Κάθετες συμφωνίες. Έ. Κινινή Επίκ. Καθηγήτρια ΕΚΠΑ

Transcript

1 Κάθετες συμφωνίες Έ. Κινινή Επίκ. Καθηγήτρια ΕΚΠΑ

2 Κάθετες συμφωνίες Συμφωνίες ή εναρμονισμένες πρακτικές μεταξύ επιχειρήσεων καθεμία εκ των οποίων δραστηριοποιείται σε διαφορετικό επίπεδο της αλυσίδας παραγωγής ή διανομής και που αφορούν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα μέρη δύνανται να προμηθεύονται, να πωλούν ή να μεταπωλούν ορισμένα αγαθά ή υπηρεσίες (άρθρ. 1 παρ. 1 α Κανονισμού 330/2010) Κανονισμός 330/2010 Κατευθυντήριες Γραμμές Ευρ. Επιτροπής για τους κάθετους περιορισμούς [ΕΕ 2010/C 130/01]

3 Ο εμπορικός αντιπρόσωπος Γνήσιος και μη γνήσιος Νομοθετικός ορισμός (άρθρ. 1 παρ. 2 π.δ./τος 219/91) «Εμπορικός αντιπρόσωπος είναι εκείνος στον οποίο, υπό την ιδιότητά του ως ανεξάρτητου μεσολαβητή ανατίθεται σε μόνιμη βάση είτε να διαπραγματεύεται για λογαριασμό άλλου προσώπου, το οποίο καλείται «αντιπροσωπευόμενος», την πώληση ή την αγορά εμπορευμάτων, είτε να διαπραγματεύεται και να συνάπτει τις πράξεις αυτές επ ονόματι και για λογαριασμό του αντιπροσωπευόμενου» Ίδιας μεταχείρισης στο δίκαιο του ανταγωνισμού τυγχάνει και ο παραγγελιοδοχικός αντιπρόσωπος, μικτή μορφή μεταξύ εμπορικού αντιπροσώπου και διανομέα Ανακοίνωση της Επιτροπής της εξαιρούσε τις τυπικές συμβάσεις εμπορικής αντιπροσωπείας από την απαγόρευση του άρθρ. 101 παρ. 1 Σημεία των Κατευθυντήριων Γραμμών του 2010 Εφαρμόζονται και σε αντιπροσώπους που διαμεσολαβούν στην αγορά ή πώληση υπηρεσιών (όχι μόνο αγαθών) Διάκριση μεταξύ γνήσιων και μη γνήσιων εμπορικών αντιπροσώπων (βλ. και Προτάσεις Γενικής Εισαγγελέα Kokott στην υπόθ. CEPSA, σημεία 48 επ.) Στις Κατευθυντήριες του 2010 δεν χρησιμοποιείται η ορολογία αυτή

4 Τα κριτήρια: Ενσωμάτωση στην επιχείρηση του εντολέα vs. Ανάληψη κινδύνων Η νομολογία υιοθετεί το κριτήριο της ενσωμάτωσης (ένταξης) του αντιπροσώπου στην επιχείρηση του εντολέα [ΔΕΕ CEPSA, ΓενΔικΕΕ DaimlerChrysler/Επιτροπή] Αμφότεροι πρέπει να αποτελούν ενιαία οικονομική οντότητα, όπως και στην περίπτωση μητρικής και θυγατρικής εταιρίας, για να διαφύγουν του άρθρ. 101 παρ. 1 Κατευθυντήριες Γραμμές Ευρ. Επιτροπής: 2010 Καθοριστικό κριτήριο για τον χαρακτηρισμό μιας συμφωνίας ως γνήσιας είναι ο χρηματοοικονομικός ή εμπορικός κίνδυνος που φέρει ο αντιπρόσωπος Η Ευρ. Επιτροπή, ακολουθώντας και τις Προτάσεις της Γεν. Εισαγγελέα Kokott στην υπόθεση CEPSA, φαίνεται ότι θεωρεί ότι τα δύο κριτήρια αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, αρκεί ο περιορισμός να αναφέρεται στην αγορά των προϊόντων του αντιπροσωπευόμενου (όχι στην αγορά των διαμεσολαβητικών υπηρεσιών του εμπορικού αντιπροσώπου) Αντίθετη η θεωρία: Το ζήτημα της κατανομής του κινδύνου είναι διαφορετικό από το ζήτημα του ανεξάρτητου οικονομικού φορέα

5 Περιορισμοί του ανταγωνισμού στη σύμβαση εμπορικής αντιπροσωπείας Στην περίπτωση του γνήσιου εμπορικού αντιπροσώπου δεν εμπίπτουν στο άρθρ. 101 παρ. 1 περιορισμοί σχετικά με Την εδαφική περιοχή Τους πελάτες Τις τιμές και όρους πώλησης ή αγοράς των αγαθών ή υπηρεσιών από τον αντιπρόσωπο Μη γνήσιοι εμπορικοί αντιπρόσωποι εξομοιώνονται με ανεξάρτητους διανομείς (πρβλ. και ορισμό «αγοραστή» στο άρθρ. 2 παρ. 1 η: «επιχείρηση, η οποία πωλεί, βάσει συμβάσεως που εμπίπτει στο άρθρο 101 παράγραφος 1 της Συνθήκης, αγαθά ή υπηρεσίες για λογαριασμό άλλης επιχείρησης») Και για τους μη γνήσιους αντιπροσώπους επιτρέπονται οι συμφωνίες με τις οποίες καθορίζονται οι όροι πώλησης των εμπορευμάτων (περιλαμβανομένης της τιμής). Τούτο προκύπτει από το γεγονός ότι και στη μη γνήσια σύμβαση κύριος των εμπορευμάτωνπαραμένει ο αντιπροσωπευόμενος. Όμως αποτελεί ιδιαίτερης σοβαρότητας περιορισμό η απαγόρευση μετακύλισης της προμήθειας κατά το άρθρ. 4 α Κανονισμού 330 (σημείο 49 Κατευθυντήριων Γραμμών) [βλ. και παρακάτω]

6 Το κριτήριο της κατανομής των κινδύνων Κατευθυντήριες Γραμμές (σημείο 16) Ο αντιπρόσωπος είναι γνήσιος όταν δεν αναλαμβάνει έναν ή περισσότερους από τους κινδύνους ή τις δαπάνες που αναφέρονται ενδεικτικά και σχετίζονται με τις συμβάσεις που συνάπτει ή/και διαπραγματεύεται για λογαριασμό του αντιπροσωπευόμενου, λ.χ. κόστος μεταφοράς αγαθών, κίνδυνο αποθεμάτων των αγαθών, ευθύνη για το προϊόν Τρεις μορφές κινδύνου: Ειδικοί κίνδυνοι της σύμβασης που συνδέονται άμεσα με τις συμβάσεις που συνάπτει ή/και διαπραγματεύεται ο αντιπρόσωπος Κίνδυνοι που σχετίζονται με επενδύσεις που αφορούν ορισμένη αγορά Κίνδυνοι που σχετίζονται με άλλες δραστηριότητες που ασκούνται στην ίδια αγορά προϊόντων, εφόσον ο αντιπροσωπευόμενος απαιτεί από τον αντιπρόσωπο να ασκεί τις εν λόγω δραστηριότητες Ευθύνη del credere (αφερεγγυότητας πελάτη) Υπό το κράτος της Ανακοίνωσης του 1962 δεν είχε σημασία αν ο εμπορικός αντιπρόσωπος αναλαμβάνει την ευθύνη del credere Αντίθετες οι Κατευθυντήριες 2010 (σημείο 16, δ) Αν ο εμπορικός αντιπρόσωπος αναλάβει ευθύνη del credere (με εξαίρεση την απώλεια της προμήθειας) εφαρμόζεται το άρθρ. 101 παρ. 1

7 Περιορισμοί στην αγορά των διαμεσολαβητικών υπηρεσιών (αποκλειστική αντιπροσώπευση, απαγόρευση ανταγωνισμού) Στην αγορά της παροχής υπηρεσιών διαμεσολάβησης ο εμπορικός αντιπρόσωπος είναι ανεξάρτητη επιχείρηση Συμφωνίες αποκλειστικής αντιπροσωπείας (παραχώρηση εδαφικής αποκλειστικότητας) ή, αντιστρόφως, απαγορεύσεις άσκησης ανταγωνισμού εμπίπτουν στο άρθρ. 101 παρ. 1 Ανακοίνωση του 1962 εξαιρούσε από την απαγόρευση του άρθρ. 85 παρ. 1 ΣυνθΕΚ τους εν λόγω περιορισμούς Σχετικοποιημένη θέση της Ευρ. Επιτροπής στις Κατευθυντήριες Γραμμές 2010: Αποκλειστική εμπορική αντιπροσωπεία δεν έχει δυσμενή για τον ανταγωνισμό αποτελέσματα Υποχρέωση μη ανταγωνισμού (προώθησης ενός και μόνο σήματος) περιορίζει τον διασηματικό ανταγωνισμό, εμπίπτει στο άρθρ. 101 παρ. 1 Αντίθετη η θεωρία: Η απαγόρευση ανταγωνισμού είναι εγγενής στη σύμβαση εμπορικής αντιπροσωπείας Ο εμπορικός αντιπρόσωπος υπέχει υποχρέωση πίστεως εκ του νόμου Απαλλαγή του περιορισμού υπό τους όρους του άρθρ. 5 παρ. 1 στοιχ. α

8 Πολλαπλή εμπορική αντιπροσωπεία Θίγεται η ενσωμάτωση; Δεν έχει σημασία αν ο αντιπρόσωπος ενεργεί για έναν ή περισσότερους αντιπροσωπευόμενους. (Κατευθυντήριες Γραμμές, σημείο 13, δεύτερη φράση) Αντίθετη η παλαιότερη νομολογία [Vlaamse Reisbureaus/VZW] Νεότερη νομολογία ΓενΔικΕΕ, Voestalpine σκ. 153: «για να διαπιστωθεί εάν υφίσταται ενιαία οικονομική οντότητα μεταξύ του αντιπροσώπου και ενός εκ των εντολέων του, πρέπει να εξεταστεί εάν ο αντιπρόσωπος αυτός έχει τη δυνατότητα, βάσει των δραστηριοτήτων που του έχουν ανατεθεί από τον αντιπροσωπευόμενο, να ενεργεί ως ανεξάρτητος έμπορος, ελεύθερος να καθορίζει τη δική του εμπορική στρατηγική». Πολλαπλή εμπορική αντιπροσωπεία μπορεί να αντίκειται στο άρθρ. 101 παρ. 1 ΣΛΕΕ Εδράζεται σε οριζόντια συμφωνία ή εναρμονισμένη πρακτική των αντιπροσωπευομένων ή «περισσότεροι αντιπροσωπευόμενοι χρησιμοποιούν τους ίδιους εμπορικούς αντιπροσώπους, ενώ εμποδίζουν συλλογικά άλλους από το να χρησιμοποιούν τους αντιπροσώπους αυτούς ή όταν χρησιμοποιούν τους αντιπροσώπους για την εφαρμογή μιας αθέμιτης εμπορικής στρατηγικής ή για την ανταλλαγή μεταξύ τους ευαίσθητων πληροφοριών σχετικά με την αγορά» [Κατευθυντήριες, σημείο 20]

9 Παράλληλη δραστηριότητα του αντιπροσώπου και ως ανεξάρτητου εμπόρου (Doppelprägung) ΓενΔικΕΕ υπόθ. Voestalpine, σκ. 141: Όσον αφορά τον αποκλειστικό χαρακτήρα των παρεχομένων από τον εντολοδόχο υπηρεσιών, το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι δεν συνηγορεί υπέρ της ιδέας της ενιαίας οικονομικής οντότητας ενότητας το γεγονός ότι, παραλλήλως προς τις ασκούμενες για λογαριασμό του εντολέα δραστηριότητες, ο εντολοδόχος προβαίνει, ως ανεξάρτητος έμπορος, σε συναλλαγές σημαντικής εκτάσεως στην αγορά του οικείου προϊόντος ή της οικείας υπηρεσίας (απόφαση Suiker Unie, σκέψη 89 ανωτέρω, EU:C:1975:174, σκέψη 544, και απόφαση Minoan Lines, σκέψη 89 ανωτέρω, EU:T:2003:337, σκέψη 128).

10 Συστήματα διανομής Επιλεκτική διανομή Επιλογή διανομέων με ορισμένα κριτήρια, ποιοτικής και/ή ποσοτικής φύσεως [Κατευθυντήριες, παρ. 175 για τα κριτήρια ποιοτικής, ποσοτικής φύσεως (λ.χ. καθορισμός αριθμού διανομέων, απαίτηση πραγματοποίησης ελάχιστων πωλήσεων)] Καθαρά ποιοτική επιλεκτική διανομή δεν εμπίπτει στο άρθρ. 101 παρ. 1 [Metro I] και δεν χρήζει απαλλαγής όταν Η φύση του προϊόντος απαιτεί σύστημα επιλεκτικής διανομής με στόχο τη διατήρηση της ποιότητάς του Οι μεταπωλητές επιλέγονται με βάση αντικειμενικά κριτήρια ποιοτικής φύσεως που καθορίζονται με ομοιόμορφο τρόπο Τα κριτήρια δεν πρέπει να υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο Σύμφωνα με τη νομολογία Auto 24/Jaguar σύστημα επιλεκτικής διανομής υπάρχει όταν ο παραγωγός εφαρμόζει για την επιλογή των μελών του δικτύου αντικειμενικά κριτήρια που μπορούν να επαληθευτούν

11 Συστήματα διανομής (συν ) Αποκλειστική διανομή Συγκέντρωση δραστηριότητας διανομής σε ένα διανομέα Άμεσα συνδεδεμένη η ενίσχυση του διασηματικού ανταγωνισμού μεταξύ ανταγωνιστικών δικτύων Franchising (παραγωγής, διανομής, υπηρεσιών) Παραχώρηση άδειας εκμετάλλευσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, σημάτων, τεχνογνωσίας (know how) Ενιαία χρήση διακριτικών γνωρισμάτων, επιχειρηματικών μεθόδων δικαιοπαρόχου Δικαιοπάροχος και δικαιοδόχος εμφανίζονται ως ενιαία επιχείρηση, μολονότι ο δικαιοδόχος είναι ανεξάρτητος έμπορος, δραστηριοποιούμενος στο όνομά του και για δικό του λογαριασμό Στον Κανονισμό 330/2010 όλες οι μορφές διανομής ρυθμίζονται ενιαίως Περιλαμβανομένων των συμβάσεων διανομής στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας

12 Εισαγωγικές παρατηρήσεις στον Καν 330/2010 More economic approach Κατά περίπτωση αξιολόγηση κάθετων περιορισμών ου απαλλάσσονται δυνάμει του άρθρ. 101 παρ. 3 ΣΛΕΕ Διπλό μεριδιακό κατώφλι (άρθρ. 3) Για να ληφθεί υπ όψιν η δύναμη ζήτησης που έχουν σημαντικοί όμιλοι αγορών Διανομή στο διαδίκτυο ρυθμίζεται μόνο στις Κατευθυντήριες Καν 330/2010 εφαρμόζεται και σε αμιγώς εθνικές συμφωνίες (άρθρ. 1 παρ. 4 ν. 3959/ δυναμική παραπομπή)) Απαλλάσσονται όλοι οι περιορισμοί από την απαγόρευση του άρθρ. 101 παρ. 1 Δεν υπάρχουν λευκές ρήτρες Κάθετοι περιορισμοί λιγότερο επιβλαβείς από οριζόντιους Κάθετοι περιορισμοί στην αλυσίδα διανομής (downstream) ή προμήθειας (upstream) Κανονισμός 330/2010 ισχύει μέχρι

13 Πεδίο εφαρμογής Άρθρ. 2 παρ. 1 εδ. 1, άρθρ. 1 παρ. 1 α Όταν δεν υφίσταται περιορισμός του ανταγωνισμού, δεν εφαρμόζεται άρθρ. 101 παρ. 1 ΣΛΕΕ, δεν χρήζει απαλλαγής η συμφωνία, λ.χ. έλλειψη αισθητού περιορισμού του ανταγωνισμού, έλλειψη επηρεασμού ενδοενωσιακού εμπορίου, αμιγώς ποιοτική επιλεκτική διανομή Προϋποθέσεις Συμφωνία ή εναρμονισμένη πρακτική Έννοια κάθετης σύμπραξης Αντικείμενο της συμφωνίας

14 Έννοια κάθετης συμφωνίας Άρθρ. 1 παρ. 1 α «διαφορετικό επίπεδο της αλυσίδας παραγωγής ή διανομής» Όχι οριζόντιες συμφωνίες Παραδείγματα (Κατευθυντήριες, σημείο 5 γ) Μία επιχείρηση παράγει πρώτη ύλη την οποία άλλη επιχείρηση χρησιμοποιεί ως εισροή Η πρώτη επιχείρηση είναι μεταποιητική, η δεύτερη χονδρικής πώλησης και η τρίτη λιανικού εμπορίου Δεν αποκλείεται μία επιχείρηση να δραστηριοποιείται σε περισσότερα του ενός επίπεδα διανομής Κάθετες συμφωνίες μεταξύ ανταγωνιστών Άρθρ. 2 παρ. 4 Ανταγωνιστές (άρθρ. 1 γ) Πραγματικοί ή δυνητικοί (εντός ενός έτους, Κατευθυντήριες,σημείο 27) Στην ίδια σχετική αγορά (προϊοντική και γεωγραφική) Εξαιρέσεις (άρθρ. 2 παρ. 4 εδ. β για εμπορεύματα και υπηρεσίες) Διττή διανομή (Dualdistribution, Κατευθυντήριες, σημείο 28) Όχι αμοιβαίες συμφωνίες

15 Αντικείμενο της συμφωνίας «προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα μέρη δύνανται να προμηθεύονται, να πωλούν ή να μεταπωλούν ορισμένα αγαθά ή υπηρεσίες» (άρθρ. 1 α) Δεν καλύπτονται περιορισμοί ή υποχρεώσεις που δεν συνδέονται με τους όρους αγοράς, πώλησης και μεταπώλησης Ενδιάμεσα και τελικά προϊόντα Αγαθά που πωλούνται και αγοράζονται με σκοπό τη μίσθωσή τους σε τρίτους (Κατευθυντήριες, σημείο 26) Όχι συμφωνίες μίσθωσης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης. Δεν πωλείται αγαθό ή υπηρεσία από τον προμηθευτή στον αγοραστή Ειδική ρύθμιση για κάθετη συμφωνίες μεταξύ μίας ένωσης επιχειρήσεων και των μελών της (άρθρ. 2 παρ. 2)

16 Αντικείμενο της συμφωνίας (συνέχεια ) Κάθετες συμφωνίες που περιλαμβάνουν ρήτρες σχετικά με την χρήση δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας από τον αγοραστή (άρθρ. 2 παρ. 3) Δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας ορίζονται (άρθρ. 1 στ) Δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας Τεχνογνωσία Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας Συγγενικά δικαιώματα Σχετικές ρήτρες δεν πρέπει να αποτελούν κύριο αντικείμενο της κάθετης συμφωνίας Συνδέονται άμεσα με την χρήση, πώληση ή μεταπώληση αγαθών ή υπηρεσιών από τον αγοραστή και τους πελάτες του Συμφωνίες μεταφοράς τεχνολογίας εμπίπτουν στον Κανονισμό 316/2014 Κρίσιμο αν η μεταβίβαση των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας είναι απαραίτητη για την κατασκευή από τον αγοραστή των προϊόντων

17 Ανώτατα μερίδια αγοράς (άρθρ. 3) Διπλό μεριδιακό κατώφλι (30%) Κάθετοι περιορισμοί δημιουργούν ανησυχίες όταν υπάρχει ορισμένη ισχύς στην αγορά (Κατευθυντήριες, σημείο 23) More economic approach Δημιουργία ασφαλούς λιμένα (safe harbour) Όταν το μερίδιο είναι μικρότερο από 15% (ή 10% κατά την ελληνική Ανακοίνωση), εφαρμόζεται ο κανόνας de minimis Όταν το μερίδιο δεν υπερβαίνει το 30%, εφαρμόζεται η ομαδική απαλλαγή Και στις δύο περιπτώσεις προϋπόθεση είναι ότι δεν περιλαμβάνεται στη συμφωνία περιορισμός ιδιαίτερης σοβαρότητας (περιορισμός του πυρήνα, άρθρ. 4) Όταν υπάρχει υπέρβαση του 30%, διατηρείται δυνατότητα ατομικής εξαίρεσης (άρθρ. 101 παρ. 3 ΣΛΕΕ)

18 Ανώτατα μερίδια αγοράς (συνέχεια ) Οριοθέτηση σχετικής αγοράς με βάση την Ανακοίνωση του 1997 Πολυμερής συμφωνία (άρθρ. 3 παρ. 2) Κανόνες για τον υπολογισμό του ορίου μεριδίου (άρθρ. 7) Με βάση τα στοιχεία για την αξία (όχι όγκο) των πωλήσεων και των αγορών αντίστοιχα (άρθρ. 7 α) Με βάση στοιχεία από το προηγούμενο έτος (άρθρ. 7 β)

19 Περιορισμοί ιδιαίτερης σοβαρότητας (άρθρ. 4) Κατάλογος άρθρ.4 Αποκλεισμός όλης της κάθετης συμφωνίας από το πεδίο εφαρμογής του Καν (Alles-oder-nichts-Prinzip) Όχι μόνο του περιορισμού του πυρήνα αλλά και όλων των άλλων περιορισμών του ανταγωνισμού που περιλαμβάνονται στη συμφωνία Το αν η συμφωνία στο σύνολό της είναι άκυρη κρίνεται κατά την ΑΚ 181 Τεκμήριο ότι Η συμφωνία εμπίπτει στο άρθρ. 101 παρ.1 Ελάχιστα πιθανό να πληροί προϋποθέσεις εξαίρεσης παρ. 3 άρθρ. 101 Άρθρ. 4 αποκλείει την απαλλαγή για κάθετες συμφωνίες οι οποίες «άμεσα ή έμμεσα, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες έχουν ως αντικείμενο» Δεν ενδιαφέρει το αποτέλεσμα Οι περιορισμοί του άρθρ. 4 αποτελούν εξ αντικειμένου περιορισμούς του ανταγωνισμού

20 Περιορισμοί ιδιαίτερης σοβαρότητας (άρθρ. 4) (συνέχεια ) Περιπτώσεις (άρθρ.4) 1. Καθορισμός τιμών (στοιχείο α ) 2. Κατανομή αγορών (στοιχείο β ) 3. Περιορισμός πωλήσεων στον τελικό χρήστη σε δίκτυο επιλεκτικής διανομής (στοιχείο γ ) 4. Περιορισμός αμοιβαίων προμηθειών στο δίκτυο επιλεκτικής διανομής (στοιχείο δ ) 5. Περιορισμός απευθείας προμήθειας ανταλλακτικών (στοιχείο ε )

21 Πάγια ή ελάχιστη τιμή Άρθρο 4 στοιχείο α) Καθορισμός πάγιου ή ελάχιστου επιπέδου τιμής μεταπώλησης (τιμήςπου εφαρμόζει ο αγοραστής) Επιτρέπεται ο καθορισμός συνιστώμενης ή μέγιστης τιμής μεταπώλησης Μέγιστες τιμές πώλησης δεν θίγουν ενδοσηματικό ανταγωνισμό (intra-brand competition) Θεωρία: Δεν υπάρχει καν περιορισμός του ανταγωνισμού (άρθρ. 101 παρ. 1) Απαλλαγή προϋποθέτει ότι δεν υπάρχει συγκεκαλυμμένος καθορισμός ελάχιστης ή πάγιας τιμής λ.χ. αν η ανώτατη τιμή καθορισθεί σε πολύ χαμηλό επίπεδο ισοδυναμεί με πάγια

22 Άμεσος καθορισμός τιμής Όχι μόνο τελική τιμή, αλλά και τμήματα της τιμής, λ.χ. περιθώριο κέρδους Ρήτρα του «πλέον ευνοούμενου πελάτη» (Κατευθυντήριες, σημείο 48) Συμβαλλόμενος υποχρεούται να μην παρέχει σε τρίτο καλύτερη τιμή σε σχέση με τον αντισυμβαλλόμενο (γνήσια) Να παραχωρήσει στον αντισυμβαλλόμενο την καλύτερη τιμή που συμφώνησε με τρίτο (μη γνήσια) Περιορίζουν ελευθερία ως προς τον καθορισμό της τιμής, αποτελούν περιορισμό του ανταγωνισμού κατά το άρθρ. 101 παρ. 1 Στο άρθρ. 4 α εμπίπτουν μόνο οι περιορισμοί που επιβάλλονται εις βάρος του αγοραστή Περιορισμοί εις βάρος προμηθευτή επιτρέπονται

23 Έμμεσος καθορισμός τιμής Έμμεσοι τρόποι καθορισμού τιμής Καθορισμός περιθωρίου κέρδους διανομέα Καθορισμός ανώτατου επιπέδου έκπτωσης που μπορεί να χορηγήσει διανομέας Εξάρτηση χορήγησης έκπτωσης εκ μέρους προμηθευτή από την τήρηση συγκεκριμένου επιπέδου τιμής Σύνδεση τιμής μεταπώλησης με τιμές μεταπώλησης ανταγωνιστών Απειλές, εκφοβισμοί, προειδοποιήσεις, επιβολή κυρώσεων, καθυστέρηση ή αναστολή παραδόσεων Λήψη μέτρων για τον εντοπισμό διανομέων που εφαρμόζουν μειωμένες τιμές Καταγγελία σύμβασης σε συνάρτηση με τήρηση δεδομένου επιπέδου τιμής Αναγραφή συνιστώμενης τιμής επί του προϊόντος από τον προμηθευτή

24 Συστάσεις τιμών Άρθρ. 4 στοιχείο α εδ. 2 Σύσταση τιμών αν είναι μονομερής ενέργεια, δεν εμπίπτει στο άρθρ. 101 παρ. 1 Δεν απαλλάσσεται «συγκεκαλυμμένος» καθορισμός τιμής Παροχή από τον προμηθευτή στον αγοραστή καταλόγου συνιστώμενων ή ανώτατων τιμών δεν θεωρείται αφ εαυτής ότι οδηγεί σε καθορισμό των τιμών

25 Καθορισμός τιμής στη σύμβαση εμπορικής αντιπροσωπείας Στις συμφωνίες γνήσιας εμπορικής αντιπροσωπείας την τιμή πώλησης καθορίζει ο προμηθευτής (αντιπροσωπευόμενος) Στη σύμβαση μη γνήσιας εμπορικής αντιπροσωπείας, αντιπρόσωπος πρέπει να διατηρεί ευχέρεια να μοιράζεται την προμήθεια με τον πελάτη Αμφισβητείται η απαγόρευση μετακύλισης της προμήθειας στην γνήσια εμπορική αντιπροσωπεία Νομολογία Flämische Reisebüros αφορά στη μη γνήσια εμπορική αντιπροσωπεία Νομολογία DaimlerChrysler (σκ. 99)

26 Κατανομή αγορών κατά περιοχές ή κατά πελάτες Άρθρο 4 στοιχείο β Απαγορεύεται η απόλυτη εδαφική προστασία Συμπράξεις που έχουν ως άμεσο ή έμμεσο αντικείμενο τον περιορισμών των πωλήσεων του συμβαλλομένου αγοραστή (διανομέα) στο βαθμό που οι περιορισμοί αναφέρονται στην περιοχή ή στους πελάτες Περιορισμός αναφέρεται στο «αν» και όχι το «πως» Περιορισμός μπορεί να συμφωνείται άμεσα ή έμμεσα (όπως και στο άρθρ. 4 στοιχείο α) Έμμεση επιβολή Άρνηση ή μείωση πριμοδοτήσεων ή εκπτώσεων προς το διανομέα Διακοπή εφοδιασμού Μείωση παραδιδόμενων ποσοτήτων Απειλή για καταγγελία σύμβασης Χρέωση υψηλότερων τιμών για προϊόντα που προορίζονται για εξαγωγή

27 Περιορισμός πωλήσεων Εξαιρέσεις Σύμβαση αποκλειστικής διανομής (άρθρ. 4 στοιχείο β (i) Περιορισμός ενεργητικών πωλήσεων εκ μέρους διανομέα σε περιοχή ή πελατεία που έχει παραχωρηθεί αποκλειστικά σ άλλον αγοραστή ή που έχει κρατήσει ο ίδιος ο προμηθευτής για τον εαυτό του (συστήματα αποκλειστικής διανομής) Παθητικές πωλήσεις πρέπει να παραμένουν ελεύθερες (Κατευθυντήριες, σημείο 51) Ενεργητικές πωλήσεις: ενεργητική προσέγγιση πελατών (απευθείας ταχυδρομικές αποστολές, επισκέψεις) Παθητικές πωλήσεις: ανταπόκριση στη ζήτηση που εκφράζεται αυτοβούλως από μεμονωμένους πελάτες Δεν παρέχεται «απόλυτη» εδαφική ή πελατειακή προστασία Αντισταθμιστικά συμφωνείται υποχρέωση του αγοραστή για αποκλειστική προμήθεια των συμβατικών προϊόντων από τον προμηθευτή (άρθρ. 1 παρ. 1 στοιχείο δ, άρθρ. 5 παρ. 1 στοιχείο α)

28 Πωλήσεις στο διαδίκτυο Διαδίκτυο κατά κανόνα θεωρείται μορφή παθητικής πώλησης (Κατευθυντήριες, σημείο 52) Η γλώσσα στην ιστοσελίδα δεν μεταβάλλει τον χαρακτηρισμό της πώλησης ως παθητικής (Κατευθυντήριες, σημείο 52) Διαδικτυακή διαφήμιση που απευθύνεται σε ορισμένους πελάτες είναι ενεργητική πώληση Περιορισμοί ιδιαίτερης σοβαρότητας κατά το άρθρ. 4 στοιχείο β (Κατευθυντήριες, σημείο 53) Συμφωνία ο αποκλειστικός διανομέας να εμποδίζει τους πελάτες που βρίσκονται σε άλλη αποκλειστική περιοχή να συμβουλεύονται το δικτυακό του τόπο Να σταματά συναλλαγές καταναλωτών όταν από πιστωτική κάρτα προκύπτει διεύθυνση που δεν βρίσκεται στην αποκλειστική περιοχή διανομέα Να περιορίζει ποσοστό συνολικών πωλήσεων που πραγματοποιεί μέσω διαδικτύου Να καταβάλει για τα προϊόντα που προορίζονται προς μεταπώληση μέσω διαδικτύου υψηλότερη τιμή (διπλή τιμολόγηση, dual pricing)

29 Περιορισμός πωλήσεων Εξαιρέσεις (συνέχεια ) Επιτρέπονται περιορισμοί που αναφέρονται σε: Υποχρέωση διατήρησης παραδοσιακού (φυσικού) καταστήματος και πώλησης απόλυτης (όχι ποσοστιαίας) ποσότητας (σε αξία ή όγκο) εκτός διαδικτύου Τήρηση προτύπων διανομής Τήρηση ποιοτικών προδιαγραφών Σημασία στα συστήματα επιλεκτικής διανομής Χρήση πλατφόρμας (νομολογία Coty)

30 Περιορισμός πωλήσεων Εξαιρέσεις (συνέχεια ) Περιορισμός πωλήσεων χονδρεμπόρου σε τελικούς χρήστες (άρθρ. 4 στοιχείο β (ii)) (Sprunglieferungsverbot) Νομολογία [ΔΕΕ Metro I, Metro II] και θεωρία δέχονται ότι δεν αποτελεί περιορισμό κατά το άρθρ. 101 παρ. 1 Τελικοί χρήστες είτε επαγγελματίες είτε τελικοί καταναλωτές (Κατευθυντήριες, σημείο 56) Περιορισμός πωλήσεων εξουσιοδοτημένου διανομέα που συμμετέχει σε σύστημα επιλεκτικής διανομής σε μη εξουσιοδοτημένους διανομείς (άρθρ. 4 στοιχείο β (iii)) Περιορισμός αγοραστή εξαρτημάτων που προορίζονται για ενσωμάτωση σε ένα προϊόν να τα μεταπωλεί σε ανταγωνιστές του προμηθευτή (άρθρ. 4 στοιχείο β (iv))

31 Περιορισμός πωλήσεων σε τελικούς χρήστες από μέλη δικτύου επιλεκτικής διανομής Άρθρο 4 στοιχείο γ Απαγορεύεται περιορισμός ενεργητικών ή παθητικών πωλήσεων σε τελικούς χρήστες, είτε πρόκειται για επαγγελματικούς τελικούς χρήστες, είτε για τελικούς καταναλωτές, από μέλη δικτύου επιλεκτικής διανομής Επιφύλαξη υπέρ της δυνατότητας να απαγορεύεται σε μέλος δικτύου να ασκεί δραστηριότητα σε μη εξουσιοδοτημένο κατάστημα Εντός της περιοχής όπου ο προμηθευτής εφαρμόζει επιλεκτική διανομή

32 Περιορισμός αμοιβαίων προμηθειών μεταξύ μελών δικτύου επιλεκτικής διανομής Άρθρο 4 στοιχείο δ Περιορισμός αμοιβαίων προμηθειών μεταξύ εξουσιοδοτημένων διανομέων στο πλαίσιο συστήματος επιλεκτικής διανομής Ενεργητικές και παθητικές πωλήσεις ελεύθερες Επιλεγμένοι διανομείς μπορούν να προμηθεύονται συμβατικά προϊόντα από άλλους εξουσιοδοτημένους διανομείς Επιλεκτική διανομή μπορεί να συνδυασθεί με αποκλειστική διανομή

33 Περιορισμοί αποκλειόμενοι από τον Κανονισμό Ομαδικής Απαλλαγής (άρθρο 5) Κανόνας διαχωρισμού Μόνο το τμήμα της συμφωνίας που δεν πληροί προϋποθέσεις άρθρου 5 στερείται του ευεργετήματος ομαδικής απαλλαγής Διαφορές από άρθρ. 4 Άλλοι συμβατικοί περιορισμοί του ανταγωνισμού απαλλάσσονται Δυνατότητα ατομικής εξαίρεσης κατά το άρθρ. 101 παρ. 3 Ορισμός υποχρέωσης μη ανταγωνισμού (άρθρ. 1 παρ. 1 δ) Υποχρέωση αγοραστή να αγοράζει από τον προμηθευτή ή από άλλη υποδειχθείσα από τον προμηθευτή επιχείρηση πάνω από το 80% των συνολικών προμηθειών που πραγματοποίησε κατά το προηγούμενο έτος σε συμβατικά αγαθά και υποκατάστατά τους Αγγλική ρήτρα Αποκλειστική προμήθεια Καλύπτεται αν η διάρκεια δεν υπερβαίνει πενταετία (άρθρο 5 στοιχείο α) Σιωπηρή παράταση (ρήτρα Evergreen) εξομοιώνεται με αόριστη διάρκεια (άρθρ. 5 παρ. 1 εδ. 2) Εξαίρεση άρθρ. 5 παρ. 2 (πώληση σε χώρους ή οικόπεδα που είτε ανήκουν στον προμηθευτή είτε τα μισθώνει από τρίτους)

34 Περιορισμοί αποκλειόμενοι από τον Κανονισμό Ομαδικής Απαλλαγής (συνέχεια ) Μετασυμβατική υποχρέωση μη άσκησης ανταγωνισμού (άρθρο 5 παρ. 3) Καλύπτεται όταν (σωρευτικά) Αφορά αγαθά ή υπηρεσίες που ανταγωνίζονται τα συμβατικά Περιορίζεται στους χώρους και στα οικόπεδα στα οποία ο αγοραστής ασκούσε δραστηριότητα Είναι απαραίτητη για την προστασία της τεχνογνωσίας που μεταβιβάζει προμηθευτής στον αγοραστή Διάρκεια δεν υπερβαίνει το ένα έτος

35 Περιορισμοί αποκλειόμενοι από τον Κανονισμό Ομαδικής Απαλλαγής (συνέχεια ) Αποκλεισμός συγκεκριμένων ανταγωνιστών (ανταγωνιστικών σημάτων) στην επιλεκτική διανομή (άρθρο 5 παρ. 1 στοιχείο γ ) Κανονισμός καλύπτει συνδυασμό επιλεκτικής διανομής με υποχρέωση μη άσκησης ανταγωνισμού Μόνο αν ο προμηθευτής απαγορεύει στους εξουσιοδοτημένους διανομείς να αγοράζουν προϊόντα προς μεταπώληση από συγκεκριμένο ανταγωνιζόμενο προμηθευτή

36 Άρση ευεργετήματος (άρθρ. 29 Κανονισμού 1/2003) Κάθετη συμφωνία εξεταζόμενη είτε σε ατομική βάση είτε σε συνδυασμό με παρόμοιες συμφωνίες που εφαρμόζουν ανταγωνιστές εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρ. 101 παρ. 1 και δεν πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρ. 101 παρ. 3 Άρση της απαλλαγής από την Ευρ. Επιτροπή Άρση από την αρχή ανταγωνισμού όταν τα επιζήμια αποτελέσματα είναι αισθητά στο έδαφος ενός κράτους μέλους

37 Κήρυξη Κανονισμού ανεφάρμοστου (άρθρ. 6) Δυνατότητα κήρυξης του Κανονισμού ανεφάρμοστου όταν παράλληλα δίκτυα παρόμοιων κάθετων περιορισμών καλύπτουν πάνω από το 50% της σχετικής αγοράς Παρόμοιες ρυθμίσεις στο άρθρ. 7 Καν 316/2014 και άρθρ. 6 Καν 461/2010 Με τον Κανονισμό που εκδίδεται κατά το άρθρ. 6 αποκαθίσταται η πλήρης εφαρμογή του άρθρ. 101 παρ. 1 και 3 Το επιτρεπτό κάθε συμφωνίας θα κριθεί κατά περίπτωση Αντίθετα, όταν αίρεται η απαλλαγή κατά το άρθρ. 29 Κανονισμού 1/2003, διαπιστώνεται ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρ. 101 παρ. 3