Τµήµα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών Πανεπιστήµιο Πατρών. Συστήµατα Υποστήριξης Επιχειρηµατολογίας

Transcript

1 Τµήµα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών Πανεπιστήµιο Πατρών Συστήµατα Υποστήριξης Επιχειρηµατολογίας Αντώνης Χάψας Α.Μ. 457 Χαράλαµπος Βαλσαµος Α.Μ. 444 Μεταπτυχιακό Μάθηµα: «Τεχνολογίες Υποστήριξης Συνεργασίας» ιδάσκων: Νίκος Καρακαπιλίδης ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 1 ΑΠΟ 15

2 1. Περιγραφή. Αυτή η εργασία έχει σκοπό να παρουσιάσει µεθοδολογίες και συστήµατα λογισµικού που έχουν σκοπό την υποστήριξη συνεργασιών. Θα προσπαθήσουµε να κάνουµε κατανοητούς τους ορισµούς όπως επιχείρηµα, επιχειρηµατολογία, και θα αναλύσουµε τα συστήµατα που έχουν σκοπό να υποστηρίξουν συζητήσεις και συνεργασίες µε απώτερο σκοπό την επίλυση σύνθετων και µη καλά δοµηµένων προβληµάτων, τα λεγόµενα συστήµατα υποστήριξης συνεργασίας. Θα περιγράψουµε τις µεθοδολογίες που αναπτύχθηκαν και έχουν σκοπό να υποστηρίξουν τέτοιου είδους συνεργασίες, όπως την µέθοδο IBIS που είναι το πρώτο µοντέλο που αναπτύχθηκε και πάνω στο οποίο εξελίχθηκαν τα επόµενα όπως το gibis. Επίσης θα κάνουµε µια ανασκόπηση των εργαλείων λογισµικού που έχουν αναπτυχθεί µε βάση τις υπάρχουσες µεθοδολογίες και θα περιγράψουµε µερικά από τα πλεονεκτήµατα - µειονεκτήµατα που προκύπτουν από την οπτική αναπαράσταση των επιχειρηµάτων. 2. Ορισµοί Ανάλυση. Όταν υπάρχει ένα σύνθετο πρόβληµα προς επίλυση, ένα µη καλά δοµηµένο θέµα, το οποίο δεν είναι δυνατόν να σχεδιαστεί η επίλυσή του γιατί δεν είναι συγκεντρωµένη όλη η απαραίτητη γνώση που χρειάζεται, υπάρχει µια συνεργασία των άµεσα ενδιαφεροµένων, αυτών που έχουν κοινοκτηµοσύνη του προβλήµατος, και µια προσπάθεια µέσω οµιλίας, συζήτησης και ανταλλαγής επιχειρηµάτων µε σκοπό την εύρεση της καλύτερης δυνατόν λύσης. Τι είναι όµως επιχείρηµα? Υπάρχουν διάφοροι ορισµοί, όµως σύµφωνα πάντα και µε την θεωρία της λογικής είναι η σειρά λογικών προτάσεων που εκφράζονται από τον οµιλούν σε µια συζήτηση για να υποστηρίξουν µια θέση και που έχει σκοπό να πείσει την απέναντι πλευρά για την ορθότητα των απόψεών του. Είναι η ένθερµη ανταλλαγή συγκλινουσών ή αντίθετων απόψεων που κατατίθενται στο τραπέζι του διαλόγου και που έχει σκοπό την λήψη απόφασης. Αυτή η συστηµατική παρουσίαση που µε την χρήση λογικών συµπερασµάτων υποστηρίζει κάποια θέση/άποψη και που έχει σκοπό εκ των προτέρων την νίκη, να καταφέρει δηλαδή να πείσει εκ των προτέρων ότι η θέση του είναι η ορθότερη είναι η διαδικασία που ονοµάζεται επιχειρηµατολογία. Η επιχειρηµατολογία για να αναπτυχθεί πρέπει να υπάρχει διαφορετική άποψη/γνώµη για ένα πρόβληµα. Το πρόβληµα αυτό συνήθως είναι αδύναµα δοµηµένο, δεν είναι γνωστές όλες οι παράµετροι επίλυσής του, και υπάρχουν διαφορετικές απόψεις από τους ενδιαφεροµένους για την διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί ώστε να σχεδιαστεί η επίλυσή του. Η διαδικασία της επιχειρηµατολογίας προκαλείται από κάποιο ερέθισµα, το οποίο είναι τις περισσότερες φορές ένα µη δοµηµένο πρόβληµα. Στη συνέχεια αναπτύσσεται συζήτηση µεταξύ των ενδιαφεροµένων, συνήθως τους ονοµάζουµε stakeholders, και κατατίθενται διαφορετικές προτάσεις, απόψεις, εµπειρίες, γνώσεις, µε σκοπό πάντα την χάραξη στρατηγικής που πρέπει να ακολουθηθεί για την επίλυση του προβλήµατος. Στο τραπέζι του διαλόγου ακούγονται διαφορετικές απόψεις και προτάσεις, και ανταλλάσσονται επιχειρήµατα υπέρ ή κατά της κάθε πρότασης. Κάθε επιχείρηµα µπορεί να έχει υποστηρικτές που θα επιχειρηµατολογήσουν υπέρ του γιατί βρίσκει σύµφωνο τον οµιλητή ή θα αντικρουστεί µε κάποιο άλλο επιχείρηµα γιατί υπάρχει διαφωνία. Μέσα από αυτή την διαδικασία φιλτράρονται τα επιχειρήµατα, αποκτούν όλοι σφαιρική άποψη του προβλήµατος και οδηγείται η οµάδα στην λήψη απόφασης. Εδώ είναι που χρειάζονται τα χρηστικά υπολογιστιστικά συστήµατα τα οποία προσπαθούν να διευκολύνουν την διαδικασία, να καταγράψουν τις απόψεις, να εκµαιεύσουν την ρητή και άρρητη γνώση των παρευρισκόµενων στο διάλογο, να βοηθήσουν στην λήψη απόφασης. 3. Μέθοδος IBIS Οι πρώτοι που προσπάθησαν να µοντελοποιήσουν την διαδικασία της επιχειρηµατολογίας και να παντρέψουν τους υπολογιστές µε την διαδικασία καταγραφής της επιχειρηµατολογίας ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 2 ΑΠΟ 15

3 είναι οι Kunz & Rittel το Ανέπτυξαν την µέθοδο IBIS (Issue Based Information Systems) η οποία προσπαθεί να υποστηρίξει τον συντονισµό και σχεδιασµό διαδικασιών λήψης απόφασης σε µεγάλα και σύνθετα σχεδιαστικά προβλήµατα. Μοντέλο IBIS. Βασίζεται στην αρχή ότι η διαδικασία σχεδιασµού πολύπλοκων συστηµάτων είναι µια συζήτηση µεταξύ stakeholders (αυτοί που έχουν κοινό ενδιαφέρον και γνώση σε µια επιχείρηση/οργανισµό), διαδικασία στην οποία κάνουν κοινοκτηµοσύνη την εµπειρία τους, την γνώση τους (ρητή/άρρητη) προς επίλυση των σχεδιαστικών προβληµάτων. Το µοντέλο IBIS επικεντρώνεται στην άρθρωση των θεµάτων προς επίλυση (key issues) στην διαδικασία σχεδιασµού ενός προβλήµατος. Ένα θέµα προς επίλυση µπορεί να έχει αρκετές προτάσεις/θέσεις αλλά δεν είναι υποχρεωτικό να συµβαίνει σε αυτή την µέθοδο. Μια πρόταση/θέση µε την σειρά της µπορεί να έχει ένα ή περισσότερα επιχειρήµατα τα οποία την ενισχύουν ή την αναιρούν. Παρουσιάζει για πρώτη φορά υπολογιστικά συστήµατα που προσπαθούν να υποστηρίξουν αυτή την διαδικασία έστω και σε πειραµατικό στάδιο. Σύµφωνα µε την µέθοδο IBIS ένα αρχικά µη δοµηµένο πρόβληµα γεννιέται από µια φράση ερέθισµα. Μια συζήτηση γεννιέται πάνω σε αυτό το θέµα. Προτάσεις κατατίθενται από διαφορετικές πλευρές και διαφορετικές θέσεις ξετυλίγονται. Επιχειρήµατα κατασκευάζονται υπέρ ή κατά µιας πρότασης µέχρι η πρόταση να καταφέρει να πείσει τους εµπλεκοµένους για την ορθότητα της ή όχι και να ξεκινήσει ο σχεδιασµός για την λήψη απόφασης. Όλα αυτά τα επιχειρήµατα, καταγράφονται σε ένα σύστηµα αποθήκευσης γνώσης. Το σετ των επιτρεπόµενων ρητορικών κινήσεων στο IBIS. ια µέσου αυτής της επαναλαµβανόµενης διαδικασίας ερωτήσεων/απαντήσεων οι εµπλεκόµενοι διαµορφώνουν καλύτερη άποψη για το πρόβληµα και τις πιθανές λύσεις. Ανταλλάσουν απόψεις, ιδέες, διευκολύνεται η εκµαίευση ρητής και άρρητης γνώσης, και διαµορφώνεται το πρόβληµα από όλες τις πλευρές έτσι ώστε κάθε πιθανή πρόταση να είναι και λύση του προβλήµατος. Σύµφωνα µε το µοντέλο IBIS τέσσερις κατηγορίες πληροφορίας ανταλλάσσονται κατά την διάρκεια αυτής της διαδικασίας: Μεταξύ των οµιλητών (γνώσεις, εµπειρίες, απόψεις, προτάσεις, αναφορές σε προηγούµενες θέσεις και αποφάσεις). Μεταξύ των έµπειρων συµµετεχόντων σε σχέση µε συγκεκριµένες ερωτήσεις. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 3 ΑΠΟ 15

4 Πληροφορίες από συστήµατα καταγραφής εγγράφων (ντοκουµέντα από την βιβλιογραφία για την υποστήριξη µιας θέσης, σηµεία παραποµπών σε προηγούµενα γεγονότα). Στην περίπτωση εξαρτηµένων συνεργατών : µε τον πελάτη ή µε αυτόν που λαµβάνει την απόφαση (οδηγίες, έρευνα για αποφάσεις, αναφορές κτλ.). Το µοντέλο IBIS σχεδιάστηκε να υποστηρίζει και να συντονίζει τις παραπάνω διαδικασίες. Σχεδιάστηκε από τους Werner Kunz & Horst W. J. Rittel µε σκοπό να καλύψει διάφορες ανάγκες που προκύπτουν στις σύγχρονες επιχειρήσεις. Για παράδειγµα υπάρχει ανάγκη για καταγραφή των διαδικασιών συζήτησης και επιχειρηµατολογίας σε σύνθετα προβλήµατα και µελλοντική αξιοποίησή τους. Οι διαφορετικές απόψεις και προτάσεις που καταγράφονται κατά την προκείµενη διαδικασία, µαζί µε τις σχετικές αναφορές και παραποµπές µπορούν να αξιοποιηθούν και να αξιολογηθούν σε µελλοντικά παρόµοια προβλήµατα. Μια άλλη ανάγκη είναι να γίνει πιο διαυγής η όλη διαδικασία της επιχειρηµατολογίας, έτσι ώστε τα επιχειρήµατα να είναι ξεκάθαρα, οι προτάσεις και οι θέσεις να είναι σαφέστερες και ολοκληρωµένες και η γνώση που αποκρυσταλλώνεται κατά την διάρκεια του διαλόγου να είναι εύκολα προσπελάσιµη και κατανοητή από όλους. 4. Μέθοδος gibis Οι Jeff Conklin & Michael Begeman βασίστηκαν στην µέθοδο IBIS και δηµιούργησαν το 1998 την εφαρµογή gibis, ένα hypertext εργαλείο που διευκολύνει την καταγραφή συζητήσεων σχεδιαστικού χαρακτήρα. Το gibis χρησιµοποιεί συνδέσεις µε σχεσιακές βάσεις δεδοµένων και διευκολύνει την δηµιουργία και αναζήτηση δικτύων IBIS. Τα βασικά χαρακτηριστικά του είναι τα παρακάτω: Ολοκληρωµένος περιηγητής (integral browser). Χρησιµοποιεί εικονίδια µε χρώµατα και σχήµατα για να επιδείξει ξεκάθαρα πληροφορίες για τα nodes και τα links. Έχει διάφορες δυνατότητες, όπως ζουµ σε σηµεία ενδιαφέροντος για να εµφανίζονται ξεκάθαρα τα nodeς και τα links, αλλαγή κάτοψης κ.α. Έξυπνα µενού. Context-sensitive µενού που επιτρέπουν δηµιουργία, διαγραφή, µετακίνηση κτλ. των αντικειµένων, και που λειτουργούν αποτρεπτικά ανά περίπτωση από τον χρήστη, εµποδίζοντας τον να χρησιµοποιήσει «µη νόµιµες» κινήσεις, διασφαλίζοντας µε αυτό τον τρόπο την ακεραιότητα του θέµατος. Πολλαπλές µέθοδοι πρόσβασεως. Ο χρήστης µπορεί να προσπελάσει οποιοδήποτε node κάνοντας κλικ απευθείας επάνω του ή να το επιλέξει από τον πίνακα ιεράρχησης ή πατώντας το κουµπί next που τον οδηγεί σε µια γραµµική πλοήγηση. Αναζήτηση µεταξύ των θεµάτων. Η δυνατότητα αναζήτησης είναι πολύ βασική µιας και οι δηµιουργοί του προτίµησαν να δώσουν έµφαση σε άλλα χαρακτηριστικά του προγράµµατος, έτσι ώστε η αναζήτηση να ικανοποιεί πολύ βασικές ανάγκες. Πολυχρηστική υποστήριξη. Κάθε χρήστης µπορεί να προσπελάσει το εργαλείο από το δίκτυο, και οι αλλαγές να εµφανίζονται σε πραγµατικό χρόνο. Το εργαλείο υποστηρίζει ελέγχους σφαλµάτων που µπορεί να συµβούν κατά την ταυτόχρονη χρήση του συστήµατος. Node Index Windows. Εδώ παρουσιάζονται ιεραρχικά οι προτάσεις και τα επιχειρήµατα όπως κατατίθενται από τους χρήστες. Κέντρο ελέγχου που ρυθµίζει τεχνικά θέµατα, όπως τρόπο εµφάνισης θεµάτων, τροποποίηση χρωµατικών προτιµήσεων κ.α. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 4 ΑΠΟ 15

5 To interface του gibis. Σύνδεση επιχειρηµάτων στο gibis. To gibis υπήρξε προποµπός για τα νεότερα εργαλεία υποστήριξης συνεργασίας, και τα περισσότερα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά θεωρούνται τρόπο τεινά ξεπερασµένα τεχνολογικά από τα σύγχρονα εργαλεία λογισµικού. Ακόµα και η σύνδεση του µε σχεσιακές βάσεις δεδοµένων ήταν σε πολύ πρώιµο στάδιο και αντιµετώπιζε τεχνικά προβλήµατα που οι σύγχρονες βάσεις δεδοµένων τα έχουν ήδη επιλύσει. Όµως είναι το εργαλείο πάνω στο οποίο βασίστηκαν µελλοντικά projects και οι βασικές του δοµές υπάρχουν στα διάφορα Collaborative Decision Support Systems όπως ονοµάζονται σήµερα και είναι οι πλατφόρµες εκείνες που διευκολύνουν τις συνεργασίες στην επίλυση σύνθετων προβληµάτων. Η βασική έλλειψη όµως όλων των παραπάνω είναι η αδυναµία αιτιολόγησης της προτεινόµενης λύσης όπως προκύπτει από την συζήτηση και συνεργασία των εµπλεκοµένων. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται το Hermes-Agora προσπαθώντας να καλύψει αυτό το κενό. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 5 ΑΠΟ 15

6 Το σύστηµα Hermes-Agora. 5. Πλεονεκτήµατα που προκύπτουν από την αναπαράσταση των επιχειρηµάτων. Τα συνεργατικά συστήµατα υποστήριξης, και πιο εξειδικευµένα τα συστήµατα αναπαράστασης επιχειρηµάτων που υπάρχουν σήµερα στην αγορά χρησιµοποιούνται, κυρίως για την εκπαίδευση µαθητών ή σπουδαστών. Στόχος τους είναι η ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας των χρηστών, καθώς και η εκπαίδευση στην σωστή ανάπτυξη λογικών επιχειρηµάτων. Η γραφική αναπαράσταση των επιχειρηµάτων παρουσιάζει ορισµένα πολύ ενδιαφέροντα πλεονεκτήµατα. Μερικά από αυτά είναι: Η αναπαράσταση επιχειρηµάτων προωθεί την διαύγεια και οξυδέρκεια στην σκέψη και οδηγεί σε βαθύτερη κατανόηση των θεµάτων. Βελτιώνει την κοινοκτηµοσύνη της γνώσης µεταξύ των κοινοτήτων πρακτικής. Παρέχει αποδοτικότερο τρόπο για παρουσίαση µιας σύνθετης επιχειρηµατολογίας σε ένα άλλο πρόσωπο. Ορίζει τα όρια της τρέχουσας γνώσης ή συζήτησης ώστε ανά πάσα στιγµή να είναι οπτικά εµφανή. ιευκολύνει τις συναντήσεις/οµάδες εργασίες βοηθώντας τις να επικεντρώνονται στο σηµείο/στόχο της συζήτησης. Βελτιώνει την λήψη αποφάσεων λαµβάνοντας υπόψη γνώµες και απόψεις σε µεγαλύτερο ποσοστό. Καταχωρούνται µόνιµα οι σκέψεις και γνώσεις των συµµετεχόντων, βοηθώντας µε αυτό τον τρόπο την διατήρηση της οργανωσιακής µνήµης (organizational memory). Τα διάφορα συστήµατα που διατίθενται σήµερα έχουν ως βάση το µοντέλο IBIS ενώ το γραφικό περιβάλλον που διαθέτουν αποτελεί στην ουσία εξέλιξη του gibis. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 6 ΑΠΟ 15

7 6. Συστήµατα αναπαράστασης επιχειρηµάτων. Araucaria [ Το Araucaria είναι ένα εργαλείο λογισµικού για την διαχείριση επιχειρηµάτων. Βοηθά τον χρήστη στην αναδηµιουργία και στη σχεδίαση ενός επιχειρήµατος, µε τη χρήση απλού point and click interface. Υποστηρίζει επίσης τα σχέδια επιχειρηµατολογίας και παρέχει ένα προσαρµόσιµο από το χρήστη σύνολο σχεδίων µε το οποίο µπορεί να αναλύσει τα επιχειρήµατα. Μόλις αναλυθούν τα επιχειρήµατα, µπορούν να σωθούν µε ένα portable σχήµα που ονοµάζεται AML (γλώσσα σήµανσης επιχειρήµατος), βασισµένο στην γλώσσα XML. Το λογισµικό έχει σχεδιαστεί για χρήση από φοιτητές, καθηγητές και ερευνητές. Είναι αρκετά απλό για να είναι χρήσιµο στους σπουδαστές που µαθαίνουν πώς να αναδηµιουργήσουν επιχειρήµατα, να τα διαγραµµίσουν και να εφαρµόσουν σχέδια επιχειρηµατολογίας. Είναι αρκετά εύχρηστο για τους εκπαιδευτικούς για να παρέχει τα παραδείγµατα, τις αναλύσεις δειγµάτων, και τα εναλλακτικά σύνολα σχεδίων επιχειρηµατολογίας. Τέλος, είναι επίσης αρκετά ισχυρό για να είναι χρήσιµο στην έρευνα, ιδιαίτερα στην παροχή των παραδειγµάτων της ανάλυσης επιχειρηµάτων για την υποστήριξη τις αξιωµάτων. Στην εικόνα που ακολουθεί (εικόνα 1) παρουσιάζεται το περιβάλλον του συστήµατος. Εικόνα 1 Το γραφικό περιβάλλον του Araucaria. Athena ( Το λογισµικό Athena αποτελείται από δύο πακέτα, µαζί µε τις εκπαιδευτικές ενότητες. Τα πρότυπα Athena έχουν ως στόχο την υποστήριξη του συλλογισµού και της επιχειρηµατολογίας. Ο διαπραγµατευτής Athena έχει ως στόχο την διευκόλυνση της ανάλυσης των αποφάσεων και των διαπραγµατεύσεων των συµβαλλόµενων µερών. Το Athena είναι η έκβαση ενός κοινού προγράµµατος µεταξύ της φιλοσοφίας και της επιστήµης εφαρµοσµένης µηχανικής. Οι φιλοσοφικές µέθοδοι συλλογισµού και ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 7 ΑΠΟ 15

8 επιχειρηµατολογίας έχουν εξαχθεί, έχουν διαµορφωθεί και έχουν εφαρµοστεί µέσω του σχεδίου και της ανάπτυξης της εκπαίδευσης και του λογισµικού σε µια ολοκληρωµένη προσέγγιση. Τα προγράµµατα Athena µπορούν να χρησιµοποιηθούν ελεύθερα για µη εµπορικούς σκοπούς. Και τα δύο πακέτα λογισµικού απευθύνοµαι στους δασκάλους και τους σπουδαστές στην τριτοβάθµια εκπαίδευση στον προπτυχιακό φοιτητή και σε µεταπτυχιακό επίπεδο. Το πρόγραµµα έχει διεξαχθεί µεταξύ του 1999 και του 2002 σε συνεργασία µε το τµήµα φιλοσοφίας, του Blekinge Institute of Technology and Certec, Lund Institute of Technology. Έχει υποστηριχτεί µε την επιχορήγηση 103/98 από το Συµβούλιο για την ανανέωση της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης της Σουηδίας. Το Athena έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίζει την ανάλυση και την παραγωγή της επιχειρηµατολογίας από τους σπουδαστές στην τριτοβάθµια εκπαίδευση στον προπτυχιακό φοιτητή και µεταπτυχιακά επίπεδα. Έχει εφαρµοστεί σε περίπου 160 σπουδαστές µε θετικά αποτελέσµατα. Στην εικόνα 2 παρουσιάζεται το γραφικό περιβάλλον του πακέτου. Εικόνα 2 Το γραφικό περιβάλλον του πακέτου Athena. Belvedere ( Το λογισµικό Belvedere χρησιµοποιείται στο πανεπιστήµιο της Χαβάης για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Οι σκοποί του προγράµµατος είναι οι εξής: 1. Η κατανόηση από τους σπουδαστές πώς µια κοινότητα επιστηµόνων εργάζεται για ένα επιστηµονικό πρόβληµα. Θα καταλάβουν πώς: η παρατήρηση, η θεωρητικολογία, και ο πειραµατισµός είναι όλες σηµαντικές επιστηµονικές δραστηριότητες. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 8 ΑΠΟ 15

9 η επιστηµονική γνώση υπόκειται στην αναθεώρηση αλλά δεν είναι "ακριβώς ένα θέµα άποψης." 2. Οι σπουδαστές θα αναπτύξουν τις δεξιότητες και θα αντιµετωπίσουν τις ιδέες που έχουν τις ευρείες εφαρµογές σε άλλες περιοχές: Η εφαρµογή κρίσιµων ερευνητικών δεξιοτήτων όπως ο προσδιορισµός ενός προβλήµατος, η πρόταση των λύσεων, η εύρεση των στοιχείων υπέρ και ενάντια στις προτεινόµενες λύσεις, και η αξιολόγηση των λύσεων βασισµένων σε αυτά τα στοιχεία. Η χρησιµοποίηση του ποσοτικού και µαθηµατικού συλλογισµού, καθώς και των δεδοµένων για να κατασκευάσει µια λογική εξήγηση. Η εκτίµηση της αξίας, η χρήση αφαιρεµένων πρότυπων. Η σύνοψη των ερευνών τους µε λεκτική και γραφική µορφή. 3. Οι σπουδαστές θα αποκτήσουν τη βασική γνώση των επιλεγµένων επιστηµονικών ή τεχνολογικών τοµέων. Θα διδαχθούν: τις κρίσιµες έννοιες, τα γεγονότα και τις αρχές του τοµέα. θα συµµετέχουν στις επιστηµονικές ή τεχνολογικές διαδικασίες. 4. Οι σπουδαστές θα είναι επιµορφωµένοι "καταναλωτές" της επιστήµης, ικανοί να κάνουν διακρίσεις µεταξύ επιστηµονικών και µη αξιωµάτων και διαδικασιών στα δηµόσια µέσα. 5. Οι σπουδαστές θα αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες: Θα σέβονται τις άλλες απόψεις και µάθουν να θεωρούν ο ένας τον άλλον ως αµοιβαίο πόρο. Θα εργάζονται κατά οµάδες για να προγραµµατίσουν τις δραστηριότητες, να διαµοιράσουν τις ευθύνες, κάνουν συνεδριάσεις, και γράφουν εκθέσεις. Το γραφικό περιβάλλον του πακέτου παρουσιάζεται στην εικόνα 3. Εικόνα 3 Το γραφικό περιβάλλον του Belvedere. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 9 ΑΠΟ 15

10 Reason!Able ( Το Reason!Able είναι ένα σύστηµα αναπαράστασης το οποίο παρέχει στον χρήστη τη δυνατότητα να κατασκευάζει απλά διαγράµµατα πολύπλοκων συλλογισµών, ώστε να είναι δυνατή η κατανόηση τους. Χρησιµοποιείται από σχολεία και πανεπιστήµια ή και από γονείς για βελτίωση της διαµόρφωσης και παρουσίασης σκέψης από των παιδιών ή µαθητών. Το περιβάλλον του παρουσιάζεται στην ακόλουθη εικόνα (εικόνα 4). Εικόνα 4 Το γραφικό περιβάλλον του Reason!Able Theseus ( Το Theseus είναι ένα πακέτο που διατίθεται στα σχολεία µε σκοπό να βελτιώσει την ικανότητα της κριτικής σκέψης των µαθητών. Το πακέτο λειτουργεί καθιστώντας ορατές και συνεπώς πιο κατανοητές τις σκέψεις και τους συνειρµούς του χρήστη. Με αυτό τον τρόπο, ο χρήστης οδηγείται σε µια διαδικασία συνεχών ερωτήσεων απαντήσεων για να καταλήξει στο τελικό του επιχείρηµα. Το γραφικό περιβάλλον παρουσιάζεται παρακάτω (εικόνα 5). ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 10 ΑΠΟ 15

11 Εικόνα 5 Το περιβάλλον του Theseus Argumed3 ( Το πακέτο αυτό έχει αναπτυχθεί µε σκοπό την επίτευξη αυτοµατοποιηµένης επιχειρηµατολογίας. Βοηθά το χρήστη στο σχεδιασµό και τη σύνταξη επιχειρηµάτων µε το να: ιαχειρίζεται και να εποπτεύει τη διαδικασία επιχειρήµατος. Παρακολουθεί τα ζητήµατα που προκύπτουν και τις υποθέσεις που γίνονται. Παρακολουθεί τους λόγους που προσκοµίζονται, τα συµπεράσµατα που συνάγονται, και τα αντεπιχειρήµατα που έχουν προσκοµιστεί. Αξιολογεί τη θέση αιτιολόγησης των δηλώσεων που γίνονται. Ελέγχει εάν οι χρήστες του συστήµατος υπακούν τους αναφερόµενους κανόνες του επιχειρήµατος. Το περιβάλλον του πακέτου παρουσιάζεται παρακάτω (εικόνα 6). Εικόνα 6 Το περιβάλλον του Argumed3. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 11 ΑΠΟ 15

12 Compendium ( Το Compendium προσφέρει ένα πλαίσιο µεθοδολογίας, καθώς και µια εξελισσόµενη σουίτα εργαλείων για τη διαχείριση της γνώσης µια οµάδας ατόµων, τα οποία µπορεί να είναι µαθητές, φοιτητές, ιδιώτες ή και µέλη µιας επιχείρησης. Είναι το αποτέλεσµα έρευνας και ανάπτυξης που διαρκεί τουλάχιστον εδώ και µια δεκαετία και εστιάζει στα κοινά σηµεία του collaborative modeling, της οργανωσιακής µνήµης ενός οργανισµού, της υποστήριξης επιχειρηµατολογίας µέσω Η/Υ και του σχεδιασµού συνεδριάσεων, ενώ έχει δοκιµαστεί σε επιχειρησιακά προγράµµατα µικρής και µεγάλης κλίµακας. Το Compendium προσφέρει καινοτόµες στρατηγικές για την αντιµετώπιση των κύριων προκλήσεων στην διαχείριση γνώσης: Βελτιώνει την επικοινωνία µεταξύ ανόµοιων οµάδων αντιµετωπίζοντας µη καλά δοµηµένα προβλήµατα. Προσφέρει συλλογή σε πραγµατικό χρόνο υβριδικού υλικού (αναµενόµενου/ επίσηµου καθώς και µη αναµενόµενου/ ανεπίσηµου) και την εισαγωγή αυτού σε µια επαναχρησιµοποιήσιµη οργανική µνήµη. ιαµορφώνει τα αποτελέσµατα των συζητήσεων έτσι ώστε αυτά να είναι κατανοητά από διαφορετικούς συµµετέχοντες. Το Compendium εστιάζει σε συναντήσεις πραγµατικού χρόνου, ίσως τη κυρίαρχη λειτουργία που βασίζεται στη γνώση της καθηµερινής εταιρικής ζωής, αλλά και την πιο δύσκολη στην σωστή πραγµατοποίηση της λειτουργία. Το λογισµικό χρησιµοποιείται από διάφορους µεγάλους οργανισµούς, όπως η N.A.S.A., καθώς και από πανεπιστήµια και σχολεία. Στις εικόνες που ακολουθούν (εικόνες 7-8) παρουσιάζεται το γραφικό περιβάλλον του Compendium σε διάφορες χρήσεις. Εικόνα 7 Compendium & Visual Explorer. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 12 ΑΠΟ 15

13 Εικόνα 8 To Compendium σε χρήση από την NASA για συζητήσεις πραγµατικού χρόνου των αποτελεσµάτων αποστολής στον Άρη. 7. Συµπεράσµατα και προοπτικές. Γενικώς θεωρούµε ότι αυτά τα εργαλεία, µονολότι έχουν αρκετές προοπτικές, έχουν ταυτόχρονα και αρκετές αδυναµίες. Μερικές από αυτές είναι: χρειάζονται ως επί τον πλείστον έναν διαχειριστή συστήµατος που θα τα αξιοποιήσει, δεν είναι εύκολα προσπελάσιµα από κάποιον µη ειδικευµένο, έχουν αδυναµίες στον µηχανισµό αιτιολόγησης (για παράδειγµα αδυναµία αυτοµατοποίησης στην λήψη απόφασης) το Hermes-Αgora προτείνει έναν καινοτόµο τρόπο αξιολόγησης βαρύτητας επιχειρηµάτων, και έχουν να λύσουν διάφορα προβλήµατα που προκύπτουν από διαφορετικές θεωρήσεις όπως φιλοσοφική, γλωσσολογική, ρητορική και ψυχολογική που κρίνουν άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά την χρήση τέτοιων συστηµάτων. Υποβάλλονται από ειδήµονες διάφορα ερωτήµατα π.χ. «ποιος ο ρόλος του υπολογιστή» ή «µπορεί ο υπολογιστής να λάβει µια απόφαση» κτλ. Άποψη µας είναι ότι ό ρόλος αυτών των συστηµάτων είναι καθαρά συµβουλευτικός, βοηθητικός/επικουρικός θα µπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, και η απόφαση είναι αυτή που λαµβάνεται πάντα από τον άνθρωπο. Όµως η χρήση τέτοιων συστηµάτων διευκολύνει τον άνθρωπο σε όλα όσα έχουν αναφερθεί διεξοδικά παραπάνω, οπότε εκεί θα έπρεπε να συγκεντρωθεί ο ρόλος τους στο πως δηλαδή θα καταφέρει να παρακινήσει και να αξιοποιήσει καλύτερα τον συµµετέχοντα, πως θα αποθηκεύει την γνώση και πως θα γίνει καλύτερα εκµεταλλεύσιµη στο µέλλον, πως θα υποβοηθήσει την διαδικασία του διαλόγου ώστε να σχεδιαστεί η σωστότερη (ποιοτικά ανώτερη) απόφαση για το εκάστοτε πρόβληµα, πως θα επιταχυνθεί η διαδικασία λήψης απόφασης. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 13 ΑΠΟ 15

14 8. Βιβλιογραφία. Werner Kunz, Horst W.J. Ritter, Issues as Elements of Information Systems, Jeff Conklin, Michael L. Begeman, gibis: A Hypertext Tool for Exploratory Policy Discussion, ACM Transactions on Office Information Systems, Vol. 6 (4), 1988, pp Nikos Karacapilidis, Dimitris Paradias, Computer Supported Argumantation and Collaborative Decision Making: The HERMES System. Knowledge Media Institute Σύνδεσµοι στα αντίστοιχα προγράµµατα αναπαράστασης επιχειρηµατολογίας. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 14 ΑΠΟ 15

15 9. Περιεχόµενα. 1. Περιγραφή Ορισµοί Ανάλυση Μέθοδος IBIS Μέθοδος gibis Πλεονεκτήµατα για την αναπαράσταση των επιχειρηµάτων Συστήµατα αναπαράστασης επιχειρηµάτων Συµπεράσµατα και προοπτικές Βιβλιογραφία Περιεχόµενα ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕΛΙ Α 15 ΑΠΟ 15