III. Μέρος Φυσική ιστορία 11 2 Η ζωή στην ξηρά 12 3 Η ζωή στο νερό 47. Μέρος Άτομα 81 II. Μέρος Πληθυσμιακή οικολογία 183. Μέρος Αλληλεπιδράσεις 299

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "III. Μέρος Φυσική ιστορία 11 2 Η ζωή στην ξηρά 12 3 Η ζωή στο νερό 47. Μέρος Άτομα 81 II. Μέρος Πληθυσμιακή οικολογία 183. Μέρος Αλληλεπιδράσεις 299"

Transcript

1 ÓÔ Ë appleâúèâ ÔÌ ÓˆÓ 1 Εισαγωγή: Τι είναι οικολογία; 1 Μέρος Φυσική ιστορία 11 2 Η ζωή στην ξηρά 12 3 Η ζωή στο νερό 47 I Μέρος Άτομα 81 II 4 Θερμοκρασιακές σχέσεις 82 5 Υδατικές σχέσεις Ενέργεια και θρεπτικές σχέσεις Κοινωνικές σχέσεις 157 Μέρος Πληθυσμιακή οικολογία Γενετική πληθυσμών και φυσική επιλογή Κατανομή και αφθονία πληθυσμών Δυναμική πληθυσμών Αύξηση πληθυσμών Βιολογικές ιστορίες 274 III Μέρος Αλληλεπιδράσεις Ανταγωνισμός Εκμεταλλευτικές αλληλεπιδράσεις: θήρευση, φυτοφαγία, παρασιτισμός και ασθένεια Αμοιβαιότητα 351 IV Μέρος Κοινότητες και οικοσυστήματα 373 V 16 Αφθονία και ποικιλότητα των ειδών Αλληλεπιδράσεις ειδών και κοινοτική δομή Πρωτογενής παραγωγή και ροή ενέργειας Ανακύκλωση και διατήρηση θρεπτικών Διαδοχή και σταθερότητα 458 Μέρος Οικολογία μεγάλης κλίμακας Οικολογία τοπίου Γεωγραφική οικολογία Παγκόσμια οικολογία 534 VI v

2 ÂÚÈÂ fiìâó Σημείωμα του μεταφραστή xiii Πρόλογος xv Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή: Τι είναι η οικολογία; 1 Επισκόπηση της οικολογίας 2 Η οικολογία των δασόβιων πτηνών: Η χρήση μελετών πεδίου για τον έλεγχο της θεωρίας 3 Δασικά ισοζύγια θρεπτικών: Καταγραφές και πειράματα μεγάλης κλίμακας 5 Αλλαγές στη βλάστηση: Πληροφορίες από καταγραφές γύρης και δημιουργία μοντέλων 7 Η φύση και το αντικείμενο της οικολογίας 8 Έρευνα των στοιχείων 1: Η επιστημονική μέθοδος ερωτήσεις και υποθέσεις 9 Μέρος I ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Κεφάλαιο 2 Η ζωή στην ξηρά 12 Χερσαίες διαπλάσεις 14 Έννοιες Πρότυπα μεγάλης κλίμακας της κλιματικής αλλαγής 14 Θερμοκρασία, ατμοσφαιρική κυκλοφορία και βροχόπτωση 15 Κλιματικά διαγράμματα 16 Έννοια 2.1 ανασκόπηση 19 Έρευνα των στοιχείων 2: Προσδιορισμός της μέσης τιμής του δείγματος Έδαφος: Το θεμέλιο των χερσαίων διαπλάσεων 20 Έννοια 2.2 ανασκόπηση Φυσική ιστορία και γεωγραφία των διαπλάσεων 21 Τροπικό δάσος βροχής 21 Τροπικό ξηρό δάσος 23 Τροπική σαβάνα 25 Έρημος 27 Μεσογειακά δάση και θαμνώνες 30 Εύκρατα λιβάδια 32 Εύκρατο δάσος 33 Βόρειο δάσος 36 Αρκτική τούντρα 38 Βουνά: Νησιά στον ουρανό 40 Έννοια 2.3 ανασκόπηση 43 Εφαρμογές: Κλιματική μεταβολή και ο δείκτης σοβαρότητας ξηρασίας του Palmer 43 Κεφάλαιο 3 Η ζωή στο νερό 47 Έννοιες Ο υδρολογικός κύκλος 48 Έννοια 3.1 ανασκόπηση Η φυσική ιστορία των υδάτινων περιβαλλόντων 49 Οι ωκεανοί 49 Η ζωή στα ρηχά νερά της θάλασσας: Δάση φυκών και κήποι κοραλλιών 54 Έρευνα των στοιχείων 3: Προσδιορισμός της διάμεσου του δείγματος 55 Θαλάσσιες ακτές: Η ζωή μεταξύ υψηλών και χαμηλών παλιρροιών 59 Εκβολές, αλμυρά έλη και μαγκρόβια δάση 63 Ποταμοί και ρεύματα: Το αίμα και ο σφυγμός ζωής των ηπείρων 67 Λίμνες: Μικρές θάλασσες 71 Έννοια 3.2 ανασκόπηση 77 Εφαρμογές:Βιολογική ακεραιότητα αξιολόγηση της υγείας των υδάτινων συστημάτων 77 Αριθμός ειδών και σύνθεση των ειδών 77 Τροφική σύνθεση 77 Αφθονία και κατάσταση των ψαριών 78 Μια δοκιμή 78 Mέρος II ΑΤΟΜΑ Κεφάλαιο 4 Θερμοκρασιακές σχέσεις 82 Έννοιες Μικροκλίματα 83 Υψόμετρο 84 Έκθεση 84 Βλάστηση 84 Χρώμα του εδάφους 85 Η παρουσία βράχων και υπόγειων φωλιών 85 Οι θερμοκρασίες του νερού 86 Έννοια 4.1 ανασκόπηση Θερμοκρασία και απόδοση των οργανισμών 87 Θερμοκρασία και απόδοση των ζώων 87 Έρευνα των στοιχείων 4: Εργαστηριακά πειράματα 88 Ακραίες θερμοκρασίες και φωτοσύνθεση 89 Θερμοκρασία και μικροβιακή δραστηριότητα 90 Έννοια 4.2 ανασκόπηση Ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος 91 Εξισορρόπηση κέρδους και απώλειας θερμότητας 91 Ρύθμιση της θερμοκρασίας από τα φυτά 92 Ρύθμιση της θερμοκρασίας από τα εκτόθερμα ζώα 95 Ρύθμιση της θερμοκρασίας από τα ενδόθερμα ζώα 97 vi

3 Περιεχόμενα vii Ρύθμιση της θερμοκρασίας από τα θερμογόνα φυτά 101 Έννοια 4.3 ανασκόπηση Επιβίωση στις ακραίες θερμοκρασίες 101 Αδράνεια 101 Μείωση του μεταβολικού ρυθμού 102 Χειμερία νάρκη ενός τροπικού είδους 103 Έννοια 4.4 ανασκόπηση 104 Εφαρμογές: Η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας λόγω αλλαγής του κλίματος και η τοπική εξάλειψη ενός χερσαίου σαλιγκαριού 104 Κεφάλαιο 5 Υδατικές σχέσεις 108 Έννοιες Διαθεσιμότητα του νερού 110 Περιεκτικότητα του αέρα σε νερό 110 Κίνηση του νερού σε υδάτινα περιβάλλοντα 11 Κίνηση του νερού μεταξύ των εδαφών και των φυτών 112 Έννοια 5.1 ανασκόπηση Ρύθμιση του νερού στην ξηρά 114 Πρόσληψη του νερού από τα ζώα 115 Πρόσληψη του νερού από τα φυτά 117 Διατήρηση του νερού από φυτά και ζώα 118 Έρευνα των στοιχείων 5: Μέγεθος δείγματος 119 Ανόμοιοι οργανισμοί με παρόμοιες προσεγγίσεις στη ζωή της ερήμου 122 Δύο αρθρόποδα με αντίθετες προσεγγίσεις στη ζωή της ερήμου 123 Έννοια 5.2 ανασκόπηση Το νερό και η εξισορρόπηση των αλάτων σε υδάτινα περιβάλλοντα 126 Θαλάσσια ψάρια και ασπόνδυλα 126 Τα ψάρια και τα ασπόνδυλα του γλυκού νερού 127 Έννοια 5.3 ανασκόπηση 129 Εφαρμογές: Χρήση των σταθερών ισοτόπων στη μελέτη της πρόσληψης νερού από τα φυτά 129 Ανάλυση σταθερών ισοτόπων 129 Χρήση των σταθερών ισοτόπων για τον προσδιορισμό των πηγών νερού των φυτών 130 Κεφάλαιο6 Ενέργεια και θρεπτικές σχέσεις 133 Έννοιες Πηγές ενέργειας 134 Φωτοσύνθεση 135 Ετερότροφοι 139 Χημειοσύνθεση 145 Έννοια 6.1 ανασκόπηση Ενεργειακός περιορισμός 146 Ροή φωτονίων και καμπύλες φωτοσυνθετικής απόκρισης 146 Πυκνότητα τροφής και λειτουργική απόκριση των ζώων 147 Έννοια 6.2 ανασκόπηση Θεωρία της βέλτιστης αναζήτησης τροφής 148 Έλεγχος της θεωρίας της βέλτιστης αναζήτησης τροφής 149 Βέλτιστη διατροφή των φυτών 150 Έρευνα των στοιχείων 6: Μεταβλητότητα των στοιχείων 151 Έννοια 6.3 ανασκόπηση 153 Εφαρμογές: Βιοθεραπεία χρησιμοποίηση της τροφικής ποικιλομορφίας των βακτηρίων για την επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων 153 Διαρροή από υπόγειες δεξαμενές αποθήκευσης 153 Κυανίδιο και νιτρικά στα απόβλητα των ορυχείων 154 Κεφάλαιο 7 Κοινωνικές σχέσεις 157 Έννοιες Επιλογή συντρόφου 160 Επιλογή συντρόφου και σεξουαλική επιλογή στα ψάρια guppies 160 Επιλογή συντρόφου μεταξύ των σκορπιόμυγων 164 Μη τυχαίο ζευγάρωμα στο άγριο ραπάνι 168 Έννοια 7.1 ανασκόπηση Κοινωνικότητα 169 Οργανισμοί που συνεργάζονται στην αναπαραγωγή 170 Έρευνα των στοιχείων 7: Διάγραμμα διασποράς και η σχέση μεταξύ των μεταβλητών 172 Έννοια 7.2 ανασκόπηση Ευκοινωνικότητα 175 Ευκοινωνικά είδη 176 Εξέλιξη της ευκοινωνικότητας 178 Έννοια 7.3 ανασκόπηση 179 Εφαρμογές: Οικολογία της συμπεριφοράς και διατήρηση 180 Το πλαίσιο του Tinbergen 180 Περιβαλλοντικός εμπλουτισμός και ανάπτυξη της συμπεριφοράς 180 Μέρος III ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΉ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ Κεφάλαιο 8 Γενετική πληθυσμών και φυσική επιλογή 184 Έννοιες : Ποικιλότητα στους πληθυσμούς 186 Ποικιλότητα στους φυτικούς πληθυσμούς 187 Ποικιλότητα στους ζωικούς πληθυσμούς 189 Έννοια 8.1 ανασκόπηση Hardy-Weinberg 192 Υπολογισμός γονιδιακών συχνοτήτων 193 Έννοια 8.2 ανασκόπηση Η διαδικασία της φυσικής επιλογής 195 Σταθεροποιούσα επιλογή 195 Κατευθύνουσα επιλογή 195 Διασπαστική επιλογή 196 Έννοια 8.3 ανασκόπηση Εξέλιξη διά της φυσικής επιλογής 197 Εξέλιξη διά της φυσικής επιλογής και της γενετικής ποικιλότητας 197 Έρευνα των στοιχείων 8: Υπολογισμός της κληρονομησιμότητας με τη χρήση της ανάλυσης παλινδρόμησης 198

4 viii Περιεχόμενα Προσαρμοστική αλλαγή στις αποικίζουσες σαύρες 198 Γρήγορη προσαρμογή των εντόμων soapberry bugs σε νέα φυτά ξενιστές 200 Έννοια 8.4 ανασκόπηση Τυχαία Αλλαγή 202 Στοιχεία γενετικής εκτροπής στην ερυθρελάτη της Chihuahua 202 Γενετική ποικιλότητα στους πληθυσμούς των νησιών 203 Γενετική ποικιλότητα και εξάλειψη πεταλούδων 204 Έννοια 8.5 ανασκόπηση 205 Εφαρμογές: Υπολογισμός της γενετικής ποικιλότητας στους πληθυσμούς 205 Μοριακές προσεγγίσεις της γενετικής ποικιλότητας 205 Κεφάλαιο 9 Κατανομή και αφθονία πληθυσμών 210 Έννοιες Όρια κατανομής 212 Οι κατανομές των καγκουρό και το κλίμα 212 Ένα σκαθάρι τίγρης των ψυχρών κλιμάτων 213 Κατανομές των φυτών κατά μήκος μιας κλίσης υγρασίας-θερμοκρασίας 215 Κατανομές των βαλάνων κατά μήκος μιας κλίσης της παλιρροϊκής έκθεσης 216 Έννοια 9.1 ανασκόπηση Πρότυπα στις μικρές κλίμακες 217 Κλίμακα, κατανομές και μηχανισμοί 217 Κατανομές αποικιών των τροπικών μελισσών 218 Κατανομές των θάμνων της ερήμου 218 Έννοια 9.2 ανασκόπηση Πρότυπα στις μεγάλες κλίμακες 220 Πληθυσμοί πουλιών κατά μήκος της Βόρειας Αμερικής 220 Έρευνα των στοιχείων 9: Συναθροιστική, τυχαία, και ομοιομερής κατανομή 221 Κατανομές φυτών κατά μήκος κλίσεων υγρασίας 223 Έννοια 9.3 ανασκόπηση Μέγεθος οργανισμών και πυκνότητα πληθυσμών 224 Μέγεθος ζώων και πυκνότητα πληθυσμών 224 Μέγεθος φυτών και πυκνότητα πληθυσμών 225 Έννοια 9.4 ανασκόπηση 226 Εφαρμογές: Σπανιότητα και ευπάθεια στην εξαφάνιση 226 Επτά μορφές σπανιότητας και μια αφθονίας 226 Κεφάλαιο 10 Δυναμική πληθυσμών 231 Έννοιες Διασπορά 233 Διασπορά επεκτεινόμενων πληθυσμών 233 Αλλαγές περιοχών εξάπλωσης ως απόκριση στην αλλαγή του κλίματος 234 Διασπορά ως απόκριση στη μεταβολή της προμήθειας τροφής 235 Διασπορά στους ποταμούς και τα ρεύματα 236 Έννοια 10.1 ανασκόπηση Μεταπληθυσμοί 237 Ένας μεταπληθυσμός μιας αλπικής πεταλούδας 238 Διασπορά σε ένα μεταπληθυσμό του falco maumanni 239 Έννοια 10.2 aνασκόπηση Πρότυπα επιβίωσης 240 Εκτίμηση προτύπων επιβίωσης 240 Υψηλή επιβίωση μεταξύ των νέων ατόμων 241 Σταθεροί ρυθμοί επιβίωσης 243 Υψηλή θνησιμότητα μεταξύ των νεαρών ατόμων 243 Τρεις τύποι καμπυλών επιβίωσης 243 Έννοια 10.3 ανασκόπηση Ηλικιακή κατανομή 244 Σταθεροί και φθίνοντες πληθυσμοί δένδρων 244 Ένας δυναμικός πληθυσμός σε ένα ασταθές κλίμα 245 Έννοια 10.4 ανασκόπηση Ρυθμοί πληθυσμιακής αλλαγής 246 Εκτίμηση ρυθμών για ένα ετήσιο φυτό 246 Εκτίμηση των ρυθμών όταν οι γενιές επικαλύπτονται 248 Έννοια 10.5 ανασκόπηση 249 Έρευνα των στοιχείων 10: Υποθέσεις και στατιστική σημασία 250 Εφαρμογές: Χρήση της δυναμικής των πληθυσμών για την εκτίμηση των επιπτώσεων των ρύπων 251 Κεφάλαιο 11 Αύξηση πληθυσμών 256 Έννοιες Γεωμετρική και εκθετική αύξηση πληθυσμών 257 Γεωμετρική αύξηση 258 Εκθετική αύξηση 259 Εκθετική αύξηση στη φύση 259 Έννοια 11.1 ανασκόπηση Λογιστική αύξηση πληθυσμών 261 Έννοια 11.2 ανασκόπηση Όρια στην αύξηση πληθυσμών 264 Έρευνα των στοιχείων 11: Συχνότητα των εναλλακτικών φαινοτύπων σε έναν πληθυσμό 264 Περιβάλλον και ρυθμοί γεννήσεων και θανάτων στους σπίνους των νησιών Galápagos 265 Έννοια 11.3 ανασκόπηση 268 Εφαρμογές: Ο ανθρώπινος πληθυσμός 268 Κατανομή και αφθονία 269 Δυναμική των πληθυσμών 270 Πληθυσμιακή αύξηση 271 Κεφάλαιο 12 Βιολογικές ιστορίες 274 Έννοιες Αριθμός απογόνων έναντι του μεγέθους 276 Μέγεθος και αριθμός αυγών στα ψάρια 276 Μέγεθος και αριθμός σπερμάτων στα φυτά 278 Έννοια 12.1 ανασκόπηση Επιβίωση ενήλικων και αναπαραγωγική κατανομή 282 Ποικιλότητα των βιολογικών ιστοριών μεταξύ των ειδών 282 Ποικιλότητα των βιολογικών ιστοριών μέσα στα είδη 284 Έννοια 12.2 ανασκόπηση 286

5 Περιεχόμενα ix 12.3 Ταξινόμηση βιολογικών ιστοριών 286 Επιλογή r και Κ 287 Βιολογικές ιστορίες των φυτών 288 Έρευνα των στοιχείων 12: Ένας στατιστικός έλεγχος για το πρότυπο κατανομής 288 Καιροσκοπικές, ισορροπίας και περιοδικές βιολογικές ιστορίες 290 Αναπαραγωγική προσπάθεια, μέγεθος απογόνων και αναλογία οφέλους-κόστους 293 Έννοια 12.3 ανασκόπηση 294 Εφαρμογές: Χρησιμοποίηση των πληροφοριών της βιολογικής ιστορίας για την αποκατάσταση των παρόχθιων δασών 294 Mέρος IV ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Κεφάλαιο 13 Ανταγωνισμός 300 Έννοιες Ενδοειδικός ανταγωνισμός 302 Ενδοειδικός ανταγωνισμός μεταξύ των φυτών 302 Ενδοειδικός ανταγωνισμός μεταξύ των planthoppers 303 Ανταγωνισμός παρέμβασης μεταξύ χερσαίων ισοπόδων 304 Έννοια 13.1 ανασκόπηση Οικοθέσεις 304 Οι διατροφικές οικοθέσεις των σπίνων των Galápagos 305 Η οικοθέση ενός αγρωστώδους φυτού των αλμυρών ελών 307 Έννοια 13.2 ανασκόπηση Μαθηματικά και εργαστηριακά μοντέλα 307 Διαμόρφωση μοντέλων διαειδικού ανταγωνισμού 308 Εργαστηριακά μοντέλα του ανταγωνισμού 309 Έννοια 13.3 ανασκόπηση Ανταγωνισμός και οικοθέσεις 311 Οικοθέσεις και ανταγωνισμός μεταξύ των φυτών 311 Επικάλυψη οικοθέσεων και ανταγωνισμός μεταξύ των βαλάνων 312 Ο ανταγωνισμός και ο βιότοπος ενός αγρωστώδους φυτού των αλμυρών ελών 313 Ανταγωνισμός και οικοθέσεις των μικρών τρωκτικών 314 Μετατόπιση χαρακτήρα 316 Έρευνα των στοιχείων 13: Πειράματα πεδίου 317 Στοιχεία για τον ανταγωνισμό στη φύση 318 Έννοια 13.4 ανασκόπηση 318 Εφαρμογές: Ανταγωνισμός μεταξύ των ιθαγενών και των εισβαλλόντων ειδών 318 Κεφάλαιο 14 Εκμεταλλευτικές αλληλεπιδράσεις: Θήρευση, φυτοφαγία, παρασιτισμός και ασθένεια 322 Έννοιες Σύνθετες αλληλεπιδράσεις 323 Παράσιτα και παθογόνα που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά των ξενιστών 324 Η εμπλοκή της εκμετάλλευσης με τον ανταγωνισμό 326 Έννοια 14.1 ανασκόπηση Εκμετάλλευση και αφθονία 327 Ένα φυτοφάγο έντομο ρευμάτων και η τροφή του, τα φύκη 328 Ένας εισαγόμενος κάκτος και ένα φυτοφάγο λεπιδόπτερο 329 Ένα παθογόνο παράσιτο, ένας θηρευτής και το θήραμά του 331 Έρευνα των στοιχείων 14: Τυπικό σφάλμα της μέσης τιμής 332 Έννοια 14.2 ανασκόπηση Δυναμική 333 Κύκλοι αφθονίας στους αμερικάνικους λαγούς και τους θηρευτές τους 333 Πειραματικός έλεγχος των επιδράσεων της τροφής και της θήρευσης 336 Οι πληθυσμιακοί κύκλοι σε μαθηματικά και εργαστηριακά μοντέλα 336 Έννοια 14.3 ανασκόπηση Καταφύγια 339 Καταφύγια και η διατήρηση του ξενιστή σε μαθηματικά και εργαστηριακά μοντέλα 340 Οργανισμοί υπό εκμετάλλευση και η μεγάλη ποικιλία των καταφύγιών τους 341 Έννοια 14.4 ανασκόπηση 346 Εφαρμογές: Χρησιμοποίηση των θηρευτών για τον έλεγχο ενός παράσιτου 346 Κεφάλαιο 15 Αμοιβαιότητα 351 Έννοιες Αμοιβαία συνεργασία των φυτών 353 Απόδοση των φυτών και μυκορριζικοί μύκητες 353 Τα μυρμήγκια και οι ακακίες με διογκωμένα αγκάθια 356 Μια αμοιβαιότητα προστασίας ενός εύκρατου φυτού 359 Έννοια 15.1 ανασκόπηση Αμοιβαία συνεργασία κοραλλιών 361 Ζωοξανθέλλες και κοράλλια 361 Μια αμοιβαιότητα προστασίας κοραλλιών 362 Έννοια 15.2 ανασκόπηση Εξέλιξη της αμοιβαιότητας 365 Έρευνα των στοιχείων 15: Διαστήματα εμπιστοσύνης 366 Προαιρετικές αμοιβαίες σχέσεις προστασίας μυρμηγκιών-φυτών 367 Έννοια 15.3 ανασκόπηση 368 Εφαρμογές: Αμοιβαιότητα και άνθρωποι 368 Ο οδηγός μελιού 368 Καθοδηγητική συμπεριφορά 368

6 x Περιεχόμενα Μέρος V ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Κεφάλαιο 16 Αφθονία και ποικιλότητα των ειδών 374 Έννοιες Αφθονία των ειδών 376 Η λογαριθμική κανονική κατανομή 376 Έννοια 16.1 ανασκόπηση Ποικιλότητα των ειδών 377 Ένας ποσοτικός δείκτης της ποικιλότητας των ειδών 378 Καμπύλες τάξης-αφθονίας 378 Έρευνα των στοιχείων 16: Υπολογισμός του αριθμού των ειδών στις κοινότητες 380 Έννοια 16.2 ανασκόπηση Περιβαλλοντική πολυπλοκότητα 381 Δασική πολυπλοκότητα και ποικιλότητα των ειδών των πουλιών 381 Οικοθέσεις, ετερογένεια και ποικιλότητα των φυκών και των φυτών 382 Οι οικοθέσεις των φυκών και των χερσαίων φυτών 382 Πολυπλοκότητα στα περιβάλλοντα των φυτών 383 Εδαφική και τοπογραφική ετερογένεια και η ποικιλότητα των δένδρων των τροπικών δασών 384 Ποικιλότητα ειδών φυκών και φυτών και αυξημένη διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών 385 Εμπλουτισμός αζώτου και ποικιλότητα εκτομυκορριζικών μυκήτων 386 Έννοια 16.3 ανασκόπηση Διαταραχή και ποικιλότητα 386 Η φύση της ισορροπίας 386 Η Φύση και οι πηγές της διαταραχής 387 Υπόθεση της ενδιάμεσης διαταραχής 387 Διαταραχή και ποικιλότητα στην παλιρροϊκή ζώνη 387 Διαταραχή και ποικιλότητα στα εύκρατα λιβάδια 388 Έννοια 16.4 ανασκόπηση 390 Εφαρμογές: Ανθρωπογενής διαταραχή 390 Ανθρωπογενής διαταραχή: ένα πανάρχαιο χαρακτηριστικό της βιόσφαιρας 390 Ανθρωπογενής διαταραχή και η ποικιλότητα των ασβεστολιθικών λιβαδιών 392 Κεφάλαιο 17 Αλληλεπιδράσεις ειδών και κοινοτική δομή 395 Έννοιες Δίκτυα κοινοτήτων 396 Λεπτομερή τροφικά δίκτυα αποκαλύπτουν τεράστια πολυπλοκότητα 396 Ισχυρές αλληλεπιδράσεις και δομή τροφικού δικτύου 398 Έννοια 17.1 ανασκόπηση Βασικά είδη 398 Δομή τροφικού δικτύου και ποικιλότητα ειδών 399 Πειραματική απομάκρυνση του αστερία 400 Επιδράσεις των σαλιγκαριών στην ποικιλότητα των φυκών 401 Τα Ψάρια ως βασικά είδη στα τροφικά δίκτυα των ποταμών 404 Έρευνα των στοιχείων 17: Χρήση των διαστημάτων εμπιστοσύνης για τη σύγκριση των πληθυσμών 405 Έννοια 17.2 ανασκόπηση Εξωτικοί θηρευτές 407 Εισαγόμενα ψάρια: Θηρευτές που απλοποιούν τα υδάτινα τροφικά δίκτυα 407 Έννοια 17.3 ανασκόπηση Συμβιωτικά βασικά είδη 409 Ένα ψάρι καθαριστής ως βασικό είδος 409 Συμβιωτικοί διασπορείς σπερμάτων ως βασικά είδη 409 Έννοια 17.4 ανασκόπηση 410 Εφαρμογές: Ο άνθρωπος ως βασικό είδος 410 Το άδειο δάσος: Κυνηγοί και ζωικές κοινότητες τροπικών δασών βροχής 410 Μυρμήγκια και γεωργία: Βασικοί θηρευτές για τον έλεγχο των παράσιτων 411 Κεφάλαιο 18 Πρωτογενής παραγωγή και ροή ενέργειας 415 Έννοιες Πρότυπα της χερσαίας πρωτογενούς παραγωγής 417 Πραγματική εξατμισοδιαπνοή και χερσαία πρωτογενής παραγωγή 417 Γονιμότητα εδάφους και χερσαία πρωτογενής παραγωγή 418 Έννοια 18.1 ανασκόπηση Πρότυπα της υδάτινης πρωτογενούς παραγωγής 419 Πρότυπα και μοντέλα 420 Πειράματα ολόκληρων λιμνών για την πρωτογενή παραγωγή 420 Παγκόσμια πρότυπα θαλάσσιας πρωτογενούς παραγωγής 421 Έννοια 18.2 ανασκόπηση Επιδράσεις των καταναλωτών 422 Ιχθυοφάγα, πλαγκτοφάγα και πρωτογενής παραγωγή των λιμνών 423 Βόσκηση από τα μεγάλα θηλαστικά και η πρωτογενής παραγωγή στο Serengeti 425 Έρευνα των στοιχείων 18: Σύγκριση δύο πληθυσμών με το t-test 426 Έννοια 18.3 ανασκόπηση Τροφικά επίπεδα 428 Μια δυναμική τροφική άποψη των οικοσυστημάτων 428 Η ροή ενέργειας σε ένα εύκρατο φυλλοβόλο δάσος 428 Έννοια 18.4 ανασκόπηση 430 Εφαρμογές: Χρήση της ανάλυσης σταθερών ισοτόπων για τον εντοπισμό της ροής της ενέργειας μέσω των οικοσυστημάτων 430 Τροφικά επίπεδα ψαριών των τροπικών ποταμών 431 Χρήση των σταθερών ισοτόπων για τον προσδιορισμό των πηγών ενέργειας σε ένα αλατούχο έλος 431 Τροφικές συνήθειες των προϊστορικών ανθρώπινων πληθυσμών 433

7 Περιεχόμενα xi Κεφάλαιο 19 Ανακύκλωση και διατήρηση θρεπτικών 436 Ο κύκλος του φωσφόρου 437 Ο κύκλος του αζώτου 438 Ο κύκλος του άνθρακα 439 Έννοιες Ρυθμοί αποικοδόμησης 440 Αποικοδόμηση σε δύο μεσογειακά οικοσυστήματα δασικών περιοχών 440 Αποικοδόμηση σε δύο εύκρατα δασικά οικοσυστήματα 442 Αποικοδόμηση σε υδάτινα οικοσυστήματα 443 Έρευνα των στοιχείων 19: Υποθέσεις για στατιστικούς ελέγχους 445 Έννοια 19.1 ανασκόπηση Οργανισμοί και θρεπτικές ουσίες 446 Ανακύκλωση των θρεπτικών στα τρεχούμενα νερά 446 Τα ζώα και η ανακύκλωση των θρεπτικών στα χερσαία οικοσυστήματα 448 Τα φυτά και η δυναμική των θρεπτικών στα οικοσυστήματα 450 Έννοια 19.2 ανασκόπηση Διαταραχή και θρεπτικές ουσίες 451 Διαταραχή και απώλειες θρεπτικών στο Πειραματικό Δάσος του Habbard Brook 452 Πλημμύρες και εκροή θρεπτικών από τα ρεύματα 452 Έννοια 19.3 ανασκόπηση 454 Εφαρμογές: Αλλαγή στα υδάτινα και χερσαία οικοσυστήματα 454 Κεφάλαιο 20 Διαδοχή και σταθερότητα 458 Έννοιες Αλλαγές της κοινότητας κατά τη διάρκεια της διαδοχής 460 Πρωτογενής διαδοχή στον Κόλπο των Παγετώνων 460 Δευτερογενής διαδοχή στα εύκρατα δάση 461 Διαδοχή στις βραχώδεις παλιρροϊκές κοινότητες 462 Διαδοχή στις κοινότητες των ρευμάτων 463 Έννοια 20.1 ανασκόπηση Αλλαγές του οικοσυστήματος κατά τη διάρκεια της διαδοχής 464 Αλλαγές του οικοσυστήματος στον Κόλπο των Παγετώνων 464 Τέσσερα εκατομμύρια χρόνια αλλαγής του οικοσυστήματος 465 Αποκατάσταση της διατήρησης των θρεπτικών ύστερα από διαταραχή 467 Διαδοχή και ιδιότητες των οικοσυστημάτων των ρευμάτων 468 Έννοια 20.2 ανασκόπηση Μηχανισμοί της διαδοχής 470 Μηχανισμοί διαδοχής στη βραχώδη παλιρροϊκή ζώνη 471 Μηχανισμοί διαδοχής στα δάση 472 Έννοια 20.3 ανασκόπηση Σταθερότητα της κοινότητας και του οικοσυστήματος 474 Μερικοί ορισμοί 474 Διδάγματα από το πείραμα του Park Grass 474 Έρευνα των στοιχείων 20: Μεταβλητότητα γύρω από τη διάμεσο 476 Οι επανειλημμένες διαταραχές και η σταθερότητα των ρευμάτων της ερήμου 477 Έννοια 20.4 ανασκόπηση 479 Εφαρμογές: Η Χρησιμοποίηση της επαναλαμβανόμενης φωτογράφισης για την ανίχνευση της μακροχρόνιας αλλαγής 480 Μέρος VI ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Κεφάλαιο 21 Οικολογία τοπίου 485 Έννοιες Η δομή του τοπίου 487 Η δομή έξι τοπίων στο Οχάιο 487 Η μορφοκλασματική γεωμετρία των τοπίων 489 Έννοια 21.1 ανασκόπηση Λειτουργίες του τοπίου 491 Η δομή του τοπίου και η διασπορά των μικρών θηλαστικών 491 Το μέγεθος των κομματιών του οικότοπου, η απομόνωση και η πυκνότητα των πληθυσμών των πεταλούδων 492 Διάδρομοι οικότοπων και μετακίνηση των οργανισμών 493 Η θέση του τοπίου και η χημική σύσταση της λίμνης 495 Έρευνα των στοιχείων 21: Σύγκριση δύο δειγμάτων με τη χρήση ενός στατιστικού τεστ αθροίσματος βαθμού 496 Έννοια 21.2 ανασκόπηση Προέλευση της δομής και της αλλαγής του τοπίου 497 Γεωλογικές λειτουργίες, το κλίμα και η δομή του τοπίου 497 Οργανισμοί και δομή του τοπίου 500 Η φωτιά και η δομή ενός μεσογειακού τοπίου 503 Έννοια 21.3 ανασκόπηση 504 Εφαρμογές: Αποκατάσταση ενός παραποτάμιου τοπίου 504 Αποκατάσταση ποταμού: Ο ποταμός Κissimmee 505 Κεφάλαιο 22 Γεωγραφική οικολογία 510 Έννοιες Έκταση, απομόνωση και αφθονία ειδών 512 Έκταση δειγματοληψίας και αριθμός των ειδών 512 Νησιωτική έκταση και αφθονία των ειδών 512 Απομόνωση νησιών και αφθονία ειδών 513 Έννοια 22.1 ανασκόπηση Το μοντέλο της ισορροπίας στη βιογεωγραφία των νησιών 515 Η κυκλική αντικατάσταση των ειδών στα νησιά 517 Πειραματική βιογεωγραφία των νησιών 517 Αποικισμός νέων νησιών από τα φυτά 518 Χειρισμός της νησιωτικής έκτασης 519

8 xii Περιεχόμενα Αναπροσαρμογή της βιογεωγραφίας των νησιών 520 Έννοια 22.2 ανασκόπηση Κλίσεις γεωγραφικού πλάτους στην αφθονία των ειδών 520 Κλίσεις έκτασης και γεωγραφικού πλάτους στην αφθονία των ειδών 522 Ηπειρωτική έκταση και αφθονία ειδών 523 Έννοια 22.3 ανασκόπηση Ιστορικές και περιφερειακές επιδράσεις 524 Ασυνήθιστα πρότυπα της ποικιλότητας 524 Έρευνα των στοιχείων 22: Ανασκόπηση του μεγέθους του δείγματος 525 Ιστορικές και περιφερειακές ερμηνείες 526 Έννοια 22.4 ανασκόπηση 528 Εφαρμογές: Παγκόσμια συστήματα προσδιορισμού θέσης, τηλεπισκόπηση και γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών 528 Παγκόσμια συστήματα προσδιορισμού θέσης 528 Τηλεπισκόπηση 529 Γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών 530 Κεφάλαιο 23 Παγκόσμια οικολογία 534 Το ατμοσφαιρικό περίβλημα και το θερμοκήπιο η γη 535 Έννοιες Ένα παγκόσμιο σύστημα 536 Το ιστορικό νήμα 537 Το El Nin ~ ο και το La Nin ~ a 538 Το El Nin ~ ο και οι θαλάσσιοι πληθυσμοί 538 Το El Nin ~ ο και η Μεγάλη Αλμυρή Λίμνη 541 Το El Nin ~ ο και οι χερσαίοι πληθυσμοί στην Αυστραλία 542 Έννοια 23.1 ανασκόπηση Ανθρώπινη δραστηριότητα και ο παγκόσμιος κύκλος του αζώτου 543 Έννοια 23.2 ανασκόπηση Αλλαγές στην κάλυψη της γης 544 Αποδάσωση των τροπικών 544 Έρευνα των στοιχείων 23: Ανακαλύπτοντας τι έχει ανακαλυφθεί 548 Έννοια 23.3 ανασκόπηση Ανθρώπινη επίδραση στην ατμοσφαιρική σύνθεση 550 Μείωση και αποκατάσταση της στιβάδας του όζοντος 552 Το μέλλον 553 Έννοια 23.4 ανασκόπηση 553 Εφαρμογές: Ερευνητικά δίκτυα συνεργασίας για την παγκόσμια οικολογία 554 Παράρτημα Α Στατιστικοί πίνακες 558 Παράρτημα Β Απαντήσεις στις ερωτήσεις ανασκόπησης των εννοιών 562 Παράρτημα Γ Απαντήσεις στην Αξιολόγηση των στοιχείων 571 Γλωσσάρι 573 Βιβλιογραφικές αναφορές 583

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15 Περιεχόμενα Πρόλογος...11 1. Οργανισμοί...15 1.1 Οργανισμοί και είδη...15 1.1.1 Ιδιότητες των οργανισμών...15 1.1.2 Φαινότυπος, γονότυπος, οικότυπος...17 1.1.3 Η έννοια του είδους και ο αριθμός των ειδών...19

Διαβάστε περισσότερα

III. Μέρος Φυσική ιστορία 11 2 Η ζωή στην ξηρά 12 3 Η ζωή στο νερό 47. Μέρος Άτομα 81 II. Μέρος Πληθυσμιακή οικολογία 183. Μέρος Αλληλεπιδράσεις 299

III. Μέρος Φυσική ιστορία 11 2 Η ζωή στην ξηρά 12 3 Η ζωή στο νερό 47. Μέρος Άτομα 81 II. Μέρος Πληθυσμιακή οικολογία 183. Μέρος Αλληλεπιδράσεις 299 ÓÔ Ë appleâúèâ ÔÌ ÓˆÓ 1 Εισαγωγή: Τι είναι οικολογία; 1 Μέρος Φυσική ιστορία 11 2 Η ζωή στην ξηρά 12 3 Η ζωή στο νερό 47 I Μέρος Άτομα 81 II 4 Θερμοκρασιακές σχέσεις 82 5 Υδατικές σχέσεις 108 6 Ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών 30-12-2014 EVA PAPASTERGIADOU Ανακύκλωση των Θρεπτικών είναι η χρησιμοποίηση, ο μετασχηματισμός, η διακίνηση & η επαναχρησιμοποίηση των θρεπτικών στοιχείων στα οικοσυστήματα

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 9 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11 Κεφάλαιο Πρώτο: Το μοντέλο του οικοσυστήματος 1.1. Βασικές αρχές και ορισμοί της Οικολογίας των Οικοσυστημάτων 1.2. Η

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C

5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C 5. κλίμα 5. κλίμα Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C 5. κλίμα 5. κλίμα Οι μεσογειακές περιοχές βρίσκονται μεταξύ 30 0 και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ Κ Kάνιγγος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΛΛΙΝΤΖΑ 10, (5ος όροφ. Τηλ: 210-3300296-7. www.kollintzas.gr OΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Όσο το ποσό της ενέργειας: α) μειώνεται προς τα ανώτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας

ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας Τί είναι ένα Οικοσύστημα; Ένα οικοσύστημα είναι μια αυτο-συντηρούμενη και αυτορυθμιζόμενη κοινότητα ζώντων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ 2013-14

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ 2013-14 ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ Μπορεί να λειτουργήσει ένα οικοσύστημα α) με παραγωγούς και καταναλωτές; β) με παραγωγούς και αποικοδομητές; γ)με καταναλωτές και αποικοδομητές; Η διατήρηση των οικοσυστημάτων προϋποθέτει

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Γενικής Παιδείας Κεφάλαιο 2 ο : Άνθρωπος και Περιβάλλον

Βιολογία Γενικής Παιδείας Κεφάλαιο 2 ο : Άνθρωπος και Περιβάλλον Βιολογία Γενικής Παιδείας Κεφάλαιο 2 ο : Άνθρωπος και Περιβάλλον Οικολογία: η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών, και φυσικά του ανθρώπου, με τους βιοτικούς (ζωντανούς οργανισμούς του ίδιου

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ Οι αρχές της εξελικτικής σκέψης Η προέλευση των ειδών Ορθές και λανθασµένες αντιλήψεις σχετικά µε τη θεωρία της εξέλιξης Η θεωρία της εξέλιξης

Διαβάστε περισσότερα

Άνθρωπος και Περιβάλλον

Άνθρωπος και Περιβάλλον Άνθρωπος και Περιβάλλον Οικολογία είναι: η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών (και φυσικά του ανθρώπου) με: τους αβιοτικούς παράγοντες του περιβάλλοντός τους, δηλαδή το κλίμα (υγρασία, θερμοκρασία,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΑΥΞΗΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΑΥΞΗΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΑΥΞΗΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Αντικείμενα μαθήματος 1. Ρυθμός αύξησης πληθυσμού Πεπερασμένος (λ) Ενδογενής ρυθμός αύξησης (r m ) 2. Στρατηγικές αύξησης πληθυσμού Διάκριση των πόρων του

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί θεμελιώδη έννοια για την Οικολογία Οικολογία Οικολογία είναι η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών (συνεπώς και του ανθρώπου)

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Γενικά περί ατµόσφαιρας Τι είναι η ατµόσφαιρα; Ένα λεπτό στρώµα αέρα που περιβάλει τη γη Η ατµόσφαιρα είναι το αποτέλεσµα των διαχρονικών φυσικών, χηµικών και βιολογικών αλληλεπιδράσεων του

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας

Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας ΘΕΜΑ 1 ο Η έννοια του οικοσυστήματος Ροή ενέργειας Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις παρακάτω ερωτήσεις, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ. Μάθημα 9. Μερικές έννοιες από την «Οικολογία Πληθυσμών»

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ. Μάθημα 9. Μερικές έννοιες από την «Οικολογία Πληθυσμών» ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ Μάθημα 9 Μερικές έννοιες από την «Οικολογία Πληθυσμών» Τα θέματά μας Η καμπύλη αύξησης των πληθυσμών Η φέρουσα ικανότητα του οικοσυστήματος για έναν πληθυσμό Ο ανταγωνισμός Η

Διαβάστε περισσότερα

... ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΩΣ ΦΥΣΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ

... ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΩΣ ΦΥΣΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος των συγγραφέων στην ελληνική έκδοση.....................................................v Preface for the greek edition........................................................................

Διαβάστε περισσότερα

ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΒΙΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΘΕΡΜΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ

ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΒΙΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΘΕΡΜΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΒΙΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΘΕΡΜΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ Τύποι νησιών Αν θεωρηθεί (κάπως αυθαίρετα) ότι η Νέα Γουινέα είναι το μεγαλύτερο νησί, τότε τα θαλάσσια νησιά αποτελούν το 3% της

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ Υδατικά οικοσυστήματα Στη βιόσφαιρα υπάρχουν δύο είδη οικοσυστημάτων: τα υδάτινα και τα χερσαία. Tα υδάτινα οικοσυστήματα διαχωρίζονται ανάλογα με την αλατότητα του νερού

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Αρχές Οικολογίας

Γενικές Αρχές Οικολογίας Γενικές Αρχές Οικολογίας Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Αντικείμενο της επιστήμης της οικολογίας Ιστορία της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μυτιλήνη, 24.03.2017 Αρ.Πρωτ.: 397 Θέμα: Συγκρότηση Εκλεκτορικού Σώματος για την εκλογή καθηγητή του Τμήματος Περιβάλλοντος στο γνωστικό αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Ονοµατεπώνυµο... Α. Μ... ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Γενική Οικολογία

Ονοµατεπώνυµο... Α. Μ... ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Γενική Οικολογία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Γενική Οικολογία Iούλιος 013 Απαντήστε σε όλες τις Ενότητες Α-. Οι ενότητες Β- είναι ισότιµες,

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα λόγια για τους συγγραφείς 16 Πρόλογος 17

Λίγα λόγια για τους συγγραφείς 16 Πρόλογος 17 Περιεχόμενα Λίγα λόγια για τους συγγραφείς 16 Πρόλογος 17 1 Εισαγωγή 21 1.1 Γιατί χρησιμοποιούμε τη στατιστική; 21 1.2 Τι είναι η στατιστική; 22 1.3 Περισσότερα για την επαγωγική στατιστική 23 1.4 Τρεις

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΥΛΗΣ Δρ. Κώστας Ποϊραζίδης, Δασολόγος ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2009-2010 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΥΛΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: Εισαγωγή στην επιστήμη της Οικολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ (SYLLABUS) ΣΕΚ περιβαλλοντική διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων ΕΚΔΟΣΗ 1.0. Σόλωνος 108,Τηλ Φαξ 210.

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ (SYLLABUS) ΣΕΚ περιβαλλοντική διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων ΕΚΔΟΣΗ 1.0. Σόλωνος 108,Τηλ Φαξ 210. ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ (SYLLABUS) ΣΕΚ περιβαλλοντική διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων ΕΚΔΟΣΗ 1.0 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται στους

Διαβάστε περισσότερα

Kεφάλαιο 11 (σελ ) Ζώνες βλάστησης

Kεφάλαιο 11 (σελ ) Ζώνες βλάστησης Β Ενότητα «Το φυσικό περιβάλλον» 1 Kεφάλαιο 11 (σελ. 43 45) Ζώνες βλάστησης Στόχοι: -να γνωρίσουµε την έννοια της βλάστησης -να παρατηρήσουµε την κατανοµή της βλάστησης στην επιφάνεια της Γης -να συνδέουµε

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 3 Ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (2 Ο κεφάλαιο) ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 12 η Ενότητα Σχέσεις οργανισμών Εισηγητής: Δρ. Γιώργος

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΟΛΟΓΙΑ. Αποτελεί υποσύνολο της επιστήμης της Θαλάσσιας Βιολογίας και της Ωκεανογραφίας.

ΛΙΜΝΟΛΟΓΙΑ. Αποτελεί υποσύνολο της επιστήμης της Θαλάσσιας Βιολογίας και της Ωκεανογραφίας. ΛΙΜΝΟΛΟΓΙΑ Η Λιμνολογία είναι μία σχετικά νέα επιστήμη: πρώτη αναφορά το 1895 από τον Ελβετό F. A. Forel στο βιβλίο του με τίτλο: Le Leman: Monographie limnologique. Αποτελεί υποσύνολο της επιστήμης της

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 9: Μεγαδιαπλάσεις Χερσαία Οικοσυστήματα (I) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ 1. Ποιος από τους παρακάτω οργανισμούς χαρακτηρίζεται ως αυτότροφος; 1. αλεπού 2. βάτραχος 3. βελανιδιά 4. ψύλλος. 2. Ποιος από τους παρακάτω παράγοντες χαρακτηρίζεται ως αβιοτικός; 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων Επιβίωση οργανισμών Ύλη o Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

Νησιωτική Βιογεωγραφία

Νησιωτική Βιογεωγραφία Νησιωτική Βιογεωγραφία Κατερίνα Βαρδινογιάννη Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης - Πανεπιστήμιο Κρήτης Ηράκλειο 2018 Δυναμική ισορροπία MacArthur & Wilson 1967 Αποίκιση και εξαφάνιση σε δυναμική ισορροπία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/01/2012

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/01/2012 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/01/2012 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Στα τροφικά επίπεδα

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας. Κεφάλαιο 2.2

Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας. Κεφάλαιο 2.2 Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας Κεφάλαιο 2.2 Ο ρόλος της ενέργειας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.2 Τροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας Τροφικές Σχέσεις και Ροή Ενέργειας Κάθε οργανωμένο σύστημα,

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. 1 Η ιστορία της εξελικτικής βιολογίας: Εξέλιξη και Γενετική 2 Η Προέλευση της Μοριακής Βιολογίας 3 Αποδείξεις για την εξέλιξη 89

Περιεχόμενα. 1 Η ιστορία της εξελικτικής βιολογίας: Εξέλιξη και Γενετική 2 Η Προέλευση της Μοριακής Βιολογίας 3 Αποδείξεις για την εξέλιξη 89 Περιεχόμενα Οι Συγγραφείς Πρόλογος της Ελληνικής Έκδοσης Πρόλογος της Αμερικανικής Έκδοσης Σκοπός και Αντικείμενο του Βιβλίου ΜΕΡΟΣ Ι ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 1 Η ιστορία της εξελικτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Οδηγίας της Επιτροπής

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Οδηγίας της Επιτροπής ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 17.5.2017 C(2017) 2842 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της Οδηγίας της Επιτροπής για την τροποποίηση της οδηγίας 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I)

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I) Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 7: Οικοσυστήματα (I) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Όλα τα έμβια όντα συνυπάρχουν με αβιοτικούς παράγοντες με τους οποίους αλληλεπιδρούν. Υπάρχουν οργανισμοί: 1. Αυτότροφοι (Δεσμεύουν την ηλιακή ενέργεια και μέσω της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑ. ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών

ΚΛΙΜΑ. ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών ΚΛΙΜΑ ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Κλίµα Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η γνώση του κλίµατος που επικρατεί σε κάθε περιοχή, για τη ζωή του ανθρώπου και τις καλλιέργειες. Εξίσου

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

Oι Κατηγορίες Κλιμάτων :

Oι Κατηγορίες Κλιμάτων : ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ Oι Κατηγορίες Κλιμάτων : Κατηγορία Α : Τροπικά κλίματα Στην πρώτη κατηγορία, που συμβολίζεται με το κεφαλαίο Α, εντάσσονται όλοι οι τύποι του Τροπικού κλίματος. Κοινό χαρακτηριστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ.

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ. 1 ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ. το βενζοπυρένιο 2. Τα οξείδια του αζώτου: α. αντιδρούν με το οξυγόνο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΙ ΩΝ ΠΑΝΙ ΑΣ

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΙ ΩΝ ΠΑΝΙ ΑΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΙ ΩΝ ΠΑΝΙ ΑΣ Α. Λεγάκις Ζωολογικό Μουσείο Πανεπιστηµίου Αθηνών Η παρακολούθηση των ειδών της πανίδας µιας προστατευόµενης περιοχής είναι µια ιδιαίτερα πολύπλοκη διαδικασία γιατί ο αριθµός

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ και ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Απόστολος Βλυσίδης Καθηγητής ΕΜΠ

ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ και ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Απόστολος Βλυσίδης Καθηγητής ΕΜΠ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ και ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Απόστολος Βλυσίδης Καθηγητής ΕΜΠ Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που

Διαβάστε περισσότερα

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ Το κλίμα της Ευρώπης Το κλίμα της Ευρώπης Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ και ΚΛΙΜΑ Καιρός: Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή, σε

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ΡΟΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ροή του νερού μεταξύ των άλλων καθορίζει τη ζωή και τις λειτουργίες των έμβιων οργανισμών στο ποτάμι. Διαμορφώνει το σχήμα του σώματός τους, τους

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014

ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Διαπνοή είναι η: Α.

Διαβάστε περισσότερα

«το νερό δεν αποτελεί ένα απλό εμπορικό προϊόν όπως οποιοδήποτε άλλο, αλλά, είναι μια κληρονομιά που πρέπει να προστατευθεί...»

«το νερό δεν αποτελεί ένα απλό εμπορικό προϊόν όπως οποιοδήποτε άλλο, αλλά, είναι μια κληρονομιά που πρέπει να προστατευθεί...» Οικολογία Υδάτινων Οικοσυστημάτων ιερεύνηση των σχέσεων της οικολογικής ποιότητας των υδάτων και των υδρόβιων οργανισμών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΡΑ Οδηγία 2000/60 τουευρωπαϊκούκοινοβουλίουτης23ης

Διαβάστε περισσότερα

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Γήινη επιφάνεια Κατανομή υδάτων Υδάτινο στοιχείο 71% Ωκεανοί αλμυρό νερό 97% Γλυκό νερό 3% Εκμεταλλεύσιμο νερό 0,01% Γλυκό νερό 3% Παγόβουνα Υπόγεια ύδατα 2,99% Εκμεταλλεύσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου. Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2)

Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου. Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2) Μάθημα/Τάξη: Κεφάλαιο: Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2) Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 13-02-2017 Επιδιωκόμενος Στόχος: 70/100 ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιο σας τον

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ είναι οι παραγωγικές δυνάμεις ή το αποτέλεσμα των παραγωγικών δυνάμεων που υπάρχουν και δρουν στο φυσικό περιβάλλον και που για τον σημερινό άνθρωπο μπορούν,

Διαβάστε περισσότερα

Η παγκόσμια έρευνα και τα αποτελέσματά της για την Κλιματική Αλλαγή

Η παγκόσμια έρευνα και τα αποτελέσματά της για την Κλιματική Αλλαγή Η παγκόσμια έρευνα και τα αποτελέσματά της για την Κλιματική Αλλαγή Αλκιβιάδης Μπάης Καθηγητής Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας Τμήμα Φυσικής - Α.Π.Θ. Πρόσφατη εξέλιξη της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Εκπαιδευτικοί στόχοι Να κατανοήσουν οι φοιτητές

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή. Κεφάλαιο 2: Η Βιολογία των Ιών

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή. Κεφάλαιο 2: Η Βιολογία των Ιών Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Μικροοργανισμοί, Μικροβιολογία και Μικροβιολόγοι... 19 1.1.1 Μικροοργανισμοί... 19 1.1.2 Μικροβιολογία... 20 1.1.3 Μικροβιολόγοι... 21 1.2 Σύντομη Ιστορική Εξέλιξη της Μικροβιολογίας...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 10: Αναλυτική Γεωχημεία και Οικολογία Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ ΡΥΠΑΝΣΗ Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ χημικές ουσίες μορφές ενέργειας ακτινοβολίες ήχοι θερμότητα ΕΠΙΚΥΝΔΥΝΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Σε αντίθεση με τις θάλασσες, το νερό των ποταμών δεν περιέχει σχεδόν καθόλου αλάτι - γι' αυτό το λέμε γλυκό νερό.

Σε αντίθεση με τις θάλασσες, το νερό των ποταμών δεν περιέχει σχεδόν καθόλου αλάτι - γι' αυτό το λέμε γλυκό νερό. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστρίου 2013 Tι είναι τα ποτάμια; Τα ποτάμια είναι φυσικά ρεύματα νερού. Δημιουργούνται από το νερό των βροχών και των λιωμένων πάγων, που κατεβαίνει από πιο ψηλές περιοχές

Διαβάστε περισσότερα

Νησιωτική Βιογεωγραφία

Νησιωτική Βιογεωγραφία Νησιωτική Βιογεωγραφία Κατερίνα Βαρδινογιάννη Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης - Πανεπιστήμιο Κρήτης Ηράκλειο 2018 Τι είναι νησί Τύποι νησιών Νησιά Πραγματικά νησιά (γεωγραφικά νησιά) Ωκεάνια νησιά Ηπειρωτικά

Διαβάστε περισσότερα

2.4 Ρύπανση του νερού

2.4 Ρύπανση του νερού 1 Η θεωρία του μαθήματος με ερωτήσεις 2.4 Ρύπανση του νερού 4-1. Ποια ονομάζονται λύματα; Έτσι ονομάζονται τα υγρά απόβλητα από τις κατοικίες, τις βιομηχανίες, τις βιοτεχνίες και τους αγρούς. 4-2. Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Διαπνοή είναι η: Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Χλωρίδα και Πανίδα ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λάθος καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις περιβάλλοντας µε ένα κύκλο το αντίστοιχο

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 9 η Ενότητα Περιβαλλοντικοί παράγοντες (γενικά στοιχεία)

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 4 η Ενότητα Βιογεωχημικός κύκλος φωσφόρου (P) & Υδρολογικός

Διαβάστε περισσότερα

Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές φυσικής κληρονομιάς

Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές φυσικής κληρονομιάς Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές φυσικής κληρονομιάς Habitat: κυρίαρχη μορφή, γύρω από την οποία αναπτύσσεται ένας οικότοπος Χλωρίδα (π.χ. φυτό-φύκος) Πανίδα (π.χ. ύφαλος διθύρων) Γεωλογική μορφή (π.χ.

Διαβάστε περισσότερα

25/11/2010. Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Παρόχθιες Ζώνες στην Ελλάδα Χειμερινό Παρόχθια ζώνη

25/11/2010. Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Παρόχθιες Ζώνες στην Ελλάδα Χειμερινό Παρόχθια ζώνη ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 29/10/10 Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Παρόχθιες Ζώνες στην Ελλάδα Χειμερινό 2010 2011 Παρόχθια ζώνη Σε κάθε ποταμό υπάρχει παρόχθια ζώνη Μια πολύπλοκη και ευαίσθητη περιοχή που συνδέει

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ. ΜΑΘΗΜΑ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΤΑΞΗ: Β ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΩΡΑ: 10:45 π.μ. ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2.

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ. ΜΑΘΗΜΑ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΤΑΞΗ: Β ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΩΡΑ: 10:45 π.μ. ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2. ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΤΑΞΗ: Β ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΩΡΑ: 10:45 π.μ. ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2.30 ώρες Ονοματεπώνυμο μαθητή/μαθήτριας: Τμήμα: Αριθμός: Όνομα Καθηγητή/τριας:

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση των φυσικών πόρων και των οικοσυστημάτων Ι

Διαχείριση των φυσικών πόρων και των οικοσυστημάτων Ι Διαχείριση των φυσικών πόρων και των οικοσυστημάτων Ι Διάλεξη : Φυσικά οικοσυστήματα και διεργασίες Επίκουρος Καθηγητής Σπυρίδων Ντούγιας Πέμπτη 20 Οκτωβρίου 18:00-21:00 Ώρα για εξ αποστάσεως συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Θέμα Α Στις ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΣΥΝΟΛΟ

Διαβάστε περισσότερα

Zωολογία ΙΙ. Ενότητα 2 η. Οικολογία των Ζώων. Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας

Zωολογία ΙΙ. Ενότητα 2 η. Οικολογία των Ζώων. Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Zωολογία ΙΙ Ενότητα 2 η. Οικολογία των Ζώων Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Οικολογία Ernst Haeckel : Οικολογία = σχέση ενός ζώου με το οργανικό

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο Μαθημάτων

Περιεχόμενο Μαθημάτων Περιεχόμενο Μαθημάτων Χερσαία και Θαλάσσια Οικοσυστήματα Συντονιστές I. Καρακάσης M. Μυλωνάς Σύνολο ωρών 100 Διδάσκοντες Χ. Αρβανιτίδης, Ι. Καρακάσης, Κ. Κοτζαμπάσης, Ν. Λαμπαδαρίου, Μ. Μυλωνάς, Π. Πήττα

Διαβάστε περισσότερα

που χάνεται κατά την καλλιέργεια και του Ν στην ατμόσφαιρα συνεισφέρει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου,, στην τρύπα του όζοντος και στην όξινη βροχή.

που χάνεται κατά την καλλιέργεια και του Ν στην ατμόσφαιρα συνεισφέρει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου,, στην τρύπα του όζοντος και στην όξινη βροχή. Επίδραση του ανθρώπου Γεωργία και επίδραση στον κύκλο του Ν Το Ν είναι το κύριο θρεπτικό που χάνεται κατά την καλλιέργεια και απελευθερώνεται ως οξείδια του Ν στην ατμόσφαιρα συνεισφέρει στο φαινόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Αρχές Οικολογίας

Γενικές Αρχές Οικολογίας Γενικές Αρχές Οικολογίας Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Τροφική αλυσίδα Τροφικό πλέγμα Τροφικό επίπεδο Πυραμίδα

Διαβάστε περισσότερα

Τα ποτάμια και οι λίμνες της Ελλάδας. Λάγιος Βασίλειος, Εκπαιδευτικός

Τα ποτάμια και οι λίμνες της Ελλάδας. Λάγιος Βασίλειος, Εκπαιδευτικός Τα ποτάμια και οι λίμνες της Ελλάδας Λάγιος Βασίλειος, Εκπαιδευτικός Ποτάμι είναι το ρεύμα γλυκού νερού που κινείται από τα ψηλότερα (πηγές) προς τα χαμηλότερα μέρη της επιφάνειας της Γης (πεδινά) και

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ. Η μελέτη των πληθυσμών. ΜΕΡΟΣ 1 o : ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ

Α. ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ. Η μελέτη των πληθυσμών. ΜΕΡΟΣ 1 o : ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΡΟΣ 1 o : ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ Α. ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ Η μελέτη των πληθυσμών Όταν ένας ερευνητής εξετάζει την κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος σε μια περιοχή, ή τις τροφικές σχέσεις σε ένα οικοσύστημα,

Διαβάστε περισσότερα

14/11/2011. Οικογένεια Felidae Υποοικογένεια Acinonychidea Acinonyx jubatus

14/11/2011. Οικογένεια Felidae Υποοικογένεια Acinonychidea Acinonyx jubatus 4// Bιολογική ποικιλότητα ή Bιοποικιλότητα ποικιλότητα των διαφόρων μορφών ζωής Οικογένεια Felidae Υποοικογένεια Acinonychidea Acinonyx jubatus Επίπεδα βιοποικιλότητας Γενετική ποικιλότητα Ποικιλότητα

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II)

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Υ Α Δ Τ Α ΙΝΑ ΟΙΚ ΙΝΑ ΟΙΚ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ Α Κ Ποϊραζ Ποϊραζ δης Εαρινό

Υ Α Δ Τ Α ΙΝΑ ΟΙΚ ΙΝΑ ΟΙΚ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ Α Κ Ποϊραζ Ποϊραζ δης Εαρινό Κ. Ποϊραζίδης Εαρινό 2010 2011 ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΥΛΗΣ Ενότητα 1: Εισαγωγή στους υγροτόπους 1.1. Λίμνες 1.2. Έλη 1.3. Υφάλμυρα νερά 1.4. Τρεχούμενα νερά Ενότητα 2: ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Ενότητα

Διαβάστε περισσότερα

Βιοποικιλότητα & Αγροτικά Οικοσυστήματα

Βιοποικιλότητα & Αγροτικά Οικοσυστήματα ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΓΡΟ- ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ Χρονική Διάρκεια: Οκτώβριος 2010 Ιούνιος 2014 Προϋπολογισμός:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 05/02/1017 ΘΕΜΑ 1 ο Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1. Σε ένα οικοσύστημα θα τοποθετήσουμε τις ύαινες και τα λιοντάρια στο ίδιο τροφικό επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 6 η Ενότητα Βασικές διαδικασίες πρωτογενούς παραγωγικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17/01/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΕΛΕΝΗ ΧΑΛΙΚΙΑ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Οικολογία και Προστασία Δασικών Οικοσυστημάτων Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Φυσική Εργαστήριο Δασικής Γενετικής Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Φυσική επιλογή Πιστεύεται ότι είναι η κυρίαρχη δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτέα ύλη μέχρι

Διδακτέα ύλη μέχρι 7Ο ΓΕΛ Πειραιά Α Λυκείου Σχολικό έτος 2017-18 ΓΕΩΛΟΓΙΑ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (μάθημα επιλογής) Διδακτέα ύλη μέχρι 18-12-2017 Α ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Η διδακτέα ύλη για το μάθημα επιλογής «ΓΕΩΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί Η ζωή στον πλανήτη μας στηρίζεται στην ενέργεια του ήλιου. Η ενέργεια αυτή εκπέμπεται με τη μορφή ακτινοβολίας. Ένα πολύ μικρό μέρος αυτής της ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

Υ Α Δ Τ Α ΙΝΑ ΟΙΚ ΙΝΑ ΟΙΚ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ Α Κ Ποϊραζ Ποϊραζ δης Χειμερινό

Υ Α Δ Τ Α ΙΝΑ ΟΙΚ ΙΝΑ ΟΙΚ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ Α Κ Ποϊραζ Ποϊραζ δης Χειμερινό Κ. Ποϊραζίδης Χειμερινό 2010 2011 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΑ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΥΛΗΣ Ενότητα 1: Εισαγωγή στους υγροτόπους 1.1. Λίμνες 1.2. Έλη 1.3. Υφάλμυρα νερά 1.4. Τρεχούμενα νερά Ενότητα 2: ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Μία αλεπού και ένα τσακάλι που ζουν σε ένα οικοσύστημα ανήκουν: Α. Στον ίδιο πληθυσμό Β. Στην

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Εισαγωγή Eαρινό 2013-2014 Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΟΛΟΓΙΑ - ΠΟΤΑΜΟΛΟΓΙΑ

ΛΙΜΝΟΛΟΓΙΑ - ΠΟΤΑΜΟΛΟΓΙΑ ΛΙΜΝΟΛΟΓΙΑ - ΠΟΤΑΜΟΛΟΓΙΑ Εβδομάδα 02-06/04/2012 Τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας & Υδάτινου Περιβάλλοντος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διδάσκων: Κωνσταντίνος Αρ. Κορμάς E- mail: kkormas@uth.gr Λιμναίο φυτοπλαγκτόν

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Οργανική ουσία είναι όλα τα οργανικά υπολείμματα

Διαβάστε περισσότερα

Νότα Λαζαράκη - Ελένη Χαλικιά

Νότα Λαζαράκη - Ελένη Χαλικιά ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΠ Γ Λ (ΘΕΡΙΝΑ) 04 02-2018 Νότα Λαζαράκη - Ελένη Χαλικιά ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Για την κατάταξη των αλεπούδων σε είδη εφαρμόζεται:

Διαβάστε περισσότερα

EΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

EΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ EΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 1. Ένας άνθρωπος μολύνθηκε από ένα παθογόνο βακτήριο και δεν εμφάνισε συμπτώματα ασθένειας. Πιθανολογείστε τους λόγους που μπορεί να οφείλεται αυτό. 2.

Διαβάστε περισσότερα

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή Επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και την άγρια ζωή Η παγκόσµια κλιµατική αλλαγή θεωρείται ως η σηµαντικότερη τρέχουσα απειλή για τη βιοποικιλότητα του πλανήτη. Παραδείγµατα από την Κυπριακή Φύση Μερικές από

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 2ο

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 2ο ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 2ο ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΡΟΦΙΚΑ ΠΛΕΓΜΑΤΑ-ΑΛΥΣΙΔΕΣ-ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ 1. Αντλώντας στοιχεία από το διπλανό τροφικό πλέγμα να βρεθούν τα εξής: α. Πόσες και ποιες τροφικές αλυσίδες δημιουργούνται;

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. ΖΗΤΗΜΑ 1 ο

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. ΖΗΤΗΜΑ 1 ο ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΖΗΤΗΜΑ 1 ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση, η οποία συμπληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2 ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ: ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ, ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ, ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Χριστοπούλου Α 1, Φύλλας ΝΜ 2, Αριανούτσου Μ 3 1 Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής,

Διαβάστε περισσότερα