ISBN >

Transcript

1

2 H EKTPIKE E KATA TA EI KATANA øtøn ÌÊˆÓ ÌÂ ÙÔ Ó Ô Î ÓÔÓÈÛÌÞ E OT HD 384 ÈÛ ÁˆÁ ñ AÙù Ì Ù appleþ ÙË Ú ÛË ÙÔù ËÏÂÎÙÚÈÛÌÔ. HÏÂÎÙÚÔappleÏËÍ ñ Ã Ú ÎÙËÚÈÛÌÞ ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂˆÓ Î È appleâúè ÏÏÔÓ ÏÂÈÙÔùÚÁ ñ ÚÔÛÙ Û Î Ù ÙË ËÏÂÎÙÚÔappleÏËÍ ñ ÂÈÒÛÂÈ ÛÂ ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂÈ ÌËÏ Î È Ì ÛË Ù ÛË ñ MoÓˆÌ ÓÔÈ ÁˆÁÔ Î È Î ÏÒ È ñ ÚÔÛ ÈÔÚÈÛÌÞ ÙˆÓ Ïˆ ˆÓ Î È ÙË ÚÔÛÙ Û ÙÔù ñ ÀappleÔÏÔÁÈÛÌÞ ÚÂùÌ ÙˆÓ Ú ù- Î ÎÏˆÛË, ÈÛ Ú ùî ÎÏˆÛË ñ È ÎÞappleÙÂ Î È Ì Û úâ ÍË Î È appleúôûù Û ÌËÏ Ù ÛË ñ ÁÎ Ù ÛÙ ÛÂÈ ÌËÏ Ù ÛË ÛÂ ÎÙ ÚÈ ñ ÁÎ Ù ÛÙ ÛÂÈ ÂÈ ÈÎÒÓ apple ÈÙ ÛÂˆÓ ñ ùûù Ì Ù ÂÊÂ ÚÂ ñ ÁÎ - Ù ÛÙ ÛÂÈ ÊˆÙÈÛÌÔ ñ ÙÔÈ Â ÁÈ ÙË ÌÂÏ ÙË ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂˆÓ Î ÓËÛË ñ ÀappleÔÛÙ õìô Î Ù Ó ÏˆÙÒÓ Ì ÛË Ù ÛË ñ ÈÎÔÓÔÌÈÎ õâòúëûë ÙË ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛË, ÓÙÈÛÙ õìèûë ñ ÓÙÈÎÂÚ ùóèî appleúôûù Û ÎÙÈÚ ˆÓ Î È ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂˆÓ ñ È ÎùÎÏˆÌ ÙˆÓ ÙˆÓ ËÏÂÎÙÚÈÎÒÓ ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂˆÓ ñ Ú ÚÙ Ì Ù ISBN >

3 K ıâ ÁÓ ÛÈÔ ÓÙ Ù appleô Ê ÚÂÈ ÙËÓ appleôáú Ê ÙÔ Û ÁÁÚ Ê A ŒÎ ÔÛË, I ÓÔ ÚÈÔ 2005 ISBN Copyright, 2005, EÎ fiûâè ZHTH, ÙÚÔ NÙÔÎfiappleÔ ÏÔ TÔ apple ÚfiÓ ÚÁÔ appleóâ Ì ÙÈÎ È ÈÔÎÙËÛ appleúôûù ÙÂ ÂÙ È Î Ù ÙÈ È Ù ÍÂÈ ÙÔ EÏÏËÓÈÎÔ ÓfiÌÔ (N.2121/1993 fiappleˆ ÂÈ ÙÚÔappleÔappleÔÈËıÂ Î È ÈÛ ÂÈ Û ÌÂÚ ) Î È ÙÈ ÈÂıÓÂ Û Ì ÛÂÈ appleâú appleóâ Ì ÙÈÎ È ÈÔÎÙËÛ. Aapple ÁÔÚÂ ÂÙ È appleôï Ùˆ Ë ÓÂ ÁÚ appleù ÂÈ ÙÔ ÂÎ fiùë Î Ù ÔappleÔÈÔ appleôùâ ÙÚfiappleÔ Ì ÛÔ ÓÙÈÁÚ Ê, ÊˆÙÔ Ó Ù appleˆûë Î È ÂÓ Á ÓÂÈ Ó apple Ú ÁˆÁ, ÂÎÌ ÛıˆÛË ÓÂÈÛÌfi, ÌÂÙ ÊÚ ÛË, È ÛÎÂ, Ó ÌÂÙ ÔÛË ÛÙÔ ÎÔÈÓfi ÛÂ ÔappleÔÈ appleôùâ ÌÔÚÊ (ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎ, ÌË ÓÈÎ ÏÏË) Î È Ë ÂÓ Á ÓÂÈ ÂÎÌÂÙ ÏÏÂ ÛË ÙÔ Û ÓfiÏÔ Ì ÚÔ ÙÔ ÚÁÔ. ºˆÙÔÛÙÔÈ ÂÈÔıÂÛ EÎÙ appleˆûë BÈ ÏÈÔappleˆÏÂ Ô ZHTH & È OE 18Ô ÏÌ ÂÛ/Ó ÎË - ÂÚ T ñ ÂÚ ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË ñ T.K TËÏ.: Fax: info@ziti.gr EK O EI ZHTH AÚÌÂÓÔappleÔ ÏÔ 27 ñ ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË TËÏ , Fax sales@ziti.gr

4 ƒ Το παρόν σύγγραµµα αποτελεί µια νέα έκδοση, του βιβλίου «Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Καταναλωτών Μέσης και Χαµηλής Τάσης». Πρόκειται για µια ση- µαντική αύξηση της ύλης που έγινε για να καλύψει την αντικατάσταση του Κανονισµού Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων ΚΕΗΕ µε το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 που έγινε µε Yπουργική Απόφαση δηµοσιευµένη στο ΦΕΚ Β- 470/ , καθώς και για να ικανοποιήσει σχόλια και αιτήµατα συναδέλφων µηχανικών αλλά και φοιτητών του Α.Π.Θ. Πέραν αυτών ήταν αναγκαία και µια ενηµέρωση της ύλης καθ ότι υπήρξαν πολλές αλλαγές στα πρότυπα συσκευών, υλικών, διασφάλισης ποιότητας καθώς και αλλαγές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Στην έκδοση αυτή συνεργάστηκα, στην επιµέλεια των κειµένων µε τους κ.κ. Μηνά Αλεξιάδη, Νικόλαο Λέττα και εν µέρει µε τον κ. Στέλιο Θεοδωρόπουλο. Στη δακτυλογράφηση και τα σχέδια βοήθησαν σηµαντικά η κα Νικολέττα Παπαδοπούλου και η κα Κατερίνα Παλούρα αντίστοιχα. Την έκδοση επιµελήθηκε ο κ. Άρης Σύρµος από τις «Eκδόσεις Ζήτη». Ετσι θα ήθελα να ευχαριστήσω θερµά τους παραπάνω για την συµβολή τους σ αυτή την έκδοση. Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 2005 Πέτρος Ντοκόπουλος

5 ƒπ Ã ª KÂÊ Ï ÈÔ 1 ÈÛ ÁˆÁ 1.1 Γενικά Η Απελευθερωµένη Αγορά Ενέργειας και οι Εγκαταστάσεις Κανονισµοί, Πρότυπα Γενικά περί προτύπων και κανονισµών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων Φορείς τυποποίησης Πρότυπα ηλεκτρικών εγκαταστάσεων Πρότυπο ηλεκτρικών εγκαταστάσεων για κτίρια Σύγκριση του προτύπου ΕΛΟΤ ΗD 384 µε τον παλαιό ΚΕΗΕ Πρότυπα και διασφάλιση ποιότητας υπηρεσιών και παραγωγής Πιστοποίηση, µετρήσεις ή έλεγχος εξοπλισµού Βιβλιογραφία 1ου Κεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 2 AÙ Ì Ù applefi ÙË Ú ÛË ÙÔ ËÏÂÎÙÚÈÛÌÔ. HÏÂÎÙÚÔappleÏËÍ 2.1 Οι κίνδυνοι σε ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Γενικά για την επίδραση του ρεύµατος στον ανθρώπινο οργανισµό Η ηλεκτρική αντίσταση του ανθρώπινου σώµατος Συντελεστής ρεύµατος-καρδιάς Επίδραση του εναλλασσόµενου ρεύµατος Επίδραση του συνεχούς ρεύµατος Επίδραση της συχνότητας του ρεύµατος Επικίνδυνες τάσεις επαφής Βραχυχρόνιες επιδράσεις Επίδραση φορτισµένων πυκνωτών Ενέργειες σε περίπτωση ηλεκτροπληξίας και προληπτικά µέτρα Βιβλιογραφία 2ου Κεφαλαίου... 41

6 x H ƒπ π ø ø KÂÊ Ï ÈÔ 3 Ã Ú ÎÙËÚÈÛÌfi ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂˆÓ Î È appleâúè ÏÏÔÓ ÏÂÈÙÔ ÚÁ 3.1 Χαρακτηρισµός των εγκαταστάσεων Προσδιορισµός του σκοπού της τροφοδότησης και της δοµής της εγκατάστασης κατά ΗD Προσδιορισµός της µορφής του δικτύου Εξωτερικές και περιβαλλοντικές επιδράσεις Συµβατότητα Συντήρηση, Έλεγχος Εφεδρεία Προστασία συσκευών Βαθµός προστασίας (ΙΡ-κώδικας) Προστασία συσκευών σε διάφορες συνθήκες Προστασία εγκαταστάσεων σε εκρηκτικό περιβάλλον Προστασία µε αυξηµένη ασφάλεια Προστασία µε κέλυφος (δοχείο) πίεσης Προστασία µε υπερπίεση Ποιότητα προσφερόµενης ηλεκτρικής ισχύος. Πρότυπο ΕΝ Συχνότητα Τάση Όρια τροφοδοσίας Γρήγορες µεταβολές ιακοπές τροφοδοσίας Ασυµµετρία φάσεων Αρµονικές τάσης Ηλεκτροµαγνητική συµβατότητα εξοπλισµού Βιβλιογραφία 3ου κεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 4 ÚÔÛÙ Û Î Ù ÙË ËÏÂÎÙÚÔappleÏËÍ 4.1 Γενικά Ανάλυση σφαλµάτων σε δίκτυα ουδετερωµένα Σφάλµα φάσης-αγωγού ΡΕ σε ουδετερωµένα δίκτυα TNS Σφάλµα φάσης-αγωγού ΡΕ σε δίκτυα µε άµεση γείωση ΤΤ Σφάλµατα φάσης-γης σε ουδετερoγειωµένα δίκτυα ΤΝS Προστασία κατά της ηλεκτροπληξίας σε σφάλµατα σε υποσταθµούς Κοινή γείωση Χωριστές γειώσεις µέσης και χαµηλής τάσης Κανονισµοί για την ασφάλεια ατόµων... 95

7 ÂÚÈÂ fiìâó xi Πηγές και κυκλώµατα SELV Πηγές και κυκλώµατα PELV Κυκλώµατα FELV Προστασία έναντι άµεσης επαφής Επικουρική προστασία σε άµεση επαφή Προστασία έναντι έµµεσης επαφής Προστασία µε αυτόµατη διακοπή της τροφοδότησης ίκτυα ΤΝ Προστασία µε απόζευξη σε σύστηµα ΤΤ Προστασία µε απόζευξη στο σύστηµα ΙΤ Εφαρµογές του συστήµατος Προστασία µε συµπληρωµατική ισοδυναµική σύνδεση Προστασία µε υλικό κλάσης ΙΙ, υλικό µε ενισχυµένη µόνωση Προστασία µε µη αγώγιµους χώρους Προστασία µε αγείωτες ισοδυναµικές συνδέσεις Προστασία µε ηλεκτρικό διαχωρισµό (Μετασχηµατιστής αποµόνωσης) Κατάταξη εξοπλισµού σε κλάσεις προστασίας Βιβλιογραφία 4ου κεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 5 ÂÈÒÛÂÈ ÛÂ ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂÈ ÌËÏ Î È Ì ÛË Ù ÛË 5.1 Γενικά, Κανονισµοί Είδη ηλεκτροδίων γείωσης, αντίσταση γείωσης Γειωτής ράβδου Γειωτής ταινίας Γειωτής πλάκας Γειωτής ακτινικός Γειωτής πλέγµατος Το δίκτυο ύδρευσης σαν γειωτής Επιφανειακοί και βαθείς γειωτές Απολήξεις και συνδέσεις των ηλεκτροδίων γείωσης Θεµελιακή γείωση Η αντίσταση γείωσης Εξίσωση δυναµικών γης Συνδέσεις διαφόρων εγκαταστάσεων σε κοινό γειωτή Μέτρηση της αντίστασης γείωσης Μέτρηση της αντίστασης µέσω τάσης και έντασης Μέτρηση της αντίστασης µε γέφυρα ιάβρωση στους γειωτές Βιβλιογραφία 5ου Κεφαλαίου

8 xii H ƒπ π ø ø KÂÊ Ï ÈÔ 6 ªÔÓˆÌ ÓÔÈ ÁˆÁÔ Î È Î ÏÒ È 6.1 Αγωγοί καλωδίων Μονωτικά καλωδίων Σηµάνσεις χρώµατος Χρώµα µανδύα Μονωτικά µέσης τάσης Μηχανική καταπόνηση των καλωδίων Εγκατάσταση των καλωδίων Φωτιά ιελεύσεις καλωδίων Ακροδέκτες, µούφες Μούφες και διακλαδώσεις σε πλαστικά καλώδια Γείωση των καλωδίων Πρότυπα - σηµάνσεις, τύποι καλωδίων Eναρµονισµένα καλώδια (χαµηλής τάσης) Καλώδια βαρέως τύπου Επιλογή τάσης των καλωδίων Χωρητικό ρεύµα των καλωδίων ΜΤ Βιβλιογραφία 6ου κεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 7 ÚÔÛ ÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ Ïˆ ˆÓ Î È ÙË ÚÔÛÙ Û ÙÔ 7.1 Παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη Μηχανική καταπόνηση Περιβάλλον Ρεύµα σε οµαλή λειτουργία, θερµική καταπόνηση Ρεύµα και διάρκεια σε σφάλµατα, θερµική καταπόνηση Πτώση τάσης Ενεργειακή κατανάλωση Οικονοµικά βέλτιστη διατοµή Προστασία κατά της ηλεκτροπληξίας Ελάχιστη διατοµή Ελάχιστες διατοµές καλωδίων Ικανότητα θερµικής φόρτισης µονωµένων αγωγών και καλωδίων στη στάσιµη κατάσταση Υπολογισµός της µέγιστης επιτρεπόµενης θερµικής φόρτισης αγωγών και καλωδίων χαµηλής τάσης κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ HD

9 ÂÚÈÂ fiìâó xiii Εγκαταστάσεις εκτός εδάφους Εγκαταστάσεις µέσα στο έδαφος Μέγιστο συνεχώς επιτρεπόµενο ρεύµα σε καλώδια 1-30 kv κατά VDE Καλώδια εγκατεστηµένα στον αέρα Καλώδια θαµµένα ιαρκώς επιτρεπόµενο ρεύµα σε γυµνούς, µη µονωµένους αγωγούς Μεταβαλλόµενη και βραχυχρόνια υπερφόρτιση Περιοδικά µεταβαλλόµενο ρεύµα Bραχυχρόνια φόρτιση, χρονική σταθερά καλωδίων Περιοδικές φορτίσεις µε σταθερό ρεύµα Eπιτρεπόµενο ρεύµα σε βραχυκυκλώµατα Προσδιορισµός µιας γραµµής από την επιτρεπόµενη πτώση τάσης Επιτρεπόµενη πτώση τάσης Yπολογισµός πτώσης τάσης σε απλή γραµµή µε ένα φορτίο και µία τροφοδότηση Πτώση τάσης σε γραµµή µε πολλά φορτία Προστασία γραµµών και καλωδίου Προστασία καλωδίων µέσης τάσης Προστασία γραµµών χαµηλής τάσης Έλεγχος χρόνου απόζευξης Προτεινόµενο διάγραµµα ροής για τον προσδιορισµό των καλωδίων ιατοµή ουδέτερου Βιβλιογραφία 7ου κεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 8 ÀappleÔÏÔÁÈÛÌfi ÚÂ Ì ÙˆÓ Ú Î ÎÏˆÛË, ÈÛ Ú Î ÎÏˆÛË 8.1 Υπολογισµός ρευµάτων βραχυκύκλωσης Περιοχές ρεύµατος βραχυκύκλωσης Ισχύς βραχυκύκλωσης Iσχύς βραχυκύκλωσης στο δευτερεύον µετασχηµατιστών Βιβλιογραφία 8ου κεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 9 È ÎfiappleÙÂ Î È Ì Û Â ÍË Î È appleúôûù Û ÌËÏ Ù ÛË 9.1 ιακόπτες, γενικά

10 14 H ƒπ π ø ø 9.2 Το πρόβληµα της ζεύξης και απόζευξης Ζεύξη Απόζευξη ιακόπτες βοηθητικοί ή ελέγχου Μηχανικοί διακόπτες φορτίου για κυκλώµατα ισχύος Ρελαί ισχύος Κατηγορίες χρήσης ρελαί και διακοπτών ιάρκεια ζωής Εκλογή ρελαί Όργανα προστασίας σε υπερρεύµατα, υπερφόρτιση και βραχυκυκλώµατα στην χαµηλή τάση Aσφάλειες τήξης Aυτόµατοι διακόπτες προστασίας σε υπερρρεύµατα Aυτόµατοι προστασίας γραµµών εγκαταστάσεων, µικροαυτόµατοι Χαρακτηριστικές πτώσης µικροαυτόµατων ιακόπτες ισχύος χαµηλής τάσης, αυτόµατοι ιακόπτες διαφορικού ρεύµατος ( Ρ) Επιλεκτική συνεργασία των µέσων προστασίας Bιβλιογραφία 9ου Kεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 10 ÁÎ Ù ÛÙ ÛÂÈ ÌËÏ Ù ÛË ÛÂ ÎÙ ÚÈ 10.1 Γενικά, υπευθυνότητα για την εγκατάσταση Xώροι και χαρακτηρισµοί των εγκαταστάσεων ιευθέτηση κυκλωµάτων. Πορεία καλωδίων H εγκατάσταση παροχέτευσης XT Aσφάλειες µετρητή Mετρητές Tηλεχειρισµός Aκουστικής Συχνότητας (TAΣ), Τηλεµετρήσεις Γραµµή µετρητή - γενικού πίνακα Γενικές ασφάλειες του κεντρικού πίνακα Πίνακες και διανοµή χαµηλής τάσης Eίδη πινάκων Tυποποιηµένοι χαλύβδινοι πίνακες γενικών καταναλωτών Πίνακες κιβωτίων Πίνακες πεδίου ιανοµή µε σύστηµα συνεχούς ρευµατοληψίας Eγκαταστάσεις σε διαµερίσµατα ή κατοικίες Παροχέτευση - κατανάλωση

11 ÂÚÈÂ fiìâó xv Πίνακες Kυκλώµατα Pευµατοδότες, φωτιστικά σηµεία Γραµµές, πορεία γραµµών, θέση διακοπτών, ρευµατοδοτών Eγκατάσταση λουτρών, τουαλέτας Eγκατάσταση κουζίνας Eγκαταστάσεις σαλονιού Eγκαταστάσεις υπνοδωµατίων Eγκαταστάσεις µπαλκονιών Eγκατάσταση κήπου και εισόδου Λεβητοστάσιο κεντρικής θέρµανσης Eγκατάσταση θερµοσυσσώρευσης Θερµικές απώλειες Eπιλογή σωµάτων Σώµατα θερµοσυσσωρευτών Έλεγχος θερµοσυσσωρευτών Kεντρική µονάδα ελέγχου συσσωρευτών (ελεγκτής) H ηλεκτρική εγκατάσταση θερµοσσυσωρευτών Bιβλιογραφία 10ου κεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 11 ÁÎ Ù ÛÙ ÛÂÈ ÂÈ ÈÎÒÓ apple ÈÙ ÛÂˆÓ 11.1 Γενικά Χώροι µε µπανιέρες ή ντους Μέθοδοι προστασίας Επιλογή και εγκατάσταση ηλεκτρολογικών υλικών Κολυµβητήρια Προστασία ασφαλείας σε ηλεκτροπληξία Eπιλογή και τροφοδότηση εξοπλισµού ιακοπτικό υλικό και παρελκόµενα Λοιπός εξοπλισµός Σάουνες Ζώνες Προστασία κατά της ηλεκτροπληξίας Εξοπλισµός ιακοπτικό υλικό Εργοτάξια Προστασία κατά της ηλεκτροπληξίας

12 xvi H ƒπ π ø ø 11.6 Γεωργικές και κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις Γενικά Προστασία έναντι πυρκαγιάς Προστασία εξοπλισµού Συστάσεις Χώροι µε περιορισµό κινήσεων και αγώγιµα τοιχώµατα Χώροι κατασκήνωσης (κάµπιγκ) και τροχόσπιτα Ειδικές απαιτήσεις για τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις του κατασκηνωτικού χώρου Επιλογή και εγκατάσταση του ηλεκτρολογικού υλικού Ηλεκτρικές γραµµές Όργανα προστασίας και ελέγχου Ειδικές απαιτήσεις για τις διατάξεις σύνδεσης των τροχόσπιτων Ειδικές απαιτήσεις για τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις των τροχόσπιτων Μέτρα προστασίας Επιλογή και εγκατάσταση του ηλεκτρολογικού υλικού Μαρίνες Εκθέσεις, θεάµατα και περίπτερα Εγκαταστάσεις φωτισµού πολύ χαµηλής τάσης KÂÊ Ï ÈÔ 12 ÛÙ Ì Ù ÂÊÂ ÚÂ 12.1 Γενικά Πηγές εφεδρείας Προβλήµατα εφεδρικών παροχών Ντηζελογεννήτριες Συστήµατα αδιάλειπτης λειτουργίας UPS Συσσωρευτές Bιβλιογραφία 12ου κεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 13 ÁÎ Ù ÛÙ ÛÂÈ ÊˆÙÈÛÌÔ 13.1 Mεγέθη φωτοµετρίας Tύποι λαµπτήρων Λαµπτήρες πυράκτωσης γενικής χρήσης Λαµπτήρες φθορισµού (υδραργύρου χαµηλής πίεσης) Λαµπτήρες υδραργύρου υψηλής πίεσης, απλοί και µικτού φωτισµού

13 ÂÚÈÂ fiìâó xvii Λαµπτήρες Nατρίου Xαµηλής Πίεσης (Yψηλή Eνεργειακή Aπόδοση) Λαµπτήρες Nατρίου Yψηλής Πίεσης Eκκίνηση λαµπτήρων φθορισµού µε εκκινητές (στάρτερ) Mελέτη εγκαταστάσεων φωτισµού Eγκατάσταση των φωτιστικών Σωλήνες φωτισµού διαφηµίσεων. Φωτισµός νέον Aντιστάθµιση λαµπτήρων εκκένωσης ιαχείριση εγκαταστάσεων φωτισµού Bιβλιογραφία 13ου Kεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 14 ÙÔÈ Â ÁÈ ÙË ÌÂÏ ÙË ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂˆÓ Î ÓËÛË 14.1 Είδη και χρήση ηλεκτρικών κινητήρων Κινητήρες συνεχούς ρεύµατος Kινητήρες σειράς συνεχούς και εναλλασσοµένου ρεύµατος Aσύγχρονοι µονοφασικοί κινητήρες βραχυκυκλωµένου κλωβού Aσύγχρονοι τριφασικοί κινητήρες Aσύγχρονοι κινητήρες µε µετατροπείς συχνότητας Eκκίνηση Tάση, ισχύς, ροπή Ψύξη Aπώλειες λόγω αρµονικών Θόρυβοι Όριο ταχύτητας Παρατηρήσεις Eκκίνηση ασύγχρονων κινητήρων Πέδηση των ασύγχρονων τριφασικών κινητήρων Λειτουργία τριφασικών κινητήρων σε µονοφασικό δίκτυο Aσύγχρονοι τριφασικοί κινητήρες σε λειτουργία γεννήτριας Λειτουργία στο δίκτυο Aυτόνοµη λειτουργία Eκλογή κινητήρων σύµφωνα µε τις συνθήκες περιβάλλοντος Θερµοκρασία περιβάλλοντος, µέγιστη επιτρεπόµενη θερµοκρασία, κλάση µόνωσης Bαθµοί προστασίας σε εισδοχή ξένων σωµάτων και νερού Kινητήρες για εκρηκτικό περιβάλλον Tυποποίηση της µορφής του µεγέθους και της ψύξης των κινητήρων

14 xviii H ƒπ π ø ø Mορφή. Έδραση κινητήρων Mέγεθος κινητήρα Tρόπος ψύξης των κινητήρων Iσχύς, ροπή, ηλεκτρικά χαρακτηριστικά κινητήρα Iσχύς του κινητήρα H ισχύς του δικτύου, ρεύµατα, άεργη ισχύς H περιστροφική ταχύτητα του κινητήρα H ροπή στον άξονα Oνοµαστικά στοιχεία (rated values) µέγιστη διαρκώς επιτρεπόµενη ισχύς Yπερφόρτιση του κινητήρα ιακύµανση της τάσης Συχνότητα Ενεργειακή απόδοση σε κινητήρες Eκλογή της ονοµαστικής ισχύος του κινητήρα Tυποποίηση της ονοµαστικής λειτουργίας Προσδιορισµός του φορτίου κατά την συνεχή λειτουργία ενός κινητήρα Eκκίνηση µε αστέρα τρίγωνο Mέσα ηλεκτρικής προστασίας και ζεύξης κινητήρων Προστασία του κινητήρα, διακόπτες Θερµική προστασία κινητήρων µε θερµίστορες Eκλογή των διακοπτών H σύνδεση του κινητήρα µε το δίκτυο Aκροδέκτες, φορά περιστροφής Zεύξη, εκκινητές Γραµµή τροφοδοσίας κινητήρα και διάταξη διακοπτών Kίνηση µε υψηλή τάση και ασύγχρονους κινητήρες Γενικά περί κίνησης µεγάλης ισχύος Eκκίνηση κινητήρων υψηλής τάσης στο δίκτυο της EH Iδιοµορφίες κινητήρων υψηλής τάσης Mηχανικά χαρακτηριστικά Συµπεριφορά µεγάλων κινητήρων σε σφάλµατα δικτύου Aντιστάθµιση αέργου ισχύος Προστασία κινητήρων YT σε υπερφόρτιση και σφάλµατα Όργανα ζεύξης κινητήρων υψηλής τάσης Kαλώδια, γείωση, κινητήρων υψηλής τάσης Bιβλιογραφία 14ου Kεφαλαίου

15 ÂÚÈÂ fiìâó xix KÂÊ Ï ÈÔ 15 ÀappleÔÛÙ ıìô Î Ù Ó ÏˆÙÒÓ Ì ÛË Ù ÛË 15.1 Γενικά Eξοπλισµός ζεύξης και προστασίας του ικτύου MT Aναχώρηση γραµµών MT ιακλάδωση σε καταναλωτή MT Xαρακτηριστικές χρόνου-ρεύµατος των µέσων προστασίας Aναχωρήσεις εναερίων δικτύων Aναχωρήσεις καλωδίων ιακόπτες αποµόνωσης A (Sectionalizer) Aσφάλειες ιακόπτες ισχύος σε καταναλωτές Tυποποιηµένες παροχές µέσης τάσης Παροχή A1, υπαίθρια µέτρηση, µέχρι 630 kva (σχήµα 15.9) : Παροχή A2, υπαίθρια µέτρηση, απεριόριστη ισχύς (σχήµα 15.10) Παροχή B1, εσωτερική εγκατάσταση µέχρι 1250 kva Παροχές B2, εσωτερική εγκατάσταση, απεριόριστη ισχύς Γειώσεις σε υποσταθµούς καταναλωτών MT Προστασία των YΣ µέσης τάσης κατά των υπερτάσεων Ο Mετασχηµατιστής ισχύος Eκλογή των µετασχηµατιστών Παραλληλισµός µετασχηµατιστών Iσχύς, θερµοκρασία υπερφόρτιση µετασχηµατιστών Aπώλειες χαλκού και σιδήρου Tάση βραχυκύκλωσης Πτώση τάσης Προστασία των µετασχηµατιστών Προστασία σε βραχυκυκλώµατα Προστασία µετασχηµατιστών σε υπερφόρτιση Προστασία κατά εσωτερικών σφαλµάτων και έλλειψης λαδιού, ηλεκτρονόµοι Buchholz ιαφορική προστασία Eγκατάσταση και ψύξη µετασχηµατιστών Υλικά και διατάξεις υποσταθµών ΜΤ Aσφάλειες MT ιακόπτες µέσης τάσης ιακόπτες ισχύος ιακόπτες φορτίου Aποζεύκτες, Γειωτές

16 xx H ƒπ π ø ø Mετασχηµατιστές µέτρησης Mετασχηµατιστές τάσης Mετασχηµατιστές έντασης Aπαγωγείς τάσεων (αλεξικέραυνα) ιατάξεις κυψελών µέσης τάσης Yπολογισµός των ηλεκτροµαγνητικών δυνάµεων σε ζυγούς υποσταθµών τριφασικού συστήµατος Bιβλιογραφία 15ου κεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 16 ÈÎÔÓÔÌÈÎ ıâòúëûë ÙË ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛË, ÓÙÈÛÙ ıìèûë 16.1 Xρέωση της ηλεκτρικής ενέργειας και τρόποι µείωσής της Xρέωση της κατανάλωσης Tρόποι µείωσης της χρέωσης ιόρθωση του συντελεστή ισχύος, γενικά ιόρθωση του συντελεστή ισχύος σε διαφόρους καταναλωτές αέργου ισχύος Aσύγχρονοι κινητήρες Mετασχηµατιστές Hλεκτρονικά ισχύος Λαµπτήρες φθορισµού Kεντρική αντιστάθµιση Oικονοµική σύγκριση τεχνικών λύσεων KÂÊ Ï ÈÔ 17 ÓÙÈÎÂÚ ÓÈÎ appleúôûù Û ÎÙËÚ ˆÓ Î È ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂˆÓ 17.1 Γενικά, ορισµοί Eγκαταστάσεις που χρειάζονται αντικεραυνική προστασία Kτήρια ή κατασκευές που προεξέχουν σηµαντικά από γειτονικά κτίρια Eγκαταστάσεις εκτεθειµένες στην ύπαιθρο ή θάλασσα Eγκαταστάσεις βασικών κοινωνικών αναγκών Eγκαταστάσεις σηµαντικής ιστορικής ή πνευµατικής αξίας Eγκαταστάσεις µεγάλης αξίας (>5 εκ. δολάρια) όπου συναθροίζονται άτοµα Kτίρια συνάθροισης πολλών ατόµων (πάνω από 200) Kτίρια µε πάνω από 100 άτοµα περιορισµένης κινητικότητας Mεγάλες αγροτικές εγκαταστάσεις

17 ÂÚÈÂ fiìâó xxi Eγκαταστάσεις εύφλεκτες Eξωτερική προστασία, αλεξικέραυνα, περιοχές προστασίας Συλλεκτήρια συστήµατα κεραυνών α) Mέθοδος της κεραυνικής ή της κυλιόµενης σφαίρας β) Mέθοδος του κλωβού γ) Mέθοδος την γωνίας προστασίας φ Πρόσθετα στοιχεία σχετικά µε την αποτελεσµατικότητα της προστασίας, ραδιενεργές ουσίες Συλλεκτήριες εγκαταστάσεις πάνω σε κτίρια Συλλεκτήριες εγκαταστάσεις µονωµένες από τις λοιπές εγκαταστάσεις Aπαγωγοί ή αγωγοί καθόδου Eγκαταστάσεις σε κτίρια Σύστηµα γειωτών Eσωτερική προστασία Iσοδυναµικές συνδέσεις Eπικίνδυνες προσεγγίσεις Προσεγγίσεις σε µεταλλικά µέρη Aσφαλής προσέγγιση Eιδικές εγκαταστάσεις Aντικεραυνική προστασία καµινάδων Eγκαταστάσεις µε εκρηκτική ατµόσφαιρα Eγκαταστάσεις πυροµαχικών H µονωµένη εγκατάσταση H εσωτερική συλλεκτήρια εγκατάσταση Nοσοκοµεία Προστασία ηλεκτρικών εγκαταστάσεων σε υπερτάσεις Γενικά Aπαγωγείς τάσεων Προστασία κυκλωµάτων διανοµής 380 V Προστασία κυκλωµάτων ηλεκτρονικών ή µετρήσεων Bιβλιογραφία 17ου κεφαλαίου KÂÊ Ï ÈÔ 18 È Î ÎÏˆÌ ÙˆÓ ÙˆÓ ËÏÂÎÙÚÈÎÒÓ ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂˆÓ 18.1 Γενικά Xαρακτηρισµός στοιχείων µιας εγκατάστασης Xαρακτηρισµός εγκατάστασης Xαρακτηρισµός Συσκευής ( )

18 xxii H ƒπ π ø ø 18.5 Xαρακτηρισµός Xώρου (+) Xαρακτηρισµός κλεµµών (:) Παρουσίαση σχεδίων κατά DIN 40719/Teil Παρουσίαση συσκευών Eπιγραφές στα σύµβολα Aναφορές Eπιγραφές σε διακοπές ή συνέχειες των κυκλωµάτων Συνδέσεις αγωγών, µανδαλώσεις Στοιχεία πολλαπλά Σχεδιασµός πολλών οµοίων στοιχείων Σχεδιασµός πορείας γραµµών Γραµµές τροφοδοσίας Απλοποιηµένη παράσταση συσκευών ιαγράµµατα και Πίνακες κλεµµοσειρών (κλεµµολίστες) Kατάλογος Yλικών Bιβλιογραφία 18ου Kεφαλαίου ƒ ƒ ª Ú ÚÙËÌ 1 È ÈÎ Û Î È ÙÂ ÓÈÎ ÛÙÔÈ Â ÁÈ ÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔ fiùëûë ÂÛˆÙÂÚÈÎÒÓ ËÏÂÎÙÚÈÎÒÓ ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂˆÓ Ã ÌËÏ ÛË (Ã..) Α. ιαδικασία Γενικά Tρόπος σύνταξης Yπεύθυνης ήλωσης Eγκαταστάτη Θεώρηση Yπεύθυνης ήλωσης Eγκαταστάτη Έλεγχοι τους οποίους πραγµατοποιεί η EH πριν από την ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων Eιδικές ρυθµίσεις για ορισµένα είδη εγκαταστάσεων Yπεύθυνη ήλωση Eγκαταστάτη για εργοταξιακές παροχές Yπεύθυνη ήλωση Eγκαταστάτη για εγκαταστάσεις Eνόπλων υνάµεων Β. Tεχνικά στοιχεία Γενικά Tυποποιηµένες παροχές Mονοφασικές παροχές Tριφασικές παροχές Γραµµή µετρητή-πίνακα Γείωση

19 ÂÚÈÂ fiìâó xxiii Ú ÚÙËÌ 2 ÏËÚÔÊÔÚÈ Î ÛÙÔÈ Â ÁÈ ÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔ fiùëûë Ó ˆÓ Î Ù Ó ÏˆÙÒÓ ª ÛË ÛË (ª..) ÁÈ ÌÂÙ ÔÏ apple Ú fióùˆó Î Ù Ó ÏˆÙÒÓ appleô Ó ÎÔ Ó ÛÙË ÈÂ ı ÓÛË ÂÚÈÊ ÚÂÈ ÙÙÈÎ 1. Σκοπός Τύπος παροχής (Για την Αττική µόνο) Παροχή τύπου Α Παροχή Τύπου Β Παροχή Τύπου Β Παροχή Τύπου Β Τάση τροφοδότησης και άλλα χαρακτηριστικά του δικτύου ΜΤ ΕΗ Αττικής Γείωση Υποσταθµού (Υ/Σ) ιαδικασία για ηλεκτροδότηση νέων καταναλωτών ΜΤ Απαιτούµενα ικαιολογητικά Υπολογισµός συµµετοχής καταναλωτή από προµελέτη Υπολογισµός συµµετοχής καταναλωτή από οριστική µελέτη και προώθηση του έργου ηλεκτροδότησης, για κατασκευή ικαιολογητικά σύνδεσης Καταναλωτές ΜΤ σε λειτουργία Χαρακτηριστικά των Μ/Σ ισχύος ιδιωτικών Υ/Σ Οδηγίες για να διαµορφώσει ο καταναλωτής το χώρο που θα παραχωρήσει στη ΕΗ Γενικά Κατασκευή χώρου Οροφή Τοίχοι άπεδο Είσοδος τροφοδοτικού καλωδίου ΕΗ Χρωµατισµός εξωτερικών χώρων Μεταλλικές κατασκευές Παροχή τηλεφωνικής γραµµής Τύποι Παροχών Μέσης Τάσης (ΜΤ) Παροχές Εξωτερικού Χώρου (Τύπου Α) Παροχές Εσωτερικού Χώρου (Τύπου Β) Ú ÚÙËÌ 3 Ú ÂÈÁÌ ËÏÂÎÙÚÔÏÔÁÈÎÔ Û Â Ô È ÌÂÚ ÛÌ ÙÔ

20 xxiv H ƒπ π ø ø Ú ÚÙËÌ 4 Ó Î appleôûù ıìô Î Ù Ó ÏˆÙ ª ÛË ÛË Γραµµή παροχής ιακόπτης ισχύος, αποζεύκτης Zυγοί µέσης τάσης Aναχωρήσεις µετασχηµατιστών Kεντρικός Πίνακας XT ιερεύνηση άλλων δυνατοτήτων παράλληλης λειτουργίας µετασχηµατιστών Ú ÚÙËÌ 5 Ì ÔÏ ËÏÂÎÙÚÔÏÔÁÈÎÒÓ ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛÂˆÓ Ã ÌËÏ ÛË Ú ÚÙËÌ 6 ªÂÏ ÙË Î ÓËÛË À ËÏ πû Ô ÌÂ ª ÛË ÛË 1. Aντικείµενο Eπιλογή διάταξης πινάκων Eπιλογή µετασχηµατιστών µε οικονοµικά κριτήρια Eκλογή κινητήρων Σηµείο λειτουργίας κινητήρων Eκλογή τρόπου εκκίνησης Aντιστάθµιση Pεύµατα βραχυκύκλωσης Zυγοί 15 kv και 6,3 kv Yπόµνηµα στην σχεδιοµελέτη Ú ÚÙËÌ 7 Û Á ÚÔÓË ÌË Ó Ú Î ÎÏˆÌ ÓÔ ÎÏˆ Ô Ú ÚÙËÌ 8 Ù ıìë ÂÍÔappleÏÈÛÌÔ ÙË ËÏÂÎÙÚÔÏÔÁÈÎ ÂÁÎ Ù ÛÙ ÛË È ÌÂÚÈÛÌ ÙˆÓ

21 1 KEºA AIO EI A ø H

22

23 3 1.1 ÂÓÈÎ µ ÛÈÎ Ú Û Â È ÛÌÔ Î È ÏÂÈÙÔ ÚÁ Μια εγκατάσταση τροφοδότησης ηλεκτρικής ενέργειας εξυπηρετεί διάφορες καταναλώσεις και σχεδιάζεται µε βάση τα παρακάτω κριτήρια / απαιτήσεις και παραδοχές / εκτιµήσεις. α) Κριτήρια / απαιτήσεις την ασφάλεια ατόµων, την ασφάλεια συσκευών, την καλή λειτουργικότητα, την αξιοπιστία, την συντήρηση, την εύκολη επεκτασιµότητα, την ικανοποιητική εφεδρεία, ανοχή σε σφάλµατα (Fault Tolerance), την υπάρχουσα τεχνολογία υλικών και τη δυνατότητα έγκαιρης προµήθειας των υλικών, την οικονοµική λειτουργία και το λογικό, ανταγωνιστικό, κόστος. την προστασία του περιβάλλοντος. β) Παραδοχές / εκτιµήσεις συνθήκες περιβάλλοντος και λειτουργίας, θερµοκρασία, υγρασία, ηλιακή ακτινοβολία, ταχύτητα ανέµου κ.λπ., µηχανικές καταπονήσεις ίδιες ή επαγόµενες π.χ. δονήσεις, κίνδυνοι έκρηξης ή πυρκαγιάς, είδος χρήστη π.χ. βιοµηχανία, αδειούχος ηλεκτρολόγος, οικιακός καταναλωτής. ηλαδή οι εγκαταστάσεις διακρίνονται και πρέπει να σχεδιάζονται ανάλογα µε το χώρο ή την περιοχή που βρίσκονται και το χρήστη τους. Υπάρχουν ξηροί χώροι, υγροί χώροι, βρεγµένοι χώροι, αγροτικές εγκαταστάσεις, χώροι υποκείµενοι σε εκρήξεις, εύφλεκτοι χώροι, κ.λπ. Επίσης, άλλα µέτρα ασφαλείας πρέπει να λάβει κανείς όταν ο χρήστης είναι εξειδικευµένο άτοµο στα ηλεκτρολογικά και άλλα όταν ο χρήστης είναι ένας απλός οικιακός χρήστης. Αυτά θα αναλυθούν λεπτοµερώς στο κεφάλαιο 3.

24 4 1. π ø Οι παραπάνω αναφερόµενες θεωρήσεις α) και β) πρέπει κατ αρχήν να συγκροτηθούν σε ένα κείµενο προδιαγραφών της εγκατάστασης λαµβάνοντας υπόψη όλα τα σχετικά πρότυπα. Αυτό θα αποτελέσει τη βάση για τη µελέτη, την κατασκευή και τη λειτουργία της εγκατάστασης. Ó ÓÔÈ Ιδιαίτερα πρέπει να δοθεί προσοχή στους τρεις παρακάτω κινδύνους που εγκυµονούν σε κανονική, οµαλή, ή πιθανά και σε ανώµαλη λειτουργία, δηλαδή σε σφάλµατα. Αυτοί είναι: ηλεκτροπληξία, πυρκαγιά προερχόµενη από υπερφόρτιση αγωγών, από βραχυκυκλώµατα ή από συσκευές υψηλής θερµοκρασίας (λαµπτήρες, φούρνοι κ.λπ.), εκρήξεις λόγω σπινθήρων ή υψηλής θερµοκρασίας. ÚÔÊÔ fiùëûë Η τροφοδότηση (παροχέτευση) ενός καταναλωτή µπορεί να γίνει από τα δίκτυα διανοµής της επιχείρησης ηλεκτρισµού. Η τάση τροφοδοσίας προσδιορίζεται από την µελέτη που θα γίνει. Συνήθως για εγκατεστηµένη ισχύ µέχρι 135 kva, η τροφοδότηση γίνεται κατ ευθείαν από το δίκτυο της χαµηλής τάσης (230/400 V). Από 135 kva και πάνω, η τροφοδότηση γίνεται κατά κανόνα από το δίκτυο µέσης τάσης (15 kv ή 20 kv). Από 5 MVA-10 MVA και πάνω µπορεί να συµφέρει η σύνδεση όχι στο δίκτυο διανοµής αλλά στο δίκτυο µεταφοράς των 150 kv, οπότε µιλάµε για καταναλωτές υψηλής τάσης. Επιπλέον, ο καταναλωτής µπορεί να είναι και αυτοπαραγωγός, δηλαδή να παράγει µε δικές του εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργεια και να είναι παραλληλισµένος στον πίνακά του µε το δίκτυο χαµηλής, µέσης ή και υψηλής τάσης. Σαν εφεδρική τροφοδότηση, όταν διακοπεί η παροχή από το δηµόσιο δίκτυο, µπορεί να χρησιµοποιηθούν ζεύγη ντηζελογεννητριών ή συσσωρευτών µετατροπέων που συνδέονται αυτόµατα στο δίκτυο του καταναλωτή. Η εφεδρική τροφοδοσία µπορεί να είναι αδιάλειπτη (Uninterruptable Power Supply, UPS) σε περιπτώσεις τηλεπικοινωνιών, υπολογιστών, νοσοκοµείων, κ.λπ. ÎÏÒÌ Ù Σε µια ηλεκτρική εγκατάσταση διακρίνουµε συνήθως τα εξής σύνολα κυκλωµάτων: κινητήρων (κίνηση), υψικαµίνων ή συγκολλήσεων ή άλλων γρήγορα µεταβαλλόµενων (ανήσυχων) φορτίων, συσκευών µε υψηλά ρεύµατα εκκίνησης (ακτίνες Χ),

Δείτε περισσότερα