Πτυχιακή εργασία με θέμα: «Εφαρμογή RFID στην εφοδιαστική αλυσίδα».

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Καραμπέκιου Μαγδαληνή Α.Μ.9347 Πτυχιακή εργασία με θέμα: «Εφαρμογή RFID στην εφοδιαστική αλυσίδα». Επιβλέπων Καθηγητής: Βαλσαμίδης Σταύρος

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ...6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ...10 ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ (SUPPLY CHAIN) Ορισμός και βασικά χαρακτηριστικά της Εφοδιαστικής Αλυσίδας Διοίκηση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Supply Chain Management) Οι εφτά βασικές αρχές της διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας Η μεταφορά της εφοδιαστικής αλυσίδας στο Internet Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Διοίκηση της ηλεκτρονικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας Η ηλεκτρονική οργάνωση των επιχειρήσεων Προγραμματισμός Απαιτήσεων Διανομής (Distribution Requirements Planning - DRP) Στοιχεία της εξυπηρέτησης των πελατών Ανάπτυξη στρατηγικής για την εξυπηρέτηση των πελατών Συστήματα M.R.P. & E.R.P. - Material Requirement Planning (Προγραμματισμός Απαιτήσεων Υλικών) & Enterprise Resource Planning (Προγραμματισμός Επιχειρησιακών Πόρων) Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των E.R.P. συστημάτων Πλεονεκτήματα των συστημάτων E.R.P Τα βασικά οφέλη της επιχείρησης από ένα σύστημα E.R.P. είναι (Sergio Maccotta 2003): Μειονεκτήματα των συστημάτων (Σ. Ανδριανόπουλου, B. Ασίκη, E. Βασιλειάδη, I. Μίνη, Γ. Παναγιωτόπουλου & I. Παπακυριακόπουλου 2000): Η Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι κάτι περισσότερο από τα logistics Αποφάσεις στην Διαχείριση της Αλυσίδας Προμηθειών Διαχείριση αποθεμάτων στην Αλυσίδα Προμηθειών ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ...31 L o g is t ic s Ορισμός των logistics Ο σκοπός και το αντικείμενο των logistics Ορισμός του Logistics Management (Διαχείριση των logistics) Η διοίκηση των logistics στις σημερινές επιχειρήσεις Η σημασία των Logistics στην σύγχρονη επιχείρηση Τα logistics στην Ελλάδα Τμήματα των Logistics ο σκοπός της αποθήκης (Inventory) στα συστήματα logistics Κατηγορίες logistics: Green Logistics, Reverse Logistics, 3PL, 4PL Green Logistics Αντίστροφη εφοδιαστική αλυσίδα (Reverse logistics) Third party logistics (3PL) Τα Logistics ως τμήμα της Διοίκησης της Εφοδιαστικής Αλυσίδας Τομείς των Logistics Τεχνολογίες e-logistics Αποθήκευση και e-logistics Οφέλη από τη χρήση Τεχνολογιών e-logistics Warehouse Management System-WMS Πεδίο δράσης WMS Λειτουργικότητα WMS Ταξινόμηση των WMS Η ηλεκτρονική οργάνωση του Εμπορίου [2]

3 2.16 Μάρκετινγκ Τα πεδία εφαρμογής του μάρκετινγκ Λειτουργίες του μάρκετινγκ Το μίγμα του Μάρκετινγκ Η στρατηγική Μάρκετινγκ Δέσμες στρατηγικών αποφάσεων στο πεδίο του Μάρκετινγκ Τα Κανάλια Διανομής της Εφοδιαστικής Αλυσίδας και του Μάρκετινγκ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ ΙΕ Σ Α Υ Τ Ο Μ Α Τ Η Σ Α Ν Α Γ Ν Ω Ρ ΙΣ Η Σ (A u t o - I D ) Ορισμός Ορισμός ιχνηλασιμότητας BARCODES Τεχνολογία laser Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ενός συστήματος barcodes Τρόπος εγκατάστασης ενός συστήματος barcode Παρουσίαση του γραμμικού κώδικα barcode Έξυπνες Κάρτες (smart cards) Η Αρχιτεκτονική ιδιομορφία της έξυπνης κάρτας Ιστορία της έξυπνης κάρτας (smart card) Κατηγορίες έξυπνων καρτών σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά γνωρίσματά τους Τεχνικά χαρακτηριστικά του υλικού των έξυπνων καρτών Τομείς εφαρμογής των έξυπνων καρτών Ηλεκτρονική πληρωμή: Ασφάλεια και Πιστοποίηση Αυθεντικότητας: Έλεγχος πρόσβασης: Μεταφορές: Τηλεπικοινωνίες : Η εφαρμογή των καρτών για την εξυπηρέτηση πελατών (loyalty cards): Η εφαρμογή της έξυπνης κάρτας στην υγεία και ασφάλεια Οι έξυπνες κάρτες εκτός από τις παραπάνω εφαρμογές χρησιμοποιείται και σε άλλους τομείς Πλεονεκτήματα της χρήσης έξυπνων καρτών (smart cards) Κανόνες / πρότυπα εφαρμογής έξυπνων καρτών Οργανισμοί που υποστηρίζουν την τεχνολογία των έξυπνων καρτών και τα πρότυπα που προτείνουν Μελλοντικές χρήσεις της έξυπνης κάρτας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ...94 R F I D Εισαγωγή στα RFID Ορισμός RFID Τεχνολογικοί περιορισμοί του RFID Υλοποίηση συστήματος RFID Αρχιτεκτονική του συστήματος R.F.I.D ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ R.F.I.D Ελεγκτής RFID πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των ετικετών RFID Είδη και Χαρακτηριστικά ετικετών RFID Κατηγορίες ετικετών RFID ανάλογα με την λειτουργικότητα τους Πλεονεκτήματα της εφαρμογής R.F.I.D έναντι αυτής των BARCODE Μειονεκτήματα της εφαρμογής R.F.I.D έναντι αυτής των BARCODE Συχνότητες RFID tags θετικά και αρνητικά στοιχεία και που χρησιμοποιείται η κάθε συχνότητα/ετικέτα (Μπαρδάκη και Πραματάρη 2005) Πρότυπα που χρησιμοποιούνται με την τεχνολογία RFID [3]

4 Κατηγορίες προτύπων EPC και EPC GEN Τομείς που αναπτύσσεται η εφαρμογή των συστημάτων RFID Αγροτικός τομέας Χρήση της τεχνολογίας RFID στην καθημερινότητά μας Χρήση RFID σε ανθρώπους Η εφαρμογή ενός συστήματος RFID σε μια επιχείρηση και οι αλλαγές που προκαλεί Η χρήση των RFID εκτός από τα οφέλη που προσφέρει δημιουργεί και κάποια ζητήματα ασφαλείας Οι κίνδυνοι που απειλούν τα συστήματα RFID σε σχέση με τον άνθρωπο: Οι κίνδυνοι αυτοί επιθέσεων γίνονται με κάποιες μεθόδους όπως: Λύσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και κινδύνων των συστημάτων RFID.'O ^: ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ R.F.I.D. ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ Εφοδιαστική Αλυσίδα και RFID Η εφαρμογή της τεχνολογίας στην Εφοδιαστική Αλυσίδα Εφαρμογή της τεχνολογίας RFID στην παραγωγική διαδικασία και στην Εφοδιαστική Αλυσίδα Πλεονεκτήματα από τη χρήση RFID στην Εφοδιαστική Αλυσίδα Μειονεκτήματα της χρήσης RFID στην Εφοδιαστική Αλυσίδα Η ολοκλήρωση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας μέσω των RFID και τα οφέλη στις διαδικασίες της Εφοδιαστικής Αλυσίδας στην Ελλάδα: Οι ανασταλτικοί παράγοντες της τεχνολογίας RFID Προβλήματα ασφαλείας από τη χρήση RFID Προκλήσεις από τη χρήση της τεχνολογίας RFID H ενσωμάτωση της τεχνολογίας RFID σε μια επιχείρηση σε συστήματα ιχνηλασιμότητας σε συνεργασία με την εφοδιαστική αλυσίδα Οι κρίσιμοι παράγοντες για την επιτυχή συνεργασία μεταξύ των μελών της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι: Η αποτυχία μιας τέτοιας συνεργασίας οφείλεται στους εξής λόγους: Τα οφέλη των επιχειρήσεων από την τεχνολογία RFID Η Ηθική προσέγγιση της χρήσης της τεχνολογίας RFID Η αποδοχή της τεχνολογίας RFID από τις ελληνικές επιχειρήσεις Η αποδοχή της τεχνολογίας από τους καταναλωτές ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Ε μ π ε ιρ ικ η π ρ ο σ ε γ γ ισ η Μεθοδολογία δειγματοληπτικής έρευνας Αποτελέσματα ερωτηματολογίου Συμπεράσματα Έρευνας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Ε π ίλ ο γ ο ς Π α ρ α ρ τ η μ α : Ε ρ ω τ η μ α τ ο λ ό γ ιο Β ΙΒ Λ ΙΟ Γ Ρ Α Φ ΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΞΈΝΗ ΙΣΤΟΣΕΛΊΔΕΣ [4]

5 [5]

6 Περίληψη Η παρούσα πτυχιακή έχει ως θέμα «Εφαρμογή RFID στην εφοδιαστική αλυσίδα». Ο βασικός λόγος που με οδήγησε στην επιλογή αυτού του θέματος είναι επειδή τα τελευταία χρόνια οι καταναλωτές γίνονται όλο και πιο απαιτητικοί, επιθυμούν όλο και περισσότερο να ενημερώνονται για τις μεθόδους παραγωγής των τροφίμων «από το χωράφι στο πιάτο» και θέλουν να είναι σίγουροι ότι λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα σε κάθε στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας όσον αφορά την ασφάλεια και την ποιότητα. Έτσι, διαμορφώνουν τις καταναλωτικές τους προτιμήσεις δίνοντας έμφαση στην ποιότητα των αγαθών και κατ επέκταση, στη σήμανση τους, στα επιμέρους χαρακτηρίστηκα τους και στο περιβάλλον που παράγονται ή προσφέρονται. Σκοπός της εργασίας είναι να παρουσιάσει και να καταγράψει την τεχνολογία των barcodes και της νέας τεχνολογίας RFID, καθώς σήμερα πολλές είναι οι επιχειρήσεις που κάνουν χρήση των τεχνολογιών. Ειδικότερα η εργασία έχει στόχο να δείξει πως εφαρμόζεται η τεχνολογία RFID στη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας και ποια τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τη χρήση της. Ο χώρος της διοίκησης logistics προσφέρεται, πρώτον για βελτίωση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών προς τον πελάτη και δεύτερον για τη μείωση του συνολικού κόστους του προϊόντος με τη βοήθεια στρατηγικών που στοχεύουν κυρίως να καταστήσουν πιο ορθολογικό το σύστημα της φυσικής διανομής. Είναι σε όλους γνωστό ότι η συμμετοχή του κόστους της διανομής στο συνολικό κόστος των προϊόντων είναι αρκετά υψηλή. Τα παραπάνω μπορούν να προσφέρουν σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στις επιχειρήσεις, αλλά και η συνεχής επινόηση και δημιουργία νέων προτύπων προϊόντων δυσκολεύουν την παρούσα κατάσταση. Ο όρος φυσική διανομή ή αλλιώς logistics αφορά τη συσκευασία και ομαδοποίηση, τη διοίκηση των αποθεμάτων και των αποθηκευτικών χώρων, την επιμέλεια του προϊόντος, τις μεταφορές, τη διαχείριση των πληροφοριών της λειτουργίας της διανομής καθώς και την εξυπηρέτηση του πελάτη. Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι τα σύγχρονα συστήματα ιχνηλασιμότητας στην εφοδιαστική αλυσίδα. Και ειδικότερα μελετάται η νέα τεχνολογία RFID και η εφαρμογή της στις επιχειρήσεις, οργανισμούς και οι επιδράσεις της στην μέχρι τότε παραδοσιακή εφοδιαστική αλυσίδα. Στόχος της μελέτης είναι να εξετάσει τις αντιλήψεις των καταναλωτών για την ικανότητα, δυνατότητα της RFID τεχνολογίας σε διάφορες εφαρμογές της, το βαθμό επιρροής τους από τις πληροφορίες και κατά πόσο γνωρίζουν το νέο σύστημα RFID. Για το σκοπό αυτό διενεργήθηκε δειγματοληπτική έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίου στο νομό Καβάλας. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. [6]

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη αγορά, η αυξανόμενη ανάγκη των εταιρειών να ανταγωνίζονται πάνω στις διαστάσεις του κόστους, της ποιότητας, της ταχύτητας, της ευελιξίας, της καινοτομίας και των υπηρεσιών, έχει οδηγήσει στην ανάγκη να αναπτυχθούν συστήματα Logistics που να είναι πιο αποδοτικά από τα αντίστοιχα του παρελθόντος. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, παρατηρούμε μια σημαντική αλλαγή, ενώ πριν τα logistics και η εφοδιαστική αλυσίδα ήταν κάτι ασήμαντο και ξεχωριστό από τις επιχειρήσεις τώρα έχουν μετατραπεί σε εταιρικές λειτουργίες που αποτελούν τμήματα των επιχειρήσεων. Αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ότι μέσω μιας αποτελεσματικής διαχείρισης των Logistics και της εφοδιαστικής αλυσίδας μπορεί να επιτευχθεί ο απώτερος στόχος κάθε επιχείρησης, δηλαδή η μείωση του κόστους και η αύξηση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Christopher, από τις σημαντικότερες ακαδημαϊκές προσωπικότητες στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας, διακηρύσσει ότι ο ανταγωνισμός των εταιρειών δεν θα γίνεται πλέον σε επίπεδο εταιρειών, αλλά μέσω των εφοδιαστικών αλυσίδων. Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε κάθε εταιρεία ανεξάρτητα αν είναι βιομηχανία ή όχι συνιστάται από τη σωστή διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας της, καθώς ελέγχει και αξιολογεί συνέχεια οριζόντια όλες τις λειτουργικές διαδικασίες της κάνοντας την εξαιρετικά δυναμική. Βέβαια αυτό εξαρτάται από το πώς θα την διαχειριστεί η εταιρεία, αν το κάνει σωστά τότε πολύ πιθανόν η κερδοφορία της να εκτιναχθεί στα ύψη αν όμως όχι ίσως επιφέρει την απόλυτη ζημιά στην επιχείρηση. Ανέκαθεν υπήρχε ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων στην υιοθέτηση και εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων οργάνωσης. Η εφοδιαστική αλυσίδα αποτελείται από κρίκους της προμήθειας αγαθών, της αποθήκευσης, της παραγωγής ή μεταποίησης του ποιοτικού ελέγχου, της μεταφοράς και της τελικής διάθεσης στον καταναλωτή. Παρακολουθώντας την πορεία των αγαθών μέσα σε αυτή την αλυσίδα, είναι αδιαμφισβήτητη η ανάγκη της καταγραφής αυτής της πορείας καθώς και η εύκολη αναζήτηση της εκάστοτε τρέχουσας θέσης του αγαθού ή της υπηρεσίας. Επεκτείνοντας αυτή την ανάγκη ζητούμε και την ανάκτηση χαρακτηριστικών πληροφοριών που συνοδεύουν το αγαθό στην πορεία του μέσα στην αλυσίδα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχουν εμφανιστεί κάποια σκάνδαλα στον τομέα των τροφίμων πολύ σημαντικά και πολλές φορές σε σημείο να προκαλέσουν μέχρι και θάνατο όπως είναι η σπογγώδους εγκεφαλοπάθεια, η σαλμονέλα, ο αφθώδης πυρετός, διοξίνες, και πιο πρόσφατα η νόσος των πουλερικών. Αναμφίβολα, τα παραπάνω σκάνδαλα δημιούργησαν μεγάλες αντιδράσεις και σκόρπισαν τον πανικό στους καταναλωτές. Ακόμη και σήμερα παρουσιάζεται έλλειψη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης ως προς την ποιότητα, αλλά και την αξιοπιστία των προϊόντων που εμπορεύονται οι εταιρίες. Μετά από όλα αυτά κρίνεται απαραίτητη η διασφάλιση της ποιότητας των τροφίμων σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας, ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί ένα σύστημα ιχνηλασιμότητας σε όλα τα στάδια της. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ένα τέτοιο σύστημα και πιο συγκεκριμένα το RFID διότι μας επιτρέπει να αντιδρούμε ιδανικά όταν παρουσιάζεται ποιοτικό πρόβλημα σε κάποιο προϊόν, πιο απλά με τη εφαρμογή του: o o o Ελαχιστοποιείται η ύπαρξη κινδύνων που απορρέουν από την κατανάλωσή του. Εξοικονομείται χρόνος, ανθρώπινη προσπάθεια και άλλοι πόροι. Διασφαλίζεται η φήμη του προϊόντος και όλων των ανθρώπων που δουλεύουν για τη διακίνηση των προϊόντων της εταιρίας. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται με γρήγορους ρυθμούς νέα εργαλεία θα αξιοποιηθούν για την ταχύτερη και καλύτερη εξυπηρέτηση του καταναλωτή. Το προϊόν στην πορεία του από το εργοστάσιο παραγωγής προς τον τελικό αποδέκτη του θα κινείται όλο πιο εύκολα, όλα πιο γρήγορα. Και είναι λογικό ότι αυτό θα [7]

8 συμβεί, γιατί εκατομμύρια εγκέφαλοι συντονίζουν τις προσπάθειες τους για να το πετύχουν. Η τεχνολογία RFID είναι το μέσον αυτής της επιδίωξης και παρότι ορισμένοι θεωρούν ότι έχει εξαντλήσει σχεδόν τα όρια της πάντα παρουσιάζει άλλοτε μικρές και άλλοτε μεγάλες βελτιώσεις που δίνουν νέες δυνατότητες και προοπτικές. Πίσω από κάθε τεχνολογία αιχμής κρύβεται μια ανάγκη που γέννησε μια ιδέα. Συνέχεια ο τρόπος λειτουργίας των επιχειρήσεων διαφοροποιείται προς το καλύτερο με την ένταξη νέων τεχνολογιών και σύγχρονων μεθόδων οργάνωσης. Σκοπός λοιπόν είναι να υπάρχει μια ισορροπία και σωστή οργάνωση μεταξύ, των κυκλωμάτων -τμημάτων μιας επιχείρησης, προμηθευτή - καταναλωτή, κ.α. Έτσι λοιπόν, στην προσπάθεια τους αυτή οι επιχειρήσεις έχουν εντάξει τη χρήση των RFID, BARCODES, και των έξυπνων καρτών (smart cards) οι οποίες ανήκουν στην τεχνολογία αυτόματης αναγνώρισης. Η τάχιστη εξέλιξη της τεχνολογίας αυτής είναι εμφανή τα τελευταία χρόνια και χρησιμοποιείται πολύ σε διάφορους τομείς όπως: στο λιανικό -χονδρικό εμπόριο, στον τομέα της κτηνοτροφίας, στον αγροτικό τομέα. Επίσης χρησιμοποιείται σε ηλεκτρονικές ταυτότητες, διπλώματα οδήγησης, διαβατήρια, και σε ανθρώπους. Η εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη. Σε πρώτη φάση πραγματοποιείται μια βιβλιογραφική ανασκόπηση, η οποία περιλαμβάνει τα πέντε πρώτα κεφάλαια της μελέτης και στη συνέχεια, επιχειρείται η εμπειρική μελέτη, η οποία αποτελείται από το τελευταίο κεφάλαιο, όπου πραγματοποιήθηκαν διαγράμματα για να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων καθώς και παρουσιάζονται στη συνέχεια τα αποτελέσματα της έρευνας. Αναλυτικότερα στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια εισαγωγή στην εφοδιαστική αλυσίδα των παραγωγικών επιχειρήσεων, και περιγράφονται τα εφοδιαστικά κανάλια των προϊόντων. Συγκεκριμένα περιγράφονται ο ορισμός και τα βασικά χαρακτηριστικά της εφοδιαστικής αλυσίδας, η διοίκηση και η διαχείρισή της. Παρουσιάζονται οι εφτά βασικές αρχές της Διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας. Περιγράφονται αναλυτικά οι επιπτώσεις της εισαγωγής του Διαδικτύου στην εφοδιαστική αλυσίδα αλλά και γενικά στις επιχειρήσεις. Γίνεται μια σύντομη περιγραφή των πληροφοριακών συστημάτων που χρησιμοποιούνται στην εφοδιαστική αλυσίδα (MRP, ERP, κ.α.). Τέλος γίνεται ένας διαχωρισμός μεταξύ της εφοδιαστικής αλυσίδας και των Logistics. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται μια σύντομη ιστορική εξέλιξη των logistics, δίνεται ο ορισμός τους, περιγράφεται η εννοιολογική προσέγγιση της Διοίκησης logistics στις σημερινές επιχειρήσεις, επίσης αναλύονται οι τεχνολογίες e-logistics και τα οφέλη που προκύπτουν από τις τεχνολογίες. Γίνεται μια αναφορά για τα logistics στις ελληνικές επιχειρήσεις ο ρόλος που παίζουν στην αποθήκη, παρουσιάζονται αναλυτικά τα τμήματα των logistics αλλά και τα είδη των logistics. Περιγράφονται αναλυτικά τα logistics ως κομμάτι της διοίκησης της Εφοδιαστικής Αλυσίδας. Τέλος παρουσιάζεται η εξέλιξη των logistics και η εισαγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας καθώς και πληροφοριακών συστημάτων. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μια αναλυτική περιγραφή της τεχνολογίας Αυτόματης αναγνώρισης και ειδικότερα των πιο εύχρηστων αυτόματων τεχνολογιών που ανήκουν σε αυτή οι οποίες είναι η τεχνολογία των barcodes και των smart cards. Διευκρινίζεται και προσδιορίζεται ο όρος barcode, προκειμένου να κατανοηθεί πλήρως η έννοια της τεχνολογίας. Περιγράφεται σε ποιους τομείς βρίσκει εφαρμογές, δίνονται πληροφορίες για τις διάφορες γλώσσες, συμβολογίες, με τις οποίες μπορεί κανείς να δει μια ετικέτα barcode και περιγράφονται και οι δυνατότητες κάθε γλώσσας. Καταγράφονται τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση της τεχνολογίας ετικετών barcode. Επίσης αναφέρονται και οι τεχνολογίες εκτύπωσης και αναγνώρισης Barcode ετικετών. Κατά τον ίδιο τρόπο αναλύεται και η τεχνολογία των smart cards. [8]

9 Στο τέταρτο κεφάλαιο διευκρινίζεται και προσδιορίζεται ο όρος Ρ.Ρ.ί.ϋ. προκειμένου να κατανοηθεί πλήρως η έννοια της τεχνολογίας αυτής, επίσης γίνεται ιστορική αναδρομή για την τεχνολογία Ρ.Ρ.ί.ϋ. Στην συνέχεια παρουσιάζεται η αρχιτεκτονική της. Επίσης παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά του συστήματος Ρ.Ρ.ί.ϋ., από ποια μέρη αποτελείται και σε ποιες εφαρμογές είναι δυνατό να συναντήσουμε ένα σύστημα Ρ.Ρ.ί.ϋ. Στην συνέχεια στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της νέας τεχνολογίας στην εφοδιαστική αλυσίδα. Η χρήση της τεχνολογίας στην εφοδιαστική αλυσίδα, η εφαρμογή της στην παραγωγική διαδικασία και στην εφοδιαστική αλυσίδα. Αναλύεται η διαδικασία ολοκλήρωσης των διαδικασιών της εφοδιαστικής αλυσίδας με τη χρήση Ρ.Ρ.ί.ϋ. και τα οφέλη της στις διαδικασίες αυτές. Περιγράφονται τα προβλήματα ασφαλείας αλλά από την άλλη περιγράφονται και οι προκλήσεις από τη χρήση. Παρουσιάζεται η ενσωμάτωση της τεχνολογίας σε επιχείρηση, σε συστήματα ιχνηλασιμότητας συνεργαζόμενη με την εφοδιαστική αλυσίδα. Παρουσιάζονται αναλυτικά τα οφέλη των επιχειρήσεων από αυτή, πραγματοποιείται η ηθική προσέγγιση της χρήσης, η αποδοχή της από τις ελληνικές επιχειρήσεις αλλά και από τους καταναλωτές. Στο έκτο κεφάλαιο όπου είναι και το δεύτερο τμήμα της εργασίας, αρχικά παρουσιάζεται η μεθοδολογία της δειγματοληπτικής έρευνας. Αναφέρεται στη διεξαγωγή της έρευνας μέσα από τη δημιουργία ερωτηματολογίου και τη συλλογή στοιχείων μέσα από τυχαία δειγματοληψία στο νομό Καβάλας. Συγκεντρώθηκαν 140 ερωτηματολόγια βάση των οποίων παρουσιάζεται στη συνέχεια το δημογραφικό προφίλ του δείγματος, ανάλυση και σχολιασμός των αποτελεσμάτων της έρευνας. Στο τελευταίο κεφάλαιο εξάγονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την έρευνα αλλά και από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση. Ακολουθούν οι βιβλιογραφικές πηγές και τα παραρτήματα. [9]

10 Κεφάλαιο πρώτο Εφοδιαστική Αλυσίδα (supply chain) 1.1 Ορισμός και βασικά χαρακτηριστικά της Εφοδιαστικής Αλυσίδας Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται αρκετό ενδιαφέρον για την έννοια της εφοδιαστικής αλυσίδας τόσο από τον επιστημονικό τομέα όσο και από τις επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Από αυτό το ενδιαφέρον εμφανίστηκαν και οι πολλοί ορισμοί και προσεγγίσεις από πολλούς συγγραφείς προσεγγίζοντας τα πράγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τους Simchi-Levi et al. 2000, Shapiro 2001, η Εφοδιαστική Αλυσίδα αποτελεί το γενικά αποδεκτό μοντέλο/πλαίσιο του τρόπου δημιουργίας συνεργατικών σχέσεων με άλλες επιχειρήσεις και οργανισμούς (προμηθευτές, χονδρέμπορους, λιανέμπορους κ.α.) Το πλαίσιο των επιχειρήσεων αυτό ονομάζεται και Αλυσίδα ζήτησης (demand chain) ή Αλυσίδα αξιών (value chain). Υλοποιείται θεωρητικά, όταν δύο ή περισσότερες επιχειρήσεις που συνδέονται μεταξύ τους και σχηματίζεται μία ολόκληρη Αλυσίδα επιχειρήσεων που η καθεμία της προσθέτει αξία στο προϊόν καθώς αυτό μετακινείται κατά μήκος εφοδιαστικής αλυσίδας. Η Εφοδιαστική Αλυσίδα λειτουργεί ως το δίκτυο των οργανισμών ή επιχειρήσεων που συμμετέχουν μέσω συνεχών και αμφίδρομων διασυνδέσεων αλληλεπιδράσεων σε διαδικασίες που προσφέρουν αξία στα προϊόντα -υπηρεσίες που παρέχονται στον τελικό πελάτη, ενώνοντας έτσι τις ροές από την προμήθεια ως την τελική μεταφορά. Τα δίκτυα αυτά έχουν συνήθως ένα αυθαίρετο αριθμό επιπέδων και συμμετέχουν σ αυτά μία ή περισσότερες επιχειρήσεις. Μία επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να ανήκει σε πολλά παρόμοια δίκτυα με ίδιους ή διαφορετικούς ρόλους π.χ. σε κάποιο δίκτυο μπορεί να λειτουργεί ως προμηθευτής σε μια Εφοδιαστική Αλυσίδα, σε μία άλλη ως πελάτης και σε μία τρίτη ως συνεργάτης. Συνεπώς η Εφοδιαστική Αλυσίδα είναι η προσέγγιση που αντιμετωπίζει την επιχείρηση σαν μία Αλυσίδα από συνδεόμενες μεταξύ τους οντότητες και με μια πλήρως εικόνα για τις προοπτικές της επιχείρησης. Επίσης αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα των προβλέψεων και της ζήτησης. Οι διαδικασίες που συμμετέχει η Εφοδιαστική Αλυσίδα χωρίζονται σε δύο τύπους: Α) Τις κύριες: Που σχετίζονται με τη φυσική δημιουργία του προϊόντος, την πώληση και διανομή του στον αγοραστή και την εξυπηρέτησή του. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται: (i) οι Εσωτερικές διαδικασίες Διοίκησης εισροών, που απαιτούνται για την παραλαβή, αποθήκευση και εσωτερική διανομή των εισαγόμενων στην επιχείρηση προϊόντων και υπηρεσιών όπως τη Διοίκηση των υλικών, τον έλεγχο αποθεμάτων, την αποθήκευση και τις συναλλαγές με τους προμηθευτές. (ii) Λειτουργίες που σχετίζονται με την παραγωγή ή κατασκευή προϊόντων -υπηρεσιών όπως η κατασκευή, ο έλεγχος και η συσκευασία. (iii) Εξωτερικές διαδικασίες διοίκησης [10]

11 εκροών, αφορούν την αποθήκευση και διανομή των προϊόντων/υπηρεσιών προς τους πελάτες, όπως αποθήκευση, παραγγελιοληψία και μεταφορά. (iv) Πωλήσεις και μάρκετινγκ όπως διαφήμιση, πώληση, κοστολόγηση και προώθηση. Β) Διαδικασίες Υποστήριξης που υποστηρίζουν τις κύριες: Παρέχονται λειτουργίες, προμήθειας υλικών (έτοιμων ή ημιέτοιμων), τεχνολογικοί και ανθρώπινοι πόροι και διάφορες επιχειρησιακές λειτουργίες που αφορούν τη δομή της. Μερικές από τις λειτουργίες αυτές είναι: > Προμήθεια υλικών: για όλες τις διαδικασίες προμήθειας Α' Υλών και εξοπλισμού (εκτός ανθρώπινών πόρων) > Διαδικασίες έρευνας/ανάπτυξης για νέα προϊόντα, τεχνολογίες, και διοίκησης αυτών. > Διαδικασίες διακίνησης ανθρώπινων πόρων πρόσληψη, εκπαίδευση και επανατοποθέτηση προσωπικού. > Διαδικασίες που σχετίζονται με τη γενική δομή της επιχείρησης όπως τμηματοποίηση σε χρηματοδότηση, σχεδιασμό, έλεγχο ποιότητας και ανάθεση αρμοδιότητας σε επιμέρους διευθύνσεις της επιχείρησης κ.λπ. Οι αλλαγές στην παγκόσμια αγορά ωθούν τις επιχειρήσεις στο άνοιγμα του περιβάλλοντος τους με τη δημιουργία σχέσεων και συνεργασιών με άλλες. Συνδετικός κρίκος στις προσπάθειες των επιχειρήσεων είναι οι νέες τεχνολογίες της πληροφορικής και των επικοινωνιών που επιτρέπουν στην επιχείρηση να επεκτείνει τις εσωτερικές δραστηριότητες πέρα από τις δικές της συνδέοντας την με το εξωεπιχειρησιακό περιβάλλον. Η επιτυχία μιας επιχείρησης οφείλεται όχι μόνο από την εξισορρόπηση αλλά και από την συνδυασμένη εκμετάλλευση των ιδιαίτερων δεξιοτήτων και της Αλυσίδας ζήτησης. Η Εφοδιαστική Αλυσίδα (Lee και Billington 1992),περιγράφει ένα δίκτυο υποστήριξης των λειτουργιών μιας επιχείρησης που σχετίζονται με την αναζήτηση και προμήθεια Α' Υλών και τον μετασχηματισμό τους.σε έτοιμα προϊόντα ή ημιτελή και στη διανομή των τελικών στους καταναλωτές. Μπορεί να θεωρηθεί ως ένα δίκτυο αυτόνομων και ημιαυτόνομων επιχειρήσεων που είναι υπεύθυνες για το σχεδιασμό του δικτύου τους, τη διοίκηση των πληροφοριακών τους συστημάτων, τις προμήθειες, τον προγραμματισμό παραγωγής, την επεξεργασία των παραγγελιών, τη διοίκηση εισροών και εκροών, τις μεταφορές, την εξυπηρέτηση πελατών και τέλος την απόσυρση μιας ή περισσοτέρων ομάδων προϊόντων. Η δομή της Εφοδιαστικής Αλυσίδας καθορίζεται κύρια από το ρόλο κάθε συμμετέχουσας επιχείρησης. Υπάρχουν Εφοδιαστικές Αλυσίδες που αποτελούνται από όλα τα στάδια τα προαναφερθέντα και συμμετέχουν σ αυτές όλες οι ανωτέρω επιχειρήσεις, αλλά και Αλυσίδες όπου παραλείπονται συγκεκριμένα στάδια, ως στρατηγική επιλογής της επιχείρησης. Σκοπός (Simchi-Levi 2000) της Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι ο συντονισμός των επιχειρησιακών διαδικασιών κάθε επιχείρησης και μεταξύ αυτών, με σκοπό την εξασφάλιση του μέγιστου βαθμού της αποτελεσματικής ροής των προϊόντων και πληροφοριών που διακινούνται κατά μήκος της Αλυσίδας, με το μικρότερο δυνατό κόστος και χρόνο εξισορροπώντας την αγορά προσφοράς και ζήτησης. Βασικά χαρακτηριστικά, λοιπόν, της Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι (Ellram & Cooper 1993): > Λαμβάνεται κάθε πόρος/ σύστημα που επιδρά άμεσα ή έμμεσα στο τελικό κόστος και στο επίπεδο των υπηρεσιών, από τις εγκαταστάσεις των προμηθευτών και των μονάδων παραγωγής μέσω κεντρικών αποθηκών και κέντρων διανομής, έως τους λιανέμπορους και τα κέντρα πώλησης. Οι σύγχρονές επιχειρήσεις για να [11]

12 παραμείνουν βιώσιμες και ανταγωνιστικές, θα αναγκαστούν να ενοποιήσουν και τις Εφοδιαστικές Αλυσίδες τους. Μια Εφοδιαστική Αλυσίδα συμπεριλαμβάνει όλες τις διαδικασίες που απαιτούνται για την πώληση ενός προϊόντος ή υπηρεσίας στον πελάτη - καταναλωτή. Είναι φανερό ότι δίνεται έμφαση στην ολοκληρωμένη Διοίκηση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας. Η Επικέντρωση γίνεται στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας σε όλο το μήκος του συστήματος της αλυσίδας και όχι σε κάθε επιχείρησης μέλους ξεχωριστά. > Αφού η Εφοδιαστική Αλυσίδα βασίζεται στην αποτελεσματική ολοκλήρωση όλων των επιπέδων (προμηθευτών, παραγωγών κ.α.), περικλείονται οι δραστηριότητες όλων των σταδίων μιας επιχείρησης από το στρατηγικό έως το τακτικό και το λειτουργικό επίπεδο. 1.2 Διοίκηση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας Μερικοί στην προσπάθεια τους να οριοθετήσουν τα πλαίσια της Διοίκησης της Εφοδιαστικής Αλυσίδας κατέληξαν (όπως ο Ellram και Cooper 1993) στο συμπέρασμα ότι η Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι μία ολοκληρωμένη φιλοσοφία ή στρατηγική που αφορά τη Διοίκηση όλων των ροών του καναλιού διανομής από τον προμηθευτή έως τον τελικό καταναλωτή. Ενώ οι Monczka και Morgan (1997) υποστήριξαν ότι η Διοίκηση ξεκινάει από την αρχική ζήτηση του εξωτερικού πελάτη και στη συνέχεια αφορά όλες τις «οριζόντιες» διαδικασίες που απαιτούνται για να παρέχουν στον πελάτη την προστιθέμενη αξία. Η Διοίκηση συμπεριλαμβάνει όλα τα τμήματα της Εφοδιαστικής Αλυσίδας και όλες τις δραστηριότητες σε όλα τα επιχειρηματικά επίπεδα και όχι στο βαθμό μιας επιχειρηματικής μονάδας. Με την επίδραση των νέων τεχνολογιών με την ταχύτατη εξέλιξή τους η Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας μπορεί να θεωρηθεί ως μηχανισμός μέσω του οποίου διαφορετικές επιχειρήσεις με διαφορετική γεωγραφική τοποθεσία δημιουργούν στρατηγικές συμμαχίες για να αντιμετωπίσουν τη νέα ζήτηση μέσου διαδικτύου. Οι συμμαχίες αυτές στοχεύουν στην εκμετάλλευση των ιδιαίτερων δεξιοτήτων και στη χρήση των διαθέσιμων πόρων με στόχο την απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και της υγιής θέσης στην αγορά. Η αποτελεσματική Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι το κλειδί για την απόκτηση στρατηγικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Τα βασικότερα οφέλη που προκύπτουν είναι (i) η βελτίωση επιπέδου εξυπηρέτησης πελατών (σωστό προϊόν, διαθέσιμο όταν ζητηθεί, στη σωστή ποσότητα και τιμή), (ii) η μείωση του κόστους, (iii) η καλύτερη διοίκηση των διαθέσιμων πόρων - Α' Υλών - αποθεματικών προϊόντων, (iv) ο καλύτερος προγραμματισμός χρονοδιαγράμματος παραγωγής - διανομών και (v) η επαύξηση της αξίας του πελάτη. Η διοίκηση εφοδιαστικής αλυσίδας περιλαμβάνει τον σχεδιασμό ενός μεγάλου εύρους επιχειρηματικών λειτουργιών όπως: το σχεδιασμό ζήτησης, το σχεδιασμό και τον προγραμματισμό παραγωγής, το σχεδιασμό των προμηθειών και τέλος τον σχεδιασμό των μεταφορών (Ellram 1991). Για να είναι αποτελεσματική η εφοδιαστική αλυσίδα η επιχείρηση θα πρέπει να έχει τον πλήρη έλεγχο των δραστηριοτήτων περιορίζοντας το κόστος και βελτιώνοντας παράλληλα τα επίπεδα εξυπηρέτησης των πελατών, στοχεύοντας στην ολοκλήρωση (Simchi-Levi et al. 2000). Η έννοια ολοκλήρωση για να υφίσταται στην επιχείρηση θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι παρακάτω καταστάσεις: [12]

13 - Επιχειρήσεις από διαφορετικά μέρη έχουν διαφορετικές και αντικρουόμενες επιδιώξεις/στόχους. Το αντικείμενο της Διοίκησης Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι ο συγχρονισμός των απαιτήσεων του πελάτη με τις παροχές των προμηθευτών, για να επιτευχθεί μια ισορροπία ανάμεσα στους αντιτιθέμενους στόχους. - Η Εφοδιαστική Αλυσίδα είναι ένα μεταβαλλόμενο σύστημα. Οποιοσδήποτε αριθμός επιχειρήσεων μπορεί να συμμετάσχει και να γίνει μέλος μιας Εφοδιαστικής Αλυσίδας. - Μεταβάλλονται συνεχώς οι απαιτήσεις των πελατών, οι δυνατότητες των προμηθευτών, οι ποσότητες των παραγωγών αλλά και οι σχέσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών μιας Εφοδιαστικής Αλυσίδας οι οποίες δημιουργούν ποικίλα προβλήματα και δυσκολεύουν ουσιαστικά την επιλογή μιας κατάλληλης στρατηγικής Διοίκησης Εφοδιαστικής Αλυσίδας. - Πολλά από τα προβλήματα αυτά είναι σχετικά καινούρια και δεν υπάρχει κατάλληλη γνώση και κατανόηση του συνόλου των θεμάτων τα οποία εμπλέκονται. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων και η επιλογή της κατάλληλης στρατηγικής για τη διοίκηση εφοδιαστικής αλυσίδας εστιάζεται στην ολοκλήρωση της πληροφοριακής δομής της Αλυσίδας. Η διαφάνεια της πληροφορίας κατά μήκος της Εφοδιαστικής Αλυσίδας αποτελεί κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας και αφετέρου μειώνει την αβεβαιότητα που υπάρχει. Η Διοίκηση της εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελεί κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας ενός οργανισμού / επιχείρησης. Η ύπαρξη πολλών ορισμών και προσεγγίσεων της διοίκησης εφοδιαστικής αλυσίδας εμφανίζονται και στη σύγκριση της έννοιας της διοίκησης της εφοδιαστικής αλυσίδας με αυτή των logistics. Για παράδειγμα οι Larson και Halldorsson (2004) σε μια έρευνά τους, μεταξύ ακαδημαϊκών και διευθυντικών στελεχών, σχετικά με την πιθανή σχέση των logistics και της Διοίκησης Εφοδιαστικής Αλυσίδας κατέληξε σε τέσσερις μεγάλες προσεγγίσεις οι οποίες είναι: 1. Η παραδοσιακή προσέγγιση, όπου η Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι υποσύνολο των logistics. 2. Η προσέγγιση της απλής επαναδιατύπωσης όπου υποστηρίζεται ότι η Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας και logistics αποτελούν ακριβώς το ίδιο αντικείμενο. 3. Η προσέγγιση της ενότητας όπου τα logistics αποτελούν υποσύνολο της Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας. 4. Η προσέγγιση του κοινού τόπου, κατά την οποία τα logistics και η Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας έχουν κάποια κοινά σημεία. Έτσι υιοθετείται ότι τα logistics αποτελούν υποσύνολο της Διοίκησης Εφοδιαστικής Αλυσίδας με βασική διαφορά το πεδίο εφαρμογής και το εύρος εφαρμογής στη Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας αναλύονται και ερευνώνται οι σχέσεις μεταξύ των επιχειρήσεων που διαμορφώνουν τη συνολική αξία προϊόντος-υπηρεσίας (Christopher 1992). Οι σχέσεις αυτές διατρέχουν ολόκληρη την Εφοδιαστική Αλυσίδα και αφορούν περισσότερες διαδικασίες από αυτές των logistics. [13]

14 1.3 Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Supply Chain Management) Τα logistics και η εφοδιαστική αλυσίδα είναι άρρηκτα συνδεόμενα μεταξύ τους. Η εφοδιαστική αλυσίδα είναι το βασικότερο σημείο εφαρμογής των logistics, τα οποία αποτελούν το βασικότερο ζητούμενο για την ορθολογικοποίηση και την επιτυχία των διαδικασιών της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Harland 1996). Τα logistics καθοδηγούν και οργανώνουν τις διαδικασίες της εφοδιαστικής αλυσίδας π.χ. πώς θα πρέπει να μεταφερθούν τα προϊόντα πόσο συχνά θα πρέπει να γίνονται οι παραδόσεις και με ποιο δρομολόγιο. Η διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας αναφέρεται στο σχεδιασμό και τη διαχείριση όλων των ενεργειών-δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τις διαδικασίες προμήθειας, την παραγωγή-μεταποίηση και όλες τις δραστηριότητες της διανομής (Handfield & Nichols,1999). Επιπλέον, συμπεριλαμβάνει το συντονισμό και τη συνεργασία με όλους τους εταίρους του τμήματος εφοδιασμού, πού μπορεί να είναι προμηθευτές, μεσάζοντες, εταιρείες παροχής υπηρεσιών και πελάτες (Σιφνιώτης 1997). Κατ' ουσία, η Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας ενοποιεί και ολοκληρώνει το σχεδιασμό, τις προμήθειες, την παραγωγή, την αποθήκευση, τη μεταφορά και τις πωλήσεις τόσο μέσα στις επιχειρήσεις όσο και μεταξύ αυτών. Ο αντικειμενικός λοιπόν σκοπός της Διαχείρισης της Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι η αύξηση της συνολικής κερδοφορίας κατά μήκος της αλυσίδας που συνεπάγεται την αύξηση της κερδοφορίας όλων των εταίρων της. Αυτό επιτυγχάνεται με την κατανόηση και ικανοποίηση των πελατειακών αναγκών στον απαιτούμενο χρόνο, και με την προσφορά προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας και ανταγωνιστικού κόστους. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, απαραίτητα χαρακτηριστικά των εφοδιαστικών αλυσίδων που ανταγωνίζονται μέσα στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον είναι η ευελιξία και η γρήγορη προσαρμοστικότητα τους στις δυναμικά μεταβαλλόμενες συνθήκες. Επίσης η λειτουργία των logistics επηρεάζεται και από τους παράγοντες που το επηρεάζουν και από τις συνθήκες που επικρατούν στο περιβάλλον που δραστηριοποιούνται η εφοδιαστική αλυσίδα και τα logistics. Παράγοντες όπως, η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης στην οποία αναπτύσσονται αλλά και η οικονομική κατάσταση της ίδιας της χώρα όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση η πολιτική κατάσταση της χώρας, το κοινωνικό καθεστώς το οποίο επικρατεί, το μορφωτικό επίπεδο τόσο των εργαζομένων της επιχείρησης όσο και της τοπικής κοινωνίας, το ηθικό-τεχνολογικό και φυσικό περιβάλλον που περιβάλλει την επιχείρηση και τέλος το νομικό καθεστώς το οποίο επικρατεί (Handfield & Nichols 2002). Εκείνος όμως ο παράγοντας που έχει την μεγαλύτερη βαρύτητα, είναι ο ανθρώπινος παράγοντας και η ανθρώπινη λογική, που αν είναι αλόγιστη, μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα όχι μόνο την αποτυχία του οποιουδήποτε εγχειρήματος αλλά και την καταστροφή του ίδιου του ανθρώπου και κατ επέκταση της ίδιας της φύσης. 1.4 Οι εφτά βασικές αρχές της διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας Αν υποθέσουμε ότι η νέα ιδεολογία του management είναι μια πυραμίδα και στην κορυφή της βρίσκεται η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας τότε για να υπάρξει η λειτουργία αυτής της πυραμίδας θα πρέπει να υπάρχει ένα σύστημα Αρχών το οποίο [14]

15 αποτελείται από εφτά αρχές όπου θα αναλυθούν στη συνέχεια (Christopher 1992). Αν λοιπόν τηρηθούν αυτές οι αρχές με επιμονή, υπομονή και κατανόηση επιφέρουν ένα ασύγκριτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (David L. Anderson, Frank E., Britt and Donavon J. Favre, Andersen Company). α) Ταξινόμηση πελατών ανάλογα με τις ανάγκες εξυπηρέτησης τους. Οι εταιρείες συνηθίζουν να ομαδοποιούν τους πελάτες τους κατά επαγγελματικό τομέα, κατά προϊόν ή κατά είδος συναλλαγής και μετά παρέχουν το ίδιο επίπεδο εξυπηρέτησης στα πλαίσια συστηματικής ή όχι ταξινόμησης. Η αποδοτική διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας σε αντίθεση με το σύνηθες, ομαδοποιεί τους πελάτες με βάση τις ξεχωριστές ανάγκες εξυπηρέτησης τους ασχέτως του επαγγελματικού τους τομέα και έπειτα προσαρμόζει τις υπηρεσίες στις ανάγκες αυτές. β) Παραμετροποίηση του δικτύου της Διαχείρισης της εφοδιαστικής Αλυσίδας. Καθώς σχεδιάζεται το δίκτυο της διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας τους, οι επιχειρήσεις για να πετύχουν το θεμιτό αποτέλεσμα θα πρέπει να εστιάσουν κυρίως στις απαιτήσεις και στην πιθανή κερδοφορία από την εξυπηρέτηση των ξεχωριστών αναγκών των πελατών τους. γ) Εστίαση της προσοχής στα μηνύματα της αγοράς (ζήτηση) και ανάλογος σχεδιασμός. Θα πρέπει οι πωλήσεις και ο σχεδιασμός των ενεργειών να αντικατοπτρίζουν ολόκληρη την αλυσίδα έτσι ώστε να μπορούμε γρήγορα να διακρίνουμε τις αλλαγές στη ζήτηση των προϊόντων στους τρόπους προώθησης κ.λπ. Αν η προσέγγιση της ζήτησης γίνεται με περισσότερη προσοχή τότε θα μπορούμε να κάνουμε σταθερότερες προβλέψεις, μια βέλτιστη διαχείριση της αποθήκης και των διαθέσιμων πηγών και δυναμικού. δ)διαφοροποίηση του προϊόντος φέρνοντας το πιο κοντά στον καταναλωτή. Είναι αδύνατο πλέον οι επιχειρήσεις να αποθηκεύουν μεγάλες ποσότητες αποθεμάτων για να μπορούν να ανταπεξέλθουν σε πιθανόν λάθος προβλέψεις. Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο θα πρέπει να συνδεθεί η διαφοροποίηση του προϊόντος με την παραγωγική διαδικασία που είναι πιο κοντά στη ζήτηση του καταναλωτή. ε)στρατηγική διαχείριση των προμηθειών: Στο τομέα των προμηθειών για να καταφέρει μια επιχείρηση να μειώσει τα ολικά κόστη Ά υλών και υπηρεσιών θα πρέπει να εργάζονται στενά με τους προμηθευτές τους και αυτό θα γίνει αν με τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας η επιχείρηση διευρύνει τα σύνορά της με τους προμηθευτές της. Δεν φέρνουν πάντα θετικά αποτελέσματα οι επιδιώξεις και τα λεγόμενα "παζάρια" για να πάρουν τις προμήθειες στην χαμηλότερη δυνατή τιμή αλλά ένας άλλος σύγχρονος και πιο αποτελεσματικός τρόπος ξεπροβοδίζει από τη στρατηγική διαχείριση των προμηθειών ο οποίος είναι το μοίρασμα των κερδών. [15]

16 στ)ανάπτυξη μιας ευρείας τεχνολογικής στρατηγικής της εφοδιαστικής αλυσίδας: Η τεχνολογία των πληροφοριών, ως βασικό στοιχείο που συμβάλλει στη επιτυχία της διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας, και υποστηρίζει πολλαπλά επίπεδα λήψης αποφάσεων, επίσης επιβάλλεται να παρέχει καθαρή εικόνα για τη ροή των προϊόντων, υπηρεσιών και των πληροφοριών. ζ)υιοθέτηση τρόπων εξάπλωσης μέτρησης της απόδοσης: Τα συστήματα μέτρησης που εφαρμόζονται στην εφοδιαστική αλυσίδα δεν στοχεύουν μόνο στο συντονισμό των εσωτερικών λειτουργιών αλλά εφαρμόζουν τρόπους μέτρησης σε κάθε κρίκο της αλυσίδας. Τα συστήματα αυτά αποτελούνται από παραμέτρους που σχετίζονται με το επίπεδο εξυπηρέτησης των πελατών αλλά και από οικονομικούς παραμέτρους. 1.5 Η μεταφορά της εφοδιαστικής αλυσίδας στο Internet Με την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και τις σημαντικές εξελίξεις που σημειώθηκαν στην τεχνολογία η ηλεκτρονική Εφοδιαστική Αλυσίδα είναι ένα σημαντικό θέμα που αφορά αν όχι όλες, τις περισσότερες επιχειρήσεις. Η αποτελεσματικότητα της Εφοδιαστικής Αλυσίδας εξαρτάται από το πόσο καλή είναι η επικοινωνία των μελών της με στόχο την επίτευξη μιας άριστης τεχνολογίας. Το διαδίκτυο σε συνεργασία με τα πληροφοριακά συστήματα βοήθησαν στη διάχυση της πληροφορίας κατά μήκος της Εφοδιαστικής Αλυσίδας αλλά και στη καλή συνεργασία των μελών της. Η συμβολή του διαδικτύου στην Εφοδιαστική Αλυσίδα την παραδοσιακή δημιούργησε την ηλεκτρονική Εφοδιαστική Αλυσίδα. Πολλοί επιστήμονες στην προσπάθεια τους να εξηγήσουν τι είναι η ηλεκτρονική Εφοδιαστική Αλυσίδα έχουν καταλήξει σε πολλούς ορισμούς. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον - Hausman: Ηλεκτρονική Εφοδιαστική Αλυσίδα είναι όλες οι διαδικασίες της Εφοδιαστικής Αλυσίδας που στοχεύουν στην ικανοποίηση του τελικού πελάτη/καταναλωτή, οι οποίες περιλαμβάνουν την εξασφάλιση της διαθεσιμότητας προϊόντων, την διανομή τους στο χρόνο που πρέπει, στην καλύτερη διαχείριση των αποθεμάτων και τη σωστή αποτίμηση της συνολικής ικανότητας με στόχο την καλύτερη δυνατή ανταπόκριση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας. - Kulkani: Ηλεκτρονική Εφοδιαστική Αλυσίδα είναι ένα δίκτυο που αποτελείται από τεχνολογικά, τεχνικά και μεταφορικά μέσα το οποίο διαχειρίζεται τις λειτουργίες του εφοδιασμού των υλών καθώς και τη μετατροπή τους σε ημιτελή και τελικά προϊόντα και τη διανομή των τελικών στους καταναλωτές/πελάτες. - Lee, Whang: Υποστηρίζει ότι η ηλεκτρονική Εφοδιαστική Αλυσίδα είναι ο σχεδιασμός και η εκτέλεση των λειτουργιών από τα ανώτερα ως τα κατώτερα στρώματα της Εφοδιαστικής Αλυσίδας με τη χρήση του Διαδικτύου. Η διαφορά της παραδοσιακής Εφοδιαστικής Αλυσίδας με την Ηλεκτρονική Εφοδιαστική Αλυσίδα είναι ότι η δεύτερη έχει τη δυνατότητα να ενσωματώσει νέες τεχνολογίες. Συγκεκριμένα το διαδίκτυο στοχεύοντας σε μια καλύτερη και πιο εύκολη επικοινωνία και την ταχύτατη ροή πληροφοριών σε όλο το δίκτυο της Εφοδιαστικής Αλυσίδας. Η ηλεκτρονική Εφοδιαστική Αλυσίδα και η ανάλυσή της αφορά οργανισμούς και επιχειρήσεις που συνδέονται με τους εμπορικούς εταίρους τους μέσω διαδικτύου με τη βοήθεια προηγμένων τεχνολογικών πλατφορμών (EDI, MRP) με σκοπό την αγορά, πώληση, διακίνηση προϊόντων /υπηρεσιών /πληροφοριών και χρηματικών συναλλαγών(winiams et al 2002). Με τη χρήση του διαδικτύου η συνεργασία μεταξύ συνεργατών της Εφοδιαστικής Αλυσίδας γίνεται σε πραγματικό χρόνο και επιτρέπεται η πρόσβαση αυτών σε πλατφόρμες που οι πληροφορίες τους [16]

17 απεικονίζουν την πραγματική κατάσταση της επιχείρησης. Έτσι το διαδίκτυο είναι ένας βασικός παράγοντας της αύξησης της αποτελεσματικότητας σε συνδυασμό με τη χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων περιορίζοντας αισθητά τη γραφειοκρατία των διαδικασιών. Είναι ένα βασικό εργαλείο επικοινωνίας, γρήγορο, εύκολο στη χρήση και με ελάχιστο κόστος (Lancaster 2006). Η πρώτη εμφάνιση του παγκόσμιου ιστού έγινε το Μετά από αυτό οι εξελίξεις στο χώρου του διαδικτύου ήταν αρκετά σημαντικές. Το διαδίκτυο έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο και έχει γίνει πλέον εργαλείο της καθημερινότητάς μας. Οι δυνατότητες του είναι τεράστιες αν χρησιμοποιηθεί σωστά. Παρέχει πιο ευέλικτες και διαφορετικές λειτουργίες στο ηλεκτρικό εμπόριο όπως υπηρεσίες με απευθείας συνδέσεις και άντληση πληροφοριών από νέες πηγές και νέους τρόπους επικοινωνίας μεταξύ των χρηστών. Για παράδειγμα, μια επιχείρηση μπορεί μέσω του διαδικτύου να επικοινωνεί με αγοραστικό κοινό από οποιοδήποτε σημείο του κόσμου χωρίς να χρειάζεται να υπάρξει συνάντηση μεταξύ τους και χωρίς ο αγοραστής να επισκεφθεί το χώρο πώλησης Πλεονεκτήματα H εγκατάσταση της ηλεκτρονικής εφοδιαστικής αλυσίδας σε μια επιχείρηση παρουσιάζει σημαντικά οφέλη (Chopra and Meidl 2007, Burt et al 2003, Johnson et al 2007) όπως: (1) Παρέχει πληροφορίες για τις διακυμάνσεις ζήτησης των πελατών. Η συνεργασία αυτή επιτρέπει τη μείωση ενίσχυσης της ζήτησης ( bullwhip effect), την παραποίηση δηλαδή των προβλέψεων ζήτησης κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας που προκύπτει από τις αλλοιωμένες/παραποιημένες πληροφορίες (Grossman 2004). (2) Με τη χρήση της ηλεκτρονικής εφοδιαστικής αλυσίδας είναι δυνατή η εξισορρόπηση της προσφοράς με τη ζήτηση με το συντονισμό της Εφοδιαστικής Αλυσίδας μειώνοντας έτσι τον αριθμό των αποθεμάτων και το κόστος συντήρησης τους. Έτσι οι επιχειρήσεις παράγουν προϊόντα τόσα ώστε να καλύπτουν τη ζήτηση της αγοράς χωρίς να σημειώνονται ελλείψεις ή μεγάλος αριθμός αποθεμάτων μειώνοντας έτσι το κόστος συντήρησής τους. (3) Το προσωπικό συνεργάζεται σε πραγματικό χρόνο αυξάνοντας έτσι τα επίπεδα εξυπηρέτησης (Lee and Whang 2001). Τέτοιες εταιρίες είναι η Wal-Mart και η P&G. Η P&G ελέγχει τα αποθέματα της Wal-Mart στα κέντρα διανομής και είναι υπεύθυνη ώστε τα προϊόντα να είναι πάντα διαθέσιμα στον πελάτη.(4) Λειτουργεί 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και εφτά ημέρες την εβδομάδα. Τα μέλη μπορούν να κάνουν χρήση της οποιαδήποτε μέρα θέλουν και ώρα χωρίς περιορισμούς ακόμα και από το σπίτι. (5) Οι πληροφορίες λαμβάνονται γρηγορότερα και είναι πιο αξιόπιστες και από τις δύο πλευρές (Burt et al 2003). Η γρήγορη και εύκολη μετάδοση της πληροφορίας προκαλεί μείωση του κόστους συντονισμού (ανταλλαγής πληροφοριών, όσον αφορά τα προϊόντα, τιμές, ζήτηση, ποιότητα) και ο κίνδυνος ότι άλλα μέρη της εφοδιαστικής αλυσίδας δεν θα εφαρμόσουν αυτά που έχουν συμφωνηθεί. (6) Μέσω αυτού εμφανίζονται νέοι προμηθευτές που κάθε ενδιαφερόμενη επιχείρηση τους συγκρίνει με τους άλλους σχετικά με την ποιότητα, τιμή και παράδοση. Με αυτό τον τρόπο επιλέγει τους καταλληλότερους για την επιχείρηση της μειώνοντας έτσι το κόστος συλλογής, αναζήτησης και απόκτησης. Η επιχείρηση δημιουργεί σχέσεις συνεργασίας με ευνοϊκότερους όρους και γ^ αυτήν αλλά και της εφοδιαστικής αλυσίδας (Burt et al 2003). Για παράδειγμα, με τη χρήση του διαδικτύου μια επιχείρηση μπορεί να διαφημιστεί με τη δημιουργία μιας ιστοσελίδας της. Είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποκτήσει πελάτες να διαφημίσει τα προϊόντα της ή τις υπηρεσίες της, τις προσφορές της, με ελάχιστα έξοδα. Επίσης, μέσω του διαδικτύου και οι πελάτες είτε είναι επιχειρήσεις είτε είναι καταναλωτές μπορούν να αναζητήσουν προμηθευτές με ευνοϊκότερους όρους, προϊόντα με πολύ καλή ποιότητα και καλή τιμή, νέους προμηθευτές νέων προϊόντων. Επίσης του δίνεται η δυνατότητα να κάνει έρευνα αγοράς να συγκρίνει προμηθευτές και να επιλέξει το καλύτερο προϊόν και [17]

18 στην καλύτερη προσφορά. Με τη χρήση του διαδικτύου επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να διαφημίζουν τα νέα προϊόντα τους χωρίς να χρειάζεται κάποιο από το προσωπικό τους να επισκέπτεται τις επιχειρήσεις και να διαφημίζει το νέο προϊόν και να μοιράσει δείγματα κάτι που προκαλεί την αύξηση του συνολικού κόστους της επιχείρησης. (7) Η συνεργασία των μελών της ηλεκτρονικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι πλέον πολύ πιο αποτελεσματική, πιο εύκολη, πιο γρήγορη. Όλα τα μέλη ενημερώνονται άμεσα για τις αλλαγές στα προϊόντα και τις υπηρεσίες. (8) Η χρήση της ηλεκτρονικής εφοδιαστικής αλυσίδας συνεισφέρει σημαντικά στην ταχύτερη εισαγωγή των νέων προϊόντων στην αγορά. Τα νέα προϊόντα προβάλλονται αναλυτικά στο διαδίκτυο διαφημίζοντας τα σε χονδρέμπορους και λιανοπωλητές πιθανούς πελάτες τους. Στο διαδίκτυο οι τιμές αλλάζουν πολύ πιο εύκολα ανάλογα με το απόθεμα στις επιχειρήσεις και τη ζήτηση που έχουν (Chopra and Meindl 2007) Μειονεκτήματα Εκτός όμως από τα οφέλη που προσφέρει η χρήση της ηλεκτρονικής εφοδιαστικής αλυσίδας παρουσιάζει και κάποια αρνητικά στοιχεία. Όπως (Chopra and Meindl 2007, Burt et al 2003, Johnson et al 2007): (ί)τα κόστη από την εγκατάσταση software και hardware που είναι απαραίτητα για την χρήση της ηλεκτρονική εφοδιαστικής αλυσίδας (Pant 2003) κάνουν δύσκολη την είσοδο σε αυτή μικρών επιχειρήσεων λόγω έλλειψης χρημάτων που ίσως εξελίσσονταν σε καλούς προμηθευτές. (ii) Συνήθως οι μεγάλες επιχειρήσεις (παραγωγικές) παίρνουν το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών άμεσα ενώ οι μικρές πιέζονται περισσότερο και επιβαρύνονται με παραπάνω κόστη λειτουργίας (Subramari 2004). Π.χ. μια μείωση του αριθμού των αποθεμάτων σε μια επιχείρηση συνεπάγεται συχνότερες και μικρότερης αξίας μεταφορές εμπορευμάτων από τους προμηθευτές. (iii) H ελεύθερη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ μελών της εφοδιαστικής αλυσίδας προκαλεί εξάλειψη ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ συνεργατών. (iv) Οι στρατηγικές εφοδιαστικής αλυσίδας δεν ανταποκρίνονται πάντα σε έκτακτα και απροσδόκητα γεγονότα. Μπορεί η μείωση του αριθμού αποθεμάτων ασφαλείας να μειώνει το κόστος συντήρησης του αλλά από την άλλη δεν μπορεί να αντιδράσει εύκολα σε έκτακτες περιπτώσεις. (v) Οι αλλαγές της σύνθεσης των εργαζομένων και η εκπαίδευσή τους στις νέες τεχνολογίες προκαλεί φόβο από τους εργαζομένους για απολύσεις τους. (vi) Οι μακροχρόνιες συνεργασίες δημιουργούν τον κίνδυνο απώλειας ανταγωνιστικού χαρακτήρα μιας επιχείρησης λόγω χρήσης ίδιων διαδικασιών παραγωγής με τα άλλα μέλη με αποτέλεσμα εταιρίες ίδιου κλάδου να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες με ελάχιστες διαφορές μεταξύ τους. Έτσι ο ανταγωνισμός μεταφέρεται από τα προϊόντα στην τιμή τους (Porter 2001, Lancaster et al 2006). (vii) Για να λειτουργήσει σωστά η επιχείρηση θα πρέπει να ανταλλάσσονται πληροφορίες μεταξύ συνεργατών από τμήμα σε τμήμα και από μέλος σε μέλος έτσι οι παραδοσιακές συμβατικές δομές θα πρέπει να επανεξεταστούν και ίσως να υπάρξουν και κάποιες αλλαγές. Η προσοχή των επιχειρήσεων εστιάστηκε στη χρήση του διαδικτύου ως μέσο προώθησης των πωλήσεων και ικανοποίησης των πελατών, όπως η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου (e-commerce) (Van Hook 2001). Mε την εξέλιξη του ηλεκτρονικού επιχειρείν (e-business) και την ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογικών συστημάτων από τις επιχειρήσεις (EDI, MIS), δημιουργήθηκαν νέες προοπτικές για τη δημιουργία δυναμικών δικτύων κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας, ως συνέπεια του αυτοματισμού και της ταχύτητας ροής και επεξεργασίας των πληροφοριών (Cagliano et. al 2005). Η δημιουργία δυναμικών δικτύων περιέχει και την ταυτόχρονη εκτέλεση συγκεκριμένων λειτουργιών που σχετίζονται με τη διαχείριση σχέσεων με τους καταναλωτές, τη διοίκηση παραγγελιών, παραγωγής και [18]

19 ροής υλικών, τη διανομή και πώληση. Με τη χρήση του διαδικτύου οι λειτουργίες παίρνουν την ηλεκτρονική τους διάσταση και μετατρέπονται σε e-procurement (ηλεκτρονικός εφοδιασμός), e-manufacturing (ηλεκτρονικός σχεδιασμός παραγωγής), e-fulfillment (ηλεκτρονική εκπλήρωση), e-crm (electronic cliental management = ηλεκτρονική πελατειακή διαχείριση). Στην ουσία επιτυγχάνεται η εμπλοκή όλων των μελών της Εφοδιαστικής Αλυσίδας σε όλες τις διαδικασίες που αφορούν το σχεδιασμό της παραγωγής και τη πρόβλεψη της μελλοντικής ζήτησης, το συντονισμό της διανομής και της μεταφοράς των αγαθών στους καταναλωτές, την αποτελεσματική διοίκηση αποθεμάτων και την ευέλικτη χρήση των διαθέσιμων πόρων και την ταχύτερη και καλύτερη ανταπόκριση στις απαιτήσεις των πελατών (Kehoe and Boughton 2001, Folinas et al 2004, Coom 2005). Η αλλαγή μιας Παραδοσιακής Αλυσίδας σε ηλεκτρονική απαιτεί κάποιες αλλαγές στο εσωτερικό της επιχείρησης. Για την δημιουργία και εγκατάσταση μιας ολοκληρωμένης ηλεκτρονικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας (integrated e-supply chains) χρειάζεται πολλούς επιχειρησιακούς πόρους, σε μεγάλο βαθμό την εμπλοκή των διευθυντικών στελεχών, σημαντικές αλλαγές σε κάθε επίπεδο, προηγμένα συστήματα τεχνολογίας, μεγάλη συμμετοχή των προμηθευτών και των μελών, και καλές τεχνολογικές υποδομές (Pant S., et al. 2003). Τα οφέλη τα οποία προκύπτουν από την εγκατάσταση της ηλεκτρονικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας είναι (Croom 2001,Tan 2001, Croom 2005, Fisher,1997): o o o o o μείωση όλων των ειδών τα κόστη, την αύξηση τη αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας, τη βελτίωση της ποιότητας εξυπηρέτησης των πελατών, την αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας, την ενίσχυση της αξιοπιστίας. 1. Bullwhip effect (φαινόμενο του μαστιγίου) To φαινόμενο Bullwhip effect περιγράφει τη γενική δυσλειτουργία που προκαλείται στην εφοδιαστική αλυσίδα από τις ανακριβείς πληροφορίες, την έλλειψη διαφάνειας και την αποσύνδεση μεταξύ παραγωγής και σημείων πώλησης. Το φαινόμενο αυτό κατάρριψε την αντίληψη που υπήρχε ότι τα αποθέματα ασφαλείας εξομαλύνουν την παραγωγή.(chen F. 2003). Τα αίτια του φαινομένου Bullwhip effect είναι ο χρόνος παράδοσης του εμπορεύματος και ο χρόνος μεταβίβασης της πληροφορίας. Αν υπάρξει κάποια αλλαγή της ζήτησης δεν προκαλεί άμεση αντίδραση στην εφοδιαστική αλυσίδα. 2. Λόγοι ύπαρξης του φαινομένου Bullwhip effect Η καθυστέρηση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι απαιτείται κάποιος χρόνος ώστε να ενημερωθούν όλα τα τμήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας για την πληροφορία αλλαγής της τελικής ζήτησης και έπειτα χρειάζεται χρόνος να μεταβιβαστούν οι προσαρμοσμένες παραγγελίες στην τελική ζήτηση. Όσο μεγαλύτερη είναι η καθυστέρηση της αντίδρασης της εφοδιαστικής αλυσίδας σε μια αλλαγή τέτοια τόσο εντονότερη θα είναι η εκδήλωση του φαινομένου. Άλλοι λόγοι που προκαλούν το φαινόμενο Bullwhip effect είναι (1) τα σφάλματα της πρόγνωσης της ζήτηση που ενισχύουν τη διασπορά της ζήτησης (Πόνης 2006), (2) οι παραγγελίες σε παρτίδες που γίνονται έτσι με σκοπό τη μείωση των εξόδων παραγγελίας ανά μονάδα παραγγελίας και του μεταφορικού κόστους. Αυτό έχει σαν συνέπεια οι προμηθευτές να λαμβάνουν αλλοιωμένες και καθυστερημένες πληροφορίες όσον αφορά την τελική ζήτηση. (3)Πολλές επιχειρήσεις αλλάζουν τις τιμές τους προσφέροντας κάποια προϊόντα σε μειωμένες τιμές με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να προτιμά τα προϊόντα [19]

20 εκείνα από αυτά με τις κανονικές τιμές δημιουργώντας έτσι μια αναστολή της ζήτησης των ακριβότερων αυξάνοντας έτσι το φαινόμενο του μαστιγίου (Joerg Nlenhaus 2002). (4) H αδυναμία κάποιων στελεχών να κατανοήσουν τη συνολική δυναμική της εφοδιαστικής αλυσίδας και τις ανάγκες τις για συνολική βελτιστοποίηση. 1.6 Διοίκηση της ηλεκτρονικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας Λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού ανάμεσα στις επιχειρήσεις με στόχο την μεγιστοποίηση των κερδών δημιουργήθηκαν δίκτυα επιχειρήσεων στοχεύοντας στην καλύτερη διοίκηση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας. Η απόδοση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας εξαρτάται από τη βελτιστοποίηση όλων των δεσμών/ τμημάτων της (Burke and Vakkaria 2002). Για να υπάρξει συγχρονισμός στην Εφοδιαστική Αλυσίδα θα πρέπει η πληροφορία να διαχέεται σωστά και στην ώρα της μέσα στα τμήματά της και χάρις την εξέλιξη της τεχνολογίας γίνεται πολύ πιο εύκολα, γρήγορα και με ελάχιστο κόστος σήμερα. Η διοίκηση λοιπόν της ηλεκτρονικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας δεν είναι τίποτα άλλο από την επίδραση του Διαδικτύου στην ενοποίηση των βασικών λειτουργιών της που ξεκινούν από τον προμηθευτή και καταλήγουν στον τελικό καταναλωτή. Η επίδραση του Διαδικτύου στην επιχείρηση γίνεται με δύο τρόπους: α) Με την εσωτερική επίδραση που ασκείται στην επιχείρηση. Όπως η κοινή πηγή πληροφόρηση μεταξύ των τμημάτων της Αλυσίδας και των τελικών καταναλωτών, έτσι δημιουργείται μια σχέση μεταξύ τους και μπορούν να υπάρξουν και διάφορες διαπραγματεύσεις μεταξύ τους. β) Με την εξωτερική επίδραση (downstream) που ασκεί το Διαδίκτυο στους πελάτες. Οι πελάτες μέσω του Διαδικτύου αναζητούν πληροφορίες δίνοντας εντολές στο Διαδίκτυο και με τη χρήση ιστοσελίδων των επιχειρήσεων συλλέγουν δεδομένα από αυτές. 1.7 Η ηλεκτρονική οργάνωση των επιχειρήσεων Ανέκαθεν υπήρχε ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων στην υιοθέτηση και εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων οργάνωσης. Παρατηρούνται συνεχείς αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων με την εφαρμογή νέων τεχνολογιών και σύγχρονων μεθόδων οργάνωσης ^ώτσης 2007). Η σωστή οργάνωση των επιμέρους κυκλωμάτων της διεύθυνσης logistics που αφορούν στο κύκλωμα (α) Προμηθειών, (β)αποθήκευσης, (γ) Διαχείρισης Αποθεμάτων, (δ)διανομή και (ε) Εξυπηρέτησης πελατών συντελεί στη σωστή οργάνωση της διεύθυνσης logistics. Όπως είχαμε αναφέρει κομβικό σημείο ενός κυκλώματος logistics είναι η αποθήκη γιατί από εκεί διέρχονται όλες οι ροές προϊόντων και πληροφοριών για τα έτοιμα προϊόντα αλλά και για τις πρώτες ύλες. Η οργάνωση της αποθήκης θα πρέπει να γίνει με τέτοιο κατάλληλο τρόπο ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί με τη μικρότερη δυνατή δαπάνη. Αφού θα έχει ολοκληρωθεί η χωρική οργάνωση της, σειρά έχει η λειτουργική, διοικητική και μηχανογραφική οργάνωση αυτής (Alexander et al 2003). Να κωδικοποιηθούν οι θέσεις αποθήκευσης και να σχεδιαστούν οι διαδικασίες αποθήκευσης και διακίνησης. Να συνδεθούν οι λειτουργίες μεταξύ τους, χωροταξική και μηχανογραφική, να διαμορφωθούν τα έντυπα που θα χρησιμοποιούν, οι δείκτες μέτρησης παραγωγικότητας και οι θέσεις εργασίας (Καζάκος 2001). Στην μηχανογραφική οργάνωση θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν οι δυνατότητες των barcode και της νέας τεχνολογίας R.F.I.D καθώς και της ασύρματης επικοινωνίας [20]