ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΟΜΕΤΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΟΜΕΤΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 Μάθημα: Βιολογία - Χημεία Τάξη: Γ Ημερομηνία: 05/06/2015 Διάρκεια: 2 ώρες Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:.. Αρ:. Βαθμός: Ολογράφως:.. Υπογρ. Καθηγητή:.. ΟΔΗΓΙΕΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ (40 μονάδες) Βαθμός: Να γράψετε μόνο με μπλε ή μαύρη πένα. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υγρού. Το εξεταστικό δοκίμιο της Βιολογίας αποτελείται από δέκα (10) σελίδες και χωρίζεται σε τρία μέρη Α, Β και Γ. Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη σύμφωνα με τις οδηγίες. ΜΕΡΟΣ Α : (10 μονάδες) Να απαντήσετε ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις 1-4. Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 2,5 μονάδες. 1. Να αντιστοιχίσετε τις έννοιες της στήλης Α με τις προτάσεις της στήλης Β βάζοντας δίπλα από την κάθε έννοια της στήλης Α τον κατάλληλο αριθμό από τη στήλη Β. Για την κάθε έννοια της στήλης Α υπάρχει μόνο μία σωστή απάντηση από τη στήλη Β. (μ. 2,5) Α Β α. Χολή 1. Γλυκερόλη και λιπαρά οξέα β. Οισοφάγος 2. Διάσπαση πρωτεϊνών γ. Πεψίνη 3.Κατάποση τροφής δ. Λιπίδια 4. Συμπληρωματικές ουσίες ε. Βιταμίνες 5. Γαλακτοματοποίηση λιπών

2 2 2. (α) Η τροφή προσφέρει στον ανθρώπινο οργανισμό μεταξύ άλλων και ενέργεια. Να γράψετε δύο άλλους λόγους για τους οποίους είναι απαραίτητη η πρόσληψη τροφής από τους οργανισμούς.. (μ. 1) (i) (ii) (β) Να συμπληρώσετε τα κενά στη πιο κάτω εξίσωση ώστε να περιγράφεται σωστά η χημική αντίδραση με την οποία ο οργανισμός μας εξασφαλίζει ενέργεια. (μ. 1,5) Γλυκόζη Ενέργεια 3. (α) Να ονομάσετε τα συστατικά του αίματος που δείχνουν οι αριθμοί 1-4 στο πιο κάτω σχήμα. (μ. 2) (β) Σε ποιο όργανο παράγονται τα έμμορφα συστατικά του αίματος; (μ.0,5) 4. (α) Να γράψετε δύο βιολογικά υγρά στα οποία ο ιός HIV βρίσκεται σε ψηλή συγκέντρωση. (μ. 1) (β) Ποιος είναι ο κυριότερος τρόπος μετάδοσης του ιού HIV; (μ. 0,5). (γ) Λαμβάνοντας υπόψη τον κυριότερο τρόπο μετάδοσης του ιού HIV, να γράψετε δύο τρόπους προφύλαξης από το AIDS. (μ. 1) 1. 2.

3 ΜΕΡΟΣ Β : (18 μονάδες) 3 Να απαντήσετε μόνο στις 3 από τις 4 ερωτήσεις. Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 6 μονάδες. 1. (α) Να μελετήσετε τις πιο κάτω εικόνες Α και Β και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Χ Σιελογόνοι αδένες Εικόνα Α Εικόνα Β Εικόνα Α 1. Να ονομάσετε: (i) το μέρος της στοματικής κοιλότητας που δείχνει το γράμμα Χ:. (ii) τα είδη των δοντιών που δείχνουν οι αριθμοί 2 και 4: (μ. 1,5) 2. Ποια είδη δοντιών είναι υπεύθυνα για τον τεμαχισμό (κόψιμο) και ποια για το άλεσμα (μάσηση) της τροφής; Να αναφέρετε μόνο τους αντίστοιχους αριθμούς από την Εικόνα Α. (μ. 1) Τεμαχισμός τροφής: Άλεσμα τροφής: Εικόνα Β: Οι σιελογόνοι αδένες που φαίνονται στο πιο πάνω σχήμα εκκρίνουν το σάλιο που περιέχει και το ένζυμο αμυλάση. 1. Να γράψετε ποιος είναι ο ρόλος της αμυλάσης. (μ. 1) Nα γράψετε μία άλλη χρησιμότητα του σάλιου. (μ. 1).... (β) Να γράψετε δύο καλές συνήθειες που μπορείτε να υιοθετήσετε στη καθημερινή σας ζωή για να έχετε γερά και υγιή δόντια. (μ. 1,5)

4 4 2. (α) Το πιο κάτω σχήμα δείχνει τη μικρή και τη μεγάλη κυκλοφορία του αίματος. Αφού το μελετήσετε να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Πνεύμονας Κύτταρα ιστών Β (i) Να ονομάσετε τις κοιλότητες της καρδίας που δείχνουν τα γράμματα Α και Β. (μ. 1) Α: Β: (ii) Να γράψετε ποιο σκοπό εξυπηρετεί η μεγάλη κυκλοφορία του αίματος. (μ. 2,1) Α Κύτταρα ιστών (β) Οι πιο κάτω προτάσεις αναφέρονται στις αρτηρίες, τις φλέβες και τα τριχοειδή αιμοφόρα αγγεία Να γράψετε δίπλα από την καθεμιά το είδος του αιμοφόρου αγγείου που τη συμπληρώνει σωστά. (μ. 1,5) 1. Αιμοφόρα αγγεία που έχουν βαλβίδες:.. 2. Αιμοφόρα αγγεία στα οποία γίνεται η ανταλλαγή ουσιών και αερίων: 3. Αιμοφόρα αγγεία που απομακρύνουν το αίμα από την καρδία:. (γ) Ένας πολυτραυματίας, ο οποίος έχει χάσει πολύ αίμα, φτάνει στο νοσοκομείο και πρέπει να μεταγγιστεί άμεσα, χωρίς όμως να γνωρίζουμε την ομάδα αίματός του. Τι αίμα θα πρέπει να του δοθεί για να μην αντιμετωπίσει κανένα κίνδυνο για την υγεία του; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (μ. 1,4) Ομάδα αίματος και γιατί;.. Παράγοντας Ρέζους και γιατί;...

5 5 3. (α) Να αντιστοιχίσετε τις έννοιες της στήλης Α με τις προτάσεις της στήλης Β βάζοντας δίπλα από την κάθε έννοια της στήλης Α τον κατάλληλο αριθμό από τη στήλη Β. Για την κάθε έννοια της στήλης Α υπάρχει μόνο μία σωστή απάντηση από τη στήλη Β. (μ. 2,5) Α α. Κυψελίδες β. Οξυγόνο γ. Τοξικές ουσίες δ. Λάρυγγας ε. Εισπνοή Β 1. Φωνητικές χορδές 2. Μεγάλη επιφάνεια πνευμόνων 3. Αύξηση θωρακικής κοιλότητας 4. Αναερόβια κυτταρική αναπνοή 5. Μεταφέρεται με τα ερυθρά αιμοσφαίρια (β) Να εξηγήσετε με ποιο τρόπο η τραχεία συγκρατεί και απομακρύνει τα μικρόβια και τη σκόνη για να μη φτάσουν στους πνεύμονες. (αναφορά σε δύο μηχανισμούς) (μ. 2) (γ) Στο πιο κάτω σχήμα φαίνεται η ανταλλαγή των αερίων μεταξύ κυψελίδας και αιμοφόρου αγγείου. Κυψελίδα Να ονομάσετε τα ακόλουθα: (μ. 1,5) (i) Το αέριο Α: Τριχοειδές Αιμοφόρο αγγείο Α Β (ii) Το αέριο Β:.... (iii) Το συστατικό του αίματος αρ. 1: 1..

6 6 4. (α) Ο Γαλάτειος και η Ελπίδα είναι συμμαθητές στη Α Γυμνασίου και υποφέρουν με πονόλαιμο και πυρετό. Ο παιδίατρος που εξέτασε τον Γαλάτειο του εξήγησε ότι δε χρειάζεται να πάρει αντιβίωση αλλά του πρότεινε λήψη υγρών και αντιπυρετικά. Αντίθετα ο παιδίατρος που εξέτασε την Ελπίδα εκτός από αντιπυρετικά χορήγησε και αντιβιοτικό. Τα παιδιά συζήτησαν το θέμα την επόμενη μέρα στο σχολείο αλλά μπερδεύτηκαν με τις εξηγήσεις που τους έδωσε ο γιατρός και δεν ήταν σίγουροι ποιος είχε μολυνθεί με βακτήριο και ποιος με ιό. (i) Με βάση το πιο πάνω κείμενο να εξηγήσετε στα παιδιά ποιος είχε μολυνθεί με βακτήριο και ποιος με ιό δικαιολογώντας την εξήγησή σας. [μ. (2x0,5)+0,6=1,6] (ii) Να εξηγήσετε τι εννοούμε με τον όρο μόλυνση (τελευταία πρόταση στο κείμενο). (μ. 1) (iii) Με τη βοήθεια των εικόνων Α και Β αλλά και των δικών σας γνώσεων να εξηγήσετε στα παιδιά με ποιο τρόπο ο οργανισμός του Γαλάτειου θα αντιμετωπίσει το μικρόβιο με το οποίο έχει μολυνθεί. (μ. 2,4) Εικόνα Α: Δεύτερη γραμμή άμυνας Εικόνα Β: Τρίτη γραμμή άμυνας (β) Να ονομάσετε τις ουσίες που εκκρίνονται στο στόμα και στο στομάχι και καταστρέφουν τα μικρόβια που εισβάλλουν με την τροφή. (μ. 1) Στόμα: Στομάχι:

7 ΜΕΡΟΣ Γ : (12 μονάδες) Να απαντήσετε μόνο στη 1 από τις 2 ερωτήσεις. Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 12 μονάδες (α) Η πιο κάτω εικόνες αφορούν το πεπτικό σύστημα του ανθρώπου. Αφού τις μελετήσετε να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Λεπτό έντερο Εικόνα Α: Πεπτικό σύστημα ανθρώπου Εικόνα Β: Δομή λεπτού εντέρου Εικόνα Α: Να ονομάσετε τα όργανα που φαίνονται στο πιο πάνω σχήμα με τους αριθμούς 1-4. (μ. 2) Εικόνα Β: Η εικόνα Β δείχνει την κατασκευή του λεπτού έντερου στο οποίο πραγματοποιείται και η διαδικασία της απορρόφησης. (i) Να εξηγήσετε τι συμβαίνει με τη διαδικασία της απορρόφησης. (μ. 2) (ii) Που οφείλεται η μεγάλη απορροφητική επιφάνεια του λεπτού εντέρου; (μ. 0,9) (Η ερώτηση συνεχίζεται στην επόμενη σελίδα)

8 8 (β) Να συμπληρώσετε τις πιο κάτω προτάσεις γράφοντας το όργανο / μέρος του πεπτικού συστήματος στο οποίο πραγματοποιούνται οι πιο κάτω διαδικασίες / λειτουργίες. (μ. 1,5) Σχηματισμός κοπράνων: Αποθήκευση και πέψη τροφής:. Σχηματισμός βλωμού:.... (γ) Πιο κάτω δίνονται σε αλφαβητική σειρά κάποιες από τις θρεπτικές ουσίες των τροφών: Αμινοξέα, Ανόργανα άλατα, Γλυκόζη, Νερό, Πρωτεΐνες, Υδατάνθρακες (i) Ποιες από αυτές έχουν μικρά μόρια και δε χρειάζεται να διασπαστούν στο πεπτικό σύστημα; (μ. 0,8) (ii) Ποιες από αυτές ανήκουν στα μακρομόρια και διασπώνται στο πεπτικό σύστημα; (μ. 0,8) (iii) Ποιες από αυτές ανήκουν στα μικρομόρια και έχουν προκύψει από τη διάσπαση μακρομορίων; (μ. 0,8) (iv) Από τις πιο πάνω θρεπτικές ουσίες να επιλέξετε ένα μακρομόριο και να γράψετε το αντίστοιχο μικρομόριο. (μ. 0,8) Μακρομόριο: Μικρομόριο:. (v) Σε πείραμα ανίχνευσης των πρωτεϊνών σε διάφορες τροφές χρησιμοποιήθηκαν τα πιο κάτω δείγματα: ασπράδι αυγού, γάλα, διάλυμα αλατιού, διάλυμα πρωτεϊνών Ποιο από τα πιο πάνω δείγματα αποτελεί το θετικό και ποιο τον αρνητικό μάρτυρα του πειράματος; (μ. 0,8) Θετικός μάρτυρας:. Αρνητικός μάρτυρας:. (δ) Να γράψετε δύο καλές συνήθειες που μπορεί να υιοθετήσει κάποιος στην καθημερινή του ζωή για να μην αντιμετωπίσει πρόβλημα παχυσαρκίας. (μ. 1,6)

9 9 2. (α)(i) Να ονομάσετε τα μέρη του αναπνευστικού συστήματος που δείχνουν οι αριθμοί 1-6 στο πιο κάτω σχήμα. (μ. 3) 1 Στοματική κοιλότητα Τραχεία (ii) Η τραχεία που φαίνεται στο πιο πάνω σχήμα αποτελείται από χόνδρινους δακτυλίους που έχουν σχήμα μισού κρίκου. Να εξηγήσετε τι εξυπηρετεί το σχήμα αυτό. (μ. 1,2) (β)(i) Η πιο κάτω εικόνα δείχνει το οργανίδιο του κυττάρου στο οποίο πραγματοποιείται η κυτταρική αναπνοή. Να ονομάσετε το οργανίδιο που φαίνεται στη διπλανή εικόνα καθώς και τα μέρη που δείχνουν οι αριθμοί 1-3. [μ. 0,6+(3χ0,4)=1,8) Όνομα οργανιδίου: (ii) Ο οργανισμός μας εξασφαλίζει ενέργεια με την αερόβια κυτταρική αναπνοή ενώ μερικές φορές όταν χρειάζεται γρήγορα μεγάλες ποσότητες ενέργειας εξασφαλίζει ενέργεια και με την αναερόβια κυτταρική αναπνοή. 1. Ποια είναι η βασική διαφορά μεταξύ αερόβιας και αναερόβιας κυτταρικής αναπνοής; (μ. 1).. 2. Σε ποια περίπτωση ο οργανισμός μας εξασφαλίζει ενέργεια με την αναερόβια κυτταρική αναπνοή; (μ. 1). (Η ερώτηση συνεχίζεται στην επόμενη σελίδα)

10 10 (γ) Να γράψετε δύο λόγους για τους οποίους η αναπνοή πρέπει να γίνεται από τη μύτη και όχι από το στόμα. (μ. 2) (δ) Να γράψετε δύο προβλήματα που προκαλεί το κάπνισμα στην υγεία του άνθρωπου. (μ. 2) Η Εισηγήτρια Ο Διευθυντής Μ. Αργυρίδου Δημήτρης Χανδριώτης