ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 7 ΤΗΣ Ο ΗΓΙΑΣ 2002/21/ΕΚ. Ηµεροµηνία: 31 Αυγούστου Ελάχιστη έσµη Λιανικών Μισθωµένων Γραµµών Έγγραφο Κοινοποίησης Ε.Ε.

Transcript

1 ΕΓΓΡΑΦΟ ΗΜΟΣΙΑΣ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΙΣΜΟ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΙΣΧΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΕ ΙΟ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ, ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΛΙΑΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΛΑΧΙΣΤΗΣ ΕΣΜΗΣ ΜΙΣΘΩΜΕΝΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ (ΑΓΟΡΑ 7) ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 7 ΤΗΣ Ο ΗΓΙΑΣ 2002/21/ΕΚ Αριθµός Εγγράφου: ΑΑ7/ΕΚ/2006 Ηµεροµηνία: 31 Αυγούστου 2006 Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/2006 1/66

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΟΣ 1 ΣΥΝΟΨΗ ΜΕΡΟΣ 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Νοµοθετικό Πλαίσιο Προσέγγιση ΓΕΡΗΕΤ Συνεργασία µε την Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισµού (ΕΠΑ) οµή Εγγράφου ΜΕΡΟΣ 3 ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Εισαγωγή Κριτήρια για τον ορισµό της σχετικής αγοράς οµή Αγοράς Υφιστάµενες Ρυθµιστικές Υποχρεώσεις Λειτουργικά Χαρακτηριστικά Μισθωµένης Γραµµής Λειτουργία µεταγωγής µη ελεγχόµενη από τον τελικό χρήστη ιαφανής µετάδοση Αποκλειστική χρήση (δηλ. «unmanaged services») Συµµετρική µετάδοση Υπηρεσίες Μετάδοσης εδοµένων και Μισθωµένες Γραµµές IP (Internet Protocol) VPN (Virtual Private Network) Ιδιωτικό Νοητό ίκτυο ATM (Asynchronous Transfer Mode) / CBR PVC - VPN (Virtual Private Network) Frame Relay VPN Υπηρεσίες µετάδοσης δεδοµένων µέσω πρωτοκόλλου Ethernet Συµπέρασµα Γενικό Συµπέρασµα ΜΕΡΟΣ 4 ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΛΙΑΝΙΚΩΝ ΜΙΣΘΩΜΕΝΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ Είναι οι λιανικές µισθωµένες γραµµές και οι υπηρεσίες µετάδοσης δεδοµένων στην ίδια σχετική αγορά; Είναι όλες οι λιανικές µισθωµένες γραµµές ανεξάρτητα χωρητικότητας στην ίδια σχετική αγορά; Υποκαταστασιµότητα Ζήτησης Υποκαταστασιµότητα προσφοράς Είναι οι αναλογικές και οι ψηφιακές λιανικές µισθωµένες γραµµές στην ίδια σχετική αγορά; Εθνικές και ιεθνείς Μισθωµένες Γραµµές Υποκατάσταση Ζήτησης Υποκατάσταση Προσφοράς Συµπέρασµα Γεωγραφική Αγορά Συµπέρασµα Γενικό Συµπέρασµα ΜΕΡΟΣ 5 ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΘΝΙΚΩΝ ΜΙΣΘΩΜΕΝΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ Εισαγωγή οµή και Μερίδια Αγοράς υνητικός Ανταγωνισµός Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/2006 2/66

3 5.4 Αντισταθµιστική ιαπραγµατευτική Ισχύς Αντί- Ανταγωνιστικές Συµπεριφορές Υπερβολική τιµολόγηση των λιανικών µισθωµένων γραµµών ιακριτική (άνιση) τιµολόγηση των λιανικών µισθωµένων γραµµών Συµπίεση Τιµών Ανταγωνιστικά Πλεονεκτήµατα ΑΤΗΚ Συµπέρασµα Αποτυχία της Αγοράς που Απαιτεί Ex-Ante (εκ των προτέρων) Ρυθµιστική Παρέµβαση Λιανική Αγορά µισθωµένων γραµµών πέραν των 2 Mbits Συµπέρασµα ΜΕΡΟΣ 6 ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΙΕΘΝΩΝ ΜΙΣΘΩΜΕΝΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ ΜΕΡΟΣ 7 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Υπαρκτά και εν δυνάµει προβλήµατα ανταγωνισµού στην απουσία επιβολής ρυθµιστικών υποχρεώσεων Κάθετη Εκµετάλλευση Ισχύος στην Αγορά Οριζόντια Επέκταση Ισχύος Εφαρµοστές Αρχές κατά την Επιλογή των Ρυθµιστικών Υποχρεώσεων Υφιστάµενο Ρυθµιστικό Πλαίσιο και Συνέπειες της Υφιστάµενης Ρύθµισης Προτεινόµενες Ρυθµιστικές Υποχρεώσεις Υποχρέωση για Παροχή Πρόσβασης Μισθωµένων Γραµµών έως και 2 Mbits σε τελικούς χρήστες ιαφάνεια Υποχρέωση Μη ιάκρισης Λογιστικός ιαχωρισµός Υποχρέωση Ελέγχου Τιµών Υποχρέωση για µη Οµαδοποίηση Προϊόντων και Υπηρεσιών (bundling of products and services) Προτεινόµενη άρση υποχρεώσεων ΜΕΡΟΣ 8 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Παράρτηµα Α: Επιστολή Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισµού Παράρτηµα Β: Ερωτηµατολόγια προς παροχείς Παράρτηµα Γ : Απαντήσεις Παροχέων σε Ερωτηµατολόγια Παραρτήµατος Β (Εµπιστευτικό) Παράρτηµα : Αποτελέσµατα της ηµόσιας ιαβούλευσης για τον Ορισµό και την Ανάλυση της αγοράς και τον καθορισµό Ρυθµιστικών Υποχρεώσεων σε οργανισµούς µε ΣΙΑ (σχόλια παροχέων)...59 Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/2006 3/66

4 ΜΕΡΟΣ 1 ΣΥΝΟΨΗ Σύµφωνα µε το σε ισχύ ρυθµιστικό πλαίσιο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, το Γραφείο του Επιτρόπου Ρυθµίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδροµείων (ΓΕΡΗΕΤ) καλείται να ορίσει σχετικές αγορές στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, λαµβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες, καθώς και τη γεωγραφική διάσταση κάθε αγοράς µέσα στην επικράτεια, σύµφωνα µε τη διαδικασία για τον ορισµό αγοράς η οποία περιγράφεται στην Οδηγία Πλαίσιο 1 και λαµβάνοντας υπόψη τη Σύσταση για τις Σχετικές Αγορές 2 (η Σύσταση). Στη συνέχεια το ΓΕΡΗΕΤ οφείλει να αναλύσει το καθεστώς του ανταγωνισµού που υφίσταται σε κάθε αγορά και να αξιολογήσει το ενδεχόµενο καθορισµού οργανισµού/ών µε Σηµαντική Ισχύ στην Αγορά, λαµβάνοντας υπόψη τις Κατευθυντήριες Γραµµές της Επιτροπής για την Ανάλυση και τη Σηµαντική Ισχύ στην Αγορά 3 (Κατευθυντήριες γραµµές για ΣΙΑ). Η διαδικασία ανάλυσης αγοράς πρέπει να γίνει το συντοµότερο δυνατό µετά τον ορισµό της αγοράς σύµφωνα µε το άρθρο 27 της Οδηγίας Πλαίσιο. Σε περίπτωση που µε το πέρας της ανάλυσης του καθεστώτος του ανταγωνισµού σε κάθε σχετική αγορά το ΓΕΡΗΕΤ καταλήγει στον καθορισµό οργανισµού/ών µε Σηµαντική Ισχύ στην Αγορά (ΣΙΑ), τότε στα πλαίσια άσκησης των καθηκόντων του επιβάλλει ρυθµιστικά µέτρα σύµφωνα µε το άρθρο 16 της Οδηγίας Πλαίσιο µε στόχο την: προώθηση του ανταγωνισµού, ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς, και προώθηση των συµφερόντων των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Α. Αναφορικά µε τον ορισµό της σχετικής αγοράς 1 «Oδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών» (ΕΕ L 108 της , σελ.33), (Οδηγία Πλαίσιο). Μεταφέρθηκε στην Κυπριακή Νοµοθεσία ως Ν.112(Ι)/ «Σύσταση Αγορών της Επιτροπής της 11ης Φεβρουαρίου 2003 για τις αγορές προϊόντων και/ή υπηρεσιών στο τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών που επιδέχονται εκ των προτέρων ρύθµιση σύµφωνα µε την Οδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών» (Ε(2003)497 της 11 ης Ιουλίου 2003, ή άλλως 2003/311/ΕΚ, ΕΕ L 114 της , σελ. 45).. Μεταφέρθηκε στην Κυπριακή Νοµοθεσία στα ιατάγµατα Κ..Π.147/2005 και Κ..Π.148/ «Κατευθυντήριες Γραµµές της Επιτροπής για την ανάλυση αγοράς και την εκτίµηση της σηµαντικής ισχύος στην αγορά βάσει του κοινοτικού πλαισίου κανονιστικών ρυθµίσεων για τα δίκτυα και τις υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών» (2002/C/165/03, ΕΕ C 165/6 της , σελ. 6). Μεταφέρθηκαν στην Κυπριακή Νοµοθεσία µε τα ιατάγµατα Κ..Π.147/2005 και Κ..Π.148/2005. Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/2006 4/66

5 Το ΓΕΡΗΕΤ, µε βάση τη Σύσταση για τις Σχετικές Αγορές, εξέτασε τα λειτουργικά χαρακτηριστικά των µισθωµένων γραµµών και κατέληξε ότι οι υπηρεσίες που παρέχουν συνδεσιµότητα από άκρη σε άκρη µεταξύ των σηµείων απολήξεως του δικτύου και δεν περιλαµβάνουν κατ απαίτηση µεταγωγή, δηλαδή λειτουργίες µεταγωγής που µπορεί να ελέγξει ο τελικός χρήστης ως µέρος της παροχής µισθωµένης γραµµής, και οι οποίες υπηρεσίες χαρακτηρίζονται από διαφανή µετάδοση και αποκλειστικότητα στη χρήση, είναι µισθωµένες γραµµές. Το ΓΕΡΗΕΤ έχει εξετάσει κατά πόσον οι υπηρεσίες µετάδοσης δεδοµένων εµπίπτουν στην ίδια σχετική αγορά µε τις λιανικές µισθωµένες γραµµές και έχει καταλήξει στο συµπέρασµα ότι από τις υπηρεσίες µετάδοσης δεδοµένων η υπηρεσία IP VPN, η υπηρεσία ATM VPN και η υπηρεσία Ethernet συµπεριλαµβάνονται στην αγορά λιανικών µισθωµένων γραµµών. Συµπερασµατικά, µε βάση τις διαφορετικές χωρητικότητες µισθωµένων γραµµών που παρέχονται στην Κυπριακή αγορά, τα λειτουργικά χαρακτηριστικά και την διαφορετικότητα στη χρήση το ΓΕΡΗΕΤ διακρίνει τις εξής σχετικές αγορές προϊόντων: 1. Την λιανική αγορά αναλογικών και ψηφιακών µισθωµένων γραµµών που περιλαµβάνουν χωρητικότητες µέχρι και 2 Mbit/s. Η αγορά αυτή αντιστοιχεί στην ελάχιστη δέσµη µισθωµένων γραµµών, που ορίζεται ως Αγορά 7 στην Σύσταση της Επιτροπής. 2. Την λιανική αγορά µισθωµένων γραµµών χωρητικότητας άνω των 2 Mbit/s. Η αγορά αυτή δεν περιλαµβάνεται στη Σύσταση. Ως εκ τούτου, το ΓΕΡΗΕΤ εξέτασε εάν ικανοποιεί το τεστ των τριών κριτηρίων 4 που προβλέπονται για τις αγορές που επιδέχονται εκ των προτέρων (ex ante) ρύθµιση. 3. Την λιανική αγορά των διεθνών µισθωµένων γραµµών. Η αγορά αυτή δεν περιλαµβάνεται στη Σύσταση. Ως εκ τούτου, το ΓΕΡΗΕΤ εξέτασε εάν ικανοποιεί το τεστ των τριών κριτηρίων που προβλέπονται για τις αγορές που επιδέχονται εκ των προτέρων (ex ante) ρύθµιση. ΓΕΡΗΕΤ καταλήγει ότι η σχετική γεωγραφική αγορά για λιανικές µισθωµένες γραµµές αντιστοιχεί σε όλη την επικράτεια της Κυπριακής ηµοκρατίας. Β. Σε σχέση µε την αξιολόγηση του καθεστώτος του ανταγωνισµού στη σχετική αγορά Με βάση την ανάλυση των συνθηκών ανταγωνισµού σε κάθε µία από τις τρεις πιο πάνω αγορές και τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του, το ΓΕΡΗΕΤ καταλήγει στο συµπέρασµα ότι µόνο η αγορά έως και 2 Mbits επιδέχεται εκ των προτέρων (ex ante) ρύθµιση. 4 Tα τρία κριτήρια που ορίζονται στη Σύσταση είναι: 1) η παρουσία υψηλών και µη παροδικών φραγµών εισόδου στην εν λόγω αγορά, 2) διάρθρωση αγοράς που δεν τείνει προς την κατεύθυνση αποτελεσµατικού ανταγωνισµού µέσα στον σχετικό χρονικό ορίζοντα και 3) ανεπάρκεια της εφαρµογής µόνον της νοµοθεσίας περί ανταγωνισµού για την αντιµετώπιση των αδυναµιών της αγοράς. Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/2006 5/66

6 Με βάση την ανάλυση της σχετικής αγοράς έως και 2 Mbits, το ΓΕΡΗΕΤ καταλήγει στο συµπέρασµα ότι η ΑΤΗΚ κατέχει Σηµαντική Ισχύ στην αγορά αυτή. Γ. Σε σχέση µε τις προτεινόµενες ρυθµιστικές υποχρεώσεις Ως εκ των άνω, το ΓΕΡΗΕΤ προτίθεται να διατηρήσει/ επιβάλει στην ΑΤΗΚ όλες τις πιο κάτω υποχρεώσεις στην σχετική λιανική αγορά για µισθωµένες γραµµές έως και 2 Mbits. - Υποχρέωση για παροχή πρόσβασης στην στοιχειώδη δέσµη µισθωµένων γραµµών και ως εκ τούτου υποχρέωση να παρέχει πρόσβαση και χρήση µισθωµένων γραµµών και να διαθέτει ένα ελάχιστο σύνολο µισθωµένων γραµµών, σε τελικούς χρήστες 5, - Υποχρέωση για διαφάνεια 6 και µη διάκριση 64, ως εκ τούτου υποχρέωση διασφάλισης ότι οι πληροφορίες σχετικά µε µισθωµένες γραµµές δηµοσιοποιούνται, κατά τρόπο που καθορίζεται µε διάταγµα από τον Επίτροπο και ότι αυτές θα αφορούν στα πιο κάτω: - (α) τεχνικά χαρακτηριστικά των προσφερόµενων υπηρεσιών, - (β) χρεώσεις, - (γ) προϋποθέσεις παροχής και χρήσης, - (δ) προϋποθέσεις σύνδεσης τερµατικού εξοπλισµού. - Υποχρέωση ελέγχου τιµών και κοστοστρέφειας 7, - Υποχρέωση λογιστικού διαχωρισµού 8, - Υποχρέωση για µη Οµαδοποίηση Προϊόντων και Υπηρεσιών (bundling of products and services). Το ΓΕΡΗΕΤ πιστεύει ότι οι πιο πάνω ρυθµιστικές υποχρεώσεις είναι κατάλληλες για να µπορέσουν να αντιµετωπίσουν τα προβλήµατα που εντοπίστηκαν στην ανάλυση των σχετικών αγορών. Κατά τη διάρκεια της ηµόσιας ιαβούλευσης, το ΓΕΡΗΕΤ έχει συλλέξει σχόλια από τους ενδιαφερόµενους φορείς σχετικά µε τη διαδικασία που ακολουθήθηκε και τα συµπεράσµατα στα οποία κατέληξε το ΓΕΡΗΕΤ αναφορικά µε τον ορισµό σχετικής αγοράς την ανάλυση του καθεστώτος του υφιστάµενου ανταγωνισµού και τον καθορισµό οργανισµού µε σηµαντική ισχύ στην αγορά, και το σχέδιο ρυθµιστικών µέτρων σε σχέση µε τις υπό αναφορά αγορές. 5 Άρθρο 59, Νόµου 112(Ι)/2004, 6 Άρθρο 56, Νόµου 112(Ι)/2004, 7 Άρθρο 58, Νόµου 112(Ι)/2004, Κ..Π.331/ Άρθρο 58, Νόµου 112(Ι)/2004, Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/2006 6/66

7 Τα κυριότερα σχόλια των συµµετεχόντων στη ηµόσια ιαβούλευση παρουσιάζονται σε σχετικό έγγραφο του ΓΕΡΗΕΤ. Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/2006 7/66

8 ΜΕΡΟΣ 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.1 Νοµοθετικό Πλαίσιο Σύµφωνα µε το σε ισχύ Κοινοτικό Ρυθµιστικό Πλαίσιο 9 το οποίο προσβλέπει στη δηµιουργία ενός κοινού εναρµονιστικού πλαισίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στοχεύει στη µείωση των εµποδίων εισόδου στην αγορά και την ενθάρρυνση των προοπτικών για αποτελεσµατικό ανταγωνισµό προς όφελος των καταναλωτών, οι προς ρύθµιση αγορές ορίζονται σύµφωνα µε τις αρχές της Ευρωπαϊκής Νοµοθεσίας περί ανταγωνισµού και παρατίθενται στη σχετική Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εφόσον αυτό δικαιολογείται από τις εθνικές συνθήκες, δυνατόν να αναγνωριστούν από τις Εθνικές Ρυθµιστικές Αρχές (ΕΡΑ) και άλλες αγορές, σύµφωνα µε τη διαδικασία που ορίζεται στα άρθρα 6 και 7 της Οδηγίας Πλαίσιο. Το Γραφείο του Επιτρόπου Ρυθµίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδροµείων (ΓΕΡΗΕΤ) καλείται στα πλαίσια των σχετικών προνοιών της νοµοθεσίας να ορίσει σχετικές αγορές στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, λαµβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες, καθώς και τη γεωγραφική διάσταση κάθε αγοράς µέσα στην επικράτεια, σύµφωνα µε τη διαδικασία για τον ορισµό αγοράς η οποία περιγράφεται στην Οδηγία Πλαίσιο και λαµβάνοντας υπόψη τη Σύσταση 10. Στη συνέχεια το ΓΕΡΗΕΤ οφείλει να αναλύσει το καθεστώς του ανταγωνισµού που υφίσταται σε κάθε αγορά και να αξιολογήσει το ενδεχόµενο καθορισµού οργανισµού/ών µε Σηµαντική Ισχύ στην Αγορά (ΣΙΑ), λαµβάνοντας υπόψη τις Κατευθυντήριες Γραµµές 11. Η διαδικασία ανάλυσης αγοράς πρέπει να γίνει το συντοµότερο δυνατό µετά τον ορισµό της αγοράς, σύµφωνα µε το άρθρο 27 της Οδηγίας Πλαίσιο. Σε κάθε µια από τις αναγνωρισθείσες αγορές η ΕΡΑ είναι δυνατό να επέµβει ex-ante στα πλαίσια άσκησης των καθηκόντων της µόνο εφόσον η υπό εξέταση αγορά αξιολογείται ως µη επαρκώς ανταγωνιστική, και οργανισµός/οί καθορίζονται µε ΣΙΑ. 12 Ο νοµοθετικός ορισµός της ΣΙΑ αντιστοιχεί ουσιαστικά στην έννοια της «δεσπόζουσας θέσης» που έχει ορισθεί στη νοµολογία του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου ως «η θέση οικονοµικής ισχύος η οποία επιτρέπει σε ένα οργανισµό να συµπεριφέρεται σε σηµαντικό βαθµό ανεξάρτητα από τους ανταγωνιστές του, τους πελάτες τους και τελικά τους καταναλωτές». Τα ρυθµιστικά µέτρα που µπορεί να διατηρηθούν και ή επιβληθούν από την ΕΡΑ σε αγορά όπου διαπιστώνεται ύπαρξη οργανισµού/ών µε ΣΙΑ 9 Βάση για το νέο Κοινοτικό Ρυθµιστικό Πλαίσιο αποτελούν πέντε οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ): Οδηγία Πλαίσιο (βλ. υποσηµείωση 1, πιο πάνω, «Οδηγία 2002/19/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 7ης Μαρτίου 2002 σχετικά µε την πρόσβαση σε δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών και συναφείς ευκολίες, καθώς και µε τη διασύνδεσή τους» (Οδηγία για την πρόσβαση, ΕΕ L 108 της , σελ. 7) «Οδηγία 2002/20/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 7ης Μαρτίου 2002 για την αδειοδότηση δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών» (Οδηγία για την αδειοδότηση, ΕΕ L108 της , σελ.21), «Οδηγία 2002/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 7ης Μαρτίου 2002 για την καθολική υπηρεσία και τα δικαιώµατα των χρηστών όσον αφορά δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών» (Οδηγία καθολικής υπηρεσίας, ΕΕ L 108 της , σελ.51), «Οδηγία 2002/58/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 12 ης Ιουλίου 2002, σχετικά µε την επεξεργασία των δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών» (Οδηγία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, ΕΕ L 201, 31/07/2002, σελ. 37), οι οποίες µεταφέρθηκαν στην Κυπριακή Νοµοθεσία Ν.112(Ι)/2004 την 30 η Απριλίου Βλ. υποσηµείωση 2, πιο πάνω. 11 Βλ. υποσηµείωση 3, πιο πάνω. 12 Bλ. το άρθρο 14 της Οδηγίας Πλαίσιο, ως προς τον νοµοθετικό ορισµό της ΣΙΑ. Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/2006 8/66

9 πρέπει να είναι κατάλληλα και αναλογικά και αποσκοπούν στην επίτευξη στόχων πολιτικής, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 8 της Οδηγίας Πλαίσιο, που περιλαµβάνουν κυρίως την: προώθηση του ανταγωνισµού στην προσφορά υπηρεσιών/ δικτύων/ σχετικών διευκολύνσεων ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς, προώθηση των συµφερόντων των καταναλωτών. Σε περίπτωση που η ΕΡΑ αξιολογεί µια αγορά ως αρκούντως ανταγωνιστική τότε σύµφωνα µε το άρθρο 16(3) της Οδηγίας Πλαίσιο η ΕΡΑ υποχρεούται: (α) (β) να µην επιβάλει ρυθµιστικές υποχρεώσεις σε οποιοδήποτε οργανισµό, να αποσύρει από επηρεαζόµενο/ους οργανισµό/ούς ρυθµιστικές υποχρεώσεις οι οποίες επιβλήθηκαν στο παρελθόν. 2.2 Προσέγγιση ΓΕΡΗΕΤ Το ΓΕΡΗΕΤ σύµφωνα µε τις πρόνοιες του Ν.112(Ι)/ και της σχετικής δευτερογενούς νοµοθεσίας 14, έχει συλλέξει δεδοµένα και πληροφορίες από διάφορες πηγές, από το εσωτερικό και το εξωτερικό, συµπεριλαµβανοµένων των χρηστών και των παροχέων δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, µε στόχο να διεξάγει µε κάθε λεπτοµέρεια και στη βάση καθιερωµένων οικονοµικών και νοµικών αρχών τη δραστηριότητα ορισµού και ανάλυσης της σχετικής αγοράς. Σηµειώνεται ότι η ανάλυση της σχετικής αγοράς στην οποία έχει προβεί το ΓΕΡΗΕΤ, περιλαµβάνει πέραν από την εξέταση της κατάστασης της αγοράς στο πρόσφατο παρελθόν και το συστατικό της «προοπτικής 15», λαµβάνει δηλαδή υπόψη αναµενόµενες τεχνολογικές και οικονοµολογικές εξελίξεις µέσα στην περίοδο που µεσολαβεί µέχρι την επόµενη ανάλυση της σχετικής αγοράς η οποία τοποθετείται σε χρονικό ορίζοντα 2 ετών από τον παρόντα χρόνο (χρονικό πλαίσιο παρούσας ανάλυσης). Το παρόν έγγραφο έχει τεθεί σε δηµόσια διαβούλευση µε στόχο τη συλλογή σχολίων από τα ενδιαφερόµενα µέρη για τη διαδικασία που έχει ακολουθηθεί και τα συµπεράσµατα στα οποία το ΓΕΡΗΕΤ έχει καταλήξει αναφορικά µε: τον ορισµό σχετικής αγοράς, την ανάλυση του καθεστώτος του υφιστάµενου ανταγωνισµού και τον καθορισµό οργανισµού µε σηµαντική ισχύ στην αγορά, και 13 Ο περί Ρυθµίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών Νόµος του 2004, Ν.112(Ι)/2004, 30 ης Απριλίου Το περί Καθορισµού των ιαδικασιών Ορισµού και Ανάλυσης Αγορών Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών ιάταγµα του 2005, Κ..Π.147/2005, 24/03/2005, Η περί Μεθοδολογίας Ορισµού των Αγορών Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών Απόφαση του 2005, Κ..Π.148/2005, 24/03/ Bλ. παρ. 20 των Κατευθυντήριων Γραµµών. Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/2006 9/66

10 το σχέδιο ρυθµιστικών µέτρων, σε σχέση µε την αγορά που ορίζεται ως: η ελάχιστη δέσµη λιανικών µισθωµένων γραµµών. Όλες οι απαντήσεις και τα σχόλια τα οποία έχουν ληφθεί κατά τη δηµόσια διαβούλευση θα είναι διαθέσιµα προς όλα τα ενδιαφερόµενα µέρη, και δηµοσιεύονται στην ιστοσελίδα του Γραφείου, 16 µε εξαίρεση πληροφορίες που θα δοθούν ως εµπιστευτικές και/ή ως επαγγελµατικό απόρρητο και πάντα µε βάση το Νόµο και τα βάσει αυτού εκδοθέντα ιατάγµατα και Αποφάσεις. Τα σχόλια των ενδιαφεροµένων µερών έχουν ληφθεί υπόψη από το ΓΕΡΗΕΤ κατά την ετοιµασία του παρόντος τελικού κειµένου κοινοποίησης το οποίο θα σταλεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (στο εξής: «Επιτροπή») ως έγγραφο κοινοποίησης της Αγοράς 7, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στο άρθρο 7 της Οδηγίας Πλαίσιο και στη Σύσταση Κοινοποίησης Συνεργασία µε την Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισµού (ΕΠΑ) Κατά τη διεξαγωγή της διαδικασίας Ορισµού και Ανάλυσης της σχετικής αγοράς το ΓΕΡΗΕΤ συνεργάστηκε µε την Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισµού (ΕΠΑ) όπως επιβάλλει η Σύσταση και οι Κατευθυντήριες Γραµµές. H ΕΠΑ συµφωνεί µε τη διαδικασία, τη µεθοδολογία και τα πορίσµατα του ΓΕΡΗΕΤ αναφορικά µε τον ορισµό οργανισµού µε Σηµαντική Ισχύ στις Σχετικές Αγορές καθώς και τις προτεινόµενες ρυθµιστικές υποχρεώσεις, για την ανάλυση αγορών υπό την έννοια ότι πραγµατοποιήθηκαν σύµφωνα µε τις σχετικές οδηγίες, κατευθυντήριες γραµµές και συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και µέσα στα πλαίσια της Νοµοθεσίας που διέπει το ΓΕΡΗΕΤ. ιευκρινίζεται ότι χρήση του δικαίου του ανταγωνισµού ως βάση για τη διαδικασία ορισµού αγορών σηµαίνει ότι η σχετική αγορά που θα προσδιορίζεται από το ΓΕΡΗΕΤ βάσει του Νόµου θα αντιστοιχεί, ως γενικός κανόνας, στους ορισµούς αγορών που εφαρµόζονται από την Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισµού κατά την εφαρµογή των κανόνων ανταγωνισµού σε εκ των υστέρων (ex post) ανάλυση, έρευνα. Παρ όλα αυτά, η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισµού δεν δεσµεύεται να ακολουθήσει τον ίδιο ορισµό αγορών αναφορικά µε τα ίδια προϊόντα ή υπηρεσίες σε µια εκ των υστέρων (ex post) έρευνα που αυτή διενεργεί. 16 Αρ. 8(3), 18(2) του ιατάγµατος περί καθορισµού των διαδικασιών ορισµού και ανάλυσης της αγοράς, Κ..Π.127/ «Σύσταση της Επιτροπής της 23 ης Ιουλίου 2003 για τις κοινοποιήσεις, τις προθεσµίες και τις διαβουλεύσεις που προβλέπονται στο άρθρο 7 της οδηγίας πλαίσιο 2002/21/2ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 7 ης Μαρτίου 2002 σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών», (κοινοποιηθείσα υπό τον αριθµό Ε(2003) 2647), 2003/561/ΕΚ. Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66

11 Στο Παράρτηµα ΣΤ παρατίθεται αυτούσια η απαντητική επιστολή της ΕΠΑ. 2.4 οµή Εγγράφου Η δοµή του υπολοίπου κειµένου του παρόντος εγγράφου έχει ως εξής: Μέρος 1 Μέρος 2 Μέρος 3 Μέρος 4 Μέρος 5 Μέρος 6 Μέρος 7 Μέρος 8 Σύνοψη Εισαγωγή Ορισµός Σχετικής Αγοράς Σχετική Αγορά Λιανικών Μισθωµένων Γραµµών Ανάλυση Σχετικής Αγοράς Εθνικών Μισθωµένων Γραµµών Ανάλυση Σχετικής Αγοράς ιεθνών Μισθωµένων Γραµµών Προτεινόµενες Ρυθµιστικές Υποχρεώσεις Αξιολόγηση Επιπτώσεων Προτεινόµενων Ρυθµιστικών Υποχρεώσεων Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66

12 ΜΕΡΟΣ 3 ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 3.1 Εισαγωγή Σύµφωνα µε το άρθρο 4 της σχετικής Απόφασης του Επιτρόπου 18, το ΓΕΡΗΕΤ καλείται να προχωρήσει στη διαδικασία ορισµού των σχετικών αγορών που ανταποκρίνονται στις συνθήκες της εθνικής αγοράς και στην προκείµενη περίπτωση στην ανάλυση της σχετικής αγοράς αναφορικά µε την ελάχιστη δέσµη λιανικών µισθωµένων γραµµών (που περιλαµβάνει τους προσδιορισµένους τύπους µισθωµένων γραµµών έως και 2 Μb/sec όπως αναφέρεται στο άρθρο 18 και στο παράρτηµα VII της Οδηγίας για την Καθολική Υπηρεσία) και στην εκτίµηση του καθεστώτος του ανταγωνισµού στη σχετική αυτή αγορά, σύµφωνα µε την Οδηγία Πλαίσιο, τη Σύσταση και τις Κατευθυντήριες Γραµµές. Ο στόχος της διεξαγωγής της διαδικασίας ορισµού των αγορών, η οποία αποτελεί µέσο για την αξιολόγηση της επάρκειας του ανταγωνισµού και κατ επέκταση της αναγκαιότητας επιβολής ex ante ρυθµιστικών υποχρεώσεων, είναι να αναγνωρίσει µέσα από µια συστηµατική διαδικασία τους ανταγωνιστικούς περιορισµούς που αντιµετωπίζουν οι δραστηριοποιηµένοι παροχείς σε µια αγορά. Μέσα από µια τέτοια διαδικασία αναγνωρίζονται οι πραγµατικοί και οι εν δυνάµει ανταγωνιστές οι οποίοι δυνατόν να περιορίσουν αλλήλους από του να επιδεικνύουν συµπεριφορά ανεξάρτητη από αυτή που θα αναµενόταν ως αποτέλεσµα της ύπαρξης αποδοτικού ανταγωνισµού. Το αποτέλεσµα του ορισµού της σχετικής αγοράς εξαρτάται από την κατάληξη της εφαρµογής των κριτηρίων υποκατάστασης ζήτησης και υποκατάστασης προσφοράς καθώς και από τον χρόνο που έχει καθορισθεί ως χρονικό πλαίσιο της παρούσας ανάλυσης 19. Σύµφωνα µε την πάγια νοµολογία του ικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 20 µια σχετική αγορά προϊόντων ή υπηρεσιών περιλαµβάνει όλα τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που είναι επαρκώς εναλλάξιµα ή υποκατάστατα, όχι µόνο αναφορικά µε τα αντικειµενικά τους χαρακτηριστικά, βάσει των οποίων είναι ιδιαίτερα κατάλληλα για την ικανοποίηση των διαρκών αναγκών των καταναλωτών, τις τιµές τους ή την επιδιωκόµενη χρήση τους, αλλά και τις συνθήκες του ανταγωνισµού όπως και την ύπαρξη της προσφοράς και της ζήτησης στην εν λόγω αγορά. Εποµένως, ο καθορισµός της σχετικής αγοράς θα πρέπει να λαµβάνει υπόψη όλα τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που οι τελικοί χρήστες χρησιµοποιούν για τις ίδιες ανάγκες. Σηµειώνεται ότι η χρήση του όρου «σχετική» αγορά υποδηλώνει αξιολόγηση και της γεωγραφικής διάστασης της αγοράς, δηλαδή αξιολόγηση της τυχόν οµοιογένειας που παρατηρείται στην προσφορά/ζήτηση 18 Κ..Π. 148/ Η ex-ante ρύθµιση αφορά στον εντοπισµό έλλειψης επαρκούς ανταγωνισµού µέσα σε ένα συγκεκριµένο χρονικό πλαίσιο (χρονικό πλαίσιο παρούσας ανάλυσης). 20 Υπόθεση 322/81, Michelin κατά Επιτροπής [1983] συλλογή 3461, Υπόθεση C-62/86, ΑΚΖΟ κατά Επιτροπής, [1991] συλλογή Ι-3359, Υπόθεση C-333/94 TetraPak κατά Επιτροπής [1996] συλλογή I Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66

13 υπηρεσιών/προϊόντων σε µια γεωγραφική περιοχή και η οποία δύναται να την διακρίνει από γειτονικά εδάφη ή γειτονική γεωγραφική περιοχή, στην οποία οι συνθήκες ανταγωνισµού είναι ουσιωδώς διαφορετικές 21. Επιπρόσθετα, αναγνωρίζεται ότι παραδοσιακά 22 στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών το γεωγραφικό εύρος µιας αγοράς καθορίζεται από την έκταση που καλύπτει το δίκτυο ή/και από πιθανούς νοµοθετικούς ή ρυθµιστικούς περιορισµούς που επιβάλλονται ως προς το δικαίωµα παροχής από νοµικά ή ρυθµιστικά µέτρα. 3.2 Κριτήρια για τον ορισµό της σχετικής αγοράς Προκειµένου να προσδιοριστεί κατά πόσον η προσφορά ενός συγκεκριµένου προϊόντος/οµάδας προϊόντων ή η παροχή µιας υπηρεσίας/ οµάδας υπηρεσιών σε µια συγκεκριµένη γεωγραφική περιοχή συνιστά µια σχετική αγορά, θα εξεταστεί κατά πόσον υπάρχουν επαρκείς ανταγωνιστικοί περιορισµοί στην τιµολογιακή συµπεριφορά των εν λόγω Παροχέων ή των παροχέων υπηρεσιών. Οι κύριοι ανταγωνιστικοί περιορισµοί που µελετούνται κατά την αξιολόγηση της συµπεριφοράς των παροχέων σε µια αγορά αφορούν στη: (α) δυνατότητα υποκατάστασης από την πλευρά της ζήτησης 23 και τη (β) δυνατότητα υποκατάστασης από την πλευρά της προσφοράς 24, Ένας τρίτος παράγοντας ανταγωνιστικού περιορισµού που µπορεί να λαµβάνεται υπόψη αφορά το ενδεχόµενο εν δυνάµει (δυνητικού) ανταγωνισµού. Η διαφορά µεταξύ του εν δυνάµει ανταγωνισµού και της δυνατότητας υποκατάστασης της προσφοράς έγκειται στο γεγονός ότι η υποκατάσταση από την πλευρά της προσφοράς αντιδρά σχετικά άµεσα σε πιθανή αύξηση τιµής ενός προϊόντος ή µιας υπηρεσίας χωρίς σηµαντικά έξοδα επένδυσης, ενώ ο εν δυνάµει ανταγωνισµός χρειάζεται περισσότερο χρόνο πριν ξεκινήσει να προσφέρει υπηρεσίες στην αγορά και η είσοδός του συνοδεύεται από σηµαντική επένδυση. Το ΓΕΡΗΕΤ θα υιοθετήσει την προσέγγιση που προτείνεται στη σχετική Ανακοίνωση 25 της Επιτροπής και θα λάβει υπόψη τον παράγοντα του εν δυνάµει ανταγωνισµού κατά την αξιολόγηση του καθεστώτος του ανταγωνισµού στη σχετική αγορά. 3.3 οµή Αγοράς Στην Κυπριακή αγορά δύο εναλλακτικοί παροχείς δραστηριοποιούνται στην αγορά λιανικών υπηρεσιών µισθωµένων γραµµών πέραν της ΑΤΗΚ, η PrimeTel Co Ltd και η CallSat Telecom Ltd. Με βάση τα στοιχεία που έχουν συλλεχθεί κατά τη διαδικασία ανάλυσης αγοράς, η ΑΤΗΚ και η εταιρεία PrimeTel Co. Ltd., διαθέτουν την δική τους δικτυακή υποδοµή ενώ η εταιρεία CallSat Telecom Ltd, είναι µεταπωλητής 21 Βλ. π.χ. Υπόθεση 27/76 United Brands κατά Επιτροπής [1978] συλλογή Υπόθεση IV/M.1025, Mannesmann/Olivetti/Infostrada. 23 Επιτρέπει τον καθορισµό των προϊόντων προς τα οποία οι χρήστες µπορούν να στραφούν σε περίπτωση που παρατηρηθεί σχετική αύξηση τιµής σε ένα προϊόν της ίδιας αγοράς. εν είναι απαραίτητη η στροφή της πλειοψηφίας των καταναλωτών σε ένα άλλο προϊόν. Αρκεί ένας επαρκής αριθµός καταναλωτών να µεταπηδήσει σε άλλο προϊόν για να καταστήσει την αλλαγή της τιµής µη κερδοφόρα. 24 Επιτρέπει την αξιολόγηση της δυνατότητας εισόδου παροχέων που δεν είναι ενεργοί στη σχετική αγορά ως αποτέλεσµα της σχετικής αύξησης στην τιµή προσφοράς 25 Βλ. Ανακοίνωση της Επιτροπής για την Πρόσβαση (ΕΕ C 265 της , σελ. 2). Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66

14 υπηρεσιών που προµηθεύεται χονδρικά από την ΑΤΗΚ. Και οι δύο εναλλακτικές εταιρείες, PrimeTel Co Ltd και CallSat Telecom Ltd, έχουν δραστηριοποιηθεί εµπορικά στην συγκεκριµένη αγορά σχετικά πρόσφατα περί το τέλος του Με βάση τα στοιχεία της αγοράς, η υπηρεσία λιανικών µισθωµένων γραµµών παρέχεται από τις εν λόγω εταιρείες κυρίως σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, κρατικές και ηµικρατικές υπηρεσίες και άλλους οργανισµούς, για σκοπούς µεταφοράς δεδοµένων και φωνής µεγάλου όγκου. Με αναφορά στο πιο κάτω ιάγραµµα 1, οι λιανικές µισθωµένες γραµµές θεωρούνται προϊόντα κατώτερων σταδίων για το λόγο ότι η προσφορά τους βασίζεται στην χονδρική αγορά µισθωµένων γραµµών. Οι κυριότερες υπηρεσίες στην Κυπριακή αγορά που υποστηρίζονται από τις λιανικές µισθωµένες γραµµές είναι µεταξύ άλλων, τηλεφωνική επικοινωνία, µεταφορά δεδοµένων, σύνδεση µε διαδίκτυο, µεταφορά ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών προγραµµάτων και σύνδεση ιδιωτικών και δηµόσιων δικτύων. ίκτυο Μισθωµένων Γραµµών Τερµατικά Τµήµατα Ζευκτικά Τµήµατα Ανώτερα Στάδια/ Χονδρική Αγορά Χονδρική Αγορά Μισθωµένων Γραµµών Μερικώς Μισθωµένα Κυκλώµατα Λιανικές Υπηρεσίες Σταθερή Τηλεφωνία Κινητή Τηλεφωνία Άλλες Λιανική Αγορά Μισθωµένων Γραµµών Κατώτερα Στάδια/ Λιανική Αγορά Σκοπός παρούσας ανάλυσης = ιάγραµµα 1: Σκοπός παρούσας ανάλυση Με βάση τα στοιχεία µου έχουν συλλεχθεί κατά τη διαδικασία ανάλυσης αγοράς, τα πιο κάτω δεδοµένα αφορούν τα µερίδια αγοράς µεταξύ των τριών παροχέων που δραστηριοποιούνται στην εν λόγω αγορά. Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66

15 Μερίδια Αγοράς Λιανικών Μισθωµένων Γραµµών - Με Βάσει Εισοδήµατα Εταιρειών 100% 90% 80% 70% 60% Ποσοστό 50% 40% 30% 20% 10% 0% Έτος ιάγραµµα 2: Μερίδια Αγοράς βάσει εισοδηµάτων. ΑΤΗΚ Primetel Co Ltd CallSat Telecom Ltd Μερίδια Αγοράς Λιανικών Μισθωµένων Γραµµών (Συνολικός Αριθµός Παραχωρηµένων Λιανικών Μισθωµένων) CallSat Telecom Ltd. 0,002 PrimeTel Co Ltd. 0,009 ΑΤΗΚ. 0,989 ΑΤΗΚ CallSat Telecom Ltd PrimeTel Co Ltd ιάγραµµα 3: Μερίδια Αγοράς Λιανικών Μισθωµένων Γραµµών (Αριθµός Γραµµών) κατά την 31/12/2005. Με βάση τα δεδοµένα που απεικονίζονται στο ιάγραµµα 3, η ΑΤΗΚ σε αριθµό λιανικών µισθωµένων γραµµών (ανεξάρτητα χωρητικότητας) κατά την 31/12/2005 κατείχε µερίδιο αγοράς ίσο µε το 98,9% της αγοράς των λιανικών µισθωµένων γραµµών. Σε σχέση µε το συνολικό κύκλο εργασιών του κλάδου λιανικών µισθωµένων γραµµών για το έτος 2005 η ΑΤΗΚ κατείχε µερίδιο αγοράς ίσο µε το 90%, ιάγραµµα 2. Τα πιο Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66

16 πάνω χαµηλά ποσοστά του ανταγωνισµού δικαιολογούνται από την µόλις πρόσφατη δραστηριοποίηση των εναλλακτικών παροχέων. 3.4 Υφιστάµενες Ρυθµιστικές Υποχρεώσεις Τον Φεβρουάριο του 2003, µε βάση το παλαιό ρυθµιστικό πλαίσιο 26, το ΓΕΡΗΕΤ καθόρισε την ΑΤΗΚ ως Οργανισµό µε Σηµαντική Ισχύ στις εξής συγκεκριµένες αγορές 27 : (α) (β) (γ) (δ) (ε) (στ) αγορά φωνητικής τηλεφωνίας, αγορά σταθερών δηµοσίων δικτύων, αγορά κινητής τηλεφωνίας, αγορά κινητών δηµοσίων δικτύων, αγορά διασύνδεσης, αγορά µισθωµένων γραµµών. Ως εκ τούτου, ο Επίτροπος εξέδωσε τους Κανονισµούς 331/ , µε τους οποίους ρυθµίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την παροχή και τιµολόγηση µισθωµένων γραµµών. Ως οργανισµός µε ΣΙΑ έχει επιβληθεί στην ΑΤΗΚ υποχρέωση πρόσβασης και χρήσης ειδικών ευκολιών δικτύου, υποχρέωση διαφάνειας, µη διάκρισης, συνεγκατάστασης, λογιστικού διαχωρισµού και ελέγχου τιµών, υποχρέωση προσανατολισµού στο κόστος, υποχρέωση ξεχωριστών λογαριασµών και κοστολόγησης καθώς και υποχρέωση παροχής πρόσβασης και χρήσης µισθωµένων γραµµών και διάθεσης ενός ελάχιστου συνόλου µισθωµένων γραµµών, σε τελικούς χρήστες. - Υποχρέωση για παροχή πρόσβασης σε µισθωµένες γραµµές και ως εκ τούτου υποχρέωση να παρέχει πρόσβαση και χρήση µισθωµένων γραµµών και να διαθέτει ένα ελάχιστο σύνολο µισθωµένων γραµµών 29 σε χρήστες, σε παροχείς τηλεπικοινωνιακών δικτύων και υπηρεσιών και σε άλλους Οργανισµούς 30, 26 «Οδηγία 97/33/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 30 ης Ιουνίου 1997 για τη ιασύνδεση στο χώρο των τηλεπικοινωνιών προκείµένου να διασφαλιστεί καθολική υπηρεσία και διαλειτουργικότητα µε εφαρµογή των αρχών παροχής ανοικτού δικτύου (ONR)». 27 Το περί Καθορισµού Οργανισµών µε Σηµαντική Ισχύ στην Αγορά (Τηλεπικοινωνιών) ιάταγµα 1/2003. Το ιάταγµα βρίσκεται σε ισχύ µέχρις ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία ορισµού και ανάλυσης και των δεκαοκτώ (18) αγορών. 28 Οι περί Μισθωµένων Γραµµών Κανονισµοί του 2003, Κ..Π.331/2003, 24/04/2003, 29 Οδηγία του Συµβουλίου 92/44/EOK της 5ης Ιουνίου 1992 σχετικά µε την εφαρµογή της παροχής ανοικτών δικτύων (ONP) σε µισθωµένες γραµµές, όπως τελευταία φορά τροποποιήθηκε µε την απόφαση 98/80/EC5 της Επιτροπής. Η ελάχιστη δέσµη µισθωµένων γραµµών καθορίστηκε στο παράρτηµα ΙΙ της Οδηγίας του Συµβουλίου 92/44/EOK της 5ης Ιουνίου 1992 σχετικά µε την εφαρµογή της παροχής ανοικτών δικτύων (ONP) σε µισθωµένες γραµµές, όπως τελευταία φορά τροποποιήθηκε µε την απόφαση 98/80/EC5 της Επιτροπής. Εκείνη η οδηγία ακυρώθηκε µε ισχύ από τις 25 Ιουλίου 2003 από την οδηγία πλαισίου. Η απόφαση της Επιτροπής (2003/548/EK) της 24ης Ιουλίου 2003 σχετικά µε το ελάχιστο σύνολο µισθωµένων γραµµών µε τα εναρµονισµένα χαρακτηριστικά και τα σχετικά πρότυπα που αναφέρονται στο άρθρο 18 της οδηγίας καθολικών υπηρεσιών, παρέχει τη συνοχή της νοµικής βάσης για το ελάχιστο σύνολο µισθωµένων γραµµών, µε σκοπό την εφαρµογή των σχετικών παροχών στην Οδηγία Πλαισίου και την Οδηγία Καθολικών Υπηρεσιών. Το ελάχιστο σύνολο µισθωµένων γραµµών στην απόφαση είναι το ίδιο µε αυτό στην Οδηγία 92/44/EOK, εκτός από το ότι οι αναφορές στα ευρωπαϊκά πρότυπα τηλεπικοινωνιών (ETSs) έχουν αντικατασταθεί από τις αναφορές στα ευρωπαϊκά πρότυπα (EN), όπως συµφωνήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ίδρυµα Προτύπων Τηλεπικοινωνιών το Άρθρο 62, Νόµου 19(Ι)2002, Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66

17 - Υποχρέωση για διαφάνεια 31 και µη διάκριση 32, ως εκ τούτου έχει υποχρέωση να διασφαλίζει ότι οι πληροφορίες σχετικά µε µισθωµένες γραµµές δηµοσιοποιούνται, κατά τρόπο που καθορίζεται µε διάταγµα από τον Επίτροπο και ότι αυτές θα αφορούν στα πιο κάτω: - (α) τεχνικά χαρακτηριστικά των προσφερόµενων υπηρεσιών, - (β) χρεώσεις, - (γ) προϋποθέσεις παροχής και χρήσης, - (δ) απαιτήσεις για χορήγηση αδειών εκµετάλλευσης και σχετικές δηλώσεις, - (ε) προϋποθέσεις σύνδεσης τερµατικού εξοπλισµού. - Υποχρέωση προσανατολισµού στο κόστος 33, - Υποχρέωση κοστοστρέφειας, µε µέθοδο η οποία περιγράφεται στους Κανονισµούς 34, - Υποχρέωση λογιστικού διαχωρισµού 35, - Υποχρέωση συνεπών λογαριασµών 36 και - Υποχρέωση παροχής υπηρεσιών συνεγκατάστασης, - Υποχρέωση παροχής των διεθνών µισθωµένων γραµµών (ενσύρµατων) σε µορφή ηµικυκλωµάτων προς τους προορισµούς Ελλάδα και Ισραήλ. Η ρύθµιση η οποία έχει επιβληθεί από τον Επίτροπο εξετάζει την παροχή διεθνών µισθωµένων συνδέσεων (ενσύρµατων) σε µορφή ηµικυκλωµάτων ρυθµού µετάδοσης 2 Mbps και συναφών υπηρεσιών. Για σκοπούς τιµολόγησης οι γραµµές αυτές αποτελούνται από δύο ηµικυκλώµατα (ενσύρµατα) (µε θεωρητικό σηµείο σύνδεσης των δύο το µέσο της θάλασσας στην περίπτωση της Κύπρου) τα οποία επιµέρους χωρίζονται σε εθνικό µέρος και διεθνές µέρος. Το εθνικό µέρος του ηµικυκλώµατος παρουσιάζει ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά µε Εθνική Μισθωµένη Γραµµή του ιδίου ρυθµού µετάδοσης, π.χ. 2 Mbps Καθορισµό τέλους για την παροχή των πιο πάνω υπηρεσιών διεθνών µισθωµένων γραµµών (ενσύρµατων) σε µορφή ηµικυκλωµάτων ρυθµού 2 Mbps προς την Ελλάδα και το Ισραήλ (Τηλεπικοινωνιών) ιάταγµα του 2003,.Ε.9/2003, 5/12/2003. Το ιάταγµα καθορίζει ανώτατο τέλος µίσθωσης διεθνών µισθωµένων γραµµών (ενσύρµατων) σε µορφή ηµικυκλωµάτων ρυθµού 2 Mbps προς Ελλάδα και Ισραήλ. Οι πιο πάνω ρυθµιστικές υποχρεώσεις και Κανονισµοί ή ιατάγµατα παραµένουν σε ισχύ µε βάση τόσο το Ευρωπαϊκό κεκτηµένο όσο και το Νόµο 112(Ι)/2004, άρθρο , όπου αναφέρει ρητά ότι όλες οι 31 Άρθρο 65, Νόµου 19(Ι)2002, 32 Το περί Μισθωµένων Γραµµών ιάταγµα του 2003, Κ..Π.544/2003, 20/06/2003, 33 Οι περί Μισθωµένων Γραµµών Κανονισµοί του 2003, Κ..Π.331/2003, 24/04/2003, 34 Άρθρο 65, Νόµου 19(Ι)2002, και Op cit, 35 Op cit, 36 Op cit, 37 Το περί Καθορισµού Οργανισµών µε Σηµαντική Ισχύ στην Αγορά ιεθνών Μισθωµένων Γραµµών (ενσύρµατων) σε µορφή ηµικυκλωµάτων προς τους προορισµούς Ελλάδα και Ισραήλ (Τηλεπικοινωνιών) ιάταγµα,.ε.8/2003, 7/11/ (1) υνάµει του παρόντος Νόµου διατηρούνται όλες οι υποχρεώσεις που έχουν επιβληθεί σε πρόσωπα που παρέχουν δηµόσια δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή/και υπηρεσίες όσον αφορά την πρόσβαση και τη διασύνδεση, οι οποίες ίσχυαν πριν από την ηµεροµηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόµου, βάσει των διατάξεων του Νόµου που αναφέρεται στο εδάφιο (9) του παρόντος άρθρου, ο οποίος καταργείται, έως ότου οι υποχρεώσεις αυτές αναθεωρηθούν και λάβει χώρα προσδιορισµός, σύµφωνα µε την παράγραφο 3 του παρόντος Άρθρου. (2) Ο Επίτροπος διατηρεί όλες τις υποχρεώσεις όσον αφορά: (γ) τις µισθωµένες γραµµές, που έχουν επιβληθεί δυνάµει του Νόµου που αναφέρεται στο εδάφιο (9) του παρόντος άρθρου, ο οποίος καταργείται, και οι οποίες ίσχυαν πριν από την ηµεροµηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Νόµου, µέχρις ότου αναθεωρηθούν οι υποχρεώσεις αυτές και λάβει χώρα προσδιορισµός σύµφωνα µε την παράγραφο 3 του παρόντος Άρθρου.» Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66

18 ρυθµιστικές υποχρεώσεις που είχαν τεθεί σε οργανισµούς µε το παλαιό νοµοθετικό πλαίσιο παραµένουν σε ισχύ µέχρις ότου ο Επίτροπος διεξαγάγει ανάλυση των σχετικών αγορών για να εξετάσει, µε βάση το δίκαιο του ανταγωνισµού, την ύπαρξη ή όχι συγκεκριµένης αγοράς, την ανάλυση και τον ορισµό αυτής, καθώς και τον καθορισµό οργανισµού µε ΣΙΑ. Στόχος της άσκησης είναι η επιβολή, διατήρηση και ή τροποποίηση των υφιστάµενων ρυθµιστικών υποχρεώσεων των οργανισµών που είχαν καθοριστεί ως έχοντες ΣΙΑ µε το παλαιότερο καθεστώς. 3.5 Λειτουργικά Χαρακτηριστικά Μισθωµένης Γραµµής Για τον τελικό χρήστη, η µισθωµένη γραµµή θεωρείται ως µόνιµη επικοινωνιακή σύνδεση µεταξύ δύο σηµείων απολήξεως δικτύου για την αποκλειστική του χρήση. Ειδικότερα, τα ακόλουθα λειτουργικά χαρακτηριστικά είναι αυτά που ουσιαστικά χαρακτηρίζουν τις µισθωµένες γραµµές: Λειτουργία µεταγωγής µη ελεγχόµενη από τον τελικό χρήστη. ιαφανής µετάδοση. Αποκλειστική χρήση. Συµµετρική µετάδοση Λειτουργία µεταγωγής µη ελεγχόµενη από τον τελικό χρήστη Η Σύσταση για τις Σχετικές Αγορές υιοθετεί τον ορισµό των µισθωµένων γραµµών που αναφέρεται στην Οδηγία 92/44/ΕΚ, η οποία εξαιρεί από τον ορισµό τη δυνατότητα µεταγωγής που µπορεί να ελέγχεται από τον χρήστη. ηλαδή, η υπηρεσία η οποία παρέχει τη δυνατότητα στον χρήστη να επιλέξει να αποσταλούν δεδοµένα σε µια σειρά από διαφορετικά σηµεία, και µέσω διαφόρων οδών, δεν συµπεριλαµβάνεται στον ορισµό της µισθωµένης γραµµής ιαφανής µετάδοση Η Οδηγία 92/44/ΕΚ αναφέρει ότι οι µισθωµένες γραµµές χαρακτηρίζονται από διαφανή χωρητικότητα µετάδοσης. Το ΓΕΡΗΕΤ, θεωρεί ότι η διαφανής µετάδοση διασφαλίζεται όταν η µετάδοση δεδοµένων γίνεται χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε δυνατότητα τροποποίησης της µορφής ή του περιεχοµένου των δεδοµένων Αποκλειστική χρήση (δηλ. «unmanaged services») Η Αιτιολογική Έκθεση της Σύστασης της Επιτροπής για τις Σχετικές Αγορές αναφέρεται στις µισθωµένες γραµµές ως «αποκλειστική» χωρητικότητα και συνδέσεις. Το ΓΕΡΗΕΤ, θεωρεί ότι η Επιτροπή αναφέρεται στην δυνατότητα να χρησιµοποιηθεί η χωρητικότητα από τον τελικό χρήστη όταν τη χρειάζεται και να είναι πάντοτε διαθέσιµη µόνο για δική του χρήση. Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66

19 3.5.4 Συµµετρική µετάδοση Η συµµετρική µετάδοση εξυπακούει ότι ο ρυθµός των δεδοµένων που µεταφέρονται µέσω του κυκλώµατος είναι ο ίδιος και στα δύο άκρα. ηλαδή, µία µισθωµένη γραµµή 2Mbits είναι συµµετρική για το λόγο ότι ο χρήστης µπορεί να στέλνει και να λαµβάνει πληροφορίες µε τον ίδιο αυτό ρυθµό. 3.6 Υπηρεσίες Μετάδοσης εδοµένων και Μισθωµένες Γραµµές Συµµετρική χωρητικότητα σηµείου-προς-σηµείο µπορεί να προσφερθεί όχι µόνο µέσω µισθωµένων γραµµών, αλλά και µέσω υπηρεσιών υπό διαχείριση (managed services) που παρέχονται από εναλλακτικές πλατφόρµες. Οι υπηρεσίες αυτές, µπορεί µεν να µην στηρίζονται αναγκαστικά σε αποκλειστική πρόσβαση (dedicated access) δηλ. ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των µισθωµένων γραµµών, αλλά µπορούν κάλλιστα να προσφέρουν λειτουργικότητα υπηρεσιών ανάλογη ή και πανοµοιότυπη µε εκείνες µιας παραδοσιακής µισθωµένης γραµµής. Σε αυτή την ενότητα το ΓΕΡΗΕΤ θα εξετάσει κατά πόσον τα λειτουργικά χαρακτηριστικά αυτών των υπηρεσιών µετάδοσης δεδοµένων, οι οποίες παρέχονται στην Κυπριακή αγορά, ταυτίζονται πλήρως µε αυτά των µισθωµένων γραµµών ώστε να θεωρηθούν υποκατάστατα προϊόντα IP (Internet Protocol) VPN (Virtual Private Network) Ιδιωτικό Νοητό ίκτυο Η υπηρεσία των ιδιωτικών νοητών δικτύων (VPN) η οποία βασίζεται στο πρωτόκολλο διαδικτύου επιτρέπει στον τελικό χρήστη να διασυνδέει τα διάφορα τµήµατα της εταιρείας/ οργανισµού του τα οποία είναι γεωγραφικά αποµακρυσµένα χρησιµοποιώντας κοινή τηλεπικοινωνιακή υποδοµή, διατηρώντας ταυτόχρονα την ιδιωτική χρήση και ασφάλεια ενός ενιαίου ιδιωτικού δικτύου. Η υπηρεσία αυτή βάσει των λειτουργικών της χαρακτηριστικών και εφόσον χρησιµοποιείται για από άκρη σε άκρη σύνδεση µπορεί να θεωρηθεί ως λειτουργικό υποκατάστατο της µισθωµένης γραµµής µεγάλης χωρητικότητας, δηλαδή πέραν των 2 Μbits. Το ΓΕΡΗΕΤ καταλήγει στο συµπέρασµα ότι η υπηρεσία IP VPN διαθέτει τα λειτουργικά χαρακτηριστικά της µισθωµένης γραµµής, άρα είναι λειτουργικό υποκατάστατο της µισθωµένης γραµµής µεγάλης χωρητικότητας ATM (Asynchronous Transfer Mode) / CBR PVC - VPN (Virtual Private Network) Σε αυτή την περίπτωση, η υπηρεσία ιδιωτικού νοητού δικτύου προσφέρεται µέσω τεχνολογίας ΑΤΜ/ CBR - VPN µε µεταφορά δεδοµένων σταθερού ρυθµού και η οποία χαρακτηρίζεται από κατάτµηση δεδοµένων σε πακέτα και µε την χρήση ασύγχρονης αποστολής επιτυγχάνεται µετάδοση σε ψηλές ταχύτητες π.χ. 622 Mbits. Η λειτουργία µετάδοσης µέσω της τεχνολογίας ΑΤΜ δεν περιλαµβάνει µεταγωγή που ελέγχεται από τον τελικό χρήστη. Η υπηρεσία που παρέχεται στον χρήστη είναι πάντοτε διαθέσιµη για την αποκλειστική του χρήση. Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66

20 Επιπρόσθετα, την χαρακτηρίζει η διαφανής µετάδοση, για το λόγο ότι βασίζεται σε ψηφιακή τεχνολογία η οποία δεν επιτρέπει οποιαδήποτε αλλοίωση της µεταδιδόµενης πληροφορίας. Με βάση τα πιο πάνω το ΓΕΡΗΕΤ καταλήγει στο συµπέρασµα ότι η υπηρεσία ΑΤΜ/ CBP - VPN διαθέτει τα χαρακτηριστικά της µισθωµένης γραµµής µεγάλης χωρητικότητας άρα είναι λειτουργικό υποκατάστατο της παραδοσιακής µισθωµένης γραµµής µεγάλης χωρητικότητας Frame Relay VPN Οι υπηρεσίες που υποστηρίζονται από την τεχνολογία µετάδοσης Frame Relay VPN δεν περιλαµβάνουν τα λειτουργικά χαρακτηριστικά της µισθωµένης γραµµής κυρίως για το λόγο ότι µε τη χρήση αυτής της τεχνολογίας δεν εξασφαλίζεται η µη χρήση µεταγωγής ελεγχόµενης από το χρήστη καθώς και η συµµετρικότητα στη µετάδοση των δεδοµένων. Το ΓΕΡΗΕΤ καταλήγει στο συµπέρασµα ότι η υπηρεσία Frame Relay VPN δεν διαθέτει τα χαρακτηριστικά της µισθωµένης γραµµής άρα δεν είναι λειτουργικό υποκατάστατο της µισθωµένης γραµµής Υπηρεσίες µετάδοσης δεδοµένων µέσω πρωτοκόλλου Ethernet Η υπηρεσία αυτή χρησιµοποιείται κυρίως για τη µετάδοση δεδοµένων µεταξύ αποµακρυσµένων γεωγραφικά δικτύων βάσει πρωτοκόλλου Ethernet. Η συγκεκριµένη υπηρεσία χρησιµοποιείται κυρίως για µεταφορά δεδοµένων και αφορά ρυθµούς µετάδοσης > 2 Mbits. Το ΓΕΡΗΕΤ καταλήγει στο συµπέρασµα ότι η υπηρεσία Ethernet διαθέτει τα λειτουργικά χαρακτηριστικά της µισθωµένης γραµµής µεγάλης χωρητικότητας, άρα είναι λειτουργικό υποκατάστατο της µισθωµένης γραµµής Συµπέρασµα Ο ακόλουθος πίνακας παρουσιάζει τα συµπεράσµατα του ΓΕΡΗΕΤ αναφορικά µε τις υπηρεσίες µετάδοσης δεδοµένων: Υπηρεσία Μετάδοσης Λειτουργικά Χαρακτηριστικά Πλήρως εδοµένων Ισοδύναµα µε αυτά των Μισθωµένων Γραµµών IP VPN Ναι (Μόνο µε µισθωµένες γραµµές µεγάλης χωρητικότητας) από άκρη σε άκρη σύνδεση ATM VPN Ναι (Μόνο µε µισθωµένες γραµµές µεγάλης χωρητικότητας) Frame Relay Όχι Ethernet Ναι (Μόνο µε µισθωµένες γραµµές µεγάλης χωρητικότητας) Αρ. Εγγράφου ΓΕΡΗΕΤ ΑΑ7/EK/ /66