ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η επιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τοτολίδης Αεωνίδας Α.Μ.

Transcript

1 I ιο-ι ο ^ ί«/v Γ ί Ι ' ί -,ΐ ΰ1 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η επιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τοτολίδης Αεωνίδας Α.Μ Επιβλέπων Καθηγητής : Σωτηριάδου Αομινίκη Τμήμα Αογιστικής Τ.Ε.Ι. Καβάλας, 2007

2 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η εταρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περιεχόμενα... ^ Εισαγωγή... ^ Σκοπός και δομή της εργασίας... 4 Συμπεράσματα Πρόλογος Ευρωπαϊκή Ένωση Ορισμός, δημιουργία, στόχοι Θεσμοί και όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οικονομική Νομισματική Ένωση και Ενιαίο Νόμισμα Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα Εισαγωγικές παρατηρήσεις Όργανα λήψης αποφάσεων Αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Λογοδοσία και έλεγχος Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η θέση των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών έναντι του Εθνικού Κράτους Αρμοδιότητες των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών κατα την εφαρμογή νομισματικής πολιτικής...37

3 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό (τόστημα και η εττιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης 5.4 Η συμμετοχή των Εθνικών Κεντρικών Τραττεζών των Κρατών Μελών με παρέκκλιση Ενιαίο Νόμισμα - Νομισματική Ένωση Τι είναι το ευρώ - Τα βασικά του πλεονεκτήματα Η προσαρμογή του ευρώ στις τράπεζες και τις χρηματοοικονομικές αγορές Οι συνέπειες και τα αποτελέσματα από την καθιέρωση του ευρώ στους τραπεζικούς κινδύνους Πλεονεκτήματα της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης Μειονεκτήματα της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης Η επίδραση των χρηματοοικονομικών καινοτομιών στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Αγοράς Η ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος Επίλογος - Συμπερασματικές Παρατηρήσεις...69 Αναφορές... 76

4 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η επιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός της εργασίας είναι να αναλύσει την λειτουργία του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος και τις επιδράσεις του στην λειτουργία και ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και των οργανισμών που αυτή περιλαμβάνει.αναλύεται η λειτουργία του ευρωπαίκού τραπεζικού συστήματος σε δύο επίπεδα : α) την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και β) τις εθνικές Κεντρικές Τράπεζες και ότι αυτές περιλαμβάνουν. Ακόμα αναλύεται η εισαγωγή της Ενωμένης Ευρώπης στο κοινό νόμισμα (ευρώ) και η προσαρμσγή του τραπεζικού συστήματος σε αυτό.ως κύριο σκοπό η εργασία εκτός απ το να αναλύσει όλα τα παραπάνω είναι να προβάλλει εκτός απ'την λειτουργία του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος τις εξελίξεις στο διεθνές τραπεζικό σύστημα καθώς και να επισημάνει τα σημεία που πρεέπει να προσεχθούν ώστε να μην γίνει η διευρυμένη ευρωπαϊκή ένωση το βατερλώ της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε ήταν η συνγκέντρωση πηγών τόσο από βιβλία όσο και από άρθρα στο ίντερνετ και εφημερίδες. Ενδεικτικά θα αναφέρω ως βιβλία «Ε Υ Ρ Ω, Η ΜΕΓΑΑΗ ΠΡΟΚΑΗΣΗ>, του Θεόδωρου Θεοδωρόπουλου, << Η Ευρωπαίκή Κεντρική Τράπεζα στο θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Έ νω σης», της Βίκης Αγραπίδη -Γκόρτσου, διάφορα άρθρα εφημερίδων καθώς και στοιχεία μέσω διαδικτύου όπως το επίσημο σαϊτ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, την ομιλία του διοικητή της τράπεζας της Ελλάδος κ. Γκαργκάνα κ.α.ακόμα χρησιμοποιήθηκαν άρθρα της ελευθεροτυπίας, της καθημερινής και άλλων εφημερίδων που αφορούσαν το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα καθώς και την ευρωπαίκή Κεντρική Τράπεζα. Η εργασία αποτελείται από υποκεφάλαια. 9 κεφάλαια, με το καθένα να έχει διάφορα Το πρώτο κεφάλαιο που αποτελεί τον πρόλογο της εργασίας, είναι μια εισαγωγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση που ύστερα απο μια μικρή ιστορική αναδρομή στους προδρόμους της Ευρωπαίκής ένωσης καταλήγει στην σημερινή της μορφή. Το δεύτερο κεφάλαιο αποτελείται από τον ορισμό της Ευρωπαικής'Ένωσης μια μικρή ιστορική αναδρομή στη δημιουργία της και στους στόχους της δημιουργίας της οικονομικούς και πολιτικούς καθώς και στα διάφορα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στην εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος και στην οικονομική λειτουργία της ενιαίας οικονομικής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το τέταρτο κεφάλαιο αναφέρεται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και στις

5 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η εταρροή του στην ανάτιτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης λειτουργίες της. Αναφέρονται τα όργανα λήψης των αποφάσεων, οι αρμοδιότητες της, καθώς και το που λογοδοτεί και ποιός την ελέγχει. Το πέμπτο κεφάλαιο αναφέρεται στις εθνικές Κεντρικές Τράπεζες.Αναλύονται οι αρμοδιότητες τους, ο τρόπος λειτουργίας τους καθώς και ο τρόπος που ασκούν νομισματική πολιτική. Το έκτο κεφάλαιο αναφέρεται στην Ευρωπαίκή νομισματική Ενωση και το ενιαίο νόμισμα. Αναλύεται η εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος στην ευρωπαϊκή αγορά, η προσαρμογή του στο τραπεζικό σύστημα, οι συνέπειες και τα αποτελέσματα από την καθιέρωση του ευρώ στο τραπεζικό σύστημα καθώς και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της νομισματικής ένωσης. Το έβδομο κεφάλαιο αναφέρεται στην επίδραση των χρηματοοικονομικών αλλαγών στην λειτουργία και ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής αγοράς, δηλαδή στην λειτουργία της αγοράς μετά την καθιέρωση του ενιαίου νομίσματος. Το όγδοο κεφάλαιο αναφέρεται στην ανάπτυξη της ΕΕ μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος, δηλαδή στην συμβολή του χρηματοπιστωτικό συστήματος με την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος στην μεγένθυνση της οικονομίας. Τέλος το ένατο κεφάλαιο αποτελεί της τις συμπερασματικές παρατηρήσεις. Αναφέρεται στις εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα,στους παράγοντες ανάπτυξης του και προτείνονται νέοι τρόποι λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος με σκοπό την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την συγγραφή της εργασίας είναι; η νομισματική και οικονομική ενοποίηση της Ευρώπης επέφερε μεγάλη άνθηση στην οικονομία των κρατών μελών. Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα με την ισχυροποίηση και σταθεροποίηση του επέφερε και ανάπτυξη και στα επιμέρους εθνικά τραπεζικά συστήματα. Η αναδιοργάνωση της δομής και λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος επέφερε σημαντικές καινοτομίες και ανέπτυξε τις επιμέρους οικονομίες. Βέβαια θα πρέπει να επισημανθούν και κάποια επιμέρους σημεία που παρουσιάζονται κάποιες μικροαδυναμίες ώστε η νεά Ευρωπαϊκή Οικονομική Ένωση να αποτελέσει έναν οικονομικό κολοσσό στο διεθνές οικονομικό σύστημα.

6 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η εταρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι προσπάθειες να ενωθούν τα διαφορετικά έθνη της Ευρώπης προηγούνται των σύγχρονων εθνικών κρατών και έχουν εμφανιστεί επανειλημμένα σε όλη την ιστορία της Τρεις χιλιάδες χρόνια πριν η Ευρώπη εξουσιάστηκε από τους Κέλτες και έπειτα κατακτήθηκε και κυβερνήθηκε από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.Αυτές οι πρώτες ενώσεις δημιουργήθηκαν με τη δύναμη. Η ψράγκικη αυτοκρατορία του Καρλομάγνου και η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ένωσαν μεγάλες περιοχές κάτω από μια χαλαρή διοίκηση για εκατοντάδες έτη. Πιο πρόσφατα η τελωνειακή ένωση του 19ου αιώνα κάτω από τον Ναπολέοντα και οι κατακτήσεις της δεκαετίας του 40 της Γερμανίας είχαν μόνο παροδική ύπαρξη. Ααμβάνοντας υπόψη το πλήθος των γλωσσών και τους πολιτισμούς της Ευρώπης, αυτές οι προσπάθειες συμπεριλάμβαναν συνήθως τη στρατιωτική υποταγή απρόθυμων εθνών, γεγονός που οδηγούσε στην αστάθεια,άλλες είχαν διάρκεια εκατοντάδες έτη και μεγάλες περιόδους ειρήνης και οικονομικής - τεχνολογικής προόδου όπως στην Ραχ Ροτηαηα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μια από τις πρώτες προτάσεις για την ειρηνική ενοποίηση μέσω της συνεργασίας και της ισότητας της ιδιότητας μέλους έγινε από τον ειρηνόφιλο Βίκτορα Ουγκώ το 1851.Μετά από τις καταστροφές του Α και 'Β παγκοσμίου πολέμου η ώθηση για παγίωση των θεσμικών μορφών εμπορικής συνεργασίας (μέσω της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ολοκλήρωσης)μεταξύ των κρατών αυξήθηκε πολύ, οδηγημένη από την αποφασιστικότητα να ανοικοδομηθεί η Ευρώπη και να αποβληθεί η πιθανότητα ενός άλλου πολέμου. Το 1946 ο ννίηδίοη ΟΙτυΓοόίΙΙ έκανε λόγο για «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης».Στις 9 Μαϊου 1950 ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ροόθιΐ δοδυιπαπ υπέβαλε μια πρόταση για κοινή διαχείρηση από την Γαλλία και την Δυτική Γερμανία των βιομηχανιών του άνθρακα και του χάλυβα. Η πρόταση αυτή γνωστή ως <<Διακήρυξη του Σούμαν>>, περιέγραφε το σχέδιο ως το πρώτο συγκεκριμένο βήμα προς μια ευρωπαϊκή ομοσπονδία.η πρόταση οδήγησε στο σχηματισμό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα από την Δυτική Γερμανία,την Γαλλία,την Ιταλία και τις χώρες της Μπενελούξ. Η κοινότητα οριστικοποιήθηκε με τη Συνθήκη του Παρισιού,που υπογράφηκε το 1951 και θεωρείται η αρχή της δημιουργίας αυτού που είναι τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πρώτη πλήρης τελωνειακή ένωση ήταν αρχικά γνωστή ως Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, που καθιερώθηκε από την συνθήκη της Ρώμης το 1957 και εφαρμόστηκε την Ι'^ Ιανουαρίου 1958.Αργότερα μετονομάστηκε σε Ευρωπαϊκή Κοινότητα,η οποία πλέον είναι ο προπομπός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δημιουργήθηκε από την συνθήκη του Μάαστριχτ.Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εξελιχθεί από ένα εμπορικό σώμα σε μια οικονομική και πολιτική

7 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η εταρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνεργασία. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τον πρωταρχικό ρόλο στην δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον έπαιξαν οι ΗΠΑ. Το όραμα των ΗΠΑ υπήρξε πολύ προωθημένο και περιελάμβανε τον ευρωστρατό και την πλήρη πολιτική ένωση της Ηπείρου ώστε η Ευρώπη να αναδειχθεί σε Τρίτη ανεξάρτητη υπερδύναμη. Αυτός ο φιλόδοξος στόχος των ΗΠΑ δεν επετεύχθη διότι απορρίφθηκε από την Γαλλία. Στις 29 Οκτωβρίου 2004 οι επικεφαλείς των κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ υπέγραψαν τη Συνθήκη ίδρυσης συντάγματος για την Ευρώπη που επικυρώθηκε αργότερα από 17 κράτη μέλη. Εντούτοις στις περισσότερες περιπτώσεις η επικύρωση έγινε από κοινοβουλευτική δράση και όχι από δημοψηφίσματα. Εν τέλει η διαδικασία ναυάγησε στις 29 Μαϊου 2005 όταν οι Γάλλοι ψηφοφόροι απέρριψαν το σύνταγμα με 55% κατά,έναντι 45% υπέρ. Το γαλλικό όχι στο δημοψήφισμα ακολούθησε 3 μέρες αργότερα το ολλανδικό. Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση αποτελεί για την Ευρωπαϊκή Ένωση την κορυφαία πτυχή της οικονομικής ενοποίησης όπως αποτυπώνεται στις θεμελιώδεις επιλογές της Συνθήκης του Μάαστριχτ με την οποία διανοίχθηκε η πρόοδος της διαδικασίας ενοποίησης. Η σταδιακή διαμόρφωση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης,βάσει προγράμματος 3 διαδοχικών φάσεων προκρίθηκε ως μέθοδος μετάβασης, βήμα προς βήμα στον απώτατο στόχο της υιοθέτησης του ευρώ ως ενιαίου νομίσματος,με την παράλληλη τήρηση συγκεκριμένων προθεσμιών. Πιο συγκεκριμένα το 1 στάδιο της ΟΝΕ άρχισε την 1^^ Ιουλίου 1990,με βάση την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Μαδρίτης τον Ιούνιο 1989.Η έναρξη του 2 σταδίου έλαβε χώρα την 1^ Ιανουαρίου 1994 ενώ το 3 στάδιο άρχισε την Ι'^ Ιανουαρίου 1999,χρονικό σημείο που σηματοδοτεί την έναρξη της πλήρους άσκησης των εξουσιών και αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Σε ότι αφορά την Οικονομική Ένωση,με βάση το ρυθμιστικό πλαίσιο της Συνθήκης του Μάαστριχτ υποδεικνύεται ένα ενιαίο οικονομικό πρότυπο βάσει του οποίου τα κράτη μέλη και η κοινότητα δρουν σύμφωνα με την αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό,που ευνοεί την αποτελεσματική κατανομή των πόρων και σύμφωνα με τις αρχές υγιών οικονομικών και νομισματικών συνθηκών. Για τις ανάγκες επίτευξης της οικονομικής και νομισματικής ένωσης υιοθετήθηκε μια σειρά από ειδικώς προσδιορισμένα κριτήρια, η τήρηση των οποίων συνεπάγεται την εκπλήρωση συγκεκριμένων υποχρεώσεων. Η εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τα κριτήρια αυτά, αποτελεί πρόκριμμα για το ποια κράτη μέλη της ΕΕ πληρούν τις προϋποθέσεις για την υιοθέτηση του ενιαίου

8 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η εττιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης Νομίσματος Τ α κριτήρια της δοκιμασίας μετάβασης στο ενιαίο νόμισμα είναι η σταθερότητα των τιμών η δημοσιονομική κατάσταση (δημοσιονομικό έλλειμα και δημόσιο χρέος),η συστηματική συμμετοχή τουλάχιστον επί διετία στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος και τέλος το κριτήριο σύγκλισης των μακροπρόθεσμων τιμών επιτοκίων. Τα κράτη μέλη που πληρούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις υιοθετούν το ενιαίο νόμισμα, ενώ εκείνα που δεν τις πληρούν βρίσκονται σε καθεστώς παρέκκλισης και ονομάζονται κράτη μέλη με παρέκκλιση. Όπως γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω η Οικονομική και Νομισματική Ένωση δεν αποτελούν ένα συμμετρικό δίπτυχο παρά την εντύπωση που αρχικά δημιουργείται από την ένταξή τους σε ένα ενιαίο σύστημα. Η οικονομική πολιτική παραμένει υπό συγκεκριμένους πάντως περιορισμούς εθνική αρμοδιότητα και για το λόγο αυτό δεν έχει θεσμοθετηθεί ενιαίος φορέας διαχείρησής της,αψού δεν υπάρχει ενιαία οικονομική πολιτική αλλά επιμέρους εθνικές οικονομικές πολιτικές. Αντίθετα η νομισματική πολιτική είναι μια αποκλειστική κοινοτική αρμοδιότητα, με την οποία έχει επιφορτιστεί το Ευρωπαϊκό σύστημα Κεντρικών Τραπεζών προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενιαία διαχείρηση και εφαρμογή της. 2. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ 2.1 Ορισμός - Δημιουργία - Στόχοι Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια ιδιότυπη, υπερεθνική και διακυβερνητική οργάνωση 27 κρατών. Καθιερώθηκε το 1992 από την συνθήκη του Μάαστριχτ και είναι ο διάδοχος των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων(ΕΚΑΧ,ΕΟΚ,ΕΥΡΑΤΟΜ) των έξι κρατών μελών που ιδρύθηκαν το 1951,το 1957 και το 1965.Από τότε νέες διευρύνσεις έχουν αυξήσει τον αριθμό των κρατών μελών της και οι αρμοδιότητές της έχουν επεκταθεί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται ως η ισχυρότερη ένωση κρατών μέχρι σήμερα στην παγκόσμια ιστορία,με οικονομικό, πολιτικό,κοινωνικό και πολιτιστικό περιεχόμενο και αποτελεί το τρέχον στάδιο μιας ανοιχτής διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η ΕΕ είναι μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές και πολιτικές οντότητες στον κόσμο, με 493 εκατομμύρια ανθρώπους και συνδυασμένο ονομαστικό ΑΕΠ 11.5 τρισεκατομμύρια το 2006(βικιπαιδεία-ευρωπαϊκή ένωση).η Ένωση είναι μια ενιαία αγορά με κοινή εμπορική, αγροτική, αλιευτική και περιφερειακή πολιτική για να βοηθήσει τις φτωχότερες περιφέρειες. Η ΕΕ άρχισε μια περιορισμένη κοινή πολιτική εξωτερικών και ασφαλείας και μια περιορισμένη αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε περιορισμένα ποινικά θέματα.

9 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η ετηρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η ΕΕ περιγράφεται ως οικογένεια των δημοκρατικών ευρωτταικών χωρών.στις 23 Ιουλίου ιδρυτικά μέλη διαμόρφωσαν την «Ευρω παϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα,η οποία ήταν το πρώτο στάδιο της σημερινής ΕΕ. Από τότε 21 χώρες εισήχθησαν σε διαδοχικά κύματα διεύρυνσης. Οι υπσστηρικτές της ΕΕ υποστηρίζουν ότι η ανάπτυξη της εξασφαλίζει την ειρήνη, τη δημοκρατία και την ευημερία για τα κράτη μέλη της. Οι πόλεμοι που ήταν περιοδικό στοιχείο της ιστορίας της Δυτικής Ευρώπης έχουν εκλείψει από τότε που δημιουργήθηκε η τότε ΕΟΚ. Εντούτοις οι αιτιώδεις παράγοντες του πολέμου και της ειρήνης είναι ένα αμφισβητούμενο θεωρητικό ζήτημα. Μερικοί υποστηρίζουν ότι η μακροχρόνια ειρήνη στην Ευρώπη είναι προϊόν άλλων αιτιών, όπως η επιρροή των ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης μέσα στις αντίστοιχες σφαίρες επιρρσής τους. Η αμοιβαία εξωτερική απειλή για την άλλη συμμαχία, η ανάγκη για ανοικοδόμηση και μια προσωρινή κούραση μετά από τον πόλεμο είναι οι άλλοι λόγοι.στις αρχές του 70 στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία υπήρχε δικτατορία, όμως οι κοινότητες σε αυτές τις τρεις χώρες ήθελαν να ανήκουν στην ΕΕ και αυτό δημιούργησε μεγάλη θέληση για δημοκρατία. Η φύση και η μελλοντική κατεύθυνση της ίδιας της ΕΕ είναι το κεντρικό ζήτημα στην πανευρωπαϊκή πολιτική και ένα σημαντικό ζήτημα στην εθνική πολιτική των κρατών μελών.τα γενικά ζητήματα περιλαμβάνουν την τελική έκταση της Ένωσης,τα όρια σε νέα διεύρυνση, το ρυθμό ένταξης νέων μελών, την επέκταση της ιδιότητας μέλους σε σχέση με την εσωτερική ολοκλήρωση, το μέλλον ως πολιτική ένωση παρά του μέλλοντος ως ζώνη ελευθεροποίησης των συναλλαγών,των γεωγραφικών ορίων της Ευρώπης για λόγους ιδιότητας μέλους και την ιστορικό-πολιτιστική ταυτότητα των μελών και της Ένωσης.Η εσωτερική δομή, οι διαδικασίες και οι πολιτικές υπόκεινται σε σταθερή πολιτική συζήτηση.τα συγκεκριμένα ζητήματα περιλαμβάνουν αυτή τη στιγμή το μέλλον της συνταγματικής συνθήκης,την διεύρυνση στα Βαλκάνια και την τουρκική ένταξη-προβλήματα οικονομικής εντιμότητας και δημοκρατικής υπευθυνότητας,σχετική οικονομική βιωσιμότητα, η αναθεώρηση των κανόνων του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης και η κοινή αγροτική πολιτική. Ο κατεξοχήν πολιτικός στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η εξέλιξη και διατήρηση μιας ενιαίας αγοράς. Σημαντικές προσπάθειες έχουν καταβληθεί στη δημιουργία εναρμονισμένων προτύπων με σκοπό να αποδώσουν τα βέλτιστα οικονομικά οφέλη μέσω της δημιουργίας μεγαλύτερων και αποτελεσματικότερων αγορών.από τη συνθήκη της Ρώμης,πολιτικές έχουν εφαρμόσει την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών και των υπηρεσιών μεταξύ των κρατών μελών και συνεχίζουν να πράττουν το ίδιο. Ο συγκεκριμένος πολιτικός στόχος επεκτάθηκε περαιτέρω σε τρία από τα τέσσερα κράτη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών από την Ευρωπαϊκή Οικονομική Ζώνη.Το κοινό Δίκαιο των

10 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η ετηρροή του στην ανάτιτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης περιορισμών του Ανταγωνισμού της ΕΕ περιορίζει τις αντιανταγωνιστικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων (μέσω της απαγόρευσης συμπράξεων, κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης και του ελέγχου συγχωνεύσεων )και των κρατών μελών (μέσω του καθεστώτος ελέγχου των κρατικών επιδοτήσεων σε επιχειρήσεις).η ΕΕ προωθεί την ελεύθερη κυκλοφορία του κεφαλαίου μεταξύ των κρατών μελών της,τα μέλη έχουν ένα κοινό σύστημα έμμεσης φορολογίας τον Φ.Π.Α. καθώς επίσης και κοινούς τελωνειακούς δασμούς και φόρους στα διάφορα προϊόντα. Έχουν μια κοινή αγροτική και αλιευτική πολιτική και δομικά και συνεκτικά κεφάλαια,με τα οποία βελτιώνουν τις υποδομές και βοηθούν τις μειονεκτούσες περιοχές.από κοινού είναι γνωστές ω ς «πολιτικές συνοχής». Η ΕΕ διαθέτει επίσης κεφάλαια για οικονομική ενίσχυση εκτάκτου ανάγκης π.χ. μετά από φυσικές καταστροφές. Η χρηματοδότηση επεκτείνεται στα προγράμματα για υποψήφιες αλλά και άλλες ανατολικοευρωπαϊκές χώρες καθώς επίσης και την ενίσχυση πολλών αναπτυσσόμενων χωρών μέσω προγραμμάτων όπως τ ο «ριτ3 Γβ»,το«ΐ3θίδ»,κ α ι το «ίδ ρ 3».Η ΕΕ χρηματοδοτεί επίσης την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη,μέσω των τετραετών προγραμμάτων οργάνωσης για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη. Υπό μια περισσότερο πολιτική έννοια, η ΕΕ προσπαθεί να δημιουργήσει εν μέσω πολλών διαμαχών μια αίσθηση ευρωπαϊκής υπηκοότητας και ευρωπαϊκής πολιτικής ζωής. Αυτό περιλαμβάνει το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις εκλογές τοπικής κυβέρνησης αλλά και του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου σε οποιοδήποτε κράτος μέλος.το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσπαθεί τώρα να δημιουργήσει τα πανευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και σχεδόν όλα τα κράτη μέλη έχουν προσχωρήσει τουλάχιστον σε μια ομοσπονδία εθνικών πολιτικών κομμάτων. Από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα το 1952 από 6 μέλη σήμερα υπάρχουν 27 κράτη-μέλη.έχουν γίνει 6 διευρύνσεις με την μεγαλύτερη την Ι'^ Μαϊου 2004 όταν 10 κράτη προσχώρησαν στην Ένωση και την πιο πρόσφατη την Ι'^ Ιανουαρίου 2007,όταν ενώθηκε η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Προκειμένου να προσχωρήσει στην ΕΕ ένα κράτος πρέπει να τηρήσει οικονομικούς και πολιτικούς όρους γνωστούς ως κριτήρια της Κοπεγχάγης(μετά την σύνοδο κορυφής της Κοπεγχάγης τον Ιούνιο του 1993).Αυτό βασικά απαιτεί μια κοσμική.δημοκρατική κυβέρνηση, ένα κράτος δικαίου και αντίστοιχες ελευθερίεςκαι ιδρύματα.σύμφωνα με τη συνθήκη της ΕΕ κάθε κράτος μέλος αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να συμφωνήσουν ομόφωνα με οποιαδήποτε διεύρυνση. Η ΕΕ την ιδιομορφία ότι αποτελείται από κράτη μέλη,τα οποία όμως διατηρούν 10

11 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η εταρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης την ανεξαρτησία τους και παραμένουν κυρίαρχα στο έδαφος τους. Σε μερικά ζητήματα όπου τα κράτη μέλη έχουν μεταφέρει την εθνική τους κυριαρχία στην Ένωση(π.χ. νόμισμα, νομισματική πολιτική, εσωτερική αγορά, εξωτερικό εμπόριο),η ΕΕ αρχίζει να μοιάζει με ομοσπονδιακό κράτος.όμως η Ένωση δεν είναι οργανωμένη σε ομοσπονδιακά πρότυπα αλλά στην βάση της αρχής της επικουρικότητας. Επίσης τα κράτη μέλη εξακολουθούν να θεωρούνται κύριοι των Συνθηκών και η Ένωση δεν έχει το δικαίωμα να μεταφέρει επιπρόσθετες αρμοδιότητες από τα κράτη μέλη στον εαυτό της. Με αυτή την μοναδική διάρθρωση η ΕΕ δεν είναι ένας διεθνής οργανισμός αλλά μια οντότητα. Η λειτουργία της ΕΕ υποστηρίζεται από διάφορα όργανα: α) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο(732 μέλη,750 το μέγιστο),β)το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης(25 μέλη),γ)η Ευρωπαϊκή Επιτροπή(25 μέλη),δ)το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο(που ενσωματώνει το Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων,25 δικαστές),ε)το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο(25 μέλη),στ)το ευρωπαϊκό Συμβούλιο(26 μέλη, 25 ηγέτες των κρατών μελών και ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής),ζ) η Οικονομική και Χρηματοοικονομική Επιτροπή(2 μέλη ευρωπαϊκής επιτροπής, υπουργοί οικονομικών κρατών μελών, αντιπρόσωποι κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών ), η)η Ευρωπαϊκή Επιτροπή(19 επίτροποι),θ)το Συμβούλιο των Υπουργών Υπάρχουν διάφοροι οικονομικοί οργανισμοί: α)ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που παράλληλα με τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, συνθέτει το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών, β)ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένου και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων. Υπάρχουν επίσης διάφορες επιτροπές στα όργανα: α)επιτροπή των Περιφερειών που συμβουλεύει για τα περιφερειακά ζητήματα, β)οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή που συμβουλεύει για την οικονομική και κοινωνική πολιτική,κυρίως σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων και των εργοδοτών, γ)επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας,που καθιερώνεται στα πλαίσια της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, που ελέγχει και που συμβουλεύει για τα διεθνή ζητήματα της σφαιρικής ασφάλειας. Υπάρχει επίσης ένας μεγάλος αριθμός οργανισμών,που οργανώνεται συνήθως από τη δευτεροβάθμια νομοθεσία,οι οποίοι υπάρχουν για να εφαρμόσουν τις ιδιαίτερες πολιτικές. Αυτές είναι οι αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παραδείγματα είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, η Ευρωπαϊκή Αντιπροσωπεία Ασφάλειας Αεροπορίας και το Γραφείο Εναρμόνισης στην Εσωτερική Αγορά. Τέλος ο Ευρωπαϊκός Διαμεσολαβητής ερευνά καταγγελίες κακής διαχείρησης από τα όργανα της ΕΕ. Η ΕΕ δεν έχει καμία επίσημη πρωτεύουσα και τα όργανα της διαιρούνται 11

12 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η ετηρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταξύ διαφόρων πόλεων; α) Βρυξέλλες,Βέλγιο- Θεωρείται ϋθ ίαοίο πρωτεύουσα της ΕΕ. Είναι ο τόπος συναντήσεως για τις συνεδριάσεις και τις μίνι-συνόδους των επιτροπών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Τέλος είναι η πόλη που υποδέχεται όλες τις συνόδους κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Β)Στρασβούργο, Γαλλία-'Εδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τόπος συναντήσεως των 12 ολομελειών διάρκειας μιας εβδομάδας κάθε έτους. Επίσης η έδρα δύο βασικών ευρωπαϊκών οργανώσεων το Συμβούλιο της Ευρώπης και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων-που είναι διαφοροποιημένα από την ΕΕ και έχουν ένα ευρύτερο πλήθος μελών, γ)πόλη του Λουξεμβούργου, Αουξεμβούργο-'Εδρα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και της Γραμματείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και έδρα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, δ)φρανκφούρτη- Έδρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ε) Χάγη,Ολλανδία - Έδρα της ΕυτοροΙ (ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας). 2.2 Θεσμοί και Όργανα της Ε.Ε. α) Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο - Το όργανο αυτό αποτελείται από τους κυβερνητικούς επικεφαλείς των κρατών μελών της ΕΕ και τον πρόεδρο της Επιτροπής. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν αποτελεί ιδρυτική αρχή της ΕΕ και ούτε περιέχεται στη Συνθήκη της Ρώμης. Από την πρώτη περίοδο λειτουργίας του άτυπου αυτού οργάνου,στις συνόδους κορυφής οι επικεφαλείς των κυβερνήσεων προσπαθούν να αναλύσουν και να αποφασίσουν για ζητήματα βασικής σημασίας που σχετίζονται με την πορεία και την εξέλιξη της ΕΕ. Στη Σύνοδο του Παρισιού,το Σεπτέμβριο του 1974,αποφασίστηκε να διακανονιστούν οι συναντήσεις του οργάνου αυτού υπό το όνομα «Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», που συνέρχεται πλέον δύο φορές το χρόνο τακτικά και έκτακτα,όποτε παραστεί ανάγκη. β) Το Συμβούλιο των Υπουργών - Είναι το κύριο πολιτικό σώμα της ΕΕ που αντιπροσωπεύει τις εκλεγμένες κυβερνήσεις των κρατών μελών και λαμβάνει τις κύριες στρατηγικές αποφάσεις στις αρμοδιότητες του κάθε Υπουργείου,αφήνοντας στην επιτροπή την έκδοση των απαραίτητων οδηγιών. Σε ορισμένα ζητήματα κάθε κράτος μέλος μπορεί να ασκήσει βέτο και να σταματήσει τις διαδικασίες και τις αποφάσεις. Έτσι το Συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας,για παράδειγμα, αποφασίζει για θέματα κοινής αγροτικής πολιτικής,το Συμβούλιο των Υπουργών οικονομίας για θέματα οικονομίας κ.τ.λ. γ) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Είναι ένα εκλεγμένο σώμα του οποίου οι αρμοδιότητες ενισχύθηκαν σημαντικά από την Συνθήκη του Μάαστριχτ (1991) και από τη Συνθήκη του Αμστερνταμ(1997). Το όργανο αυτό έχει την εξουσία να διορθώνει τη σύνταξη του προϋπολογισμού που προετοιμάζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να εγκρίνει ή όχι τη διαχείριση του προϋπολογισμού 12

13 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η εταρροή του στην ανάτττυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Επιτροπή. Έχει επίσης το δικαίωμα να εγκρίνει ή να ασκήσει βέτο στο διορισμό του Προέδρου Της Επιτροπής και των ίδιων των Επιτρόπων,καθώς επίσης και να επικυρώσει οποιεσδήποτε ξένες συνθήκες.επιπλέον,η Συνθήκη του Μάαστριχτ έδωσε στο Κοινοβούλιο το δικαίωμα της συν απόφασης με το Συμβούλιο των Υπουργών σε 15 τομείς. Στη συνέχεια η Συνθήκη του Άμστερνταμ αύξησε τους τομείς σε 38 με εξαιρέσεις την φορολογία,τη γεωργία και την ΟΝΕ. Στους τομείς αυτούς,το Κοινοβούλιο μπορεί να διορθώσει αποσπάσματα της επιτροπής,να απορρίψει με πλειοψηφία ψήφου ή να συνεργαστεί με το Συμβούλιο για κάποιο συμβιβασμό. δ) Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Είναι ουσιαστικά η δημόσια υπηρεσία της ΕΕ,η οποία απαρτίζεται από μόνιμους υπαλλήλους. Ο πρόεδρος της Επιτροπής, ο οποίος επιλέγεται από το Συμβούλιο των Υπουργών αποφασίζει για τους 19 επιτρόπους με τέτοιο τρόπο,ώστε να διασφαλίσει το δικαίωμα κάθε χώρας να συμμετέχει στην Επιτροπή. Η επιλογή των Επιτρόπων πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.Η Επιτροπή προετοιμάζει τις προτάσεις για τις πολιτικές της ΕΕ και ελέγχει την υλοποίηση των αποφάσεων από τα κράτη μέλη. ε) Οικονομική και Χρηματοοικονομική Επιτροττή - Το σώμα αυτό είναι το κυριότερο ίοτυτη μακροοικονομικής πολιτικής και υιοθετεί τις ευρύτερες οικονομικές κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ. Απαρτίζεται από τους Υπουργούς Οικονομικών, τους αντιπροσώπους των Κεντρικών Τραπεζών των κρατών μελών και από δύο μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όταν προκύπτουν ζητήματα που αφορούν τα δώδεκα μέλη των κρατών μελών τα οποία συμμετέχουν στην ΟΝΕ.συνέρχεται ένα μικρότερο τμήμα της Εοοίίη αποτελούμενο από τους δώδεκα Υπουργούς Οικονομικών των κρατών μελών που συμμετέχουν στην ΟΝΕ και συνήθως αναφέρεται ως «Ε υτο-χ». στ) Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα - Παρόλο που η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι καθαρά μέρος της κίνησης προς την ΟΝΕ,είναι σκόπιμο να θεωρηθεί ως ένα όργανο της ΕΕ όπως τα προηγούμενα. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μαζί με τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες σχηματίζουν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το σύστημα αυτό περιλαμβάνει και τις τρεις χώρες που δεν είναι μέλη της ΟΝΕ δηλαδή το Ηνωμένο Βασίλειο,τη Δανία και τη Σουηδία. Ωστόσο οι χώρες αυτές δεν λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορά στην ενιαία νομισματική πολιτική για την περιοχή του ενιαίου νομίσματος και την εφαρμογή τέτοιων αποφάσεων. Η κυβερνητική επιτροπή της ΕΚΤ για να αποφύγει οποιαδήποτε σύγχυση,έχει εισαγάγει έναν τρίτο όρο -το Ευρωσύστημα-που απαρτίζεται από την ΕΚΤ και τις δώδεκα Εθνικές Τράπεζες των κρατών μελών που συμμετέχουν στην ΟΝΕ. Έτσι για λόγους καλύτερου και αποτελεσματικότερου συντονισμού στα θέματα της ΟΝΕ δημιουργήθηκαν 2 13

14 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η εππρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σώματα λήψης αποφάσεων: α) Η Κυβερνητική Επιτροπή.-Είναι το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων και αποτελείται από την ΕΚΤ και τις δώδεκα Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες δηλαδή το λεγόμενο Ευρωσύστημα.Η Κυβερνητική Επιτροπή υιοθετεί τις κατευθυντήριες γραμμές και λαμβάνει αποφάσεις με σκοπό να διασφαλίσει την εκτέλεση των έργων που έχουν ανατεθεί στο Ευρωσύστημα. Ορίζει επίσης τη νομισματική πολιτική της ΕΕ και τους νομισματικούς στόχους όπως τα επιτόκια,τα τραπεζικά διαθέσιμα, κ.α. β) Το Εκτελεστικό Σώμα.-Αποτελείται από τον πρόεδρο,τον Αντιπρόεδρο και άλλα τέσσερα μέλη τα οποία διορίζονται από τις κυβερνήσεις των 12 κρατών μελών βάση συστάσεων της επιτροπής της ΕΕ.Οι κύριες ευθύνες του σώματος αυτού είναι η προετοιμασία των συσκέψεων της Κυβερνητικής Επιτροπής και η εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής που έχει αποφασίσει η Επιτροπή. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος διορίζονται για περίοδο πέντε ετών ενώ τα άλλα τέσσερα μέλη για οκτώ χωρίς δυνατότητα ανανέωσης. Για να αποφευχθεί η αποχώρηση και των τεσσάρων μελών ταυτόχρονα, τα μέλη εναλλάσσονται σε διάφορες χρονικές περιόδους. Έτσι ανά διετία αντικαθίσταται το ένα από τα τέσσερα μέλη του σώματος, το οποίο έχει ολοκληρώσει την οκταετή θητεία του στο σώμα. Η συμφωνία του Μάαστριχτ ορίζει ότι κύριος στόχος της ΕΚΤ είναι η σταθερότητα των τιμών και κατευθύνει την ΕΚΤ στην ενίσχυση των γενικών οικονομικών πολιτικών της Κοινότητας αλλά χωρίς προκατάληψη προς το στόχο της σταθερότητας των τιμών. Η συμφωνία του Μάαστριχτ ξεκάθαρα απαγορεύει στην ΕΚΤ και στα αντίστοιχα σώματα λήψης αποφάσεων να αναζητούν ή να λαμβάνουν οδηγίες από κοινοτικούς οργανισμούς ή σώματα από οποιαδήποτε κυβέρνηση κράτους μέλους ή οποιοδήποτε άλλο σώμα. Οποιαδήποτε αναθεώρηση της συμφωνίας του Μάαστριχτ απαιτεί ομοφωνία από τα μέλη της ΕΕ. ζ) Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο - Ιδρύθηκε για να ερμηνεύει τη Συμφωνία της Ρώμης και να διασφαλίζει το ότι οι αρχικοί οργανισμοί της ΕΟΚ και τα κράτη - μέλη εκπληρούν τις υποχρεώσεις τους όπως επιτάσσει η Συμφωνία. Αρχικά το Δικαστήριο ιδρύθηκε με 6 δικαστές έναν από κάθε μέλος και έναν έβδομο επιλεγμένο από το Συμβούλιο των Υπουργών. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δημιούργησε σταδιακά ένα σώμα δικαίου για διάφορες περιπτώσεις και επανειλημμένως υποστήριξε την ανωτερότητα του κοινοτικού δικαίου έναντι του εθνικού σε ένα σημαντικό αριθμό τομέων. 14

15 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η επιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης 3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΝΙΑΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ Ο απόλυτος στόχος για την Ευρώπη ήταν η δημιουργία μιας Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Το σχέδιο ετοιμάστηκε το 1989 από τις Κεντρικές Τράπεζες των κρατών μελών και τον Ζακ Ντελόρ, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το <<Πρόγραμμα Ντελόρ>>, όπως ονομάστηκε, έθεσε εξαρχής τρία στάδια για την πορεία προς την ΟΝΕ: 1)κατάργηση των συναλλαγματικών ελέγχων και επίτευξη μιας ενιαίας αγοράς στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες 2)ίδρυση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και 3)κλειδωμένες συναλλαγματικές ισοτιμίες, νομισματική πολιτική ελεγχόμενη από το ΕΣΚΤ και τελικά εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος. Το σχέδιο αυτό υποστηρίχτηκε ευρέως από τη σύνοδο της Μαδρίτης στα μέσα του 1989 και συζητήθηκε περαιτέρω στο ενδοκυβερνητικό συνέδριο που ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 1990, το οποίο και προετοίμασε το έδαφος για να σχεδιαστεί η Συνθήκη του Μάαστριχτ της Ολλανδίας το Δεκέμβριο του Η σύνοδος του Μάαστριχτ έθεσε τους όρους και το χρονοδιάγραμμα για την Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση. Οι όροι σύγκλισης, όπως τέθηκαν στο Μάαστριχτ, ήταν: 1) ρυθμός πληθωρισμού κάθε κράτους μέλους της ΕΕ εντός του 1,5% του μέσου όρου των τριών κρατών μελών με τους χαμηλότερους ρυθμούς πληθωρισμού. 2) μακροπρόθεσμα επιτόκια για κάθε κράτος μέλος της ΕΕ εντός του 2% του μέσου όρου των τριών χωρών με τα χαμηλότερα επιτόκια, 3) συναλλαγματική ισοτιμία για κάθε κράτος μέλος της ΕΕ εντός του 2,25% κατ ανώτατο όριο του Μηχανισμού Συναλλαγματικών ισοτιμιών και καμία υποτίμηση στα προηγούμενα δύο χρόνια 4)ο λόγος του δημόσιου ελλείμματος προς το ΑΕΠ για κάθε κράτοςμέλος της ΕΕ να μην υπερβαίνει το 3% και 5)ο λόγος του δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ για κάθε κράτος - μέλος της ΕΕ να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Εκτός από τους παραπάνω όρους τέθηκε και χρονοδιάγραμμα των ενεργειών ως εξής: 1)Μέχρι το τέλος του 1996 θα πρέπει να παρθεί απόφαση για μια πιθανή ΟΝΕ εντός του 1997 με την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον εφτά χώρες μέλη θα μπορούσαν να πετύχουν τους όρους σύγκλισης. 2)Μέχρι το τέλος του 1999 θα πρέπει να παρθεί απόφαση για τη δημιουργία της ΟΝΕ, αν δύο τουλάχιστον χώρες μπορούσαν να πετύχουν τους όρους σύγκλισης. 3)Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έξι μήνες πριν από τη δημιουργία της ΟΝΕ, αλλά ταυτόχρονα και ίδρυση ενός σώματος ονομαζόμενου «Ευρω παϊκό Νομισματικό Ινστιτούτο» για το συντονισμό των πολιτικών πριν από την ίδρυση της Κεντρικής Τράπεζας. Έτσι το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ινστιτούτο άρχισε την λειτουργία του τον Ιανουάριο του 1994, με έδρα την Φραγκφούρτη. Η Σουηδία, η Φιλανδία και η Αυστρία εντάχθηκαν στην ΕΕ την 1^ Ιανουαρίου 1995 και η Αυστρία έλαβε μέρος 15

16 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η ετηρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών. Το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ινστιτούτο αξιολογώντας τις καταστάσεις έθεσε αυστηρότερους όρους για την Νομισματική Ένωση το Νοέμβριο του Οι όροι αυτοί είναι. Την 1 Ιανουαρίου 1999 γίνεται η έναρξη της διαδικασίας για τη Νομισματική Ενωση με το κλείδωμα των συναλλαγματικών ισοτιμιών των νομισμάτων των κρατών - μελών της ΕΕ που ακολουθούν την ΟΝΕ. Την Ι'^ Ιανουαρίου 2002 γίνεται εισαγωγή των νέων χαρτονομισμάτων και κερμάτων. Την Ι ^ Ιουλίου 2002 το νέο νόμισμα (ευρώ) αντικατέστησε επίσημα όλα τα εθνικά νομίσματα στις χώρες μέλη της ΟΝΕ. Στη συνεδρίαση της Μαδρίτης το Δεκέμβριο του 1989 αποφασίστηκε να ονομαστεί το νέο νόμισμα <<ευρώ>>. Οι ισοτιμίες κλειδώθηκαν την 1 Ιανουαρίου 1999, γεγονός που αποφασίστηκε σε μια συνάντηση το Μάιο του 1998, στην οποία ορίστηκε επίσης ποιες χώρες θα πάρουν μέρος τελικά στην ΟΝΕ. Ετσι από τις 15 χώρες μέλη της ΕΕ οι 12, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας,συμμετέχουν στη διαδικασία της ΟΝΕ και στην υιοθέτηση του κοινού νομίσματος Ό ι χώρες μέλη της ΕΕ που έμειναν, για διαφορετικούς λόγους η καθεμία, εκτός ΟΝΕ είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Δανία και η Σουηδία 4. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 4.1 Εισαγωγικές Παρατηρήσεις Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ιδρύεται με βάση το κοινοτικό δίκαιο και συγκεκριμένα με βάση το άρθρο 8 του Ευρωπαϊκού Κώδικα. Σύμφωνα με το άρθρο 9.1 η ΕΚΤ έχει νομική προσωπικότητα και έχει επίσης σε κάθε κράτος μέλος την ευρύτερη νομική ικανότητα που αναγνωρίζεται σε νομικά πρόσωπα από το δίκαιο του κράτους μέλους. Η ΕΚΤ να αποκτά ή να διαθέτει κινητή ή ακίνητη περιουσία και να είναι διάδικος. Η έδρα της ΕΚΤ είναι στη Φραγκφούρτη της Γερμανίας και απολαύει στην επικράτεια των κρατών μελών,των αναγκαίων προνομίων και ασυλιών για την εκπλήρωση της αποστολής της υπό τους όρους που καθορίζονται στο Πρωτόκολλο της 8'^^ Απριλίου 1965 περί των προνομίων και ασυλιών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.Η ΕΚΤ αποτελεί ένα από τα δύο οργανωτικά επίπεδα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών. Τα βασικά καθήκοντα της ΕΚΤ είναι τα ίδια με αυτά του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και εκπληρώνονται από την ίδια. 16

17 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η επιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης 4.2 Όργανα λήψης αποφάσεων Τα πάγια όργανα λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ είναι το Διοικητικό Συμβούλιο και η Εκτελεστική Επιτροπή, ενώ το Γενικό Συμβούλιο είναι το τρίτο αλλά προσωρινό όργανο της ΕΚΤ του οποίου η λειτουργία προορίζεται για όσο χρονικό διάστημα υφίστανται κράτη μέλη με παρέκκλιση. Οι αρμοδιότητες των οργάνων της ΕΚΤ,η σύνθεσή τους και η διαδικασία που ακολουθείται κατά την λήψη αποφάσεων καθορίζονται κυρίως από το Καταστατικό ενώ εμπλουτίζονται και αποσαφηνίζονται από τις ειδικότερες διατάξεις του Εσωτερικού Κανονισμού της Εκτελεστικής Επιτροπής και του Εσωτερικού Κανονισμού του Γενικού Συμβουλίου. α) Το Διοικητικό Συμβουλίο της ΕΚΤ είναι το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων και αποτελείται από τα έξι μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής-που είναι το δεύτερο πάγιο όργανο λήψης αποφάσεων-και τους διοικητές των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών των κρατών μελών χωρίς παρέκκλιση. Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου και ένα μέλος της Επιτροπής μπορούν να συμμετέχουν,χωρίς δικαίωμα ψήφου στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ. Η περίοδος της θητείας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ποικίλλει, αφού η θητεία των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής είναι οκταετής και μη ανανεώσιμη, σύμφωνα με τη Συνθήκη και το Καταστατικό,ενώ οι διοικητές των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών διορίζονται με βάση τις οικείες εθνικές διατάξεις. Σε κάθε περίπτωση πάντως,σύμφωνα με το άρθρο 14.2 η θητεία του διοικητή εθνικής κεντρικής τράπεζας δεν είναι μικρότερη από πέντε έτη. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και κατά την λήψη των αποφάσεων, δεν ενεργούν εκπροσωπώντας εθνικά συμφέροντα αλλά με την προσωπική τους ιδιότητα ως πλήρως ανεξάρτητα πρόσωπα. Η συνθήκη αυτή αποτελεί μια από τις εγγυήσεις θεσμικής ανεξαρτησίας της ΕΚΤ που εξετάζονται στη συνέχεια. Η αρχή της ισοτιμίας της ψήφου, ως κανόνας που διέπει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων,ισχυροποιεί την ανεξάρτητη συμμετοχή των μελών στο Διοικητικό Συμβούλιο. Η αρχή αυτή,υπό το ισχύον καθεστώς της διευρυμένης ΕΕ των 25 κρατών μελών,έχει σχετικά διαφοροποιηθεί προκειμένου να διατηρηθεί η ευελιξία και η ταχύτητα κατά την λήψη των αποφάσεων. Η αρχή ένα μέλος μία ψήφος,που διέπει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων κάμπτεται σε συγκεκριμένες,περιοριστικά οριζόμενες στο Καταστατικό περιπτώσεις, οι οποίες αφορούν κάποιες από τις χρηματοοικονομικές διατάξεις της ΕΚΤ. Στις περιπτώσεις αυτές,η στάθμιση της ψήφου των διοικητών των Εθνικών Τραπεζών γίνεται σύμφωνα με την κλείδα κατανομής για την εγγραφή τους στο κεφάλαιο της ΕΚΤ ενώ οι ψήφοι των μελών 17

18 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η επιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης της Εκτελεστικής Επιτροπής έχουν μηδενική στάθμιση. Το διοικητικό Συμβούλιο καθορίζει τις κατευθυντήριες γραμμές και λαμβάνει τις αναγκαίες αποφάσεις για την εκπλήρωση των καθηκόντων που έχουν ανατεθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εθνικών Τραπεζών,σύμφωνα με τη Συνθήκη και το Καταστατικό. Το Διοικητικό Συμβούλιο διαμορφώνει τη νομισματική πολιτική της Κοινότητας συμπεριλαμβανομένων όπου χρειάζεται αποφάσεων σχετικών με ενδιάμεσους νομισματικούς στόχους,βασικά επιτόκια και προσφορά διαθεσίμων στο ΕΣΚΤ και χαράζει τις απαραίτητες κατευθυντήριες γραμμές για την εκτέλεσή τους Επιπλέον το Διοικητικό Συμβούλιο ασκεί τις συμβουλευτικές λειτουργίες που αποτελούν αρμοδιότητα της ΕΚΤ και λαμβάνει αποφάσεις που αφορούν την εκπροσώπηση του ΕΣΚΤ στο πεδίο της διεθνούς συνεργασίας. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, και σύμφωνα με ρητές διατάξεις του Καταστατικού το Διοικητικό Συμβούλιο θεσπίζει εσωτερικό κανονισμό,ο οποίος καθορίζει την εσωτερική οργάνωση της ΕΚΤ και των οργάνων λήψης αποφάσεων, λαμβάνει την απόφαση να προσφύγει στο Δικαστήριο και ιδιαίτερα να προσβάλλει ενώπιον του Δικαστηρίου την απόφαση που απαλλάσσει τον διοικητή Εθνικής Κεντρικής Τράπεζας από τα καθήκοντά του,ενώ αποφασίζοντας ομοφωνα.διατυπώνει τη σύσταση επί τη βάση της οποίας ενεργοποιείται η απλοποιημένη διαδικασία τροποποίησης συγκεκριμένων άρθρων του Καταστατικού. Αναφορικά με τις χρηματοοικονομικές διατάξεις του ΕΣΚΤ το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ είναι αρμόδιο για τη λήψη του συνόλου σχεδόν των σχετικών αποφάσεων. β) Η Εκτελεστική Επιτροπή είναι το δεύτερο πάγιο όργανο λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η Σύνθεσή της είναι εξαμελής και αποτελείται από τον Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο και άλλα τέσσερα μέλη. Ολα τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής διορίζονται μεταξύ προσώπων αναγνωρισμένου κύρους και επαγγελματικής εμπειρίας σε νομισματικά ή τραπεζικά θέματα. Η εκλογή τους γίνεται με κοινή συμφωνία από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών σε επίπεδο Αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων κατά σύσταση του Συμβουλίου μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ. Η θητεία τους είναι οκταετής και μη ανανεώσιμη και απαλλάσσονται από τα καθήκοντά τους εάν δεν πληρούν πλέον τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την εκτέλεσή τους ή αν διαπράξουν βαρύ παράπτωμα από το Δικαστήριο αιτήσει του Διοικητικού Συμβουλίου^ ή της Εκτελεστικής Επιτροπής. Οι παράμετροι εκλογής.διορισμού, θητείας και παύσης εγγυώνται την ανεξαρτησία των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής και αντανακλούν τον υπερεθνικό της χαρακτήρα. Αναφορικά με τις αρμοδιότητές της η Εκτελεστική Επιτροπή είναι υπεύθυνη για 18

19 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η επιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα τρέχοντα θέματα της ΕΚΤ και θέτει σε εφαρμογή τη νομισματική ττολιτική σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές και τις αποφάσεις που θεσπίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο. Στο πλαίσιο της εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής,που αποφασίζεται από το Διοικητικό Συμβούλιο, η Εκτελεστική Επιτροπή δίνει τις απαραίτητες οδηγίες στις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες. Επιπλέον η Εκτελεστική Επιτροπή μπορεί να ασκεί τις αρμοδιότητες που τις μεταβιβάζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο. Όπως έχει υποστηριχθεί η τρέχουσα εξουσία της Εκτελεστικής Επιτροπής εξαρτάται από το περιεχόμενο των κατευθυντήριων γραμμών και αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου,δηλαδή από την πολιτική βούληση των διοικητών των Εθνικών Τραπεζών,συνερχομένων στο πλαίσιο του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ. γ) Το Γενικό Συμβούλιο είναι το τρίτο, αλλά προσωρινό,μεταβατικό όργανο της ΕΚΤ.Για όσο χρονικό διάστημα υφίστανται κράτη μέλη με παρέκκλιση,το Γενικό Συμβούλιο θα λειτουργεί ως τρίτο όργανο λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ. Ακριβώς επειδή οι κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών με παρέκκλιση δεν εκπροσωπούνται στα μόνιμα όργανα λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ το Γενικό Συμβούλιο δημιουργήθηκε για να διαχειρίζεται τα ζητήματα που ανακύπτουν από την συνύπαρξη κρατών μελών εντός ζώνης Ευρώ και εκτός αυτής,δηλαδή κρατών μελών χωρίς παρέκκλιση και των κρατών μελών με παρέκκλιση και λειτουργεί ως ένα ίοτυπι νομισματικής συνεργασίας και προετοιμασίας της προσχώρησης των τελευταίων στη ζώνη των πρώτων. Στη σύνθεση του Γενικού Συμβουλίου συμμετέχουν - από τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής- μόνο ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ και οι διοικητές των εθνικών Κεντρικών Τραπεζών όλων των κρατών μελών. Τα υπόλοιπα τέσσερα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής μπορούν να συμμετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου στις συνεδριάσεις του Γενικού Συμβουλίου. Οι αρμοδιότητες του Γενικού Συμβουλίου απαριθμούνται εξαντλητικά στο άρθρο 47 του Καταστατικού και έχουν κυρίως συμβουλευτικό χαρακτήρα. Το Γενικό Συμβούλιο; α) Ασκεί όσα από τα καθήκοντα του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ιδρύματος -το οποίο ετέθη υπό εκκαθάριση μόλις ιδρύθηκε η ΕΚΤ - που πρέπει να συνεχίσουν να ασκούνται κατά το τρίτο στάδιο της ΟΝΕ, λόγω των παρεκκλίσεων που ισχύουν για ένα ή περισσότερα κράτη μέλη και τα οποία αναλαμβάνει η ΕΚΤ. Επιπλέον παρέχει συμβουλευτική στήριξη κατά την προετοιμασία της κατάργησης των παρεκκλίσεων. β)συμβάλλει στις συμβουλευτικές λειτουργίες της ΕΚΤ για κάθε προτεινόμενη Τ οτολίδης Λεωνίδας 19

20 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η επιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης κοινοτική πράξη ή σχέδιο εθνικής νομοθετικής διάταξης,που εμπίπτουν στο πεδίο της αρμοδιότητας της και σε αυτές που αφορούν την εμβέλεια και την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας για την προληπτική εποπτεία και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. γ)συμβάλλει στις δραστηριότητες της ΕΚΤ παρέχοντας στατιστική, τεχνική ή λογιστική υποστήριξη. δ)συμβάλλει στις αναγκαίες προετοιμασίες για τον αμετάκλητο καθορισμό της συναλλαγματικής ισοτιμίας των κρατών μελών με παρέκκλιση έναντι των νομισμάτων ή του ενιαίου νομίσματος των κρατών μελών χωρίς παρέκκλιση. ε)τέλος το Γενικό Συμβούλιο λαμβάνει, με ειδική πλειοψηφία,την απόφαση σχετικά με την καταβολή από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών με παρέκκλιση ενός ελάχιστου ποσού του εγγεγραμμένου κεφαλαίου τους στην ΕΚΤ,ως συμβολή στις δαπάνες λειτουργίας της. Η συγκεκριμένη απόφαση είναι σημαντική αφού το γενικώς ισχύον είναι ότι οι Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες των κρατών μελών με παρέκκλιση δεν καταβάλλουν το εγγεγραμμένο τους κεφάλαιο. Από το σύνολο των παραπάνω αρμοδιοτήτων προκύπτει ότι το Γενικό Συμβούλιο ως τρίτο όργανο της ΕΚΤ, έχει το γενικό καθήκον συμβολής με συμβουλευτικό χαρακτήρα 4.3 Αρμοδιότητες της Ευρωτταϊκής Κεντρικής Τράττεζας Πρωταρχικός στόχος και καθήκον της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και με την επιφύλαξη του στόχου αυτού στηρίζει τις γενικές οικονομικές πολιτικές στην Κοινότητα. Πέραν των βασικών της καθηκόντων,οι επιμέρους αρμοδιότητες και εξουσίες της ΕΚΤ μπορούν συστηματικά να καταταγούν στις εξής κατηγορίες. α) Εκδοτικό Προνόμιο - Σύμφωνα με το άρθρο 106 ΕΚ στην ΕΚΤ ανήκει κατ αποκλειστικότητα το εκδοτικό προνόμιο του ενιαίου νομίσματος, τα τραπεζογραμμάτια του οποίου είναι τα μόνα που αποτελούν νόμιμο χρήμα μέσα στην Κοινότητα Η έκδοση κερμάτων από τα κράτη μέλη, τουλάχιστον αναφορικά με την ποσότητά τους, επίσης τελεί υπό την έγκριση της ΕΚΤ. Η συγκεκριμένη αρμοδιότητα είναι από αυτές που παραδοσιακά ανήκουν στις κεντρικές τράπεζες,ενώ ο έλεγχος της ΕΚΤ επί της εκδόσεως των κερμάτων από τα κράτη μέλη απορρέει άμεσα από το βασικό καθήκον που έχει να διαχειρίζεται τη νομισματική πολιτική και συνδέεται απόλυτα με την πρωταρχία της νομισματικής σταθερότητας. 20

21 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η ετπρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης β) Συμβουλευτικές Αρμοδιότητες - Η ΕΚΤ διαθέτει με νομική βάση το άρθρο 4 Κατ., συμβουλευτικό ρόλο, τόσο έναντι της Κοινότητας, όσο και έναντι των εθνικών αρχών,αφού ζητείται η γνώμη της ειδικά σε ότι αφορά την κοινοτική και εθνική νομοθεσία, για θέματα που εμπίπτουν εντός του πεδίου της αρμοδιότητάς της. Επιπλέον, η ΕΚΤ έχει την εξουσία να διατυπώνει γνώμες στα κοινοτικά όργανα ή οργανισμούς και στις εθνικές αρχές για θέματα του πεδίου των αρμοδιοτήτων της, με δική της πρωτοβουλία. Η συμβουλευτική αρμοδιότητα της ΕΚΤ επεκτείνεται και σε θέματα προληπτικής εποπτείας. Η ΕΚΤ δύναται να παρέχει συμβουλές και να δίνει τη γνώμη της την οποία ζητούν τα κοινοτικά όργανα και οι αρμόδιες εθνικές αρχές, σχετικά με την εμβέλεια και την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας που αφορα την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. γ) Συμβολή στην ττρολητττική εποπτεία και στη σταθερότητα του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος - Σύμφωνα με το άρθρο ΕΚ το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών συμβάλλει στην εκ μέρους των αρμοδίων αρχών ομαλή άσκηση πολιτικών που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Επιπλέον η ΕΚΤ μπορεί υπό προϋποθέσεις και ύστερα απο ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου.κατόπιν προτάσεως της Επιτροπής,μετα από διαβούλευση με την ΕΚΤ και αφού ληφθεί η σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να αναλάβει ειδικά καθήκοντα σχετικά με τις πολίτικες που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και των λοιπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Στο ίδιο πεδίο.η ΕΚΤ συμβάλλει στην προληπτική εποπτεία με την αμέσως προηγουμένως αναφερθεισα συμβουλευτική αρμοδιότητα. δ) Αρμοδιότητα Έκδοσης Νομικών Πράξεων Για την εκπλήρωση της αποστολής που έχει ανατεθεί στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών.η εκδίδει κανονισμούς, λαμβάνει αποφάσεις, διατυπώνει συστάσεις και γνώμες. Επιπλέον, η δεσμευτικότητα καθώς και κάποιοι συγκεκριμένοι όροι υπό τους οποίους εκδίδονται οι νομικές πράξεις της ΕΚΤ είναι ίδιοι με αυτούς που ισχύουν για τα λοιπά κοινοτικά όργανα. Το άρθρο 34 του Καταστατικού επαναλαμβάνει το περιεχόμενο του άρθρου ΙΙΟ.Έ τσι η ΕΚΤ προκειμένου να επιτελέσει τα καθήκοντα της διαθέτει,με βάση τα άρθρα 110 ΕΚ και 34 Κατ., όλο το φάσμα των νομικών πράξεων της κοινοτικής νομοπαραγωγικής διαδικασίας, εκτός από τις οδηγίες. 21

22 Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και η εττιρροή του στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης Πέραν της τυπολογίας των υφιστάμενων κοινοτικών πράξεων, η ΕΚΤ έχει την εξουσία έκδοσης και άλλων νομικών πράξεων,που είναι εσωτερικές του Ευρωσυστήματος και αποτελούν τον τυπικό τρόπο επικοινωνίας της με τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες. Ειδικότερα σύμφωνα με τσ άρθρο 12.1 του Καταστατικού το Διοικητικό Συμβούλιο καθορίζει τις κατευθυντήριες γραμμές και λαμβάνει τις αναγκαίες αποφάσεις για την εκπλήρωση των καθηκόντων που έχουν ανατεθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κεντρικών Τραπεζών. Κατά τη διαμόρφωση^ της νομισματικής πολιτικής της Κοινότητας λαμβάνει αποφάσεις σχετικά με ενδιάμεσους νομισματικούς στόχους, βασικά επιτόκια και προσφορά διαθεσίμων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κεντρικών Τραπεζών και χαράζει τις απαραίτητες κατευθυντήριες γραμμές για την εκτέλεσή τους. Επιπλέον, η Εκτελεστικιή Επιτροπή θέτοντας σε εφαρμογή τη νομισματική πολιτική σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές και τις αποφάσεις που θεσπίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο, δίνει τις απαραίτητες οδηγίες στις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες. Οι οδηγίες της ΕΚΤ, που εκδίδονται από την Εκτελεστική Επιτροπή, θα πρέπει να διακρίνονται από αυτές που εκδίδονται από τα κοινοτικά όργανα βάσει του άρθρου 249 ευρωσυντάγματος, αφού οι πρώτες είναι εσωτερικές νομικές πράξεις του Ευρωσυστήματος. ε) Κυρωτική Εξουσία - Η κυρωτική εξουσία της ΕΚΤ έναντι των Κεντρικών Εθνικών Τραπεζών αναφέρεται στην έκτη παράγραφο του άρθρου 35 του καταστατικού. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, αν η ΕΚΤ διαπιστώσει ότι μια εθνική κεντρική τράπεζα έχει αθετήσει υποχρέωσή της δυνάμει του Καταστατικού, διατυπώνει αιτιολογημένη γνώμη επί του θέματος, αφού δώσει στην ενδιαφερόμενη εθνική κεντρική τράπεζα την ευκαιρία να υποβάλλει τις παρατηρήσεις της. Αν η ενδιαφερόμενη εθνική τράπεζα δεν συμμορφωθεί με τη γνώμη εντός της προθεσμίας που ορίζεται από την ΕΚΤ, η ΕΚΤ μπορεί να προσφύγει στο Δικαστήριο. Στην περίπτωση αυτή, Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ που λαμβάνει την κρίσιμη απόφαση για την άσκηση προσφυγής διαθέτει έναντι των Εθνικών Τραπεζών τις εξουσίες που διαθέτει η Επιτροπή έναντι των κρατών μελών κατά την άσκηση της προσφυγής του άρθρου 226 του Ευρωπαϊκού Κώδικα. Κυρωτική εξουσία διαθέτει η ΕΚΤ και έναντι των επιχειρήσεων, αφού δικαιούται, εντός των ορίων και με τις προϋποθέσεις που καθορίζονται από το Συμβούλιο, να επιβάλλει πρόστιμα και περιοδικές χρηματικές ποινές, λόγω μη συμμόρφωσης τους με υποχρεώσεις που απορρέουν από τους κανονισμούς και τις αποφάσεις της. 22