2/2013. Τόμος 33 Απρίλιος - Ιούνιος

Transcript

1 2/2013 Τόμος 33 Απρίλιος - Ιούνιος Άρθρα Α. Αρχοντάκη Η αναστολή εκτελέσεως πράξεων των ενωσιακών οργάνων Δ. Καραγκούνης Μ. Ι. Ράντου Η νομική φύση των πράξεων του Eurogroup Μ. Στεφανή Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών Επισκόπηση Νομολογίας ΔΕΕ ΓεΔΕΕ (Μάρτιος Μάιος 2013) ΕΔΔΑ (Απρίλιος Ιούνιος 2013) Σχολιασμένη Νομολογία Καταχρηστικές ρήτρες σε συμβάσεις που συνάπτονται με καταναλωτές Εξωσυμβατική ευθύνη κράτους μέλους για παράβαση του ενωσιακού δικαίου Η υποχρέωση παροχής βοήθειας στους επιβάτες σε περίπτωση ματαίωσης πτήσης λόγω «έκτακτων περιστάσεων» Τοπική διασυνοριακή κυκλοφορία χώρος Σένγκεν Προστασία της ιδιοκτησίας Τέλος δικαστικού ενσήμου σε αναγνωριστική αγωγή

2

3 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ REVUE HELLÉNIQUE DE DROIT EUROPÉEN ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ικάρων 1, Καλαμαριά - Θεσσαλονίκη ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 26 ης Οκτωβρίου 3, Θεσσαλονίκη ΕΚΔΟΤΕΣ: Καθηγ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Α. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ, Διευθυντής ΚΔΕΟΔ (Ικάρων 1, Καλαμαριά - Θεσσαλονίκη) ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΑΛΕΡΓΑΚΗΣ, Πρόεδρος ΔΣΘ (26 ης Οκτωβρίου 3, Θεσσαλονίκη) ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Καθηγητής Β. ΣΚΟΥΡΗΣ (Ικάρων 1, Καλαμαριά - Θεσσαλονίκη) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ-ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ: Ν. ΒΡΥΩΝΑΚΗΣ, Εκδοτική Β. Ελλάδος (Δαναΐδων 4, Θεσσαλονίκη) REVUE JURIDIQUE TRIMESTRIELLE PROPRIÉTAIRES: CENTRE DE DROIT ÉCONOMIQUE INTERNATIONAL ET EUROPÉEN Ikaron 1, Kalamaria - Thessaloniki LE BARREAU DE THESSALONIKI rue 26 Octobre 3, Thessaloniki ÉDITEURS: Prof. vassilios a. christianos, Directeur du CDEIE (Ikaron 1, Kalamaria - Thessaloniki) NIKOLAOS VALERGAKIS, Président du Barreau de Thessaloniki (rue 26 Octobre 3, Thessaloniki) DIRECTEUR: Prof. V. SKOURIS (Ikaron 1, Kalamaria - Thessaloniki) imprimérie: N. VRYONAKIS, presses de Northern Greece Publishing (Danaidon 4, Thessaloniki)

4 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ REVUE HELLÉNIQUE DE DROIT EUROPÉEN ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: Ε. ΜΟΥΑΜΕΛΕΤΖΗ, Δ.Ν., Π. ΣΕΡΑΪΔΟΥ Χειρόγραφα για δημοσίευση και βιβλία για παρουσίαση ή βιβλιοκρισίες αποστέλλονται στην υπεύθυνη σύνταξης κ. ΕΥΤΥΧΙΑ ΜΟΥΑΜΕΛΕΤΖΗ, Διευθύντρια Ερευνών ΚΔΕΟΔ Tαχ. Θυρίδα 14, Καλαμαριά - Θεσσαλονίκη, τηλ.: Εγγραφές συνδρομητών, παραγγελίες παλαιών τόμων, ανατύπων: Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης κ. Αικατερινη Μαρου katmarou@gmail.com Δικαστικό Μέγαρο 26 ης Οκτωβρίου , Θεσσαλονίκη τηλ.: fax: Οι συνδρομές εξοφλούνται με ταχυδρομική επιταγή (εσωτερικό) και με τραπεζική επιταγή (εξωτερικό) επ ονόματι του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης ΕΤΗΣΙΕΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ - ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ Φυσικά πρόσωπα 36 Νομικά πρόσωπα 42 Φοιτητές - ασκούμενοι δικηγόροι 18 Τιμή παλαιών τόμων από 1981 έως από 1991 έως και έως έως Τιμή εκάστου τεύχους 9 Εκτύπωση - Σελιδοποίηση: Εκδοτική Β. Ελλάδος, Δαναΐδων 4, Θεσσαλονίκη, τηλ Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου

5 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ REVUE HELLÉNIQUE DE DROIT EUROPÉEN SECRÉTARIAT: E. MOUAMELETZI, Docteur en Droit, P. SERAIDOU Tous les manuscrits ainsi que les livres pour présentation ou compte-rendu doivent être envoyés à Mme E. MOUAMELETZI, Directrice de Recherches du CDEIE, responsable pour la rédaction Boîte Postale 14, Kalamaria - Thessaloniki, tel: Souscriptions, commandes des anciens volumes, extraits : Barreau de Thessaloniki Mme Ekaterini Marou katmarou@gmail.com Palais de Justice rue 26 Octobre 3, Thessaloniki tél.: fax: Les souscriptions sont payées par chèque postal (pour l intérieur) et par chèque bancaire (pour l étranger) au nom du Barreau de Thessaloniki ABONNEMENTS ANNUELS GRÈCE - ÉTRANGER Personnes physiques 36 Personnes morales 42 Étudiants - Avocats stagiaires 18 Prix des anciens volumes de 1981 à de 1991 à et à à Prix de fascicule 9 Achevé d imprimer sur les presses de Northern Greece Publishing, Danaidon 4, Thessaloniki, Tél , Centre de Droit Économique International et Européen

6 Η Ελληνική Επιθεώρηση Ευρωπαϊκού Δικαίου πρωτοεκδόθηκε το 1981 από τον αείμνηστο Καθηγητή Δημήτριο Ευρυγένη, ο οποίος διετέλεσε και Διευθυντής της για την περίοδο Διευθυντής της Επιθεώρησης διετέλεσε επίσης από το 1986 μέχρι το 1999 και ο αείμνηστος Καθηγητής Κρατερός Ιωάννου. Στην Γραμματεία της Επιθεώρησης συμμετείχαν από την αρχή της κυκλοφορίας της ο Αλκιβιάδης Παναγόπουλος, δικηγόρος και μέλος του Δ.Σ. του ΚΔΕ- ΟΔ, η επιστημονική συνεργάτις του ΚΔΕΟΔ κ. Στέλλα Ιωαννίδου, δικηγόρος, και η κ. Σοφία Μεγγλίδου, Δ.Ν., δικηγόρος, που είχε και την ευθύνη της ύλης της Επιθεώρησης από το 1981 μέχρι το Το Δ.Σ. του ΚΔΕΟΔ απαρτίζεται από τους: Καθηγητή Β. Σκουρη, Πρόεδρο Δ.Σ. Καθηγητή Β. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟ, Διευθυντή του ΚΔΕΟΔ Ν. ΒΑΛΕΡΓΑΚΗ, εκπρόσωπο του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Σ. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ, εκπρόσωπο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης Φ. ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ, εκπρόσωπο του ΥΠΑΑΝ Σ αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν: Αργαλιάς Παναγιώτης, ΜΔΕ, Δικηγόρος-Οικονομολόγος Αρχοντάκη Ασπασία, M2 Recherche, Δικηγόρος Γιαννακοπούλου Ηλιάνα, LLM, ΜΔΕ, Δικηγόρος, Υπότροφος «Δ. Ευρυγένη» ΚΔΕΟΔ Θεοδωρίδης Π. Κωνσταντίνος, LLM, Δικηγόρος Καραγκούνης Δημήτριος, Δικηγόρος Μαργαρίτης Κωνσταντίνος, LLM, Δικηγόρος Μαυρομάτη Χρυσούλα, Ασκούμενη δικηγόρος, Φοιτήτρια ΠΜΣ International Economic Law and Policy Πανεπιστημίου Βαρκελώνης, Ασκούμενη ΚΔΕΟΔ Μπαξεβάνης Α. Χρήστος, Δ.Ν., Δικηγόρος Παναγιωτίδου Ελισάβετ, M2 Professionel, ΜΔΕ, Δικηγόρος, Υπότροφος «Δ. Ευρυγένη» ΚΔΕΟΔ Παπακωνσταντής Μάρκος, Δ.Ν., Δικηγόρος, Διδάσκων στο τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου Παπανδρέου Μάριος, Δικηγόρος, Ασκούμενος στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή Πέρβου Ιωάννα, LLM, Δικηγόρος, Επιστ. Συνεργάτις ΚΔΕΟΔ, Στέλεχος ΜοΠαΔιΣ Ράντου Μαρία Ιωάννα, LLM, Δικηγόρος Ροδόπουλος Μιχαήλ, ΜΔΕ, Δικηγόρος, Επιστ. Συνεργάτης ΚΔΕΟΔ, Στέλεχος ΜοΚΕ Σγουρίδου Αικατερίνη, ΜΔΕ, Δικηγόρος, Επιστ. Συνεργάτις ΚΔΕΟΔ, Στέλεχος ΜοΚΕ Στεργιούλα Αγγελική, M2 Professionel, Δικηγόρος, Ασκούμενη ΚΔΕΟΔ Στεφανή Μαρία, ΜΔΕ Σώμη Σοφία, Βιβλιοθηκονόμος ΚΔΕΟΔ Τσακίρη Δέσποινα, M2 Professionel, Δικηγόρος, Ασκούμενη ΚΔΕΟΔ Τσολάκου Ευθυμία, ΜΔΕ, Δικηγόρος, Υπότροφος Ι.Κ.Υ., Σπουδάστρια Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών VI ΕΕΕυρΔ 2:2013

7 Περιεχόμενα 2/2013 ΑΡΘΡΑ Α. Αρχοντάκη Η αναστολή εκτελέσεως πράξεων των ενωσιακών οργάνων Δ. Καραγκούνης Μ. Ι. Ράντου Η νομική φύση των πράξεων του Eurogroup Μ. Στεφανή Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΕ Ι. Eπικαιρότητα EE ΙΙ. e πίκαιρα νομικής πληροφορικής ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ Ι. ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Α. Επισκόπηση Νομολογίας ΔΕΕ ΓεΔΕΕ (Μάρτιος Μάιος 2013) Β. Σχολιασμένη Νομολογία ΔΕΕ ΓεΔΕΕ ΔΕΕ C-415/11, Aziz, (Καταχρηστικές ρήτρες σε συμβάσεις που συνάπτονται με καταναλωτές) Παρατηρήσεις Π. Ι. Αργαλιάς ΔΕΕ C-420/11, Leth, (Εξωσυμβατική ευθύνη κράτους μέλους για παράβαση του ενωσιακού δικαίου) Παρατηρήσεις Μ. Ροδόπουλος ΔΕΕ C-12/11, McDonagh, (Η υποχρέωση παροχής βοήθειας στους επιβάτες σε περίπτωση ματαίωσης πτήσης λόγω «έκτακτων περιστάσεων») Παρατηρήσεις Ε. Παναγιωτίδου ΔΕΕ C-254/11, Shomodi, (Τοπική διασυνοριακή κυκλοφορία χώρος Σένγκεν) Παρατηρήσεις Η. Γιαννακοπούλου ΙΙ. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ A. Επισκόπηση Νομολογίας ΕΔΔΑ (Απρίλιος - Ιούνιος 2013) Β. Σχολιασμένη Νομολογία ΕΔΔΑ ΕΔΔΑ, Προσφυγές Νο 57665/12 και 57657/12, Υπόθεση Κουφάκη και ΑΔΕΔΥ κατά Ελλάδας, (Προστασία της ιδιοκτησίας) Παρατηρήσεις Ι. Πέρβου ΕΕΕυρΔ 2:2013 VII

8 III. ΕΘΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ Μονομελές Πρωτοδικείο Χανίων, απόφαση αριθμ. 3/2013, (Τέλος δικαστικού ενσήμου σε αναγνωριστική αγωγή) Παρατηρήσεις Κ. Μαργαρίτης 233 ΠΑΙΔΕΙΑ- ΕΡΕΥΝΑ Συνέδριο στο πλαίσιο του προγράμματος διδυμοποίησης Ελλάδας Σερβίας (Twinning Project) 237 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ Ι. Βιβλιοπαρουσιάσεις ΙΙ. Το δίκαιο της ΕΕ στα ελληνόγλωσσα νομικά περιοδικά: Α Εξάμηνο VIII ΕΕΕυρΔ 2:2013

9 Table of contents 2/2013 ARTICLES A. Archontaki The suspension of execution of EU institutions acts D. Karagounis M. I. Randou The legal nature of the acts adopted by Eurogroup M. Stefani The European Citizens Initiative DEVELOPMENTS IN THE EU Ι. EU News ΙΙ. Information technology e news CASE-LAW Ι. EUROPEAN COURT OF JUSTICE AND COURT OF FIRST INSTANCE EC Α. Review of Jurisprudence (March May 2013) Β. Notes ECJ C-415/11, Aziz, (Unfair terms in consumer contracts) Annotation P. I. Argalias ECJ C-420/11, Leth, (Non-contractual liability of a Member State for violation of EU law) Annotation M. Rodopoulos ECJ C-12/11, McDonagh, (Obligation to provide assistance to passengers in the event of cancellation of a flight due to extraordinary circumstances) Annotation E. Panagiotidou ECJ C-254/11, Shomodi, (Local border traffic - The Schengen area) Annotation I. Giannakopoulou ΙΙ. EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS A. Review of jurisprudence (April June 2013) B. Notes ECHR, Applications No 57665/12 and 57657/12, Case Koufaki and ADEDY vs. Greece, (Protection of property) Annotation I. Pervou ΕΕΕυρΔ 2:2013 IX

10 III. NATIONAL COURTS Magistrate Court of Chania, Judgement No 3/2013, (Legal expenses in an action for a declaration) Annotation K. Margaritis 233 CONFERENCES RESEARCH Conference in the framework of Twinning Project (Serbia Greece) 237 BIBLIOGRAPHY I. Book reviews ΙΙ. The EU law in Hellenic Legal Periodicals: 1 st Semester X ΕΕΕυρΔ 2:2013

11 Table des matières 2/2013 DOCTRINE A. Archontaki La suspension de l exécution des actes des organes de l UE D. Karagounis M. I. Randou La nature juridique des actes adoptés par l Eurogroupe M. Stefani L initiative citoyenne européenne DÉVELOPPEMENTS DANS L UE Ι. Nouvelles européennes ctualités d informatique juridique JURISPRUDENCE Ι. COUR DE JUSTICE ET TRIBUNAL DE L UNION EUROPÉENNE Α. Revue de Jurisprudence (mars mai 2013) Β. Notes CJUE C-415/11, Aziz, (Clauses abusive des contrats conclus avec les consommateurs) - Notes P. I. Argalias CJUE C-420/11, Leth, (Responsabilité des États members pour violation du droit de l UE) Notes M. Rodopoulos CJUE C-12/11, McDonagh, (Obligation d assistance aux passagers en cas d annulation de vol du fait de circonstances extraordinaires) Notes E. Panagiotidou CJUE C-254/11, Shomodi, (Petit traffic frontalier - Espace Schengen) Notes I. Giannakopoulou ΙΙ. COUR EUROPÉENNE DES DROITS DE L HOMME A. Revue de Jurisprudence (avril - juin 2013) B. Notes CEDH, Requêtes Nos 57665/12 et 57657/12, affaire Koufaki et ADEDY c. Grèce, Arrêt du (Protection de la propriété) Notes I. Pervou ΕΕΕυρΔ 2:2013 XI

12 III. JURIDICTIONS NATIONALES Tribunal de Première Instance de Chania, Arrêt No 3/2013, (Timbre judiciaire dans le cadre d une action en constatation) Notes K. Margaritis 233 ÉDUCATION RECHERCHE Congrès organisé dans le cadre du Projet «Twinning» Serbie Grèce 237 DOCUMENTATION BIBLIOGRAPHIQUE I. Revue bibliographique II. Le droit de l UE dans les revues juridiques helléniques: 1 er Semestre XII ΕΕΕυρΔ 2:2013

13 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΚΕ : Αφρική, Καραϊβική, Ειρηνικός Αρμ : Αρμενόπουλος ΑρχΝ : Αρχείο Νομολογίας ΓεΔΕΕ : Γενικό Δικαστήριο Ευρωπαϊκής Ένωσης (μετονομασία του ΠΕΚ μετά την ) ΓΣΔΕ : Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT) Δ : Δίκη ΔΕΕ : Δικαστήριο Ευρωπαϊκής Ένωσης (μετονομασία του ΔΕΚ μετά την ) ΔΕΕτ. : Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών ΔΕΚ : Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ΔΕΝ : Δελτίο Εργατικής Νομοθεσίας ΔηΣΚΕ & αγορά : Δημόσιες Συμβάσεις - Κρατικές Ενισχύσεις & αγορά ΔιΜΕΕ : Δίκαιο Μέσων Ενημέρωσης & Επικοινωνίας ΔιΔικ : Διοικητική Δίκη ΔτΑ : Δικαιώματα του Ανθρώπου (RHDH) ΔΦΝ : Δελτίο Φορολογικής Νομοθεσίας ΕΔΔΔΔ : Επιθεώρησις Δημοσίου Δικαίου και Διοικητικού Δικαίου Ε.Δ.Κ.Α. : Επιθεώρησις Δικαίου Κοινωνικής Ασφαλίσεως ΕΕ : Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΕΕ : Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΕΕυρΔ : Ελληνική Επιθεώρηση Ευρωπαϊκού Δικαίου (RHellDE) ΕΖΕΣ : Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών ΕΕμπΔ : Επιθεώρηση του Εμπορικού Δικαίου ΕΕΝ : Εφημερίς Ελλήνων Νομικών ΕΕργΔ : Επιθεώρησις Εργατικού Δικαίου ΕΕυρΚ : Επιθεώρηση των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων EK : Ευρωπαϊκή Κοινότητα ΕλλΔνη : Ελληνική Δικαιοσύνη ΕΛΜ : Ευρωπαϊκή Λογιστική Μονάδα ΕΝΔ : Επιθεώρηση Ναυτιλιακού Δικαίου ΕΟΧ : Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος Επι.Δ.Ε. : Επιθεώρηση Δημοσίων Έργων ΕπισκΕΔ : Επισκόπηση Εμπορικού Δικαίου ΕΤρΑξΧρΔ : Επιθεώρηση Τραπεζικού Αξιογραφικού και Χρηματιστηριακού Δικαίου ΕυΒ : Ευρωπαϊκό Βήμα ΕυρΔΔΑ ή ΕΔΔΑ : Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ΕυρΕΔΑ ή ΕΕΔΑ : Ευρωπαϊκή Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ΕυρΚ : Ευρωπαϊκές Κοινότητες ΕυρΚοινβ : Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ΕυρΠολ : Ευρωπαίων Πολιτεία ΕυρΣΔΑ ή ΕΣΔΑ : Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ΕφΑΔ : Εφαρμογές Αστικού Δικαίου ΕφημΔΔ : Εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου ΘΠΔΔ : Θεωρία και Πράξη Διοικητικού Δικαίου ΚΕΠΑΑ : Κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική για την Άμυνα και την Ασφάλεια ΚΕΠΠΑ : Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας ΚριτΕπιθ : Κριτική Επιθεώρηση Νομικής Θεωρίας και Πράξης ΝοΒ : Νομικό Βήμα ΠΕΚ : Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ΠερΔικ : Περιβάλλον και Δίκαιο ΠΛογ : Ποινικός Λόγος ΠΝ : Πειραϊκή Νομολογία ΠοινΔικ : Ποινική Δικαιοσύνη ΠοινΧρ : Ποινικά Χρονικά ΠρΠροσχ : Πράξη περί των όρων προσχωρήσεως και προσαρμογής των συνθηκών ΕΕΕυρΔ 2:2013 XIII

14 ΣΛΕΕ ΣΕΕ Συλλ. ΣυλλΥπΥπ ΣυνθΕΕ ΣυνθΕΚ ΣυνθΕΚΑΕ ΣυνθΕΚΑΧ ΣυνθΕΟΚ ΤεΣ ΤοΣ Υπερ ΦΠΑ ΧρηΔικ ΧρΙΔ AcP AFDI AJCL AJDA AJIL AöR ASL BB CDE Clunet C.M.L.R. CML Rev. CommLP CONSUM.L.J. DZWir EA EBRL ECHR ECJ E.C.L.R. EELR EGC E.H.R.L.R. EIPR EJIL ELJ E.L.Rev. Elrev./HR EPL ERPL ETL EuGRZ EuR EuZW EWS GATT GATS GRUR Int. HRLJ HRQ : Συνθήκη για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης : Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση : Συλλογή Νομολογίας του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων : Συλλογή Υπαλληλικών Υποθέσεων : Συνθήκη Ευρωπαϊκής Ένωσης : Συνθήκη Ευρωπαϊκής Κοινότητας : Συνθήκη Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας : Συνθήκη Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα : Συνθήκη Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας : Τεύχος εκτός σειράς : Σύνταγμα (Το) : Υπεράσπιση : Φόρος Προστιθέμενης Αξίας : Χρηματοπιστωτικό Δίκαιο : Χρονικά Ιδιωτικού Δικαίου : Archiv für civilische Praxis : Annuaire Français de Droit International : American Journal of Comparative Law (The) : Actualité Juridique du Droit Administratif : American Journal of International Law : Archiv des öffentlichen Rechts : Air and Space Law : Der Betriebs - Berater : Cahiers de Droit Européen : Journal du Droit International (J.D.I.) : Common Market Law Reports : Common Market Law Review : Commercial Law Practitioner : Consumer Law Journal : Deutsche Zeitschrift für Wirtschaftsrecht : Europa-Archiv : European Business Law Review : European Convention on Human Rights : European Court of Justice : European Competition Law Review : European Environmental Law Review : European General Court : European Human Rights Law Review : European Intellectual Property Review : European Journal of International Law : European Law Journal : European Law Review : European Law Review / Human Rights Survey : European Public Law : European Review of Private Law-Revue Européenne de Droit Privé - Europäische Zeitschrift für Privatrecht : European Transport Law - Droit Européen des Transports - Europäisches Transportrecht : Europäische Grundrechte - Zeitschrift : Europarecht : Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht : Europäisches Wirtschafts - und Steuerrecht : General Agreement on Tariffs and Trade (ΓΣΔΕ) : General Agreement on Trade Services : Gewerblicher Rechtschutz und Urheberrecht -Internationaler Teil : Human Rights Law Journal : Human Rights Quarterly XIV ΕΕΕυρΔ 2:2013

15 ICLQ IIC I.L.M. IPRax JCMS J.D.I. JT JT-DE JWT JZ LIEI MJ MLR NJW NQHR NVWZ PPLR RabelsZ R.A.E. RCADI RCC R.D.P. RDUE RECIEL REDC Rev.inst.eur. Rev.trim.dr.h. RFDA RFDC RGDIP RHDH RHDI RHellDE RIDPC Riv.dir.eur. RIW RMC RMCUE RMUE RTDeur. RUDH TRIPs WRP WuW YBEL ZEuP ZEuS ZfRV ZHR ZSE ZVglRWiss : International and Comparative Law Quarterly (The) : International Review of Industrial Property and Copyright Law : International Legal Materials : Praxis des Internationalen Privat - und Verfahrensrechts : Journal of Common Market Studies : Journal du Droit International (Clunet) : Journal des Tribunaux : Journal des Tribunaux - Droit Européen : Journal of World Trade : Juristen Zeitung : Legal Issues of European Integration : Maastricht Journal of European und Comparative Law : Modern Law Review (The) : Neue Juristische Wochenschrift : Netherlands Quarterly of Human Rigths : Neue Zeitschrift für Verwaltungsrecht : Public Procurement Law Review : Rabels Zeitschrift für ausländisches und internationales Privatrecht : Revue des Affaires Européennes : Recueil des Cours de l Académie de Droit International de La Haye : Revue de la Concurrence et de la Consommation - Droit et Marchés : Revue du droit public : Revue du Droit de l Union Européenne (ως το 1999 Revue du Marché Unique Européen - RMUE) : Review of European Community and International Environmental Law - Access to Environmental Information : Revue Européenne de Droit de la Consommation : Revista de instituciones europeas : Revue trimestrielle des droits de l homme : Revue Française de Droit Administratif : Revue Française de Droit Constitutionnel : Revue Générale de Droit International Public : Revue Hellénique de Droits de l Homme (ΔτΑ) : Revue Hellénique de Droit International : Revue Hellénique de Droit Européen (ΕΕΕυρΔ) : Rivista Italiana di Diritto Pubblico Comunitario : Rivista di diritto europeo : Recht der Internationalen Wirtschaft : Revue du Marché Commun (από το 1991 Revue du Marché Commun et de l Union Européenne - RMCUE) : Revue du Marché Commun et de l Union Européenne από το 1991 (ως το 1990 Revue du Marché Commun - RMC) : Revue du Marché Unique Européen (από το 2000 Revue du Droit de l Union Européenne - RDUE) : Revue Trimestrielle de Droit Européen : Revue Universelle des Droits de l Homme : Trade Related Intellectual Property Rigths : Wettbewerb in Recht und Praxis : Wirtschaft und Wettbewerb : Yearbook of European Law : Zeitschrift für Europäisches Privatrecht : Zeitschrift für Europarechtliche Studien : Zeitschrift für Rechtsvergleichung - Internationales Privatrecht und Europarecht : Zeitschrift für das gesamte Handelsrecht und Wirtschaftsrecht : Zeitschrift für Staats - und Europawissenschaften : Zeitschrift für Vergleichende Rechtswissenschaft Υπόδειγμα παραπομπής στην Ελληνική Επιθεώρηση Ευρωπαϊκού Δικαίου: ΕΕΕυρΔ 1981, σ. 259, RHellDE 1981, p. 259 ΕΕΕυρΔ 2:2013 XV

16

17 Η αναστολή εκτελέσεως πράξεων των ενωσιακών οργάνων Ασπασία Αρχοντάκη Η προσωρινή δικαστική προστασία συνιστά γενική αρχή του ενωσιακού δικαίου. Τυχόν, μάλιστα, αδυναμία λήψης προσωρινών μέτρων δεν θα ήταν σύμφωνη με τη γενική αρχή του δικαιώματος της πλήρους και αποτελεσματικής προστασίας. Επομένως, η δυνατότητα της αναστολής εκτέλεσης των πράξεων των ενωσιακών οργάνων και, γενικότερα, η δυνατότητα λήψης προσωρινών μέτρων δεν θα μπορούσε να μην αναγνωριστεί στα κεντρικά δικαιοδοτικά όργανα της Ένωσης. Ήδη, από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, με τα άρθρα 186 και 187, και στη συνέχεια με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, στα άρθρα 242 και 243 ΣΕΚ, είχε προβλεφθεί η δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης και λήψης προσωρινών μέτρων κατά των κοινοτικών πράξεων. Με τη μεταρρύθμιση των συνθηκών, που επήλθε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, παρατηρούμε ότι οι διατάξεις αυτές παρέμειναν αναλλοίωτες (άρθρα 278 και 279 ΣΛΕΕ). Ωστόσο, η διασφάλιση της συνοχής του συστήματος παροχής προσωρινής προστασίας επιβάλλει να μπορούν και τα εθνικά δικαστήρια να διατάσσουν προσωρινά μέτρα κατά των πράξεων των ενωσιακών οργάνων. Οι βασικές αποφάσεις προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η απόφαση Factortame, κατόπιν προδικαστικού ερωτήματος των αγγλικών δικαστηρίων, και οι αποφάσεις Zuckerfabrik και Atlanta, κατόπιν προδικαστικού ερωτήματος των γερμανικών δικαστηρίων. Με τις αποφάσεις αυτές εισάγονται δύο διακριτά συστήματα παροχής προσωρινής προστασίας, καθώς διαφορετική είναι η κύρια πράξη που κάθε φορά προσβάλλεται. Προσωρινή δικαστική προστασία άρθρο 278 και 279 ΣΛΕΕ αποφάσεις Factortame, Zuckerfabrik, Atlanta Παρά το γεγονός ότι, πλέον, αποτελεί γενική αρχή του δικαίου 1 η απαίτηση της επίλυσης μιας διαφοράς σε εύλογο χρονικό διάστημα, εν τούτοις η βραδύτητα των δικαστηρίων να επιληφθούν μιας υποθέσεως συνιστά μια πραγματικότητα, που στην ουσία αναιρεί την παραπάνω αρχή. Κατά συνέπεια, η δυνατότητα λήψης προσωρινών μέτρων προβάλλει ως η αναγκαία λύση, καθώς πρόκειται για μια επείγουσα διαδικασία, η οποία δίνει τη δυνατότητα στο δικαστή να προστατέψει τα συμφέροντα των διαδίκων στα πλαίσια της επίδικης διαφοράς 2. Ουσιαστικά, σε όλα τα κράτη και ενώπιον όλων των δικαιοδοσιών έχει προβλεφθεί ένας μηχανισμός προσωρινής προστασίας 3. Οι συγγραφείς των ιδρυτικών συνθηκών των Κοινοτήτων, και αργότερα της Ένωσης, δεν θα μπορούσαν να αγνοήσουν την ύπαρξη ενός τέτοιου μηχανισμού, καθώς η δυνατότητα διάταξης ασφαλιστικών μέτρων στο πεδίο εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου επιβάλλεται ως υποχρέωση του εθνικού δικονομικού συστήματος, ανεξάρτητα από τις παραδόσεις ή τις ρυθμίσεις του 4. * Μ2 Recherche, Δικηγόρος 1. Με βάση το άρθρο 6-1 της ΕΣΔΑ, αποφάσεις ΕΔΔΑ, 1989, Η. κατά Γαλλίας, ΕΔΔΑ (Ολ.), 26 Οκτωβρίου 2000, Kudla κατά Πολωνίας, ΕΔΔΑ, 2008, Gunes κατά Γαλλίας. 2. E. TEZCAN, L ordonnance des mesures provisoires par la Cour de Justice des communautés européennes dans le cadre du recours en manquement, RHDI, 1997, σ E. TEZCAN, ό.π. υποσ. 2, σ Γ.-Ε. ΚΑΛΑΒΡΟΣ / Θ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Θεσμικό πλαίσιο, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη, 2010, σ Βλ. επίσης, ΑΠ. ΓΕΡΟΝΤΑΣ, O εξευρωπαϊσμός του εθνικού διοικητικού και δικονομικού δικαίου, εκδ. Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη, 2009, σ. 337, ΠΡ. ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, Εγγυήσεις του δικαιώματος δι- Επιπλέον, τυχόν αδυναμία λήψεως προσωρινών μέτρων δεν θα ήταν σύμφωνη με τη γενική αρχή του δικαιώματος της πλήρους και αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας 5. Πράγματι, η αρχή αυτή διασφαλίζει την προσωρινή προστασία, η οποία είναι απαραίτητη για την πλήρη αποτελεσματικότητα της μελλοντικής οριστικής αποφάσεως, προκειμένου να αποφεύγονται τα κενά στη δικαστική προστασία που διασφαλίζει το ΔΕΕ. Η προσωρινή δικαστική προστασία συνιστά γενική αρχή του κοινοτικού δικαίου, που εδράζεται στις κοινές συνταγματικές παραδόσεις των κρατών μελών. Η αρχή αυτή διατυπώνεται, επίσης, στα άρθρα 6 και 13 της ΕΣΔΑ και στο άρθρο 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Επομένως, η δυνατότητα της αναστολής της εκτέλεσης των πράξεων των ενωσιακών οργάνων και, γενικότερα, η δυνατότητα της λήψης προσωρινών μέτρων δεν θα μπορούσε να μην αναγνωριστεί στα κεντρικά δικαιοδοτικά όργανα της Ένωσης, στα πλαίσια μιας προσφυγής που εκκρεμεί ενώπιόν τους. Έτσι, ήδη από τη ΣυνθΕΚ 6 και πλέον με τη ΣΛΕΕ, προβλέπεται η αναστολή της εκτέλεσης πράξεων, που προσβάλλονται ενώπιον του ΔΕΕ (άρθρο 278) και η διαταγή προσωρινών μέτρων, όπου κρίνονται αναγκαία (άρθρο 279) 7. καστικής προστασίας στο ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο, εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα, 1993, σ. 90 επ. 5. Ι. ΝΑΤΣΙΚΑΣ, σε Β. Χριστιανό, Η Συνθήκη ΕΕ και ΣΛΕΕ: κατ άρθρο ερμηνεία, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2012, σ Βλ. άρθρα 185 και 186 ΣυνθΕΚ. 7. Βλ. Ι. ΝΑΤΣΙΝΑΣ, ό.π., σ Ο συγκεκριμένος συγγραφέας υποστηρίζει ότι το ΔΕΕ πρέπει να νοείται και ως θεσμικό όργανο και όχι μόνον ως δικαιοδοτικό όργανο. Δηλαδή, αναστολή εκτέλεσης θα χορηγήσει το δικαιοδοτικό όργανο της ΕΕ, ενώπιον του οποίου

18 Αρχοντάκη: Η αναστολή εκτελέσεως Ωστόσο, τα δικαιοδοτικά όργανα των κρατών μελών είναι επιπλέον (παράλληλα, δηλαδή, με τα κεντρικά δικαιοδοτικά όργανα) και δικαιοδοτικά όργανα της Ένωσης με περιφερειακό, αποκεντρωμένο χαρακτήρα, εφόσον καλούνται να ερμηνεύσουν ή να ελέγξουν το κύρος και να εφαρμόσουν τους κανόνες του ενωσιακού δικαίου, πρωτογενούς ή παράγωγου 8. Υπό το πρίσμα αυτό, η διασφάλιση της συνοχής του συστήματος παροχής προσωρινής προστασίας επιβάλλει να μπορούν και τα εθνικά δικαστήρια να διατάσσουν προσωρινά μέτρα κατά των πράξεων των ενωσιακών οργάνων 9. Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι το ΔΕΚ, πολύ πρόσφατα (τα τελευταία είκοσι χρόνια) και σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μόλις πέντε ετών, επιλήφθηκε του ζητήματος της προσωρινής προστασίας των δικαιωμάτων κοινοτικής προέλευσης ενώπιον του εθνικού δικαστή. Οι βασικές αποφάσεις προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η απόφαση Factortame 10, κατόπιν προδικαστικού ερωτήματος των αγγλικών δικαστηρίων, και οι αποφάσεις Zuckerfabrik 11 και Atlanta 12, κατόπιν προδικαστικού ερωτήματος των γερμανικών δικαστηρίων. Το ερώτημα, το οποίο εγείρεται, επομένως, είναι σε ποιες περιπτώσεις και υπό ποιες προϋποθέσεις είναι δυνατή η λήψη προσωρινών μέτρων τόσο από τα κεντρικά δικαιοδοτικά όργανα της Ένωσης όσο και από τα δικαστήρια των κρατών μελών. Υπό τα δεδομένα αυτά, θα εξετασθεί το πλαίσιο της προσωρινής δικαστικής προστασίας που παρέχεται, σε πρώτο στάδιο, από τα κεντρικά δικαιοδοτικά όργανα (Μέρος Ι) και, σε δεύτερο στάδιο, από τα αποκεντρωμένα δικαιοδοτικά όργανα (Μέρος ΙΙ). μιση των συνθηκών, που επήλθε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, παρατηρούμε ότι οι διατάξεις αυτές παρέμειναν αναλλοίωτες (άρθρα 278 και 279 ΣΛΕΕ). Κινούμενοι, λοιπόν, πάντα στο πλαίσιο μιας κύριας διαδικασίας ενώπιον του ΔΕΕ, η σχετική διαδικασία ρυθμίζεται από τον Καν Δ ΔΕΕ (άρθρα 83-91), από τον Καν Δ ΓεΔΕΕ (άρθρα ) και από τον Καν Δ ΔΔΔ (άρθρα ), (Κεφάλαιο Α), ενώ οι προϋποθέσεις του παραδεκτού της αναστολής της εκτέλεσης ή των άλλων προσωρινών μέτρων, που απαιτούνται σωρευτικά, καθορίστηκαν από τη νομολογία του ΔΕΕ (Κεφάλαιο Β). Α. Διαδικαστικές προϋποθέσεις Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 278 ΣΛΕΕ θέτει τον κανόνα ότι μόνη η άσκηση προσφυγής ενώπιον του ΔΕΕ 13 δεν μπορεί να αναστείλει την ισχύ πράξης άλλου οργάνου ή οργανισμού της ΕΕ. Η προσβαλλόμενη πράξη διατηρεί την ισχύ της, παράγει αποτελέσματα και μπορεί να εκτελεσθεί. Ωστόσο, ανασταλτικό αποτέλεσμα μπορεί να προβλεφθεί με ειδικότερη ρύθμιση, ακόμη και του παράγωγου δικαίου (βλ. άνω ΟργΔΕΕ, ΓΔΕΕ, ΔΔΔ). Αρμόδιος για τη χορήγηση της αναστολής εκτέλεσης είναι ο Πρόεδρος του οικείου δικαιοδοτικού οργάνου 14. Ενώ προϋπόθεση του παραδεκτού για τη χορήγηση της αναστολής εκτέλεσης είναι η ύπαρξη εκκρεμούς κύριας διαδικασίας ενώπιον του ΔΕΕ, η αίτηση ασκείται με χωριστό δικόγραφο. Η αίτηση (αυτή) πρέπει να επιτρέπει, από μόνη της, στον καθ ού διάδικο να προετοιμάσει τις παρατηρήσεις του και στο δικαστή των ασφαλιστικών μέτρων να αποφανθεί επί της αίτησης, ενδεχομένως, χωρίς άλλα στοιχεία 15. Συνεπώς, το δικόγραφο της αίτησης των ασφαλιστικών μέτρων πρέπει να έχει αυτοτέλεια 16. Δεν επιτρέπεται η συμπλήρωση, εκ των υστέρων, των ελλείψεων της αίτησης με μεταγενέστερο υπόμνημα, που κατατίθεται, ενδεχομένως, σε απάντηση των παρατηρήσεων του αντιδίκου. Επίσης, δεν υπάρχει προθεσμία για την υποβολή της αίτησης, καθώς μπορεί να υποβληθεί οποτεδήποτε και ενόσω εκκρεμεί η κύρια υπόθεση. Η απόφαση επί της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων λαμβάνεται με αιτιολογημένη διάταξη από τον Πρόεδρο του Ι. Παροχή προσωρινής δικαστικής προστασίας από τα κεντρικά δικαιοδοτικά όργανα Ήδη, από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, με τα άρθρα 186 και 187, και, στη συνέχεια, με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, στα άρθρα 242 και 243 ΣΕΚ, είχε προβλεφθεί η δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης και λήψης προσωρινών μέτρων κατά των κοινοτικών πράξεων. Με τη μεταρρύθεκκρεμεί η προσφυγή στην κύρια υπόθεση, επομένως και το ΓΔΕΕ ή το ΔΔΔ, όταν πρόκειται για προσφυγή που εκκρεμεί ενώπιον τους. Βλ. επίσης, Β. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ, Εισαγωγή στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2010, σ Βλ. αναλυτικότερα, Β. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ, ό.π., 2010, σ Βλ. Β. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ, Οι μεταστροφές της νομολογίας του δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα, 1998, σ ΔΕΚ 213/89, Factortame, , Συλλ. I ΔΕΚ C-143/88 και C-92/89, Zuckerfabrik, , Συλλ. I ΔΕΚ C-465/93, Atlanta, , Συλλ. I Εδώ το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης νοείται ως θεσμικό όργανο και, επομένως, εμπεριέχει όλα τα δικαιοδοτικά όργανα. Βλ. επίσης Β. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ, ό.π., 2010, σ. 76, Ι. ΝΑΤΣΙΚΑΣ, ό.π., σ Άρθρο 39 ΟργΔΕΕ. 15. ΠΕΚ T-236/00 R, Stauner κλπ./κοινοβούλιο & Επιτροπή, , Συλλ. ΙΙ-15, σκ. 34, ΠΕΚ Τ-306/01 R, Aden κλπ./συμβούλιο & Επιτροπή, , Συλλ. ΙΙ-2387, σκ. 52, ΠΕΚ Τ-85/05 R, Δήμος Άνω Λιοσίων κλπ./επιτροπή, , Συλλ. ΙΙ-1721, σκ Ι. ΝΑΤΣΙΝΑΣ, ό.π., σ ΕΕΕυρΔ 2:2013

19 πράξεων των ενωσιακών οργάνων ΔΕΕ 17, που δεν υπόκεινται σε ένδικα μέσα. Ο προσφεύγων, παρόλ αυτά, μπορεί να καταθέσει νέα αίτηση, μόνο στην περίπτωση που βασίζεται σε νέα πραγματικά περιστατικά 18. Αντίθετα, για τις διατάξεις των Προέδρων του ΓΔΕΕ και του ΔΔΔ προβλέπεται η άσκηση αναίρεσης, αντίστοιχα, ενώπιον του Προέδρου του ΔΕΕ και του ΓΔΕΕ. Τέτοια αναίρεση εκδικάζεται, επίσης, με τη διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων. Η διάταξη των ασφαλιστικών μέτρων μπορεί να ανακληθεί ή να μεταρρυθμιστεί λόγω μεταβολής των πραγματικών περιστατικών 19. Το άρθρο 279 ΣΛΕΕ έρχεται να συμπληρώσει 20 το άρθρο 278 ΣΛΕΕ, παρέχοντας τη δυνατότητα στο ΔΕΕ να διατάσσει στις υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιόν του και άλλα προσωρινά μέτρα που κρίνονται αναγκαία, πέραν της αναστολής της προσβαλλόμενης πράξης. Η διαδικασία είναι ίδια με αυτήν του άρθρου 278 ΣΛΕΕ. Το άρθρο 279 ΣΛΕΕ εφαρμόζεται στις περιπτώσεις, όπου η μη τήρηση της επιταγής του δικαίου της ΕΕ συνιστά σοβαρή προσβολή της νομιμότητας, με συνέπεια η μεταγενέστερη αναγνώριση της παράβασης από το ΔΕΕ, βάσει του άρθρου 258 ΣΛΕΕ, να μην μπορεί να απαλείψει την προσβολή της έννομης τάξης ούτε να εξαφανίσει τη ζημία όλων εκείνων που υπέστησαν βλάβη από την παράβαση αυτή. Η Επιτροπή, υπό την ιδιότητά της ως θεματοφύλακα των Συνθηκών, μπορεί να ζητήσει τη λήψη προσωρινών μέτρων, παράλληλα με την άσκηση προσφυγής λόγω παράβασης 21. Προσωρινά μέτρα μπορούν να διαταχθούν και στην περίπτωση του άρθρου 265 ΣΛΕΕ 22. Η διάταξη, που εκδίδεται κατόπιν αίτησης προσωρινών μέτρων, δεν μπορεί να προδικάζει την απόφαση επί της 17. Συνήθως διεξάγεται ένας γραπτός διάλογος μεταξύ των μερών, σε πολλά στάδια, μέχρι ο Πρόεδρος να διαμορφώσει κρίση. 18. ΠΕΚ Τ-352/08 R, Pannon Hoeromu/Επιτροπή, , Συλλ. II-9, σκ. 31, ΠΕΚ T-52/09 R, Nycomed Denmark, , Συλλ. II-43, σκ. 62, ΠΕΚ Τ-420/05, Vischim/Επιτροπή, , Συλλ. II-3841, σκ. 54. Ως νέα πραγματικά περιστατικά πρέπει να νοηθούν περιστατικά, που εμφανίζονται μετά την έκδοση της απορρίπτουσας την πρώτη αίτηση προσωρινών μέτρων διάταξης ή που ο αιτών δεν μπόρεσε να επικαλεσθεί με την πρώτη αίτηση ή κατά τη διάρκεια της διαδικασίας που κατέληξε στην πρώτη διάταξη και τα οποία είναι ουσιώδους σημασίας για την εκτίμηση της επίμαχης περιπτώσεως. 19. Πρβλ. I. ΝΑΤΣΙΝΑΣ, ό.π., σ , ο οποίος θεωρεί ότι τέτοιες περιπτώσεις αφορούν την επέλευση κάθε πραγματικού ή νομικού στοιχείου, βάσει του οποίου θα μπορούσε να αμφισβητηθεί η ορθότητα των εκτιμήσεων, στις οποίες προέβη ο δικαστής των ασφαλιστικών μέτρων ως προς τις προϋποθέσεις από τις οποίες εξαρτάται η χορήγηση της αναστολής ή του προσωρινού μέτρου. 20. Ι. ΝΑΤΣΙΝΑΣ, ό.π., σ ΔΕΚ C-87/94 R, Επιτροπή/Βέλγιο, , Συλλ. I-1395, σκ ΔΕΚ C-120/94 R, Επιτροπή/Ελλάδα, , Συλλ. I-3037, σκ ουσίας. Ωστόσο, το αιτούμενο προσωρινό μέτρο πρέπει να είναι συναφές με την κύρια υπόθεση, αλλιώς πρέπει να κηρυχθεί απαράδεκτη η αίτηση. Αυτό κρίνεται βέβαια κατά περίπτωση 23. Υπάρχουν, εντούτοις, περιπτώσεις όπου, με πάγια νομολογία του ΔΕΕ, έχει κριθεί ότι, π.χ., δεν μπορεί να γίνει δεκτή αίτηση λήψης προσωρινών μέτρων, με την οποία επιδιώκεται να παρεμποδιστεί όργανο της ΕΕ να ασκήσει τις εξουσίες του για τη διεξαγωγή ερευνών μετά την έναρξη της διαδικασίας και πριν ακόμη το όργανο αυτό εκδώσει τις οριστικές πράξεις, των οποίων η εκτέλεση επιδιώκεται 24. Μια άλλη περίπτωση είναι η μη λήψη προσωρινών μέτρων που συνιστούν διαταγές που απευθύνονται σε τρίτους, μη διαδίκους 25. Β. Προϋποθέσεις του παραδεκτού Οι προϋποθέσεις του παραδεκτού της αίτησης αναστολής εκτέλεσης ή άλλων προσωρινών μέτρων, που απαιτούνται σωρευτικά 26, είναι οι εξής: η προηγούμενη άσκηση προσφυγής κατά της πράξης, η απειλή σοβαρής και αναπότρεπτης ζημίας, η στάθμιση των εμπλεκόμενων συμφερόντων, το εκ πρώτης όψεως νόμω βάσιμο της κύριας προσφυγής (fumus boni juris) 27 και, τέλος, η υπό έκδοση διάταξη να μην προδικάζει την ουσία της κύριας προσφυγής. Τα ανωτέρω μέτρα είναι δυνατό να διαταχθούν υπό τον όρο της εγγυοδοσίας και δύνανται να ανακληθούν ή να μεταρρυθμιστούν. Για την πλήρωση της προϋπόθεσης του fumus boni juris πρέπει να πραγματοποιηθεί μια εκ πρώτης όψεως (prima facie) εξέταση του βασίμου των νομικών ισχυρισμών, που επικαλείται ο αιτών, για να στηρίξει την κύρια προσφυγή. Πρέπει να εξακριβωθεί, εάν ένας, τουλάχιστον, απ αυτούς έχει τέτοια σπουδαιότητα, ώστε να μην μπορεί να απορριφθεί στα πλαίσια της διαδικασίας των ασφαλιστικών μέτρων 28. Η εξέταση του προβλήματος του παραδεκτού της κύριας προσφυγής πρέπει, κατ αρχήν, στα πλαίσια της διαδικασίας των ασφαλιστικών μέτρων, να μην προδικάζει την ουσία της υπόθεσης. Όταν, όμως, προβάλλε- 23. ΠΕΚ Τ-203/95 R, Connolly/Επιτροπή, , Συλλ. II-847, ΠΕΚ Τ-18/96, SCK και FNK, , Συλλ. II-407, ΠΕΚ Τ-610/97, Carlen κλπ./συμβούλιο, , Συλλ. II-485, ΠΕΚ T-47/03 R, Sison/Συμβούλιο, , Συλλ. II ΠΕΚ T-543/93 R, Gestevision Telecinco/Επιτροπή, , Συλλ. II-1409, ΠΕΚ Τ-216/01 R, Reisebank/Επιτροπή, , Συλλ. II ΠΕΚ T-322/94 R, Union Carbide/Επιτροπή, , Συλλ. II ΔΕΚ C-286/96 P, SCK και FNK/Επιτροπή, , Συλλ Ι-4971, σκ. 30, ΠΕΚ Τ-74/00 R, Artedogan/Επιτροπή, , Συλλ. II- 2583, σκ Β. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ό.π., 2010, σ. 77, Ι. ΝΑΤΣΙΝΑΣ, ό.π., σ ΔΕΚ C-149/95 P(R), Επιτροπή/Atlantic Container Line κλπ., , Συλλ. I-2165, ΠΕΚ T-13/99 R, Pfizer Animal Health/ Συμβούλιο, , Συλλ. II ΕΕΕυρΔ 2:

20 Αρχοντάκη: Η αναστολή εκτελέσεως ται το προδήλως απαράδεκτο της κύριας προσφυγής, με την οποία συνδέεται η αίτηση λήψης των ασφαλιστικών μέτρων, μπορεί να είναι αναγκαίο να ερευνάται η ύπαρξη ορισμένων στοιχείων, από τα οποία μπορεί να συναχθεί, εκ πρώτης όψεως, το παραδεκτό της προσφυγής 29. Ωστόσο, τα ζητούμενα μέτρα πρέπει να είναι συγχρόνως και επείγοντα, προκειμένου να αποφευχθεί σοβαρή και ανεπανόρθωτη ζημία των συμφερόντων του αιτούντος 30. Ο διάδικος πρέπει να αποδείξει, προσδιορίζοντας τις ακριβείς συνέπειες, ότι δεν μπορεί να αναμείνει την έκβαση της κύριας δίκης, χωρίς να υποστεί τέτοια ζημία 31. Κατά πάγια νομολογία, ο αιτών δεν μπορεί να επικαλεστεί προσβολή συμφέροντος που δεν είναι προσωπικό ή χρηματική ζημία που υπέστη, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις που μπορεί να θεωρηθεί ανεπανόρθωτη ή, έστω, δυσχερώς επανορθώσιμη 32. Όσον αφορά την προϋπόθεση της στάθμισης των συμφερόντων, η σύγκριση αυτή πρέπει να οδηγεί το δικαστή των ασφαλιστικών μέτρων να εξετάσει, αν, σε περίπτωση ακύρωσης της επίδικης πράξης από το δικαστή ουσίας, θα είναι δυνατή η ανατροπή της κατάστασης που θα έχει δημιουργηθεί από την άμεση εκτέλεση της πράξης αυτής και, αντιστρόφως, αν η αναστολή εκτέλεσης της εν λόγω πράξης μπορεί να παρεμποδίσει την παραγωγή όλων των αποτελεσμάτων της, σε περίπτωση που απορριφθεί επί της ουσίας η προσφυγή 33. ΙΙ. Παροχή προσωρινής δικαστικής προστασίας από τα αποκεντρωμένα δικαιοδοτικά όργανα Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η νομολογία που ανέπτυξε το τότε ΔΕΚ στο πλαίσιο της προδικαστικής παραπομπής. Αυτή η διαδικασία του δικαστή προς δικαστή 34 έχει επιτρέψει στο δικαστήριο να εξετάσει ένα 29. ΔΕΚ 376/87 R, Distrivet/Συμβούλιο, , Συλλ. I-1857, ΔΕΚ C-300/00 P(R), Federacion de Cofradias de Pescadores de Guipuzcoa κλπ. /Συμβούλιο, , Συλλ. I ΔΕΚ C-65/99 P(R), Willeme/Επιτροπή, , Συλλ. I-1857, σκ. 62, ΠΕΚ Τ-222/99 R, Martinez και de Gaulle/Κοινοβούλιο, , Συλλ. II-3397, σκ ΠΕΚ Τ-151/01 R, Duales System Deutschland/Επιτροπή, , Συλλ. II-3397, σκ ΔΕΚ C-213/91 R, Abertal κλπ./επιτροπή, , Συλλ. I-5109, σκ. 24, ΠΕΚ T-2/95 R, Industrie des poudres spheriques/συμβούλιο, , Συλλ. II-485, σκ. 28, ΔΕΚ 46/87 R, Hoechst/Επιτροπή, , Συλλ. 1549, ΔΕΚ 45/87, Dundalk, , Συλλ ΔΕΚ C-377/98 R, Κάτω Χώρες/Κοινοβούλιο, Συμβούλιο, , Συλλ. I-6229, ΔΕΚ C-445/00 R, Αυστρία/Συμβούλιο, , Συλλ. I-1461, ΠΕΚ Τ-215/07 R, Donnici/Κοινοβούλιο, , Συλλ. II F. PICOD, Préface, στο A. Barav, Études sur le renvoi préjudiciel μεγάλο αριθμό προβλημάτων, που απορρέουν από την εφαρμογή του κοινοτικού και του ενωσιακού, πλέον, δικαίου από τα εθνικά δικαστήρια. Οι αποφάσεις Factortame, Zuckerfabrik και Αtlanta λήφθηκαν στο πλαίσιο τέτοιων προδικαστικών ερωτημάτων, που τέθηκαν από τα εθνικά δικαστήρια. Οι αποφάσεις αυτές εισάγουν δύο διαφορετικά συστήματα παροχής προσωρινής προστασίας από τα εθνικά δικαστήρια (Κεφάλαιο Α), καθώς πρόκειται για διαφορετικές πράξεις που προσβάλλονται, καταρχήν, γεγονός το οποίο οδήγησε σε μια διαφοροποίηση των επιχειρημάτων που αναπτύχθηκαν από το ΔΕΚ (Κεφάλαιο Β). Α. Δύο διακριτά συστήματα Όσον αφορά την απόφαση Factortame, το ΔΕΚ απάντησε ότι το εθνικό δικαστήριο, ενώπιον του οποίου έχει αχθεί διαφορά σχετικά με το κοινοτικό δίκαιο και το οποίο κρίνει ότι το μόνο εμπόδιο, για να διατάξει προσωρινά μέτρα, αποτελεί ένας κανόνας εθνικού δικαίου, έχει αρμοδιότητα να τα διατάξει και οφείλει 35 να μην εφαρμόσει τον κανόνα αυτό. Στην απόφαση Zuckerfabrik, το ΔΕΚ έκρινε ότι τα εθνικά δικαστήρια μπορούν να αναστείλουν την εκτέλεση μιας εθνικής διοικητικής πράξης που λήφθηκε στη βάση ενός κοινοτικού Κανονισμού, ο οποίος είναι αντίθετος στο πρωτογενές κοινοτικό δίκαιο. Τέλος, στην απόφαση Atlanta, το ΔΕΚ έκρινε ότι τα εθνικά δικαστήρια μπορούν να λάβουν οποιοδήποτε προσωρινό μέτρο κατά εθνικής διοικητικής πράξης, που εκδόθηκε βάσει κοινοτικού Κανονισμού, για τον οποίο τέθηκε προδικαστικό ερώτημα ως προς το κύρος του. Παρατηρούμε ότι οι αποφάσεις Zuckerfabrik και Atlanta δεν έχουν κάποια διαφορά ως προς τη φύση τους. Ο κοινοτικός δικαστής, μη θέλοντας να μεταφέρει τη συσταλτική ανάγνωση του άρθρου 278 της σημερινής ΣΛΕΕ, που ήδη έγινε με την απόφαση Zuckerfabrik, διεύρυνε την εμβέλεια της νομολογίας, επισημαίνοντας άμεσα αυτή τη φορά, ότι τα εθνικά δικαστήρια μπορούν, όχι μόνο να αναστέλλουν την εφαρμογή εθνικών διατάξεων, αλλά και να διατάξουν και προσωρινά μέτρα διάφορα της αναστολής εκτέλεσης 36. dans le droit de l Union européenne, Bruylant, Brussels, 2011, σ. I, όπου κάνει λόγο για μια διαδικασία δικαστή προς δικαστή («procédure de juge à juge»). 35. Βλ. F. PICOD, Le droit au juge en droit communautaire στο J. Rideau, Le droit au juge dans l Union européenne, L.G.D.J., Paris, 1998, σ Σύμφωνα με το συγγραφέα, «ο δικαστής δεν είναι υποχρεωμένος να διατάζει προσωρινά μέτρα, αυτή η υποχρέωση θα ήταν υπερβολική, αν λάβουμε υπόψη τα διάφορα συμφέροντα που υπάρχουν». Δεν είναι, επομένως, υποχρεωτικό ο δικαστής να αναστείλει μια εθνική διάταξη νόμου κάθε φορά που υπάρχει τέτοιο αίτημα. Βλ. επίσης P. LE MIRE, Note sous l arrêt Factortame, Droit administratif, 1990, σ Βλ. J. CAVALLINI, Juge national des référés en droit communau- 134 ΕΕΕυρΔ 2:2013

21 πράξεων των ενωσιακών οργάνων Αντίθετα, δεν μπορούμε να καταλήξουμε στο ίδιο συμπέρασμα, αν συγκρίνουμε τις αποφάσεις Zuckerfabrik και Atlanta με την απόφαση Factortame. Είναι σαφές ότι μαζί συνιστούν τη βάση για την αναγνώριση, για πρώτη φορά, και τη διασφάλιση της γενικής αρχής της προσωρινής προστασίας των δικαιωμάτων, που αναγνωρίζονται από το κοινοτικό δίκαιο 37, αλλά εισάγουν δύο διακριτά συστήματα 38. Tο δικαστήριο εισήγαγε αυτά τα δύο διαφορετικά συστήματα προσωρινής προστασίας, λαμβάνοντας υπόψη την κύρια πράξη που προσβάλλεται κάθε φορά. Αναλυτικότερα, στην απόφαση Factortame αμφισβητείται ενώπιον του εθνικού δικαστή ένας κανόνας καθαρά εσωτερικής φύσης, με άλλα λόγια, το εθνικό δίκαιο. Από την άλλη πλευρά, στην απόφαση Zuckerfabrik και στην απόφαση Atlanta, το κοινοτικό δίκαιο είναι αυτό που τίθεται υπό αμφισβήτηση 39. Πιο συγκεκριμένα, όταν ο εθνικός δικαστής αποφασίζει τη διαταγή προσωρινών μέτρων για μια εθνική διοικητική πράξη που εκδόθηκε βάσει ενός κοινοτικού Κανονισμού, επειδή (αυτή) έρχεται σε αντίθεση με τις Συνθήκες, θέτει εμμέσως υπό αμφισβήτηση την εγκυρότητα του ίδιου του Κανονισμού. Άρα, όπως και για κάθε πράξη του κοινοτικού δικαίου, το κύρος του πρέπει να κριθεί μόνον από το ΔΕΕ, σύμφωνα με την απόφαση Foto-Frost 40,41. Ως εκ τούτου, είναι φανερό ότι πρέπει να εισαχθεί εδώ ένα διαφορετικό σύστημα από αυτό της απόφασης Factortame, με δεδομένο ότι πρόκειται για περιπτώσεις που δεν αφορούν μόνο το εθνικό δίκαιο, αφού παράλληλα αμφισβητείται και το κύρος κάποιας ενωσιακής πράξης, έστω και εμμέσως. Μάλιστα, στις αποφάσεις Zuckerfabrik και Atlanta, οι ίδιες οι εθνικές διοικητικές πράξεις συνιστούν πράξεις εκτέλεσης του κοινοτικού δικαίου. Δεν προέρχονται, δηλαδή, από την αυτόνομη βούληση των εθνικών νομοθετών αλλά του κοινοτικού νομοθέτη. Αυτές οι εθνικές πράtaire: vers de nouvelles fonctions, Dalloz Affaires, 1995, νol. 41, σ. 1311, R. MEDHI, Le droit communautaire et les pouvoirs du juge national de l urgence, Revue trimestrielle de droit européenne, 1996, σ. 79, H. GALLAT, La dualité du référé national issu des exigences communautaires στο C. Philip, Référé et droit communautaire, CDRE, 1999, σ. 11, D. SIMON, Note sous l arrêt Atlanta, JCI, 1996, p. 472, Β. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ, ό.π., 1998, σ H. GALLAT, ό.π., σ. 12, J. CAVALLINI, Le juge national du provisoire face au droit communautaire. Les contentieux français et anglais, Bruylant, Brussels, 1995, σ Βλ. όπου χρησιμοποιείται ο όρος dualité des regimes. 39. H. GALLAT, ό.π., σ. 11, J. CAVALLINI, ό.π., Βruylant, 1995, σ ΔΕΕ 314/85, Foto-Frost, , Συλλ. Ι Βλ. F. PICOD, ό.π., 1998, σ. 163, σύμφωνα με τον οποίο, το δικαστήριο με την απόφαση Zuckerfabrik επηρέασε την ισχύ της Foto-Frost. ξεις εκτέλεσης του κοινοτικού δικαίου είναι, κατ ουσίαν, περισσότερο πράξεις κοινοτικές παρά εθνικές πράξεις stricto sensu 42. Όπως, μάλιστα, σωστά είχε επισημάνει και ο R. Kovar, πρόκειται για το εθνικό δίκαιο (που) είναι κοινοτικό στα θεμέλιά του και στην ουσία του 43. Παρατηρούμε, επομένως, ότι αυτή η ουσιώδης διαφορά μεταξύ της απόφασης Factortame και των αποφάσεων Zuckerfabrik και Atlanta δεν μας επιτρέπει να μιλάμε για την εισαγωγή ενός ενιαίου συστήματος με αυτές τις αποφάσεις. Εν τούτοις, αυτή η διαφορά, που έγκειται στη διαφορετική φύση των πράξεων που κυρίως θίγονται, δεν έγινε αμέσως αντιληπτή. Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι το House of Lords, στο πλαίσιο της απόφασης Factortame και των προδικαστικών ερωτημάτων που έθεσε στο ΔΕΚ, έκανε λόγο για εθνική διάταξη (national measure), χωρίς να προσδιορίζει τη φύση της, ότι πρόκειται δηλαδή για νόμο. Πίστευαν ότι η φύση της διάταξης δεν παίζει κάποιο ουσιώδη ρόλο στην απάντηση που θα δώσει το ΔΕΚ για την αναγνώριση της δυνατότητας λήψης προσωρινών μέτρων από τα εθνικά δικαστήρια. Το ΔΕΕ ανέπτυξε, έτσι, μια διαφορετική επιχειρηματολογία στην απόφαση Factortame, από τη μια πλευρά, και στις αποφάσεις Zuckerfabrik και Atlanta, από την άλλη πλευρά, υποδεικνύοντας έτσι, εμμέσως, την ύπαρξη δύο διαφορετικών συστημάτων. Παρά ταύτα, στην πιο πρόσφατη απόφαση Unibet, το ΔΕΕ υποστηρίζει, πλέον, ρητά αυτό που τόσο καιρό ανέφερε εμμέσως. Έχοντας ανάλογα πραγματικά περιστατικά με αυτά της απόφασης Factortame, το ΔΕΕ απέρριψε τον ισχυρισμό των διαδίκων ότι οι προϋποθέσεις, που χρησιμοποιούνται στις αποφάσεις Zuckerfabrik και Atlanta, μπορούν να μεταφερθούν σ αυτήν την υπόθεση, σημειώνοντας ότι η υπόθεση δεν είναι της ίδιας φύσης. Εντούτοις, σ αυτήν τη διαφοροποίηση της επιχειρηματολογίας του ΔΕΚ στηρίχθηκε αποκλειστικά ένα μέρος της θεωρίας 44, για να υποστηρίξει την ύπαρξη αυτών των δύο συστημάτων, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την κύρια πράξη, 42. L. LEBEAU, Note sous l arrêt Unibet, CJCE 13 Mars 2007, Revue des affaires européens, 2007, σ R. KOVAR, Le droit national du droit communautaire, essai d une théorie de l écran communautaire, Mélanges Boulouis 1991, σ Πρβλ. H. GALLAT, ό.π, σ. 23, D. SIMON, Note sous l arrêt Zuckerfabrik, J.D.I., 1992, σ. 415, A. BARAV / D. SIMON, Le droit communautaire et la suspension provisoire des mesures nationales. Les enjeux de l affaire Factortame, RMC, 1990, σ Παρόλ αυτά, ο συγγραφέας D. SIMON, σ ένα άλλο άρθρο του (D. SIMON, Note sous l arrêt Factortame, J.D.I., 1991, σ. 450), υποστηρίζει ότι υπάρχει μια συνέχεια μεταξύ των αποφάσεων Factortame και Zuckerfabrik «la Cour dans l affaire Zuckerfabrik a confirmé le principe dégagé dans l affaire Factortame», άποψη την οποία, όμως, δεν υιοθετεί στα επόμενα άρθρα του. ΕΕΕυρΔ 2:

22 Αρχοντάκη: Η αναστολή εκτελέσεως η οποία προσβάλλεται. Βασίζεται, δηλαδή, αποκλειστικά στη διαφοροποίηση της διάρθρωσης των επιχειρημάτων και των αρχών, που χρησιμοποίησε το ΔΕΕ, και της προθυμίας του να απαντήσει στις ερωτήσεις που του έθεσε το εθνικό δικαστήριο για το ποιες είναι οι προϋποθέσεις χορήγησης προσωρινών μέτρων. Β. Δύο διαφορετικές επιχειρηματολογίες Ο κοινοτικός δικαστής, για την απόφαση Factortame και τις αποφάσεις Zuckerfabrik και Atlanta, στηρίχθηκε σε διαφορετικές βάσεις και συγκεκριμένα σε διαφορετικές αρχές του κοινοτικού δικαίου. Πιο συγκεκριμένα, την υπόθεση Factortame την εξέτασε με βάση την αρχή της υπεροχής, επικαλούμενος την απόφαση Simmenthal 45. Σύμφωνα μ αυτήν την απόφαση, τα εθνικά δικαστήρια είναι υποχρεωμένα να παραμερίσουν κάθε διάταξη του εθνικού δικαίου που λειτουργεί ως εμπόδιο στην πλήρη αποτελεσματικότητα των κοινοτικών κανόνων. Το ΔΕΚ υποστήριξε ότι αυτή η απαίτηση εφαρμόζεται, επίσης, στο πλαίσιο ενός εθνικού κανόνα που εμποδίζει τη λήψη προσωρινών μέτρων. Παρατηρούμε, επομένως, ότι η απόφαση αυτή σημείωσε ένα μεγάλο βήμα στη νομολογία του ΔΕΕ όσον αφορά τις σχέσεις του κοινοτικού και του εθνικού δικαίου 46. Ενώ, λοιπόν, στην απόφαση Factortame κρίθηκε ότι οι ίδιοι οι εθνικοί δικαστές οφείλουν να αναστείλουν μια εθνική διάταξη που θεωρείται ασυμβίβαστη με το κοινοτικό δίκαιο, εντούτοις, γίνεται παραπομπή στα εθνικά δίκαια για την οργάνωση αυτής της εξουσίας, σύμφωνα με την αρχή της αυτονομίας των κρατών, θεσμικής και διαδικαστικής 47. Σε μια μεταγενέστερη, μάλιστα, απόφαση της Factortame, το ΔΕΚ υπενθυμίζει ότι αυτή η αρχή εφαρμόζεται με την επιφύλαξη δύο άλλων αρχών, αυτής της ισοδυναμίας (équivalence) και της αποτελεσματικότητας (effectivité) 48. Για το λόγο αυτόν, και παρά το γεγο- 45. ΔΕΚ 106/77 R, Simmenthal, , Συλλ Βλ. D. SIMON, ό.π., 1991, σ. 447, που υπογραμμίζει ότι η απόφαση Factortame συνέβαλε στη διαμόρφωση «διαφορών δεύτερης γενιάς (un contentieux de la deuxième génération)». Βλ. επίσης A. BARAV / D. SIMON (ό. π., 1990, σ. 595), που εξηγούν ότι η πάγια νομολογία αφορούσε περιπτώσεις όπου η ύπαρξη ατομικών δικαιωμάτων δεν αμφισβητούνταν, ενώ στη συγκεκριμένη περίπτωση οι διάδικοι στην κύρια δίκη διεκδικούν την προστασία των δικαιωμάτων τους. 47. Σύμφωνα με την αρχή που διαμορφώθηκε από το ΔΕΚ με τις αποφάσεις Rewe και Comet, τα κράτη μέλη έχουν αποκλειστική αρμοδιότητα να υποδεικνύουν ποια είναι τα αρμόδια δικαστήρια και να ρυθμίζουν τις διαδικαστικές προϋποθέσεις της πρόσβασης στη δικαιοσύνη για την προστασία των δικαιωμάτων που αντλούν οι διάδικοι από το άμεσο αποτέλεσμα του κοινοτικού δικαίου. 48. Σύμφωνα με την απόφαση Unibet (Βλ. S. DENYS, Autonomie procédurale des États membres, AJDA, 2007, σ ), νός ότι ο εθνικός δικαστής υπέβαλε ερώτημα σχετικά με τις προϋποθέσεις, με βάση τις οποίες θα μπορούσε να χορηγήσει προσωρινά μέτρα, το ΔΕΚ δεν απάντησε, επικαλούμενο την αυτονομία των κρατών μελών. Αντίθετα, στην απόφαση Zuckerfabrik, το ΔΕΚ αποφάσισε αντίστροφα, κάνοντας την παραπομπή στο κοινοτικό δίκαιο τη βασική αρχή και την παραπομπή στο εθνικό δίκαιο την εξαίρεση 49, υπενθυμίζοντας την απαίτηση για ενιαία εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου. Η εφαρμογή αυτή αναφέρεται σε μια θεμελιώδη απαίτηση της κοινοτικής έννομης τάξης, για να εξασφαλιστεί η συνοχή της προσωρινής προστασίας των διαδίκων 50. Το ίδιο, μάλιστα, το ΔΕΚ επεσήμανε ότι σ αυτήν την απόφαση κινούμαστε σ ένα πεδίο, όπου η διαδικαστική αυτονομία δεν ισχύει, επειδή πρόκειται για την ευρωπαϊκή δικαστική τάξη. Η αναστολή εκτελέσεως διοικητικών πράξεων στηριζόμενων σε κοινοτικό Κανονισμό, καίτοι διεπομένη από εθνικούς δικονομικούς κανόνες, ιδίως σε ό,τι αφορά την υποβολή και εξέταση της αιτήσεως, πρέπει να εξαρτάται σ όλα τα κράτη μέλη από ενιαίες προϋποθέσεις 51. Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι, ενώ στην απόφαση Factortame, ο κοινοτικός δικαστής απείχε από το να απαντήσει στην ερώτηση, που ρητά τέθηκε από το House of Lords, στην απόφαση Zuckerfabrik επισημαίνει στο γερμανό δικαστή, με λεπτομέρειες, τις προϋποθέσεις για τη διαταγή αναστολής της εκτέλεσης και, αργότερα, με την απόφαση Atlanta για τη λήψη προσωρινών μέτρων. Βλέπουμε ότι ο κοινοτικός δικαστής προχώρησε σε μια μονομερή ρύθμιση των προϋποθέσεων, που επιβάλλονται από τον εθνικό δικαστή κατά την άσκηση της λειτουργίας του 52, θέτοντας, έτσι, την αναλογία με τις εξουσίες που έχει ο ίδιος ο κοινοτικός δικαστής με βάση τα άρθρα αυτές οι δύο αρχές μεταφέρθηκαν στο επίπεδο της παροχής προσωρινής προστασίας. Είναι σαφές ότι τα κριτήρια που έχουν διαμορφωθεί από το εθνικό δίκαιο για τη διαταγή προσωρινών μέτρων σε υποθέσεις που αμφισβητείται το κοινοτικό δίκαιο δεν πρέπει, από τη μία πλευρά, να είναι λιγότερο ευνοϊκά από αντίστοιχες υποθέσεις, όπου αμφισβητείται το εθνικό δίκαιο (principe d équivalence) και, από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να καθιστούν αδύνατη την προσωρινή δικαστική προστασία των δικαιωμάτων των διαδίκων που δίνονται από το κοινοτικό δίκαιο (principe d effectivité). Η τελευταία αυτή αρχή αποτελεί εκδοχή του δικαιώματος σε μια διαδικαστική προστασία, που διαμορφώθηκε από την απόφαση Johnston (ΔΕΚ C-222/84, Johnston, , Συλλ. I-1651). 49. H. GALLAT, ό.π., σ Βλ. J. CAVALLINI, ό.π., Dalloz Affaires, 1995, σ. 1311, σύμφωνα με τον οποίο «Μόνοι οι κανόνες που αφορούν την εισαγωγή και l instruction de la demande παραμένουν κανόνες δικονομίας κάθε κράτους μέλους». 51. Απόφαση Zuckerfabrik, σκ J.-M. FEVRIER, La jurisprudence communautaire et le contentieux administrative du sursis à exécution, AJDA, 1995 σ ΕΕΕυρΔ 2:2013