HOPE II Πρόγραμμα Ελπίδα II

Transcript

1 Με την υποστήριξη του Προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Ευρώπη για τους Πολίτες» Commemorating the victims of Nazism HOPE II Πρόγραμμα Ελπίδα II Active European Remembrance The Story of Europe Remembrance and the Circle of European Friends who Resisted Hitler Η ιστορία της ενεργούς μνήμης της Ευρώπης Εκείνοι που αντιστάθηκαν στο Χίτλερ Τρίτη, 21 Ιανουαρίου 2014 Tuesday, January Εγγραφές, Αφίξεις προσκεκλημένων Registration, Arrival of the guests Έναρξη - Καλωσόρισμα προσκεκλημένων - Χαιρετισμοί Opening - Welcoming reception of participants Συμμετοχή μαθητών δημοτικών σχολείων Δήμου Χαϊδαρίου (τέταρτη, πέμπτη και έκτη τάξη) και μαθητών δημοτικού από τις ευρωπαϊκές πόλεις Non-formal educational workshop - students of primary schools (3 last classes) at national and European level Αθανασοπούλου Ελένη, απόφοιτη Φ.Π.Ψ, Athanasopoulou Eleni, Bachelor degree in Philosophy, Education and Psychology, Η Ημέρα της Ευρώπης :9 Μαΐου και πλέον χρόνια μετά Day of Europe : May 9, and more years later Στις 9 Μαΐου 1950 ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ρομπέρ Σουμάν, προτείνει να τεθούν κάτω από κοινό έλεγχο και διοίκηση οι βιομηχανίες άνθρακα και χάλυβα της Γερμανίας και της Γαλλίας. Η πρόταση αυτή έμεινε στην ιστορίας ως Διακήρυξη Σουμάν και η 9η Μαΐου εορτάζεται ως Ημέρα της Ευρώπης, επειδή αποτέλεσε το πρώτο βήμα για τη δημιουργία

2 της Ενωμένης Ευρώπης. Οι μικροί συμμετέχοντες μαθαίνουν τι γιορτάζουμε την 9 η Μαΐου και γιατί, ενώ σχολιάζουν και τις αφίσες που δημιουργήθηκαν για την ημέρα αυτή Τσοβλά Ειρήνη, δασκάλα 4ου δημοτικού σχολείου Πεύκης, Tsovla Ιrene, teacher of the 4 th Primary School of Pefki, a suburb in the north-eastern part of the Athens agglomeration Μια φορά κι έναν καιρό στην Ευρώπη Once upon a time in Europe Κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δώσ της κλότσο να γυρίσει την Ευρώπη να γνωρίσει Red thread tied Αναγνώσεις, Readings: The fairytale is an integral part of the educational process and contributes to the development of imagination Tα παιδιά παρακολουθούν και συμμετέχουν στην παρουσίαση του βιβλίου του Ευγένιου Τριβιζά «Ένα χελιδόνι για την Ευρώπη», a swallow over Europe, by Eugene (Eugenios) Trivizas, a Greek sociologist and writer of children's books, finalist for the biennial, international Hans Christian Andersen Award in 2006 Inspired by an ancient fresco, the swallow, emblem of the Hellenic Presidency, symbolizes the dawning of a new era. That very same swallow is the hero of this story about European unity. Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης Ελληνικής Προεδρίας του 2003 είχε εκδοθεί το βιβλίο του Ευγένιου Τριβιζά «Ένα χελιδόνι για την Ευρώπη» με θέμα την Ευρώπη και την ενότητα των λαών της. Κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι το τότε σύμβολο της Προεδρίας, το χελιδόνι. Τα παιδιά μαθαίνουν για τα κράτη-μέλη καταγράφοντας τα φυτά που μάζεψε το χελιδόνι από τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες. «Κι αν σου μιλώ με παραμύθια είναι γιατί τα ακούς γλυκύτερα..», έλεγε ο Γιώργος Σεφέρης, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές και εκ των δύο μοναδικών βραβευμένων με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Ελλήνων, μαζί με τον Οδυσσέα Ελύτη. Μέσα στο πέρασμα των αιώνων το παραμύθι εκτός από πηγή φαντασίας αποτέλεσε και πηγή διδασκαλίας αφού συχνά χρησιμοποιήθηκε ως μέσο καλλιέργειας των ιδεολογιών των εκάστοτε κοινωνιών και εποχών. Στις μέρες μας το παραμύθι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας μια και συμβάλλει στην ανάπτυξη της

3 φαντασίας των μαθητών, οξύνει την αντίληψη και την κρίση τους, καλλιεργεί τις ευαισθησίες τους και διαμορφώνει ηθικές αρχές και αξίες ενώ ταυτόχρονα τους δίνει τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τον πολιτισμό και την ιστορία του τόπου τους αλλά και με την ιστορία τις πεποιθήσεις και το πολιτισμό των άλλων λαών. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να αρθούν προκαταλήψεις και στερεότυπα που οδηγούν σε διακρίσεις και να καλλιεργηθούν με φυσικό τρόπο δεξιότητες όπως ενσυναίσθηση αλληλεγγύη και σεβασμός όλων από όλους. Αυτός ο τρόπος προσέγγισης των συμμετεχόντων μικρών μαθητών με την Ευρώπη και τις αρχές της επιλέχθηκε σε αυτή την θεματική ενότητα προκειμένου από κοινού με το παιχνίδι να τους κρατήσει αμοίωτο το ενδιαφέρον και να τους ευαισθητοποιήσει. Δρώμενο Στο πλαίσιο της ανάληψης από την Ελλάδα της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά το 1ο εξάμηνο του 2014 για 5η φορά από την ένταξή της το 1981, όλοι οι συμμετέχοντες στις εκδηλώσεις του προγράμματος μαθητές τάξεων ελληνικών και ξένων Δημοτικών σχολείων, ετοιμάζουν μια σειρά από δραστηριότητες που προβάλλουν στοιχεία των βασικών αξόνων θεματολογίας της επικείμενης Ελληνικής Προεδρίας, όπως η εγγύηση για το μέλλον της Ένωσης και για την κοινωνική ευημερία των πολιτών της και των μελλοντικών γενεών, η προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της διεύρυνσης, η ενίσχυση της Ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών της περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων, η ανάδειξη της σημασίας της συνεργασίας των κρατών-μελών σε περιφερειακό επίπεδο και των σχέσεων καλής γειτονίας και τέλος η βαθιά εδραίωση θεσμών για την ειρήνη, τη σταθερότητα, την αλληλεγγύη, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη δημοκρατία στην Ευρώπη, που συνιστούν γενικότερα αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προσαρμοσμένα στην ηλικία των συμμετεχόντων μαθητών του δημοτικού τα θέματα αυτά και μέσα από το παραπάνω παραμύθι για την ενότητα των κρατών-μελών στην Ευρώπη, εμπνέουν τα παιδιά και ζωγραφίζουν σκηνές που τους αρέσουν αποτυπώνοντας συνδυαστικά στο χαρτί την παιδική αντίληψη για τις θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης που χαρακτηρίζουν και την Ελληνική Προεδρία Παπαναστασίου Μαρία, δασκάλα Δημοτικού Σχολείου Φυλής Ν Αττικής, Papanastasiou Maria, teacher of public Primary school of Fyli in the northwestern part of Attica (GR) Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ευρώπη As you set out for Europe - Have fun exploring Europe! As you set out for Europe hope the voyage is a long one full of adventure, full of discovery (C.P. Cavafy s Poem: As you set out for Ithaca...) Αξιοποίηση ιστοσελίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης: και της γωνιάς του παιδιού: Στην ενότητα αυτή οι μικροί μαθητές έρχονται σε επαφή με τη «γηραιά» ήπειρο, την Ευρώπη ακούγοντας τις 24 διαφορετικές γλώσσες που μιλιούνται στο εσωτερικό της: LinguaGo: Παίζοντας και άλλα διαδικτυακά παιχνίδια γνώσεων και φαντασίας μαθαίνουν για τα δικαιώματα τους: το παιχνίδι με τα μπαλόνια: και τα πλεονεκτήματα που τους παρέχει η

4 ευρωπαϊκή τους ταυτότητα: κουίζ για το 112: αλλά και το πάζλ: Jigsaw: H γνωριμία των παιδιών με τα δικαιώματα τους που προστατεύονται στην ενωμένη Ευρώπη συνεχίζεται παίζοντας παιχνίδια, πάζλ και κουίζ, βλέποντας κινούμενα σχέδια και ζωγραφίζοντας!: Γεωργαντά Βασιλική, δασκάλα του 5ου Δημοτικού Κορωπίου, Georganta Vasiliki, teacher of the 5th Primary school of Koropi, a town in East Attica (GR) Το χρονοταξίδι των μικροταξιδευτών της ΣΤ τάξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση The time-travel of the young travelers of 6th grade in European Union Κατά την περιήγηση τους τα παιδιά καθοδηγούνται μέσω και του Google map αποκτώντας μια πιο σαφή εικόνα για τις χώρες της Ευρώπης. Θέση μας είναι ότι για να θεωρούμαστε ενεργό μέλος και να μπορούμε να είμαστε συνοδοιπόροι των άλλων λαών θα πρέπει να γνωρίζουμε από μικρή ηλικία και να μας είναι ξεκάθαρο το νόημα που έχει το να είμαστε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα πρέπει να γνωρίζουμε τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα μας ως ευρωπαίοι πολίτες για να μπορούμε να διασχίζουμε ανά πάσα στιγμή και να περνάμε τις γέφυρες που μας ενώνουν με τα υπόλοιπα κράτη Σιώρα Ι. Θεοδώρα, απόφοιτη Φ.Π.Ψ, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στη: Θεωρία, Πράξη και Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου, Siora Theodora, Msc at: Theory, Action and Evaluation of the Educational Process Παιδική Σύνοδος Κορυφής Children's Summit Δρώμενο: Οι συμμετέχοντες μικροί μαθητές διαμορφώνουν ένα παιδικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στο πλαίσιο μίας παιδικής συνόδου κορυφής έρχονται σε επαφή με τις δυσκολίες που προκύπτουν στην προσπάθεια των αρχηγών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για συνεννόηση και συμφωνία. Επιλέγουν διάφορες προσωπικότητες από την Ενωμένη Ευρώπη και φτιάχνουν σχετικούς διαλόγους καθισμένα σε ένα φανταστικό σκηνικό. Με την εμπλοκή των μαθητών στη συγκεκριμένη βιωματική δραστηριότητα επιδιώκεται η γνωριμία με τον ευρωπαϊκό εαυτό τους. Έτσι ο Δανός παραμυθάς Χανς Κρίστιαν

5 Άντερσεν (Hans Christian Andersen) και οι αγαπημένοι ήρωες του, ο σπουδαίος αλλά τόσο διαφορετικός μολυβένιος στρατιώτης (The Brave Tin Soldier), το φτωχό ετοιμοθάνατο κοριτσάκι με τα σπίρτα The Little Match Girl) και το ασχημόπαπο δικτάτορα Αδόλφο Χίτλερ (The Ugly Duckling) συζητούν με το Γερμανό (Adolph Hitler) : Συμμετοχή μαθητών γυμνασίων και λυκείων Δήμου Χαϊδαρίου και μαθητών γυμνασίων και λυκείων από τις ευρωπαϊκές πόλεις Non-formal educational workshop - students of high schools and lyceums at national and European level Αντιπροσωπεία από την Ισπανική πόλη Gernica-Lumo, Representatives from the Gernica-Lumo city (ES) Επιχείρηση Rügen: Ο βομβαρδισμός της ισπανικής πόλης Guernica Operation Rügen:The bombing of Guernica Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου η Γερμανική ναζιστική αεροπορία (Luftwaffe) και η αντίστοιχη Ιταλική βομβάρδισαν πολλές πόλεις και χωριά. Ανάμεσα τους και τη βασκική πόλη Gernika (Guernica), την οποία ισοπέδωσαν στις 26/04/1937, σκοτώνοντας μόνο αμάχους. Ο Pablo Picasso συγκλονισμένος από τη φρίκη της καταστροφής, ζωγράφισε τον ομώνυμο διάσημο πίνακα ο οποίος έγινε σύμβολο διαμαρτυρίας ενάντια στη βία και τον πόνο του πολέμου και του φασισμού. Η πόλη συμμετέχει στο πρόγραμμα του δήμου Χαϊδαρίου αναδεικνύοντας την άγνωστη πλευρά της ανάμιξης των δυνάμεων του άξονα στις εσωτερικές διαμάχες της Ισπανίας (εμφύλιος πόλεμος και νίκη του Φράνκο και των Εθνικιστών) ώστε κατά πολλούς να θεωρείται ότι ο 2ος ΠΠ ξεκίνησε στην Ισπανία. Ο Εμφύλιος Ισπανικός Πόλεμος δεν θα είχε ξεκινήσει ποτέ αν δεν υπήρχαν οι εξωτερικοί παράγοντες που έτρεξαν αμέσως να επέμβουν στρατιωτικά και διπλωματικά υπέρ των Εθνικιστών. Έτσι ο Φρανθίσκο Φράνκο, χωρίς να διαθέτει κανένα μεταφορικό ή άλλο οικονομικό μέσο να συνεχίσει το πραξικόπημα, βρέθηκε να μεταφέρεται στις Ισπανικές αποικίες της Β. Αφρικής με αγγλικό αεροπλάνο για να ηγηθεί τις ισπανικής Λεγεώνας των Ξένων, να αποβιβάζει τον στρατό στην ενδοχώρα με γερμανικά αεροπλάνα ενώ την ίδια

6 ώρα τον ενίσχυαν ιταλικά συντάγματα, αεροπλάνα και πυροβολικό που κατέφθαναν στην Σεβίλλη. Άφθονη επίσης οικονομική βοήθεια εισέρρεε μέσω της γείτονος δικτατορικής Πορτογαλίας του Σαλαζάρ, οι πηγές της οποίας προέρχονταν από κεφαλαιούχους Ισπανούς και μη, με χρήματα που βρίσκονταν σε τράπεζες του Λονδίνου. (Βλέπε: Arms for Spain, The untold story of the Spanish Civil War, συγγραφέας Gerald Howson και The Battle for Spain, συγγραφέας Antony Beevor). Στη συνέχεια, αμερικανικά εμπορικά πλοία τον εφοδίαζαν με πετρέλαιο και μεταφορικά οχήματα, τα οποία η Αμερικανική κυβέρνηση χαρακτήριζε ως 'μη πολεμικό υλικό' - φυσικά πρόκειται για υλικό που χρησιμοποιήθηκε άμεσα σε πολεμικές επιχειρήσεις. Και οι 3 αυτές χώρες ωστόσο τάχθηκαν διπλωματικά υπέρ της Μη Επέμβασης, πράγμα που τους βοηθούσε να εξουδετερώνουν κάθε αναγνώριση της κατάστασης και άρα και κάθε βοήθεια προς την επίσημη και νόμιμη Δημοκρατική Ισπανική Κυβέρνηση. Στην ΚΤΕ η Άγγλοι αντιστάθηκαν πεισματικά να αναγνωρίσουν ότι μια χώρα μέλος είχε δεχτεί επίθεση από ξένα στρατεύματα και αρνήθηκαν ακόμα και να εξετάσουν τα στοιχεία των ταυτοτήτων Ιταλών στρατιωτικών που στο μεταξύ είχαν συλληφθεί και τα στοιχεία τους είχαν προσκομίστηκαν από τη νόμιμη ισπανική κυβέρνηση. Έτσι καθίσταται σαφής η μεροληπτική τους στάση υπέρ του Φράνκο. Η αγγλική ειδικά εξωτερική πολιτική της εποχής εκείνης ήταν φανατικά αντισοσιαλιστική και εξαιρετικά προσεκτική με την οποιαδήποτε εξέλιξη θα μπορούσε να τη θίξει στα στρατηγικά σημεία της Αυτοκρατορίας, εν προκειμένω το πέρασμα του Γιβραλτάρ και τη Δυτική Μεσόγειο. Ας σημειωθεί πάντως ότι το Βρετανικό Ναυαρχείο σε μυστική του έκθεση τόνιζε τους φόβους του από μια παρουσία των Γερμανο-Ιταλών στην Ισπανία σε ενδεχόμενο μελλοντικό πόλεμο στον οποίο θα εμπλεκόταν και η Αγγλία, αλλά η εξωτερική πολιτική της Αγγλίας την εποχή εκείνη υπαγορεύονταν από εξαιρετικά κοντόφθαλμα άτομα τα οποία έπαιζαν όλα τους τα επιχειρήματα στη δυνατότητα ελέγχου των δύο δικτατόρων με διπλωματικές «αντιπαροχές» οι οποίες όμως άνοιξαν υπερβολικά επικίνδυνα την όρεξη των Χίτλερ- Μουσολίνι για νέες απαιτήσεις. Η τακτική αυτή θεωρείται σήμερα υπεύθυνη όχι μόνο για την τύχη της Ισπανίας αλλά ακόμα και για την ουσιαστική πρόκληση του ίδιου του 2ου ΠΠ The bombing of Guernica (26 April 1937) was an aerial attack on this Basque town, causing widespread destruction and civilian deaths during the Spanish Civil War. The bombing is considered one of the first raids in the history of modern military aviation on a defenceless civilian population. The number of victims of the attack is still disputed. The raid by planes of the German Luftwaffe "Condor Legion" and the Italian Fascist Aviazione Legionaria was called Operation Rügen Dresden Melanie Ibanez Domingo, Υποψήφια Διδάκτωρ, Συνεργάτιδα του Τμήματος Σύγχρονης Ιστορίας, Πανεπιστήμιο της Βαλένθια στην Ισπανία, PhD Candidate, Researcher and teacher at the Department of Contemporary History at University of Valencia in Spain Όχι μόνο η Γκερνίκα Σύγχρονες Αναμνήσεις Not only the martyr city of Gernika Contemporary Memories (ES) Η παρουσίαση έχει στόχο να προκαλέσει τους συμμετέχοντες για σύγκριση παρόμοιων ιστορικών γεγονότων: οι βομβαρδισμοί της Χιροσίμα, του Βόλγκογκραντ, του Pforzheim, της Δρέσδης, της Βαρσοβίας και του Oswiecim. In order to issue an appeal to the people of the world we discuss and make comparison to subsequent historical events: Hiroshima, Volgograd, Pforzheim, Dresden, Warsaw, and Oswiecim. During the discussion we narrate testimonies from several survivors from Guernica itself, show images and film clips of the bombings, as well as we took time to remember the dead innocent persons, and finally read the Guernica Manifesto for Peace,

7 pleading that Guernica become a "World Capital for Peace" Mariana da Costa Abrantes de Sousa, μέλος του Πορτογαλικού Ιδρύματος Sousa Mendes, member of the Sousa Mendes Foundation Η προστασία της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μέσα από την ενεργή συμμετοχή των Ευρωπαίων πολιτών Protection of democracy, freedom and human rights through active civic participation (PT) Η Πορτογαλία από το 1926 κυβερνιόταν δικτατορικά με κύρια προσωπικότητα εκείνη του António de Oliveira Salazar ο οποίος κυβέρνησε από το 1932 έως το 1968 και δημιούργησε το «Νέο Κράτος» (Estado Novo), ένα καθεστώς με πολλά στοιχεία φασισμού. Με την έκρηξη του Β Παγκοσμίου πολέμου κήρυξε τη χώρα ουδέτερη και δημιούργησε, μαζί με την Ισπανία, τον Ιβηρικό Συνασπισμό, αλλά από το 1943 υιοθέτησε τη λεγόμενη συνεργαζόμενη ουδετερότητα και παραχώρησε στην Αγγλία ναυτικές βάσεις στις Αζόρες. Ο κύριος λόγος για την ουδετερότητα ήταν στρατηγικός. Η χώρα είχε υπερπόντιες περιοχές που λόγω χαμηλής οικονομικής ανάπτυξης δεν μπορούσαν να αμυνθούν. Το να αντισταθεί στις δυνάμεις του Άξονα θα μπορούσε να φέρει την Πορτογαλία σε σύγκρουση με την Αγγλία και να χάσει έτσι τις αποικίες της. During World War II, Salazar steered Portugal down a middle path, but nevertheless provided aid to the Allies: naval bases on Portuguese territory were granted to Britain, in keeping with the traditional Anglo-Portuguese Alliance, and the United States, letting them use Terceira Island in the Azores as a military base. Portugal, particularly Lisbon, was one of the last European exit points to the U.S., and a huge number of refugees found shelter in Portugal, many of them with the help from the Portuguese consul general in Bordeaux, Aristides de Sousa Mendes, who issued visas against Salazar's orders and rescued an estimated 30,000 people from the Holocaust. The Portuguese government of Antonio Salazar lost political trust in Sousa Mendes and stripped the diplomat of his title, subsequently ordering that no one in Portugal show him any charity. He was tried, convicted, blacklisted and impoverished. Συζήτηση (συντονισμός : Ισπανική και Πορτογαλική αντιπροσωπεία), Discussion (Coordination: Representatives of Spanish and Portuguese delegation 3 φωτογραφίες που απεικονίζουν την φρίκη του πολέμου 3 photos depicting the horror of war Η απαίσια πραγματικότητα του πολέμου αποτυπώνεται συνεχώς από φωτογράφους που γράφουν την ιστορία με ντοκουμέντα - παρακαταθήκη για το μέλλον και τις επόμενες γενιές. Η απαίσια πραγματικότητα του πολέμου αποτυπώνεται συνεχώς από φωτογράφους που γράφουν την

8 ιστορία με ντοκουμέντα - παρακαταθήκη για το μέλλον και τις επόμενες γενιές. του Το γράμμα που έστειλε ο Γκάντι στον Χίτλερ. Ιούλιος Γερμανοί στρατιώτες - αιχμάλωτοι, παρακολουθούν πλάνα από τα όσα έγιναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Γερμανία, Συζήτηση Discussion (συντονισμός coordination : Λαλές Χάρης, γλύπτης, Lales Charis, sculptor (GR) Έργα τέχνης με θέμα την Ευρώπη Artworks inspired by the theme: Europe With the support of the Europe for citizens programme of the European Union