ΒΙΟΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕ ΛΟΙΜΩΔΕΙΣ

Transcript

1 ΒΙΟΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕ ΛΟΙΜΩΔΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ Βασιλική Γεννηματά Αν. Καθηγήτρια Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ

2 ΒΙΟΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚH ΕΠIΘΕΣΗ Ορισμός CDC: Σκόπιμη απελευθέρωση Iών, βακτηρίων, άλλων μικροβίων (παραγόντων) Νόσο ή θάνατο Άνθρωποι, ζώα, φυτά

3 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Βρίσκονται στη φύση Τροποποιούνται Αυξάνεται η λοιμογόνος ικανότητά τους Καθίστανται ανθεκτικοί στα τρέχοντα φάρμακα Αέρας, νερό ή τρόφιμα Δύσκολα ανιχνεύονται Δεν προκαλούν νόσο για αρκετές ώρες έως ημέρες

4 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Τρεις κατηγορίες (A, B, C) Πόσο εύκολα εξαπλώνονται Σοβαρότητα της νόσου Συχνότητα του θανάτου που προκαλούν

5 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ Α Σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου Εξαπλώνονται ή μεταδίδονται εύκολα Επιβαρύνουν σημαντικά τη δημόσια υγεία Υψηλά ποσοστά θνησιμότητας Κοινωνική αναστάτωση, αντιδράσεις πανικού Ειδικές δράσεις, ετοιμότητα δημόσιας υγείας

6 ΥΠΟΨΙΑ ΛΟΙΜΩΞΗΣ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΒΙΟΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Να ειδοποιείται άμεσα: Μικροβιολογικό εργαστήριο Επικεφαλής του ελέγχου λοιμώξεων ΚΕΕΛΠΝΟ Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

7 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ Ταχεία εργαστηριακή διάγνωση βιολογικών παραγόντων κατηγορίας Α σε βιοτρομοκρατική επίθεση

8 ΑΛΛΑΝΤΙΑΣΗ Clostridium botulinum Αναερόβια, σπορογόνα, Gram+ βακτηρίδια Τοξίνη BoNTs Οδηγίες CDC: Eπίπεδο βιοασφάλειας III (διαχείριση τοξίνης BoNTs) Πενταδύναμο (Α-Ε) εμβόλιο τοξοειδούς του τετάνου

9 ΑΛΛΑΝΤΙΑΣΗ Λήψη και μεταφορά δειγμάτων: Ορός Κόπρανα Γαστρικό υγρό Εμέσματα Ιστοί Εκκρίματα Νεκροτομικά υλικά Ύποπτη τροφή

10 ΑΛΛΑΝΤΙΑΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Βιολογική μέθοδος αναφοράς με πειραματόζωα ELISA (ρινικές, βρογχικές εκκρίσεις) Καλλιέργεια σε αναερόβιες συνθήκες (έως 6 ημέρες ) Μοριακές τεχνικές: ανίχνευση τμημάτων γονιδίου BoNT

11 ΑΛΛΑΝΤΙΑΣΗ Ταχεία διάγνωση σε βιοτρομοκρατική επίθεση: Υψηλός δείκτης υποψίας Σαφή κλινικά συμπτώματα νευρομυϊκής παράλυσης Γρήγορη επιβεβαιώση με ΗΜΓ

12 ΑΝΘΡΑΚΑΣ Bacillus anthracis Αερόβια, σπορογόνα, Gram+ βακτηρίδια Επίπεδο βιοασφάλειας III Μικροσκόπηση

13 ΑΝΘΡΑΚΑΣ

14 ΑΝΘΡΑΚΑΣ Καλλιέργεια: Ρινικά επιχρίσματα: Φαρυγγικά εκπλύματα: -χρήσιμα στον καθορισμό της ζώνης της έκθεσης -ένα θετικό δείγμα μέτρα προφύλαξης σε όσους ήταν στο χώρο -λήψη όχι αργότερα από 24 ώρες μετά την έκθεση

15 Μοριακές τεχνικές: ΑΝΘΡΑΚΑΣ Στόχος γονιδιακό και πλασμιδιακό DNA Θετική PCR στοιχειοθετεί πιθανή διάγνωση Δεν αποτελεί επιβεβαιωτική δοκιμασία

16 Ορολογικές δοκιμασίες: ELISA: ΑΝΘΡΑΚΑΣ - Ανίχνευση του προστατευτικού Ag (PA) - Ανίχνευση του παράγοντα του οιδήματος (EF) - Ανίχνευση του παράγοντα του θανάτου (LF) - Ικανοποιητική σε επίπεδο ρουτίνας - Αξιολογείται τίτλου των ειδικών Ab (σε 4 εβδομάδες) -Eπιβεβαίωση της νόσου -Σπάνια χρησιμοποιείται διαγνωστικά

17 ΑΝΘΡΑΚΑΣ Ανοσοϊστοχημική χρώση-άμεσος ανοσοφθορισμός: Μονοκλωνικά Ab -έναντι Ag του κυτταρικού τοιχώματος -έναντι Ag του ελύτρου 100% ειδικότητα όταν χρησιμοποιούνται και τα δύο Ab ταυτόχρονα

18 ΑΝΘΡΑΚΑΣ Συνοπτικά, επιβεβαίωση διάγνωσης: Κλινικά συμβατές περιπτώσεις Κ/α(+) Κ/α(-) (+) τουλάχιστον οι δύο από τις υποστηρικτικές μεθόδους: -PCR -ανοσοϊστοχημική χρώση -ELISA

19 ΠΑΝΩΛΗ Yersinia pestis Ραβδοειδή, Gram- βακτηρίδια Eπίπεδο βιοασφάλειας ΙI ή III

20 ΠΑΝΩΛΗ Λήψη και μεταφορά των δειγμάτων: Βουβωνική και σηψαιμική πανώλη αίμα Πνευμονική μορφή αίμα, αναπνευστικά δείγματα (φαρυγγικά, βρογχικά εκπλύματα) Λήψη πολλών αιμοκαλλιεργειών στο 24ωρο Επώαση στους 28 και 35 C

21 ΠΑΝΩΛΗ Μικροσκόπηση: Παχιά Gram- βακτηρίδια Βάφονται διπολικά (ή σε σχήμα "παραμάνας") Βρογχικά εκπλύματα Πτύελα Αίμα Διογκωμένος λεμφαδένας (Bubo)

22 ΠΑΝΩΛΗ Καλλιέργεια και απομόνωση της Y.pestis : Θερμοκρασία περιβάλλοντος (22 έως 28 C) Πιο αργά στους 35 έως 37 C σε 5% CO2 5 ημέρες

23 Ανίχνευση Αντιγόνου: ΠΑΝΩΛΗ Ab σημασμένο με φθοριόχρωμα που συνδέεται με το F1 καψιδικό αντιγόνο της Y.pestis ELISA για το F1 καψιδικό αντιγόνο Aνοσοχρωματογραφία με χρήση κολλοειδούς χρυσού Μοριακές τεχνικές: PCR

24 Ταχεία δοκιμασία: ΠΑΝΩΛΗ Ανιχνεύει 0,5 ng/ml του F1 αντιγόνου Πτύελα ή ορό Σε 15 λεπτά Παρά την κλίνη του ασθενούς Θετική προγνωστική αξία 91% Αρνητική προγνωστική αξία 87% Μικρός χρόνος ζωής του αντιδραστηρίου (21ημ) Δεν είναι εμπορικά διαθέσιμο

25 ΠΑΝΩΛΗ Αντιβιόγραμμα Στελέχη πολυανθεκτικά στα αντιβιοτικά Κατασκευασμένα στο εργαστήριο Φυσικώς απαντώμενα Εμπειρική θεραπεία Τροποποίηση θεραπείας ανάλογα με τα αποτελέσματα ελέγχου αντοχής

26 ΠΑΝΩΛΗ Συνοπτικά, για τη διάγνωση: Απομόνωση με κ/α από το κλινικό δείγμα Ανίχνευση του ειδικού Ab έναντι του καψιδικού Ag F1

27 ΤΟΥΛΑΡΑΙΜΙΑ Francisella tularensis Μικρά κοκκοειδή, Gram- βακτηρίδια Τέσσερα υποείδη (βιότυποi): -Tularensis (τύπος Α) Βόρεια Αμερική - Holarctica (τύπος Β) Ευρώπη,Ασία -Mediaasiatica -Novocida Επίπεδο βιοασφάλειας III

28 ΤΟΥΛΑΡΑΙΜΙΑ Λήψη και μεταφορά των δειγμάτων: Αίμα για καλλιέργεια Ορός για ανίχνευση αντιγόνων Επιχρίσματα δέρματος, επιπεφυκότα, φάρυγγα Πλευριτικό υγρό Αναπνευστικές εκκρίσεις Παρακεντήσεις λεμφαδένων Δείγματα ιστών βιοψίας.

29 ΤΟΥΛΑΡΑΙΜΙΑ Μικροσκόπηση: Μικρά Gram αρνητικά κοκκοβακτηρίδια Ενδοκυττάρια και εξωκυττάρια Μικρή διαγνωστική αξία της χρώσης Gram

30 ΤΟΥΛΑΡΑΙΜΙΑ Καλλιέργεια και απομόνωση: Ιδιαίτερα καλλιεργητικά χαρακτηριστικά Καλλιεργητικά μέσα εμπλουτισμένα με κυστεΐνη, αίμα και γλυκόζη Αργή ανάπτυξη του μικροοργανισμού Χρόνος επώασης 3-4ημ.

31 ΤΟΥΛΑΡΑΙΜΙΑ Ορολογικές δοκιμασίες: Δοκιμασία συγκόλλησης ( 1:160) Μικροαιμοσυγκόληση ( 1:128) ELISA Τετραπλασιασμός τίτλου ειδικών Ab εντός 4 εβδ. Ανέφικτη η ταχεία διάγνωση

32 Μοριακές τεχνικές: ΤΟΥΛΑΡΑΙΜΙΑ PCR, Real-time PCR Ταχύτητα διάγνωσης Ακρίβεια Επαναληψιμότητα Μειωμένος βιολογικός κίνδυνος Ταχεία ανίχνευση γονιδίων αντοχής στα αντιβιοτικά Δείγματα από έλκη (ελκοαδενική τουλαραιμία)

33 ΤΟΥΛΑΡΑΙΜΙΑ Άμεσος ανοσοφθορισμός Τεχνικές ανοσοϊστοχημικής χρώσης Μόνο σε εξειδικευμένα εργαστήρια αναφοράς

34 ΤΟΥΛΑΡΑΙΜΙΑ Συνοπτικά, για τη διάγνωση: Υψηλός δείκτης υποψίας Κλινικοί χαρακτήρες της νόσου Απομόνωση με κ/α της F.tularensis Ανίχνευση ειδικής αντισωματικής απάντησης

35 ΕΥΛΟΓΙΑ Orthopox virus Εξάλειψη του ιού της ευλογιάς από το 1980 (ΠΟΥ) Διαγνωστικοί αλγόριθμοι του CDC: -Κρούσμα σε περιοχή χωρίς επιδημία -Ασθενείς υψηλού κινδύνου -Συμβατή κλινική εικόνα (εκτίμηση οξείας γενικευμένης φυσαλιδώδους ή φλυκταινώδους εξανθηματικής νόσου)

36 ΕΥΛΟΓΙΑ Λήψη και μεταφορά των δειγμάτων: Λήψη από άτομα ανοσοποιημένα με εμβόλιο Κατάλληλη απομόνωση μέτρα προστασίας Κορυφή της βλάβης Αποξέσεις βάσης από μη εφελκιδοποιημένες βλάβες Επιχρίσματα αμυγδαλών Ολικό αίμα, ορός Αποθήκευση στους -20 C ή ξηρό πάγο

37 Μοριακές τεχνικές: PCR ΕΥΛΟΓΙΑ Πολ/ζουν τμήμα νουκλεϊκών οξέων των ιών Orthopox Δράση ενδονουκλεάσης Ηλεκτροφόρηση Αναγνώριση σε επίπεδο είδους Real time PCR Υψηλή ευαισθησία Γρήγορα αποτελέσματα Ελκυστική στη χρήση Ψευδώς θετικά αποτελέσματα λόγω επιμολύνσεων

38 ΕΥΛΟΓΙΑ Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο: Πολύτιμη μέθοδος Αποκλεισμός άλλων αιτίων εξανθηματικών νόσων Ιοί ευλογιάς, δαμαλίτιδας, monkeypox, moluscom δεν διακρίνονται με το Η.Μ. Δεν συνιστά απόδειξη μόλυνσης από ευλογιά

39 ΕΥΛΟΓΙΑ Κυτταροκαλλιέργειες: Χρυσός κανόνας επιβεβαίωσης της διάγνωσης ευλογιάς (θετική κ/α) Ποικιλία γνωστών κυτταρικών σειρών Εργαστήριο βιοασφάλειας IV Εκπαιδευμένο, εμβολιασμένο προσωπικό

40 Ορολογικές εξετάσεις: ΕΥΛΟΓΙΑ ELISA Δοκιμασίες εξουδετέρωσης του ιού -Ανίχνευση Ab έναντι των ανθρώπινων Orthopox ιών -Τετραπλασιασμός τίτλου των ειδικών Ab Western Blot Αναστολής αιμοσυγκόλλησης

41 ΕΥΛΟΓΙΑ Συνοπτικά, για τη διάγνωση: Κλινική υποψία Χωρίς άλλη διάγνωση PCR (-) Ηλεκτρονική μικροσκόπηση (-) Καλλιέργεια αποκλείει ή επιβεβαιώνει

42 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ