ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΥΨΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2012

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΥΨΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 ΤΑΞΗ : Α ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 07/06/2012 ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 2 ΩΡΕΣ ΩΡΑ : π.μ. ΤΟ ΓΡΑΠΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ ( 5 ) ΣΕΛΙΔΕΣ Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δύο (2) μέρη. Να απαντήσεις σε όλα τα μέρη και σε όλα τα ερωτήματα. Τα ερωτήματα να απαντηθούν σε φύλλα εξέτασης, όχι στο εξεταστικό δοκίμιο. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υγρού (Tipp-Ex). ΜΕΡΟΣ Α : ΓΛΩΣΣΑ (6 ΜΟΝΑΔΕΣ) ΚΕΙΜΕΝΟ 1: Πού οφείλεται η παιδική παχυσαρκία Οι κύριες αιτίες της παιδικής παχυσαρκίας είναι η κληρονομικότητα, οι λανθασμένες διατροφικές συνήθειες και η ελλιπής σωματική δραστηριότητα. Ένα παχύσαρκο παιδί γίνεται σχεδόν πάντα παχύσαρκος ενήλικος. Στα πρώτα χρόνια της ζωής, τα λιπώδη κύτταρα σχηματίζονται πολύ γρήγορα, πράγμα που ευνοεί την αύξηση του βάρους πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα. Ένας άλλος λόγος που ευνοεί την εμφάνιση της παχυσαρκίας στην παιδική ηλικία είναι ο περιορισμός της σωματικής άσκησης. Αρχικά, πρέπει να εγκαταλείψουμε τη νοοτροπία ότι το παιδί πρέπει να τρώει όσο ο ενήλικος προκειμένου να αναπτυχθεί σωστά. Ένα παιδί, όσο κινητικό κι αν είναι, χρειάζεται λιγότερες θερμίδες απ ό,τι οι γονείς του, και κυρίως άριστης ποιότητας. Η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών, μέσα από τη σταδιακή τροποποίηση του καθημερινού διαιτολογίου, αποτελεί έναν σημαντικό τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος της παχυσαρκίας. 1

2 Σύμφωνα με τις διατροφικές συστάσεις της Αμερικανικής Καρδιολογικής Ένωσης για παιδιά άνω των 2 ετών, πρέπει να φροντίζουμε ώστε: 1) Να υπάρχει εξισορρόπηση των προσλαμβανόμενων από τη διατροφή θερμίδων και της σωματικής δραστηριότητας. 2) Να ασχολούνται μία ώρα καθημερινά με μέτριο ή έντονο παιχνίδι ή άλλη σωματική άσκηση. 3) Να καταναλώνουν καθημερινά φρούτα και λαχανικά και να περιοριστεί η κατανάλωση χυμών. 4) Να προτιμώνται τα φυτικά έλαια (ιδιαίτερα το ελαιόλαδο). 5) Να καταναλώνουν ψωμί και δημητριακά ολικής άλεσης αντί των αντίστοιχων επεξεργασμένων προϊόντων. 6) Να μειωθεί η πρόσληψη αναψυκτικών και τροφίμων που περιέχουν ζάχαρη. 7) Να γίνεται καθημερινή κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων αποβουτυρωμένων ή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. 8) Να υπάρχει αυξημένη κατανάλωση ψαριών. 9) Η πρόσληψη αλατιού να είναι περιορισμένη. Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, περιοδ. ΒΗMAGAZINO ΚΕΙΜΕΝΟ 2: H τηλεόραση παχαίνει Στη Σικελία έσβησαν τις τηλεοράσεις. Τις έσβησαν για τρεις ολόκληρες ημέρες, και καλά έκαναν, γιατί δεν έβρισκαν διαφορετικό, ή πιο υγιή, τρόπο διαμαρτυρίας για την παιδική παχυσαρκία. Για την εμμονή, είτε γονέων είτε παιδιών να προτιμούν την ξάπλα στον καναπέ, την πολυθρόνα ή το κρεβάτι, όλοι μαζί φυλακισμένοι ενός «κουτιού», που κάποτε, και σωστά, αποκαλείτο μαγικό. Κάποτε όμως Οι Σικελοί ανταποκρίθηκαν στον κώδωνα του κινδύνου που έκρουσε η νομαρχία του Παλέρμο. Ανατρίχιασαν όταν διάβασαν νούμερα και στοιχεία. Όπως το γεγονός ότι το 36% παιδιών στην Ιταλία είναι παχύσαρκα. Ότι σε 34 χρόνια το ποσοστό αυξήθηκε κατά το 26%, μαζί, φυσικά, και με τη σωματική τους περιφέρεια, που πέρασε από το 1, στα 6 εκατοστά. Ανατρίχιασαν όταν διάβασαν πως, από τα 60 εκατ. των Ιταλών, τα 5,4 είναι χοντροί, ότι το πάχος αφαιρεί 8 με 13 χρόνια ζωής. Κυρίως ότι είναι 6 οι ώρες την ημέρα που τα ιταλικά παιδάκια (ηλικίας από 6 έως 11) ξοδεύουν μπροστά από τις τηλεοράσεις τους, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 71%. Κι έτσι, πάτησαν το off. Έκρυψαν τα τηλεκοντρόλ, έκρυψαν ή σκέπασαν και τις τηλεοράσεις τους, κι όλα αυτά για να παροτρύνουν, κυρίως τους γονείς, να μην κλείνουν τα παιδιά τους στο σπίτι, αλλά να τα ωθήσουν να ξαναβγούνε στους ανοιχτούς χώρους. Σε παιδικές χαρές ή πάρκα, οπουδήποτε εν πάση περιπτώσει προσφέρεται για κίνηση και τρέξιμο, είτε με την μπάλα είτε χωρίς. Να τα ωθήσουν να επιστρέψουν κοντά στον αθλητισμό, είτε λέγεται κλασικός είτε ομαδικό είτε με μία μπάλα ποδοσφαίρου, του μπάσκετ, του βόλεϊ, του χάντμπολ, του τένις, ακόμη και του γκολφ. "Τρεις ημέρες χωρίς τηλεόραση δεν πρόκειται να λύσουν το πρόβλημα", λέει ο εμπνευστής της πρωτοβουλίας, Νίνο Μινάρντο. "Είναι όμως ένα πρώτο βήμα και παράλληλα ένα μήνυμα για όλες εκείνες τις οικογένειες που κλειδώνουν τα παιδιά τους μέσα, μόνο και μόνο για να λένε ότι στο σπίτι είναι ασφαλέστερα ή ότι, εάν αθλούνταν, θα τραυματίζονταν ευκολότερα. Συσκευές όπως οι τηλεοράσεις, τα κομπιούτερ ή τα βίντεογκέιμ δεν είναι σε καμία περίπτωση "δαιμονικές". Aρκεί κάποιος να ξέρει να τις χρησιμοποιεί με μέτρο και επιλεκτικότητα". 2 ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 18/12/2004

3 Ερωτήσεις διερεύνησης των κειμένων: 1. Η παιδική παχυσαρκία είναι το θέμα που απασχολεί και τα δύο δημοσιεύματα. Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος των γονιών απέναντι στο πρόβλημα αυτό; Να δώσεις δύο(2) παραδείγματα μέσα από κάθε δημοσίευμα. (μονάδες 2) 2α. Ποιος είναι ο σκοπός του κάθε κειμένου; (μονάδα 0,5) 2β. Ποιο από τα δύο δημοσιεύματα θεωρείς πιο έγκυρο/πειστικό και γιατί; Να δώσεις δύο (2) παραδείγματα. (μονάδα 1) 3. Στο πρώτο κείμενο χρησιμοποιείται κυρίως ο ενεστώτας ενώ στο δεύτερο ο αόριστος. Να καταγράψεις δύο (2) φράσεις από κάθε κείμενο που δηλώνουν τους δύο χρόνους και να δικαιολογήσεις τη χρήση αυτών των χρόνων σε κάθε περίπτωση. (μονάδες 1,5) 4α. Να αναγνωρίσεις συντακτικά τις υπογραμμισμένες λέξεις των πιο κάτω προτάσεων. (μονάδα 0,5) Οι Σικελοί ανταποκρίθηκαν στον κώδωνα του κινδύνου.... το 36% των παιδιών στην Ιταλία είναι παχύσαρκα. 4β. Να βρεις και να γράψεις δύο (2) σύνθετες λέξεις μέσα από τα κείμενα. (μονάδα 0,5) Παραγωγή Λόγου (μονάδες 8) Ως νέος δημοσιογράφος, καλείσαι να γράψεις ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί στο περιοδικό του σχολείου σου με θέμα :«Παιδική παχυσαρκία: Αίτια και τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος» ( λέξεις) ΜΕΡΟΣ Β ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 6) Α. ΚΕΙΜΕΝΑ 1.[Πώς έγινα δάσκαλος] Αλέξανδρος Δελμούζος [...] Αν από το δημοτικό δε μου είχαν απομείνει παρά δύο σκηνές και μια θολή εικόνα, το νησί των νεκρών το ξαναζούσα ολόκληρο: Το παιδί του Παρνασσού ακούει Γεωγραφία. Ο σχολάρχης, μην μπορώντας να περπατήσει, καθόταν στην έδρα με μια βέργα μακριά. Ένας χάρτης κρεμόταν κοντά του στον πίνακα, κι εκεί ένα ένα τα παιδιά με ονόματα ειδικά το καθένα «κουτσουκέρα γίδα*» ή «ρούσικο στιβάλι*» ή «καλαπόδι» και άλλα 3

4 παρόμοια. Τα φώναζε να ειπούν και να δείξουν το μάθημα. Αλίμονο αν ξεχνιόταν ένα ποτάμι της Αμερικής ή ο αριθμός των κατοίκων από κάποια πόλη της. Η βέργα έπεφτε βροχή μαζί με τις βρισιές. Κι αυτό ήταν το μόνο που συγκέντρωνε την προσοχή όλων μας. Μόλις τελείωνε όμως και φώναζε για μάθημα άλλο παιδί, γυρίζαμε αμέσως στη δουλειά μας. Άλλοι διάβαζαν κλεφτά κάτω από το θρανίο το παρακάτω, άλλοι παίζαμε με κλωτσιές αθόρυβες, ώσπου να συγκεντρωθούμε πάλι με νέο ξύλο και νέες βρισιές. Και συλλογιζόμουν τώρα η Γεωγραφία που την είχα μάθει απ έξω, κι έβρισκα μονάχα πλήθος αριθμούς και ατέλειωτα μπερδεμένα ονόματα από ποταμούς, βουνά και πόλεις. Το μικρό ταχτικό καλλιεργητή του δικού του περιβολιού τον έπαιρνε η σχολική Φυτολογία και η διδασκαλία της. Αποστήθιζε πώς αναπτύσσονται και ζουν τα φυτά, διάβαζε για «υπέρους, στήμονες, θρίδακας*» και τα παρόμοια, και δεν καταλάβαινε τίποτα, αν και ήτανε τα ίδια φυτά και λουλούδια,που τόσο τ αγαπούσε και τα φρόντιζε στο σπίτι του. Και την άλλη μέρα θα το έλεγε το μάθημα νεράκι, αν τον έβγαζε έξω ο δάσκαλος, ένας άνθρωπος αγέλαστος με μεγάλη επιβολή, αλλά και μάτι που δε του ξέφευγε τίποτα. Σ αυτόν ήμαστε αρνάκια αρνάκια όμως που έτρεμαν και παπαγάλιζαν ή μάθαιναν το πολύ ορθογραφία και κάποια σύνταξη. Λεξιλόγιο κουτσουκέρα γίδα: κατσίκα με σπασμένο κέρατο, στιβάλι: μπότα, θρίδακες: ραδίκια 2. [Η Νέα Παιδαγωγική] Νίκος Καζαντζάκης Στην Τετάρτη Τάξη βασίλευε και κυβερνούσε ο Διευθυντής του Δημοτικού. Κοντοπίθαρος, μ ένα γενάκι σφηνωτό, με γκρίζα πάντα θυμωμένα μάτια, στραβοπόδης. Δε θωράς, μωρέ, τα πόδια του λέγαμε ο ένας στον άλλον σιγά, να μη μας ακούσει, δε θωράς μωρέ, πως τυλιγαδίζουν* τα πόδια του; και πως βήχει; δεν είναι Κρητικός. Μας είχε έρθει σπουδασμένος από την Αθήνα κι είχε φέρει, λέει μαζί του τη Νέα Παιδαγωγική. Θαρρούσαμε πως θα ταν καμιά νέα γυναίκα και την έλεγαν Παιδαγωγική, μα όταν τον αντικρίσαμε για πρώτη φορά ήταν ολομόναχος, η Παιδαγωγική έλειπε, θα ταν σπίτι. Κρατούσε ένα μικρό στριφτό βούρδουλα, μας έβαλε στη γραμμή κι άρχισε να βγάζει λόγο. Έπρεπε, λέει, ό,τι μαθαίναμε να το βλέπαμε και να το αγγίζαμε ή να το ζωγραφίζαμε σ ένα χαρτί γεμάτο κουκίδες. Και τα μάτια μας τέσσερα, αταξίες δε θέλει, μήτε γέλια, μήτε φωνές στο διάλειμμα και σταυρό τα χέρια. Και στο δρόμο, όταν δούμε παπά να του φιλούμε το χέρι. Τα μάτια σας τέσσερα, κακομοίρηδες, γιατί αλλιώς, κοιτάχτε εδώ! είπε και μας έδειξε το βούρδουλα. Δε λέω λόγια, θα δείτε έργα!. Κι αλήθεια είδαμε, όταν κάναμε καμιά αταξία ή όταν δεν ήταν στα κέφια του, μας ξεκούμπωνε, μας κατέβαζε τα παντελονάκια και μας έδερνε κατάσαρκα με το βούρδουλα κι όταν βαριόταν να ξεκουμπώσει, μας έδινε βουρδουλιές στ αφτιά, ωσότου έβγαινε αίμα. Μια μέρα έδεσα κόμπο την καρδιά μου, σήκωσα το δάχτυλο: - Πού είναι, κυρ δάσκαλε, ρώτησα, η Νέα Παιδαγωγική; γιατί δεν έρχεται στο σκολειό; Τινάχτηκε από την έδρα, ξεκρέμασε από τον τοίχο το βούρδουλα. - Έλα εδώ, αυθάδη, φώναξε ξεκούμπωσε το πανταλόνι σου. Βαριόταν να το ξεκουμπώσει μόνος του. Να, να, να, άρχισε να βαράει και να μουγκρίζει. Είχε ιδρώσει, σταμάτησε. - Να η Νέα Παιδαγωγική, είπε, κι άλλη φορά σκασμός! Λεξιλόγιο Σφηνωτό: τριγωνικό, μυτερό, τυλιγαδίζουν: τυλίγονται σαν νήμα, στραβώνουν 4

5 Β. Ερωτήσεις 1. Την ιστορία των δύο αποσπασμάτων την παρακολουθούμε μέσα από τα μάτια των παιδιών ή των μεγάλων; Ποιον τύπο αφήγησης επιλέγουν οι συγγραφείς για να το πετύχουν αυτό; Να δικαιολογήσεις την απάντησή σου δίνοντας δύο (2) παραδείγματα από τα κείμενα. (μονάδες 2 ) 2. Ποιες παιδαγωγικές μεθόδους φαίνεται να χρησιμοποιούσαν οι δάσκαλοι για να μεταδώσουν τη γνώση στους μαθητές τους; Να αιτιολογήσεις την απάντησή σου δίνοντας δύο (2) παραδείγματα μέσα από τα κείμενα. (μονάδες 2 ) 3. Οι μαθητές και στα δύο κείμενα βιώνουν παρόμοια συναισθήματα. Να τα ονομάσεις και να δικαιολογήσεις την απάντησή σου με φράσεις μέσα από τα κείμενα. (μονάδες 2 ) ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! Οι εισηγήτριες Ο Διευθυντής Χατζηγιάννη Αθηνά Θεοδοσίου- Μελλίδου Σταματία Σιαπουτής Χάρης Φραγκούδη Έλενα 5