Sýkingavarnir= Öryggi sjúklinga. Ólafur Guðlaugsson Smitsjúkdómalæknir LSH

Transcript

1 Sýkingavarnir= Öryggi sjúklinga Ólafur Guðlaugsson Smitsjúkdómalæknir LSH

2 Spítalasýkingar = Sýkingar tengdar heilbrigðisþjónustu Eru sýkingar sem eru tengdar þeirrar þjónustu sem sjúklingur fær í eða tengda heilbrigðisþjónustunni Miðum við 48* klst eftir innlögn/þjónustu Hægt að koma í veg fyrir stóran hluta þessara sýkinga Getur verið bundið við einn einstakling eða jafnvel mjög stóra hópa *Misjafnt eftir aðstæðum

3 Slæmt að vera tölfræði 65 ára kona, fór í minniháttar aðgerð í janúar Fékk S aureus bacteremiu í kjölfarið Staphylococcurinn sýkti gamlan gervi mjaðmarlið og mjúkvefi-> sýklalyfjameðferð IV í marga mánuði án árangurs Gervimjöðmina þurfti á endanum að fjarlægja og setja nýja 10 vikna ferli Lá inni í tæpa 12 mánuði og þarf endurhæfingu í kjölfarið Útkoma: Óvíst hvernig henni reiðir af Kostnaður: Margir tugir milljóna Hver legudagur LSH getur kostað >200K

4

5 Spítalasýkingar Tíðni 5-10% allra sjúklinga sem leggjast inn á spítala fá spítalasýkingu 2 milljónir sjúklinga sýkjast og dauðsföll á ári í USA Kostnaður í USA amk 6 miljarðar US$ Spítalasýkingar draga verulega úr árangri af flóknum skurðaðgerðum Hver sýkinga kostar að meðaltali $ Lengri legur Flóknari meðferð Haley RW et al Am J Epidemiology 1985;121: White MC J Clin Epidemiol Jan;46(1): Burke JP NEJM 2003;348:

6 Hvernig sýkingar? 4 algengustu sýkingarnar valda um 80% af spítalasýkingum Þvagfærasýkinga Skurðsárasýkingar Lungnabólga tengd öndunarvélum Blóðsýkingar Burke JP NEJM 2003;348:

7 Spítalasýkingar á LSH LSH ekki undanskilinn spítalasýkingum Húsnæðis- og aðstöðumál LSH erfið Gerir mikið meiri kröfur á okkur starfsmennina! Okkar sjúklingar lenda í þessu eins og aðrir Fáum hópsýkingar og faraldra eins og allir aðrir

8 Spítalasýkingar á LSH Point prevalence Hlutfall sjúklinga á LSH með spítalasýkingu samkvæmt algengisskráningu 10 9,5 8,0 8,1 8,4 8,7 8,0 7,0 5 6,1 5,2 5,5 6,0 6,5 % 0 Sýkingavarnadeild LSH Meðaltal 7,7%

9 Skipting spítalasýkinga Blóð 15% Þvag 33% Öndunarfæri 25% Skurð 27%

10 Þvagfærasýkingar Þvagfærasýkingar er langalgengastar, >40% af spítalasýkingum >80% þvagfærasýkinga tengdar inniliggjandi þvagleggjum Upp í 25% sjúklinga fá þvaglegg í legunni Dagleg áhætta af sýkingu 3-7% meðan leggurinn er inni og fyrst á eftir Lo et al. (2008) Infect Control Hosp Epidemiol Suppl 1:S41-50

11 Hver er með þvaglegg??? Könnun á 4 háskólaspítölum í USA 288 læknar af öllum stigum 469 sjúklingar 25% sjúklinga með þvaglegg Læknar vissu ekki að 88 eða 25% væri með legg!! Líklegra að óviðeigandi leggir gleymdust!! OR 3,75 Saint et al Am J Med 2000;109:476-80

12 Hvað er til ráða? Fækka ónauðsynlegum þvagleggjum! Nota þvagleggi eins stutt og hægt er! Nota þá rétt þess á milli: Sjá gæðahandbók sýkingavarnadeildar Önnur úrræði Intermittent cath Condom cath/urodome

13 Aðrar spítalasýkingar Blóðsýkingar Tengdar CVK leggjum Rétt umgengni, eftirlit og skiptingar Skurðsárasýkingar Nota prophylaktísk sýklalyf í samræmi við ráðleggingar Góð sykurstjórnun í aðgerðum Lungnabólga tengd öndunarvélum Aðgerðaknippi sem inniheldur ma. að hækka höfðalag osfrv.

14 Faraldrar á sjúkrahúsum

15 Caliciveirur Meltingarfærasýkingar Mjög hátt attack rate Getur smitast loftborið (dropar) Noroveirur Sýkir jafnt starfsmenn sem sjúklinga Faraldrar á íslandi frá nóvember

16 Noro á LSH 200 Nóróveirufaraldrar á LSH 166 Fjöldi Fjöldi faraldra Veikir sjúklingar Veikir starfsmenn Ár Sýkingavarnadeild LSH

17 Niðurgangspestir Jólin Fermingar og stúdentsveislur?

18 Noroveirur og við Hvað er hægt að gera? Vera vakandi: Einangra sjúklinga með niðurgang Láta sýkingavarnadeild vita ef grunur um Noro Ef við sjálf með niðurgang, ekki mæta í vinnuna Vera heima í 48 klst eftir að einkennin eru hætt

19 Inflúensan

20 Inflúensan LSH Fjöldi inniliggjandi sjúklinga sem greindust með Inflúensu á LSH Fjöldi Ekki smit á LSH Mögulega smit á LSH Smit á LSH Sýkingavarnadeild LSH

21 Inflúensa- innri varnir Hlutfall starfsmanna LSH sem voru bólusettir gegn inflúensu % Sýkingavarnadeild LSH

22 Ónæmar bakteríur Sjáum ýmsar og vaxandi Erum hluti af alþjóðasamfélagi Hver og ein ónæm baktería er mismunandi Hefur einstaka drifkrafta Hefur sérstök atriði í lífsferli Hefur mismunandi felustaði Flestar þeirra berast með snertismiti Er í raun frekar auðvelt að rjúfa smitleiðir Hérlendis erum við að slást við: MRSA VRE BBL í GNR ESBL, AmpC, Carba E. coli K. pneumoniae

23 MRSA á Íslandi Fjöldi einstaklinga sem greindist með Mósa á Íslandi Fjöldi Sýkingvarnadeild LSH

24 MRSA á Íslandi Fjöldi einstaklinga sem greindust með Mósa á Íslandi Fjöldi Smit utan LSH Mögulegt smit á LSH Smit á LSH Sýkingavarnadeild LSH

25 MRSA: Staðan í Íslandi Mest af samfélagsstofnum Vera vakandi þegar sjkl koma með endurtekna abscess í húð td á bráðamóttökuna Taka sýni úr graftarpollum í ræktun Einstaka hópsýkingar á LSH Þörf fyrir að skima þá sem eru með áhættuþætti Verðum stöðugt að vera á tánum

26 VRE Vancomycin resistant enterococcus Á síðustur 6 árum hafa orðið 4 faraldrar/clusterar Ótengdir atburðir 4 mismunandi svæði innan LSH Frá 2 til 44 sjúklingar í hverri uppákomu

27 VRE Fjöldi einstaklinga á Íslandi sem greindust með VÓE/VIE Fjöldi Sýkingavarnadeild LSH

28 VRE Langtíma berastig í görn Ekki hægt að uppræta Veldur helst sýkingum í mikið veikum einstaklingum Ónæmisbæling Breiðvirk sýklalyf Aukahlutir Útsetning fyrir sýktum/berum Getur verið nær ómögulegt að meðhöndla Háð næmi og undirliggjandi sjúkdómum/vandamálum Getur verið nær ómögulegt að útrýma af einingum Hlutverk umhverfis í dreifingu

29 BBL Samheiti yfir GNR sem hafa ónæmisgen gegn β- lactam lyfjum (ESBL, Carba, AmpC) Mest ESBL hérlendis Klebsiella E coli Valda sýkingum sem er oft erfitt að meðhöndla Erfitt vandamál sem er mjög hratt vaxandi á vesturlöndum Snertismit Einangrun sjúklinga Hafa BBL í huga þegar þeir sem áður hafa greinst koma með sýkingar Er flaggað í snjókorninu Berastig er ekki hægt að uppræta

30 ESBL Fjöldi inniliggjandi sjúklinga á LSH sem greindust með ESBL-myndandi bakteríur í klínískum sýnum í fyrsta skiptið og endurtekið Sýkingavarnadeild LSH Áður greindir Smit utan LSH Mögulegt smit á LSH Smit á LSH

31 Carbapenemasa framleiðandi GNR Sjúkrahús erlendis Bakteríutegund Sýni Sjúklingur Tenerife, A. baumannii/calco Skimsýni skv. nr. 1 gjörgæsla aceticus leiðbeiningum Sjúklingur Filippseyjar, E.coli NDM 1 Skimsýni skv. nr. 2 legudeild leiðbeiningum Sjúklingur Nei A. baumannii/calco Þvagsýni nr. 3 aceticus Sjúklingur Ungverjaland, A. baumannii/calco Skimun vegna nr. 4 gjörgæsla aceticus sjúklings nr. 3 Sjúklingur Tenerife, K. pneumoniae Oxa Skimsýni skv. nr. 5 gjörgæsla 48 leiðbeiningum E. coli Oxa 48

32 Smitleiðir

33 Ónæmar bakteríur Dropar Úði Snertismit MRSA VRE ESBL

34 Öndunarfærasýkingar Dropar Úði Snertismit

35 Meltingarfærasýkingar

36 Spítalasýkingar Sjúklingar verða fyrir skaða Ýmist strax eða síðar Kostnaður eykst mikið Bakteríur og ónæmisgen dreifa sér og valda öðrum sjúklingum skaða Hvað getum við gert? Handhreinsun Taka meðvitaða ákvörðun um aukahluti- leggi og línur Fjarlægja ónauðsynlega aukahluti Vera vakandi fyrir því sem er að gerast í umhverfinu okkar Bólusetningar/Eigin heilsa

37

38 Handspritt Auðvelt að nota Drepur bakteríur vel Ekki nóg á Nóro og C diff Þægilegt í notkun Verkar hratt Þurrkar ekki hendur Aðgengilegt

39 Óhreinlegt heilbrigðisstarfsfólk? Ýmsar rannsóknir sýnt einungis 35-45% heilbrigðisstarfsmanna fara eftir tilmælum um handhreinsun Rannsóknir hérlendis sýna að við erum ekkert betri en aðrir Á sumum deildum alveg niður í 0%

40

41 WHO CC-SC prógrammið 2016: heilbrigðisstofnanir í 177 löndum taka þátt

42 5 ábendingar fyrir handhreinsun

43

44 Betra er 1 sprittdropi í hendi en 2 í brúsa.. Handhreinsun verndar sjúklingana okkar Handhreinsun er standard of care Er hluti af fagmennsku Er okkar öryggi!! Þurfum að temja okkur að nota spritt Þurfum að gera þetta að rútínu!

45 Google: mohammad siddiqui md did not wash hands

46 Hreinar hendur lækna best!