Απολογισμός Πεπραγμένων Διοίκησης Σπύρου Ι. Καπράλου Προέδρου, Χρηματιστηρίου Αθηνών Διευθύνοντος Συμβούλου, ΕΧΑΕ

Transcript

1

2 Απολογισμός Πεπραγμένων Διοίκησης Σπύρου Ι. Καπράλου Προέδρου, Χρηματιστηρίου Αθηνών Διευθύνοντος Συμβούλου, ΕΧΑΕ

3 2

4 Πίνακας Περιεχομένων ΕΙΣΑΓΩΓΗ...4 Α. ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΟΜΙΛΟΥ ΕΧΑΕ...6 Β. ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ...9 Γ. ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΓΜΕΝΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ...13 Δ. ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ - ΝΕΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ...18 Ε. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ...23 ΣΤ. ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ...27 ΕΠΙΛΟΓΟΣ

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΕΧΑΕ, η μητρική εταιρεία του Ομίλου των Ελληνικών Χρηματιστηρίων, ιδρύθηκε ως «εταιρεία συμμετοχών» τον Μάρτιο του Τον Αύγουστο του ιδίου έτους εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, με βασικό μέτοχο το Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο κατείχε περίπου το 41% των μετοχών της εταιρείας. Τον Σεπτέμβριο του 2003, πραγματοποιήθηκε η πλήρης ιδιωτικοποίηση της εταιρείας, όταν το Ελληνικό Δημόσιο μεταβίβασε όλες τις μετοχές που κατείχε στους υφιστάμενους μετόχους. Από τον Σεπτέμβριο του 2003 η ΕΧΑΕ διοικείται από τις 7 ελληνικές τράπεζες που αγόρασαν τις μετοχές του δημοσίου. Το καλοκαίρι του 2004 το Διοικητικό Συμβούλιο ανέθεσε σε εξωτερικό σύμβουλο να επιλέξει και να προτείνει τον νέο Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΕΧΑΕ, τον πρώτο μετά την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας. Όραμα μου ήταν η δημιουργία ενός σταθερού και αξιόπιστου περιβάλλοντος για την Ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις απαιτήσεις των συμμετεχόντων. Ο στόχος που έθεσα ήταν η σύγκλιση με τις αναπτυγμένες αγορές της Δυτικής Ευρώπης για να δοθούν στους πελάτες μας ίσες ευκαιρίες στο συνεχώς αυξανόμενο ανταγωνιστικό περιβάλλον διεθνώς. Παράλληλα, στρατηγικός στόχος ήταν και η μεγιστοποίηση της ευελιξίας του Ομίλου μας για την προσαρμογή του στις διαρκώς μεταβαλλόμενες διεθνείς συνθήκες. Για την επίτευξη τον στόχων αυτών έκρινα ότι έπρεπε να κινηθούμε σε έξι βασικούς άξονες: 4

6 α) Πρώτον, στην αναδιοργάνωση του Ομίλου και στη λειτουργία του με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. β) Δεύτερον, στον εκσυγχρονισμό της Ελληνικής Κεφαλαιαγοράς και στην ενίσχυση της αξιοπιστίας της. γ) Τρίτον, στην εναρμόνιση του θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου της Ελληνικής αγοράς με τις υπόλοιπες αναπτυγμένες αγορές της Δυτικής Ευρώπης. δ) Τέταρτον, στην ενδυνάμωση του δικτύου μας με την παροχή νέων προϊόντων και υπηρεσιών. ε) Πέμπτον, στη συνεχή τεχνολογική αναβάθμιση του Ομίλου και στ) Έκτον, στην προβολή και επικοινωνία της αγοράς μας στην επενδυτική κοινότητα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στις σελίδες που ακολουθούν γίνεται μια καταγραφή του έργου που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία έξι χρόνια, σε κάθε έναν από αυτούς τους άξονες. 5

7 1

8 Α. ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΟΜΙΛΟΥ ΕΧΑΕ Ξεκινώντας με τα «εσωτερικά» της ΕΧΑΕ, στόχος μου ήταν η δημιουργία ενός Ομίλου με κοινή κουλτούρα που να λειτουργεί με αυστηρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια με γνώμονα τη δημιουργία «αξίας» για τους μετόχους μας. Ο όμιλος ΕΧΑΕ το 2004 περιελάμβανε έξι εταιρείες και επί της ουσίας μόνο Όμιλος δεν ήταν, αφού οι εταιρείες ήταν «ξεκομμένες» η μία από την άλλη, χωρίς κοινούς στόχους και κάποιες φορές ακόμη και ανταγωνιστικές μεταξύ τους. Με μια σειρά συγχωνεύσεων, περιορίσαμε τις εταιρείες του Ομίλου σε τέσσερις. Το Κεντρικό Αποθετήριο Αξιών (ΚΑΑ), ο φορέας εκκαθάρισης συναλλαγών επί μετοχών στην Ελλάδα, και η Εταιρία Εκκαθάρισης Συναλλαγών Επί Παραγώγων (ΕΤΕΣΕΠ) συγχωνεύθηκαν με την ΕΧΑΕ τον Νοέμβριο του 2006, ενώ είχε προηγηθεί, ένα χρόνο νωρίτερα, η συγχώνευση με απορρόφηση και του τεχνολογικού βραχίονα του Ομίλου, της εταιρείας Ανάπτυξη Συστημάτων και Υποστήριξη Κεφαλαιαγοράς (ΑΣΥΚ). Το γεγονός ότι οι υπηρεσίες του Ομίλου βρίσκονταν διασκορπισμένες σε επτά διαφορετικά κτίρια στο κέντρο της Αθήνας, δεν βοηθούσε καθόλου στην δημιουργία κοινής κουλτούρας. Αντιθέτως, επιβάρυνε τον Όμιλο με ένα αυξημένο κόστος λειτουργίας. Αυτό ήταν δε και το μεγαλύτερο πρόβλημα του Ομίλου που μου αναφέρθηκε από όλους τους Γενικούς Διευθυντές την ημέρα που ανέλαβα τη διοίκηση. Ξεκινήσαμε, λοιπόν, τη διαδικασία κατασκευής ενός κτιρίου το οποίο θα στέγαζε όλες τις υπηρεσίες, για τις σημερινές ανάγκες του Ομίλου (6.700 τετραγωνικά μέτρα, αντί των τετραγωνικών μέτρων που είχαν προβλεφθεί από την προηγούμενη διοίκηση). Η αγορά του οικοπέδου στο οποίο χτίστηκε το κτίριο είχε γίνει το 2002 από την προηγούμενη διοίκηση. Στις 19 Σεπτεμβρίου του 2005, με την ολοκλήρωση μειοδοτικού διαγωνισμού, αναθέσαμε, με το σύστημα της αντιπαροχής, την κατασκευή του κτιρίου στην εταιρεία "ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΩΒΟΣ - ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε.", η οποία μας προσέφερε επτά εκατομμύρια ευρώ και την δωρεάν κατασκευή κτιρίου γραφείων τετραγωνικών μέτρων σε αντάλλαγμα για το υπόλοιπο τμήμα του οικοπέδου μας, στο οποίο κατασκεύασε άλλα δύο κτίρια ιδιοκτησίας της. 6

9 Στις 14 Νοεμβρίου 2005 ξεκίνησαν οι εργασίες και το κτίριο παραδόθηκε προς χρήση στις 30 Ιουνίου Στις εγκαταστάσεις του νέου κτιρίου, όπου μεταφέρθηκε όλο το προσωπικό του Ομίλου, κατασκευάσαμε ένα υπερσύγχρονο τεχνολογικά data centre, όπου εγκαταστάθηκαν νέα υπολογιστικά συστήματα που υποστηρίζουν όλη τη λειτουργία του Ομίλου αλλά και εξωτερικούς πελάτες (Bloomberg). Τα οφέλη του Ομίλου από τη μετακόμιση στο νέο κτίριο είναι πλέον σήμερα ορατά και μετρήσιμα. Κατ αρχάς, προέκυψαν σημαντικές συνέργειες από συνένωση τμημάτων και υπηρεσιών. Όταν ανέλαβα τη διοίκηση τον Οκτώβριο του 2004, ο Όμιλος απασχολούσε 461 άτομα προσωπικό. Σήμερα, το προσωπικό του Ομίλου έχει περιοριστεί κατά περισσότερο από 40%, στα 269 άτομα, προσφέροντας, όμως, περισσότερες και ποιοτικά αναβαθμισμένες υπηρεσίες. Η μείωση του απασχολούμενου προσωπικού βοήθησε στη δραστική περιστολή των λειτουργικών δαπανών του Ομίλου. Από το 2004 μέχρι το 2009, οι ετήσιες δαπάνες λειτουργίας της ΕΧΑΕ μειώθηκαν κατά περισσότερο από 30%, γεγονός που σημαίνει ότι κάθε έτος ξοδεύουμε πλέον για τη λειτουργία μας, 11 εκ. λιγότερα σε σχέση με το 2004, το πρώτο έτος λειτουργίας της εταιρείας μετά την ιδιωτικοποίησή της. Παρά την τεράστια μείωση των λειτουργικών μας δαπανών τα προηγούμενα πέντε χρόνια, το πρώτο εξάμηνο του 2010 οι δαπάνες μας περιορίστηκαν κατά επιπλέον 6%, γεγονός που σημαίνει ότι, στο τέλος του 2010, θα έχουμε περιορίσει τα ετήσια έξοδά μας κατά επιπλέον 1 εκ. Η ορθολογικοποίηση της λειτουργίας μας, ενίσχυσε και την κερδοφορία του Ομίλου. Ένας όμιλος, ο οποίος το 2002 ήταν ζημιογόνος, έφτασε το 2008 να έχει λειτουργικό περιθώριο κέρδους (EBIT Margin) που προσέγγιζε το 75%, ενώ ακόμα και σήμερα, στο μέσο της κρίσης, ξεπερνάει το 62%. Η ενίσχυση της κερδοφορίας μας και η απόφαση μας να ρευστοποιήσουμε το μετοχικό χαρτοφυλάκιο που κατείχε ο Όμιλος μέχρι το 2004 και να περιορίσουμε την υπερβάλλουσα ρευστότητα, μας επέτρεψε να εφαρμόσουμε μια συνεπή μερισματική πολιτική και να επιστρέψουμε σημαντικά κεφάλαια στους μετόχους μας. Θα αναφέρω χαρακτηριστικά, ότι από το 2005 μέχρι σήμερα, έχουμε επιστρέψει στους μετόχους μας (συμπεριλαμβανομένων και των μειώσεων κεφαλαίου) κεφάλαια που προσεγγίζουν τα 500 εκατομμύρια ευρώ. 7

10 Παράλληλα, με μια συνεπή εξωστρεφή πολιτική, προβάλαμε το έργο της εταιρείας στη θεσμική επενδυτική κοινότητα στη Δυτική Ευρώπη και στην Αμερική. Τα 6 αυτά χρόνια συμμετείχαμε σε δεκάδες Roadshows και πραγματοποιήσαμε περισσότερες από χίλιες συναντήσεις με θεσμικούς επενδυτές στο εξωτερικό. Στόχος μας δεν ήταν απλά να «πουλήσουμε» τη μετοχή μας. Στόχος μας ήταν να έχουμε συνεχή επαφή με τους μετόχους μας και να τους ενημερώνουμε για την πορεία της εταιρείας και τις προοπτικές της. Πιστεύαμε πάντα ότι έτσι, παρουσιάζοντας την ΕΧΑΕ στο εξωτερικό, βοηθούμε ταυτόχρονα και την αναβάθμιση της εικόνας της Ελληνικής κεφαλαιαγοράς. Οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές εμπιστεύθηκαν τη διοίκηση της ΕΧΑΕ και επένδυσαν σημαντικά κεφάλαια στη μετοχή της εταιρείας μας. Η μετοχική σύνθεση του Ομίλου άλλαξε σημαντικά. Οι τράπεζες περιόρισαν τη συμμετοχή τους από το 32% στο 18%, ενώ και τα μέλη του ΧΑ περιόρισαν τη δική τους συμμετοχή από το 7% στο 1%. Ταυτόχρονα οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές, από το 14% που κατείχαν αμέσως μετά την ιδιωτικοποίηση, σήμερα κατέχουν το 55% των μετοχών της εταιρείας. Μετοχική Σύνθεση ΕΧΑΕ ανά κατηγορία μετόχου Σεπτέμβριος 2003 Οκτώβριος 2010 Ελληνικές Τράπεζες 32.4% 17.7% Έλληνες Ιδιώτες επενδυτές 18.1% 10.3% Έλληνες Θεσμικοί επενδυτές 9.4% 14.7% Μέλη ΧΑ 7.0% 0.9% Λοιποί επενδυτές 18.7% 1.7% Αλλοδαποί επενδυτές 14.4% 54.6% 100.0% 100.0% 8

11 2

12 Β. ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Από τους πρώτους στόχους που θέσαμε ως νέα διοίκηση του Ομίλου, ήταν η αποκατάσταση του ρόλου, του κύρους και της αξιοπιστίας του Ελληνικού Χρηματιστηρίου. Τα γεγονότα του 1999 ήταν ακόμα «νωπά» στις μνήμες των επενδυτών και το κύρος της χρηματιστηριακής μας αγοράς είχε πληγεί. Σε συνεργασία με τον εποπτικό φορέα μας, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, προχωρήσαμε σε μια σειρά από μέτρα προκειμένου να θωρακίσουμε το θεσμικό πλαίσιο και να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία της αγοράς. Με τον νόμο 3371 του 2005 διαμορφώθηκε το βασικό θεσμικό πλαίσιο, μέσω του οποίου, το Χρηματιστήριο Αθηνών, ως διαχειριστής οργανωμένης αγοράς, απέκτησε πλήρη ελευθερία στο σχεδιασμό των αγορών που εξυπηρετεί. Ο Κανονισμός Λειτουργίας του Χρηματιστηρίου Αθηνών τροποποιήθηκε και διορθώθηκε, όποτε αυτό κρίθηκε σκόπιμο, με στόχο να μεγιστοποιηθεί η διαφάνεια της αγοράς μας. Θα αναφέρω απλά ορισμένους από τους σημαντικότερους άξονες, όπως: Την κατάργηση των υφιστάμενων αγορών και την αντικατάστασή τους από μία αγορά που είναι χωρισμένη σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με την κεφαλαιοποίηση των εταιρειών καθώς και άλλα χρηματοοικονομικά κριτήρια. Τον αυστηρό επανακαθορισμό των προϋποθέσεων εισαγωγής σε αυτή την αγορά. Τις υποχρεώσεις ενημέρωσης του επενδυτικού κοινού από πλευράς των εισηγμένων εταιρειών κ.α. Στο πλαίσιο της εκπόνησης του νέου Κανονισμού, επανεξετάσαμε στο σύνολό τους τις υποχρεώσεις που είχαν οι εισηγμένες εταιρείες. Στην Κατηγορία Μεγάλης Κεφαλαιοποίησης, οι εταιρείες έχουν αυξημένες υποχρεώσεις διαφάνειας και εν γένει εταιρικής διακυβέρνησης, σε σχέση με τις υποχρεώσεις που έχουν όσες εταιρείες διαπραγματεύονται στη μεσαία και μικρή κεφαλαιοποίηση. 9

13 Εξ ίσου σημαντική παρέμβαση ήταν και η υποχρέωση των εταιρειών της Μεγάλης Κεφαλαιοποίησης να δημοσιεύουν τις ανακοινώσεις τους στην Ελληνική και στην Αγγλική γλώσσα, τόσο στο site της εταιρείας τους, όσο και σε αυτό του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Ο νέος Κανονισμός Λειτουργίας του Χ.Α., εισήγαγε και μια σειρά από νέα χαρακτηριστικά, τα οποία αποτυπώνουν ουσιαστικά τις εξελίξεις που έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στα «Ευρωπαϊκά Μοντέλα Λειτουργίας των Χρηματιστηριακών Αγορών». Ενδεικτικά αναφέρονται, η διαμόρφωση της τιμής κλεισίματος με την μέθοδο των δημοπρασιών (call auctions), η αλλαγή μονάδας διαπραγμάτευσης που πέτυχε την κατάργηση των ρεταλιών, η μείωση του βήματος τιμής (tick size) στη διαπραγμάτευση των μετοχών, η αξιολόγηση των ειδικών διαπραγματευτών και οι μειώσεις των συνδρομών για τις εταιρείες μικρής και μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Επίσης, δεν θα πρέπει παραλείψω να αναφέρω και μια σειρά από ρυθμίσεις που προωθήσαμε στην αγορά μας, με σκοπό την βέλτιστη και ασφαλή λειτουργία της, όπως το νέο μηχανισμό για την κάλυψη των Failed Trades, την αποϋλοποίηση απολεσθέντων ονομαστικών τίτλων, τη διευθέτηση εκκρεμοτήτων στα μετοχολόγια των Εισηγμένων, τη συμφωνία με την Τράπεζα της Ελλάδος για τη χρήση χρήματος Κεντρικής Τράπεζας στο διακανονισμό των συναλλαγών, τη συμφωνία με την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών για την καταβολή του μερίσματος των εισηγμένων εταιρειών. Όλες οι παραπάνω αλλαγές βοήθησαν στην απλοποίηση των διαδικασιών και στον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας της αγοράς μας, καθώς και στη μείωση του κόστους για τους συμμετέχοντες και τους επενδυτές. Για την ενίσχυση της αξιοπιστίας της αγοράς μας, υιοθετήσαμε τα διεθνή λογιστικά πρότυπα και φροντίσαμε για την άμεση δημοσιοποίηση των παρεχόμενων πληροφοριών από τις εκδότριες, αξιοποιώντας το ηλεκτρονικό σύστημα HERMES, βελτιστοποιώντας την ταχύτητα ανάρτησης τους στην ιστοσελίδα του ΧΑ, ενώ, παράλληλα, στις περιπτώσεις δημοσιεύσεων οικονομικών καταστάσεων, φροντίσαμε για την ταχύτατη επεξεργασία τους προκειμένου να μη δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις. 10

14 Δημιουργήσαμε και στελεχώσαμε μια εξειδικευμένη Διεύθυνση Εξυπηρέτησης Εκδοτριών με στόχο κάθε key account manager να αναλάβει την επικοινωνία και την ενημέρωση των εισηγμένων εταιρειών, σε όλα τα θέματα που αφορούν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη χρηματιστηριακή νομοθεσία, διευκρινίσεις επί του κανονιστικού πλαισίου, την ολοκλήρωση των διαδικασιών που απαιτούνται για την εισαγωγή μιας νέας σειράς μετοχών προς διαπραγμάτευση καθώς και την παρουσίαση νέων προϊόντων που μπορούν να εισαχθούν στο χρηματιστήριο. Ταυτόχρονα, ο ίδιος key account manager «παρακολουθεί» την εισηγμένη εταιρεία, τα δημοσιεύματα που την αφορούν, τα οικονομικά της αποτελέσματα και την πορεία της. Με τον τρόπο αυτό, βελτιώθηκε η αποτελεσματικότητά μας και καταφέραμε να αξιολογούμε την κάθε επιχείρηση σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, προκειμένου να τηρείται ο κανονισμός λειτουργίας, για την προστασία του επενδυτικού κοινού. Παράλληλα, πήραμε και την απόφαση να «καθαρίσουμε» τον πίνακα του Χρηματιστηρίου από τις ανενεργές επιχειρήσεις. Αποφασίσαμε ότι, όσες εταιρείες βρίσκονται σε αναστολή διαπραγμάτευσης για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, θα παραπέμπονται για διαγραφή στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Από το 2005, που ξεκίνησε το μέτρο αυτό, μέχρι σήμερα, έχουν διαγραφεί 42 εταιρείες. Το 2006 αναλάβαμε την ενεργή διαχείριση και θεματοφυλακή του Επικουρικού Κεφαλαίου Εκκαθάρισης Συναλλαγών του Χρηματιστηρίου Αθηνών, το οποίο πρόσφατα μετονομάστηκε σε «Κεφάλαιο Εκκαθάρισης», γεγονός που μας επέτρεψε να επιστρέψουμε σημαντικά κεφάλαια, που ξεπερνούν τα 100 εκατομμύρια, στα μέλη μας. Θεωρώ ότι αυτή η εξέλιξη ήταν σημαντική τόσο για την ΕΧΑΕ, η οποία έχει πλέον ετησίως έσοδα από τη διαχείριση, όσο και για τα μέλη του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Το σημαντικό όφελος, όμως, για τα μέλη, από την ενεργή διαχείριση του Επικουρικού κεφαλαίου ήταν η μείωση των εγγυητικών επιστολών αλλά και του ανθρωποχρόνου που χρειαζόταν στις χρηματιστηριακές εταιρείες για τις διαδικασίες αυτές. Θεωρούμε λοιπόν ότι μειώσαμε έτσι και το κόστος λειτουργίας των μελών του ΧΑ, ενώ και η ΕΧΑΕ βγήκε κερδισμένη αφού έχει έσοδα από τη διαχείριση του Επικουρικού και την παρακολούθηση των ασφαλειών. 11

15 Όλες αυτές οι αλλαγές, θωράκισαν την αξιοπιστία της Ελληνικής κεφαλαιαγοράς και αποκατέστησαν τη «φήμη» του Χρηματιστηρίου Αθηνών στα μάτια των επενδυτών. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί σήμερα η αγορά μας να μην έχει ενεργές μερίδες επενδυτών, όπως είχε το 1999 αλλά, προσωπικά, θεωρώ ότι αυτό είναι ένα υγιές φαινόμενο που δείχνει ότι βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο. Άλλωστε, κατά καιρούς έχω δηλώσει ότι επιθυμία μου ήταν να επιστρέψει στο Χρηματιστήριο Αθηνών ο «συνειδητοποιημένος» ιδιώτης επενδυτής, αυτός που γνωρίζει τη συσχέτιση του κινδύνου με την έννοια της προσδοκώμενης απόδοσης και αυτός που μπορεί να αξιολογήσει τα μεγέθη και τις προοπτικές μιας επιχείρησης. Την τελευταία δεκαετία, τα Χρηματιστήρια σε όλο τον πλανήτη έχουν μια σαφή τάση «συγκέντρωσης» της συναλλακτικής δραστηριότητας στα χέρια των θεσμικών επενδυτών. Το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα, στο Χρηματιστήριο Αθηνών, το 30% των καθημερινών συναλλαγών πραγματοποιείται από τους Έλληνες ιδιώτες επενδυτές, αποδεικνύει ότι έχουμε μια από τις πιο «ενεργές» κοινότητες ιδιωτών επενδυτών ανάμεσα στις αναπτυγμένες αγορές της Δυτικής Ευρώπης και της Αμερικής. Σήμερα πλέον το Χρηματιστήριο Αθηνών θεωρείται από το σύνολο της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας μια αναπτυγμένη χρηματιστηριακή αγορά, η οποία είναι αξιόπιστη και φερέγγυα. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται και από τα κεφάλαια που εισέρευσαν στην αγορά μας από το εξωτερικό τα τελευταία έξι χρόνια, αλλά και από τα κεφάλαια που κατάφεραν να αντλήσουν οι εισηγμένες επιχειρήσεις μας για να επενδύσουν στα στρατηγικά πλάνα τους. Θα αναφέρω ενδεικτικά ότι, κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, οι επιχειρήσεις που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών άντλησαν από την αγορά μας κεφάλαια που υπερβαίνουν τα 27 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό ασύλληπτο για τα Ελληνικά δεδομένα μέχρι πριν από λίγα χρόνια. 12

16 3

17 Γ. ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΓΜΕΝΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Από τις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο, προκειμένου οι διασυνοριακές συναλλαγές στην Ευρώπη να μην επιβαρύνονται με πρόσθετο κόστος σε σχέση με τις τοπικές επενδύσεις σε κάθε χώρα. Η επιδίωξη αυτή προσδιορίστηκε από την ανάγκη να αποκτήσει η Ευρώπη μια κεφαλαιαγορά ανταγωνιστική με αυτή της Αμερικής, η οποία έχει πάψει να είναι κατακερματισμένη εδώ και μια εικοσιπενταετία και επιδεικνύει υψηλά επίπεδα αποτελεσματικότητας. Για να πετύχει το στόχο της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρχικά απλοποίησε τις διαδικασίες και διευκόλυνε τη λειτουργία των εξ αποστάσεως μελών στις Ευρωπαϊκές Αγορές. Στη συνέχεια, προώθησε τις συγχωνεύσεις μεταξύ χρηματιστηρίων και τέλος, φρόντισε με την MiFID να εισάγει τον ανταγωνισμό στις τιμές, παρέχοντας τη δυνατότητα δημιουργίας ανταγωνιστικών πλατφορμών συναλλαγών. Στην πορεία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε ότι μεγάλο μέρος του κόστους στις διασυνοριακές συναλλαγές προέρχεται από τις μετασυναλλακτικές εργασίες και σαν παρέμβαση προωθεί τη δημιουργία του Target 2 Securities από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με στόχο ενιαία εκκαθάριση και διακανονισμό για τις συναλλαγές που γίνονται σε όλες τις Ευρωπαϊκές αγορές. Ως Όμιλος ΕΧΑΕ, δεν παρακολουθούμε απλώς τις εξελίξεις, αλλά συμμετέχουμε και ενεργά στη διαμόρφωση των αποφάσεων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Κατόπιν τούτου, προχωρήσαμε σε μια σειρά από ενέργειες για την εναρμόνιση μας με τις αναπτυγμένες αγορές της Δυτικής Ευρώπης. Θα αναφέρω επιγραμματικά, τη διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας της αγοράς μας, για την καλύτερη εξυπηρέτηση τόσο των ελλήνων όσο και των ξένων επενδυτών. Η διάρκεια της κανονικής συνεδρίασης επεκτάθηκε κατά μιάμιση ώρα, από 11:00-16:00 που ίσχυε τον Οκτώβριο του 2004 στο 10:30-17:00 που ισχύει σήμερα. Επιτρέψαμε με αυτόν τον τρόπο μεγαλύτερης διάρκειας πρόσβαση στην αγορά μας για τους επενδυτές από το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη. 13

18 Ακολουθώντας τις Ευρωπαϊκές επιταγές, «ανοίξαμε» την αγορά μας στα εξ αποστάσεως μέλη (remote members), δηλαδή στις χρηματιστηριακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική αγορά από άλλες χώρες. Ήδη σήμερα, η αγορά μας αριθμεί 18 μέλη εξ αποστάσεως, τα οκτώ εκ των οποίων είναι διεθνή και δραστηριοποιούνται από το Λονδίνο και το Παρίσι, ενώ τα υπόλοιπα δέκα είναι Κυπριακά και δραστηριοποιούνται από τη Λευκωσία μέσω της Κοινής Πλατφόρμας ΧΑ ΧΑΚ. Το 2006 ήμασταν η μοναδική αναπτυγμένη Ευρωπαϊκή αγορά που δεν επέτρεπε τη δραστηριοποίηση εξ αποστάσεως μελών, την ώρα που ακόμα και αναπτυσσόμενες αγορές της Ανατολικής Ευρώπης το είχαν επιτρέψει. Εξ ίσου σημαντική απόφαση για την αγορά μας θεωρώ και την απελευθέρωση του δανεισμού τίτλων και των ανοικτών πωλήσεων. Γνωρίζω ότι στην Ελλάδα οι ανοικτές πωλήσεις έχουν «δαιμονοποιηθεί». Θα πρέπει να γίνει κατανοητό όμως ότι, σε όλες τις αναπτυγμένες αγορές της Δυτικής Ευρώπης και της Αμερικής οι ανοικτές πωλήσεις θεωρούνται ένα επενδυτικό εργαλείο χρήσιμο για τους επαγγελματίες της αγοράς. Οι ανοιχτές πωλήσεις θεωρούνται ότι είναι αντίστοιχο εργαλείο με το margin όταν αγοράζουμε μετοχές. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας, αρχικά με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και στη συνέχεια με τα εγχώρια προβλήματα της Ελληνικής οικονομίας, οι ανοιχτές πωλήσεις απαγορεύτηκαν προσωρινά σε αρκετές αγορές. Και αυτό είναι θεμιτό. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι και τα εργαλεία της αγοράς θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με σύνεση ακόμη και σε εποχές που οι αγορές αντιδρούν αποτελεσματικά. Σε ακραίες περιόδους, που οι αγορές δεν λειτουργούν αποτελεσματικά, θα πρέπει οι Ρυθμιστικές Αρχές να παρεμβαίνουν για να επαναφέρουν την τάξη. 14

19 Η απελευθέρωση του δανεισμού τίτλων και των ανοιχτών πωλήσεων ήταν ένα από τα βασικά σημεία «τριβής» στην αξιολόγηση της αγοράς μας από τον οίκο FTSE. Στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης των Ευρωπαϊκών οδηγιών, οι περισσότερες «ιδιαιτερότητες» που είχε η αγορά μας καταργήθηκαν. Η άποψή μας είναι ότι στο νέο αυτό ανταγωνιστικό πλαίσιο, οι αγορές δεν μπορούν να διαφοροποιούνται. Αισθάνομαι λοιπόν ιδιαίτερη χαρά που ακόμα και τώρα, σε μια περίοδο ακραίων κλυδωνισμών, το Χρηματιστήριο Αθηνών πέρασε επιτυχώς τον «έλεγχο» του οίκου FTSE και παρέμεινε στις αναπτυγμένες Ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές. Το γεγονός της «μη υποβάθμισης» του Χρηματιστηρίου Αθηνών θεωρείται ζωτικής σημασίας για την αγορά μας, καθώς επιτρέπει σε θεσμικά χαρτοφυλάκια του εξωτερικού να συνεχίζουν να επενδύουν στη χώρα μας. Πιθανή υποβάθμιση της Ελληνικής αγοράς από αναπτυγμένη στις αναδυόμενες θα οδηγούσε σε μαζικές ρευστοποιήσεις χαρτοφυλακίων από το εξωτερικό με τις γνωστές συνέπειες άμεσα στις αποτιμήσεις των εισηγμένων εταιριών και στις τιμές των μετοχών και, έμμεσα, στην Ελληνική οικονομία ευρύτερα. Κινούμενοι στον ίδιο άξονα, του περιορισμού των «ιδιαιτεροτήτων» της Ελληνικής αγοράς, προχωρήσαμε σε σημαντικές ενέργειες τα τελευταία χρόνια προκειμένου να μείνουμε συντονισμένοι με τα όσα συμβαίνουν πανευρωπαϊκά αλλά και διεθνώς. Το 2006 υπογράψαμε στις Βρυξέλλες τον Κώδικα Δεοντολογίας (Code of Conduct). Ο Κώδικας Δεοντολογίας είναι μια οικιοθελής συμφωνία μεταξύ των Ευρωπαϊκών Χρηματιστηρίων και Αποθετηρίων, που στόχο έχει να απελευθερώσει τις χρεώσεις, να καταργήσει τις σταυροειδείς επιδοτήσεις (cross subsidies) και να επιτρέψει τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των Αποθετηρίων. Τον Νοέμβριο του 2007, τέθηκε σε ισχύ η Ευρωπαϊκή Οδηγία MiFID (Markets in Financial Instruments Directive), η οποία ενσωματώθηκε στο Εθνικό Δίκαιο της Ελλάδας. Με την MiFID επιτράπηκε η εσωτερικοποίηση (internalization) των συναλλαγών, κάτι το οποίο σημαίνει ότι οι συναλλαγές μπορούν να πραγματοποιούνται πλέον χωρίς να περνούν απαραίτητα από τα Χρηματιστήρια. 15

20 Στα 3 χρόνια που μεσολάβησαν, είδαμε στην κυριολεξία τον Ευρωπαϊκό χρηματιστηριακό χάρτη να αλλάζει. Χρηματιστήρια εξαγοράστηκαν ή συγχωνεύθηκαν. Δημιουργήθηκαν εναλλακτικές πλατφόρμες συναλλαγών οι οποίες, σε κάποιες περιπτώσεις, αναπτύχθηκαν ταχύτατα και πήραν μεγάλο μερίδιο αγοράς από τα «παραδοσιακά» χρηματιστήρια. Άλλες εναλλακτικές πλατφόρμες δεν άντεξαν το κόστος του ανταγωνισμού και «έβαλαν πωλητήριο». Το σίγουρο πάντως είναι, και αυτό είναι το μοναδικό γεγονός για το οποίο μπορεί να υπερηφανεύεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ότι η MiFID κατάφερε να μειώσει δραστικά το κόστος συναλλαγών στις Ευρωπαϊκές αγορές, προς όφελος των επενδυτών. Το «συμμάζεμα» του Ομίλου μας, στο οποίο αναφέρθηκα νωρίτερα, και η δραστική μείωση των λειτουργικών μας δαπανών, μας επέτρεψαν να προχωρήσουμε την τελευταία πενταετία σε σημαντικές μειώσεις των τιμολογίων μας για να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία τον εντεινόμενο ανταγωνισμό ανάμεσα στα Ευρωπαϊκά παραδοσιακά και μη χρηματιστήρια. Προς την κατεύθυνση αυτή, την 1 η Ιανουαρίου του 2007 προχωρήσαμε σε μείωση των προμηθειών συναλλαγών κατά 33% με στόχο τη μείωση του κόστους για τον τελικό επενδυτή, πραγματοποιώντας τη μεγαλύτερη μείωση προμηθειών στην ιστορία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου. Την 1 η Ιουλίου του 2010 προχωρήσαμε σε περαιτέρω μείωση των προμηθειών συναλλαγών κατά επιπλέον 17%. Εκτός βέβαια από τις μειώσεις στις προμήθειες των συναλλαγών που αφορούν τους επενδυτές, τα τελευταία χρόνια προχωρήσαμε και σε σημαντικές μειώσεις τιμολογίων σε διάφορες χρεώσεις προς τα μέλη (χρηματιστηριακές εταιρείες) και τις εισηγμένες εταιρείες, καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο την χρηματιστηριακή μας αγορά πιο ανταγωνιστική. 16

21 Κλείνοντας την παρένθεση των τιμολογίων και επιστρέφοντας στη MiFID θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι, πέραν από τις θετικές, η MiFID είχε και αρκετές αρνητικές συνέπειες: Η ποιότητα της πληροφόρησης προς τους επενδυτές έχει μειωθεί. Σημαντικό μέρος των συναλλαγών πραγματοποιείται καθημερινά χωρίς ουσιαστική εποπτεία. Σύγκρουση συμφερόντων στην εκτέλεση των συναλλαγών προκύπτει σε καθημερινή βάση Τέλος, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο να γίνει έλεγχος από τις Εποπτικές αρχές για κατάχρηση της Αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό, τα Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια εντόπισαν τα «κενά» στο θεσμικό πλαίσιο και τα επισήμαναν εγκαίρως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έτσι, ξεκίνησε ένας διάλογος με στόχο την αναθεώρηση της MiFID που ξεκινά στο τέλος του 2010, στον οποίο διάλογο, το Χρηματιστήριο Αθηνών είχε σημαντική συμβολή, μέσω των διαφόρων παρεμβάσεών του. Το έργο που επιτελέστηκε στο Χρηματιστήριο Αθηνών όλα αυτά τα χρόνια, για την σύγκλιση μας με τις αγορές της Δυτικής Ευρώπης, αναγνωρίστηκε από τα Ευρωπαϊκά Χρηματιστήρια, οι Πρόεδροι των οποίων, μου έκαναν την τιμή να με εκλέξουν, τον Ιούνιο του 2008, Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χρηματιστηρίων (FESE) για διετή θητεία, θητεία η οποία ανανεώθηκε μετά τις εκλογές του Ιουνίου του Είναι μεγάλη τιμή για τη χώρα μας, αλλά και για το Χρηματιστήριο Αθηνών, να αναλαμβάνει την προεδρία σε ένα τέτοιο όργανο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η αγορά μας είναι πολύ μικρή σε σχέση με τα χρηματιστήρια της Δυτικής Ευρώπης και, κατά το παρελθόν, υπήρχαν δυσκολίες προκειμένου να περάσουν θέσεις μας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Θεωρώ ότι, βρισκόμενοι σε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών πανευρωπαϊκά, η θητεία μου στο «τιμόνι» της FESE μας έδωσε τη δυνατότητα να διαμορφώσουμε σημαντικές αποφάσεις που αφορούν στην αγορά μας. 17

22 4

23 Δ. ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ - ΝΕΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Στο ανταγωνιστικό αυτό περιβάλλον που διαμορφώνεται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, τα χρηματιστήρια χρειάστηκε να ενδυναμώσουν τα παρεχόμενα προϊόντα και υπηρεσίες προς τους πελάτες τους μέσα από το δίκτυό τους. Ο μόνος τρόπος για να συμβεί αυτό, είναι να δοθεί στην πελατεία τους η δυνατότητα πρόσβασης σε προϊόντα άλλων αγορών. Ταυτόχρονα, τα αποθετήρια οφείλουν να εξασφαλίσουν στους πελάτες τους πρόσβαση σε τίτλους από άλλα αποθετήρια. Με αυτόν τον στόχο, κινηθήκαμε και εμείς στην κατεύθυνση των εξαγορών χρηματιστηρίων, κυρίως στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης. Το 2008 η ΕΧΑΕ ήταν ένας εκ των επτά διεκδικητών που υπέβαλλαν προσφορά για την απόκτηση του Χρηματιστηρίου της Σλοβενίας. Όπως είναι πλέον γνωστό, η ΕΧΑΕ έφτασε μέχρι την τελική φάση διεκδίκησης, μαζί με το Χρηματιστήριο της Βιέννης. Η απόφαση μας να μην προσφέρουμε κάποιο υπερβολικό τίμημα, σήμερα μας έχει δικαιώσει. Από τη μια πλευρά η προσάρτηση του χρηματιστηρίου της Σλοβενίας στο άρμα της ΕΧΑΕ ήταν σημαντική για εμάς, για τις προοπτικές ανάπτυξης και τις συνέργιες που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, από την άλλη πλευρά όμως, έπρεπε να προστατευθούν τα συμφέροντα των μετόχων μας από την καταβολή ενός υπερβολικά υψηλού τιμήματος που πιθανότατα θα είχε αρνητικές επιδράσεις στη πορεία της εταιρείας και, συνεπώς, θα αποτελούσε μια λανθασμένη κίνηση. Το τίμημα που προσέφερε το Αυστριακό Χρηματιστήριο ήταν κατά 42% υψηλότερο από το τίμημα που προσφέραμε εμείς και αρκετά υψηλότερο ακόμα και από το ανώτατο όριο το οποίο μας είχαν δώσει οι σύμβουλοι μας. Την εποχή που η ΕΧΑΕ διαπραγματευόταν 12 φορές τα κέρδη του 2008, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να αιτιολογήσουμε στους μετόχους μας γιατί θα έπρεπε να προσφέρουμε για την Λιουμπλιάνα περίπου 100 φορές τα κέρδη της. Στο εξαιρετικά ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, οι αποτιμήσεις των στόχων εξαγοράς πρέπει να γίνονται με προσοχή. Προσαρμόζοντας τη στρατηγική μας στις εξελίξεις αλλά και στη διεθνή κρίση, αποφασίσαμε ότι είναι προτιμότερο να αναπτυχθούμε αυτόνομα στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με την ενδυνάμωση του δικτύου μας. 18

24 Αναμφισβήτητα, ένα από τα πιο σημαντικά έργα για την ενδυνάμωση του δικτύου μας είναι το ΧΝΕΤ, μέσω του οποίου προσφέρουμε πρόσβαση στις κυριότερες αναπτυγμένες αγορές της Ευρώπης και της Αμερικής με ανταγωνιστικό κόστος. Επιπρόσθετα, σε ένα διεθνές περιβάλλον που άλλαξε με την κατάρρευση της Lehman Brothers, παρέχεται ουσιαστική ασφάλεια προς τους επενδυτές, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν και να καταχωρούν στο ΣΑΤ το χαρτοφυλάκιό τους με ξένα προϊόντα. Οι υποστηριζόμενες αγορές ΧΝΕΤ είναι οι αναπτυγμένες αγορές της Ευρώπης και της Αμερικής, για τις οποίες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον τα μέλη του ΧΑ που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και στην Κύπρο αλλά και τα μέλη των γειτονικών αγορών που ενδιαφέρονται να συνδεθούν με το ΧΝΕΤ στη δεύτερη φάση. Επιθυμώντας να παρέχουμε στα μέλη μας τη δυνατότητα να εκκαθαρίζουν διασυνοριακές συναλλαγές με χαμηλό κόστος, αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε ως ιδρυτικό μέλος και στην κοινοπραξία των Ευρωπαϊκών Αποθετηρίων, την Link Up Markets. Σκοπός της νέας εταιρίας ήταν η δημιουργία ενός κεντρικού συστήματος παροχής υπηρεσιών διασυνοριακού διακανονισμού, θεματοφυλακής και διαφύλαξης αλλοδαπών τίτλων. Η ενέργεια αυτή αποτέλεσε την έμπρακτη απόδειξη της βούλησής μας να ενεργούμε προς το συμφέρον των επενδυτών μας και να προσπαθούμε να βελτιώσουμε τις προσφερόμενες διασυνοριακές υπηρεσίες, να αυξήσουμε τη ρευστότητά μας και να ενδυναμώσουμε την αγορά μας αλλά και τα Μέλη μας. Τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν για την ΕΧΑΕ από τη συμμετοχή της στη Link Up Markets των 10 Αποθετηρίων είναι πολλαπλά. Ουσιαστικά, δίδεται η δυνατότητα στα μέλη μας να επεκτείνουν τις υπηρεσίες φύλαξης τίτλων που παρέχουν σήμερα και σε χρεόγραφα που έχουν αποκτηθεί από άλλες αγορές του εξωτερικού, γεγονός το οποίο αξιοποιήσαμε εμπράκτως στη λειτουργία του ΧΝΕΤ. Πέραν όμως από τα έργα αυτά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τη συνεργασία με Χρηματιστήριο της Κύπρου (ΧΑΚ), η οποία ξεκίνησε στις 30 Οκτωβρίου του 2006, όταν το ΧΑΚ ξεκίνησε να χρησιμοποιεί τις πλατφόρμες συναλλαγών και εκκαθάρισης του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Τα μέλη των δύο χρηματιστηρίων πραγματοποιούν έκτοτε συναλλαγές και στις δύο αγορές και τις εκκαθαρίζουν χωρίς να αλλάζουν συστήματα και τρόπο δουλειάς. Έτσι μειώθηκε το κόστος λειτουργίας τους καθώς δεν χρειάζεται να διατηρούν διαφορετικές υποδομές και διαδικασίες για την πρόσβαση σε κάθε αγορά. 19

25 Οι ωφελημένοι από την δραστηριοποίηση των χρηματιστηριακών εταιρειών και στις δύο αγορές μέσω της Κοινής Πλατφόρμας, ήταν οι επενδυτές - πελάτες τους, οι οποίοι απέκτησαν πρόσβαση και στις δύο χρηματιστηριακές αγορές, με ταχύτητα, αξιοπιστία και ασφάλεια στην εκτέλεση και εκκαθάριση των συναλλαγών τους, ανεξάρτητα αν δραστηριοποιούνται από την Ελλάδα ή από την Κύπρο. Παράλληλα, όλα αυτά τα χρόνια ενδυναμώσαμε τον Όμιλο μας με μια σειρά από νέα προϊόντα και υπηρεσίες που αφορούν στην εγχώρια αγορά: Το 2008 δημιουργήσαμε την Εναλλακτική Αγορά (ΕΝ.Α) του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Η Εναλλακτική Αγορά, έχοντας υιοθετήσει ένα πιο «ευέλικτο» θεσμικό πλαίσιο, με λιγότερους κανόνες και σαφώς μικρότερο κόστος από το αντίστοιχο των οργανωμένων αγορών, απευθύνεται σε δυναμικές και αναπτυσσόμενες εταιρείες που αναζητούν, επενδυτικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των αναπτυξιακών τους σχεδίων και την επίτευξη των επιχειρηματικών τους στόχων. Στόχος μας ήταν η αγορά αυτή να λειτουργήσει ως ένα «φυτώριο» ανάπτυξης και ενίσχυσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας των μικρομεσαίων εταιριών που αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» της Ελληνικής οικονομίας. Από το Φεβρουάριο του 2008 έχουν ενταχθεί στην ΕΝ.Α 14 επιχειρήσεις, ενώ το 2009 ξεκινήσαμε και τον υπολογισμό του σχετικού δείκτη τιμών των εταιρειών της Εναλλακτικής Αγοράς. Γνωρίζουμε την κριτική που έχει δεχθεί η συγκεκριμένη αγορά για την περιορισμένη εμπορευσιμότητα των μετοχών της. Αυτό όμως είναι ένα διεθνές φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται και στις αντίστοιχες αγορές του εξωτερικού. Η χαμηλή διασπορά των μετοχών των συγκεκριμένων εταιρειών, γεγονός το οποίο οφείλεται κατά κύριο λόγο στην άρνηση των βασικών μετόχων να μειώσουν τη συμμετοχή τους, είναι ένας από τους βασικούς λόγους για την περιορισμένη εμπορευσιμότητα. Στις αρχές του 2008 δημιουργήσαμε και την αγορά των Exchange Traded Funds (ETFs). Τα ETFs είναι ιδιαίτερα δημοφιλή και αναπτυσσόμενα προϊόντα στο εξωτερικό. Το πρώτο ETF στον δείκτη FTSE/ΧΑ 20 με εκδότη την Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ, εισήχθη στις 24 Ιανουαρίου 2008, ενώ το δεύτερο ETF που βασίζεται στον Γενικό Δείκτη Τιμών του ΧΑ, εκδόθηκε από την Εθνική Asset Management ΑΕΔΑΚ και εισήχθη στην αγορά μας στις 29 Ιουνίου

26 Το 2009, σε συνεργασία με το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης και τον διεθνή οίκο Stoxx, δημιουργήσαμε έναν κοινό χρηματιστηριακό δείκτη για την Ελληνική και Τουρκική αγορά. Ο νέος δείκτης ονομάζεται «GT-30» και υπολογίζεται σε πραγματικό χρόνο σε Ευρώ και Τουρκικές Λίρες τόσο ως δείκτης τιμών (Price Index) όσο και ως δείκτης συνολικής απόδοσης (Total Return Index). Ο δείκτης περιλαμβάνει 30 μετοχές, 15 από κάθε χρηματιστήριο, ενώ στο προσεχές χρονικό διάστημα, όταν επιτρέψουν οι συνθήκες της αγοράς, θα εκδοθούν 2 νέα ETFs, τα οποία θα εισαχθούν ένα σε κάθε αγορά. Δημιουργήσαμε το θεσμικό πλαίσιο για την εισαγωγή εταιρειών της Ποντοπόρου Ναυτιλίας στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Οι προϋποθέσεις εισαγωγής για τις εταιρίες της ποντοπόρου ναυτιλίας άλλαξαν, με αποτέλεσμα σήμερα, όλες οι ναυτιλιακές εταιρίες, ανεξαρτήτως σημαίας, έδρας και αριθμού πλοίων, να μπορούν να εισαχθούν στο Χ,Α. Επιπλέον καταφέραμε να μειώσουμε τη γραφειοκρατία, με αποτέλεσμα η διαδικασία εισαγωγής να μπορεί να ολοκληρωθεί σε 2 έως 3 μήνες το πολύ. Προσωπικά, θεωρώ ότι η διεθνής συγκυρία είναι αυτή που ευθύνεται για τη μη εισαγωγή μέχρι σήμερα εταιρειών της ποντοπόρου ναυτιλίας στην αγορά μας. Ολοκληρώσαμε τις εσωτερικές διαδικασίες που επιτρέπουν τη δευτερογενή εισαγωγή (dual listing) προϊόντων στην αγορά μας, γεγονός που μας επιτρέπει να προσελκύσουμε στο μέλλον τη δευτερογενή εισαγωγή μετοχών που είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια του εξωτερικού (όπως, για παράδειγμα, εταιρείες της Ποντοπόρου Ναυτιλίας εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ή στο Nasdaq) την εισαγωγή ETFs σε ξένους δείκτες ή και σε προϊόντα που διαπραγματεύονται σε χρηματιστήρια του εξωτερικού, ή ακόμα και την εισαγωγή ομολόγων που έχουν εκδώσει Ελληνικές εταιρείες και διαπραγματεύονται πρωτογενώς σε αγορές του εξωτερικού. 21

27 Τέλος, πρέπει να τονίσω και το έργο το οποίο μόλις ολοκληρώθηκε. Αναφέρομαι στην αναδιάρθρωση των υπηρεσιών εκκαθάρισης & διακανονισμού που παρέχουμε στους πελάτες μας. Με αφετηρία τις «επιταγές» του Κώδικα Δεοντολογίας (code of conduct) που υπογράψαμε με τα υπόλοιπα Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια και αποθετήρια το 2006, προχωρήσαμε στο διαχωρισμό (unbundling) των υπηρεσιών εκκαθάρισης, διακανονισμού και καταχώρησης του αποθετηρίου, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μας και τη μείωση του κόστους λειτουργίας της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς. Στις 15 Ιουλίου του 2010 ολοκληρώθηκε η απόσχιση του κλάδου εκκαθάρισης συναλλαγών από την ΕΧΑΕ και η εισφορά του στην κατά 100% θυγατρική εταιρεία του Ομίλου «Εταιρεία Εκκαθάρισης Χρηματιστηρίου Αθηνών Α.Ε.» (ΕΤΕΚ). Στις 27 Σεπτεμβρίου 2010 ξεκίνησε η λειτουργία της χρηματιστηριακής μας αγοράς με το νέο μοντέλο. Ήδη το Δ.Σ. της ΕΤΕΚ ενέκρινε πρόσφατα και τα πρώτα 7 Γενικά Εκκαθαριστικά Μέλη της αγοράς μας (μέλη και θεματοφύλακες) 22

28 5

29 Ε. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ Ο συνεχώς εντεινόμενος ανταγωνισμός ανάμεσα στα χρηματιστήρια και στις εναλλακτικές πλατφόρμες συναλλαγών έχει ωθήσει τα χρηματιστήρια σε σημαντικές επενδύσεις στο κομμάτι της ανάπτυξης των τεχνολογικών τους υποδομών. Ο χρηματιστηριακός χάρτης σήμερα έχει μεταβληθεί σημαντικά και τα χρηματιστήρια μετεξελίσσονται με μεγάλη ταχύτητα σε εταιρείες τεχνολογίας. Όπως ήδη σημειώθηκε, εμείς πραγματοποιήσαμε μια μεγάλη επένδυση στο κομμάτι της τεχνολογίας το 2007, όταν μετακομίσαμε στο νέο κτίριο. Το νέο Κέντρο Δεδομένων του Ομίλου, το οποίο κατασκευάστηκε στο υπόγειο του κτιρίου της Λεωφόρου Αθηνών, έχει επιφάνεια χιλίων τετραγωνικών μέτρων (1.000m 2 ). Η φιλοσοφία με την οποία αναπτύχθηκε όλη η υποδομή είναι η ύπαρξη ενός Κύριου και ενός Δευτερεύοντος Κέντρου Δεδομένων, τα οποία είναι εξοπλισμένα με τεχνολογικές και δικτυακές υποδομές και βρίσκονται σε διαρκή διαθεσιμότητα. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι σε περίπτωση που ένα από τα δύο Κέντρα Δεδομένων βρεθεί για κάποιο λόγο εκτός λειτουργίας, τότε οι εργασίες του Ομίλου πραγματοποιούνται κανονικά από το άλλο Κέντρο Δεδομένων, χωρίς καθυστέρηση ή ανθρώπινη παρέμβαση. Όλη η ανάπτυξη των Κέντρων Δεδομένων ήταν ένα αρκετά πολύπλοκο έργο, δεδομένης της ιδιαιτερότητας του οργανισμού. Η καλωδίωση μέσα στο κτίριο ξεπερνάει τα 500 χιλιόμετρα. Υπάρχουν χιλιάδες πρίζες. Στο κάθε Κέντρο Δεδομένων υπάρχουν πέντε συστήματα ηλεκτρικής τροφοδοσίας (UPS) τα οποία μπορούν να τροφοδοτήσουν το Κέντρο Δεδομένων για 10 λεπτά σε πλήρη λειτουργία, Επιπρόσθετα υπάρχουν τρία ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη, 1.100KVA, ικανά να τροφοδοτήσουν μια μικρή κωμόπολη πληθυσμού κατοίκων, και τα οποία μπορούν να τροφοδοτήσουν το κτίριο για 18 ώρες λειτουργίας έκαστο. Σε κάθε ένα από τα δύο Κέντρα Δεδομένων υπάρχουν δύο ξεχωριστές περιοχές για τα υπολογιστικά συστήματα (servers), δύο ξεχωριστές περιοχές για τα δικτυακά συστήματα και δύο ξεχωριστές περιοχές για τη «φιλοξενία» παρόχων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών (co-location services). Ήδη, όπως είναι γνωστό, στις εγκαταστάσεις μας «φιλοξενούμε» τις τηλεπικοινωνιακές υποδομές του Bloomberg. 23

30 Όσον αφορά στη λειτουργία του Ομίλου, τα συστήματα συναλλαγών και εκκαθάρισης, είναι εγκατεστημένα σε διπλό σύστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών, ταυτόχρονης λειτουργίας (system cluster). Το κάθε ένα από τα δύο συστήματα (system node) είναι τοποθετημένο σε διαφορετικό Κέντρο Δεδομένων. Με την μεταφορά των υπηρεσιών του Ομίλου στις νέες εγκαταστάσεις, πραγματοποιήσαμε σημαντική αναβάθμιση και στο Δίκτυο Χρηματιστηριακών Συναλλαγών (ΔΧΣ). Στο κτίριο της Λεωφόρου Αθηνών εγκαταστάθηκε νέα δικτυακή υποδομή με στόχο τη διασύνδεση των κεντρικών υπολογιστικών συστημάτων του Ομίλου με τα τερματικά που βρίσκονται εγκαταστημένα και λειτουργούν στις εγκαταστάσεις των Μελών του Χρηματιστηρίου. Το ΔΧΣ σήμερα διασύνδεει συνολικά 127 απόμακρους κόμβους (99 κόμβοι στην Αθήνα, 15 κόμβοι στη Θεσσαλονίκη, 11 κόμβοι στο Λονδίνο και 2 κόμβοι στο Παρίσι). Οι κόμβοι αυτοί συνδέονται μέσω διπλών τηλεπικοινωνιακών κυκλωμάτων που καταλήγουν σε τρία σημεία συγκέντρωσης (Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Λονδίνο). Στην περιοχή της Αθήνας, ο κάθε κόμβος διασυνδέεται με το ΧΑ, για αυξημένη εφεδρεία, μέσω δύο κυκλωμάτων ισοδύναμης χωρητικότητας, διαφορετικής μεταξύ τους τεχνολογίας και μάλιστα παρεχόμενα από διαφορετικούς μεταξύ τους τηλεπικοινωνιακούς προμηθευτές που δεν μοιράζονται κοινές υποδομές ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν υπόκεινται σε κοινές βλάβες. Το ένα κύκλωμα είναι υπόγειο και, από άκρη σε άκρη, υλοποιημένο μέσω οπτικών ινών ενώ το δεύτερο κύκλωμα είναι εξ ολοκλήρου ασύρματο. Το Δίκτυο Χρηματιστηριακών Συναλλαγών σχεδιάστηκε με χαρακτηριστικά που εξασφαλίζουν την αδιάλειπτη λειτουργία των εφαρμογών. Τα Κέντρα Δεδομένων έχουν κατασκευαστεί σε χώρο υψηλής θωράκισης. Η θωράκιση αυτή είναι που προστάτευσε τα Κέντρα Δεδομένων τον περασμένο Σεπτέμβριο από την τρομοκρατική επίθεση. Τα Κέντρα Δεδομένων έμειναν ανέπαφα και γι αυτό η αγορά μας λειτούργησε κανονικά, χωρίς καθυστέρηση, παρά το γεγονός ότι το μισό κτίριο είχε υποστεί σημαντικές καταστροφές. 24

31 Στο σημείο αυτό, θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω ότι εισπράξαμε θετικά σχόλια, από την επενδυτική κοινότητα, για την κανονική λειτουργία του Χρηματιστηρίου Αθηνών από την πρώτη ημέρα της τρομοκρατικής επίθεσης. Και θα ήταν βέβαια παράληψη να μην τονίσω και μια σημαντική πρωτιά για την αγορά μας για το 2009, καθώς ήμασταν ένα από τα λίγα χρηματιστήρια το οποίο λειτούργησε χωρίς καμία διακοπή όλο το χρόνο. Το σύστημα συναλλαγών (ΟΑΣΗΣ), δεν «έπεσε» ούτε ένα λεπτό κατά τη διάρκεια του χρόνου. Το γεγονός αυτό πιστώνεται στο έμψυχο δυναμικό του Ομίλου μας και στην ποιότητα των συστημάτων μας. Πέραν όμως από το κομμάτι των τεχνολογικών υποδομών και των Κέντρων Δεδομένων, υπάρχουν και αρκετά, μικρότερης κλίμακας, τεχνολογικά έργα, τα οποία θεωρώ ότι συμβάλουν σημαντικά στην ανάπτυξη και στον εκσυγχρονισμό της αγοράς μας. Ενδεικτικά θα αναφέρω την υπηρεσία ΑξίαSMS, για την ειδοποίηση των επενδυτών για μεταβολές του χαρτοφυλακίου τους με sms και . Τα μέλη, κάνοντας χρήση της υπηρεσίας αυτής, εγγράφουν τους πελάτες τους ώστε να μπορούν να ενημερώνονται κεντρικά από την ΕΧΑΕ για ένα σύνολο κινήσεων που γίνονται στα χαρτοφυλάκια τους. Ουσιαστικά, ο κάθε επενδυτής έχει πια τη δυνατότητα να ενημερώνεται άμεσα για κάθε μεταβολή στο χαρτοφυλάκιό του. Η υπηρεσία αυτή είναι πολύ σημαντική, καθώς ενισχύει την ασφάλεια και την αξιοπιστία της αγοράς μας και, από την άλλη πλευρά, σε μια δύσκολη εποχή, θα αποδεσμεύσει κεφάλαια από το Συνεγγυητικό τα οποία θα επιστραφούν στις χρηματιστηριακές εταιρείες. Θα αναφέρω επίσης και τη διεύρυνση των υπηρεσιών χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, με την εξαγορά της υπηρεσίας Inbroker από τον Όμιλο ΕΧΑΕ. Το Inbroker είναι ένα προϊόν χρηματοοικονομικής πληροφόρησης πάνω στο οποίο εξελίξαμε την πλατφόρμα χρηματοοικονομικής πληροφόρησης για όλα τα προϊόντα και τις αγορές που προσφέρει σήμερα ή θα προσφέρει μελλοντικά ο Όμιλος ΕΧΑΕ. Πέραν από το Inbroker, στο κομμάτι της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης θα πρέπει να αναφερθεί και η διεύρυνση του βάθους της αγοράς, όπου από βάθος τριών τιμών που εμφάνιζε παλαιότερα το ΧΑ, σήμερα ο επενδυτής βλέπει το πλήρες βάθος τιμών. 25

32 Τέλος, θα αναφέρω και τη διάθεση των προϊόντων πληροφορίας του ΧΑΚ μέσω του δικτύου του ΧΑ, αλλά και τη συμφωνία για τη διάθεση χρηματοοικονομικής πληροφόρησης για τις ξένες αγορές πάνω από την πλατφόρμα του Inbroker. Εξίσου σημαντικό έργο για την αξιοπιστία της αγοράς μας είναι και η προμήθεια εξειδικευμένου συστήματος εποπτείας και διαχείρισης κινδύνου. Όπως γνωρίζετε, βρίσκεται σε εξέλιξη διεθνής διαγωνισμός για την προμήθεια του νέου συστήματος εποπτείας συναλλαγών. Περιληπτικά θα αναφέρω ότι η εποπτεία που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα ήταν η απολογιστική εποπτεία (reactive surveillance) ενώ τα περισσότερα χρηματιστήρια έχουν υιοθετήσει πλέον την προληπτική εποπτεία (proactive surveillance), τον εντοπισμό δηλαδή οποιασδήποτε παραβατικής συμπεριφοράς πριν αυτή τελεστεί. Το έργο αυτό είναι σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρώτο εξάμηνο του Παράλληλα, ξεκινήσαμε και τη διαδικασία ανάπτυξης ενός νέου συστήματος διαχείρισης του κινδύνου (risk management). Είναι κατανοητό ότι οι συνθήκες και οι απαιτήσεις της αγοράς αλλάζουν συνεχώς και χρειαζόμαστε εξελιγμένα εργαλεία για τη διαχείριση του συνολικού κινδύνου. 26

33 6

34 ΣΤ. ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Το έργο που προαναφέρθηκε δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι είναι σημαντικό. Ταυτόχρονα όμως με το έργο, έγινε και μια μεγάλη προσπάθεια προβολής της αγοράς μας σε όλους τους φορείς για να «επικοινωνηθεί» το έργο αυτό. Όλα αυτά τα χρόνια διαμορφώσαμε δίαυλο επικοινωνίας με όλους τους φορείς της αγοράς. Δίαυλο επικοινωνίας, αμφίδρομης, πάντοτε με στόχο και να ενημερώσουμε την αγορά για τις εξελίξεις στο Χρηματιστήριο Αθηνών, αλλά και να αφουγκραζόμαστε τις νέες ανάγκες της αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό, ξεκινήσαμε και την προβολή της Ελληνικής κεφαλαιαγοράς στην επενδυτική κοινότητα. Το 2006 διοργανώσαμε για πρώτη φορά ένα Συνέδριο Ελληνικών επιχειρήσεων στο Λονδίνο, όπου η κάθε εταιρεία πραγματοποιεί κατ ιδίαν συναντήσεις - παρουσιάσεις (1-1 meetings) με θεσμικούς επενδυτές. Το συνέδριο, το οποίο ονομάσαμε Athens Exchange Greek Roadshow, γνώρισε μεγάλη επιτυχία, καθιερώθηκε ως ετήσιο γεγονός και φέτος οργανώθηκε για 5 η συνεχόμενη χρονιά, το διήμερο 9-10 Σεπτεμβρίου 2010, με μεγάλη επιτυχία. Επιτύχαμε στο συνέδριο αυτό να έχουμε συνδιοργανωτή - χορηγό φιλοξενίας το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg. Με αυτή τη συνεργασία επιτύχαμε και την εξεύρεση εξειδικευμένου χώρου για τη «φιλοξενία» του συνεδρίου στο κέντρο του Λονδίνου, αλλά και, κυρίως, την ευρεία προβολή μέσα από το δίκτυο και τα μέσα επικοινωνίας του Bloomberg. Από την αρχή το ενδιαφέρον για τη διοργάνωση του Συνεδρίου ήταν μεγάλο και καταφέραμε να προσελκύσουμε για χορηγούς μερικές από τις μεγαλύτερες χρηματιστηριακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Η προσέλκυση των χορηγών από τη μια πλευρά κάλυψε τα έξοδα του ΧΑ για τη διοργάνωσή μας, ενώ από την άλλη πλευρά, μας βοήθησε να προωθήσουμε το Συνέδριο στα μεγάλα επενδυτικά funds σε όλο τον πλανήτη που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική αγορά. 27

35 Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ετών στο Συνέδριο του Λονδίνου συμμετείχαν προβλήθηκαν περίπου 40 εισηγμένες εταιρείες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 85% της συνολικής κεφαλαιοποίησης της Ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς. Έχουν δε συμμετάσχει περισσότερα από 200 θεσμικά επενδυτικά κεφάλαια από όλη την Ευρώπη και από την Αμερική, που διαχειρίζονται κεφάλαια τα οποία ξεπερνούν τα 2 τρισεκατομμύρια. Η επιτυχία της διοργάνωσης αυτής και η ζήτηση από την αγορά, οδήγησε στη διοργάνωση αντίστοιχου Συνεδρίου και στη Νέα Υόρκη, το οποίο πραγματοποιήσαμε τον Ιούνιο του 2008 και του Η διοργάνωση του τρίτου Συνεδρίου, το 2010, αναβλήθηκε λόγω της οικονομικής συγκυρίας. Στο ίδιο πλαίσιο της προβολής της Ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς, επιτύχαμε για 2 χρόνια τη συνεργασία με το CNBC Europe, το οποίο προέβαλε καθημερινά τις εξελίξεις του ελληνικού χρηματιστηρίου. Επιπλέον, κατορθώσαμε, χωρίς κόστος για τον Όμιλο, την τακτική προβολή διαφημιστικού spot για την Ελληνική αγορά, το οποίο υπολογίζουμε ότι παίχτηκε στο παραπάνω κανάλι πάνω από 800 φορές σε διάστημα 8 μηνών. 28

36 7

37 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Το έργο που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία έξι χρόνια είναι σημαντικό και έδωσε μια νέα κατεύθυνση στην Ελληνική χρηματιστηριακή αγορά. Σήμερα, σε μια δύσκολη συγκυρία για την Ελληνική οικονομία, είναι αποδεδειγμένη η δυνατότητα του Ομίλου των Ελληνικών Χρηματιστηρίων να παίξει καταλυτικό ρόλο στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας μας, προσφέροντας τόσο τα «εργαλεία», όσο και την απαραίτητη αξιοπιστία και διαφάνεια για την εισροή κεφαλαίων. Η ΕΧΑΕ, αυτή τη στιγμή, καλείται να χαράξει τη στρατηγική της για την ανάπτυξη της Ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς την επόμενη πενταετία. Οι κρίσεις δημιουργούν ευκαιρίες και αυτοί που είναι ικανοί να τις εντοπίσουν και να τις εκμεταλλευτούν βγαίνουν πολλαπλά κερδισμένοι. Θεωρώ λοιπόν ότι και η παρούσα κρίση δεν θα μπορούσε παρά να εκληφθεί ως μια τέτοια ευκαιρία για τον Όμιλο ΕΧΑΕ. Ο Όμιλος ΕΧΑΕ θα πρέπει τώρα να ξεκινήσει τις διαδικασίες για την τεχνολογική του αναβάθμιση. Οι πλατφόρμες που χρησιμοποιούμε σήμερα είναι αξιόπιστες και απολύτως ικανές να ανταποκριθούν στις σημερινές απαιτήσεις των πελατών μας. Ας μη ξεχνάμε όμως, ότι το σημερινό status των συστημάτων μας είναι αποτέλεσμα εξέλιξης, με ίδια μέσα, τεχνολογιών πληροφορικής των μέσων της περασμένης δεκαετίας. Για να πραγματοποιήσουμε το επόμενο βήμα, πρέπει να μεταφέρουμε και να προσαρμόσουμε στα Ελληνικά δεδομένα τις τελευταίες διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις. Άρρηκτα συνδεδεμένη με την τεχνολογική αναβάθμιση είναι και η αναβάθμιση των δεξιοτήτων των στελεχών μας και η απόκτηση εξειδικευμένης τεχνογνωσίας. 29

38 Η τεχνολογική αναβάθμιση θα επιτρέψει την μετάβαση σε ένα νέο περιβάλλον, στο οποίο, μεταξύ άλλων: (α) (β) (γ) το κόστος συναλλαγών θα μειωθεί, ο χρόνος, κυρίως, αλλά και το κόστος ανάπτυξης νέων προϊόντων και υπηρεσιών όπως και η ενσωμάτωση νέων αγορών και μελών, θα μειωθούν Η ΕΧΑΕ θα μπορέσει να επιτύχει σημαντικές συνέργιες τόσο στο τμήμα των εσόδων της, όσο και στο τμήμα των δαπανών της. Η τεχνολογική αναβάθμιση θα προσφέρει ευκαιρίες συνεργασίας διαφόρων μορφών με προηγμένα χρηματιστήρια, οι οποίες θα έχουν σαν στόχο την έκθεση της αγοράς μας και των προϊόντων μας σε αυξημένη ρευστότητα, με προφανή οφέλη τόσο για τις εταιρείες, όσο και για την ελληνική οικονομία. Παράλληλα, το επόμενο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η εναρμόνιση του κανονιστικού περιβάλλοντος καθώς και ενός ξεκάθαρου φορολογικού πλαισίου για την κεφαλαιαγορά, ώστε να είναι αναγνωρίσιμο και «φιλικό» προς όλους τους συμμετέχοντες και απομακρύνοντας οποιασδήποτε μορφής Ελληνικές «ιδιαιτερότητες», οι οποίες ενώ θεωρούμε ότι μας προστατεύουν από τον ανταγωνισμό στην πραγματικότητα μας περιθωριοποιούν σε σχέση με τις άλλες αγορές. Τέλος, η ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου και η αναβάθμιση των συστημάτων μας επιτρέπει να χαράξουμε και μια νέα στρατηγική ως προς τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρουμε στους πελάτες μας. Θα πρέπει να αξιολογηθούν οι σημερινές ανάγκες και απαιτήσεις τις πελατειακής βάσης του Ομίλου και να σχεδιαστούν με «φαντασία» νέα προϊόντα που θα ανταποκρίνονται στις σημερνές, αλλά και μελλοντικές, συνθήκες. 30

39 Το έργο που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια, επιτρέπει στην Όμιλο των Ελληνικών Χρηματιστηρίων να αντιμετωπίζει με ευελιξία τις διεθνείς προκλήσεις και να προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που δημιουργεί η τρέχουσα συγκυρία. Η ΕΧΑΕ σήμερα αποτελεί αναμφισβήτητα το πιο επιτυχημένο παράδειγμα ιδιωτικοποίησης στην Ελλάδα. Είμαι βέβαιος ότι με τη στήριξη των μετόχων, των εργαζομένων του Ομίλου, αλλά και των φορέων της αγοράς, η νέα διοίκηση θα ανταποκριθεί στις προκλήσεις που παρουσιάζονται και θα χαράξει τη στρατηγική ανάπτυξης του Ομίλου για την επόμενη πενταετία. Κλείνοντας τον απολογισμό αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους μετόχους της ΕΧΑΕ, τα Διοικητικά Συμβούλια των Εταιρειών του Ομίλου, τους εργαζόμενους του Ομίλου, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, όλους του φορείς της Ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς καθώς και τους δημοσιογράφους του χρηματιστηριακού ρεπορτάζ, για την στήριξη και την εμπιστοσύνη που έδειξαν στο πρόσωπο μου τα τελευταία έξι χρόνια. Σπύρος Ι. Καπράλος 31

40

41