ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ. 1. Εξωσκληρίδιοι (55%) 2. Ενδοσκληρίδιοι. α. Εξωμυελικοί (40%) β.

Transcript

1

2 ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ 1. Εξωσκληρίδιοι (55%) 2. Ενδοσκληρίδιοι α. Εξωμυελικοί (40%) β. Ενδομυελικοί (5%) Ι. Πρωτοπαθείς όγκοι προερχόμενοι από τους σπονδύλους, το περιόστεο, τους συνδέσμους και την εξωτερική επιφάνια της σκληράς μήνιγγος ΙΙ. Δευτεροπαθείς όγκοι Αναπτύσσονται από την εσωτερική επιφάνια της σκληράς μήνιγγος, τους οδοντωτούς συνδέσμους, την χοριοειδή μήνιγγα και τις ενδοσκληρίδιες νωτιαίες ρίζες Spinal Imaging. J. W. M. Van Goethem L. van den Hauwe P. M. Parizel (Eds.) Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2007

3 ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Εξωσκληρίδιοι Ενδοσκληρίδιοι Εξωμυελικοί Ενδομυελικοί Αιμαγγείωμα Όγκοι νευρικών ελύτρων Επενδύμωμα >ενήλικες Ανευρυσματική κύστη Μηνιγγιώματα Αστροκύττωμα >παιδιά Οστεοειδές οστέωμα Λίπωμα Αιμαγγειοβλάστωμα Οστεοβλάστωμα Επιδερμοειδής όγκος Γλοιοβλάστωμα Οστεοχόνδρωμα Δερμοειδής όγκος Μεταστάσεις Εωζινόφυλο κοκκίωμα Γιγαντοκυτταρικός όγκος Ewing s σάρκωμα Αραχνοειδείς κύστεις Παραγαγγλίωμα Ενδοσκληρίδιες μεταστάσεις Οστεοσάρκωμα Χονδροσάρκωμα Χόρδωμα Λέμφωμα Λευχαιμία Πολλαπλούν μυέλωμα Μεταστάσεις CANCER IN THE SPINE Comprehensive Care ROBERT F. MCLAIN, MD 2006 Humana Press Inc.

4 ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ Εξωσκληρίδιοι Ελάττωση του πρόσθιου υπαραχνοειδούς χώρου με ομαλή μετάπτωση Πίεση ή παρεκτόπιση του ΝΜ Οστική αλλοίωση Ενδοσκληρίδιοι Εξωμυελικοί Ελάττωση του πρόσθιου υπαραχνοειδούς χώρου με τοπική διεύρυνση στα άκρα του όγκου Πίεση ή παρεκτόπιση του ΝΜ Εντύπωμα ή ομαλή διεύρυνση του σπονδυλικού σωλήνα ± διεύρυνση του σπονδυλικού τρήματος Ενδομυελικοί Ελάττωση του υπαραχνοειδούς χώρου με ομαλή μετάπτωση Αύξηση της διαμέτρου του ΝΜ Εντύπωμα ή ομαλή διεύρυνση του σπονδυλικού σωλήνα

5 ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ - ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Η εξεργασία είναι νεόπλασμα, φλεγμονή, τραυματική ή συγγενής βλάβη; Τα όρια της εξεργασίας είναι σαφή; Εντοπίζεται εξωσκληρίδια ή ενδοσκληρίδια; ΕΞΩΣΚΛΗΡΙΔΙΑ ΕΞΕΡΓΑΣΙΑ Έχει χαρακτηριστική απεικόνιση πρωτοπαθούς οστικής βλάβης; Υπάρχει λύση του φλοιού ή εξωσκληρίδια επέκταση; Είναι μονήρης ή πολλαπλή;

6 ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΛΗ Α/Α: περιλαμβάνεται στην αρχική εκτίμηση του ασθενούς με υποψία σπονδυλικού όγκου. Μπορεί να δώσει στοιχεία για την οστική υφή της βλάβης, ή την διεύρυνση του μυελού. Χαμηλή ευαισθησία στην ανάδειξη πρώιμων όγκων. CT-MDCT: έχει υψηλή ευαισθησία στην ανάδειξη οστικών αλλοιώσεων και ειδικά στην εκτίμηση του οστικού φλοιού, παθολογικών καταγμάτων και, στην περίπτωση πρωτοπαθών οστικών όγκων, της υφής και της μορφής της οστικής βλάβης. Η χρήση υψηλής ποιότητας πολυεπίπεδων ανασυνθέσεων έχει βελτιώσει σημαντικά την διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου, η δε δυνατότητα 3D απεικόνισης μπορεί να βοηθήσει στον προεγχειρητικό σχεδιασμό. Χονδροσάρκωμα Ανευρυσματική κύστη Imaging for Spine Tumors and New Applications. Courtnay W. Bloomer, MD, Andrew Ackerman, MD, and Rita G. Bhatia, MD. Top Magn Reson Imaging 2006;17: Spinal Imaging. J. W. M. Van Goethem L. van den Hauwe P. M. Parizel (Eds.) Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2007

7 ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ MRI: είναι η εξέταση εκλογής για την διερεύνηση όγκων της σπονδυλικής στήλης, ιδιαίτερα των ενδοσκληρίδιων. Έχει την καλύτερη διακριτική ικανότητα στην εκτίμηση των ανατομικών μορίων της σπονδυλικής στήλης, της έκτασης του όγκου, την σχέση του όγκου με τον ΝΜ, τις νευρικές ρίζες και τα έλυτρα, την διάκριση από το περιβάλλον οίδημα και τις κυστικές βλάβες. Η πολύ καλή απεικόνιση του ΕΝΥ (υψηλή ένταση σήματος στην Τ2 ακολουθία) έχει αντικαταστήσει την συμβατική μυελογραφία. Δεν μπορεί να αναδείξει μικρές αποτιτανώσεις και στην περίπτωση των πρωτοπαθών οστικών όγκων την μορφή (pattern) της οστικής βλάβης Ενδοσκληρίδιες και εξωσκληρίδιες Μ Imaging for Spine Tumors and New Applications. Courtnay W. Bloomer, MD, Andrew Ackerman, MD, and Rita G. Bhatia, MD. Top Magn Reson Imaging 2006;17: Spinal Imaging. J. W. M. Van Goethem L. van den Hauwe P. M. Parizel (Eds.) Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2007

8 ΕΞΩΣΚΛΗΡΙΔΙΟΙ ΟΓΚΟΙ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Εξωσκληρίδιοι Αιμαγγείωμα Ανευρυσματική κύστη Οστεοειδές οστέωμα Οστεοβλάστωμα Οστεοχόνδρωμα Εωζινόφυλο κοκκίωμα Γιγαντοκυτταρικός όγκος Ewing s σάρκωμα Οστεοσάρκωμα Χονδροσάρκωμα Χόρδωμα Λέμφωμα Λευχαιμία Πολλαπλούν μυέλωμα Μεταστάσεις Είναι οι ποιο συχνοί όγκοι της σπονδυλικής στήλης (55%). Οι περισσότεροι προέρχονται από τους σπονδύλους. Οι συχνότεροι εξωσκληρίδιοι όγκοι είναι μεταστατικοί. Οι πρωτοπαθείς οστικοί όγκοι είναι πολύ λιγότεροι. Οι καλοήθεις όγκοι είναι συνήθως ασυμπτωματικοί και ανακαλύπτονται τυχαία. Η απεικονιστική διάγνωση στηρίζεται στην: I. Μορφολογία II. Υφή III. Περίγραμμα IV. Επεκτατικό χαρακτήρα V. Επέκταση στα μαλακά μόρια VI. Ηλικία VII. Πολλαπλότητα VIII. Εντόπιση Spinal Imaging. J. W. M. Van Goethem L. van den Hauwe P. M. Parizel (Eds.) Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2007

9 Αιμαγγείωμα Ο συχνότερος καλοήθης όγκος στην Σ.Σ. 70% μονήρης συνήθως στο σώμα του σπονδύλου Κατώτερη ΘΜΣΣ, ανώτερη ΟΜΣΣ Συνήθως ασυμπτωματικός, ανακαλύπτεται τυχαία Α/α: παχιές κατακόρυφες δοκίδες CT: παχιές δοκίδες και διατεταμένοι αγγειακοί χώροι MRI: υψηλή ένταση σήματος σε Τ1 και Τ2 Τ1 Τ2

10 Ανευρυσματική κύστη Κυστική βλάβη που περιέχει στοιχεία αίματος Νέοι ασθενείς < 20 ετών Συνήθως στα οπίσθια τμήματα των σπονδύλων (60%) Μπορεί να επεκτείνεται στους γειτονικούς σπονδύλους, πλευρές, δίσκους, παρασπονδυλικό χώρο Α/α: εικόνα μελισσοκηρύθρας με δοκιδοτή μορφή και λεπτό φλοιό σαν τσόφλι αυγού CT - MRI: λυτική επεκτατική βλάβη με εσωτερικά διαφραγμάτια και λίμνες που περιέχουν υδροϋδρικά επίπεδα (MRI). Πιθανή διήθηση γειτονικού σπονδύλου

11 Οστεοειδές οστέωμα Παιδιά ετών Οπίσθια τμήματα (75%) Χαρακτητιστικό νυκτερινό άλγος που υποχωρεί με αντιφλεγμονώδη Α/α: στρογγύλη ή ωοειδής διαυγαστική φωλεά που περιβάλλεται από έντονη σκλήρυνση CT: σαφώς αφοριζόμενη στρογγύλη ή ωοειδής υπόπυκνη φωλεά που περιβάλλεται από έντονη σκλήρυνση (με ή χωρίς κεντρική αποτιτάνωση MRI: έντονη σκιαγρ. ενίσχυση της φωλεάς

12 Οστεοβλάστωμα Ιστολογικά παρόμοιο με το οστεοιδές οστέωμα (γιγαντιαίο οστεοιδές οστέωμα) 2 η 3 η δεκαετία Οπίσθια τμήματα Α/α: κεντρική διαυγαστική περιοχή που περιβάλλεται από έντονη σκλήρυνση CT: επεκτατική λυτική βλάβη μερικώς αποτιτανωμένη (συνήθης επέκταση στο σώμα του σπονδύλου) MRI: μη ειδική σκιαγρ. ενίσχυση

13 Γιγαντοκυτταρικός όγκος Καλοήθης έντονα αγγειοβριθής όγκος τοπικά επιθετικός Σώμα σπονδύλου, ιερό 3 η - 5 η δεκαετία Α/α: μεγάλη οστεολυτική επεκτατική βλάβη (εικόνα σαν σαπουνόφουσκες) CT: έκκεντρη οστεολυτική «γεωγραφική» βλάβη με πυκνότητα μαλακών μορίων σαφώς αφοριζόμενα όρια και λεπτή σκλυρυντική παρυφή MRI: ανομοιογενές χαμηλόμέτριο σήμα σε Τ1, Τ2, ± υδρουδρικά επίπεδα

14 Ewing s σάρκωμα Κακοήθης στρογγυλοκυτταρικός όγκος ετών Α/α, CT, MRI: διηθητική οστεολυτική βλάβη ή διάχυτη σκλήρυνση με οστεονέκρωση Συνοδός μάζα μαλακών μορίων

15 Χονδροσάρκωμα Κακοήθης χονδρογενής όγκος > 50 ετών Μπορεί να προέλθει και από εξαλλαγή οστεοχονδρώματος Α/α, CT, MRI: οστική καταστροφή με μάζα μαλακών μορίων, με χαρακτηριστικές δακτυλιοειδείς αποτιτανώσεις

16 Χόρδωμα > 40 ετών Συνήθης στο σώμα του ιερού Α/α, CT, MRI: καταστροφική επεκτατική βλάβη της μέσης γραμμής με συνοδό μάζα μαλακών μορίων Πιθανή επέκταση σε γειτονικό σπόνδυλο

17 Πολλαπλούν μυέλωμα Συστηματική νόσος του αιμοποιητικού με περιοχές τοπικής οστικής καταστροφής Ο ποιό συχνός όγκος της ΣΣ Σε σχέση με τις μεταστάσεις έχει λιγότερη συμμετοχή των οπισθίων τμημάτων Α/α, CT: διάσπαρτες αμιγώς λυτικές περιοχές MRI: Τ1 χαμηλή ένταση, Τ2 μέτρια-υψηλή ένταση

18 ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΙ ΕΞΩΣΚΛΗΡΙΔΙΟΙ ΟΓΚΟΙ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Προέρχονται συνήθως από: Μαστό (27%) Πνεύμονες (14%) Προστάτη (7,5%) Νεφρούς (5%) Γαστρεντερικό (5%) Μεταστάσεις στους σπονδύλους εμφανίζουν 10% των ασθενών με κακοήθη νεοπλάσματα. Είναι ποιο συχνοί μετά την 5 η δεκαετία. Απεικονιστικές μέθοδοι: Σε ασυμπτωματικούς ασθενείς διερεύνηση με σπινθηρογράφημα. Ύποπτη βλάβη (θετικό σπινθηρογράφημα): επιβεβαίωση με α/α ή CT. Νευρολογικές διαταραχές: MRI. Spinal Imaging. J. W. M. Van Goethem L. van den Hauwe P. M. Parizel (Eds.) Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2007

19 ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΙ ΕΞΩΣΚΛΗΡΙΔΙΟΙ ΟΓΚΟΙ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Διερεύνηση καθίζησης σπονδύλου/συμπιεστικού κατάγματος ΚΑΛΟΗΘΕΣ Χωρίς καταστροφή του φλοιού Ενδοσπονδυλικό φαινόμενο κενού Πολλαπλά συμπιεστικά κατάγματα Εστιακή αμφίκοιλη καθίζηση Φυσιολογική ένταση σήματος του οστικού μυελού ΚΑΚΟΗΘΕΣ Άλλες (σπονδυλικές) βλάβες Ανώμαλη ένταση σήματος στους αυχένες ή το οπίσθιο τόξο Διόγκωση του σπονδύλου Λύση του φλοιού Συνύπαρξη επισκληρίδιας ή παρασπονδυλικής μάζας Αιφνίδια γωνιακή συμπίεση Κυρτή η οπίσθια επιφάνεια του σπονδύλου Πλήρης απουσία φυσιολογικού μυελού Spinal Imaging. J. W. M. Van Goethem L. van den Hauwe P. M. Parizel (Eds.) Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2007

20 Μεταστάσεις

21 ΒΙΟΨΙΑ Νευροενδοκρινές Ca

22 ΒΙΟΨΙΑ TBC

23 RF Οστεοειδές Οστέωμα (ιδιαίτερα σε βλάβες κοντά σε άρθρωση) 7 χρόνια (χωρίς άλγος)

24