε στους ασθενείς που ελάµβαναν Januvia ήταν παρόµοια µε αυτή του εικονικό φάρµακο. To σωµατικό βάρος δεν αυξήθηκε από την αρχική τιµή µε τη θεραπεία µε σιταγλιπτίνη σε καµιά από τις µελέτες, σε σύγκριση µε µια µικρή µείωση στους ασθενείς που ελάµβαναν εικονικό φάρµακο. Σε µία µελέτη σε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 2 και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια (κάθαρση κρεατινίνης < 50 ml/min), ερευνήθηκε η ασφάλεια και ανεκτικότητα µειωµένων δόσεων της σιταγλιπτίνης και ήταν γενικά παρόµοια µε το εικονικό φάρµακο. Επιπρόσθετα, οι µειώσεις της HbA 1c και της FPG µε την σιταγλιπτίνη σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο ήταν γενικά παρόµοιες µε αυτές που παρατηρήθηκαν σε άλλες µελέτες µονοθεραπείας σε ασθενείς µε φυσιολογική νεφρική λειτουργία (βλέπε παράγραφο 5.2). Ο αριθµός των ασθενών µε µέτριου έως σοβαρού βαθµού νεφρική ανεπάρκεια ήταν πολύ µικρός για να επιβεβαιωθεί η ασφαλής χρήση της σιταγλιπτίνης σ αυτή την κατηγορία ασθενών. ιενεργήθηκαν κλινικές µελέτες αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας και ασφάλειας του Januvia σε συνδυασµό µε την µετφορµίνη. Σε µία ελεγχόµενη µε εικονικό φάρµακο µελέτη 24 εβδοµάδων 7

8 της σιταγλιπτίνης 100 mg σε συνδυασµό µε µετφορµίνη, η σιταγλιπτίνη προσέφερε σηµαντικές βελτιώσεις της HbA 1c, (-0.65 % αλλαγή σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο, µε µέση αρχική τιµή HbA 1c περίπου 8 % ), της γλυκόζης νηστείας (FPG) και της µεταγευµατικής γλυκόζης (PPG). Σε µία µελέτη 24 εβδοµάδων ελεγχόµενη µε εικονικό φάρµακο της σιταγλιπτίνης σε συνδυασµό µε πιογλιταζόνη (175 ασθενείς έλαβαν σιταγλιπτίνη, 178 ασθενείς έλαβαν εικονικό φάρµακο), η σιταγλιπτίνη εµφάνισε σηµαντικές βελτιώσεις της HbA 1c, (-0.7 % αλλαγή σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο, µε µέση αρχική τιµή HbA 1c περίπου 8 % ) και της FPG. Σε µελέτες διάρκειας έως 24 εβδοµάδων που συνέκριναν σιταγλιπτίνη 100 mg µε εικονικό φάρµακο, µόνον ή σε συνδυασµό µε µετφορµίνη ή µε ένα παράγοντα PPARγ, αναφέρθηκε υπογλυκαιµία σε 1.2 % των ασθενών που έλαβαν σιταγλιπτίνη και 0.9 % των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρµακο. Σε µία µελέτη σύγκρισης της αποτελεσµατικότητας και της ασφάλειας µετά από προσθήκη του Januvia 100 mg ή της γλιπιζίδης (σουλφονυλουρία) σε ασθενείς µε ανεπαρκή γλυκαιµικό έλεγχο µετά από µονοθεραπεία µε µετφορµίνη, η σιταγλιπτίνη ήταν παρόµοια της γλιπιζίδης στην µείωση της HbA 1c (-0.67 % µέση αλλαγή από τις αρχικές τιµές κατά την εβδοµάδα 52, µε αρχική τιµή της HbA 1c περίπου 7.5 % και στις δύο οµάδες). Η µέση δοσολογία γλιπιζίδης που χρησιµοποιήθηκε στην οµάδα σύγκρισης ήταν 10mg ηµερησίως, ενώ σε περίπου 40 % των ασθενών απαιτήθηκε δόση γλιπιζίδης 5 mg ηµερησίως κατά την διάρκεια της µελέτης. Ωστόσο, περισσότεροι ασθενείς στην οµάδα µε σιταγλιπτίνη διέκοψαν τη θεραπεία λόγω έλλειψης αποτελεσµατικότητας από οτι στην οµάδα µε γλιπιζίδη. Σ αυτή τη µελέτη, ο λόγοςπροϊνσουλίνης προς ινσουλίνη, δείκτης της αποτελεσµατικότητας της σύνθεσης και απελευθέρωσης της ινσουλίνης, βελτιώθηκε µε σιταγλιπτίνη και επιδεινώθηκε µε την θεραπεία µε γλιπιζίδη. Η συχνότητα εµφάνισης υπογλυκαιµίας στην οµάδα της σιταγλιπτίνης (4.9 %) ήταν σηµαντικά χαµηλότερη από αυτήν της οµάδας της γλιπιζίδης (32.0 %). Ασθενείς που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη εµφάνισαν σηµαντική µέση µείωση από την αρχική τιµή στο σωµατικό βάρος σε σύγκριση µε σηµαντική αύξηση βάρους στους ασθενείς στους οποίους είχε χορηγηθεί γλιπιζίδη (-1.5 έναντι +1.1 kg). 5.2 Φαρµακοκινητικές ιδιότητες Απορρόφηση Κατόπιν χορήγησης από το στόµα µίας δόσης 100 mg σε υγιή άτοµα, η σιταγλιπτίνη απορροφήθηκε ταχέως, µε µέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσµα (µέση T max ) που παρουσιάσθηκαν 1 έως 4 ώρες µετά την δόση. Η µέση AUC της σιταγλιπτίνης στο πλάσµα ήταν 8.52 µm.hr, και η C max ήταν 950 nm. Η απόλυτη βιοδιαθεσιµότητα της σιταγλιπτίνης είναι περίπου 87 %. Εφόσον η συγχορήγηση του Januvia µε γεύµα υψηλών λιπαρών δεν είχε επίδραση στην φαρµακοκινητική, το Januvia µπορεί να χορηγηθεί µε ή χωρίς τροφή. Οι συγκεντρώσεις AUC της σιταγλιπτίνης στο πλάσµα αυξήθηκαν κατά δοσοεξαρτώµενο τρόπο. οσοεξαρτώµενη αναλογία δεν τεκµηριώθηκε για την C max και C 24hr (η C max αυξήθηκε περισσότερο από ότι κατά δοσοεξαρτώµενο τρόπο και η C 24hr αυξήθηκε κατά λιγότερο από ότι κατά δοσοεξαρτώµενο τρόπο). Κατανοµή Ο µέσος όγκος κατανοµής σε σταθερή κατάσταση µετά από χορήγηση ενδοφλέβιας εφάπαξ δόσης 100 mg σιταγλιπτίνης σε υγιή άτοµα, είναι περίπου 198 λίτρα. Το κλάσµα της σιταγλιπτίνης που συνδέεται ανάστροφα µε τις πρωτεϊνες του πλάσµατος είναι χαµηλό (38 %). Μεταβολισµός Η σιταγλιπτίνη αποβάλλεται πρωταρχικά αµετάβλητη στα ούρα, και ο µεταβολισµός αποτελεί µια δευτερεύουσα οδό. Περίπου το 79 % της σιταγλιπτίνης αποµακρύνεται αµετάβλητη στα ούρα. Μετά από δόση [ 14 C]σιταγλιπτίνης από το στόµα, περίπου 16 % της ραδιενέργειας αποµακρύνθηκε ως µεταβολίτες της σιταγλιπτίνης. Ανιχνεύθηκαν ίχνη 6 µεταβολιτών που δεν αναµένονται να ενισχύσουν την ανασταλτική δράση της σιταγλιπτίνης επί της DPP-4. Ιn vitro µελέτες έδειξαν ότι το πρωταρχικό ένζυµο που ευθύνεται για τον περιορισµένο µεταβολισµό της σιταγλιπτίνης ήταν το 8

9 CYP3A4, σε µε συµβολή του CYP2C8. Στοιχεία in vitro έδειξαν οτι η σιταγλιπτίνη δεν είναι αναστολέας των ισοενζύµων του CYP, CYP3A4, 2C8, 2C9, 2D6, 1A2, 2C19ή 2B6, και δεν είναι επαγωγέας του CYP3A4 και του CYP1A2. Αποβολή Μετά από χορήγηση δόσης [ 14 C]σιταγλιπτίνης από το στόµα σε υγιή άτοµα, περίπου το 100 % της χορηγούµενης ραδιενέργειας αποµακρύνθηκε στα κόπρανα (13 %) ή στα ούρα (87 %) εντός µιας εβδοµάδας από τη χορήγηση. Ο φαινόµενος τελικός χρόνος ηµίσειας ζωής t 1/2 µετά από δόση σιταγλιπτίνης από το στόµα 100-mg ήταν περίπου 12.4 ώρες. Η σιταγλιπτίνη συσσωρεύεται µόνο ελάχιστα µε τις πολλαπλές δόσεις. Η νεφρική κάθαρση ήταν περίπου 350 ml/min. Η αποβολή της σιταγλιπτίνης γίνεται πρωταρχικά µέσω νεφρικής απέκκρισης και περιλαµβάνει ενεργή σωληναριακή έκκριση. Η σιταγλιπτίνη είναι υπόστρωµα για τον µεταφορέα-3 ανθρώπινων οργανικών ανιόντων (hoat-3), που µπορεί να εµπλέκεται στην νεφρική απέκκριση της σιταγλιπτίνης. Η κλινική συσχέτιση του hoat-3 στην µεταφορά της σιταγλιπτίνης δεν έχει τεκµηριωθεί. Η σιταγλιπτίνη είναι επίσης υπόστρωµα της p-γλυκοπρωτεϊνης, η οποία µπορεί να εµπλέκεται διευκολύνοντας τη νεφρική απέκκριση της σιταγλιπτίνης. Ωστόσο, η κυκλοσπορίνη, ένας αναστολέας της p-γλυκοπρωτεϊνης, δεν µείωσε την νεφρική κάθαρση της σιταγλιπτίνης. Η σιταγλιπτίνη δεν είναι υπόστρωµα του OCT2 ή του OAT1 ή των µεταφορέων PEPT1/2. In vitro, η σιταγλιπτίνη δεν ανέστειλλε το OAT3 (IC50=160µΜ) ή τη µεταφορά µέσω p-γλυκοπρωτεϊνης (έως 250µΜ) σε θεραπευτικές συγκεντρώσεις του πλάσµατος. Σε µία κλινική µελέτη η σιταγλιπτίνη είχε µικρή επίδραση στις συγκεντρώσεις διγοξίνης στο πλάσµα που δεικνύει οτι η σιταγλιπτίνη µπορεί να είναι ήπιος αναστολέας της p-γλυκοπρωτεϊνης. Χαρακτηριστικά σε ασθενείς Η φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης των υγιών ατόµων ήταν γενικά παρόµοια µε αυτή των ασθενών µε διαβήτη τύπου 2. Νεφρική ανεπάρκεια ιενεργήθηκε µία ανοιχτή µελέτη εφάπαξ δόσης για να αξιολογηθεί η φαρµακοκινητική µίας µειωµένης δόσης της σιταγλιπτίνης (50 mg) σε ασθενείς µε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια διαφόρων βαθµών σε σύγκριση µε φυσιολογικούς υγιείς µάρτυρες. Η µελέτη περιελάµβανε ασθενείς µε νεφρική ανεπάρκεια που ταξινοµήθηκαν µε βάση την κάθαρση κρεατινίνης ως ήπια (50 έως < 80 ml/min), µέτρια (30 έως < 50 ml/min), και σοβαρή (< 30 ml/min), όπως επίσης ασθενείς µε νεφροπάθεια τελικού σταδίου σε αιµο διύλιση. Ασθενείς µε ήπια νεφρική ανεπάρκεια δεν εµφάνισαν κλινικά σηµαντική αύξηση στην συγκέντρωση της σιταγλιπτίνης στο πλάσµα, σε σύγκριση µε τους φυσιολογικούς υγιείς µάρτυρες. Παρατηρήθηκε περίπου 2-πλάσια αύξηση στην AUC της σιταγλιπτίνης στο πλάσµα σε ασθενείς µε µέτρια νεφρική ανεπάρκεια και µια 4-πλάσια περίπου αύξηση σε ασθενείς µε σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια και σε ασθενείς µε νεφροπάθεια τελικού σταδίου σε αιµο διύλιση, σε σύγκριση µε τους φυσιολογικούς µάρτυρες. Η σιταγλιπτίνη αποµακρύνθηκε µετρίως µε την αιµο διύλιση (13.5 % για 3- έως 4-ώρες αιµο διύλισης µε έναρξη 4 ώρες µετά τη δόση).. Το Januvia δεν συνιστάται για χορήγηση σε ασθενείς µε µέτριου ή σοβαρού βαθµού νεφρική ανεπάρκεια, συµπεριλαµβανοµένων αυτών µε νεφροπάθεια τελικού σταδίου, επειδή η εµπειρία σ αυτούς τους ασθενείς είναι πολύ περιορισµένη. (βλέπε παράγραφο 4.2). Ηπατική ανεπάρκεια εν απαιτείται προσαρµογή της δόσης του Januvia στους ασθενείς µε ήπια ή µέτρια ηπατική ανεπάρκεια (Child-Pugh score 9). εν υπάρχει κλινική εµπειρία σε ασθενείς µε σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια (Child-Pugh score > 9). Παρόλα αυτά, για το λόγο ότι η σιταγλιπτίνη αποβάλλεται πρωταρχικά από τους νεφρούς, η σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια δεν αναµένεται να επηρεάσει την φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης. Ηλικιωµένοι εν απαιτείται προσαρµογή της δόσης µε βάση την ηλικία. Η ηλικία δεν επηρέασε κλινικά σηµαντικά την φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης, σύµφωνα µε δεδοµένα από φαρµακοκινητική ανάλυση σε 9

10 πληθυσµό µελετών φάσης Ι και φάσης ΙΙ. Ηλικιωµένα άτοµα (65 έως 80 ετών) εµφάνισαν περίπου 19 % υψηλότερες συγκεντρώσεις της σιταγλιπτίνης στο πλάσµα, σε σύγκριση µε νεότερους ασθενείς. Παιδιατρικός πληθυσµός εν έχουν διεξαχθεί µελέτες µε το Januvia σε παιδιατρικούς ασθενείς. Άλλα χαρακτηριστικά ασθενών εν απαιτείται προσαρµογή της δόσης µε βάση τοφύλο, τη φυλή, ή το δείκτη µάζας σώµατος (ΒΜΙ). Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν έχουν κλινικά σηµαντική επίδραση στην φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης, σύµφωνα µε φαρµακοκινητικά δεδοµένα µιας µικτής ανάλυσης µελέτης φάσης Ι και δεδοµένα από φαρµακοκινητική ανάλυση σε πληθυσµό µελετών φάσης Ι και φάσης ΙΙ. 5.3 Προκλινικά δεδοµένα για την ασφάλεια Νεφρική και ηπατική τοξικότητα παρατηρήθηκε σε τρωκτικά µε συστηµατική έκθεση 58 φορές υψηλότερη από το επίπεδο έκθεσης στον άνθρωπο, ενώ το όριο µη επίδρασης βρέθηκε στις 19 φορές πάνω από το επίπεδο έκθεσης του ανθρώπου. Ανωµαλίες των κοπτήρων οδόντων παρατηρήθηκαν σε αρουραίους σε επίπεδα έκθεσης 67 φορές πάνω από το επίπεδο κλινικής έκθεσης. Το όριο µη επίδρασης γι αυτό το εύρηµα ήταν 58 φορές υψηλότερο, βασισµένο σε µία µελέτη αρουραίων 14 εβδοµάδων. Η σχέση αυτών των ευρηµάτων µε τους ανθρώπους είναι άγνωστη. Παροδικά φυσικά σηµεία σχετιζόµενα µε τη θεραπεία, µερικά από τα οποία συνιστούν νευρική τοξικότητα, όπως αναπνοή µε ανοικτό στόµα, σιελόρροια, λευκωπός αφρώδης έµετος, αταξία, τρόµος, µειωµένη δραστηριότητα και/ή κυρτή στάση παρατηρήθηκαν σε σκύλους σε επίπεδα έκθεσης περίπου 23 φορές υψηλότερα από το επίπεδο κλινικής έκθεσης. Επιπρόσθετα, πολύ ελαφρά έως ελαφρά εκφύλιση των σκελετικών µυών παρατηρήθηκε επίσης ιστολογικά σε δόσεις οι οποίες προκάλεσαν συστηµατική έκθεση σε επίπεδα 23 φορές υψηλότερα από το επίπεδο της ανθρώπινης έκθεσης. Το όριο µη επίδρασης γι αυτά τα ευρήµατα βρέθηκε σε έκθεση 6 φορές υψηλότερη από το επίπεδο της κλινικής έκθεσης. Η σιταγλιπτίνη δεν έχει δειχθεί να είναι γενοτοξική σε προκλινικές µελέτες. Η σιταγλιπτίνη δεν ήταν καρκινογόνος σε ποντίκια. Σε αρουραίους, υπήρξε µία αυξηµένη παρουσία ηπατικών αδενωµάτων και καρκινωµάτων σε επίπεδα συστηµατικής έκθεσης 58 φορές του επιπέδου της ανθρώπινης έκθεσης. Από τη στιγµή που η ηπατοτοξικότητα έχει φανεί να σχετίζεται µε επαγωγή της ηπατικής νεοπλασίας σε αρουραίους, αυτή η αυξηµένη επίπτωση ηπατικών όγκων σε αρουραίους ήταν δευτερογενής της χρόνιας ηπατικής τοξικότητας σε αυτήν την υψηλή δόση. Εξαιτίας του υψηλού ορίου ασφάλειας (19 φορές υψηλότερα από το επίπεδο µη επίδρασης), αυτές οι νεοπλασµατικές αλλοιώσεις δεν θεωρείται οτι σχετίζονται µε αντίστοιχη κατάσταση σε ανθρώπους. εν παρατηρήθηκαν ανεπιθύµητες ενέργειες επί της γονιµότητας αρσενικών και θηλυκών αρουραίων που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη προ ή κατά τη διάρκεια συνεύρεσης. Σε µία προ-/µεταγεννητική µελέτη ανάπτυξης που πραγµατοποιήθηκε σε αρουραίους, δεν παρουσιάσθηκαν ανεπιθύµητες ενέργειες µε τη σιταγλιπτίνη. Μελέτες τοξικότητας της αναπαραγωγικής ικανότητας έδειξαν µία ελαφρά σχετιζόµενη µε τη θεραπεία αυξηµένη επίπτωση, δυσµορφιών των πλευρών του εµβρύου (απούσες, υποπλαστικές και κυµατοειδείς πλευρές) σε απόγονους αρουραίων σε επίπεδα συστηµατικής έκθεσης 29 φορές πάνω από τα επίπεδα της έκθεσης στον άνθρωπο. Τοξικότητα στην έγκυο σε µελέτη κονίκλων παρουσιάσθηκε σε επίπεδα 29 φορές υψηλότερα από τα επίπεδα της έκθεσης στον άνθρωπο. Εξαιτίας των υψηλών ορίων ασφάλειας, αυτά τα ευρήµατα δεν υποδηλώνουν σχετιζόµενο κίνδυνο για την ανθρώπινη αναπαραγωγική ικανότητα. Η σιταγλιπτίνη απεκκρίνεται σε σηµαντικές ποσότητες στο γάλα θηλαζόντων αρουραίων (σχέση γάλακτος/πλάσµα: 4:1). 6. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 6.1 Κατάλογος εκδόχων 10

11 Πυρήνας δισκίου: µικροκρυσταλλική κυτταρίνη (E460) άνυδρο, υδρογονο φωσφορικό ασβέστιον (Ε341) καρµελλόζη νατριούχος διασταυρούµενη(ε468) µαγνήσιο στεατικό(e470b) νάτριο στεατυλοφουµαρικό Επικάλυψη µε λεπτό υµένιο: πολυβινυλαλκοόλη πολυαιθυλενογλυκόλη 3350 τάλκης (E553b) τιτανίου διοξείδιο (E171) ερυθρό οξείδιο σιδήρου (E172) κίτρινο οξείδιο σιδήρου (E172) 6.2 Ασυµβατότητες εν εφαρµόζεται 6.3 ιάρκεια ζωής 3 χρόνια 6.4 Ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά την φύλαξη του προϊόντος εν υπάρχουν ειδικές οδηγίες διατήρησης για το προϊόν αυτό. 6.5 Φύση και συστατικά του περιέκτη Αδιαφανείς κυψέλες (PVC/PE/PVDC και αλουµινίου). Συσκευασίες των 14,28,56,84 ή 98 επικαλυµµένων µε λεπτό υµένιο δισκίων και 50 x 1 επικαλυµµένα δισκία σε διάτρητες κυψέλες µονάδων δόσης Μπορεί να µην κυκλοφορούνν όλες οι συσκευασίες 6.6 Ιδιαίτερες προφυλάξεις απόρριψης Κάθε προϊόν που δεν έχει χρησιµοποιηθεί ή υπόλειµµα πρέπει να απορριφθεί σύµφωνα µε τις κατά τόπους ισχύουσες σχετικές διατάξεις. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ Α ΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Merck Sharp & Dohme Ltd. Hertford Road, Hoddesdon Hertfordshire EN11 9BU Ηνωµένο Βασίλειο 8. ΑΡΙΘΜΟΣ(ΟΙ) Α ΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ 9. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ / ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΤΗΣ Α ΕΙΑΣ 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Λεπτοµερή πληροφοριακά στοιχεία για το προϊόν είναι διαθέσιµα στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Φαρµάκων (EMEA) : 11

12 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Januvia 50 mg επικαλυµµένα µε λεπτό υµένιο δισκία 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε δισκίο περιέχει µονοϋδρική φωσφορική σιταγλιπτίνη, ισοδύναµη µε 50 mg σιταγλιπτίνης. Για τον πλήρη κατάλογο των εκδόχων, βλέπε. παράγραφο ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ Επικαλυµµένο µε λεπτό υµένιο δισκίο (δισκίο). Στρογγυλό ανοιχτό µπεζ επικαλυµµένο µε λεπτό υµένιο δισκίο µε την ένδειξη 112 στη µία πλευρά. 4. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις Το Januvia ενδείκνυται σε ασθενείς µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 για τη βελτίωση του γλυκαιµικού ελέγχου σε συνδυασµό µε µετφορµίνη, όταν η δίαιτα και η άσκηση µαζί µε µετφορµίνη δεν παρέχουν επαρκή γλυκαιµικό έλεγχο Για τους ασθενείς µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 για τους οποίους η χρήση ενός αγωνιστή του ενεργοποιηµένου γάµµα υποδοχέα, που επάγει τον πολλαπλασιασµό των υπεροξεισωµάτων (PPARγ) (π.χ. µία θειαζολιδινεδιόνη) είναι κατάλληλη, το Januvia ενδείκνυται σε συνδυασµό µε τον PPARγ αγωνιστή, όταν η δίαιτα και η άσκηση µαζί µε τον PPARγ αγωνιστή µόνο δεν παρέχουν επαρκή γλυκαιµικό έλεγχο. 4.2 οσολογία και τρόπος χορήγησης Η δόση του Januvia είναι 100 mg άπαξ ηµερησίως. Η δοσολογία της µετφορµίνης ή του PPARγ αγωνιστή θα πρέπει να διατηρείται και η σιταγλιπτίνη να συγχορηγείται. Εάν παραληφθεί µία δόση, αυτή θα πρέπει να ληφθεί αµέσως µόλις ο ασθενής το θυµηθεί. εν θα πρέπει να λαµβάνεται διπλή δόση την ίδια ηµέρα. Το Januvia µπορεί να λαµβάνεται µε ή χωρίς τροφή. Ασθενείς µε νεφρική ανεπάρκεια Για ασθενείς µε ήπιου βαθµού νεφρική ανεπάρκεια (κάθαρση κρεατινίνης [CrCl] 50 ml/min, δεν απαιτείται καµία αναπροσαρµογή της δοσολογίας του Januvia. Η εµπειρία από κλινική µελέτη µε το Januvia σε ασθενείς µε µέτριου ή σοβαρού βαθµού νεφρική ανεπάρκεια είναι περιορισµένη. Για το λόγο αυτό, η χρήση του Januvia δεν συνιστάται σ αυτή την κατηγορία ασθενών (βλέπε παράγραφο 5.2). Ασθενείς µε ηπατική ανεπάρκεια Καµία αναπροσαρµογή της δοσολογίας δεν απαιτείται σε ασθενείς µε ήπιου έως µέτριου βαθµού ηπατική ανεπάρκεια. Το Januvia δεν έχει µελετηθεί σε ασθενείς µε σοβαρού βαθµού ηπατική ανεπάρκεια. Ηλικιωµένοι Καµία αναπροσαρµογή της δοσολογίας δεν απαιτείται µε βάση την ηλικία. Υπάρχουν περιορισµένα δεδοµένα ασφαλείας για ασθενείς ηλικίας των 75 ετών και θα πρέπει να χορηγείται µε προσοχή σε 12

13 αυτές τις περιπτώσεις. Παιδιατρικός πληθυσµός Το Januvia δεν συνιστάται για χρήση σε παιδιά κάτω των 18 ετών, λόγω της έλλειψης δεδοµένων για την ασφάλεια και την αποτελεσµατικότητά του 4.3 Αντενδείξεις Υπερευαισθησία στή δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση Γενικά Το Januvia δεν θα πρέπει να χρησιµοποιείται σε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 1 ή για τη θεραπεία της διαβητικής κετοξέωσης. Υπογλυκαιµία Σε κλινικές δοκιµές µε το Januvia ως µονοθεραπεία και µε σιταγλιπτίνη ως συστατικό συνδυασµένης θεραπείας µε µετφορµίνη ή µε πιογλιταζόνη, τα ποσοστά υπογλυκαιµίας που αναφέρθηκαν µε σιταγλιπτίνη ήταν παρόµοια µε αυτά των ασθενών που ελάµβαναν εικονικό φάρµακο. Η χρήση της σιταγλιπτίνης σε συνδυασµό µε φαρµακευτικά προϊόντα που είναι γνωστό ότι προκαλούν υπογλυκαιµία, όπως οι σουλφονυλουρίες ή η ινσουλίνη, δεν έχει µελετηθεί επαρκώς. Νεφρική ανεπάρκεια Επειδή η εµπειρία είναι περιορισµένη, οι ασθενείς µε µέτριου έως σοβαρού βαθµού νεφρική ανεπάρκεια δεν πρέπει να λαµβάνουν θεραπεία µε το Januvia (βλέπε παράγραφο 5.2). 4.5 Αλληλεπιδράσεις µε άλλα φαρµακευτικά προϊόντα και άλλες µορφές αλληλεπίδρασης Επιδράσεις άλλων φαρµακευτικών προϊόντων στη σιταγλιπτίνη Τα κλινικά στοιχεία που αναφέρονται παρακάτω υποστηρίζουν οτι ο κίνδυνος κλινικά σηµαντικών αλληλεπιδράσεων µε την συγχορήγηση φαρµακευτικών προϊόντων είναι µικρός. Μετφορµίνη: Η συγχορήγηση πολλαπλών δόσεων, δύο φορές ηµερησίως, 1000 mg µετφορµίνης µε 50 mg σιταγλιπτίνης δεν τροποποίησε σηµαντικά τη φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης σε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 2 Κυκλοσπορίνη: Μία µελέτη διεξήχθη για την εκτίµηση της επίδρασης της κυκλοσπορίνης, ενός ισχυρού αναστολέα της p-γλυκοπρωτεΐνης, στη φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης. Η συγχορήγηση µίας εφάπαξ από του στόµατος δόσης 100 mg σιταγλιπτίνης και µίας εφάπαξ από του στόµατος δόσης 600 mg κυκλοσπορίνης αύξησε την AUC και τη C max της σιταγλιπτίνης περίπου κατά 29% και 68% αντίστοιχα. Οι µεταβολές αυτές στη φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης δεν θεωρήθηκαν ότι είναι κλινικά σηµαντικές. Η νεφρική κάθαρση της σιταγλιπτίνης δεν µεταβλήθηκε σηµαντικά. Συνεπώς, δεν αναµένονται σηµαντικές αλληλεπιδράσεις µε άλλους αναστολείς της p-γλυκοπρωτεΐνης. Μελέτες in vitro έδειξαν οτι το πρωταρχικό ένζυµο που είναι υπεύθυνο για τον περιορισµένο µεταβολισµό της σιταγλιπτίνης είναι το CYP3A4. µε τη συµβολή του CYP2C8. Σε ασθενείς µε φυσιολογική νεφρική λειτουργία, ο µεταβολισµός, συµπεριλαµβανοµένου αυτού µέσω του CYP3A4, παίζει µόνο ένα µικρό ρόλο στην κάθαρση της σιταγλιπτίνης. Ο µεταβολισµός µπορεί να παίζει έναν πιο σηµαντικό ρόλο στην αποβολή της σιταγλιπτίνης στην κατάσταση σοβαρής νεφρικής ανεπάρκειας ή νεφροπάθειας τελικού σταδίου (ESRD). Γι αυτό το λόγο, είναι δυνατόν ισχυροί CYP3A4 αναστολείς (π.χ. κετοκοναζόλη, ιτρακοναζόλη, ριτοναβίρη, κλαριθροµυκίνη) να µπορούν να αλλάξουν την φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης σε ασθενείς µε σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια ή νεφροπάθεια τελικού σταδίου. Οι επιδράσεις των ισχυρών αναστολέων του CYP3A4 στα πλαίσια της νεφρικής ανεπάρκειας δεν έχουν αξιολογηθεί σε κλινική µελέτη. Μελέτες µεταφοράς in vitro έδειξαν οτι η σιταγλιπτίνη είναι υπόστρωµα της p-γλυκοπρωτεϊνης και του οργανικού ανιονικού µεταφορέα 3 (OAT3). Η µεταφορά της σιταγλιπτίνης µέσω του OAT3 13

14 ανεστάλη in vitro µέσω της προβενεσίδης, µολονότι θεωρείται οτι ο κίνδυνος των κλινικά σηµαντικών αλληλεπιδράσεων είναι µικρός. Ταυτόχρονη χορήγηση των OAT3 αναστολέων δεν έχει αξιολογηθεί in vivo. Επιδράσεις της σιταγλιπτίνης σε άλλα φαρµακευτικά προϊόντα Στοιχεία in vitro υποστηρίζουν οτι η σιταγλιπτίνη δεν αναστέλλει ούτε επάγει τα ισοένζυµα CYP450. Σε κλινικές µελέτες, η σιταγλιπτίνη δεν τροποποίησε σηµαντικά τη φαρµακοκινητική της µετφορµίνης, της γλυβουρίδης, της σιµβαστατίνης, της ροσιγλιταζόνης, της βαρφαρίνης ή των από του στόµατος αντισυλληπτικών, παρέχοντας in vivo τεκµηρίωση για µικρή δυνατότητα πρόκλησης αλληλεπιδράσεων µε υποστρώµατα του CYP3A4, CYP2C8, CYP2C9 και οργανικό κατιονικό µεταφορέα (OCT). Η σιταγλιπτίνη είχε µικρή επίδραση στις συγκεντρώσεις διγοξίνης στο πλάσµα, και µπορεί να είναι ήπιος αναστολέας της p-γλυκοπρωτεϊνης in vivo. ιγοξίνη: Η σιταγλιπτίνη είχε µικρή επίδραση στις συγκεντρώσεις της διγοξίνης στο πλάσµα. Μετά από χορήγηση 0,25 mg διγοξίνης µαζί µε 100 mg του Januvia καθηµερινά επί 10 µέρες, η AUC στο πλάσµα της διγοξίνης αυξήθηκε κατά 11 % κατά µέσο όρο και η C max στο πλάσµα κατά 18 % κατά µέσο όρο. εν συνιστάται αναπροσαρµογή της δοσολογίας της διγοξίνης. Ωστόσο, οι ασθενείς σε κίνδυνο τοξικότητας από τη διγοξίνη πρέπει να παρακολουθούνται όταν η σιταγλιπτίνη και η διγοξίνη χορηγούνται ταυτόχρονα. 4.6 Kύηση και γαλουχία Kύηση εν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τη χρήση του Januvia σε έγκυες γυναίκες. Μελέτες σε ζώα κατέδειξαν τοξικότητα στην αναπαραγωγική ικανότητα σε υψηλές δόσεις (βλέπε παράγραφο 5.3). Ο ενδεχόµενος κίνδυνος για τον άνθρωπο είναι άγνωστος. Λόγω της έλλειψης δεδοµένων σε ανθρώπους, το Januvia δεν πρέπει να χρησιµοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης. Γαλουχία Είναι άγνωστο αν η σιταγλιπτίνη απεκκρίνεται στο ανθρώπινο µητρικό γάλα. Μελέτες σε ζώα κατέδειξαν ότι η σιταγλιπτίνη απεκκρίνεται στο µητρικό γάλα. Το Januvia δεν πρέπει να χρησιµοποιείται κατά τη διάρκεια του θηλασµού. 4.7 Επιδράσεις στην ικανότητα οδήγησης και χειρισµού µηχανών εν πραγµατοποιήθηκαν µελέτες σχετικά µε τις επιδράσεις στην ικανοτητα οδήγησης ή και χειρισµού µηχανών. Ωστόσο, κατά την οδήγηση ή τη χρήση µηχανών, πρέπει να λαµβάνεται υπόψιν οτι έχουν αναφερθεί ζάλη και υπνηλία. 4.8 Ανεπιθύµητες ενέργειες Σε 9 µεγάλες κλινικές µελέτες δοκιµέςέως 2 ετών, πάνω από 2700 ασθενείς έχουν λάβει θεραπεία µε Januvia 100 mg την ηµέρα µόνο ή σε συνδυασµό µε µετφορµίνη, µία σουλφονυλουρία (µε ή χωρίς µετφορµίνη) ή έναν παράγοντα PPARγ. Σε αυτές τις δοκιµέςτο ποσοστό της διακοπής χορήγησης λόγω ανεπιθύµητων ενεργειών που θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο ήταν 0,8 % για τα 100 mg ανά ηµέρα και 1,5 % για τις άλλες θεραπείες. εν αναφέρθηκαν ανεπιθύµητες ενέργειες που να θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο σε ασθενείς που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη και οι οποίες να εµφανίστηκαν σε µεγαλύτερη συχνότητα από αυτήν των ασθενών που ελάµβαναν τη θεραπεία ελέγχου (> 0,2 % και διαφορά > 1 ασθενή). ΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ ΜΕ ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ Σε µία µελέτη 24 εβδοµάδων της σιταγλιπτίνης 100 mg σε συνδυασµό µε µετφορµίνη, η συχνότητα των ανεπιθύµητων ενεργειών που θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο σε ασθενείς που 14

15 ελάµβαναν θεραπεία µε σιταγλιπτίνη /µετφορµίνη σε σύγκριση µε όσους ελάµβαναν εικονικό φάρµακο /µετφορµίνη, ήταν 9,3 % και 10,1 % αντίστοιχα. Ανεπιθύµητες ενέργειες που να θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο σε ασθενείς που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη και οι οποίες να εµφανίστηκαν σε µεγαλύτερη συχνότητα από αυτήν των ασθενών που ελάµβαναν τη θεραπεία εικονικού φαρµάκου(> 0,2 % και διαφορά > 1 ασθενή) είναι οι παρακάτω: Η συχνότητα εµφάνισης των ανεπιθύµητων ενεργειών έχει ορισθεί σύµφωνα µε τα ακόλουθα: πολύ συχνές ( 1/10), συχνές ( 1/100, < 1/10), όχι συχνές ( 1/1,000 < 1/100), σπάνιες ( 1/10,000, < 1/1,000), και πολύ σπάνιες (< 1/10,000). ιαταραχές του Νευρικού Συστήµατος Όχι συχνές: υπνηλία ιαταραχές του γαστρεντερικού συστήµατος Συχνές: ναυτία Όχι συχνές: άλγος άνω κοιλιακής χώρας, διάρροια Ερευνες Όχι συχνές: µειωµένη γλυκόζη αίµατος Σε µία µελέτη διάρκειας 1 έτουςτης σιταγλιπτίνης 100 mg σε συνδυασµό µε µετφορµίνη, η συχνότητα των ανεπιθύµητων ενεργειών που θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο σε ασθενείς που ελάµβαναν θεραπεία µε σιταγλιπτίνη /µετφορµίνη σε σύγκριση µε όσους ελάµβαναν σουλφονυλουρία/µετφορµίνη, ήταν 14,5 % και 30,3 % αντίστοιχα. Σε συγκεντρωτικές µελέτες διάρκειας έως 1 έτους όπου συγκρίνονταν σιταγλιπτίνη /µετφορµίνη µε σουλφονυλουρία/µετφορµίνη, ανεπιθύµητες ενέργειες που να θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο και να εµφανίστηκαν σε ασθενείς που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη 100 mg σε µεγαλύτερη συχνότητα (> 0,2 % και διαφορά > 1 ασθενή) από αυτήν των ασθενών που ελάµβαναν σουλφονυλουρία είναι οι παρακάτω: ιαταραχές του µεταβολισµού και της θρέψης Όχι συχνές: ανορεξία Έρευνες Όχι συχνές: µειωµένο σωµατικό βάρος ΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ ΜΕ ΕΝΑΝ PPARγ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ (πιογλιταζόνη) Σε µία µελέτη 24 εβδοµάδων της σιταγλιπτίνης 100 mg σε συνδυασµό µε πιογλιταζόνη, η επίπτωση των ανεπιθύµητων ενεργειών που θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο σε ασθενείς που ελάµβαναν θεραπεία µε σιταγλιπτίνη/ πιογλιταζόνη σε σύγκριση µε όσους ελάµβαναν εικονικό φάρµακο / πιογλιταζόνη, ήταν 9,1 % και 9,0 % αντίστοιχα. Ανεπιθύµητες ενέργειες που να θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το φάρµακο και να εµφανίστηκαν σε ασθενείς που ελάµβαναν Januvia σε µεγαλύτερη συχνότητα (> 0,2 % και διαφορά > 1 ασθενή) από αυτήν των ασθενών που ελάµβαναν εικονικό φάρµακο είναι οι παρακάτω: ιαταραχές του µεταβολισµού και της θρέψης Συχνές: υπογλυκαιµία ιαταραχές του γαστρεντερικού συστήµατος Συχνές: µετεωρισµός Γενικές διαταραχές Συχνές: περιφερικό οίδηµα Επιπρόσθετα, σε µελέτες µονοθεραπείας διάρκειας έως 24 εβδοµάδων µε µόνο σιταγλιπτίνη100 mg σε σύγκριση µε εικονικό φάρµακο ανεπιθύµητες ενέργειες που να θεωρήθηκαν σχετιζόµενες µε το 15

16 φάρµακο και να αναφέρθηκαν σε ασθενείς που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη, οι οποίες να συνέβησαν σε µεγαλύτερη συχνότητα (> 0,2 % και διαφορά > 1 ασθενή) από αυτόν των ασθενών που ελάµβαναν εικονικό φάρµακο είναι κεφαλαλγία υπογλυκαιµία δυσκοιλιότητα και ζάλη. Επιπλέον των ανεπιθύµητων ενεργειών που σχετίζονται µε το φάρµακο και αναφέρθηκαν παραπάνω, οι ανεπιθύµητες ενέργειες που αναφέρθηκαν, ανεξαρτήτως αιτιολογικής συσχέτισης µε το φάρµακο, παρουσιάσθηκαν τουλάχιστον στο 5 % και πιό συχνά σε ασθενείς που έλαβαν Januvia, περιελάµβαναν λοίµωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήµατος και ρινοφαρυγγίτιδα Αναφέρθηκαν επιπλέον ανεπιθύµητες ενέργειες ανεξαρτήτως αιτιολογικής συσχέτισης µε το φάρµακο, που εµφανίσθηκαν συχνότερα σε ασθενείς που ελάµβαναν θεραπεία µε Januvia (δεν έφθασαν τα επίπεδα του 5 %, αλλά εµφανίσθηκαν µε συχνότητα > 0.5 % µεγαλύτερη µε το Januvia από ότι µε τηνοµάδα ελέγχου) και περιελάµβαναν οστεοαρθρίτιδα και πόνο στα άκρα. Κατά τη διενέργεια των κλινικών µελετών, παρατηρήθηκε µία µικρή αύξηση του αριθµού των λευκοκυττάρων (περίπου 200 κύτταρα/ml διαφορά στον αριθµό των λευκοκυττάρων έναντι του εικονικού φαρµάκου, µε µέση βασική τιµή λευκοκυττάρων περίπου 6600 κύτταρα/ml), λόγω αύξησης των ουδετεροφίλων. Η παρατήρηση αυτή διαπιστώθηκε στις περισσότερες αλλά όχι σε όλες τις µελέτες. Αυτή η µεταβολή στις εργαστηριακές παραµέτρους δεν θεωρείται ότι είναι κλινικά σχετιζόµενη. εν παρατηρήθηκαν κλινικά σηµαντικές µεταβολές στα ζωτικά σηµεία ή στο ηλεκτροκαρδιογράφηµα (ΗΚΓ), (συµπεριλαµβανοµένου του διαστήµατος QTc), κατά τη θεραπεία µε Januvia. 4.9 Υπερδοσολογία Κατά τη διάρκεια ελεγχόµενων κλινικών δοκιµώνσε υγιήε, άτοµα εφάπαξ δόσεις έως και 800 mg σιταγλιπτίνης, ήταν γενικά καλά ανεκτές. Μικρές αυξήσεις του QTc, που δεν θεωρήθηκαν κλινικά σχετιζόµενες, παρατηρήθηκαν σε µία µελέτη στη δόση των 800 mg σιταγλιπτίνης. εν υπάρχει εµπειρία σε ανθρώπους µε δόσεις πάνω από 800 mg. Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, είναι λογικό να εφαρµόσει κανείς τα συνήθη υποστηρικτικά µέτρα, όπως π.χ. αποµάκρυνση του µη απορροφηµένου υλικού από τη γαστρεντερική οδό, χρησιµοποίηση κλινικής παρακολούθησης (συµπεριλαµβανοµένης της λήψης ηλεκτροκαρδιογραφήµατος) και εφαρµογή υποστηρικτικής θεραπείας εάν απαιτείται. Η σιταγλιπτίνη είναι µετρίως διηθήσιµη. Σε κλινικές µελέτες, περίπου το 13,5 % της δόσης αποµακρύνθηκε σε µία συνεδρία αιµο διύλισης διάρκειας 3 έως 4 ωρών. Εάν κριθεί κλινικά κατάλληλο µπορεί να εξετασθεί το ενδεχόµενο παράτασης της αιµο διύλισης. εν είναι γνωστό αν η σιταγλιπτίνη είναι διηθήσιµη µέσω περιτοναϊκής διύλισης. 5. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ 5.1 Φαρµακοδυναµικές ιδιότητες Φαρµακοθεραπευτικήκατηγορία: αναστολέας DPP-4, κωδικός ATC: A10BH01. Το Januvia είναι µέλος µιας κατηγορίας από του στόµατος αντι-υπεργλυκαιµικών φαρµάκων, που ονοµάζονται αναστολείς της διπεπτιδυλικής πεπτιδάσης-4 (DPP-4). Η βελτίωση του γλυκαιµικού ελέγχου που παρατηρείται µε αυτό τον παράγοντα µπορεί να επιτυγχάνεται µέσω της αύξησης των επιπέδων των ενεργών ορµονών που ονοµάζονται ινκρετίνες. Οι ινκρετίνες, περιλαµβανοµένου του πεπτιδίου-1 του παρόµοιου µε τη γλυκαγόνη (GLP-1) και του εξαρτώµενου από τη γλυκόζη ινσουλινοτρόπου πεπτιδίου (GIP), απελευθερώνονται από το έντερο κατά τη διάρκεια της ηµέρας και τα επίπεδά τους αυξάνονται ως απάντηση σε ένα γεύµα. Οι ινκρετίνες είναι µέρος ενός ενδογενούς συστήµατος που εµπλέκεται στη φυσιολογική ρύθµιση της οµοιόστασης της γλυκόζης. Όταν οι συγκεντρώσεις της γλυκόζης στο αίµα είναι φυσιολογικές ή αυξηµένες τα GLP-1 και GIP αυξάνουν 16

17 τη σύνθεση και την απελευθέρωση της ινσουλίνης από τα βήτα κύτταρα του παγκρέατος µέσω ενδοκυττάριων οδών σηµατοδότησης, στις οποίες εµπλέκεται το κυκλικό AMP. Η θεραπεία µε GLP-1 ή µε αναστολείς της DPP-4 σε πρότυπα ζώων µε διαβήτη τύπου 2, έδειξε να βελτιώνει την απόκριση των βήτα κυττάρων στη γλυκόζη και να διεγείρει τη βιοσύνθεση και απελευθέρωση της ινσουλίνης. Με τα υψηλότερα επίπεδα ινσουλίνης ενισχύεται η πρόσληψη της γλυκόζης από τους ιστούς. Επιπρόσθετα, το GLP-1 µειώνει την έκκριση της γλυκαγόνης από τα άλφα κύτταρα του παγκρέατος. Οι µειωµένες συγκεντρώσεις γλυκαγόνης µαζί µε τα αυξηµένα επίπεδα ινσουλίνης, οδηγούν σε µειωµένη ηπατική παραγωγή γλυκόζης, που έχει ως αποτέλεσµα µείωση των επιπέδων γλυκόζης του αίµατος. Όταν τα επίπεδα της γλυκόζης είναι χαµηλά, δεν παρατηρείται διέγερση προς απελευθέρωσηινσουλίνης ούτε καταστολή της έκκρισης της γλυκαγόνης µέσω του GLP-1. Το GLP-1 δεν επηρεάζει τη φυσιολογική απόκριση της γλυκαγόνης σε υπογλυκαιµία. Η δραστηριότητα των GLP-1 και GIP περιορίζεται από τη δράση του ενζύµου DPP-4, το οποίο υδρολύει ταχέως τις ινκρετίνες παράγοντας αδρανή προϊόντα. Η σιταγλιπτίνη προλαµβάνει την υδρόλυση των ινκρετινών από το DPP-4, αυξάνοντας έτσι τις συγκεντρώσεις στο πλάσµα των δραστικών µορφών των GLP-1 και GIP. Αυξάνοντας τα επίπεδα των ενεργών ινκρετινών, η σιταγλιπτίνη αυξάνει την απελευθέρωση της ινσουλίνης και µειώνει τα επίπεδα της γλυκαγόνης µε ένα γλυκοζο-εξαρτώµενο τρόπο. Σε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 2 µε υπεργλυκαιµία, οι αλλαγές αυτές στα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκαγόνης οδηγούν σε µειωµένες συγκεντρώσεις της αιµοσφαιρίνης A 1c (HbA 1c ), της γλυκόζης νηστείας, καθώς και της µεταγευµατικής γλυκόζης. Αν και η σιταγλιπτίνη είναι ένας ισχυρός και υψηλά εκλεκτικός αναστολέας του ενζύµου DPP-4, δεν αναστέλλει τα στενά σχετιζόµενα ένζυµα DPP-8 ή DPP-9. Η αναστολή του DPP-8 ή του DPP-9, αλλά όχι του DPP-4, συνδέεται µε τοξικότητα σε προκλινικά µοντέλα ζώων και µε τροποποίηση της ανοσολογικής λειτουργίας in vitro. ιεξήχθησαν δύο µελέτες για να εκτιµηθεί η αποτελεσµατικότητα και η ασφάλεια του Januvia ως µονοθεραπεία. Η θεραπεία µε σιταγλιπτίνη, στα 100 mg επέφερε σηµαντικές βελτιώσεις στην HbA 1c (-0,60 % και -0,79 % µεταβολή σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο στις µελέτες των 18 και των 24 εβδοµάδων αντίστοιχα, µε αρχική τιµή HbA 1c περίπου 8 % και στις δύο µελέτες ), στη γλυκόζη πλάσµατος νηστείας (FPG) και στη γλυκόζη 2 ώρες µετά από γεύµα (PPG), σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο. Οι ασθενείς, στους οποίους ο χρόνος από τη διάγνωση διαβήτη ήταν µικρότερος (< 3 έτη) ή οι οποίοι είχαν υψηλότερη βασική τιµή HbA 1c είχαν µεγαλύτερες µειώσεις της HbA 1c. Η βελτίωση της HbA 1c δεν επηρεάστηκε από το φύλο, την ηλικία, τη φυλή, την αρχική τιµή BMI, την παρουσία µεταβολικού συνδρόµου, ή από ένα πρότυπο δείκτη αντοχής στην ινσουλίνη (HOMA-IR). Και στις δύο µελέτες, η σιταγλιπτίνη παρείχε σηµαντική µείωση στη γλυκόζη νηστείας (FPG) σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο (-1.07 mmol/l στην 18 εβδοµάδων µελέτη και mmol/l στην 24 εβδοµάδων µελέτη) στις 3 εβδοµάδες, το πρώτο χρονικό σηµείο που µετρήθηκε η FPG. Η θεραπεία µε Januvia 100 mg ηµερησίως σε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 2, βελτίωσε σηµαντικά τους υποκατάστατους δείκτες (surrogate markers) για τη λειτουργία των β κυττάρων, συµπεριλαµβανοµένων της HOMA-β (Homeostasis Model Assessment-β), του λόγου προϊνσουλίνης προς ινσουλίνη, και των µετρήσεων για την ανταπόκριση των β κυττάρων µέσω της δοκιµασίας ανοχής µε συχνές δειγµατοληψίες µετά από γεύµα. Η συχνότητα εµφάνισης υπογλυκαιµίας που παρατηρήθηκε στους ασθενείς που ελάµβαναν Januvia ήταν παρόµοια µε αυτή του εικονικό φάρµακο. To σωµατικό βάρος δεν αυξήθηκε από την αρχική τιµή µε τη θεραπεία µε σιταγλιπτίνη σε καµιά από τις µελέτες, σε σύγκριση µε µια µικρή µείωση στους ασθενείς που ελάµβαναν εικονικό φάρµακο. Σε µία µελέτη σε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 2 και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια (κάθαρση κρεατινίνης < 50 ml/min), ερευνήθηκε η ασφάλεια και ανεκτικότητα µειωµένων δόσεων της σιταγλιπτίνης και ήταν γενικά παρόµοια µε το εικονικό φάρµακο. Επιπρόσθετα, οι µειώσεις της HbA 1c και της FPG µε την σιταγλιπτίνη σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο ήταν γενικά παρόµοιες µε αυτές που παρατηρήθηκαν σε άλλες µελέτες µονοθεραπείας σε ασθενείς µε φυσιολογική νεφρική λειτουργία (βλέπε παράγραφο 5.2). Ο αριθµός των ασθενών µε µέτριου ως σοβαρού βαθµού νεφρική ανεπάρκεια ήταν πολύ µικρός για να επιβεβαιωθεί η ασφαλής χρήση της σιταγλιπτίνης σ αυτή την κατηγορία ασθενών. ιενεργήθηκαν κλινικές µελέτες αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας και ασφάλειας του Januvia σε συνδυασµό µε την µετφορµίνη. Σε µία ελεγχόµενη µε εικονικό φάρµακο µελέτη 24 εβδοµάδων της σιταγλιπτίνης 100 mg σε συνδυασµό µε µετφορµίνη, η σιταγλιπτίνη προσέφερε σηµαντικές βελτιώσεις της HbA 1c, (-0.65 % αλλαγή σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο, µε µέση αρχική τιµή 17

18 HbA 1c περίπου 8 % ), της γλυκόζης νηστείας (FPG) και της µεταγευµατικής γλυκόζης (PPG). Σε µία µελέτη 24 εβδοµάδων ελεγχόµενη µε εικονικό φάρµακο της σιταγλιπτίνης σε συνδυασµό µε πιογλιταζόνη (175 ασθενείς έλαβαν σιταγλιπτίνη, 178 ασθενείς έλαβαν εικονικό φάρµακο), η σιταγλιπτίνη εµφάνισε σηµαντικές βελτιώσεις της HbA 1c, (-0.7 % αλλαγή σε σύγκριση µε το εικονικό φάρµακο, µε µέση αρχική τιµή HbA 1c περίπου 8 % ) και της FPG. Σε µελέτες διάρκειας έως 24 εβδοµάδων που συνέκριναν σιταγλιπτίνη 100 mg µε εικονικό φάρµακο, µόνον ή σε συνδυασµό µε µετφορµίνη ή µε ένα παράγοντα PPARγ, αναφέρθηκε υπογλυκαιµία σε 1.2 % των ασθενών που έλαβαν σιταγλιπτίνη και 0.9 % των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρµακο. Σε µία µελέτη σύγκρισης της αποτελεσµατικότητας και της ασφάλειας µετά από προσθήκη του Januvia 100 mg ή της γλιπιζίδης (σουλφονυλουρία) σε ασθενείς µε ανεπαρκή γλυκαιµικό έλεγχο µετά από µονοθεραπεία µε µετφορµίνη, η σιταγλιπτίνη ήταν παρόµοια της γλιπιζίδης στην µείωση της HbA 1c (-0.67 % µέση αλλαγή από τις αρχικές τιµές κατά την εβδοµάδα 52, µε αρχική τιµή της HbA 1c περίπου 7.5 % και στις δύο οµάδες). Η µέση δοσολογία γλιπιζίδης που χρησιµοποιήθηκε στην οµάδα σύγκρισης ήταν 10mg ηµερησίως, ενώ σε περίπου 40 % των ασθενών απαιτήθηκε δόση γλιπιζίδης 5 mg ηµερησίως κατά την διάρκεια της µελέτης. Ωστόσο, περισσότεροι ασθενείς στην οµάδα µε σιταγλιπτίνη διέκοψαν τη θεραπεία λόγω έλλειψης αποτελεσµατικότητας από οτι στην οµάδα µε γλιπιζίδη. Σ αυτή τη µελέτη, ο λόγοςπροϊνσουλίνης προς ινσουλίνη, δείκτης της αποτελεσµατικότητας της σύνθεσης και απελευθέρωσης της ινσουλίνης, βελτιώθηκε µε σιταγλιπτίνη και επιδεινώθηκε µε την θεραπεία µε γλιπιζίδη. Η συχνότητα εµφάνισης υπογλυκαιµίας στην οµάδα της σιταγλιπτίνης (4.9 %) ήταν σηµαντικά χαµηλότερη από αυτήν της οµάδας της γλιπιζίδης (32.0 %). Ασθενείς που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη εµφάνισαν σηµαντική µέση µείωση από την αρχική τιµή στο σωµατικό βάρος σε σύγκριση µε σηµαντική αύξηση βάρους στους ασθενείς στους οποίους είχε χορηγηθεί γλιπιζίδη (-1.5 έναντι +1.1 kg). 5.2 Φαρµακοκινητικές ιδιότητες Απορρόφηση Κατόπιν χορήγησης από το στόµα µίας δόσης 100 mg σε υγιή άτοµα, η σιταγλιπτίνη απορροφήθηκε ταχέως, µε µέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσµα (µέση T max ) που παρουσιάσθηκαν 1 έως 4 ώρες µετά την δόση. Η µέση AUC της σιταγλιπτίνης στο πλάσµα ήταν 8.52 µm.hr, και η C max ήταν 950 nm. Η απόλυτη βιοδιαθεσιµότητα της σιταγλιπτίνης είναι περίπου 87 %. Εφόσον η συγχορήγηση του Januvia µε γεύµα υψηλών λιπαρών δεν είχε επίδραση στην φαρµακοκινητική, το Januvia µπορεί να χορηγηθεί µε ή χωρίς τροφή. Οι συγκεντρώσεις AUC της σιταγλιπτίνης στο πλάσµα αυξήθηκαν κατά δοσοεξαρτώµενο τρόπο. οσοεξαρτώµενη αναλογία δεν τεκµηριώθηκε για την C max και C 24hr (η C max αυξήθηκε περισσότερο από ότι κατά δοσοεξαρτώµενο τρόπο και η C 24hr αυξήθηκε κατά λιγότερο από ότι κατά δοσοεξαρτώµενο τρόπο). Κατανοµή Ο µέσος όγκος κατανοµής σε σταθερή κατάσταση µετά από χορήγηση ενδοφλέβιας εφάπαξ δόσης 100 mg σιταγλιπτίνης σε υγιή άτοµα, είναι περίπου 198 λίτρα. Το κλάσµα της σιταγλιπτίνης που συνδέεται ανάστροφα µε τις πρωτεϊνες του πλάσµατος είναι χαµηλό (38 %). Μεταβολισµός Η σιταγλιπτίνη αποβάλλεται πρωταρχικά αµετάβλητη στα ούρα, και ο µεταβολισµός αποτελεί µια δευτερεύουσα οδό. Περίπου το 79 % της σιταγλιπτίνης αποµακρύνεται αµετάβλητη στα ούρα. Μετά από δόση [ 14 C]σιταγλιπτίνης από το στόµα, περίπου 16 % της ραδιενέργειας αποµακρύνθηκε ως µεταβολίτες της σιταγλιπτίνης. Ανιχνεύθηκαν ίχνη 6 µεταβολιτών που δεν αναµένονται να ενισχύσουν την ανασταλτική δράση της σιταγλιπτίνης επί της DPP-4. Ιn vitro µελέτες έδειξαν ότι το πρωταρχικό ένζυµο που ευθύνεται για τον περιορισµένο µεταβολισµό της σιταγλιπτίνης ήταν το CYP3A4, σε µε συµβολή του CYP2C8. Στοιχεία in vitro έδειξαν οτι η σιταγλιπτίνη δεν είναι αναστολέας των ισοενζύµων του CYP, CYP3A4, 18

19 2C8, 2C9, 2D6, 1A2, 2C19ή 2B6, και δεν είναι επαγωγέας του CYP3A4 και του CYP1A2. Αποβολή Μετά από χορήγηση δόσης [ 14 C]σιταγλιπτίνης από το στόµα σε υγιή άτοµα, περίπου το 100 % της χορηγούµενης ραδιενέργειας αποµακρύνθηκε στα κόπρανα (13 %) ή στα ούρα (87 %) εντός µιας εβδοµάδας από τη χορήγηση. Ο φαινόµενος τελικός χρόνος ηµίσειας ζωής t 1/2 µετά από δόση σιταγλιπτίνης από το στόµα 100-mg ήταν περίπου 12.4 ώρες. Η σιταγλιπτίνη συσσωρεύεται µόνο ελάχιστα µε τις πολλαπλές δόσεις. Η νεφρική κάθαρση ήταν περίπου 350 ml/min. Η αποβολή της σιταγλιπτίνης γίνεται πρωταρχικά µέσω νεφρικής απέκκρισης και περιλαµβάνει ενεργή σωληναριακή έκκριση. Η σιταγλιπτίνη είναι υπόστρωµα για τον µεταφορέα-3 ανθρώπινων οργανικών ανιόντων (hoat-3), που µπορεί να εµπλέκεται στην νεφρική απέκκριση της σιταγλιπτίνης. Η κλινική συσχέτιση του hoat-3 στην µεταφορά της σιταγλιπτίνης δεν έχει τεκµηριωθεί. Η σιταγλιπτίνη είναι επίσης υπόστρωµα της p-γλυκοπρωτεϊνης, η οποία µπορεί να εµπλέκεται διευκολύνοντας τη νεφρική απέκκριση της σιταγλιπτίνης. Ωστόσο, η κυκλοσπορίνη, ένας αναστολέας της p-γλυκοπρωτεϊνης, δεν µείωσε την νεφρική κάθαρση της σιταγλιπτίνης. Η σιταγλιπτίνη δεν είναι υπόστρωµα του OCT2 ή του OAT1 ή των µεταφορέων PEPT1/2. In vitro, η σιταγλιπτίνη δεν ανέστειλλε το OAT3 (IC50=160µΜ) ή τη µεταφορά µέσω p-γλυκοπρωτεϊνης (έως 250µΜ) σε θεραπευτικές συγκεντρώσεις του πλάσµατος. Σε µία κλινική µελέτη η σιταγλιπτίνη είχε µικρή επίδραση στις συγκεντρώσεις διγοξίνης στο πλάσµα που δεικνύει οτι η σιταγλιπτίνη µπορεί να είναι ήπιος αναστολέας της p-γλυκοπρωτεϊνης. Χαρακτηριστικά σε ασθενείς Η φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης των υγιών ατόµων ήταν γενικά παρόµοια µε αυτή των ασθενών µε διαβήτη τύπου 2. Νεφρική ανεπάρκεια ιενεργήθηκε µία ανοιχτή µελέτη εφάπαξ δόσης για να αξιολογηθεί η φαρµακοκινητική µίας µειωµένης δόσης της σιταγλιπτίνης (50 mg) σε ασθενείς µε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια διαφόρων βαθµών σε σύγκριση µε φυσιολογικούς υγιείς µάρτυρες. Η µελέτη περιελάµβανε ασθενείς µε νεφρική ανεπάρκεια που ταξινοµήθηκαν µε βάση την κάθαρση κρεατινίνης ως ήπια (50 έως < 80 ml/min), µέτρια (30 έως < 50 ml/min), και σοβαρή (< 30 ml/min), όπως επίσης ασθενείς µε νεφροπάθεια τελικού σταδίου σε αιµο διύλιση. Ασθενείς µε ήπια νεφρική ανεπάρκεια δεν εµφάνισαν κλινικά σηµαντική αύξηση στην συγκέντρωση της σιταγλιπτίνης στο πλάσµα, σε σύγκριση µε τους φυσιολογικούς υγιείς µάρτυρες. Παρατηρήθηκε περίπου 2-πλάσια αύξηση στην AUC της σιταγλιπτίνης στο πλάσµα σε ασθενείς µε µέτρια νεφρική ανεπάρκεια και µια 4-πλάσια περίπου αύξηση σε ασθενείς µε σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια και σε ασθενείς µε νεφροπάθεια τελικού σταδίου σε αιµο διύλιση, σε σύγκριση µε τους φυσιολογικούς µάρτυρες. Η σιταγλιπτίνη αποµακρύνθηκε µετρίως µε την αιµο διύλιση (13.5 % για 3- έως 4-ώρες αιµο διύλισης µε έναρξη 4 ώρες µετά τη δόση).. Το Januvia δεν συνιστάται για χορήγηση σε ασθενείς µε µέτριου ή σοβαρού βαθµού νεφρική ανεπάρκεια, συµπεριλαµβανοµένων αυτών µε νεφροπάθεια τελικού σταδίου, επειδή η εµπειρία σ αυτούς τους ασθενείς είναι πολύ περιορισµένη. (βλέπε παράγραφο 4.2). Ηπατική ανεπάρκεια εν απαιτείται προσαρµογή της δόσης του Januvia στους ασθενείς µε ήπια ή µέτρια ηπατική ανεπάρκεια (Child-Pugh score 9). εν υπάρχει κλινική εµπειρία σε ασθενείς µε σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια (Child-Pugh score > 9). Παρόλα αυτά, για το λόγο ότι η σιταγλιπτίνη αποβάλλεται πρωταρχικά από τους νεφρούς, η σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια δεν αναµένεται να επηρεάσει την φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης. Ηλικιωµένοι εν απαιτείται προσαρµογή της δόσης µε βάση την ηλικία. Η ηλικία δεν επηρέασε κλινικά σηµαντικά την φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης, σύµφωνα µε δεδοµένα από φαρµακοκινητική ανάλυση σε πληθυσµό µελετών φάσης Ι και φάσης ΙΙ. Ηλικιωµένα άτοµα (65 έως 80 ετών) εµφάνισαν περίπου 19 % υψηλότερες συγκεντρώσεις της σιταγλιπτίνης στο πλάσµα, σε σύγκριση µε νεότερους ασθενείς. 19

20 Παιδιατρικός πληθυσµός εν έχουν διεξαχθεί µελέτες µε το Januvia σε παιδιατρικούς ασθενείς. Άλλα χαρακτηριστικά ασθενών εν απαιτείται προσαρµογή της δόσης µε βάση τοφύλο, τη φυλή, ή το δείκτη µάζας σώµατος (ΒΜΙ). Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν έχουν κλινικά σηµαντική επίδραση στην φαρµακοκινητική της σιταγλιπτίνης, σύµφωνα µε φαρµακοκινητικά δεδοµένα µιας µικτής ανάλυσης µελέτης φάσης Ι και δεδοµένα από φαρµακοκινητική ανάλυση σε πληθυσµό µελετών φάσης Ι και φάσης ΙΙ. 5.3 Προκλινικά δεδοµένα για την ασφάλεια Νεφρική και ηπατική τοξικότητα παρατηρήθηκε σε τρωκτικά µε συστηµατική έκθεση 58 φορές υψηλότερη από το επίπεδο έκθεσης στον άνθρωπο, ενώ το όριο µη επίδρασης βρέθηκε στις 19 φορές πάνω από το επίπεδο έκθεσης του ανθρώπου. Ανωµαλίες των κοπτήρων οδόντων παρατηρήθηκαν σε αρουραίους σε επίπεδα έκθεσης 67 φορές πάνω από το επίπεδο κλινικής έκθεσης. Το όριο µη επίδρασης γι αυτό το εύρηµα ήταν 58 φορές υψηλότερο, βασισµένο σε µία µελέτη αρουραίων 14 εβδοµάδων. Η σχέση αυτών των ευρηµάτων µε τους ανθρώπους είναι άγνωστη. Παροδικά φυσικά σηµεία σχετιζόµενα µε τη θεραπεία, µερικά από τα οποία συνιστούν νευρική τοξικότητα, όπως αναπνοή µε ανοικτό στόµα, σιελόρροια, λευκωπός αφρώδης έµετος, αταξία, τρόµος, µειωµένη δραστηριότητα και/ή κυρτή στάση παρατηρήθηκαν σε σκύλους σε επίπεδα έκθεσης περίπου 23 φορές υψηλότερα από το επίπεδο κλινικής έκθεσης. Επιπρόσθετα, πολύ ελαφρά έως ελαφρά εκφύλιση των σκελετικών µυών παρατηρήθηκε επίσης ιστολογικά σε δόσεις οι οποίες προκάλεσαν συστηµατική έκθεση σε επίπεδα 23 φορές υψηλότερα από το επίπεδο της ανθρώπινης έκθεσης. Το όριο µη επίδρασης γι αυτά τα ευρήµατα βρέθηκε σε έκθεση 6 φορές υψηλότερη από το επίπεδο της κλινικής έκθεσης. Η σιταγλιπτίνη δεν έχει δειχθεί να είναι γενοτοξική σε προκλινικές µελέτες. Η σιταγλιπτίνη δεν ήταν καρκινογόνος σε ποντίκια. Σε αρουραίους, υπήρξε µία αυξηµένη παρουσία ηπατικών αδενωµάτων και καρκινωµάτων σε επίπεδα συστηµατικής έκθεσης 58 φορές του επιπέδου της ανθρώπινης έκθεσης. Από τη στιγµή που η ηπατοτοξικότητα έχει φανεί να σχετίζεται µε επαγωγή της ηπατικής νεοπλασίας σε αρουραίους, αυτή η αυξηµένη επίπτωση ηπατικών όγκων σε αρουραίους ήταν δευτερογενής της χρόνιας ηπατικής τοξικότητας σε αυτήν την υψηλή δόση. Εξαιτίας του υψηλού ορίου ασφάλειας (19 φορές υψηλότερα από το επίπεδο µη επίδρασης), αυτές οι νεοπλασµατικές αλλοιώσεις δεν θεωρείται οτι σχετίζονται µε αντίστοιχη κατάσταση σε ανθρώπους. εν παρατηρήθηκαν ανεπιθύµητες ενέργειες επί της γονιµότητας αρσενικών και θηλυκών αρουραίων που ελάµβαναν σιταγλιπτίνη προ ή κατά τη διάρκεια συνεύρεσης. Σε µία προ-/µεταγεννητική µελέτη ανάπτυξης που πραγµατοποιήθηκε σε αρουραίους, δεν παρουσιάσθηκαν ανεπιθύµητες ενέργειες µε τη σιταγλιπτίνη. Μελέτες τοξικότητας της αναπαραγωγικής ικανότητας έδειξαν µία ελαφρά σχετιζόµενη µε τη θεραπεία αυξηµένη επίπτωση, δυσµορφιών των πλευρών του εµβρύου (απούσες, υποπλαστικές και κυµατοειδείς πλευρές) σε απόγονους αρουραίων σε επίπεδα συστηµατικής έκθεσης 29 φορές πάνω από τα επίπεδα της έκθεσης στον άνθρωπο. Τοξικότητα στην έγκυο σε µελέτη κονίκλων παρουσιάσθηκε σε επίπεδα 29 φορές υψηλότερα από τα επίπεδα της έκθεσης στον άνθρωπο. Εξαιτίας των υψηλών ορίων ασφάλειας, αυτά τα ευρήµατα δεν υποδηλώνουν σχετιζόµενο κίνδυνο για την ανθρώπινη αναπαραγωγική ικανότητα. Η σιταγλιπτίνη απεκκρίνεται σε σηµαντικές ποσότητες στο γάλα θηλαζόντων αρουραίων (σχέση γάλακτος/πλάσµα: 4:1). 6. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 6.1 Κατάλογος εκδόχων Πυρήνας δισκίου: µικροκρυσταλλική κυτταρίνη (E460) άνυδρο, υδρογονο φωσφορικό ασβέστιον (Ε341) καρµελλόζη νατριούχος διασταυρούµενη(ε468) 20

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Vimpat 50 mg δισκία επικαλυμμένα με λεπτό υμένιο 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Το κάθε επικαλυμμένο με

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΣΠΟΥ ΑΣΤΗΣ: ΦΟΥΣΚΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Eucreas 50 mg/850 mg επικαλυμμένα με λεπτό υμένιο δισκία 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε επικαλυμμένο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΦΙΛΙΑ..!!! Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ

Η ΦΙΛΙΑ..!!!  Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ Η ΦΙΛΙΑ..!!! Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ Σε γενικές γραµµές φιλία είναι η εθελοντική αλληλεξάρτηση ανάµεσα σε δύο άτοµα, µε απώτερο σκοπό να ικανοποιηθούν συναισθηµατικοί στόχοι των εµπλεκοµένων, η οποία είναι πιθανό

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή: ακαδηµαϊκά αδικήµατα και κυρώσεις

Εισαγωγή: ακαδηµαϊκά αδικήµατα και κυρώσεις Εισαγωγή: ακαδηµαϊκά αδικήµατα και κυρώσεις Σύµφωνα µε τον εσωτερικό κανονισµό του Πανεπιστηµίου Κρήτης κυρίαρχα δικαιώµατα των φοιτητών είναι το δικαίωµα στη µάθηση και η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών

Διαβάστε περισσότερα

Αντωνία Αθανασοπούλου

Αντωνία Αθανασοπούλου Πίνακας 1. Μέθοδοι αντιµετώπισης της διάβρωσης (ορύγµατα) Λοφίσκος στην κορυφή του ορύγµατος Ανάχωµα παροχέτευσης Αναβαθµοί Αγωγοί στράγγισης Σπορά / Κάλυψη µε άχυρα Χλοοτάπητας Προσωρινή κάλυψη Οδοντωτή

Διαβάστε περισσότερα

Οι 21 όροι του Λένιν

Οι 21 όροι του Λένιν Οι 21 όροι του Λένιν 1. Όλη η προπαγάνδα και η αναταραχή, πρέπει να φέρουν έναν πραγματικά κομμουνιστικό χαρακτήρα και σύμφωνα με το πρόγραμμα και τις αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Όλα τα όργανα

Διαβάστε περισσότερα

Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης

Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης Αισθηματικές ταινίες Bιογραφικές ταινίες Βωβές ταινίες Δραματικές ταινίες Επιστημονικής φαντασίας Μικρού μήκους Πολιτικές Πολεμικές

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια στις εργασίες κοπής μετάλλων

Ασφάλεια στις εργασίες κοπής μετάλλων Μάθημα 2.1 Ασφάλεια στις εργασίες κοπής μετάλλων 1.1 Εργασίες κοπής με χρήση φλόγας 1.1.1 Φιάλες αερίων Τα μέτρα ασφάλειας, συνδέονται με τη φύση του κάθε αερίου. Υπάρχουν όμως και ορισμένοι γενικοί κανόνες

Διαβάστε περισσότερα

Οι ιοί και οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος στα παιδιά

Οι ιοί και οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος στα παιδιά Οι ιοί και οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος στα παιδιά Θεοφάνης Τσιλιγιάννης Οι ιογενείς λοιμώξεις αποτελούν τη συχνότερη αιτία από την οποία αρρωσταίνουν τα παιδιά και ο άνθρωπος γενικά.

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραστάσεις των φύλων στα παιδικά αναγνώσµατα του νηπιαγωγείου και του δηµοτικού σχολείου

Αναπαραστάσεις των φύλων στα παιδικά αναγνώσµατα του νηπιαγωγείου και του δηµοτικού σχολείου Αναπαραστάσεις των φύλων στα παιδικά αναγνώσµατα του νηπιαγωγείου και του δηµοτικού σχολείου Μαρία Μανώλη 1 Εισαγωγή Χωρίς αµφιβολία, τα σχολείο 1 αποτελεί το πιο θεµελιώδη κοινωνικό θεσµό µετά την οικογένεια,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡ. & ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧ. ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Γ.Ν. ΜΑΚΡΗΣ ΑΘΗΝΑ, 2011 1 Γενικά Εδώ και πολλά χρόνια, οι ανασκαφικές έρευνες δέχονται τη βοήθεια

Διαβάστε περισσότερα

Σαιξπηρικά µοτίβα. Στάθης Λιβαθηνός, σκηνοθέτης, Εθνικό Θέατρο

Σαιξπηρικά µοτίβα. Στάθης Λιβαθηνός, σκηνοθέτης, Εθνικό Θέατρο Σαιξπηρικά µοτίβα Στάθης Λιβαθηνός, σκηνοθέτης, Εθνικό Θέατρο Σηµειώσεις από το Εργαστήριο κατέγραψαν η Ειρήνη Μιχαηλίδου, ο Απόστολος Μπάρλος και η Μαίρη Καλδή Το εργαστήριο «Σαιξπηρικά µοτίβα» έγινε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Κάθε δισκίο παρατεταμένης αποδέσμευσης περιέχει 8 mg ροπινιρόλης (ως υδροχλωρική).

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Κάθε δισκίο παρατεταμένης αποδέσμευσης περιέχει 8 mg ροπινιρόλης (ως υδροχλωρική). ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Requip XL 2 mg δισκία παρατεταμένης αποδέσμευσης. Requip XL 4 mg δισκία παρατεταμένης αποδέσμευσης. Requip XL 8 mg δισκία

Διαβάστε περισσότερα

Φάλουν Ντάφα ιαλέξεις πάνω στον Νόµο του Φο. 1997 ιαλέξεις στις Ηνωµένες Πολιτείες

Φάλουν Ντάφα ιαλέξεις πάνω στον Νόµο του Φο. 1997 ιαλέξεις στις Ηνωµένες Πολιτείες 1 Φάλουν Ντάφα ιαλέξεις πάνω στον Νόµο του Φο 1997 ιαλέξεις στις Ηνωµένες Πολιτείες Λι Χονγκτζί Ελληνική µετάφραση από τα Αγγλικά Ιανουάριος 2008 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ιδάσκοντας τον Φα στη Νέα Υόρκη... 1 ιδάσκοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΑΙΟΥ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΑΙΟΥ Επιθ. Κοιγ. Ερευνών, 103, Γ' 2000, 170-174 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΑΙΟΥ από τον Θεόδωρο Π. Οικονόμου Ζήσης Παπαδημητρίου, 2000, Ο ευρωπαϊκός ρατσισμός. Εισαγωγή στο φυλετικό μίσος: Ιστορική, κοινωνιολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ TOVIAZ 4 mg δισκία παρατεταµένης αποδέσµευσης 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε δισκίο παρατεταµένης

Διαβάστε περισσότερα

KATATAΞH APΘPΩN. 6. Αρχές της προσφοράς και προμήθειας, ανθρώπινων ιστών και/ ή κυττάρων

KATATAΞH APΘPΩN. 6. Αρχές της προσφοράς και προμήθειας, ανθρώπινων ιστών και/ ή κυττάρων Ο ΠΕΡΙ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (ΔΩΡΕΑ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ, ΕΛΕΓΧΟΣ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ, ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΜΗ) ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΙΣΤΩΝ, ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2007 ---------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΟΧΥΜΩΤΗΣ MOD R-430 Παρακαλώ διαβάστε προσεκτικά όλες τις οδηγίες πριν τη χρήση ιάγραµµα ονόµατος και θέσης των κύριων εξαρτηµάτων 1. Έµβολο πίεσης 2. ιαφανές κάλυµµα 3. Φίλτρο αποχυµωτή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε)

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε) ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε) Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε) θεωρούνται ανεξάντλητες. Στην κατηγορία αυτή, ανήκουν ο ήλιος, ο άνεμος, τα ποτάμια, οι οργανικές ύλες όπως το ξύλο και τα απορρίμματα

Διαβάστε περισσότερα

Θεµατικές ενότητες: παρεµβάσεις και ενδεικτικές υποθέσεις. 1. Οικονοµική πολιτική. Παρεµβάσεις οικονοµικού χαρακτήρα

Θεµατικές ενότητες: παρεµβάσεις και ενδεικτικές υποθέσεις. 1. Οικονοµική πολιτική. Παρεµβάσεις οικονοµικού χαρακτήρα Στατιστικά στοιχεία Κατά τη διάρκεια του 2011 ο Συνήγορος δέχθηκε 10.706 νέες αναφορές. Μεταξύ αυτών, εκατοντάδες αναφορές προέρχονται από οµάδες πολιτών - είναι δηλαδή «συλλογικές αναφορές». Η γεωγραφική

Διαβάστε περισσότερα

Ο Στρατηγικός Ρόλος της Αστυνοµίας στις Σύγχρονες Απαιτήσεις της Ελληνικής Κοινωνίας

Ο Στρατηγικός Ρόλος της Αστυνοµίας στις Σύγχρονες Απαιτήσεις της Ελληνικής Κοινωνίας ιάλεξη του Καθηγητή Νίκου Λυγερού στην Ηµερίδα της Πανελλήνιας Οµοσπονδίας Αξιωµατικών Αστυνοµίας Ο Στρατηγικός Ρόλος της Αστυνοµίας στις Σύγχρονες Απαιτήσεις της Ελληνικής Κοινωνίας Αθήνα, 05/12/2008

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 8 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Τις δύο τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα έγιναν σηµαντικές προσπάθειες για την ανάπτυξη του αγροτουρισµού, ως µοχλό για την

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ 1. Ειδικοί σκοποί Στις τέσσερις πρώτες τάξεις του ηµοτικού σχολείου η Γεωγραφία είναι ενταγµένη στο µάθηµα της Μελέτης του Περιβάλλοντος και µετατρέπεται σε αυτοτελές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007

ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Κατά τη συνεδρίαση της 6ης Ιουνίου 2007, το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφάσισε να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς για τις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης

Διαβάστε περισσότερα

Σηµειώσεις στις Εµπορικές Εταιρίες

Σηµειώσεις στις Εµπορικές Εταιρίες Σηµειώσεις στις Εµπορικές Εταιρίες Βιβλίο: «Εµπορικές Εταιρίες» Ν.Κ. Ρόκας Εισαγωγή 1 Η ιδιορρυθµία και η µοναδικότητα του δικαίου των ενώσεων προσώπων στο πλαίσιο του ιδιωτικού δικαίου συνίσταται κυρίως

Διαβάστε περισσότερα

2004-2006: Aύξηση φόρου εισοδήµατος, και µείωση µισθών

2004-2006: Aύξηση φόρου εισοδήµατος, και µείωση µισθών 2004-2006: Aύξηση φόρου εισοδήµατος, και µείωση µισθών Περίληψη Το Υπουργείο Οικονοµικών έχει κατορθώσει να µειώσει τους πραγµατικούς µας µισθούς, συνδυάζοντας την επίδραση των ακολούθων γεγονότων που

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Έννοιες και Μέθοδοι της Οικονομικής Επιστήμης - Οικονομία (< οίκος + νέμω): Διαχείριση των Υποθέσεων ενός Νοικοκυριού - Γενικός Ορισμός: Μια

Βασικές Έννοιες και Μέθοδοι της Οικονομικής Επιστήμης - Οικονομία (< οίκος + νέμω): Διαχείριση των Υποθέσεων ενός Νοικοκυριού - Γενικός Ορισμός: Μια Βασικές Έννοιες και Μέθοδοι της Οικονομικής Επιστήμης - Οικονομία (< οίκος + νέμω): Διαχείριση των Υποθέσεων ενός Νοικοκυριού - Γενικός Ορισμός: Μια οικονομία είναι ένα σύνολο ανθρώπων που αλληλεπιδρούν

Διαβάστε περισσότερα

...ακολουθώντας τη ροή... ένα ημερολόγιο εμψύχωσης

...ακολουθώντας τη ροή... ένα ημερολόγιο εμψύχωσης ...ακολουθώντας τη ροή... ένα ημερολόγιο εμψύχωσης Κυριακή 9 Αυγούστου 2015 Αγαπητό μου ημερολόγιο Δυσκολεύομαι να προσαρμοστώ, από χθες που έχουμε έρθει στη κατασκήνωση ασχολούμαστε με τη γνωριμία με

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ CIALIS 10 mg δισκία επικαλυµµένα µε λεπτό υµένιο. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε δισκίο περιέχει

Διαβάστε περισσότερα

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στο δρόµο για την υιοθέτηση του ευρώ. Παρουσιάσεις στους µαθητές Γυµνασίων / Λυκείων

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στο δρόµο για την υιοθέτηση του ευρώ. Παρουσιάσεις στους µαθητές Γυµνασίων / Λυκείων Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου στο δρόµο για την υιοθέτηση του ευρώ Παρουσιάσεις στους µαθητές Γυµνασίων / Λυκείων Νοέµβριος 2006 1 εριεχόµενα 1. Το χρήµα: λειτουργίες και µορφές του 2. Η Κεντρική Τράπεζα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1: ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΥΨΟΣ ΤΟΥ ΦΙΛΕ 1.1. Ύψος του φιλέ Κεφάλαιο 2: ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ 2.1. Παίκτης µε τεχνητό πόδι

Διαβάστε περισσότερα

Στεκόμαστε αλληλέγγυοι σ όσους, ατομικά ή συλλογικά επανακτούν αυτά που νόμιμα μας κλέβουν οι εξουσιαστές.

Στεκόμαστε αλληλέγγυοι σ όσους, ατομικά ή συλλογικά επανακτούν αυτά που νόμιμα μας κλέβουν οι εξουσιαστές. Εγώ καταληστεύω καθημερινά τον πολίτη αυτής της χώρας. Εγώ τον φέρνω κάθε τέλος του μήνα σε απόγνωση, όταν συνειδητοποιεί ότι δεν θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στις οικονομικές του υποχρεώσεις. Εγώ τον αναγκάζω

Διαβάστε περισσότερα

«Ειρήνη» Σημειώσεις για εκπαιδευτικούς

«Ειρήνη» Σημειώσεις για εκπαιδευτικούς «Ειρήνη» Σημειώσεις για εκπαιδευτικούς Το «Ειρήνη» αποτελεί ένα εκπαιδευτικό υλικό απευθυνόμενο σε παιδιά ηλικίας 5 έως 8 ετών. Περιλαμβάνει: Μια ταινία κινουμένων σχεδίων (διάρκειας 7 λεπτών) Σημειώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΤΩΝΑΣ. 427 π.χ. - 347 π.χ.

ΠΛΑΤΩΝΑΣ. 427 π.χ. - 347 π.χ. ΠΛΑΤΩΝΑΣ 427 π.χ. - 347 π.χ. Έργα Ίωνας, Ευθύφρων, Απολογία, Κρίτων, Φαίδων, Χαρµίδης, Λάχης, Γοργίας, Κρατύλος, Ευθύδηµος, Μένων, Συµπόσιον, Φαίδρος, Πολιτεία, Θεαίτητος, Παρµενίδης, Σοφιστής, Πολιτικός,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΤΙ Η ΡΩΣΙΑ ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ

ΓΙΑΤΙ Η ΡΩΣΙΑ ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΓΙΑΤΙ Η ΡΩΣΙΑ ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ Ι. Ο ρωσικός καπιταλισµός Χτυπητές κοινωνικές διαφορές, µισθολογικές ανισότητες, προνόµια ανάλογα µε το είδος δουλειάς και καταµερισµός εργασίας που καταδικάζει τους

Διαβάστε περισσότερα

Με την ασφάλιση αυτή καλύπτεται ζηµία στα ασφαλισµένα αντικείµενα αµέσως προερχόµενη από πρόσκρουση

Με την ασφάλιση αυτή καλύπτεται ζηµία στα ασφαλισµένα αντικείµενα αµέσως προερχόµενη από πρόσκρουση VICTORIA ΟΙΚΙΑ IDEAL - (όρος 120) Κωδικός όρου: 17.120/1.5.2006 ΕΙ ΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΚΑΛΥΨΕΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟΥ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ Το παρόν ασφαλιστήριο επεκτείνεται ώστε να καλύπτει τον ασφαλισµένο ή λήπτη της

Διαβάστε περισσότερα

Τα 10 µαργαριτάρια για ένα φιλικό σπίτι

Τα 10 µαργαριτάρια για ένα φιλικό σπίτι Τα 10 µαργαριτάρια για ένα φιλικό σπίτι Αν η γάτα σας ζει µονίµως µέσα στο σπίτι, κάνετε το περιβάλλον της ενδιαφέρον, αυξάνοντας τον χώρο µε "µπαλκόνια" σε ψηλά σηµεία και µε ράφια σε διαφορετικά ύψη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΟΣ κ. ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ Θέμα: Θέσεις της ΚΕΕΕ για την ελληνική οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΧΑΝΙΟΥ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΚΩΔΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΥ: 12234

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΧΑΝΙΟΥ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΚΩΔΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΥ: 12234 12234 Ένας δηµόσιος χώρος αποτελεί ένα κύτταρο στο δοµηµένο ιστό της πόλης. Δεν πρέπει µόνο να είναι ευδιάκριτος αλλά και να εντάσσεται πλήρως. Οφείλει να ανασυντάσσει την εικόνα της πόλης η οποία είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1420-1820

ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1420-1820 ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1420-1820 Διαταράξεις της µνήµης στην Ακρόπολη Στην Ακρόπολη των Αθηνών, την άνοιξη του 1936, ο Ζίγκµουντ Φρόυντ διαπίστωνε έκπληκτος ότι η πόλη πράγµατι υπήρχε και ότι

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Σπουδών για το "Νέο Σχολείο"

Πρόγραμμα Σπουδών για το Νέο Σχολείο 2013 Πρόγραμμα Σπουδών για το "Νέο Σχολείο" πεδίο: Πολιτισμός - Αισθητική Παιδεία για την Υποχρεωτική Εκπαίδευση (αρχική πρόταση β') υπεύθυνος πεδίου: Μένης Θεοδωρίδης ΚΕΝΤΡΟ 0 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

ΕΛΤΙΟ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΛΤΙΟ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΛΙΚΟΥ: ΜΕΘΥΛ-ΑΙΘΥΛ-ΚΕΤΟΝΗ/ ΜΕΚ 1. ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΙΝ ΥΝΩΝ Κίνδυνοι για την : ανθρώπινη υγεία Ενδείξεις και : συµπτώµατα Επιδείνωση : προϋπάρχουσας ασθένειας Κίνδυνοι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. 3.1 Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. 3.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 3.1 Εισαγωγή Η Ελληνική Προεδρία πραγµατοποιείται σε µια κρίσιµη, για την Ευρωπαϊκή Ένωση, περίοδο. Μια Ένωση που προετοιµάζει την µεγαλύτερη διεύρυνση στην

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΑΦΡΙΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΝΑΝΣΥ ΣΑΚΚΑ

ΕΛΑΦΡΙΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΝΑΝΣΥ ΣΑΚΚΑ ΘΕΜΑ: ΕΛΑΦΡΙΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΝΑΝΣΥ ΣΑΚΚΑ Ο σίδηρος παρά το γεγονός, ότι αποτελεί υλικό γνωστό ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους, άρχισε να χρησιµοποιείται ευρέως και ουσιαστικά σε αρχιτεκτονικές

Διαβάστε περισσότερα

Ταχ. /νση: Ερµού 23-25 ΠΡΟΣ: Ως Πίνακας Αποδεκτών Ταχ. Κώδικας: 101 84 Αθήνα Τηλέφωνο: 210 32 53 748 210 33 75 360

Ταχ. /νση: Ερµού 23-25 ΠΡΟΣ: Ως Πίνακας Αποδεκτών Ταχ. Κώδικας: 101 84 Αθήνα Τηλέφωνο: 210 32 53 748 210 33 75 360 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 10 Μαρτίου 2005 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Αρ. Πρωτ. 1025108/84/0013 ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Φ.Μ.Α.Π. ΠΟΛ:1047 Ταχ. /νση: Ερµού

Διαβάστε περισσότερα

α. Ιδρύεται σύλλογος µε την επωνυµία Ενιαίος Σύλλογος ιδακτικού Προσωπικού

α. Ιδρύεται σύλλογος µε την επωνυµία Ενιαίος Σύλλογος ιδακτικού Προσωπικού ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΕΝΙΑΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ Ι ΑΚΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ XAΡΟΚΟΠΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ» ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΣΦΡΑΓΙ Α - Ε ΡΑ ΣΚΟΠΟΣ ΜΕΣΑ Άρθρο 1 α. Ιδρύεται σύλλογος µε την

Διαβάστε περισσότερα

στήλη υγιεινολόγων στόματος

στήλη υγιεινολόγων στόματος στήλη υγιεινολόγων στόματος ή μπορεί να οδηγήσει στη γέννηση πρόωρου ελλειποβαρούς μωρού. Εάν πάσχετε από διαβήτη, αναπνευστικές διαταραχές ή οστεοπόρωση, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρείτε υγιή και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σύμφωνα με τα όσα αναλυτικά έχουν περιγραφεί στα προηγούμενα κεφάλαια της παρούσας μελέτης η κατασκευή του τμήματος «Βρύσες Ατσιπόπουλο», του Βόρειου Οδικού

Διαβάστε περισσότερα

Β.Ι.ΛΕΝΙΝ: ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΑΡΞΙΣΜΟ

Β.Ι.ΛΕΝΙΝ: ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΑΡΞΙΣΜΟ Β.Ι.ΛΕΝΙΝ: ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΑΡΞΙΣΜΟ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ Η διδασκαλία του Μαρξ προκαλεί σ' όλο τον πολιτισμένο κόσμο τη μεγαλύτερη εχθρότητα και το μίσος όλης της

Διαβάστε περισσότερα

Ευάγγελος Αυδίκος Η αµηχανία µπροστά στον τοίχο: το Πρόγραµµα και οι κοινότητες των Τσιγγάνων Γεια σας. Εγώ είµαι καινούργιος στη Θεσσαλία οι εκατέρωθέν µου καθήµενοι προϋπήρξαν εµού. Να ξεκινήσω, λοιπόν,

Διαβάστε περισσότερα

Δασικά Οικοσυστήματα και Τεχνικά Έργα

Δασικά Οικοσυστήματα και Τεχνικά Έργα Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Δασικά Οικοσυστήματα και Τεχνικά Έργα Κεφάλαιο

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη *

Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη * Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη * Ωριμάσαμε ως συντεταγμένη δημοκρατική κοινωνία με κοινοβουλευτικούς θεσμούς, περιφερειακή οργάνωση και τοπική αυτοδιοίκηση έως σήψης λίγο πριν την απόλαυση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ Αριθμ. αποφ.:30/2007 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜOY 3/2007 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 25-01-2007 Σήμερα την 25 η του μηνός Ιανουαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη. για τεχνικό πρόγραμμα 2010

Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη. για τεχνικό πρόγραμμα 2010 Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη για τεχνικό πρόγραμμα 2010 Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι Η διοίκηση του Δήμου φέρνει σήμερα προς ψήφιση στο Δημοτικό Συμβούλιο το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου Αμαρουσίου για

Διαβάστε περισσότερα

Κατερίνα Παναγοπούλου: Δημιουργώντας κοινωνικό κεφάλαιο την εποχή της κρίσης

Κατερίνα Παναγοπούλου: Δημιουργώντας κοινωνικό κεφάλαιο την εποχή της κρίσης Κατερίνα Παναγοπούλου Πρέσβυς της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, πρόεδρος του σωματείου γυναικών «Καλλιπάτειρα». Πρώτο βραβείο «Γυναίκα και Αθλητισμός» 2012 για την Ευρώπη. Δημιουργώντας κοινωνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ''ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΟΥ Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΤΟΥΣ'' ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΤΑΛΑΟΥΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Επίσηµη Εφηµερίδα αριθ. C 372 της 09/12/1997 σ. 0005-0013

Επίσηµη Εφηµερίδα αριθ. C 372 της 09/12/1997 σ. 0005-0013 Επίσηµη Εφηµερίδα αριθ. C 372 της 09/12/1997 σ. 0005-0013 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ όσον αφορά τον ορισµό της σχετικής αγοράς για τους σκοπούς του κοινοτικού δικαίου ανταγωνισµού (97/C 372/03) (Κείµενο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΙ, 3-4. Α. Ερωτήσεις ανοικτού τύπου ή ελεύθερης ανάπτυξης

ΙΙ, 3-4. Α. Ερωτήσεις ανοικτού τύπου ή ελεύθερης ανάπτυξης ΙΙ, 3-4 1. Παραδείγµατα ερµηνευτικών ερωτήσεων Α. Ερωτήσεις ανοικτού τύπου ή ελεύθερης ανάπτυξης 1. Τι σήµαινε για τους Αθηναίους η αναγγελία της συντριβής της ναυτικής τους δύναµης στους Αιγός Ποταµούς;

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Η αντίδραση στο άγχος είναι μία φυσιολογική, ζωτική αντίδραση στην απειλή. Το άγχος είναι ένα συναίσθημα δυσθυμίας που προέρχεται από την υποκειμενική

Διαβάστε περισσότερα

Δρ.ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ

Δρ.ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ Δρ.ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ Σκοπος μαθηματος: -ορισμος υγιεινης -αρχες υγιεινης -σκοποι υγιεινης -αποτελεσματα υγιεινης. Ορισμος της Υγιεινης: Υγιεινη είναι η επιστημη που ερευνα και μελετα τα Υγειολογικα

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδοµε τον ακόλουθο νόµο που ψήφισε η Βουλή:

Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδοµε τον ακόλουθο νόµο που ψήφισε η Βουλή: ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ.3084 (ΦΕΚ.318/Α /16-12-2002) Κύρωση της Σύµβασης µεταξύ της Ελληνικής ηµοκρατίας και της ηµοκρατίας της Σλοβενίας για την αποφυγή της διπλής φορολογίας αναφορικά µε τους φόρους εισοδήµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1844. Εξώφυλλο του Συντάγµατος του 1844 (Βιβλιοθήκη Βουλής των

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1844. Εξώφυλλο του Συντάγµατος του 1844 (Βιβλιοθήκη Βουλής των ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1844 Το Σύνταγµα του 1844 αποτελείται από 107 άρθρα, κατανεµηµένα στα εξής δώδεκα µέρη: Περί Θρησκείας, Περί του δηµοσίου δικαίου των Ελλήνων, Περί συντάξεως της πολιτείας, Περί του Βασιλέως,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο σκοπός του Εθνικού Πλαισίου Περιβαλλοντικών Δράσεων είναι να παρέχει μια κοινή πλατφόρμα για τις περιβαλλοντικές δράσεις που αναλαμβάνονται από τις

Διαβάστε περισσότερα

Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές

Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές Στα τελευταία πέντε χρόνια έχουν καταγραφεί αρκετά περιστατικά πτώσης τμημάτων οικοδομών, κυρίως μπαλκονιών από πολυώροφες οικοδομές και είναι πραγματικά θαύμα το

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,»

ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,» ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,» Η γενική Συνδιάσκεψη της ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, που συγκλήθηκε στη Γενεύη από το ιοικητικό

Διαβάστε περισσότερα

Βρήκαμε πολλά φυτά στο δάσος, αλλά και ήλιο, νερό, αέρα, έδαφος!

Βρήκαμε πολλά φυτά στο δάσος, αλλά και ήλιο, νερό, αέρα, έδαφος! Βρήκαμε πολλά φυτά στο δάσος, αλλά και ήλιο, νερό, αέρα, έδαφος! 27 28 3.1 Γνωρίζουμε τα μέρη των φυτών Αναγνώριση των διαφορετικών μερών των φυτών, ανάδειξη του ρόλου τους. Προτεινόμενα μέσα & υλικά:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ TOY ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ SIMBRINZA 10 mg/ml + 2 mg /ml οφθαλμικές σταγόνες, εναιώρημα 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ 1 ml εναιωρήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας

ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Στο Προτεινόμενο Σχέδιο Αξιολόγησης ο ρόλος της Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Ε.Ε.Υ) είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Οι αρμοδιότητες της Ε.Ε.Υ έχουν αναβαθμιστεί ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 45 Χρόνια ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΣΑΒΒΑΪ Η-ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Χρυσ Σµύρνης 3 : Τηλ.: 2107601470 ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β ΤΕΕ 2 ΟΥ ΚΥΚΛΟΥ 2006 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ Α 1. «Η κοινωνική

Διαβάστε περισσότερα

/νση: ΧΑΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Μ. Αλεξάνδρου 49, 66100, ράµα Τηλ&φαξ: +2521021972, κιν.: + 6973585563 www.akademia.gr, e-mail: info@akademia.

/νση: ΧΑΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Μ. Αλεξάνδρου 49, 66100, ράµα Τηλ&φαξ: +2521021972, κιν.: + 6973585563 www.akademia.gr, e-mail: info@akademia. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (Οδηγίες) Α. ΠΕΡΙΛΗΨΗ (25 µονάδες) ιαβάζουµε µια φορά προσεκτικά το κείµενο, κατανοούµε το περιεχόµενό του κι επισηµαίνουµε το θεµατικό του κέντρο. ουλεύουµε ανά παράγραφο. Υπογραµµίζουµε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Tamiflu 30 mg σκληρά καψάκια 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε σκληρό καψάκιο περιέχει oseltamivir phosphate,

Διαβάστε περισσότερα

Ο αθλητισμός εμπνέεται από την ειρήνη. Η ειρήνη εμπνέεται από τον αθλητισμό.

Ο αθλητισμός εμπνέεται από την ειρήνη. Η ειρήνη εμπνέεται από τον αθλητισμό. Ο αθλητισμός εμπνέεται από την ειρήνη. Η ειρήνη εμπνέεται από τον αθλητισμό. Αγαπητοί γονείς και εκπαιδευτικοί, Φανταστείτε την ειρήνη... Αυτή μπορεί να ήταν η σκέψη του βασιλιά Ίφιτου της Ήλιδας όταν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΙΚΗ ΓΡΙΠΗ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΙΚΗ ΓΡΙΠΗ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΙΚΗ ΓΡΙΠΗ Τι είναι η γρίπη; Η γρίπη είναι µια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήµατος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης (A, B και C). Οι ιοί της γρίπης προσβάλλουν

Διαβάστε περισσότερα

Απλές λύσεις για άµεση έξοδο από την κρίση. Μέσα σε λίγες ηµέρες µπορεί να σωθεί η Ελλάδα. Αρκεί να ξυπνήσουν οι Έλληνες και να δουν τι συµβαίνει.

Απλές λύσεις για άµεση έξοδο από την κρίση. Μέσα σε λίγες ηµέρες µπορεί να σωθεί η Ελλάδα. Αρκεί να ξυπνήσουν οι Έλληνες και να δουν τι συµβαίνει. Απλές λύσεις για άµεση έξοδο από την κρίση Μέσα σε λίγες ηµέρες µπορεί να σωθεί η Ελλάδα. Αρκεί να ξυπνήσουν οι Έλληνες και να δουν τι συµβαίνει. Στα χιλιάδες χρόνια της ιστορίας της η Ελλάδα έχει γεµίσει

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα Ελλάδα Συνοπτική Παρουσίαση Η θρησκευτική ελευθερία προστατεύεται από το Σύνταγμα και άλλους νόμους και πολιτικές, με κάποιους περιορισμούς. Γενικώς, η κυβέρνηση σεβάστηκε εμπράκτως τη θρησκευτική ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Το τµήµα Χηµικών Μηχανικών, Παν. Πατρών. Επιτροπή Αξιολόγησης του Προγράµµατος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Το τµήµα Χηµικών Μηχανικών, Παν. Πατρών. Επιτροπή Αξιολόγησης του Προγράµµατος Μεταπτυχιακών Σπουδών ΠΡΟΣ: Το τµήµα Χηµικών Μηχανικών, Παν. Πατρών ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ: Υπουργείο Παιδείας ΑΠΟ: Επιτροπή Αξιολόγησης του Προγράµµατος Μεταπτυχιακών Σπουδών ΘΕΜΑ: Έκθεση Επιτροπής ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17 Σεπτεµβρίου 2004 1.

Διαβάστε περισσότερα

Έχοντας υπόψη: τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 175 παράγραφος 1, την πρόταση της Επιτροπής ( 1 ),

Έχοντας υπόψη: τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 175 παράγραφος 1, την πρόταση της Επιτροπής ( 1 ), L 197/30 EL Επίσηµη Εφηµερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων 21.7.2001 Ο ΗΓΙΑ 2001/42/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 27ης Ιουνίου 2001 σχετικά µε την εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ. 22/1/2012 4:16 μμ 11o Γυμνάσιο Λάρισας Βλαχοδήμου Ευπραξία

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ. 22/1/2012 4:16 μμ 11o Γυμνάσιο Λάρισας Βλαχοδήμου Ευπραξία ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ 1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Παιχνίδι ή εξάρτημα για άθληση ή αναψυχή, που υψώνεται στον αέρα με τη δύναμη τού ανέμου. Αποτελείται από έναν ελαφρύ σκελετό ποικίλου σχήματος, που καλύπτεται με

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ Η ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ Η ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2011-12 i ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ενεργοί πολίτες για τη Μήλο οι θέσεις μας Υποψηφιότητα Αντώνη Καβαλιέρου δημοτικές εκλογές 2010 www.gia-tin-milo.net

ενεργοί πολίτες για τη Μήλο οι θέσεις μας Υποψηφιότητα Αντώνη Καβαλιέρου δημοτικές εκλογές 2010 www.gia-tin-milo.net δημοτικές εκλογές 2010 ενεργοί πολίτες για τη Μήλο οι θέσεις μας Υποψηφιότητα Αντώνη Καβαλιέρου www.gia-tin-milo.net ενεργοί πολίτες για τη Μήλο www.gia-tin-milo.net info@gia-tin-milo.net akavalieros@gia-tin-milo.net

Διαβάστε περισσότερα

Όμιλος Λογοτεχνίας. Δράκογλου Αναστασία, Κιννά Πασχαλίνα

Όμιλος Λογοτεχνίας. Δράκογλου Αναστασία, Κιννά Πασχαλίνα Όμιλος Λογοτεχνίας Δράκογλου Αναστασία, Κιννά Πασχαλίνα Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Σερρών «Κων/νος Καραμανλής» Δράκογλου Αναστασία, adrakogl@yahoo.gr Κιννά Πασχαλίνα, kinpash@yahoo.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟ Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟ Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ιπλωµατική Εργασία ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟ Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κατασκηνωτικές Σκέψεις

Κατασκηνωτικές Σκέψεις Κατασκηνωτικές Σκέψεις Αγαπητοί Γερόλυκοι, Στον καθένα και καθεµία Αρχηγό ξεχωριστά αξίζει ένα µεγάλο µπράβο γιατί για ένα ακόµα καλοκαίρι όπως τα τελευταία 101 χρόνια Λυκόπουλα, Πρόσκοποι, Ανιχνευτές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ. ιπλωµατική Εργασία.

ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ. ιπλωµατική Εργασία. ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ιπλωµατική Εργασία «Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ» του ΤΣΟΛΑΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Επιβλέπων Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ: Την ενέργεια και τα υλικά που οι. ΕΝΖΥΜΑ- ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ:Τα ένζυμα καταλύουν

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ: Την ενέργεια και τα υλικά που οι. ΕΝΖΥΜΑ- ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ:Τα ένζυμα καταλύουν ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ: Την ενέργεια και τα υλικά που οι οργανισμοί εξασφαλίζουν από το περιβάλλον τους συνήθως δεν μπορούν να τα αξιοποιήσουν άμεσα. Η αξιοποίησή τους προϋποθέτει τη μετατροπή

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση της Επιτροπής Κοινωνικής Πρόνοιας της Βουλής των Γερόντων για το. θέµα «Η οικονοµική κρίση, εξάλειψη της φτώχειας και κοινωνικός.

Έκθεση της Επιτροπής Κοινωνικής Πρόνοιας της Βουλής των Γερόντων για το. θέµα «Η οικονοµική κρίση, εξάλειψη της φτώχειας και κοινωνικός. Έκθεση της Επιτροπής Κοινωνικής Πρόνοιας της Βουλής των Γερόντων για το θέµα «Η οικονοµική κρίση, εξάλειψη της φτώχειας και κοινωνικός αποκλεισµός» Παρόντες: Αντώνης Πρωτοπαπάς, πρόεδρος Χριστόφορος Στυλιανού

Διαβάστε περισσότερα

Στις 22 Σεπτεμβρίου 1937, περί την δεκάτην πρωινήν, ο διευθυντής του ξενοδοχείου «Κεντρικόν» στην Κόρινθο χτύπησε την πόρτα του δωματίου όπου την

Στις 22 Σεπτεμβρίου 1937, περί την δεκάτην πρωινήν, ο διευθυντής του ξενοδοχείου «Κεντρικόν» στην Κόρινθο χτύπησε την πόρτα του δωματίου όπου την Ι. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1937, περί την δεκάτην πρωινήν, ο διευθυντής του ξενοδοχείου «Κεντρικόν» στην Κόρινθο χτύπησε την πόρτα του δωματίου όπου την παραμονή είχε καταλύσει ο υφηγητής του πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ Διπλωματική Εργασία Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών του Μαθήµατος. Α Τάξη 1 ου Κύκλου Τ.Ε.Ε. 3 ώρες /εβδοµάδα. Αθήνα, Απρίλιος 2001

Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών του Μαθήµατος. Α Τάξη 1 ου Κύκλου Τ.Ε.Ε. 3 ώρες /εβδοµάδα. Αθήνα, Απρίλιος 2001 Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών του Μαθήµατος Α Τάξη 1 ου Κύκλου Τ.Ε.Ε. 3 ώρες /εβδοµάδα Αθήνα, Απρίλιος 2001 Μάθηµα : «Στοιχεία Κλωστοϋφαντουργίας» Α. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Σκοπός του µαθήµατος

Διαβάστε περισσότερα

Οι Ερασιτεχνικές Ασχολίες

Οι Ερασιτεχνικές Ασχολίες Οι Ερασιτεχνικές Ασχολίες Κάθε Λυκόπουλο, αφού δώσει, την Λυκοπουλική Υπόσχεση του και ανάλογα µε τις προσωπικές του ικανότητες και κλίσεις µπορεί, µετά από ενασχόληση σε ένα η περισσότερα αντικείµενα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Ι ΑΚΤΟΡΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Ι ΑΚΤΟΡΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Ι ΑΚΤΟΡΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Ι ΡΥΣΗ - ΕΠΩΝΥΜΙΑ - Ε ΡΑ Άρθρο 1 α) Ιδρύεται σύλλογος µε την επωνυµία Σύλλογος Υποψηφίων

Διαβάστε περισσότερα

Το ολοκαύτωμα της Κάσου

Το ολοκαύτωμα της Κάσου Το ολοκαύτωμα της Κάσου Το βρίκιον Άρης, 1881 Κολοβός Γεώργιος Ερευνητής Συγγραφέας Πτυχιούχος Διοίκησης Ναυτιλιακών και Μεταφορικών Επιχειρήσεων Ανώτατου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ)

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ) ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ) ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΕΡΩΤΗΣΗ Με τον όρο δικαίωµα εκφράζεται η εξουσία που παρέχεται από το σύστηµα δικαίου. Ποια είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ευρετήριο πινάκων. Ασκήσεις και υπομνήματα

Ευρετήριο πινάκων. Ασκήσεις και υπομνήματα Ευρετήριο πινάκων Ασκήσεις και υπομνήματα Ανάγνωση, για να ταυτιστεί και να προβάλει τα συναισθήματά του Ανακαλύψτε την προέλευση των πιστεύω σας Απαλή μουσική ως φάρμακο για τις εντάσεις και την απογοήτευση

Διαβάστε περισσότερα

«ΣΒΒΕ Eurobank βιοµηχανία 2020: Περιφερειακή ανάπτυξη, καινοτοµία και εξωστρέφεια». Αρχική Τοποθέτηση επί της Εισήγησης

«ΣΒΒΕ Eurobank βιοµηχανία 2020: Περιφερειακή ανάπτυξη, καινοτοµία και εξωστρέφεια». Αρχική Τοποθέτηση επί της Εισήγησης «ΣΒΒΕ Eurobank βιοµηχανία 2020: Περιφερειακή ανάπτυξη, καινοτοµία και εξωστρέφεια». Θεσσαλονίκη 30 Νοεµβρίου 2009 Αρχική Τοποθέτηση επί της Εισήγησης Τάσος Σιδηρόπουλος ιευθυντής Προγραµµάτων της ΑΝΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΣ - ΡΟΣΙΣΜΟΣ

ΦΥΣΙΚΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΣ - ΡΟΣΙΣΜΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια 2 Με τη χρήση συστηµάτων δροσισµού ο στόχος είναι να µειωθεί

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδικό Κάλεσµα για την Προοπτική Δηµιουργίας Αναρχικής Πολιτικής Οργάνωσης

Πανελλαδικό Κάλεσµα για την Προοπτική Δηµιουργίας Αναρχικής Πολιτικής Οργάνωσης Πανελλαδικό Κάλεσµα για την Προοπτική Δηµιουργίας Αναρχικής Πολιτικής Οργάνωσης Πανελλαδικό Κάλεσµα για την Προοπτική Δηµιουργίας Αναρχικής Πολιτικής Οργάνωσης από τις συλλογικότητες Καθοδόν, Κύκλος της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ InductOs 12 mg Σετ προς εµφύτευση. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Ένα φιαλίδιο περιέχει 12mg διβοτερµίνη

Διαβάστε περισσότερα

7. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

7. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ 7. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ 7.1. Περιεχόμενο 1.Κατανόηση Γλώσσας- Ο μαθητής θα κατανοήσει το θέμα που εκφέρεται στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα.

Διαβάστε περισσότερα