ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. ΓΔΝΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ Αξρή ζρεδηαζκνύ θαη Οκάδα κειέηεο ΚΟΠΙΜΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΣΟΥΟΙ ΣΟΤ ΠΔΠ ΥΧΡΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ ΘΗ...

Transcript

1 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. ΓΔΝΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ Αξρή ζρεδηαζκνύ θαη Οκάδα κειέηεο ΚΟΠΙΜΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΣΟΥΟΙ ΣΟΤ ΠΔΠ ΥΧΡΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ ΘΗ θνπόο ηεο ηξαηεγηθήο Πεξηβαιινληηθήο Δθηίκεζεο (ΠΔ) θνπηκόηεηα ηνπ λένπ Πεξηθεξεηαθνύ Δπηρεηξεζηαθνύ Πξνγξάκκαηνο ΥΔ ΘΗ ηόρνη ηνπ ΠΔΠ ΥΔ ΘΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΟΤ ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ Γεσγξαθηθό πεδίν εθαξκνγήο Άμνλεο Πξνηεξαηόηεηαο ηνπ ΠΔΠ Γξάζεηο πνπ ελδερνκέλσο ζα πξνθύςνπλ από ηελ εθαξκνγή ηνπ ΠΔΠ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΔ ΓΤΝΑΣΟΣΗΣΔ ύγθξηζε ησλ Δλαιιαθηηθώλ δπλαηνηήησλ θαη επηινγή ηεο θαηαιιειόηεξεο ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΗ ΤΦΙΣΑΜΔΝΗ ΚΑΣΑΣΑΗ ΣΟΤ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ Τθηζηάκελε θαηάζηαζε Γεκνγξαθηθά δεδνκέλα Γνκή ηεο νηθνλνκίαο Τπνδνκέο θαη ππεξεζίεο κεηαθνξώλ Σν ππνζύζηεκα νδηθώλ κεηαθνξώλ Σν ππνζύζηεκα ζηδεξνδξνκηθώλ κεηαθνξώλ Σα ππνζπζηήκαηα ησλ αεξνπνξηθώλ θαη ζαιάζζησλ κεηαθνξώλ Δλέξγεηα Πεξηβάιινλ Φπζηθό πεξηβάιινλ Αέξηα ξύπαλζε Ύδξεπζε θαη πδαηηθνί πόξνη Γηαρείξηζε πγξώλ απνβιήησλ Γηαρείξηζε απνξξηκκάησλ Πνιηηηζκόο Κνηλσληθέο ππνδνκέο θαη ππεξεζίεο, Κνηλσληθή ζπλνρή Γηνηθεηηθή ηθαλόηεηα ηεο Γεκόζηαο Γηνίθεζεο Υσξηθή ζπλεξγαζία Πεξηθεξεηαθή αλάιπζε-αληζόηεηεο Υσξηθή δηάξζξσζε ηεο Υσξηθήο Δλόηεηαο θαη ησλ επηκέξνπο Πεξηθεξεηώλ Αζηηθέο πεξηνρέο

2 Οξεηλέο πεξηνρέο Νεζηώηηθεο πεξηνρέο Παξάθηηνο ρώξνο Αγξνηηθέο πεξηνρέο Σάζεηο εμέιημεο Πεξηβαιινληηθά ραξαθηεξηζηηθά πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα θαη επηξξνή από ηελ εθαξκνγή ηνπ ΠΔΠ ΔΚΣΙΜΗΗ, ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΚΑΙ ΑΝΣΙΜΔΣΧΠΙΗ ΣΧΝ ΔΠΙΠΣΧΔΧΝ ΣΟΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΠΟ ΣΗΝ ΤΛΟΠΟΙΗΗ ΣΟΤ ΠΔΠ Δθηίκεζε θαη αμηνιόγεζε ησλ επηπηώζεσλ Αληηκεηώπηζε ησλ επηπηώζεσλ ΣΟΙΥΔΙΑ ΚΑΝΟΝΙΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Πξνηεηλόκελν ζύζηεκα παξαθνινύζεζεο Βηνπνηθηιόηεηα Υισξίδα, Παλίδα Ύδαηα Αηκόζθαηξα Κιηκαηηθνί παξάγνληεο Πιεζπζκόο θαη Αλζξώπηλε Τγεία Τιηθά πεξηνπζηαθά ζηνηρεία Έδαθνο Πνιηηηζηηθή Κιεξνλνκηά Σνπίν ΒΑΙΚΔ ΜΔΛΔΣΔ ΚΑΙ ΔΡΔΤΝΔ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ

3 ΚΔΦΑΛΑΙΟ Α : ΜΗ ΣΔΥΝΙΚΗ ΠΔΡΙΛΗΦΗ 1. ΓΔΝΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ 1.1 Αξρή ζρεδηαζκνύ θαη Οκάδα κειέηεο Χο «απσή ζσεδιαζμού» λνείηαη ε δεκφζηα αξρή ε νπνία πξνβαίλεη ζηελ εθπφλεζε ζρεδίνπ ή πξνγξάκκαηνο. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε ε αξρή ζρεδηαζκνχ είλαη νη Δηδηθέο Τπεξεζίεο Γηαρείξηζεο ηνπ ΠΔΠ Θεζζαιίαο, ηεξεάο Διιάδαο θαη Ηπείξνπ αληίζηνηρα, νη νπνίεο κε ηηο Οκάδεο ρεδηαζκνχ (ΟΠ) έρνπλ ηελ επζχλε γηα ηελ θαηάξηηζε ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ ηνπο Πξνγξακκάησλ. Η Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο, ε νπνία εδξεχεη ζηε Λάξηζα, νδφο σθξάηνπο 111, Σ. Κ , έρεη ηνλ πληνληζηηθφ ξφιν γηα ηε Υσξηθή Δλφηεηα Θεζζαιίαο, ηεξεάο Διιάδαο θαη Ηπείξνπ, θαζψο θαη ηελ επζχλε γηα ηελ ππνβνιή ηνπ θνηλνχ ΠΔΠ θαη ηεο ΜΠΔ. Η εθπφλεζε ηεο «ηξαηεγηθήο Μειέηεο Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ (ΜΠΔ) ηνπ ΠΔΠ Υσξηθήο Δλόηεηαο Θεζζαιίαο, ηεξεάο Διιάδαο θαη Ηπείξνπ, Πξνγξακκαηηθήο πεξηόδνπ » αλαηέζεθε κε απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέσο ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο θ. Φψηηνπ Γθνχπα, κε αξ. πξση / ζηελ P.S.G. Πεξηβαιινληηθή Γεσ-Δξεπλεηηθή Δ.Π.Δ. κε έδξα ηελ Αζήλα, νδφο Γεκεηξαθνπνχινπ 13, Σει , Fax Σελ σο άλσ Δηαηξεία εθπξνζσπεί ε Γξ. Πελειφπε ηαπξάθε ε νπνία θαηέρεη κειεηεηηθφ πηπρίν ΓΔΜ Γ Σάμεο ζηελ θαηεγνξία 27 θαη ε νπνία είρε ηε γεληθή επζχλε γηα ηνλ ζπληνληζκφ ηεο Οκάδαο κειέηεο Θεζζαιίαο, θαζψο θαη ηελ ηειηθή επζχλε γηα ηε ζχληαμε ηνπ παξφληνο θεηκέλνπ πνπ αθνξά ζηελ εληαία ΜΠΔ. Σελ επζχλε θαη ηνλ ζπληνληζκφ γηα ηελ νκάδα κειέηεο ηεξεάο Διιάδαο είραλ νη Γξ. Νηαιήο Γεκήηξηνο, Βηνιφγνο, Δπηκειεηήο ζηνλ Σνκέα Οηθνινγίαο ηνπ Παλ/κηνπ Αζελψλ Δπηζηεκνληθφο χκβνπινο ΜΠΔ θαη Γηαθνπιάθεο Νηθφιανο, Υεκηθφο Μεραληθφο ΔΜΠ, MSc, Πηπρίν Γ ηάμεο ζηηο θαηεγνξίεο 27 (Πεξηβαιινληηθέο κειέηεο) θαη 18 (Υεκηθνηερληθέο κειέηεο) θαη γηα ηελ νκάδα κειέηεο Ηπείξνπ ν Οηθνλνκίδεο Γεκήηξηνο, Υεκηθφο Μεραληθφο, θάηνρνο κειεηεηηθνχ πηπρίνπ θαηεγνξίαο 27, Γ Σάμεο. 2. ΚΟΠΙΜΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΣΟΥΟΙ ΣΟΤ ΠΔΠ ΥΧΡΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ ΘΗ 2.1 θνπόο ηεο ηξαηεγηθήο Πεξηβαιινληηθήο Δθηίκεζεο (ΠΔ) Η Οδεγία 2001/42/ΔΚ (ΔΔ, 2001) ζρεηηθά µε ηελ εθηίκεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ νξηζκέλσλ Πξνγξαµµάησλ θαη ρεδίσλ (Π..) ή Οδεγία γηα ηηο ηξαηεγηθέο Πεξηβαιινληηθέο Δθηηκήζεηο (ΠΔ) (ΔΔ, 2001), απνηειεί µία κνξθή δηαδηθαζίαο ΠΔ, απνθεχγεη ηελ αλαθνξά ζε πνιηηηθέο θαη έρεη αληηθεηκεληθό ζηόρν ηελ πξνώζεζε ηεο Αεηθόξνπ Αλάπηπμεο (ΑΑ) ή άιισο Bηώζηκεο Αλάπηπμεο (ΒΑ), µε ηελ πςεινύ επηπέδνπ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηελ ελζσκάησζε ησλ πεξηβαιινληηθώλ δεηεκάησλ ζηελ πξνεηνηκαζία θαη ζέζπηζε ζρεδίσλ θαη πξνγξαµµάησλ θαη ζπγθεθξηκέλα ζηελ πξνψζεζε ηνπ Αεηθνξηθνχ Υσξηθνχ ρεδηαζµνχ µέζα ζηνλ νπνίν πξνηίζεηαη λα ιεηηνπξγήζεη. Η δηαδηθαζία ΠΔ, ζχµθσλα µε ην θείµελν ηεο Οδεγίαο 2001/42/ΔΚ (Άξζξν 2β), πεξηιαµβάλεη ηηο παξαθάησ ζεµαηηθέο ελφηεηεο: 1. Δθπφλεζε ηξαηεγηθήο Μειέηεο Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ (ΜΠΔ), 2. Γηεμαγσγή δηαβνπιεχζεσλ, 3. πλεθηίµεζε ηεο πεξηβαιινληηθήο µειέηεο θαη ησλ απνηειεζµάησλ ησλ δηαβνπιεχζεσλ θαηά ηε ιήςε απνθάζεσλ, θαη 4. Παξνρή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά µε ηελ απφθαζε. ηα πιαίζηα εθαξκνγήο ηεο Οδεγίαο 2001/42/ΔΚ, ζηνλ Αλαπηπμηαθφ ρεδηαζκφ ηεο Υσξηθήο Δλφηεηαο Θεζζαιίαο, ηεξεάο Διιάδαο θαη Ηπείξνπ, ζπκπεξηειήθζε θαη ε δηαδηθαζία ηεο ηξαηεγηθήο Πεξηβαιινληηθήο Δθηίκεζεο, γηα ηε πεξίνδν , θαζψο θαη ε εθπφλεζε ηεο ηξαηεγηθήο Μειέηεο Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ (ΜΠΔ) Η ΜΠΔ απνηειεί θεληξηθφ ηµήµα ηεο δηαδηθαζίαο ΠΔ θαη αλαθέξεηαη ζηελ ηερληθή πιεπξά ηεο εθαξκνγήο ηεο, δεκνζηεχεηαη θαηά ην πέξαο απηήο θαη απνηειεί κία απφ ηηο δχν κνξθέο έγγξαθεο ηεθκεξίσζεο ηεο ΠΔ (ε δεχηεξε είλαη ε πλνπηηθή Γήισζε). 3

4 Η Πεξηβαιινληηθή Αμηνιφγεζε ηνπ ΠΔΠ, εθηεινχκελε ζε ηξαηεγηθφ επίπεδν, επηβάιιεη ηελ νιηζηηθή αληηκεηώπηζε ηνπ πεξηβάιινληνο θνπηκόηεηα ηνπ λένπ Πεξηθεξεηαθνύ Δπηρεηξεζηαθνύ Πξνγξάκκαηνο ΥΔ ΘΗ Απφ ηε ιεπηνκεξή δηεξεχλεζε ησλ δηαξζξσηηθψλ αλαπηπμηαθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο Υσξηθήο Δλφηεηαο Θεζζαιίαο, ηεξεάο Διιάδαο θαη Ηπείξνπ, ζε ηνκεαθφ/ζεκαηηθφ, αιιά θαη ρσξηθφ/ηνπηθφ επίπεδν, ε νπνία έγηλε θαηά ηε ζχληαμε ηνπ ρεδίνπ ΠΔΠ γηα ηελ πεξίνδν , δηαπηζηψζεθαλ ζνβαξέο αδπλακίεο (αξλεηηθά αλαπηπμηαθά ραξαθηεξηζηηθά) αιιά θαη ζεκαληηθά ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα ηα νπνία δελ έρνπλ αμηνπνηεζεί. Οι αδςναμίερ αςηέρ και ηα αναξιοποίηηα πλεονεκηήμαηα, ηεκμηπιώνοςν ηη ζκοπιμόηηηα επαναπποζέγγιζηρ ηηρ αναπηςξιακήρ ζηπαηηγικήρ ηηρ ΦΕ ΘΣΗ ζην πιαίζην ηεο Πνιηηηθήο πλνρήο (ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο), θαζψο θαη ηεο Πεξηβαιινληηθήο χγθιηζεο κε ηνπο επξσπαίνπο εηαίξνπο κε ζηφρν ηε Βηψζηκε Αλάπηπμε. Α) Σα ηζρπξά ζεκεία ηα νπνία ζα πξέπεη λα αμηνπνηεζνχλ είλαη: 1. Ο απμεηηθφο ξπζκφο ηνπ ΑΔΠθθ, ζην ζχλνιν ηεο ΥΔ ΘΗ 2. Η δηέιεπζε ππνδνκψλ κεηαθνξάο ελέξγεηαο αιιά θαη ππνδνκψλ ειεθηξνπαξαγσγήο 3. Η ζπκκεηνρή ησλ ΑΠΔ ζηελ ειεθηξνπαξαγσγή είλαη ρακειή, αιιά ππάξρεη πνιχ ζεκαληηθφ αμηνπνηήζηκν αηνιηθφ θαη πδαηηθφ δπλακηθφ ζηελ πεξηνρή εθαξκνγήο ηνπ πξνγξάκκαηνο 4. Τπάξρνπλ νξηζκέλεο κεγάιεο κνλάδεο ζηε κεηαπνίεζε, κε απμαλφκελε παξνπζία, απφ ηελ Ήπεηξν (πνιχ κηθξή παξνπζία) πξνο ηε Θεζζαιία (κέζε παξνπζία) θαη πξνο ηε ηεξεά Διιάδα (ζεκαληηθή παξνπζία) 5. Ο ηνπξηζηηθφο ηνκέαο είλαη ζρεηηθά αλαπηπγκέλνο, ηδίσο ζηα λεζηά θαη νξηζκέλεο νξεηλέο πεξηνρέο 6. Η εμφξπμε έρεη ηζρπξή παξνπζία θαη ζεηηθέο πξννπηηθέο ζε ηκήκα ηεο ΥΔ (θπξίσο πεξηνρέο ηεο ηεξεάο Διιάδαο) 7. Σα Βαιθάληα, ηδίσο γηα ην ηκήκα ηεο ΥΔ πνπ είλαη εγγχηεξα (θπξίσο Ηπεηξνο) απνηειεί δπλεηηθή ελδνρψξα. Σαπηφρξνλα, σζηφζν, ελέρεη θαη νξηζκέλνπο θηλδχλνπο (γεσπνιηηηθή αζηάζεηα, αληαγσληζκφο γηα παξαδνζηαθνχο θιάδνπο) 8. Η θεληξηθή ζέζε ηεο ΥΔ ΘΗ κπνξεί λα αμηνπνηεζεί (πεξαηηέξσ) πνιιαπιά, σο θφκβνο δηθηχσλ αιιά θαη κέζσ ηεο επαθήο κε κείδνλεο άμνλεο θαη πφινπο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο 9. Σν επίπεδν εθπαίδεπζεο (ηδίσο κέρξη ηε κέζε βαζκίδα) είλαη ζρεηηθά ηθαλνπνηεηηθφ 10. Οη θηεξηαθέο ππνδνκέο ηεο εθπαίδεπζεο α' θαη β' βαζκίδαο είλαη ζρεηηθά ηθαλνπνηεηηθέο 11. Οη θπζηθνί πφξνη είλαη πινχζην ζην ζχλνιν ζρεδφλ ηεο ΥΔ (κε γεσγξαθηθή δηαθνξνπνίεζε φζνλ αθνξά ηνλ αλά πεξηνρή ραξαθηήξα ηνπο) 12. Η πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά είλαη πινχζηα, κε δηαθνξνπνηήζεηο, ζην ζχλνιν ζρεδφλ ηεο ΥΔ. Χο πξνο ην επίπεδν πξνζηαζίαο αιιά θαη αμηνπνίεζήο ηεο σο ηνπξηζηηθνχ πφξνπ, ππάξρνπλ επηηεχγκαηα αιιά φρη ζε βαζκφ επαξθψο ηθαλνπνηεηηθφ, ελψ ππάξρνπλ αθφκα ζεκαληηθά πεξηζψξηα ζεηηθψλ δξάζεσλ Β) Σα αδύλαηα ζεκεία γηα ηα νπνία απαηηείηαη παξέκβαζε, ζηα πιαίζηα ηνπ αλαπηπμηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ ηεο ΥΔ ΘΗ γηα ηελ πεξίνδν , θαηαγξάθνληαη σο εμήο: 1. Σν επίπεδν ηνπ ΑΔΠθθ παξακέλεη ρακειφ, κε εμαίξεζε ηε ηεξεά Διιάδα αλ θαη ζηελ πεξίπησζε απηή, ην επίζεκν κέγεζνο δελ αληηζηνηρεί πιήξσο ζηελ πξαγκαηηθφηεηα 2. Αλ θαη ππάξρνπλ πεξηπηψζεηο κεγάισλ εμσζηξεθψλ επηρεηξήζεσλ, ζηελ πιεηνλφηεηά ηνπο παξαηεξείηαη κεησκέλε εμσζηξέθεηα 3. Οη ΜΜΔ εκθαλίδνπλ γεληθά πνιχ ρακειή εμσζηξέθεηα 4. Η δηεζλήο αληαγσληζηηθφηεηα, κε νξηζκέλεο εμαηξέζεηο (ηνπξηζκφο, κηθξά ηκήκαηα ησλ άιισλ ηνκέσλ), είλαη ζαθψο κεησκέλε. Τπάξρνπλ νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο (ηδίσο ζε πεξηνρέο ζε εγγχηεηα κε ηελ Αηηηθή πνπ ππάξρεη ζρεηηθή πςειή εζσηεξηθή αληαγσληζηηθφηεηα) 5. Οη ηνκείο θαη ηα πξντφληα ηερλνινγηθήο έληαζεο ηείλνπλ λα έρνπλ γεληθά ζαθψο ρακειή παξνπζία, ζην ζχλνιν ηεο ΥΔ 4

5 6. Τπάξρνπλ γεληθεπκέλεο δηαξζξσηηθέο αδπλακίεο ηνπ θπξίαξρνπ ηνπξηζηηθνχ κνληέινπ (πνηφηεηα θαηαιπκάησλ θαη ππεξεζηψλ) 7. Η έιιεηςε εξεπλεηηθψλ ππνδνκψλ κε δηαθπκάλζεηο, αθνξά ζην ζχλνιν ηεο ΥΔ θαη απνηειεί ζνβαξφ εκπφδην ζε κηα ζηξαηεγηθή θαηλνηνκίαο 8. Τπάξρνπλ Ιδξχκαηα Αλψηαηεο Δθπαίδεπζεο, αλαγθαία γηα ηελ νηθνλνκία ηεο γλψζεο, αιιά κε δηαθνξεηηθή παξνπζία αλά πεξηθέξεηα (πνιχ ρακειή ζηε ηεξεά Διιάδα) 9. Η έιιεηςε επαξθνχο ζχλδεζεο ηεο έξεπλαο κε ηηο επηρεηξήζεηο απνηειεί γεληθεπκέλν θαη κείδνλ πξφβιεκα 10. Φεθηαθφ ράζκα παξαηεξείηαη ζην ζχλνιν ηεο ΥΔ 11. Τπάξρνπλ δηαξζξσηηθέο θπξίσο αδπλακίεο φζνλ αθνξά ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα 12. Οη ππεξεζίεο πξνο ηηο επηρεηξήζεηο, βαζηθή ζπληζηψζα ηεο "λέαο νηθνλνκίαο" θαη παξάγσλ αληαγσληζηηθφηεηαο, είλαη αλεπαξθψο αλαπηπγκέλεο 13. Σν έιιεηκκα επηρεηξεκαηηθψλ ππνδνκψλ θαη νξγαλσκέλσλ ππνδνρέσλ δξαζηεξηνηήησλ παξακέλεη πνιχ πςειφ, παξά νξηζκέλεο εμαηξέζεηο 14. Η κεγάιε απφζηαζε απφ ην επίθεληξν ηεο επξσπατθήο αλάπηπμεο δεκηνπξγεί ζνβαξά πξνβιήκαηα ιφγσ κεησκέλεο πξνζπειαζηκφηεηαο 15. Η γεσγξαθηθή επαθή κε ηελ Αηηηθή απνηειεί, ηαπηφρξνλα, εζηία ππαξθηψλ παξελεξγεηψλ αιιά θαη πεγή ππαξθηψλ θαη δπλεηηθψλ πιενλεθηεκάησλ. Η κείσζε ησλ αξλεηηθψλ θαη ε κεγηζηνπνίεζε ησλ ζεηηθψλ, απαηηεί κηα ζπλεηδεηή ζηξαηεγηθή, θαζψο θαη δηαπεξηθεξεηαθφ ζπληνληζκφ 16. Η ΥΔ ΘΗ δηαζέηεη ζεκαληηθέο ππεξηνπηθέο νδηθέο ππνδνκέο. Χζηφζν, ππάξρνπλ αθφκα πνιχ ζεκαληηθέο αλάγθεο δηαπεξηθεξεηαθψλ νδψλ 17. Οη αλάγθεο ζηελ ελδνπεξηθεξεηαθή νδηθή ππνδνκή, παξά ηελ ππαξθηή πξφνδν, παξακέλνπλ ζεκαληηθέο θαη θαηά πεξηνρέο πςειέο 18. Οη ειιείςεηο ζην ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν πεξηιακβάλνπλ ην επίπεδν εμνπιηζκνχππεξεζηψλ θαη, γηα ηηο πην δπηηθέο δψλεο, ηελ έιιεηςε δηθηχνπ 19. Παξαηεξνχληαη ειιείκκαηα εμνπιηζκνχ ζην ιηκεληθφ ζχζηεκα (αιιά θαη πξννπηηθέο: Ηγνπκελίηζα, θαη ζε κηθξφηεξν βαζκφ Βφινο) 20. Η εγγχηεηα κεγάινπ κέξνπο ηεο ΥΔ πξνο ηελ Αζήλα (ή/θαη ηε Θεζζαινλίθε) πεξηνξίδεη ηα πεξηζψξηα κφληκσλ αεξνπνξηθψλ γξακκψλ, ελψ ππάξρνπλ θαη ειιείςεηο ζηα αεξνδξφκηα 21. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο είλαη γεληθεπκέλα πςειφ 22. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο ηείλεη λα είλαη αθφκα πςειφηεξν ζηηο εηδηθέο νκάδεο ηνπ πιεζπζκνχ (γπλαίθεο, λένπο) 23. Η δηα βίνπ εθπαίδεπζε παξνπζηάδεη αδπλακίεο νξγάλσζεο, ελψ ην πνζνζηφ ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ πνπ ηελ αμηνπνηεί είλαη πεξηνξηζκέλν 24. Τπάξρνπλ ζε νξηζκέλεο πεξηνρέο πξνβιήκαηα θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ 25. Τπάξρνπλ ειιείςεηο ζε πξνρσξεκέλεο ππνδνκέο (Η/Τ, εξγαζηήξηα, βηβιηνζήθεο) ζηελ εθπαίδεπζε α' θαη β' βαζκίδαο, θαη γεληθφηεξεο ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε 26. Σα πξνβιήκαηα κεησκέλεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο δηνίθεζεο θαη απηνδηνίθεζεο (πνπ ζπλδένληαη κε ειιείςεηο ππνδνκψλ, νξγάλσζεο θαη ηερλνγλσζίαο θαη αλεπάξθεηεο ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ) νδεγνχλ ζε κεησκέλε απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ ελψ επεξεάδνπλ αξλεηηθά θαη ηηο επελδχζεηο 27. Η ΥΔ ΘΗ αληηκεησπίδεη ζεκαληηθά πξνβιήκαηα γεσγξαθηθήο ζπλνρήο, πνπ δπζθνιεχνπλ ην κεηαζρεκαηηζκφ ηεο ζε εληαίν νηθνλνκηθφ θαη ιεηηνπξγηθφ ρψξν. Παξάιιεια, φρη πνιχ έληνλεο, ζπλήζσο,αιιά ππαξθηέο είλαη νη αληζφηεηεο ζην εζσηεξηθφ ησλ πεξηθεξεηψλ 28. ηηο νξεηλέο πεξηνρέο παξαηεξνχληαη εηδηθά πξνβιήκαηα, ζπλδεφκελα κε ηελ πξνζπειαζηκφηεηα, ηηο ππνδνκέο θαη ηελ πνηφηεηα δσήο, θαζψο θαη ηελ έιιεηςε ζπγθξηηηθψλ πιενλεθηεκάησλ γηα νξηζκέλεο δξαζηεξηφηεηεο (αιιά φρη γηα φιεο) 29. Οη λεζηψηηθέο πεξηνρέο αληηκεησπίδνπλ δπζθνιίεο ζπλπθαζκέλεο κε ην λεζηψηηθν ραξαθηήξα (αιιά δελ ραξαθηεξίδνληαη απφ ζπγθξηηηθά ηδηαίηεξα ρακειφ επίπεδν αλάπηπμεο, ελψ εηδηθή πεξίπησζε απνηειεί ε Δχβνηα) 30. Παξαηεξνχληαη ειιείκκαηα ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο θνηλσληθνχ εμνπιηζκνχ (πγεία, θνηλσληθή αιιειεγγχε) 31. ηε δηαρείξηζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ηελ πξνζηαζία ηεο θχζεο ππάξρνπλ ζεκαληηθέο ειιείςεηο θαη αδπλακίεο. Η δηαηψληζε ησλ πθηζηάκελσλ πξνβιεκάησλ 5

6 πξνζηαζίαο ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη νηθνζπζηεκάησλ, ζα νδεγήζεη ζε πεξαηηέξσ κε αληηζηξεπηή ππνβάζκηζή ηνπο, αιιά θαη ζε δπζθνιίεο ζεζκηθνχ ραξαθηήξα ιφγσ πθηζηάκελσλ αληίζηνηρσλ δεζκεχζεσλ (ρξεκαηνδνηήζεηο, ρσξνζέηεζεο επελδχζεσλ) 32. Η δηαρείξηζε ησλ ζηεξεψλ απνξξηκκάησλ ραξαθηεξίδεηαη απφ ειιείςεηο θιαζηθψλ ππνδνκψλ (ΥΤΣΑ) θαη κεγαιχηεξεο αδπλακίεο φζνλ αθνξά ηε ζπλνιηθή νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε. Τπάξρεη επίζεο κεγάινο αξηζκφο ΥΑΓΑ νη νπνίνη απαηηείηαη λα απνθαηαζηαζνχλ 33. Παξά ηελ πξφνδν, ππάξρνπλ αθφκα αδπλακίεο ζηε δηαρείξηζε ησλ πγξψλ απνβιήησλ. Τπάξρνπλ ειιείςεηο ζε ΔΔΛ, ελψ παξαηεξνχληαη θαη πξνβιήκαηα ιεηηνπξγίαο πθηζηακέλσλ ηα νπνία ρξήδνπλ άκεζεο αληηκεηψπηζεο, ιφγσ θαη ηεο χπαξμεο λνκηθψλ δεζκεχζεσλ 34. Σα πξνβιήκαηα ηνπ νηθηζηηθνχ ρψξνπ είλαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθά θαη αθνξνχλ ζε: πνιχ ρακειφ πνζνζηφ πξαζίλνπ, πξνβιεκαηηθή δηαρείξηζε ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ, ζηάζκεπζε, θπθινθνξία, ερνξξχπαλζε, αέξηα ξχπαλζε, αηζζεηηθέο αδπλακίεο. Σα πξνβιήκαηα απηά ζπλαληψληαη, αλαινγηθά, ζε φιεο ηηο βαζκίδεο ηνπ νηθηζηηθνχ δηθηχνπ θαη έρνπλ αξλεηηθέο ζπλέπεηεο ζηελ πνηφηεηα δσήο, αιιά θαη απμαλφκελα ππνλνκεχνπλ ηελ άζθεζε, απφ ηηο πφιεηο, ηνπ αλαπηπμηαθνχ ηνπο ξφινπ 35. Τπάξρνπλ νξηζκέλεο κεγάιεο πφιεηο πνπ κπνξνχλ λα εμειηρζνχλ ζε πφινπο αλάπηπμεο, αιιά ην ζχζηεκα ησλ κεγάισλ πφιεσλ ηεο Πεξηνρήο ΥΔ ΘΗ δελ θαιχπηεη νκνηνγελψο ην ρψξν ηεο. Η έιιεηςε κεγάισλ πφιεσλ ζε ηκήκαηά ηεο απνηειεί ζπγθξηηηθφ κεηνλέθηεκα γηα απηά, δεδνκέλνπ ηνπ θεληξηθνχ ξφινπ ησλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ ζηε ζχγρξνλε δηεζλνπνηεκέλε θαη θαηλνηνκηθή νηθνλνκία 36. Η δηάξζξσζε ηνπ νηθηζηηθνχ δηθηχνπ παξνπζηάδεη αδπλακίεο (ειιηπήο δηθηχσζε, φρη πάληα αλαπηπγκέλε εηαηξηθή ζρέζε πφιεο-ππαίζξνπ), ππάξρνπλ σζηφζν ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο δπλαηφηεηεο δηθηχσζεο 37. ην πεδίν ησλ ρξήζεσλ γεο, παξαηεξνχληαη ζπρλά ζπγθξνχζεηο, θαηά ηφπνπο κε ηάζε ελίζρπζεο, θαη παξάιιεια κε ζεκαληηθέο αδπλακίεο ηνπ ζρεδηαζκνχ 38. Η ελζσκάησζε ηεο αεηθνξίαο ζην κνληέιν αλάπηπμεο φισλ ησλ ηνκέσλ θαη ζηηο δηάθνξεο θαηεγνξίεο ζρεδηαζκνχ, παξακέλεη αζζελήο. Η αιιαγή απηήο ηεο θαηάζηαζεο, απνηειεί θαζνξηζηηθή πξνυπφζεζε ηεο καθξνρξφληαο νηθνλνκηθήο θαη πεξηβαιινληηθήο βησζηκφηεηαο. Βξαρππξφζεζκα, κπνξεί λα νδεγήζεη ζε λέεο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζέζεηο εξγαζίαο, αιιά επίζεο λα πξνθαιέζεη ζεκαληηθέο πηέζεηο, ζε δξαζηεξηφηεηεο πνπ παξαδνζηαθά βαζίζηεθαλ ζηελ εμσηεξίθεπζε ηνπ πεξηβαιινληηθνχ θφζηνπο ηνπο 39. Παξά θάπνηα πξφζθαηε βειηίσζε (ζεζκνζέηεζε Πεξηθεξεηαθψλ Πιαηζίσλ Υσξνηαμηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο) ν ρσξνηαμηθφο ζρεδηαζκφο παξακέλεη ειιηπήο, θαη κε απνηειεζκαηηθφο 40. Ο πνιενδνκηθφο ζρεδηαζκφο παξνπζηάδεη ζνβαξέο αδπλακίεο (ειιείςεηο ζρεδίσλ, κεγάιεο θαζπζηεξήζεηο, ρακειή απνηειεζκαηηθφηεηα) Ωρ εκ ηούηος, για να μποπέζει η ςπό εξέηαζη Φυπική Ενόηηηα ΘΣΗ να πεπάζει ζε ηποσιά ανάπηςξηρ με θεηικά αποηελέζμαηα ζηην οικονομία ηηρ και ηο βιοηικό επίπεδο ηυν καηοίκυν ηηρ, απαιηείηαι η διεύπςνζη ηηρ παπαγυγικήρ ηηρ βάζηρ ζηο ζύνολό ηηρ, με ηην ενίζσςζη ηηρ ελκςζηικόηηηαρ και ηηρ εξυζηπέθειάρ ηηρ για ηην ανάδειξη και πποώθηζη κςπίυρ ςτηλήρ ποιόηηηαρ ηοςπιζηικών ςπηπεζιών και αγποηικών πποφόνηυν, ζε ζςνδςαζμό με ηην πποζηαζία ηος πεπιβάλλονηορ, ηην αξιοποίηζη ηηρ πολιηιζηικήρ κληπονομιάρ, και ηην εθαπμογή καινοηομιών. 2.3 ηόρνη ηνπ ΠΔΠ ΥΔ ΘΗ Ο Κεληξηθόο ηξαηεγηθόο ηόρνο ηεο Πεξηνρήο ΥΔ Θεζζαιίαο ηεξεάο Διιάδαο Ηπείξνπ, γηα ηελ πεξίνδν , αθνξά ζηελ: Δλίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο, ηεο ειθπζηηθφηεηαο θαη ηεο εμσζηξέθεηαο ηεο νηθνλνκίαο Βειηίσζε ηεο ρσξηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο Τηνζέηεζε αεηθνξηθψλ κεζφδσλ αλάπηπμεο παξαγσγηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη δηαρείξηζεο ηνπ θπζηθνχ θαη δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο 6

7 Ο ζηφρνο απηφο ζα επηηεπρζεί, κε ηελ δπλακηθή αμηνπνίεζε ησλ ζπγθξηηηθψλ πιενλεθηεκάησλ ηεο Πεξηνρήο ΥΔ ΘΗ, ζε έλα λέν πεξηβάιινλ φπνπ, δηαρξνληθά απμαλφκελν ξφιν, δηαδξακαηίδεη ε επέλδπζε ζηε γλψζε, ηελ πνηφηεηα, ηελ θαηλνηνκία θαη ηα δίθηπα. Η εμεηδίθεπζε ζε Δηδηθνύο Αλαπηπμηαθνύο ηόρνπο είλαη ην ακέζσο επφκελν βήκα. Σφζν ε δηαβνχιεπζε ζην επίπεδν ησλ ηξηψλ Πεξηθεξεηψλ, φζν θαη ε αλάιπζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο, ππνδειψλνπλ φηη θαη νη ηξεηο Πεξηθέξεηεο αληηκεησπίδνπλ πνιιά θνηλά πξνβιήκαηα πνπ επηηξέπνπλ ηε ζχλζεζε κηαο εληαίαο ζηξαηεγηθήο κε θνηλνχο ζηφρνπο γηα ην ζχλνιν ηεο Πεξηνρήο ΥΔ ΘΗ. Απηφ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη θαη νη ηξεηο Πεξηθέξεηεο αληηκεησπίδνπλ, ζε ζεκαληηθφ βαζκφ, ηα πξνβιήκαηα ηα νπνία ζπλζέηνπλ ελ πνιινίο ηελ εηθφλα ηεο αλαπηπμηαθήο πζηέξεζεο ηνπ Διιεληθνχ ρψξνπ, εθηφο ησλ κεηξνπνιηηηθψλ πεξηνρψλ. Καηά ηε δηακφξθσζε ησλ θνηλψλ αλαπηπμηαθψλ ζηφρσλ, ειήθζε ππ φςε φηη νη ζηφρνη ζα πξέπεη: λα είλαη ζπκβαηνί θαη λα απνξξένπλ απφ ην αλαπηπμηαθφ φξακα θαη ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο ηεο Πεξηνρήο ΥΔ ΘΗ, λα αληηκεησπίδνπλ επζέσο θαη κε ζπγθεθξηκέλν θαη νξαηφ ηξφπν ηηο ηεξαξρεκέλεο αλάγθεο ηεο Πεξηνρήο θαη λα είλαη ζπκβαηνί θαη λα ζπκβάιινπλ ζηελ πινπνίεζε ησλ εζληθψλ θαη Κνηλνηηθψλ πξνηεξαηνηήησλ ζηελ πεξηνρή επζχλεο ηνπ ΔΠ. Οη θνηλνί αλαπηπμηαθνί ζηόρνη είλαη νη εμήο νθηώ: 1. Βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο, ηεο εμσζηξέθεηαο, ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο θαηλνηνκηθήο ηθαλφηεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ. 2. Βειηίσζε ηεο πξνζπειαζηκφηεηαο κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο θαη αλαβάζκηζεο ππνδνκψλ θαη ελδν-πεξηθεξεηαθψλ θαη δηα-πεξηθεξεηαθψλ κεηαθνξηθψλ δηθηχσλ. 3. Αλάπηπμε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. 4. Αεηθνξηθή δηαρείξηζε ηνπ θπζηθνχ θαη δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο θαη ησλ θπζηθψλ πφξσλ. 5. Δλίζρπζε ηεο ελδνπεξηθεξεηαθήο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο 6. Δλίζρπζε ηεο δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο 7. Αμηνπνίεζε ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ηνπ πνιηηηζκνχ γηα ηε βηψζηκε αλάπηπμε 8. Δθζπγρξνληζκφο θαη αλαβάζκηζε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη πξνψζεζε ηεο ςεθηαθήο ζχγθιηζεο Οη ζηόρνη απηνί δηακνξθώλνπλ έλα επξύ θάζκα παξεκβάζεσλ νη νπνίεο είλαη θξίζηκεο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο επξύηεξεο πεξηνρήο. εκεηώλεηαη, όηι όλοι οι ειδικοί ζηόσοι βπίζκονηαι ζε ζσέζη αλληλεπίδπαζηρ και αλληλοζςμπλήπυζηρ και με άμεζο ή έμμεζο ηπόπο ζςνειζθέποςν ζηην ςλοποίηζη όλυν ηυν γενικών ζηόσυν και καη επέκηαζη ζηην πποώθηζη ηηρ αναπηςξιακήρ ζηπαηηγικήρ ηηρ ΦΕ ΘΣΗ. Σςνεπώρ, είναι εμθανήρ, ηόζο η εζυηεπική ζςνοσή μεηαξύ γενικών και ειδικών ζηόσυν, όζο και η ζςνέπγια μεηαξύ ηυν επί μέποςρ ειδικών ζηόσυν. Φπζηθά, ε θάζε κηα επηκέξνπο Πεξηθέξεηα είλαη δπλαηφλ λα δίλεη κεγαιχηεξε έκθαζε ζε θάπνηνπο απφ ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο, αλάινγα κε ηε δηάηαμε ησλ αδχλαησλ θαη ησλ ηζρπξψλ ζεκείσλ ηεο. Οη ζηφρνη ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ησλ σο άλσ Πεξηθεξεηψλ, νη νπνίεο ζπλζέηνπλ ηε ΥΔ ΘΗ, απνηεινχλ κέξνο ηεο ζπλνιηθήο αλαπηπμηαθήο ζηξαηεγηθήο ησλ θαη ζα επηηεπρζνχλ κε ηηο παξεκβάζεηο πνπ ζα πινπνηεζνχλ ζην πιαίζην ησλ Αμφλσλ Πξνηεξαηφηεηαο (12) νη νπνίνη αθνξνχλ ζε: Τπνδνκέο θαη ππεξεζίεο πξνζπειαζηκφηεηαο Αεηθφξνο αλάπηπμε θαη πνηφηεηα δσήο 7

8 Φεθηαθή ζχγθιηζε θαη επηρεηξεκαηηθφηεηα Σερληθή Τπνζηήξημε Δθαξκνγήο Κεληξηθφ ζηφρν, γηα ηε λέα πξνγξακκαηηθή πεξίνδν, απνηειεί ε «Πεξηβαιινληηθή ζύγθιηζε» ηεο Διιάδαο κε ηνπο επξσπαίνπο εηαίξνπο θαη ε πξνζαξκνγή ηεο ρψξαο ζην επξσπατθφ πεξηβαιινληηθφ θεθηεκέλν θαη ζηηο δηεζλείο πεξηβαιινληηθέο δεζκεχζεηο ηεο. Με δεδνκέλα ηα παξαπάλσ, θαηά ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ θαηάξηηζε ησλ πξνγξακκάησλ (ηνκεαθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ) ηεο ΥΔ ΘΖ, δίδεηαη πξνηεξαηφηεηα ζηνπο πεξηβαιινληηθνχο ηνκείο δξάζεο. Γηα ηνλ ιφγν απηφ, ν Πεξηθεξεηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο ηεο ελ ιφγσ πεξηνρήο, γηα ηελ ρξνληθή πεξίνδν , επηηειείηαη επί νηθνινγηθήο βάζεο θαη ππάξρεη ζπλάθεηα, ησλ ζηόρσλ πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνύ Πξνγξάκκαηόο ηεο, ζε δηεζλέο, επξσπατθό θαη εζληθό επίπεδν (ΔΠΑ, ΔΠΜ, ΚΚΓ, ΟΚΓ), κε απηνχο πνπ αθνξνχλ ζηελ αλαπηπμηαθή ζηξαηεγηθή ηνπ. 3. ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΟΤ ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ 3.1 Γεσγξαθηθό πεδίν εθαξκνγήο Σν γεσγξαθηθφ πεδίν εθαξκνγήο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ηεο Υσξηθήο Δλφηεηαο Θεζζαιίαο, ηεξεάο Διιάδαο θαη Ηπείξνπ, θαιχπηεη φιε ηελ έθηαζε ηεο ελ ιφγσ Πεξηνρήο. Η ζέζε ηεο Υσξηθήο Δλφηεηαο ΘΗ, ζηνλ επξχηεξν Διιεληθφ ρψξν είλαη επεηξσηηθή θαη γεσγξαθηθά θεληξηθή (θαηαιακβάλεη ην θεληξηθφ ΒΓ ΝΑ ηκήκα ηνπ επεηξσηηθνχ θνξκνχ ηεο Διιάδνο) (ρήκα 3-1). ρήκα 3-1: Γεσγξαθηθό πεδίν εθαξκνγήο ηνπ ΠΔΠ Απνηειείηαη απφ ηνπο εμήο 13 Ννκνύο: Καξδίηζαο, Λαξίζεο, Μαγλεζίαο θαη Σξηθάισλ πνπ αλήθνπλ ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο κε έδξα ηε Λάξηζα Άξηαο, Θεζπξσηίαο, Ισαλλίλσλ, Πξεβέδεο πνπ αλήθνπλ ζηελ Πεξηθέξεηα Ηπείξνπ κε έδξα ηα Ισάλληλα Βνησηίαο, Δπβνίαο, Δπξπηαλίαο, Φζηώηηδαο θαη Φσθίδαο πνπ αλήθνπλ ζηελ Πεξηθέξεηα ηεξεάο Διιάδαο κε έδξα ηε Λακία Η ελ ιφγσ ρσξηθή ελφηεηα θαηαιακβάλεη ζπλνιηθή έθηαζε km 2 ήηνη ην 29,3% ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ηεο ρψξαο. πλνξεχεη πξνο Βνξξά κε ηελ Αιβαλία θαη ηηο Πεξηθέξεηεο Γπηηθήο θαη Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, πξνο Νφην κε ηελ Πεξηθέξεηα Αηηηθήο θαη θαηαιήγεη ζηνλ Κνξηλζηαθφ θφιπν, Γπηηθά κε ηελ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο θαη βξέρεηαη απφ ην Ιφλην Πέιαγνο, ελψ Αλαηνιηθά βξέρεηαη απφ ην Αηγαίν Πέιαγνο. ηε γεσγξαθηθή έθηαζε ηεο Υσξηθήο Δλφηεηαο Θεζζαιίαο, Ηπείξνπ θαη ηεξεάο Διιάδαο έρεη θαηαγξαθεί, ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή πιεζπζκνχ ηεο ΔΤΔ, φηη ην 2001 ν ζπλνιηθφο πιεζπζκφο αλέξρεηαη ζε άηνκα, αληηπξνζσπεχνληαο ην 15,6% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζµνχ ηεο ρψξαο θαη ην 14,1% ησλ απαζρνινπκέλσλ. 3.2 Άμνλεο Πξνηεξαηόηεηαο ηνπ ΠΔΠ Οη ηξαηεγηθνί θαη Γεληθνί ηφρνη ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο, νη νπνίνη απνηεινχλ κέξνο ηεο ζπλνιηθήο αλαπηπμηαθήο ζηξαηεγηθήο ηεο ΥΔ ΘΗ, ζα επηηεπρζνχλ κε ηηο παξεκβάζεηο πνπ ζα πινπνηεζνχλ ζην πιαίζην ησλ Αμφλσλ Πξνηεξαηφηεηαο ηνπ λένπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηφο ηεο. 8

9 Η εθαξκνγή ηεο σο άλσ ζηξαηεγηθήο έρεη σο βαζηθφ πεξηνξηζκφ ηε δηαζεζηκφηεηα ησλ πφξσλ. Γηα ην ιφγν απηφ θαη ζηε βάζε ησλ φξσλ πνπ ζέηεη ν εζληθφο θαη επξσπατθφο πξνγξακκαηηζκφο, πξνζδηνξίδνληαη νη άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ηεο ΥΔ ΘΗ, νη θνξκνί παξέκβαζεο θαζψο θαη νη εμεηδηθεπκέλεο δξάζεηο. Tν ΔΠ ηεο ΥΔ ζα θαιχςεη ηνπο θάησζη θνξκνχο παξεκβάζεσλ: Κνηλσληθέο ππνδνκέο θαη ππεξεζίεο. Τγεία θαη θνηλσληθή αιιειεγγχε (ππνδνκέο λνζνθνκείσλ θαη δνκψλ θνηλσληθήο θξνληίδαο, εηδηθψλ κνλάδσλ, θέληξσλ πγείαο θαη αλνηθηήο θξνληίδαο, εμεηδηθεπκέλνο εμνπιηζκφο). Πνιηηηζκφο (ελίζρπζε ησλ βαζηθψλ πνιηηηζηηθψλ ππνδνκψλ, πξνζηαζία θαη αλάδεημε ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο). Έξγα πξνζπειαζηκφηεηαο θαη πεξηβάιινληνο ηνπηθήο θιίκαθαο. Πνιηηηθέο βηψζηκεο αζηηθήο αλάπηπμεο. Πνιηηηθέο ελίζρπζεο νξεηλψλ, κεηνλεθηηθψλ θαη λεζηψηηθσλ πεξηνρψλ. Γξάζεηο Αληαγσληζηηθφηεηαο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γξάζεηο Φεθηαθήο χγθιηζεο Οη άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο (12) ηνπ ΔΠ ηεο ΥΔ ΘΗ κε ηηο Καηεγνξίεο Παξέκβαζεο (Κνξκνί Παξέκβαζεο) έθαζηνπ θαη ζε ζρέζε κε ηνπο Δζληθνχο Πεξηβαιινληηθνχο ηφρνπο θαη ηνπο Γεληθνχο Αλαπηπμηαθνχο Άμνλεο, παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 3-1πνπ αθνινπζεί. 9

10 Πίλαθαο 3-1: Άμνλεο Πξνηεξαηόηεηαο ηνπ ΠΔΠ ηεο ΥΔ ΘΗ κε ηηο Καηεγνξίεο Παξέκβαζεο (Κνξκνί Παξέκβαζεο) έθαζηνπ, ζε ζρέζε κε ηνπο Δζληθνύο Πεξηβαιινληηθνύο ηόρνπο θαη ηνπο Γεληθνύο Αλαπηπμηαθνύο Άμνλεο ΑΞΟΝΔ ΠΡΟΣΔΡΑΙΟΣΗΣΑ ΚΟΡΜΟΙ ΠΑΡΔΜΒΑΔΧΝ ΓΔΝΙΚΟ ΑΝΑΠΣΤΞΙΑΚΟ ΣΟΥΟ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΟ ΣΟΥΟ 1. Τπνδνκέο θαη ππεξεζίεο πξνζπειαζηκφηεηαο Θεζζαιίαο 2. Τπνδνκέο θαη ππεξεζίεο πξνζπειαζηκφηεηαο ηεξεάο Διιάδαο 3. Τπνδνκέο θαη ππεξεζίεο πξνζπειαζηκφηεηαο Ηπείξνπ 1 Μεηαθνξηθέο ππνδνκέο 2 Τπεξεζίεο πξνζπειαζηκφηεηαο θαη γεληθνχ νηθνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο 1. Γηαζχλδεζε ηνπ κεηαθνξηθνχ θαη επηθνηλσληαθνχ δηθηχνπ ηεο Πεξηθέξεηαο κε ην αληίζηνηρν εζληθφ θαη επξσπατθφ 2. Γηακφξθσζε ιεηηνπξγηθνχ αζηηθνχ δηθηχνπ ηεο Πεξηθέξεηαο 3. Γηαζχλδεζε κε ηηο φκνξεο Πεξηθέξεηεο: 4. Γηαζθάιηζε ηνπ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ 1 Οινθιήξσζε ησλ ζπζηεκάησλ ζπγθνηλσλίαο θαη κεηαθνξψλ 2 Δλίζρπζε ησλ ζπζηεκάησλ ηειεπηθνηλσληψλ πξφζβαζε ζε επξπδσληθέο ππνδνκέο 3 Αλάπηπμε ελεξγεηαθψλ ππνδνκψλ Βειηίσζε πξνζπειαζηκφηεηαο ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ Αληηκεηψπηζε θιηκαηηθήο αιιαγήο Αληηκεηψπηζε ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο, βειηίσζε ηνπ αθνπζηηθνχ πεξηβάιινληνο Βειηίσζε ηεο νηθνινγηθήο πνηφηεηαο ηεο παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ Αζθάιεηα ηξνθίκσλ Πξνζηαζία, δηαρείξηζε θαη αλάδεημε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο 4. Αεηθφξνο αλάπηπμε θαη πνηφηεηα δσήο Θεζζαιίαο 5. Αεηθφξνο αλάπηπμε θαη πνηφηεηα δσήο ηεξεάο Διιάδαο 6. Αεηθφξνο αλάπηπμε θαη πνηφηεηα δσήο Ηπείξνπ 7. Φεθηαθή ζχγθιηζε θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα Θεζζαιίαο 8. Φεθηαθή ζχγθιηζε θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα ηεξεάο Διιάδαο 9. Φεθηαθή ζχγθιηζε θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα Ηπείξνπ 1 Πεξηβάιινλ 2 Πνιηηηζκφο -Σνπξηζκφο 3 Τγεία θαη θνηλσληθή αιιειεγγχε 4 Κνηλσληθέο ππνδνκέο θαη ππεξεζίεο πξνο ηνπο πνιίηεο 5 Υσξηθή ζπλνρή ζρέδηα αλάπηπμεο εηδηθψλ πεξηνρψλ 6. Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο θαη αχμεζε ηεο ειθπζηηθφηεηαο ησλ αζηηθψλ θέληξσλ 1. Έληαμε ηεο πεξηβαιινληηθήο επαηζζεζίαο ζε φιεο ηηο αλαπηπμηαθέο παξεκβάζεηο θαη κείσζε ηεο εμαξηψκελεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο απφ θαχζηκεο πεγέο ελέξγεηαο: 2. Αλαβάζκηζε θπζηθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ πφξσλ θαη αμηνπνίεζε «επθαηξηψλ» 3. Πξνγξάκκαηα έξγσλ πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο: 4. βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο θαη αχμεζε ηεο ειθπζηηθφηεηαο ησλ αζηηθψλ θέληξσλ 5. Οινθιήξσζε πιέγκαηνο παξνρήο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ: 6. Δλίζρπζε ησλ ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πνιίηεο θαη θαηαπνιέκεζε ηνπ ςεθηαθνχ ράζκαηνο 1 Κνηλσληθέο ππνδνκέο θαη ππεξεζίεο 2 Τγεία θαη θνηλσληθή αιιειεγγχε 3 Παξεκβάζεηο πεξηβάιινληνο ηνπηθήο θιίκαθαο 4 Παξεκβάζεηο πνιηηηζκνχ 5 Παξεκβάζεηο ηνπξηζκνχ 6 Οινθιεξσκέλεο παξεκβάζεηο αζηηθήο θαη αγξνηηθήο αλαγέλλεζεο 1 Δπηρεηξεκαηηθφηεηα-αληαγσληζηηθφηεηα-θαηλνηνκία 2 Φεθηαθή ζχγθιηζε θαη αλαβάζκηζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο 1. Οινθιεξσκέλα Δπηρεηξεκαηηθά ρέδηα γηα ππνζηήξημε παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ 2. πιινγηθά Δπηρεηξεκαηηθά ρέδηα ελίζρπζεο ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηθηπψζεσλ 3. Οινθιεξσκέλα Πξνγξάκκαηα ζηήξημεο ηεο «ηνπνζέηεζεο» ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ ζε δηεζλή δίθηπα κε ζπιινγηθφ ηξφπν 4. Οινθιεξσκέλα Πξνγξάκκαηα γηα ελίζρπζε ηεο ΔΣΑ θαη γηα παξαγσγηθή αμηνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο Έξεπλαο 5. Οινθιεξσκέλεο παξεκβάζεηο εθζπγρξνληζκνχ - αλαδηάηαμεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνκέα 6. Οινθιεξσκέλα Πξνγξάκκαηα Αλάπηπμεο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη Αλάπηπμε Φεθηαθψλ ππεξεζηψλ πξνο ηηο επηρεηξήζεηο 7. Δπηρεηξεκαηηθά ρέδηα ίδξπζεο θαη εθζπγρξνληζκνχ ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ζχγρξνλσλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ εξγαιείσλ θαη επέθηαζή ηνπο θαη ζηνπο ηνκείο ηνπ εκπνξίνπ, ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ησλ ππεξεζηψλ 8. Δθζπγρξνληζκφο ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ππνδνκψλ, κε ππνζηήξημε ησλ επελδχζεσλ πνπ απαηηνχληαη 9. Δθζπγρξνληζκφο ησλ ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ, κε ππνζηήξημε ησλ επελδχζεσλ πνπ απαηηνχληαη 1. Βειηίσζε ηεο πεξηθεξεηαθήο αληαγσληζηηθφηεηαο κε αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ 2. Δλίζρπζε ηεο θαηλνηνκηθήο ηθαλφηεηαο ηεο Πεξηθέξεηαο γηα ηελ αλάπηπμε λέσλ ή βειηησκέλσλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ 3. Πξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο Βειηίσζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο Αεηθνξηθή δηαρείξηζε θπζηθνχ θαη δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο Γηαρείξηζε πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ Αλάδεημε ηνπξηζηηθήο θαη πνιηηηζηηθήο ηαπηφηεηαο ΥΔ ΘΗ Δλίζρπζε ηεο ελδνπεξηθεξεηαθήο ζπλνρήο θαη ηζφξξνπε αλάπηπμε Δλίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη θαηλνηνκηθήο ηθαλφηεηαο Πξνψζεζε ηεο ςεθηαθήο ζχγθιηζεο θαη εθζπγρξνληζκφο θαη αλαβάζκηζε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο Αληηκεηψπηζε θιηκαηηθήο αιιαγήο Αληηκεηψπηζε ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο, βειηίσζε ηνπ αθνπζηηθνχ πεξηβάιινληνο Οξζνινγηθή δηαρείξηζε ζηεξεψλ απνβιήησλ Οινθιεξσκέλε πξνζηαζία & βηψζηκε δηαρείξηζε πδάησλ Γηαρείξηζε & πξφιεςε θηλδχλνπ Βειηίσζε ηεο νηθνινγηθήο πνηφηεηαο ηεο παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ Αζθάιεηα ηξνθίκσλ Πξνζηαζία, δηαρείξηζε θαη αλάδεημε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο Οινθιεξσκέλε δηαρείξηζε θαη αεηθνξηθή αμηνπνίεζε ησλ εδαθηθψλ πφξσλ Αληηκεηψπηζε θιηκαηηθήο αιιαγήο Αληηκεηψπηζε ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο, βειηίσζε ηνπ αθνπζηηθνχ πεξηβάιινληνο Οξζνινγηθή δηαρείξηζε ζηεξεψλ απνβιήησλ Οινθιεξσκέλε πξνζηαζία & βηψζηκε δηαρείξηζε πδάησλ Γηαρείξηζε & πξφιεςε θηλδχλνπ Πξνζηαζία, δηαρείξηζε θαη αλάδεημε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο Βειηίσζε ηεο νηθνινγηθήο πνηφηεηαο ηεο παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ Αζθάιεηα ηξνθίκσλ 10. Σερληθή ππνζηήξημε εθαξκνγήο Θεζζαιίαο 1 Σερληθή ππνζηήξημε ηνπ πξνγξάκκαηνο 11. Σερληθή ππνζηήξημε εθαξκνγήο ηεξεάο Διιάδαο 1 Σερληθή ππνζηήξημε ηνπ πξνγξάκκαηνο 12. Σερληθή ππνζηήξημε εθαξκνγήο Ηπείξνπ 1 Σερληθή ππνζηήξημε ηνπ πξνγξάκκαηνο 10

11 3.3. Γξάζεηο πνπ ελδερνκέλσο ζα πξνθύςνπλ από ηελ εθαξκνγή ηνπ ΠΔΠ Ο ζθνπφο ηνπ θαζελφο απφ ηνπο αλσηέξσ Άμνλεο Πξνηεξαηφηεηαο ηνπ ΠΔΠ, κπνξεί λα εθπιεξσζεί κέζα απφ ηελ επίηεπμε ησλ εηδηθψλ ζηφρσλ ηνπο, κέζσ νξηζκέλσλ παξεκβάζεσλδξάζεσλ. χκθσλα κε φζα πξναλαθέξζεθαλ, γίλεηαη ζηε ζπλέρεηα κία ζπλνιηθή απνηίκεζε ησλ δξάζεσλ, νη νπνίεο ελδερνκέλσο ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ αλά Πεξηθέξεηα. Τπνδνκέο θαη Τπεξεζίεο Πξνζπειαζηκόηεηαο ΘΔΑΛΙΑ Οινθιήξσζε, αλαβάζκηζε θαη βειηίσζε ππνδνκψλ δηαπεξηθεξεηαθνχ νδηθνχ δηθηχνπ Οινθιήξσζε, αλαβάζκηζε θαη βειηίσζε ππνδνκψλ πεξηθεξεηαθνχ νδηθνχ δηθηχνπ, δηαλνκαξρηαθέο ζπλδέζεηο, ζπλδέζεηο αζηηθψλ θέληξσλ, παξαθάκςεηο αζηηθψλ θέληξσλ Αλαβάζκηζε Πεξηθεξεηαθνχ ζηδεξνδξνκηθνχ δηθηχνπ Τπνζηήξημε ππνδνκψλ ιηκεληθψλ έξγσλ Βειηίσζε θπθινθνξηαθψλ θαη άιισλ ππνδνκψλ ζε ζε αζηηθά θαη ηνπξηζηηθά θέληξα Παξαθάκςεηο ηνπξηζηηθψλ θέληξσλ Γηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία ζηνλ ηνκέα ηεο πξνζπειαζηκφηεηαο Τπνδνκέο ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ θαη εκπνξίνπ Τπνδνκέο θαη Τπεξεζίεο Πξνζπειαζηκόηεηαο ΣΔΡΔΑ ΔΛΛΑΓΑ Τπνδνκέο ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ θαη εκπνξίνπ - πνιχηξνπεο κεηαθνξέο Αλαβάζκηζε θαη επέθηαζε ελδνπεξηθεξεηαθνχ νδηθνχ δηθηχνπ Έξγα ππνδνκήο θαη αλαβάζκηζεο ζε πθηζηάκελνπο ιηκέλεο ηεο Πεξηθέξεηαο Οινθιήξσζε, αλαβάζκηζε θαη βειηίσζε ππνδνκψλ αεξνιηκέλσλ Αλάπηπμε επξπδσληθψλ δηθηχσλ Αλάπηπμε αζχξκαησλ δηθηχσλ θαη ππεξεζηψλ ζε απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο Έξγα πξνζπειαζηκφηεηαο ηνπηθήο θιίκαθαο Οινθιήξσζε, αλαβάζκηζε θαη βειηίσζε ππνδνκψλ πεξηθεξεηαθνχ νδηθνχ δηθηχνπ, δηαλνκαξρηαθέο ζπλδέζεηο, ζπλδέζεηο αζηηθψλ θέληξσλ, παξαθάκςεηο αζηηθψλ θέληξσλ Βειηίσζε ησλ ζπκβαηηθψλ αζηηθψλ ζπγθνηλσληψλ Πξνψζεζε πξνγξάκκαηνο νξγαλσκέλσλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο ζηνπο νηθηζηηθνχο ρψξνπο θαη ζηνπο ρψξνπο πςεινχ ηνπξηζηηθνχ ελδηαθέξνληνο Πξνψζεζε πξνγξάκκαηνο νινθιεξσκέλσλ αλαπιάζεσλ ζηα Π Υσξνηαμηθφο θαη πνιενδνκηθφο ζρεδηαζκφο Οινθιήξσζε δηαπεξηθεξεηαθψλ νδηθψλ ζπλδέζεσλ Γηεχξπλζε δηθηχνπ θπζηθνχ αεξίνπ Καηαζθεπή λέσλ γξακκψλ δηαζχλδεζεο κε γεηηνληθέο πεξηνρέο Γηα απξφζθνπηε ηξνθνδφηεζε κε ειεθηξηζκφ, αζθάιεηα ηξνθνδφηεζεο θαη αχμεζε επζηάζεηαο Δλίζρπζε θαη επέθηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο κεηαθνξάο θαη ηνπ δηθηχνπ δηαλνκήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Γίθηπα δηαλνκήο ελέξγεηαο θαη ελεξγεηαθφο εθζπγρξνληζκφο εγθαηαζηάζεσλ πγείαο Κάιπςε ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ λεζηψλ. Τπνδνκέο θαη Τπεξεζίεο Πξνζπειαζηκόηεηαο ΗΠΔΙΡΟΤ Δζληθέο, πεξηθεξεηαθέο/ηνπηθέο νδνί Αζηηθέο κεηαθνξέο Πνδειαηνδξφκνη Πνιχηξνπεο κεηαθνξέο Τπνδνκέο εκπνξεπκαηηθψλ θέληξσλ Αεξνιηκέλεο Βειηίσζε Οδηθήο Αζθάιεηαο Αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο Δλίζρπζε ησλ ζπζηεκάησλ ηειεπνηθνηλσληψλ πξφζβαζε ζε επξπδσληθέο ππνδνκέο Αεηθόξνο Αλάπηπμε θαη Πνηόηεηαο Εσήο ΘΔΑΛΙΑ Πεξηθεξεηαθφ παξαηεξεηήξην πεξηβάιινληνο Κέληξα πεξηβαιινληηθήο πιεξνθφξεζεο Γηαρείξηζε απνβιήησλ απνθαηαζηάζεηο ΥΑΓΑ Πξνζηαζία, δηαρείξηζε θαη αλάδεημε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο 11

12 Πξνζηαζία θαη απνθαηάζηαζε ηνπίσλ θαη βειηίσζε ππνβαζκηζκέλσλ πεξηνρψλ Πξφιεςε θηλδχλσλ, αληηπιεκκπξηθή πξνζηαζία αζηηθψλ θέληξσλ θαη νηθηζκψλ Πξνζηαζία Γηαηήξεζε Αλαβάζκηζε Πνηφηεηαο Πφζηκνπ Νεξνχ Γξάζεηο Αμηνπνίεζεο Τδάηηλσλ Πφξσλ ζηηο νξεηλέο πεξηνρέο Πξνζηαζία, αλαβάζκηζε, δηαρείξηζε, πξνβνιή θαη δηθηχσζε πνιηηηζηηθψλ πφξσλ Αλάδεημε πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη ρψξσλ κε ηδηαίηεξν ηνπξηζηηθφ ελδηαθέξνλ Τπνδνκέο θαη εμνπιηζκνί πγείαο, θνηλσληθήο θξνληίδαο θαη πξφλνηαο Πξνζβάζεηο πνπ άξνπλ ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ (ΑΜΔΑ) Τπνζηεξηθηηθέο δξάζεηο γηα ηελ δηα βίνπ κάζεζε θαη ηελ απαζρφιεζε Τπνδνκέο θαη εμνπιηζκνί εθπαίδεπζεο θαη έξεπλαο Κέληξα εθπαίδεπζεο νδεγψλ πκπιεξσκαηηθέο δξάζεηο αλάπηπμεο ηεο ππαίζξνπ βάζε ζρεδίνπ δξάζεσλ γηα έληαμε ζην ΔΓΣΑΑ Αλάπηπμε νξεηλνχ φγθνπ Θεζζαιίαο Γξάζεηο αλάπηπμεο λεζησηηθψλ, παξάθηησλ, παξαιίκλησλ θαη παξαπνηάκησλ πεξηνρψλ Θεκαηηθά ζρέδηα Γξάζεηο ελίζρπζεο κεηνλεθηηθψλ αγξνηηθψλ πεξηνρψλ Γξάζεηο ρσξνηαμίαο-πνιενδνκίαο Πξνζηαζία θαη αλαβάζκηζε ηνπ αζηηθνχ θαη πεξηαζηηθνχ πεξηβάιινληνο Γηαπεξηθεξεηαθέο θαη ελδνπεξηθεξεηαθέο δξάζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο θαη πνηφηεηαο δσήο Αεηθόξνο Αλάπηπμε θαη Πνηόηεηαο Εσήο ΣΔΡΔΑ ΔΛΛΑΓΑ Δπελδχζεηο γηα αμηνπνίεζε θαη αλάπηπμε ΑΠΔ, κέηξα δηαρείξηζεο ηεο ελέξγεηαο. εθαξκνγή ζπζηεκάησλ πεξηβαιινληηθήο δηαρείξηζεο απφ δεκφζηνπο θαη ηδησηηθνχο θνξείο ίδξπζε Παξαηεξεηεξίνπ Πεξηβάιινληνο. ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία θνξέσλ δηαρείξηζεο ησλ πεξηνρψλ ηνπ Γηθηχνπ «Φχζε 2000», έξεπλα θαη έξγα δηαρείξηζεο, πξνζηαζίαο, απνθαηάζηαζεο θαη αλάδεημεο. πξνγξακκαηηζκφο νξζνινγηθήο δηαρείξηζεο ππφγεησλ πδάησλ πξνζηαζία θαη αλάδεημε δαζψλ θαη ζεζκηθά πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ νινθιήξσζε αλαδαζψζεσλ θαη έξγσλ θαηαπνιέκηζεο ησλ επηπηψζεσλ ησλ θιηκαηηθψλ αιιαγψλ ζπληήξεζε θαη αλάδεημε ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο ηνπ ππαίζξνπ ρψξνπ ηνπξηζηηθφο ρσξνηαμηθφο ζρεδηαζκφο δεκηνπξγία ζεκαηηθψλ πάξθσλ κε θαηλνηφκν ραξαθηήξα δηαζχλδεζε κνπζείσλ ηεο Πεξηθέξεηαο κε ρξήζε λέσλ ηερλνινγηψλ θαη πνιπκέζσλ επηρεηξεζηαθά ζρέδηα ππνδνκψλ πνιηηηζκνχ θαη marketing plans δηαρείξηζεο πνιηηηζκνχ. πξνζηαζία θαη δηαρείξηζε πδάησλ έξγα εθαξκνγήο ηεο Οδεγίαο 60/2000/ΔΚ νινθιήξσζε ηνπ πξνγξάκκαηνο δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ εθαξκνγή κέηξσλ πξφιεςεο ηεο ξχπαλζεο ηνπ ζαιάζζηνπ πεξηβάιινληνο Δγθαηαζηάζεηο Δπεμεξγαζίαο ηεξεψλ Απνβιήησλ (Δξγνζηάζηα δηαινγήο, θνκπνζηνπνίεζεο) δξάζεηο αληηκεηψπηζεο πξνβιεκάησλ αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο θαη ζνξχβνπ Δγθαηαζηάζεηο θαη δξάζεηο γηα ηελ δηαρείξηζε ησλ επηθίλδπλσλ απνβιήησλ νινθιήξσζε έξγσλ απνρέηεπζεο θαη χδξεπζεο Γ ΚΠ έξγα πξφιεςεο θαη πξνζηαζίαο απφ θπζηθέο θαη ηερλνινγηθέο θαηαζηξνθέο φπσο έξγα αληηπιεκκπξηθήο πξνζηαζίαο, πξφιεςεο θαη θαηαζηνιήο ππξθαγηψλ θαη πξνεηνηκαζίαο ζρεδίσλ αληηκεηψπηζεο εθαξκνγή αεηθφξνπ/ βηνθιηκαηηθνχ θηηξηαθνχ ζρεδηαζκνχ. Έξγα ρσξηθήο θαη πνιενδνκηθήο νξγάλσζεο, Έξγα αλάπιαζεο πεξηβαιινληηθήο θαη νηθηζηηθήο αλάπιαζεο ζε ππνβαζκηζκέλεο ή παξαθκάδνπζεο αζηηθέο πεξηνρέο Έξγα δηακφξθσζεο θεληξηθψλ πεξηνρψλ γηα ηελ βειηηζηνπνίεζε ηεο έιμεο ηνπο θαη ηελ βειηίσζε ηεο θηλεηηθφηεηαο. αλαβάζκηζε ππνδνκψλ πγείαο θαη δεκηνπξγία λέσλ αζηηθψλ θέληξσλ πγείαο Αλαβάζκηζε θαη δεκηνπξγία λέσλ λνζνθνκηαθψλ θιηλψλ θαη ππνδνκψλ δεπηεξνβάζκηαο πεξίζαιςεο. 12

13 θηλεηέο κνλάδεο πγείαο εθζπγρξνληζκφο θαη βειηίσζε θηηξηαθψλ θαη άπισλ ππνδνκψλ ησλ ζρνιείσλ φισλ ησλ βαζκίδσλ εθζπγρξνληζκφο ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ πεξηθεξεηαθψλ δνκψλ πξφλνηαο. αλάπηπμε ςεθηαθψλ εθαξκνγψλ ζηνπο ηνκείο πγείαο, εθπαίδεπζεο θαη πνιηηηζκνχ δξάζεηο γηα ηελ ειεθηξνληθή ελζσκάησζε κεηνλεθηηθψλ πεξηνρψλ Δλίζρπζε ηεο ελεξγνχ ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ θαη ησλ Μ.Κ.Ο. Δλίζρπζε ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ ζην πιαίζην ηνπ ρεδίνπ i2010 Αεηθόξνο Αλάπηπμε θαη Πνηόηεηαο Εσήο ΖΠΔΗΡΟΤ Αλαβάζκηζε ππνδνκψλ θαη εμνπιηζκψλ γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηεο έξεπλαο. (Σξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε) Δλίζρπζε θαη Γεκηνπξγία Τπνδνκψλ πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζεο Δξγαζηήξηα θαη βηβιηνζήθεο ησλ ζρνιείσλ Τπνδνκέο ζρνιείσλ εθπαίδεπζεο ελειίθσλ, ζρνιείσλ γνλέσλ θαη ζρνιείσλ Β επθαηξίαο. πκπιήξσζε - εθζπγρξνληζκφο ππνδνκψλ λνζνθνκείσλ, δεκηνπξγία εηδηθψλ κνλάδσλ θαη εμεηδηθεπκέλσλ εμνπιηζκψλ απηψλ Τπνδνκέο δνκψλ θνηλσληθήο θξνληίδαο Δλίζρπζε δνκψλ πξσηνβάζκηαο πγείαο Αλάπηπμε θαη πξνζηαζία ηεο δεκφζηαο Τγείαο Έξγα δηαρείξηζεο ζηεξεψλ θαη επηθηλδχλσλ απνβιήησλ Έξγα δηαρείξηζεο πγξψλ απνβιήησλ Απνθαηάζηαζε κνιπζκέλεο γεο (ΥΑΓΑ θιπ.). Οξζνινγηθή δηαρείξηζε πδαηηθψλ πφξσλ - Γηαρείξηζε θαη δηαλνκή λεξνχ. Γηαρείξηζε θπζηθνχ πεξηβάιινληνο Καηάξηηζε θαη εθαξκνγή ζρεδίσλ νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ θαη νηθνζπζηεκάησλ- Πεξηνρέο NATURA Δθαξκνγή ζρεδίσλ θαη κέηξσλ γηα ηελ δηαηήξεζε ηεο θαηάζηαζεο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηελ πξφιεςε θηλδχλσλ - αληηπιεκκπξηθά. Γξάζεηο ζην δνκεκέλν πεξηβάιινλ Υσξνηαμία Πνιενδνκία Αζηηθέο αλαπιάζεηο. Πξνζηαζία θαη αλάδεημε ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο - αλάπηπμε πνιηηηζηηθψλ ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ. Αλάπηπμε ζχγρξνλνπ πνιηηηζκνχ. Δλνπνίεζε αξραηνινγηθψλ ρψξσλ Γεκηνπξγία πνιηηηζηηθψλ δηαδξνκψλ Οινθιεξσκέλεο παξεκβάζεηο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο πεξηνρψλ πκπιήξσζε αλαβάζκηζε ππνδνκψλ γηα ηελ αλάπηπμε παξαδνζηαθψλ θαη εηδηθψλ ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, κε αμηνπνίεζε ηεο θπζηθήο θαη πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο Γξάζεηο πνπ αθνξνχλ ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ θαηνίθσλ Γξάζεηο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ αλάπηπμε ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ (ππνδνκέο πνιηηηζκνχ ηνπξηζκνχ) Γεκηνπξγία θαη ελίζρπζε λέσλ κνξθψλ θαη ππεξεζηψλ ζε ηνπηθφ επίπεδν Λεηηνπξγία εξγαζηεξίσλ θαηλνηνκηθήο παξαγσγήο Τπεξεζίεο πξνο ΜΜΔ Πεξηβαιινληηθέο δηαζηάζεηο (ρξήζε ελαιιαθηηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο, βηνθιηκαηηθφο ζρεδηαζκφο, εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο) Υξήζε ηεο ΔΣΠ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία ζηα δεηήκαηα πεξηβάιινληνο θαη ζηε Γηνίθεζε Φεθηαθή ζύγθιηζε θαη επηρεηξεκαηηθόηεηα ΘΔΑΛΗΑ Δλίζρπζε ηεο κεηαθνξάο ηερλνινγίαο θαη ηερλνγλσζίαο θαη ηνπ ηερλνινγηθνχ εθζπγρξνληζκνχ ησλ επηρεηξήζεσλ ΜΜΔ Δθαξκνγή ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο πνηφηεηαο ησλ ηνπηθψλ πνηνηηθψλ θαη άιισλ πξντφλησλ κε εμαγσγηθφ πξνζαλαηνιηζκφ Ιδησηηθέο Δπελδχζεηο Μεηαπνίεζεο Ιδησηηθέο Δπελδχζεηο Σνπξηζκνχ θαη ελίζρπζε ηνπξηζηηθψλ θαηαιπκάησλ Δλίζρπζε επελδχζεσλ ζε δπλακηθνχο θιάδνπο ησλ ππεξεζηψλ θαη εκπνξίνπ Καηλνηφκεο Γξάζεηο Βειηίσζεο ηεο Αληαγσληζηηθφηεηαο ΜΜΔ θαη ΠΜΔ Γεκηνπξγία θαη βειηίσζε εξεπλεηηθψλ ππνδνκψλ θαη έξγσλ Πεξηθεξεηαθφ χκθσλν Πνηφηεηαο, εμαγσγηθφ clustering Πξνβνιή θαη πξνψζεζε ησλ ζεζζαιηθψλ πξντφλησλ ζηελ Διιεληθή θαη δηεζλή αγνξά 13

14 Γηαθξαηηθέο δηαπεξηθεξεηαθέο ζπλεξγαζίεο κε ζηφρν ηελ Δμσζηξέθεηα ησλ Θεζζαιηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη νξγαληζκψλ. Αλάπηπμε θαη αμηνπνίεζε ςεθηαθνχ πεξηερνκέλνπ κε ζεκαληηθή ηνπηθή πξνζηηζέκελε αμία Ηιεθηξνληθφ επηρεηξείλ Δηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηνλ Ιδησηηθφ ηνκέα Δηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηελ δεκφζηα δηνίθεζε Τπνζηήξημε θαηλνηφκσλ επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ ζε ηνκείο ΚηΠ Φεθηαθή ζύγθιηζε θαη επηρεηξεκαηηθόηεηα ΣΔΡΔΑ ΔΛΛΑΓΑ αχμεζε εμαγσγψλ ή κείσζε εηζαγσγηθήο δηείζδπζεο δηαζχλδεζε κε δηεζλή νινθιεξσκέλα ζπζηήκαηα παξαγσγήο εγθαηάζηαζε κφληκσλ ζπλεξγαζηψλ κε δηεζλείο επηρεηξήζεηο πξνζέιθπζε μέλσλ δξαζηεξηνηήησλ θαη άκεζσλ επελδχζεσλ, εθφζνλ ζπκβάιινπλ ζε θιαδηθή θαη ηερλνινγηθή αλαβάζκηζε ηνπ παξαγσγηθνχ ζπζηήκαηνο αλάπηπμε θαη εθαξκνγή ηερλνινγηθήο ή νξγαλσηηθήο θαηλνηνκίαο πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη πεξηβαιινληηθή δηαρείξηζε επηρεηξεκαηηθή αμηνπνίεζε ηνπ δεηήκαηνο ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο εμνηθνλφκεζε θαη βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο ζηνλ δεπηεξνγελή θαη ηξηηνγελή ηνκέα. αλαβάζκηζε κεζαίσλ επηρεηξήζεσλ πνπ αληηκεησπίδνπλ πξφβιεκα επέθηαζεο αλαβάζκηζε πξνο θιάδνπο πςειφηεξεο πξνζηηζέκελεο αμίαο ή/θαη αλαβάζκηζε πξνο πςειφηεξε πξνζηηζέκελε αμία ζηνπο «παξαδνζηαθνχο» θιάδνπο. αλάδπζε ηνκέσλ, θιάδσλ, δηθηχσλ θαη πεξηνρψλ αξηζηείαο αλαβάζκηζε πξνο θιάδνπο πςειφηεξεο πξνζηηζέκελεο αμίαο ή/θαη αλαβάζκηζε πξνο πςειφηεξε πξνζηηζέκελε αμία ζηνπο «παξαδνζηαθνχο» θιάδνπο. επέθηαζε δηθηπψζεσλ βηνκεραλίαο εκπνξίνπ ππεξεζηψλ αλάπηπμε ζπλεξγηψλ αγξνηηθνχ ηνκέα δεπηεξνγελνχο ηνκέα - ηνπξηζκνχ πνιηηηζκνχ λαπηηιίαο πνηνηηθή αλαβάζκηζε πξντφληνο ππεξεζίαο αμηνπνίεζε / πξνζηαζία ηεο πεξηβαιινληηθήο δηάζηαζεο. νξγαλσκέλε πξνβνιή ζπζηεκάησλ ΜΜΔ ζπκκεηνρή ζε δίθηπα αλάπηπμε δηεζλψλ δηθηχσλ πσιήζεσλ αληαιιαγή εκπεηξηψλ δεκηνπξγία Πεξηθεξεηαθνχ Πφινπ Καηλνηνκίαο ίδξπζε λέσλ επηρεηξήζεσλ (start-ups) κεζνπξφζεζκε ππνζηήξημε ηεο «γέλλεζεο» θαη σξίκαλζεο ησλ επηρεηξεκαηηθψλ πξσηνβνπιηψλ (after start-up care & supprt ASUCS) ζπκκεηνρή ζε εζληθά Πξνγξάκκαηα ηεο ΓΓΔΣ ζπκκεηνρή ζε πξνγξάκκαηα δηκεξψλ, πνιπκεξψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ ζπλεξγαζηψλ ΔΣΑ δεκηνπξγία ζπλεξγαηηθψλ ζρεκαηηζκψλ έληαζεο γλψζεο (clusters) κνλν- ή θαη πνιπεπηζηεκνληθήο πξνζέγγηζεο πξφζβαζε ζε Δπξσπατθέο Δ&Σ ππνδνκέο ζπκκεηνρή ζην Πξφγξακκα «Δπηβξάβεπζε» (ΒΟΝUS θαη ΒONUS-PLUS θαη ζην Πξφγξακκα Πξνψζεζεο Τπεξεζηψλ Έξεπλαο, Σερλνινγίαο θαη Καηλνηνκίαο δεκηνπξγία λέσλ επηρεηξήζεσλ πςειήο έληαζεο γλψζεο (spin-ff θαη spin-ut) ππνζηήξημε Θεξκνθνηηίδσλ Δπηρεηξήζεσλ δεκηνπξγία πεξηθεξεηαθνχ «ne stp shp» γηα παξνρή ππεξεζηψλ ελεκέξσζεο ζε Δ&Σ δεηήκαηα. επέθηαζε, δηεχξπλζε θαη αλαβάζκηζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο δεκηνπξγία - επέθηαζε εθζπγρξνληζκφ εγθαηαζηάζεσλ εηδηθήο ππνδνκήο γηα ηελ αλάπηπμε ζεκαηηθψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ πξνζέιθπζε επηζθεπηψλ πςειήο εηζνδεκαηηθήο ζηάζκεο, άκβιπλζε επνρηθφηεηαο θαη δηάρπζε ησλ ηνπξηζηηθψλ ξνψλ ζην ζχλνιν ηνπ εδάθνπο ηεο Πεξηθέξεηαο αλάπηπμε δηθηχσλ ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη άιισλ γηα ηελ αλάπηπμε αληαγσληζηηθψλ λέσλ ππεξεζηψλ, νηθνλνκίεο θιίκαθαο, πξνψζεζε ηεο 14

15 ηερλνινγηθήο θαη νξγαλσηηθήο θαηλνηνκίαο, δηάρπζε θαιψλ πξαθηηθψλ, δηαρείξηζε ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο, εθαξκνγή πξνηχπσλ πεξηβαιινληηθήο θαη ελεξγεηαθήο δηαρείξηζεο πξνβνιή ζεκαηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ θαη γεληθή ηνπξηζηηθή πξνβνιή, δεκηνπξγία θέληξσλ πιεξνθφξεζεο. δηεχξπλζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο βάζεο ζηνπο ηνκείο πνπ ζήκεξα ιεηηνπξγνχλ ππφ αλεπίθαηξεο κνξθέο ππνθαηάζηαζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο αλάγθεο απφ εηαηξηθή επηρεηξεκαηηθφηεηα πςειψλ δπλαηνηήησλ ίδξπζε λέσλ επηρεηξήζεσλ απφ νκάδεο πιεζπζκνχ κε πεξηνξηζκέλε ζήκεξα επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ζε πεξηνρέο πνπ πιήηηνληαη απφ απνβηνκεράληζε θαη αλεξγία (δξάζεηο «κε-εληζρχζεσλ») ελίζρπζε επηρεηξεκαηηθφηεηαο εηδηθψλ νκάδσλ πιεζπζκνχ ζε λέεο θαη θαηλνηφκεο δξαζηεξηφηεηεο (λέα επηρεηξεκαηηθφηεηα) απφθηεζε επηρεηξεκαηηθήο αξηζηείαο θαη ζχλδεζε ηεο κε ηε δηάρπζε θαιψλ πξαθηηθψλ ζε λένπο επηρεηξεκαηίεο δξάζεηο δηεζλνχο αληαιιαγήο εκπεηξηψλ επηρεηξήζεσλ αχμεζε ησλ ειεθηξνληθά παξερφκελσλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ πξνο ηηο επηρεηξήζεηο θαη ζηαδηαθή ππνθαηάζηαζε ζπλαιιαγψλ κε ειεθηξνληθέο θαιιηέξγεηα ηεο πξνζαξκνζηηθφηεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη αλάπηπμε ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο εηαηξηθήο επζχλεο αλάπηπμε - ιεηηνπξγία νκνγελνπνηεκέλνπ νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο επηηήξεζεο ηεο αγνξάο επέθηαζε ησλ ζεζκψλ ζχκπξαμεο ηδησηηθνχ θαη δεκφζηνπ ηνκέα αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηεο πιεξνθνξηθήο ζηηο δεκφζηεο ζπκβάζεηο πξνψζεζε ηνπ Ηιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ. ζπγθξφηεζε εληαίνπ δηθηχνπ δνκψλ ζηήξημεο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, κεηαθνξάο ηερλνινγίαο θιπ, κε αμηνπνίεζε θαη ηνπ εξγαιείνπ ησλ ΓΙΣ εθζπγρξνληζκφ Δπηκειεηεξίσλ θαη δηαζχλδεζή ηνπο κε απνθεληξσκέλεο ππνδνκέο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη απαζρνιεζηκφηεηαο ππνζηήξημε ππνδνκψλ Πνηφηεηαο. Venture θαη Seed Capital Business Angels θαη Mentring. Πξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο δηάζηαζεο ζηελ πξνζηαζία θαη δηαρείξηζε ηνπ πεξηβάιινληνο. αλάπηπμε πζηεκάησλ Πεξηβαιινληηθήο Γηαρείξηζεο θαη πξφιεςε - αληηκεηψπηζε επηρεηξεκαηηθά ζρέδηα επέθηαζεο ή δεκηνπξγίαο λέσλ Δπηρεηξεκαηηθψλ Πάξθσλ κεηεγθαηάζηαζε επηρεηξήζεσλ ζε Δ.Π. δεκηνπξγία εμεηδηθεπκέλσλ βηνκεραληθψλ θαη εκπνξηθψλ ππνδνκψλ κε ζπκκεηνρή δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα (ΓΙΣ) ελίζρπζε ππνδνκψλ Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο αλάπηπμε θαηλνηφκσλ ηερλνινγηψλ ζπκπαξαγσγήο ελέξγεηαο αλάπηπμε ςεθηαθψλ ππνδνκψλ. έξγα γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ, δεκηνπξγία δσλψλ ππνδνρήο ζθαθψλ ζε εκπνξηθνχο ιηκέλεο αλαβάζκηζε, ζπκπιήξσζε θαη εθζπγρξνληζκφ ππνδνκψλ ρεηκεξηλνχ ηνπξηζκνχ δεκηνπξγία ζεκαηηθψλ ππξήλσλ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο πνιηηηζηηθψλ ή θπζηνιαηξηθψλ ή αξραηνινγηθψλ θαη ηζηνξηθψλ δηαδξνκψλ αλάδεημε, πξνζηαζία θαη δηαρείξηζε νηθνινγηθά επαίζζεησλ πεξηνρψλ, πεξηνρψλ NATURA θιπ (ζε ζπλέξγηα κε δξάζεηο Α.Π. 2). βειηίσζε ηεο δηνηθεηηθήο ππνζηήξημεο ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο κε ρξήζε λέσλ ηερλνινγηψλ (ζε ζπλέξγηα κε δξάζεηο Α.Π. 2 αλάπηπμε επελδχζεσλ ζηνλ ηνκέα ηνπ Πνιηηηζκνχ, κε έκθαζε ζηελ πξνζηαζία ησλ αξραηνηήησλ θαη ηε δηαρείξηζε ησλ ζπλαθψλ πλεπκαηηθψλ δηθαησκάησλ Φεθηαθή ζύγθιηζε θαη επηρεηξεκαηηθόηεηα ΖΠΔΗΡΟΤ Δηζαγσγή, ρξήζε θαη αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ απφ επηρεηξήζεηο Αλάπηπμε εθαξκνγψλ θαη δεκηνπξγία ππεξεζηψλ κέζσ αμηνπνίεζεο ησλ ΣΠΔ ζε ηνκείο πξνηεξαηφηεηαο γηα ηελ Ήπεηξν Φεθηαθφο εθζπγρξνληζκφο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο 15

16 Βειηίσζε ηεο θαζεκεξηλήο δσήο κέζσ ΣΠΔ-ηζφηηκε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ηεο Πεξηθέξεηαο ζηελ ςεθηαθή Διιάδα Αλάπηπμε ςεθηαθψλ ππεξεζηψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο γηα ηνλ πνιίηε Γεκηνπξγία αλάπηπμε πεξηθεξεηαθψλ πφισλ θαηλνηνκίαο ζε ηνκείο πξνηεξαηφηεηαο γηα ηελ Ήπεηξν Δλίζρπζε ησλ ππνδνκψλ Δ&ΣΑ ζε ηνκείο πξνηεξαηφηεηαο γηα ηελ πεξηθεξεηαθή νηθνλνκία Δλίζρπζε ΜΜΔ γηα ηελ αλάπηπμε ή βειηίσζε πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ Αλάπηπμε δηθηχσλ γηα ηε κεηαθνξά ηερλνγλσζίαο θαη ηε δηεξεχλεζε ησλ ηερλνινγηθψλ πξννπηηθψλ ζε επηιεγκέλνπο θιάδνπο ηεο πεξηθεξεηαθήο νηθνλνκίαο Δλίζρπζε ζπιινγηθψλ ή θιαδηθψλ θνξέσλ γηα ηελ αλάπηπμε δξάζεσλ επηρεηξεκαηηθήο εμσζηξέθεηαο γηα επηιεγκέλνπο θιάδνπο ηεο πεξηθεξεηαθήο νηθνλνκίαο Γεκηνπξγία ή βειηίσζε νξγαλσκέλσλ ρψξσλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ Δλίζρπζε επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ ζηνπο ηνκείο ησλ ππεξεζηψλ, ηνπ εκπνξίνπ θαη ηεο κεηαπνίεζεο Δλίζρπζε κεραληζκψλ ή θέληξσλ παξνρήο νινθιεξσκέλσλ ππεξεζηψλ ππνζηήξημεο ζηηο ΜΜΔ 4. ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΔ ΓΤΝΑΣΟΣΗΣΔ Οη ηξεηο Πεξηθέξεηεο Θεζζαιίαο, ηεξεάο Διιάδαο θαη Ηπείξνπ, νη νπνίεο ζπληζηνχλ ηελ ΥΔ ΘΗ, νξηζηηθνπνίεζαλ ηηο δηαδηθαζίεο γηα ηνλ ζρεδηαζκφ ηνπ Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξάκκαηφο ησλ, αθνχ έιαβαλ ππφςε ηνπο ηηο ηάζεηο ησλ ηνπηθψλ θνξέσλ, σο πξνο ηελ άπνςή ηνπο γηα ηηο αλαπηπμηαθέο αλάγθεο ησλ Πεξηθεξεηψλ θαηά ηε λέα Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν, αιιά θαη ηελ επηηαγή γηα ελζσκάησζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δηάζηαζεο, έηζη ψζηε ην ζπλνιηθφ αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα ηεο ΥΔ ΘΗ λα πξνσζεί ηελ αεηθφξν αλάπηπμε, παξέρνληαο κία πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Δμεηάζηεθαλ ηέζζεξηο (4) ελαιιαθηηθέο δπλαηφηεηεο εθαξκνγήο (Scenaris) ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο, έηζη ψζηε ζχκθσλα κε ηελ Οδεγία 2001/42/ΔΚ, λα ηεθκεξησζνχλ πεξηβαιινληηθά νη ιφγνη επηινγήο ηνπ πξνο εθαξκνγή ζρεδίνπ. Οη ελαιιαθηηθέο δπλαηφηεηεο νη νπνίεο εμεηάζηεθαλ είλαη: 1. ρεδηαζκφο ηνπ Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ηεο πεξηφδνπ ζηα ίδηα πξφηππα κε ηελ ηξέρνπζα πξνγξακκαηηθή πεξίνδν (Current situatin) 2. Αλάπηπμε ρσξίο Κεληξηθφ ηξαηεγηθφ ρεδηαζκφ (Unplanned Grwth) 3. Μεδεληθή ιχζε (N Ρlan r Prgramme) 4. Πξνγξακκαηηζκέλε Αλάπηπμε βάζεη Κεληξηθνχ ηξαηεγηθνχ ρεδηαζκνχ (Planned Grwth). 4.1 ύγθξηζε ησλ Δλαιιαθηηθώλ δπλαηνηήησλ θαη επηινγή ηεο θαηαιιειόηεξεο 1. Όζνλ αθνξά ζηελ Δλαιιαθηηθή δπλαηόηεηα 1, εάλ ζπλερηζηεί ε ίδηα ηξαηεγηθή Αλάπηπμεο, δελ ζα επηηεπρζεί βειηίσζε ησλ αξλεηηθψλ αλαπηπμηαθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ΥΔ ΘΗ θαη νχηε ζα αμηνπνηεζεί ην αλαπηπμηαθφ δπλακηθφ ηεο, ην νπνίν ζρεηίδεηαη κε ηα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα πνπ δηαζέηεη. Οη δχν απηέο παξάκεηξνη, ηεο βειηίσζεο/εμάιεηςεο ησλ αξλεηηθψλ αλαπηπμηαθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ηεο αμηνπνίεζεο ησλ ζπγθξηηηθψλ πιενλεθηεκάησλ, ηεθκεξηψλνπλ ηελ αλάγθε επαλαπξνζέγγηζεο ηεο αλαπηπμηαθήο ζηξαηεγηθήο ηεο Πεξηνρήο ΥΔ ΘΗ ζην πιαίζην ηεο Πνιηηηθήο πλνρήο θαη ηεο Πεξηβαιινληηθήο χγθιηζεο κε ηνπο επξσπαίνπο εηαίξνπο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο. 2. Όζνλ αθνξά ζηελ Δλαιιαθηηθή δπλαηόηεηα 2 απηή εκπεξηέρεη πνιιέο απεηιέο γηα ην Πεξηβάιινλ, φπσο είλαη ε βηνπνηθηιφηεηα, ε πνηφηεηα ησλ εδαθψλ θαη ησλ πδάησλ, ην ηνπίν θ.ά θαη έξρεηαη ζε απφιπηε αληίζεζε κε ηε δηεζλή, θνηλνηηθή θαη εζληθή πεξηβαιινληηθή λνκνζεζία. 3. Όζνλ αθνξά ζηελ Δλαιιαθηηθή δπλαηόηεηα 3, ε κε εθαξκνγή ηνπ Πξνγξάκκαηνο ζα απνηειέζεη ηξνρνπέδε γηα ηελ πξαγκαηηθή χγθιηζε κε ηηο αλεπηπγκέλεο πεξηθέξεηεο ηεο Υψξαο θαη ηεο Δ.Δ, κε αξλεηηθφ αληίθηππν ζηελ νηθνλνκία, ηε βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ησλ θαηνίθσλ ηεο Πεξηνρήο ΥΔ ΘΗ, ηελ πξνζηαζία θαη αλάδεημε ηνπ θπζηθνχ θαη πνιηηηζηηθνχ ηεο πινχηνπ θαζψο θαη ηε βειηίσζε θαη πξνζηαζία ησλ θπζηθψλ ηεο πφξσλ. 4. Όζνλ αθνξά ζηελ Δλαιιαθηηθή δπλαηόηεηα 4, απηή πξνζεγγίδεη απνηειεζκαηηθφηεξα ην πξφηππν ηεο Βηψζηκεο Αλάπηπμεο σο εμήο: 16

17 Αμηνπνηεί πεξηζζφηεξν ηα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα ηεο πεξηνρήο, ηα νπνία είλαη ν ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο θπζηθφο θαη πνιηηηζηηθφο ηεο πινχηνο κε ζηφρν ηελ πςεινχ επηπέδνπ παξνρή ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ. Γίλεη κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζηε βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ησλ θαηνίθσλ ησλ αγξνηηθψλ θαη ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ κε ηελ βειηίσζε θαη αλάπηπμε ησλ ππνδνκψλ θνηλήο σθέιεηαο, ηε δηαθνξνπνίεζε ηνπ παξαγσγηθνχ πξνηχπνπ θαη ηε βειηίσζε ηεο πξνζπειαζηκφηεηαο ζην ελδνπεξηθεξεηαθφ δίθηπν, ηνπ νπνίνπ ε αλάπηπμε πεξηζζφηεξν αμηνπνηεί παξά λα βιάπηεη ην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Γίλεη κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζηελ πξνζηαζία θαη απνθαηάζηαζε ησλ θπζηθψλ ηεο πφξσλ, φπσο ην έδαθνο θαη ηα λεξά, κε ηελ αιιαγή ηνπ γεσξγηθνχ πξνηχπνπ, πξνζηαζία ηνπ ππφγεηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα απφ θπζηθά θαη αλζξσπνγελή αίηηα (πθαικχξσζε, θπηνθάξκαθα). Βειηηψλεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ησλ ηνπηθψλ επηρεηξήζεσλ (ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν) κε ηελ ελζσκάησζε πεξηβαιινληηθά θηιηθψλ ηερλνινγηψλ θαη ηελ παξαγσγή πεξηβαιινληηθά θηιηθψλ πξντφλησλ. Δλ θαηαθιείδη, ιακβάλεη ππφςε ηεο θαη ζηεξίδεη ηζφξξνπα θαη ηνπο ηξεηο ππιψλεο ηεο Αλάπηπμεο, ηελ Κνηλσλία ηελ Οηθνλνκία θαη ην Πεξηβάιινλ, έηζη ψζηε λα απνθεχγνληαη πηέζεηο, νη νπνίεο νδεγνχλ ζε επηπηψζεηο θαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ζε αληηδξάζεηο (Pressure, Impacts, Respnse). 5. ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΗ ΤΦΙΣΑΜΔΝΗ ΚΑΣΑΣΑΗ ΣΟΤ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ 5.1. Τθηζηάκελε θαηάζηαζε Γεκνγξαθηθά δεδνκέλα Η ΥΔ ΘΗ ζπγθεληξψλεη ην 16,2% ηνπ ειιεληθνχ πιεζπζκνχ θαηά ην 1991, ην 15,6% ην 2001 θαη ην 14,8% ην Παξαηεξείηαη ζπλεπψο δηαρξνληθά κηα αξθεηά γξήγνξε κείσζε ηνπ πιεζπζκηαθνχ βάξνπο ηεο θαη ηάζεηο γήξαλζεο ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Γνκή ηεο νηθνλνκίαο Σφζν ζηε ΥΔ ΘΗ, φζν θαη ζηηο ηξεηο Πεξηθέξεηέο ηεο, ηελ πξψηε ζέζε θαηαιακβάλεη ν ηξηηνγελήο ηνκέαο. Ο πξσηνγελήο ηείλεη λα θαηαιακβάλεη ηελ ηειεπηαία ζέζε, ελψ ν δεπηεξνγελήο έρεη πνιχ ηζρπξφηεξε παξνπζία ζε επίπεδν ΥΔ. ηελ πεξίπησζε ηεο Ηπείξνπ, ν πξσηνγελήο ηνκέαο ηνπνζεηείηαη ζηελ ηειεπηαία ζέζε, κε πνιχ ρακειή παξαγσγηθφηεηα, θαη ν δεπηεξνγελήο ζηε δεχηεξε αιιά κε κηθξή, ζπγθξηηηθά, δηαθνξά, θαη κε επίζεο ρακειή παξαγσγηθφηεηα. Κπξηαξρεί έηζη έλαο ηξηηνγελήο, κε ηα πςειφηεξα πνζνζηά κεηαμχ ησλ ηξηψλ πεξηθεξεηψλ, θαη επίζεο κε ζρεηηθά πςειή παξαγσγηθφηεηα (αληίζηνηρε ηεο κέζεο εζληθήο ηνπ ηνκέα). ηε Θεζζαιία, παξαηεξείηαη ε κνλαδηθή πεξίπησζε ν πξσηνγελήο λα κελ θαηαιακβάλεη ηελ ηειεπηαία αιιά ηε κεζαία ζέζε. Ο δεπηεξνγελήο παξνπζηάδεη ζρεηηθά θαιχηεξε εηθφλα φζνλ αθνξά ηελ παξαγσγηθφηεηα, κε κέζε πνζνζηηαία ζπκκεηνρή ζηελ νηθνλνκία. ηε ηεξεά Διιάδα ε εηθφλα θπξηαξρείηαη απφ ηε ηδηνκνξθία ηεο πνιχ πςειήο παξνπζίαο ηνπ δεπηεξνγελή ζηελ ΑΠΑ, ελψ ν πξσηνγελήο έρεη, φπσο αλακέλεηαη, ρακειή παξνπζία αιιά κε παξαγσγηθφηεηα πςειφηεξε απηήο ησλ άιισλ δχν πεξηθεξεηψλ. Ο ηξηηνγελήο έρεη επίζεο ρακειή ζπγθξηηηθά παξνπζία (δηαηεξψληαο βέβαηα ηελ πξψηε ζέζε, αιιά σο πξνο ηελ ΑΠΑ κε πνιχ κηθξή δηαθνξά απφ ην δεπηεξνγελή). Όζνλ αθνξά ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα, ππάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ πεξηθεξεηψλ ηεο ΥΔ θαη ζπλδένληαη κε ηνλ παξαδνζηαθφ ξφιν ηνπ ηνκέα ζε θάζε πεξηθέξεηα. ην ζεκείν απηφ πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ην πνζνζηφ ηεο αξδεπφκελεο γεσξγηθήο γεο είλαη πνιχ πςειφ, κε ηελ Ήπεηξν θαη ηε Θεζζαιία λα ηνπνζεηνχληαη ζηελ πςειφηεξε βαζκίδα ηεο θιίκαθαο ζε επίπεδν ΔΔ25, ελψ ε δηείζδπζε ηεο βηνινγηθήο γεσξγίαο είλαη πνιχ ρακειή θαη γηα ηηο ηξεηο πεξηθέξεηεο ηεο ΥΔ (νξγαληθή γεσξγία<1%, φηαλ ν κέζνο φξνο ηεο ΔΔ25 είλαη ίζνο κε 3,5%) Όζνλ αθνξά ζην δεπηεξνγελή ηνκέα, ζηνπο θιάδνπο ηεο μεηαποίηζηρ, ζεκαληηθή παξάκεηξνο ηεο ζεκεξηλήο θαηάζηαζεο, απνηεινχλ νη ρσξηθέο θαη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ηεο βηνκεραλίαο. Τπάξρνπλ βέβαηα ήδε νξηζκέλνη εγθεθξηκέλνη νξγαλσκέλνη ππνδνρείο ζηε ΥΔ (ΒΙΠΔ, ΒΙΠΑ-ΒΙΟΠΑ) νη νπνίνη ζπγθεληξψλνπλ έλα πνιχ κηθξφ πνζνζηφ ησλ κνλάδσλ κεηαπνίεζεο. 17

18 Όζνλ αθνξά ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, ζηνλ επηρεηξεκαηηθφ θιάδν θαη ηνλ θχθιν εξγαζηψλ ηνπ, θπξίαξρε είλαη ε ζέζε ηνπ ιηαληθνχ θαη ρνλδξηθνχ εκπνξίνπ, ησλ μελνδνρείσλ θαη εζηηαηνξίσλ, ησλ κεηαθνξψλ. Απφ ηελ άπνςε ηεο απαζρφιεζεο ηδηαίηεξα ζεκαληηθνί είλαη νη θιάδνη ηεο εθπαίδεπζεο, ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, ηνπ εκπνξίνπ, ηνπξηζκνχ θαη εζηίαζεο, ησλ κεηαθνξψλ, πγείαο, ρξεκαηνπηζησηηθψλ ππεξεζηψλ, ησλ ειεχζεξσλ επαγγεικαηηψλ θ.ά. Δπίζεο ζηελ Πεξηνρή ΥΔ ΘΗ, παξάιιεια κε ηελ χπαξμε ζεκαληηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ, ππάξρνπλ θαη ηξία Παλεπηζηήκηα θαη ΣΔΙ, ζεκαληηθά γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα. Όζνλ αθνξά ζηελ εθαξκνγή λέαο γλψζεο (Έξεπλα, ηερλνινγηθή αλάπηπμε θαη θαηλνηνκία, ςεθηαθή ζύγθιηζε) ζηελ παξαγσγή αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιία θαηαβιήζεθαλ θαη θαηαβάιινληαη ηφζν ζην πιαίζην ησλ ΠΔΠ, φζν θαη εηδηθψλ πξνγξακκάησλ (π.ρ. RIS, RIS+, InnREgi-RECITE II, INVENT) πνιχ θαιέο πξνζπάζεηεο Τπνδνκέο θαη ππεξεζίεο κεηαθνξώλ Καη νη ηξεηο πεξηθέξεηεο ηεο ΥΔ βξίζθνληαη θάησ ηνπ κέζνπ φξνπ, κε κφλν ηελ Ήπεηξν λα θαηαηάζζεηαη ζηελ θαηεγνξία «ειαθξά θάησ ηνπ κέζνπ φξνπ» Σν ππνζύζηεκα νδηθώλ κεηαθνξώλ Σν ππνζχζηεκα ησλ νδηθψλ κεηαθνξψλ παξακέλεη αλαληηθαηάζηαην γηα ην κέγηζην πνζνζηφ ησλ κεηαθηλήζεσλ πξνζψπσλ θαη εκπνξεπκάησλ. Σν βαζηθφ πιέγκα ησλ δηαπεξηθεξεηαθψλ αμφλσλ ζηε ΥΔ ΘΗ πεξηιακβάλεη ηνλ απηνθηλεηφδξνκν ΠΑΘΔ, αθφκα κε πιήξσο νινθιεξσκέλν («πέηαιν Μαιιηαθνχ», ηκήκα Σεκπψλ) αιιά κε ππφ εμέιημε ή πξνγξακκαηηζκέλα έξγα γηα ηελ νινθιήξσζή ηνπ. Η νινθιήξσζε ηνπ Βαζηθνχ Γηαπεξηθεξεηαθνχ Οδηθνχ Γηθηχνπ (ΒΓΟΓ), απνηειεί κνλνζήκαληε επηινγή δηακέζνπ ηεο νπνίαο δηαζθαιίδνληαη βειηησκέλεο ζπλζήθεο πξφζβαζεο ζηηο απνκαθξπζκέλεο ή θαη δπζπξφζηηεο πεξηνρέο θαη δψλεο Σν ππνζύζηεκα ζηδεξνδξνκηθώλ κεηαθνξώλ Η ΥΔ ΘΗ έρεη ζηξαηεγηθφ ξφιν ζην ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν, πνπ έρεη ζήκεξα ηε κνξθή ελφο θεληξηθνχ θνξκνχ κε δηαθιαδψζεηο. Ο θνξκφο απηφο δηαηξέρεη θαηά θχξην ιφγν ηνλ ππάξρνληα βαζηθφ άμνλα αλάπηπμεο κνξθήο ( S ) ελψ νη δηαθιαδψζεηο ηνπ εληφο ΥΔ ΘΗ αληηζηνηρνχλ ζηνλ άμνλα Γπηηθήο Θεζζαιίαο, θαη ηνλ ζπλδεηήξην άμνλα πξνο ηελ πφιε θαη ην ιηκάλη Βφινπ Σα ππνζπζηήκαηα ησλ αεξνπνξηθώλ θαη ζαιάζζησλ κεηαθνξώλ Σν ππνζχζηεκα ησλ ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ ζπκκεηέρεη νξηαθά ζηελ εμππεξέηεζε δηεζλψλ επηβαηηθψλ κεηαθνξψλ, αλ θαη ν ζπλδπαζκφο νδηθήο θαη ζαιάζζηαο κεηαθνξάο δηακέζνπ ησλ πνξζκεηαθψλ ζπλδέζεσλ Διιάδαο-Ιηαιίαο (αλαβαζκηζκέλν θαη εζληθήο ζεκαζίαο, ιηκάλη ηεο Ηγνπκελίηζαο. Σα ππνζπζηήκαηα ησλ ζαιάζζησλ (αθηνπιντθψλ) κεηαθνξψλ παίδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν γηα ηε δηαζχλδεζε ησλ λεζηψλ ηεο ΥΔ ΘΗ (ιίγα αιιά κε αλαηππγκέλν/αλαπηπζζφκελν ηνπξηζηηθφ ραξαθηήξα) κε ηνλ επεηξσηηθφ ρψξν. ηε Θεζζαιία, θπξίαξρε ζέζε ζην ιηκεληθφ ζχζηεκα δηαδξακαηίδεη ην ιηκάλη ηνπ Βφινπ. Η πεξηνρή ηεο Ηγνπκελίηζαο ζπγθεληξψλεη πνιχ ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα αλάπηπμεο ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ. Οζνλ αθνξά ηηο αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο, ζηε Θεζζαιία ιεηηνπξγνχλ ηα αεξνδξφκηα θηάζνπ (πνιηηηθφ), Ν. Αγρηάινπ (ζηξαηησηηθφ-πνιηηηθφ), Λάξηζαο (ζηξαηησηηθφ-πνιηηηθφ) θαη ηεθαλνβηθείνπ (ζηξαηησηηθφ) αιιά ηαθηηθά δξνκνιφγηα εζσηεξηθνχ εθηεινχληαη κφλν ζην αεξνδξφκην ηεο θηάζνπ πνπ εμππεξεηεί επίζεο θαη κε ηαθηηθέο δηεζλείο πηήζεηο (charter), θαιχπηνληαο ηηο επνρηαθέο αλάγθεο ησλ ηνπξηζηηθψλ ξνψλ ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο (Β. πνξάδεο). ηελ Ηπεηξν ππάξρεη αεξνδξφκηα ζηα Ισάλληλα Δλέξγεηα Η κεηαθνξά κεγάισλ πνζνηήησλ ελέξγεηαο 400 kv, ηνπ πζηήκαηνο Μεηαθνξάο πνπ ζπλδέεη ηε Γ. Μαθεδνλία κε ηελ Αηηηθή, δηέξρεηαη απφ ηε ΥΔ ΘΗ, θαηά ηνλ γεσγξαθηθφ άμνλα Β-Ν κέζσ ελφο θεληξηθνχ θνξκνχ (ηξεηο γξακκέο κεηαθνξάο). Παξάιιεια φκσο εζληθφ ζηφρν απνηειεί θαη ε δηείζδπζε ησλ ΑΠΔ. Η ΥΔ ΘΗ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηηο ΑΠΔ. Η Ήπεηξνο ζπγθεληξψλεη ην κεγαιχηεξν εγθαηεζηεκέλν δπλακηθφ, πνπ αθνξά φκσο κεγάια πδξνειεθηξηθά έξγα. εκεηψλεηαη φηη γηα ζεζκηθνχο ιφγνπο ε κειινληηθή αχμεζε ηεο ειεθηξνπαξαγσγήο απφ 18

19 ΑΠΔ πξέπεη λα θαιπθζεί απφ ηηο άιιεο κνξθέο ηεο ηειεπηαίαο. εκαληηθφ ξφιν παίδεη ήδε ε ηεξεά Διιάδα σο πξνο ηελ αηνιηθή ελέξγεηα. ηα κηθξά πδξνειεθηξηθά ε Ήπεηξνο ζπκκεηέρεη κε ζεκαληηθφ πνζνζηφ θαη ε Θεζζαιία κε κηθξφηεξν. Η δηέιεπζε απφ ηε Θεζζαιία θαη ηε ηεξεά Διιάδα ηνπ θεληξηθνχ ζπζηήκαηνο κεηαθνξάο θπζηθνύ αεξίνπ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πξνγξακκαηηζκέλε δεκηνπξγία λέσλ ηνπηθψλ θιάδσλ θαζψο θαη ε δηέιεπζε απφ ηε βφξεηα Ήπεηξν ελφο λένπ, βφξεηνπ, κεγάινπ αγσγνχ, δεκηνπξγνχλ πξνυπνζέζεηο αμηνπνίεζεο θαη ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ Πεξηβάιινλ Φπζηθό πεξηβάιινλ ηηο πεξηθέξεηεο ηεο ΥΔ ΘΗ έρνπλ εληαρζεί ζην δίθηπν Natura 2000 πεξηνρέο σο εμήο: ηελ Ήπεηξν ππάξρνπλ 29 πεξηνρέο Natura, απφ ηηο νπνίεο νη 10 είλαη δηαπεξηθεξεηαθέο. πγθεληξψλνληαη θπξίσο ζηνπο νξεηλνχο φγθνπο ηεο ελδνρψξαο θαη θαηά κήθνο ησλ αθηψλ θαη ηεο ελδνρψξαο ηνπ Ινλίνπ. Έρνπλ ζεζκνζεηεζεί νη αλαγθαίεο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πεξηνρψλ ΔΠΜ ζε ηξεηο πεξηνρέο: Πεξηνρή Οηθναλάπηπμεο Λίκλεο Πακβψηηδαο, Δζληθφ Πάξθν Β. Πίλδνπ (δηαπεξηθεξεηαθφ) θαη Ακβξαθηθφο θφιπνο, θαζψο θαη 4 θνξείο δηαρείξηζεο. ηε ηεξεά Διιάδα, 14 πεξηνρέο, κε δηαζπνξά ζε φιε ηελ έθηαζε ηεο πεξηθέξεηαο. Γελ έρεη ζεζκνζεηεζεί θακία ΔΠΜ. ηε Θεζζαιία, 27 πεξηνρέο απφ ηηο νπνίεο νη 6 είλαη δηαπεξηθεξεηαθέο. Έρνπλ ηδξπζεί ηξεηο θνξείο δηαρείξηζεο, θαη έρεη ζεζκνζεηεζεί ε αλαγθαία γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πεξηνρψλ ΔΠΜ κφλν ζην Δζληθφ Θαιάζζην Πάξθν Β. πνξάδσλ. Πξφζζεηε παξάκεηξν ηνπ δεηήκαηνο ηεο πξνζηαζίαο ηεο θχζεο απνηειεί ν θίλδπλνο εξεκνπνίεζεο (δηάβξσζεο θαη αιάησζεο). Σν κεγαιχηεξν πξφβιεκα αιάησζεο εληνπίδεηαη ζε ηκήκα ησλ πεδηλψλ εθηάζεσλ ηεο Θεζζαιίαο (πςειφο θίλδπλνο), ελψ ζε αξθεηέο πεξηνρέο ηεο ηεξεάο Διιάδαο θαη ιηγφηεξν ηεο Θεζζαιίαο θαη ηεο Ηπείξνπ ππάξρεη πςειφο θίλδπλνο ιφγσ δηάβξσζεο Αέξηα ξύπαλζε ηνλ Πίλαθα 5-1 παξνπζηάδεηαη ε εηθφλα ηεο γεσγξαθηθήο θαηαλνκήο ησλ δηαθφξσλ θαηεγνξηψλ αέξηαο ξχπαλζεο ζηε ΥΔ ΘΗ. Πίλαθαο 5-1: Αέξηα ξύπαλζε Ομείδηα ηνπ αδώηνπ (NO x) Όδνλ Γηνμείδην ηνπ ζείνπ (SO 2) σκαηίδηα Ν. Θεζπξσηίαο Ήπεηξνο (Ηγνπκελίηζα) Ν. Ισαλλίλσλ (Ισάλληλα) Θεζζαιία Ν. Λαξίζεο (Λάξηζα) Ν. Μαγλεζίαο (Βφινο) Ν. Φζηψηηδαο (Λακία) ηεξεά Ν. Βνησηίαο (Οηλφθπηα) Διιάδα Ν. Βνησηίαο (Αζπξα πίηηα) Ν. Δπβνίαο (Υαιθίδα, Αιηβέξη) : πνιχ έληνλν πξφβιεκα, : έληνλν πξφβιεκα, : ζρεηηθά έληνλν πξφβιεκα Μεγάια αζηηθά θέληξα θαη ζε νξηζκέλεο βηνκεραληθέο ζπγθεληξψζεηο Ύδξεπζε θαη πδαηηθνί πόξνη Η θαηάζηαζε ηεο ΥΔ ΘΗ απφ πιεπξάο πξφζβαζεο ζε πφζηκν λεξφ κέζσ δηθηχσλ απνθιεηζηηθήο ρξήζεο είλαη ζρεηηθά ηθαλνπνηεηηθή. Αλάγθεο γηα δξάζεηο αληηθαηάζηαζεο θαη εθζπγρξνληζκνχ ησλ δηθηχσλ, ειέγρνπ γηα δηαξξνέο θαη αληηθαηάζηαζεο ησλ κεηξεηψλ, παξακέλνπλ σζηφζν ππαξθηέο. Όζνλ αθνξά γεληθφηεξα ζηε δηαρείξηζε ησλ πδαηηθψλ πφξσλ ζηε ΥΔ ΘΗ, παξαηεξνχληαη ζρεδφλ ζε φιεο ηηο πεξηνρέο πςειέο πηέζεηο ππνγξακκίδνληαο ηελ αλάγθε γξήγνξεο πξνψζεζεο κέηξσλ νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο ησλ λεξψλ. 19

20 Δηδηθφηεξα ην Τδαηηθφ Γηακέξηζκα (ΤΓ) ηεο Θεζζαιίαο (πεξηιακβάλεη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο νκψλπκεο πεξηθέξεηαο, αιιά θαη νξηζκέλα ηκήκαηα άιισλ πεξηθεξεηψλ, κεηαμχ ησλ νπνίσλ ηεο ηεξεάο Διιάδαο), θπξίσο ιφγσ ηεο αγξνηηθήο ρξήζεο (θαιιηέξγεηεο εληαηηθνχ ραξαθηήξα), είλαη ειιεηκκαηηθφ ζε λεξφ θαη νη ζεσξεηηθά αλακελφκελεο απαηηήζεηο ζε αξδεπηηθφ λεξφ δελ θαιχπηνληαη απφ ηνπο ππάξρνληεο (δηαζέζηκνπο) πδαηηθνχο πφξνπ, ελψ παξαηεξείηαη ζεκαληηθή πηψζε ηεο ζηάζκεο ησλ πδξνθνξέσλ θαη θαηλφκελα πθαικχξσζεο. Όζνλ αθνξά δε ζηελ πνηφηεηα ησλ λεξψλ ζε πνιιέο πεξηνρέο δελ είλαη θαιή, ελψ έληνλα πξνβιήκαηα αληηκεησπίδεη θαη ν Πελεηφο Πνηακφο. Η ηεξεά Διιάδα, ρσξίδεηαη ζε δχν Τδαηηθά Γηακεξίζκαηα. ην ΤΓ Γπηηθήο ηεξεάο Διιάδαο, φπνπ αλήθεη φινο ν Ν. Δπξπηαλίαο, ηκήκα ηνπ Ν. Φσθίδαο θαη (κηθξφ) ηνπ Ν. Φζηψηηδνο, καδί κε ηκήκαηα άιισλ λνκψλ πνπ βξίζθνληαη ζηε Θεζζαιία, ηελ Ηπεηξν, ηε Γπηηθή Διιάδα θαη ηα Ιφληα Νεζηά) ζε θαλέλα πδαηηθφ ζψκα ηνπ Γηακεξίζκαηνο δελ ππάξρεη πνηνηηθφ ή πνζνηηθφ πξφβιεκα ζε ζρέζε κε ηα χδαηα.. ην ΤΓ Αλαηνιηθήο ηεξεάο Διιάδαο αλήθνπλ νη Ν. Δχβνηαο, Βνησηίαο, Φζηψηηδαο (κεγαιχηεξν κέξνο) θαη ην ππφινηπν ηνπ Ν. Φσθίδαο (42%) θαζψο θαη ηκήκαηα λνκψλ πνπ αλήθνπλ ζηηο πεξηθέξεηεο Θεζζαιίαο θαη Αηηηθήο. Αληίζεηα ην ΤΓ Αλαηνιηθήο ηεξεάο Διιάδαο, αληηκεησπίδεη πνηνηηθά πξνβιήκαηα κφιπλζεο απφ βηνκεραληθά απφβιεηα, θπηνθάξκαθα θαη θηελνηξνθηθά απφβιεηα, θαη πξνβιήκαηα πθαικχξσζεο ηελ Ήπεηξν, ε γεσξγηθή δξαζηεξηφηεηα, θαη ηδηαίηεξα νη αξδεπφκελεο εληαηηθέο θαιιηέξγεηεο ηεο πεδηάδαο ηεο Άξηαο, επηβαξχλνπλ ηνπο πδαηηθνχο απνδέθηεο ηεο πεξηνρήο θαη ηειηθά ηνλ Ακβξαθηθφ θφιπν κε ππνιείκκαηα ιηπαζκάησλ θαη θπηνθαξκάθσλ Γηαρείξηζε πγξώλ απνβιήησλ ηε Θεζζαιία θξίλεηαη φηη νη νηθηζκνί κέρξη θαη Β πξνηεξαηφηεηαο δηαζέηνπλ επαξθείο ππνδνκέο ζπιινγήο θαη επεμεξγαζίαο αζηηθψλ ιπκάησλ. ηνπο νηθηζκνχο Γ πξνηεξαηφηεηαο, πνπ αλέξρνληαη ζε 35, ηα πνζνζηά είλαη 46% (ΔΔΛ) θαη 57% (απνρέηεπζε), ελψ ζηνπο παξαιηαθνχο νηθηζκνχο ηα πνζνζηά αλέξρνληαη ζε 7% θαη 9% αληίζηνηρα. πλνιηθά, ππάξρνπλ 13 ΔΔΛ. ηελ Ήπεηξν παξαηεξνχληαη ειιείςεηο ζηηο βαζηθέο ππνδνκέο. Πνιινί νηθηζκνί δελ ηεξνχλ ηα πξνβιεπφκελα απφ ηελ Διιεληθή θαη Κνηλνηηθή λνκνζεζία, σο πξνο ηηο εγθαηαζηάζεηο επεμεξγαζίαο ιπκάησλ. ήκεξα ππάξρνπλ ζηελ πεξηθέξεηα 7 ΔΔΛ, πνπ εμππεξεηνχλ θαη. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο, απαηηείηαη αλαβάζκηζε ππαξρφλησλ ΔΔΛ, πέξα απφ ηηο λέεο αλάγθεο. ηε ηεξεά Διιάδα ιεηηνπξγνχλ ζήκεξα ΔΔΛ ζε 15 δήκνπο απφ ηνπο 58 πεξίπνπ, ζηνπο νπνίνπο ζχκθσλα κε ηελ Οδεγία 91 / 271 ζα έπξεπε λα θαλνληθά λα ιεηηνπξγνχλ ΔΔΛ (νηθηζκνί>2.000 θαη. ηπ.). Απφ απηνχο, θαη ζχκθσλα κε λεφηεξα ζηνηρεία απνγξαθψλ ηνπ ΤΠΔΥΧΓΔ γηα ηα έξγα Α θαη Β πξνηεξαηφηεηαο, ζήκεξα ζηελ πεξηθέξεηα ιεηηνπξγνχλ έμη ΔΔΛ. Γεληθά, εληνπίδεηαη ζεκαληηθφ έιιεηκκα ζε νηθηζκνχο κεηαμχ θαη θαηνίθσλ, φπνπ κφλν έλα πνζνζηφ ηεο ηάμεο ηνπ 18% ηνπ πιεζπζκνχ ηνπο δηαζέηεη ΔΔΛ θαη ζε νηθηζκνχο κηθξφηεξνπο ησλ 2000 θαηνίθσλ φπνπ δελ ππάξρνπλ ΔΔΛ. εκεηψλεηαη επίζεο, φηη κεγάιν πνζνζηφ ησλ ΔΔΛ είλαη ζήκεξα εθηφο ιεηηνπξγίαο γηα ιφγνπο αδπλακίαο θάιπςεο ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο-ζπληήξεζεο, ή κε πινπνίεζεο απαξαίηεησλ ζπλνδεπηηθψλ έξγσλ. Καιχπηνληαη σζηφζν ηα 6 κεγαιχηεξα αζηηθά θέληξα σο πξνο ηνπο ΔΔΛ. πλνιηθά, ππνινγίδεηαη φηη εμππεξεηνχληαη απφ ΔΔΛ πεξίπνπ θάηνηθνη (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ ζεξηλνχ πιεζπζκνχ κηθξψλ νηθηζκψλ ηνπξηζηηθνχ θπξίσο ραξαθηήξα) (ΤΠΑΝ 2003) Γηαρείξηζε απνξξηκκάησλ Καη νη ηξεηο πεξηθέξεηεο ηεο ΥΔ ΘΗ δηαζέηνπλ εγθεθξηκέλα Πεξηθεξεηαθά ρέδηα Γηαρείξηζεο ηεξεψλ Απνβιήησλ (ΠεΓΑ). Σν ζηνηρείν απηφ είλαη ζεηηθφ, αιιά δελ αλαηξεί ηελ χπαξμε ζεκαληηθψλ ειιείςεσλ. ηελ Ήπεηξν κε βάζε ην Γηαρεηξηζηηθφ ρέδην ηεο Πεξηθέξεηαο,(ιεηηνπξγία ΥΤΣΑ θαη ζηνπο 4 Ννκνχο, εγθαηάζηαζε δηθηχνπ ΜΑ θαη ελφο ΚΓΑΤ) εθηηκάηαη φηη επηηπγράλεηαη ζεκαληηθή βειηίσζε. Τπάξρνπλ 2 ΥΤΣΑ, θαη δηαπηζηψλνληαη αθφκα ειιείςεηο θαη ζε ρψξνπο θαη ζε νξγαλσκέλα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ, ζπκπεξηιακβαλφκελσλ θαη άιισλ (πιελ πγεηνλνκηθήο ηαθήο) κεζφδσλ. Δθηηκάηαη φηη ζήκεξα παξάγνληαη ηφλνη απνξξηκκάησλ αλά έηνο (εθηίκεζε γηα ην 2011: , απφ ηα νπνία ζα αλαθπθιψλνληαη). ηε Θεζζαιία, ππάξρνπλ ζήκεξα 6 ΥΤΣΑ θαη 9 ΜΑ, ελψ ν αξηζκφο ησλ ΥΑΓΑ είλαη ζεκαληηθφο. Δθηηκάηαη φηη νη αλάγθεο ηεο Πεξηθέξεηαο ζε κεγάιν βαζκφ θαιχπηνληαη απφ ηηο πθηζηάκελεο ππνδνκέο, νη ππνινηπφκελεο αλάγθεο ζα θαιπθζνχλ θαηά ηελ εξρφκελε πξνγξακκαηηθή πεξίνδν. πλεπψο, δελ ζα ππάξμνπλ ζεκαληηθέο αλάγθεο γηα ΥΤΣΑ θαη ΜΑ θαηά ηε λέα πξνγξακκαηηθή πεξίνδν, αιιά γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ πεξηζζνηέξσλ (ζρεηηθά 20