ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ
|
|
- Ἀελλώ Ζωγράφος
- 7 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΦΥΛΟΓΕΝΕΣΗ ΤΙ ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΤΑ ΦΥΛΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΔΕΝΤΡΑ ΚΛΑΔΙΣΤΙΚΗ - ΚΛΑΔΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΦΑΙΝΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ Δρ Σωκράτης Ρουσιάκης Επίκουρος Καθηγητής
2 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΦΥΛΟΓΕΝΕΣΗ (PHYLOGENY) ΤΙ ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΤΑ ΦΥΛΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΔΕΝΔΡΑ Φυλογένεση είναι η υπόθεση για τη γενεαλογία μιας ομάδας ειδών ή άλλων τάξων. Απεικονίζεται με τη μορφή εξελικτικών δέντρων που δείχνουν τις σχέσεις συγγένειας (προγόνου-απογόνου). Κάθε διακλάδωση (κάθε κόμβος δηλαδή) απεικονίζει ένα συμβάν κλαδογένεσης (ειδογένεσης). Ο κόμβος αυτός απεικονίζει και τον κοινό πρόγονο απόγονοι κοινός πρόγονος των 3-4 κοινός πρόγονος των 2-4 κοινός πρόγονος των 1-4
3 ΤΙ ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΤΑ ΦΥΛΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΔΕΝΔΡΑ Πώς διαβάζουμε ένα εξελικτικό δέντρο; Τι πληροφορίες μας παρέχει; Ένα εξελικτικό δέντρο απεικονίζει εξελικτικές σχέσεις. Στο παραπάνω σχήμα βλέπουμε ένα εξελικτικό δέντρο 5 ειδών (Α, Β, C, D, E) πεταλούδων της Αγγλίας. Ακολουθώντας κάθε κλάδο προς τα πίσω (κάτω) μέχρι εκεί όπου τέμνει έναν άλλο κλάδο, αυτό το σημείο τομής αντιπροσωπεύει τον κοινό πρόγονο από τον οποίο κατάγονται οι κλάδοι. Πηγαίνοντας προς τα πίσω για κάθε κλάδο στην πράξη πηγαίνουμε πίσω στο χρόνο. Σύμφωνα με το σχήμα που παραθέτουμε, τα είδη Α και Β είναι μεταξύ τους περισσότερο συγγενικά απ ό, τι σε σχέση με τα άλλα είδη. Το σημείο τομής των κλάδων των ειδών Α και Β αντιστοιχεί στον κοινό πρόγονο των ειδών αυτών. Δηλαδή, από αυτόν τον πρόγονο προέκυψαν δύο διακριτές εξελικτικές γραμμές μία του είδους Α και μία του είδους Β. Πηγαίνοντας πιο πίσω, συγγενικότερα των Α+Β είναι τα είδη C+D μια και τα Α, Β, C, D έχουν κοινό πρόγονο. Μακρινός συγγενής όλων είναι το Ε.
4 Υποθετικό φυλογενετικό δέντρο από το έργο του Δαρβίνου «Η καταγωγή των ειδών» που δείχνει πώς γενεαλογικές γραμμές αποκλίνουν από κοινούς προγόνους και δίνουν γένεση σε νέα είδη (κάποια από τα οποία μετά εξαφανίζονται).
5 Τι μας λέει το προηγούμενο φυλογενετικό δένδρο; Η ρωμαϊκή αρίθμηση δεξιά υποδηλώνει χιλιάδες γενεών, δηλαδή χρόνο. Οι αποστάσεις στον οριζόντιο άξονα αντιπροσωπεύουν το βαθμό απόκλισης (π.χ. στη μορφή του σώματος). Ο Δαρβίνος δεν δίνει πληροφορίες για τα συμβάντα διακλάδωσης για το διάστημα Χ έως XIV. Τα αρτίγονα είδη (χρόνος XIV) μπορούν να ανιχνευτούν πίσω στον χρόνο, στους προγόνους A, F και Ι. Όλες οι άλλες γενεαλογικές γραμμές έχουν εξαφανιστεί. Ο Δαρβίνος αναγνώρισε ότι ο ρυθμός εξέλιξης ποικίλλει πολύ και αυτό το δείχνει με τις διαφορετικές κλίσεις με τις οποίες έχει αποτυπώσει τις διάφορες γενεαλογικές γραμμές. Για παράδειγμα, η γενεαλογική γραμμή του F έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα σχεδόν χωρίς να έχει υποστεί καμία αλλαγή. Παρομοίως το Ζ10 έχει μεγαλύτερη κλίση από το Μ10, κάτι που υποδηλώνει ότι έχει υποστεί εξελικτικά μεγαλύτερη αλλαγή.
6 ΚΛΑΔΙΣΤΙΚΗ - ΟΡΙΣΜΟΙ Οι ταξινόμοι συμφωνούν ότι η ταξινόμηση των οργανισμών πρέπει να αντανακλά την εξελικτική ιστορία. Στη σύγχρονη κλαδιστική ταξινομική κάθε τάξον (π.χ. ομοταξία, τάξη, γένος, κλπ.) έχει νόημα εφόσον όλα τα μέλη του προέρχονται από τον ίδιο πρόγονο. Τα μέλη αυτά αποτελούν τον κλάδο. Κλάδος και μονοφυλετική ομάδα (clade, monophyletic group): Ένας κλάδος είναι ολόκληρο το κομμάτι της φυλογένεσης που περιλαμβάνει τα απογονικά είδη και τον κοινό πρόγονό τους. Η κλαδιστική αναγνωρίζει μόνο μονοφυλετικές ομάδες. Παραφυλετική ομάδα (paraphyletic group): Είναι μια ομαδοποίηση διαφόρων τάξων όπου δεν περιλαμβάνονται όλοι οι απόγονοι ενός κοινού προγόνου. Οι παραφυλετικές ομάδες δεν αναγνωρίζονται στην κλαδιστική. Πολυφυλετική ομάδα (polyphyletic group): Είναι μια ομαδοποίηση τάξων που έχουν διαφορετικούς προγόνους. Τέτοιες ομαδοποιήσεις γίνονται συχνά όταν δεν αναγνωρίζεται το φαινόμενο της εξελικτικής σύγκλισης όταν δηλαδή δεν αναγνωρίζονται τυχόν ανάλογοι χαρακτήρες. Αδελφές ομάδες (sister groups): Είναι δύο ή περισσότερες μονοφυλετικές ομάδες που έχουν πρόσφατο κοινό πρόγονο. Παρομάδα (outgroup): Είναι ένα τάξον που απέκλινε από μια ομάδα άλλων τάξων πριν αυτά διαχωριστούν. Χρησιμοποιείται στην κλαδιστική για την αξιολόγηση των χαρακτήρων.
7 απόγονοι κοινός πρόγονος των 3-4 κοινός πρόγονος των 2-4 κοινός πρόγονος των απόγονοι Μονοφυλετικές ομάδες: Κάθε μία από τις ομαδοποιήσεις 3+4, και αποτελεί μονοφυλετική ομάδα. κοινός πρόγονος των 3-4 κοινός πρόγονος των 2-4 κοινός πρόγονος των 1-4 Παραφυλετική ομάδα. Η ομαδοποίηση 2+3 είναι παραφυλετική. Δεν περιλαμβάνονται όλοι οι απόγονοι του κοινού προγόνου (απουσιάζει το είδος 4).
8 απόγονοι κοινός πρόγονος των 3-4 κοινός πρόγονος των 1-2 κοινός πρόγονος των 1-4 Πολυφυλετική ομάδα. Περιλαμβάνει είδη με διαφορετικούς προγόνους. Η ομαδοποίηση εφόσον δεν περιλαμβάνει τον κοινό τους πρόγονο είναι πολυφυλετική.
9 απόγονοι κοινός πρόγονος των 3-4 κοινός πρόγονος των 1-2 κοινός πρόγονος των 1-4 Αδελφές ομάδες. Κάθε μία από τις ομαδοποιήσεις 1+2 και 3+4 είναι μονοφυλετική ομάδα. Η μονοφυλετική ομάδα 1+2 είναι αδελφή ομάδα της 3+4 επειδή στο πρόσφατο παρελθόν είχαν κοινό πρόγονο.
10 ΚΛΑΔΙΣΤΙΚΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Η κλαδιστική ταξινομική έχει ορισμένες αρχές. Δεν αναγνωρίζει παραφυλετικές και πολυφυλετικές ομάδες παρά μόνο μονοφυλετικές ομάδες. Δεν αναγνωρίζει τις βαθμίδες (grades). Βαθμίδα σχηματίζεται από μια ομάδα ειδών με παρόμοιο επίπεδο φαινοτυπικής οργάνωσης. Ίδια βαθμίδα δεν υποδηλώνει υποχρεωτικά και στενή συγγένεια δηλαδή ότι κάποια είδη αποτελούν έναν μονοφυλετικό κλάδο. Αντιθέτως, μέλη του ίδιου κλάδου μπορεί να ανήκουν σε διαφορετικές βαθμίδες λόγω διαφορετικών εξελικτικών ρυθμών. Βασίζεται στην αρχή της φειδωλότητας (parsimony), σύμφωνα με την οποία από τα πιθανά δενδρογράμματα επιλέγουμε εκείνο που απαιτεί τον μικρότερο αριθμό εξελικτικών αλλαγών. Επειδή ακόμη και λίγα τάξα μπορεί να οδηγούν σε πολλά πιθανά φυλογενετικά δένδρα έχουν αναπτυχθεί ειδικά προγράμματα που κάνουν χρήση υπολογιστικών αλγορίθμων για την εύρεση του πλέον φειδωλού δενδρογράμματος.
11 χρόνος ΒΑΘΜΙΔΑ ΒΑΘΜΙΔΑ ΒΑΘΜΙΔΑ Υποθετικό φυλογενετικό δένδρο που απεικονίζει τους διαφόρους τύπους ταξινομικής ομαδοποίησης ΚΛΑΔΟΙ Παραφυλετικό τάξον (δεν περιλαμβάνει όλους τους απογόνους του πιο πρόσφατου κοινού προγόνου) Πολυφυλετικό τάξον (δεν περιλαμβάνει τον πιο πρόσφατο κοινό πρόγονο) μορφολογική αλλαγή Μονοφυλετικό τάξον (περιλαμβάνει όλους τους απογόνους ενός μόνο προγονικού είδους)
12 ΚΛΑΔΙΣΤΙΚΗ - ΟΡΙΣΜΟΙ Σε μία γενεαλογική γραμμή οι χαρακτήρες που υπάρχουν δεν αλλάζουν με τον ίδιο τρόπο στον χρόνο. Κάποιοι μπορεί να έχουν αλλάξει σημαντικά, κάποιοι όχι. Έτσι, κάθε είδος είναι ο συνδυασμός κάποιων προγονικών (ancestral) χαρακτήρων που διατηρούνται από κάποιους μακρινούς προγόνους χωρίς ή με μικρή αλλαγή, και κάποιων παράγωγων (derived) χαρακτήρων που δεν παρατηρούνται στους προγόνους αλλά αποτελούν πρόσφατες αλλαγές. Για παράδειγμα τα τέσσερα άκρα του ανθρώπου είναι ένας προγονικός χαρακτήρας, μια αρχέγονη κατάσταση, γιατί υπάρχει σε όλα τα τετράποδα και στους προγόνους του ανθρώπου. Αντιθέτως, ο αναλογικά με το σώμα μεγάλος εγκέφαλος είναι ένας παράγωγος χαρακτήρας. Ένας χαρακτήρας (π.χ. ο αριθμός των άκρων) λέμε ότι έχει καταστάσεις (character state). Μια προγονική κατάσταση χαρακτήρα ονομάζεται πλησιομορφική (plesiomorphic). Μια παράγωγη κατάσταση ονομάζεται απομορφική (apomorphic). Όταν η προγονική κατάσταση ενός χαρακτήρα υπάρχει σε δύο ή περισσότερα τάξα τότε μιλάμε για συμπλησιομορφία (symplesiomorphy). Όταν η απογονική κατάσταση ενός χαρακτήρα υπάρχει σε δύο ή περισσότερα τάξα τότε μιλάμε για συναπομορφία (synapomorphy). Απομορφία που παρατηρείται μόνο σε ένα από τα τάξα ονομάζεται αυταπομορφία (autapomorphy).
13 χρόνος a b c d e a b c d e a b c d e a b c d e a b c d e e a b Υποθετικό φυλογενετικό δένδρο (κλαδόγραμμα) 4 τάξων 1-2 που έχουν κάποιο κοινό πρόγονο, με βάση την εξέλιξη των πέντε χαρακτήρων a-e. Η εξέλιξη βασίζεται σε μετατροπές από προγονικές (πλησιομορφικές) καταστάσεις χαρακτήρων, σε παράγωγες (απομορφικές) καταστάσεις χαρακτήρων (τονιζόμενα γράμματα). c Παρατηρήστε ότι τα τάξα με τον πιο πρόσφατο κοινό πρόγονο έχουν περισσότερες κοινές παράγωγες καταστάσεις χαρακτήρων (συναπομορφίες), απ ό,τι τα τάξα με πιο μακρινούς προγόνους. d Απομορφία του τάξου 1 είναι η κατάσταση a, του 2 η κατάσταση b, του 3 οι b, c και e, κλπ. Αυταπομορφία του 1 είναι η κατάσταση a, του 4 η d. Τα τάξα 3 και 4 έχουν ως συναπομορφίες τις καταστάσεις b, c και e. Τα τάξα 2 και 3 έχουν μόνο μια συναπομορφία, την b. Η κατάστασεις c, d και e είναι συμπλησιομορφίες των 1 και 2.
14 χρόνος ΑΣ ΦΤΙΑΞΟΥΜΕ ΕΝΑ ΚΛΑΔΟΓΡΑΜΜΑ Στο παράδειγμα, θεωρούμε 4 είδη Α-Δ και εξετάζουμε πέντε χαρακτήρες τους 1, 2, 3, 4, 5. Στην κλαδιστική τα κλαδογράμματα κατασκευάζονται λαμβάνοντας υπόψη μόνο τις παράγωγες καταστάσεις χαρακτήρων (σημειώνονται με τόνο). Καταστάσεις χαρακτήρων Α a b c d e Β a b c d e Γ a b c d e Δ a b c d e Μήτρα κοινών παράγωγων χαρακτήρων Α Β Γ Δ Α Β Γ - 0 Δ - Το είδος με τις λιγότερες παράγωγες καταστάσεις (το Δ) θα είναι στη βάση του κλαδογράμματος. Ακολουθούν τα άλλα είδη διαδοχικά (από τις λιγότερες προς τις περισσότερες παράγωγες καταστάσεις). Μετά το Δ δηλαδή αναμένουμε το Γ, μετά το Α και τέλος το Β. Προσοχή θέλουν οι κοινές παράγωγές καταστάσεις. Αυτές θα υπάρχουν και σε όλους τους κλάδους πάνω από αυτό το σημείο διακλάδωσης. Α b Β d e c a a b c d e Γ Δ
15 ομοιότητα ΑΣ ΦΤΙΑΞΟΥΜΕ ΕΝΑ ΦΑΙΝΟΓΡΑΜΜΑ Εκτός από την κλαδιστική και τους κλαδιστές υπάρχουν και οι φαινετιστές (pheneticists) ή αριθμητικοί ταξινόμοι (επειδή χρησιμοποιούν πολύπλοκα μαθηματικά μοντέλα). Ομαδοποιούν τα είδη με βάση την ολική τους ομοιότητα και απεικονίζουν την ομοιότητα αυτή με τα φαινογράμματα. Καταστάσεις χαρακτήρων Α a b c d e Β a b c d e Γ a b c d e Δ a b c d e Μελετώντας τις κοινές καταστάσεις χαρακτήρων συμπεραίνουμε ότι μεγαλύτερη ομοιότητα υπάρχει μεταξύ των ειδών Α και Γ, καθώς και Γ και Δ. Μικρότερη ομοιότητα παρατηρείται μεταξύ Β και Δ. Α Γ Δ Β Μήτρα κοινών καταστάσεων χαρακτήρων Α Β Γ Δ Α Β Γ - 4 Δ -
16 ΔΥΣΧΕΡΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΦΥΛΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Μωσαϊκή εξέλιξη (mosaic evolution): Είναι το φαινόμενο κατά το οποίο διάφοροι χαρακτήρες της ίδιας γενεαλογικής γραμμής εξελίσσονται με διαφορετικό ρυθμό. Είναι εξαιρετικά σύνηθες φαινόμενο στην εξέλιξη. Για παράδειγμα ο χιμπατζής και ο άνθρωπος διαφέρουν πάρα πολύ στη μορφολογία. Εντούτοις, τόσο το DNA τους όσο και οι πρωτεΐνες τους είναι εντυπωσιακά όμοιες. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η μορφολογική και η βιοχημική τους εξέλιξη ακολούθησε διαφορετικούς ρυθμούς. Οι συντηρητικοί χαρακτήρες (conservative characters): Είναι χαρακτήρες που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση σε όλα ή στα περισσότερα μέλη μιας ευρύτερης ομάδας. Τέτοιοι χαρακτήρες εφόσον εξελίχθηκαν παραμένουν σχεδόν αναλλοίωτοι γιατί εξυπηρετούν την προσαρμογή σε μεγάλο εύρος περιβαλλοντικών συνθηκών. Αποτελούν δηλαδή γενικές προσαρμογές (general adaptation), σε αντίθεση με τις ειδικές προσαρμογές (special adaptation) για συγκεκριμένες περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι συντηρητικοί χαρακτήρες μπορεί επίσης να οφείλονται σε αναπτυξιακούς περιορισμούς. Δηλαδή η αλλαγή τους δεν μπορεί να γίνει γιατί θα απαιτούσε σημαντικές αναδιατάξεις σε αναπτυξιακά πρότυπα. Ομολογία (Homology): Χαρακτήρες που υπάρχουν σε διαφορετικά τάξα λόγω κοινής καταγωγής ονομάζονται ομόλογοι (homologous). Η αναγνώρισή τους έχει εξαιρετική σημασία για την ταξινόμηση γιατί υποδηλώνει συγγένεια. Ομοπλασία (Homoplasy): Η κατάσταση κατά την οποία δύο ή περισσότερα είδη διαθέτουν παρόμοιους χαρακτήρες τους οποίους δεν έχουν κληρονομήσει από κοινό πρόγονο. Συμπεριλαμβάνει την συγκλίνουσα εξέλιξη, την παράλληλη εξέλιξη και την εξελικτική αναστροφή. Η μη αναγνώριση ομοπλασιών οδηγεί σε εσφαλμένα φυλογενετικά συμπεράσματα.
17 ΣΥΜΒΑΝΤΑ ΚΑΙ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ Κλαδογένεση (cladogenesis): Είναι ο διαχωρισμός μιας γενεαλογικής γραμμής σε δύο ή περισσότερες κατά τη διάρκεια της φυλογένεσης. Αναγένεση (anagenesis): Είναι οι αλλαγές που συμβαίνουν εντός μιας φυλογενετικής γραμμής χωρίς να έχουμε τη γένεση ενός νέου κλάδου. Αναφέρεται και ως φυλετική εξέλιξη. Στάση ή στασιγένεση (stasis ή stasigenesis): Είναι το φαινόμενο κατά το οποίο μια φυλογενετική γραμμή παρουσιάζει στάση, δηλαδή για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν παρουσιάζει αξιοσημείωτες εξελικτικές αλλαγές. Παράδειγμα στάσης αποτελούν τα ζωντανά απολιθώματα. Εξαφάνιση (Extinction): Πρόκειται για το συμβάν της εξαφάμισης ενός ολόκληρου κλάδου.
18 ΧΡΟΝΟΣ ΠΙΘΑΝΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ σήμερα ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΣΤΑΣΗ ΚΛΑΔΟΓΕΝΕΣΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
19 Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τη μεταβολή του βάρους σε 40 είδη ιπποειδών σε σχέση με το χρόνο. Υπάρχει κάποια τάση που να τεκμηριώνεται για όλον αυτόν τον κλάδο; Παρατηρείται κάποιο χρονικό σημείο που αρχίζει να παρατηρείται αύξηση στο μέγεθος; Πότε; Μεταξύ 58 εκατ. ετών και 10 εκατ. ετών πόση ήταν η αύξηση στο μέγεθος; Όταν αυξήθηκε το μέγεθος εξαφανίστηκαν τα μικρόσωμα είδη;
20 ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ Συγκλίνουσα εξέλιξη (convergent evolution) : Είναι η εξέλιξη δύο ή περισσότερων αρχικά μορφολογικά διακριτών φυλογενετικών γραμμών προς παρόμοια μορφολογία. Η σύγκλιση αυτή ορισμένες φορές παράγει παρόμοιες προσαρμογές σε οργανισμούς διαφορετικής καταγωγής. Οι ομοιότητες που οφείλονται σε σύγκλιση ονομάζονται ανάλογες. Αποκλίνουσα εξέλιξη (divergent evolution): Είναι η αύξηση της μορφολογικής διαφοράς μεταξύ φυλογενετικών γραμμών που λόγω γενετικής ομοιότητας είχαν αρχικά και παρόμοια μορφολογία. Είναι εξαιρετικά συνήθης στην εξέλιξη. Παράλληλη εξέλιξη (parallel evolution): Είναι το φαινόμενο όπου οι μορφολογίες δύο στενά συγγενικών φυλογενετικών γραμμών αλλάζουν με παρόμοιο τρόπο ταυτόχρονα. Είναι συνήθης τρόπος εξέλιξης μεταξύ στενά συγγενικών ειδών που υφίστανται παρόμοιες εξελικτικές πιέσεις. Επίσης παρατηρείται πιο συχνά σε στενά συγγενικά είδη επειδή αυτά έχουν παρόμοια αναπτυξιακά προγράμματα. Επαναλαμβανόμενη εξέλιξη (iterative evolution): Είναι η επαναλαμβανόμενη γένεση σε διαφορετικό χρόνο νέων φυλογενετικών γραμμών με παρόμοια μορφολογία από έναν κλάδο που διατηρείται στο χρόνο. Για την τεκμηρίωσή της απαιτείται πολύ καλό και πλούσιο αρχείο απολιθωμάτων.
21 ΧΡΟΝΟΣ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΑ RADIATION ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
22 Ερωτήματα 1) Μελετήστε το παρακάτω υποθετικό κλαδόγραμμα και απαντήστε στα ακόλουθα: Τι τύπο ομάδας αποτελούν τα τάξα C+D, και τι τύπο ομάδας τα τάξα C+B; Με ποιους κλάδους έχει σχέση αδελφής ομάδας ο κλάδος που αποτελείται από τα τάξα Β+C; Θεωρήστε το τάξον Α ως παρομάδα. A B C D E 2) Τι είναι η ομοπλασία και ποιες υποκατηγορίες συμπεριλαμβάνει; 3) Τι είναι η μωσαϊκή εξέλιξη. Αναφέρατε παράδειγμα. 4) Τι είναι οι συντηρητικοί χαρακτήρες; 5) Φτιάξτε ένα υποθετικό κλαδόγραμμα με 4 τάξα και απεικονίστε τις μονοφυλετικές και παραφυλετικές ομάδες. 6) Φτιάξτε ένα υποθετικό κλαδόγραμμα με 4 τάξα και απεικονίστε τις πολυφυλετικές και αδελφές ομάδες.
23 Ερωτήματα 7) Αναφέρατε (ονομαστικά) τα συμβάντα ή τάσεις που μπορεί να παρατηρηθούν στην ιστορία μιας εξελικτικής γραμμής. 8) Τι είναι κλαδογένεση, τι αναγένεση, και τι στάση ή στασιγένεση; 9) Τι είναι συγκλίνουσα εξέλιξη και τι παράλληλη εξέλιξη; 10) Πως ονομάζονται οι χαρακτήρες που δείχνουν ομοιότητες λόγω συγκλίνουσας εξέλιξης;
(Μερος 2 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης
Ταξινομικοί χαρακτήρες και Φυλογενετική ανασύσταση. Σχολές ταξινόμησης. Θεωρίες για την Ταξινομική. Φυλογενετική ανάλυση: Μοριακή συστηματική. Οι κύριες διαιρέσεις της Ζωής. (Μερος 2 ο ) Εισηγητής: Ν.
Διαβάστε περισσότερα(Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης
Ταξινομικοί χαρακτήρες και Φυλογενετική ανασύσταση. Σχολές ταξινόμησης. Θεωρίες για την Ταξινομική. Φυλογενετική ανάλυση: Μοριακή συστηματική. Οι κύριες διαιρέσεις της Ζωής. (Μέρος 1 ο ) Εισηγητής: Ν.
Διαβάστε περισσότεραΓιατί κατατάσσουμε τα είδη?
Γιατί κατατάσσουμε τα είδη? Κάθε κατάταξη εμπεριέχει την παραδοχή ότι σχηματοποιεί μία γενική αλήθεια ότι αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο πράγματι ο κόσμος είναι φτιαγμένος Η κατάταξη και ιεράρχηση του
Διαβάστε περισσότεραΣκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο. Φυλογενετικό δέντρο
Σχολές Συστηματικής Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο Φυλογενετικό δέντρο Σκορπιός Χειλόποδο Διπλόποδο Ορθόπτερο Ημίπτερο Υμενόπτερο Κολεόπτερο 14 12 11 7 Φαινόγραμμα
Διαβάστε περισσότεραΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ. Μάθημα 3ο: Η ταξινόμηση των όντων Λινναία Ταξινόμηση Συστηματική
ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Μάθημα 3ο: Η ταξινόμηση των όντων Λινναία Ταξινόμηση Συστηματική Γιατί και πώς κατατάσσουμε τα είδη? Κάθε κατάταξη εμπεριέχει την παραδοχή ότι σχηματοποιεί μία γενική αλήθεια
Διαβάστε περισσότεραΒιολογία Ζώων Ι. Σίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015
Βιολογία Ζώων Ι Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 Πατρών 2015 1 Ταξινομική & Φυλογένεση των Ζώων Πατρών 2015 2 Τάξη στην Ποικιλότητα Η εξέλιξη έχει δημιουργήσει μεγάλη ποικιλία
Διαβάστε περισσότεραΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ. Πρωτεύοντα ΙΙΙ Χρήση µοριακών δεδοµένων
ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Πρωτεύοντα ΙΙΙ Χρήση µοριακών δεδοµένων Φυλογένεση Η φυλογένεσης αφορά την ανεύρεση των συνδετικών εκείνων κρίκων που συνδέουν τα διάφορα είδη µεταξύ τους εξελικτικά, σε µονοφυλετικές
Διαβάστε περισσότεραΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Στοιχεία της ανθρώπινης Βιολογίας
ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Διαλέξη:7η 14/10/2015 Ε. Δ. Βαλάκος Στοιχεία της ανθρώπινης Βιολογίας Ταξινόµηση των ειδών Η θέση των ανθρώπων στη φύση Μέθοδοι ταξινόµησης Ταξινοµικές προσεγγίσεις Βιβλιογραφία Ταξινομηση
Διαβάστε περισσότεραΦΥΛΟΓΕΝΕΤΙΚ Α ΔΕΝΤΡΑ
ΦΥΛΟΓΕΝΕΤΙΚΑ ΔΕΝΤΡΑ Χαρακτηριστική πτυχή της ζωής είναι η απεριόριστη ποικιλότητα της. Δεν υπάρχουν δύο ίδια άτομα σε έναν πληθυσμό, δύο ίδιοι πληθυσμοί σε ένα είδος, δύο ίδια είδη, κ. ο. κ. Παντού, υπάρχει
Διαβάστε περισσότεραΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Βιοπληροφορική. Ενότητα 4 η : Φυλογενετική ανάλυση 1. Ηλίας Καππάς Τμήμα Βιολογίας
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 4 η : Φυλογενετική ανάλυση 1 Ηλίας Καππάς Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης reative ommons.
Διαβάστε περισσότεραΕξελικτική Οικολογία: Ιστορική Βιογεωγραφία
Εξελικτική Οικολογία: Ιστορική Βιογεωγραφία Από τα Κέντρα Προέλευσης στις Ζούγκλες Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Ζώων Πάτρα 2014 1 Βιογεωγραφικές διεργασίες Διασπορά
Διαβάστε περισσότεραTreeTOPS. ένα εισαγωγικό παιχνίδι για τα φυλογενετικά δέντρα. Teacher s Guide. ELLS European Learning Laboratory for the Life Sciences
TreeTOPS ένα εισαγωγικό παιχνίδι για τα φυλογενετικά δέντρα Teacher s Guide ELLS European Learning Laboratory for the Life Sciences 1 Γενικός σκοπός Το συγκεκριμένο παιχνίδι έχει ως στόχο να εισάγει τους
Διαβάστε περισσότεραΕξελικτική Οικολογία: Φυλογένεση
Εξελικτική Οικολογία: Φυλογένεση Σίνος Γκιώκας Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Ζώων Πάτρα 2014 Φυλογένεση Ζώων Το Πρόγραμμα του μαθήματος Εισαγωγή Αρχές Φυλογενετικής Συστηματικής Ιστορικό Βασικές έννοιες
Διαβάστε περισσότεραΖωική Ποικιλότητα. Ενότητα 7. Συγκριτική Θεώρηση της Δομής και Λειτουργίας των Ζώων
Ζωική Ποικιλότητα Ενότητα 7. Συγκριτική Θεώρηση της Δομής και Λειτουργίας των Ζώων Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Συγκριτική Μορφολογία 1/3
Διαβάστε περισσότεραΛίγη εξέλιξη: οµολογία
Φυλογένεση Η εκτίµηση της εξελικτικής ιστορίας γονιδίων/πρωτεϊνών ή οργανισµών. Η απεικόνιση αυτής της ιστορίας γίνεται µε φυλογράµµατα/ κλαδογράµµατα Λίγη εξέλιξη: οµολογία Οµόλογα γονίδια: κοινός εξελικτικός
Διαβάστε περισσότεραΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ Οι αρχές της εξελικτικής σκέψης Η προέλευση των ειδών Ορθές και λανθασµένες αντιλήψεις σχετικά µε τη θεωρία της εξέλιξης Η θεωρία της εξέλιξης
Διαβάστε περισσότεραΠαλαιοντολογία Σπονδυλωτών
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Εξέλιξη και Παλαιοντολογία Δημήτριος Κωστόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωλογίας, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
Διαβάστε περισσότεραΒ ι ο λ ο γ ι κ ά. ε ί δ η
Β ι ο λ ο γ ι κ ά ε ί δ η 2 ζητήματα: -> ποια είναι τα κριτήρια ομαδοποίησης; δλδ, πότε 2 οργανισμοί ανήκουν στο ίδιο είδος; -> ποιο είναι το οντολογικό status του είδους; Έννοιες είδους (species concepts)
Διαβάστε περισσότεραΜοριακή Εξέλιξη και Φυλογένεση
Μοριακή Εξέλιξη και Φυλογένεση Το δένδρο της Ζωής Γιατί είναι σηµαντική η Φυλογένεση; Για την κατανόηση και την κατάταξη της ποικιλότητας της ζωής στη Γη Για τον έλεγχο εξελικτικών υποθέσεων: - εξέλιξη
Διαβάστε περισσότεραΒιοπληροφορική. Ενότητα 15: Φυλογενετική Ανάλυση, 1 ΔΩ. Τμήμα: Βιοτεχνολογίας Όνομα καθηγητή: Τ. Θηραίου
Βιοπληροφορική Ενότητα 15: Φυλογενετική Ανάλυση, 1 ΔΩ Τμήμα: Βιοτεχνολογίας Όνομα καθηγητή: Τ. Θηραίου Μαθησιακοί Στόχοι παρουσίαση και ανάδειξη της σημασίας της φυλογενετικής ανάλυσης. παρουσίαση των
Διαβάστε περισσότεραΠεριεχόμενα. 1 Η ιστορία της εξελικτικής βιολογίας: Εξέλιξη και Γενετική 2 Η Προέλευση της Μοριακής Βιολογίας 3 Αποδείξεις για την εξέλιξη 89
Περιεχόμενα Οι Συγγραφείς Πρόλογος της Ελληνικής Έκδοσης Πρόλογος της Αμερικανικής Έκδοσης Σκοπός και Αντικείμενο του Βιβλίου ΜΕΡΟΣ Ι ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 1 Η ιστορία της εξελικτικής
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι μελέτης εξέλιξης
H διερεύνηση της μοριακής βάσης της εξέλιξης βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη διευκρίνιση της διαδικασίας με την οποία μετασχηματίσθηκαν στη διάρκεια της εξέλιξης πρωτεϊνες, άλλα μόρια και βιοχημικές πορείες
Διαβάστε περισσότεραΑΣΚΗΣΗ 3η Στοίχιση ακολουθιών βιολογικών µακροµορίων
ΑΣΚΗΣΗ 3η Στοίχιση ακολουθιών βιολογικών µακροµορίων ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ένας από τους πρωταρχικούς στόχους της σύγκρισης των ακολουθιών δύο µακροµορίων είναι η εκτίµηση της οµοιότητάς τους και η εξαγωγή συµπερασµάτων
Διαβάστε περισσότεραΕξελικτική Οικολογία. Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πάτρας Τμήμα Βιολογίας 2014
Εξελικτική Οικολογία Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πάτρας Τμήμα Βιολογίας 2014 Εξελικτική Οικολογία - Σίνος Γκιώκας - Παν. Πατρών - Τμ. Βιολογίας - 2014 1 Πού συναντιούνται τα δύο πεδία; Οι κιχλίδες των Μεγάλων
Διαβάστε περισσότεραΒιοπληροφορική. Ενότητα 16: Μεθοδολογίες (Ανα-) Κατασκευής, 2 ΔΩ. Τμήμα: Βιοτεχνολογίας Όνομα καθηγητή: Τ. Θηραίου
Βιοπληροφορική Ενότητα 16: Μεθοδολογίες (Ανα-) Κατασκευής, 2 ΔΩ Τμήμα: Βιοτεχνολογίας Όνομα καθηγητή: Τ. Θηραίου Μαθησιακοί Στόχοι Επεξήγηση των μεθόδων (ανα-)κατασκευής φυλογενετικών δέντρων. Παρουσίαση
Διαβάστε περισσότεραΕργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής / Ζιζανιολογίας 2 ο Εξάμηνο (Εαρινό) Εισαγωγή. Δρ. Γεωργία Τοουλάκου
Εργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής / Ζιζανιολογίας 2 ο Εξάμηνο (Εαρινό) 2018-2019 Εισαγωγή Δρ. Γεωργία Τοουλάκου Η Συστηματική Βοτανική είναι κλάδος της Βοτανικής. δηλαδή της επιστήμης η οποία ασχολείται
Διαβάστε περισσότεραΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ
ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΥΛΗΣ Δρ. Κώστας Ποϊραζίδης, Δασολόγος ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2009-2010 ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΥΛΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 2.2: Ορισμός είδους, Συστηματική, Οικολογία και Εξέλιξη, Φυσική επιλογή
Διαβάστε περισσότεραΕξερευνώντας την Εξέλιξη Κεφάλαιο 7
Εξερευνώντας την Εξέλιξη Κεφάλαιο 7 Εξερευνώντας την Εξέλιξη Σχέση μεταξύ αλληλουχίας αμινοξέων, δομής και λειτουργίας πρωτεϊνών Καταγωγή από έναν κοινό πρόγονο Εξελικτική Συγγένεια/Προέλευση Δύο ομάδες
Διαβάστε περισσότεραΖωολογία Ι. Ενότητα 7: Ταξινομική και Φυλογένεση των Ζώων Αναστάσιος Λεγάκις, Αναπλ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας
Ζωολογία Ι Ενότητα 7: Ταξινομική και Φυλογένεση των Ζώων Αναστάσιος Λεγάκις, Αναπλ. Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Περιεχόμενο Ενότητας Ο Λινναίος και η ταξινομική Οι ταξινομικοί χαρακτήρες
Διαβάστε περισσότεραΟρισμός επιδημιολογίας
Ορισμός επιδημιολογίας Επιδημιολογία είναι η μελέτη της κατανομής των παραγόντων που επηρεάζουν τη συχνότητα των νοσημάτων στον άνθρωπο (MacMahon, 1970) Επιδημιολογία είναι η μελέτη της κατανομής των παραγόντων
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2013
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε μίας από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση η οποία συμπληρώνει
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι Φυλογένεσης. Μέθοδοι που βασίζονται σε αποστάσεις UPGMA Κοντινότερης γειτονίας (Neighbor joining) Fitch-Margoliash Ελάχιστης εξέλιξης
Μέθοδοι Φυλογένεσης Μέθοδοι που βασίζονται σε αποστάσεις UPGMA Κοντινότερης γειτονίας (Neighbor joining) Fitch-Margoliash Ελάχιστης εξέλιξης Μέθοδοι που βασίζονται σε χαρακτήρες Μέγιστη φειδωλότητα (Maximum
Διαβάστε περισσότεραΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιµέλεια: Οµάδα Βιολόγων της Ώθησης
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επιµέλεια: Οµάδα Βιολόγων της Ώθησης 1 ΘΕΜΑ Α ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013 ευτέρα έρα, 20 Μα ου 2013 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε μίας από τις παρακάτω
Διαβάστε περισσότεραΘεωρίες της Εξέλιξης
1 ο ΘΕΜΑ Θεωρίες της Εξέλιξης Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις παρακάτω ερωτήσεις, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.
Διαβάστε περισσότεραΦυλογένεση. 5o εργαστήριο
Φυλογένεση 5o εργαστήριο Φυλογένεση οργανισµών Δείχνει την εξελικτική πορεία µιας οµάδας οργανισµών. Οι κόµβοι (nodes) στο δένδρο απεικονίζουν γεγονότα ειδογένεσης. H φυλογένεση µπορεί να γίνει από µια
Διαβάστε περισσότεραΤα γεγονότα γονιδιωματικού αναδιπλασιασμού στην εξέλιξη. Whole genome
Τα γεγονότα γονιδιωματικού αναδιπλασιασμού στην εξέλιξη Whole genome duplication (WGD) Τα γεγονότα γονιδιωματικού αναδιπλασιασμού (WGD) στην εξέλιξη Αν και οι απόγονοι των γεγονότων WGD δεν επιβιώνουν
Διαβάστε περισσότεραΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΛΑΙΟΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΟΙ ΑΥΣΤΡΑΛΟΠΙΘΗΚΟΙ Δρ Σωκράτης Ρουσιάκης Επίκουρος Καθηγητής
Διαβάστε περισσότεραΘεωρία της εξέλιξης των ειδών: τι γνωρίζουν οι μαθητές; Ερευνητική εργασία β τετραμήνου
Θεωρία της εξέλιξης των ειδών: τι γνωρίζουν οι μαθητές; Ερευνητική εργασία β τετραμήνου Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ (ΔΑΡΒΙΝΟΣ) Σύμφωνα με τη θεωρία της εξέλιξης, το «είδος» δεν είναι σταθερό και αναλλοίωτο.
Διαβάστε περισσότεραΑγαπητέ μου, καταγόμαστε από τους πιθήκους! Ας ελπίσουμε να μην είναι αλήθεια αλλά και αν είναι, ας προσευχηθούμε να μην γίνει ευρύτερα γνωστό
Αγαπητέ μου, καταγόμαστε από τους πιθήκους! Ας ελπίσουμε να μην είναι αλήθεια αλλά και αν είναι, ας προσευχηθούμε να μην γίνει ευρύτερα γνωστό Michelangelo 1510 ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑ (ΘΕΩΡΗΜΑ) ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΠροτεινόμενα Θέματα Εξετάσεων Βιολογία Γενικής
Προτεινόμενα Θέματα Εξετάσεων Βιολογία Γενικής ΘΕΜΑ Α Α1. Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση (Μονάδες 10) 1. Τα βακτήρια διαθέτουν: α. μιτοχόνδρια β. ριβοσώματα γ. χλωροπλάστες δ.
Διαβάστε περισσότερα3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Ανάλυση θεωρίας
Κεφάλαιο Εξέλιξη 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ανάλυση θεωρίας Πολλές από τις επιστημονικές απόψεις που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί δεν γίνονται εύκολα αποδεκτές, διότι αντιβαίνουν την αντίληψη που οι άνθρωποι διαμορφώνουν
Διαβάστε περισσότεραΗ πορεία της βιοποικιλότητας στο χρόνο
Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων / ΔΠΘ Η πορεία της βιοποικιλότητας στο χρόνο ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Ιδανικός πλανήτης για τη ζωή Θερμοκρασία
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή στη Ζωολογία. Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης
Εισαγωγή στη Ζωολογία Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Βασικές αρχές της επιστήμης της Ζωολογίας Η ζωολογία είναι η επιστημονική μελέτη των ζώων και στηρίζεται σε παρατηρήσεις εκατοντάδων χρόνων Βασικές αρχές
Διαβάστε περισσότεραΤεχνικές εκτίμησης και μοντελοποίησης απόστασης οργανισμών με βάση δεδομένα σύγκρισης πρωτεϊνών
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Τομέας Ηλεκτρονικής και Υπολογιστών Εργαστήριο Επεξεργασίας Πληροφορίας και Υπολογισμών Διπλωματική
Διαβάστε περισσότεραΒιολογία Ζώων Ι. Σίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015
Βιολογία Ζώων Ι Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 Πατρών 2015 1 Η Βιολογική Εξέλιξη Πατρών 2015 2 Η Θεωρία της Εξέλιξης Η βιολογική εξέλιξη ερμηνεύει την ποικιλότητα των έμβιων
Διαβάστε περισσότεραΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη Επόμενα συστήματα κατάταξης John Ray (1627-1705): Νέο σύστημα κατάταξης και εισαγωγή έννοιας του είδους Charles Linnaeus
Διαβάστε περισσότεραΌΛΑ ΤΑ ΕΜΒΙΑ ΟΝΤΑ ΕΊΝΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΔΑΡΒΙΝΟΣ
EΞΕΛΙΞΗ ΌΛΑ ΤΑ ΕΜΒΙΑ ΟΝΤΑ ΕΊΝΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΔΑΡΒΙΝΟΣ και πριν από αυτόν οι αρχαίοι Έλληνες (Ηράκλειτος, Θαλής ο Μιλήσιος, Αναξίμανδρος, Ξενοφάνης, Εμπεδοκλής,
Διαβάστε περισσότεραΠανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών. Βιοπληροφορική. Ενότητα 10: Κατασκευή φυλογενετικών δέντρων
Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Βιοπληροφορική Ενότητα 10: Κατασκευή φυλογενετικών δέντρων Αν. καθηγητής Αγγελίδης Παντελής e-mail: paggelidis@uowm.gr ΕΕΔΙΠ Μπέλλου Σοφία e-mail: sbellou@uowm.gr
Διαβάστε περισσότεραΒιολογία γενικής παιδείας τάξη Γ
Βιολογία γενικής παιδείας τάξη Γ Παραδόσεις του μαθήματος Επιμέλεια: Γιάννης Αργύρης Βιολόγος - M.Sc. Καθηγητής 3 ου Γεν. Λυκ. Ηλιούπολης Κεφάλαιο 3 ο Εξέλιξη «Τίποτε δεν έχει νόημα στη Βιολογία παρά μόνο
Διαβάστε περισσότεραΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: επιλέξτε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή συνέχεια της πρότασης. 1. Η θεμελιώδης μονάδα ταξινόμησης των οργανισμών είναι: α. ο πληθυσμός. β. το είδος.
Διαβάστε περισσότεραΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ 1. Το γενεαλογικό δένδρο είναι η διαγραμματική απεικόνιση των μελών μιας οικογένειας για πολλές γενιές, στην οποία αναπαριστώνται οι γάμοι, η σειρά των γεννήσεων, το φύλο
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ο Κεφάλαιο: Στατιστική ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Πληθυσμός: Λέγεται ένα σύνολο στοιχείων που θέλουμε να εξετάσουμε με ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά. Μεταβλητές X: Ονομάζονται
Διαβάστε περισσότεραΓενικές Αρχές Οικολογίας
Γενικές Αρχές Οικολογίας Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Αντικείμενο της επιστήμης της οικολογίας Ιστορία της
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑ: ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ Δευτέρα, 20 Μαΐου 2013
Αθήνα, 20/5/2013 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ Σας αποστέλλουμε τις προτεινόμενες απαντήσεις που αφορούν τα θέματα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας των Ημερησίων Γενικών Λυκείων και ΕΠΑΛ (Ομάδας Β ). Η
Διαβάστε περισσότερα-ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ- Α. Εύρεση γαμετών
-ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ- Α. Εύρεση γαμετών Για να βρίσκετε σωστά τους γαμέτες και να σχηματίζονται όλοι οι συνδυασμοί αλληλομόρφων σε αυτούς πρέπει να θυμάστε ότι κάθε γαμέτης περιέχει μόνο ένα
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ- 3 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΖΑΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ- 3 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Θεωρία της εξέλιξης: τι υποστηρίζει (σε μια σειρά), για ποιους λόγους
Διαβάστε περισσότεραΦυλογένεση στο σύμπλεγμα ειδών Cyclocephala sp. της Γουαδελούπης
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ & ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ-ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Φυλογένεση στο σύμπλεγμα
Διαβάστε περισσότεραΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΝ
9 ο ΜΑΘΗΜΑ ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΝ Πότε κάνουμε ομαδοποίηση των παρατηρήσεων; Όταν το πλήθος των τιμών μιας μεταβλητής είναι αρκετά μεγάλο κάνουμε ομαδοποίηση των παρατηρήσεων. Αυτό συμβαίνει είτε
Διαβάστε περισσότεραΑ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ Απεικόνιση της σχέσης(θετική, αρνητική, απροσδιόριστη) δύο μεταβλητών. Παραδείγματα σχέσεων. Παράδειγμα
Α. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ Απεικόνιση της σχέσης(θετική, αρνητική, απροσδιόριστη) δύο μεταβλητών. Παραδείγματα σχέσεων Παράδειγμα Μας δίνονται τα παρακάτω δεδομένα που αντιπροσωπεύουν τις τιμές πίεσης σε ατμόσφαιρες
Διαβάστε περισσότεραΠολλαπλασιασμός των ειδών - Ειδογένεση. Αλλοπάτρια, παραπάτρια και συμπάτρια ειδογένεση. Μηχανισμοί αναπαραγωγικής απομόνωσης.
Πολλαπλασιασμός των ειδών - Ειδογένεση. Αλλοπάτρια, παραπάτρια και συμπάτρια ειδογένεση. Μηχανισμοί αναπαραγωγικής απομόνωσης. Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης Ειδογένεση H ειδογένεση αναφέρεται στο σχηματισμό
Διαβάστε περισσότεραΒιοπληροφορική. Ενότητα 5: Στοίχιση ακολουθιών ανά ζεύγη, 2 ΔΩ. Τμήμα: Βιοτεχνολογίας Όνομα καθηγητή: Τ. Θηραίου
Βιοπληροφορική Ενότητα 5: Στοίχιση ακολουθιών ανά ζεύγη, 2 ΔΩ Τμήμα: Βιοτεχνολογίας Όνομα καθηγητή: Τ. Θηραίου Μαθησιακοί Στόχοι Κατανόηση της συσχέτισης ομολογίας ομοιότητας. Παρουσίαση των πληροφοριών
Διαβάστε περισσότεραΕξέλιξη του Έμβιου κόσμου- Παλαιοντολογία Ενότητα 2: Συστηματική ταξινόμηση. Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή θετικών επιστημών Τμήμα Γεωλογίας
Εξέλιξη του Έμβιου κόσμου- Παλαιοντολογία Ενότητα 2: Συστηματική ταξινόμηση Δρ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Σχολή θετικών επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να γίνει κατανοητή
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) 2013
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) 2013 ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε μίας από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί
Διαβάστε περισσότεραΔιακριτά Μαθηματικά ΙΙ Χρήστος Νομικός Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 2018 Χρήστος Νομικός ( Τμήμα Μηχανικών Η/Υ Διακριτά
Διακριτά Μαθηματικά ΙΙ Χρήστος Νομικός Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 2018 Χρήστος Νομικός ( Τμήμα Μηχανικών Η/Υ Διακριτά και Πληροφορικής Μαθηματικά Πανεπιστήμιο ΙΙ Ιωαννίνων
Διαβάστε περισσότεραΒιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΚΥΡΙΑΚΗ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΚΥΡΙΑΚΗ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επιμέλεια: Δημήτρης Κοτρόπουλος ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. γ Α3. γ Α4. δ Α5. δ ΘΕΜΑ B B1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1. στ 2. ζ 3. ε 4. α 5. δ 6. β 7. γ Β2.
Διαβάστε περισσότεραΠληθυσμιακή και Ποσοτική Γενετική. Εξέλιξη
Πληθυσμιακή και Ποσοτική Γενετική Εξέλιξη Σύνοψη Οι πληθυσμοί χαρακτηρίζονται από τις συχνότητες των γενοτύπων και των αλληλομόρφων τους Κάθε πληθυσμός έχει τη δική του γενετική «δομή» Μπορούμε να μετρήσουμε
Διαβάστε περισσότεραΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 2016 2 Το συνώνυμο της αναπαραγωγής είναι ο πολλαπλασιασμός, η δημιουργία νέων ατόμων που έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με τους γονείς τους. Όλοι οι οργανισμοί κάποια
Διαβάστε περισσότερα1. Ιδιότητες φακών. 1 Λεπτοί φακοί. 2 Απριλίου Βασικές έννοιες
. Ιδιότητες φακών 2 Απριλίου 203 Λεπτοί φακοί. Βασικές έννοιες Φακός είναι ένα οπτικό σύστημα με δύο διαθλαστικές επιφάνειες. Ο απλούστερος φακός έχει δύο σφαιρικές επιφάνειες αρκετά κοντά η μία με την
Διαβάστε περισσότεραNo one definition has as yet satisfied all naturalists; yet every naturalist knows vaguely what he means when he speaks of a species (Darwin, 1859)
No one definition has as yet satisfied all naturalists; yet every naturalist knows vaguely what he means when he speaks of a species (Darwin, 1859) Είδη. Κριτήρια για την αναγνώριση των ειδών. Τα προβλήματα
Διαβάστε περισσότεραLALING/PLALING :
1. Άρθρα- δημοσιεύσεις Scopus DBLP Pubmed Google Scholar 2. Αναζήτηση νουκλεοτιδίου- πρωτεΐνης Entrez : http://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/ Uniprot (πρωτεΐνης): http://www.uniprot.org/ Blast : http://blast.ncbi.nlm.nih.gov/blast.cgi
Διαβάστε περισσότεραx 2 + y 2 + z 2 = R 2.
Σημειώσεις μαθήματος Μ2324 Γεωμετρική Τοπολογία Χρήστος Κουρουνιώτης ΤΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ 2011 Εισαγωγή Η Γεωμετρική Τοπολογία είναι ο κλάδος των μαθηματικών που μελετάει τα ολικά χαρακτηριστικά
Διαβάστε περισσότεραΣτην αυτοσωμική υπολειπόμενη κληρονομικότητα: κυστική ίνωση Στη φυλοσύνδετη υπολειπόμενη κληρονομικότητα: αιμορροφιλία
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 1-2-2015 ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. γ Α3. β Α4. γ Α5. δ ΘΕΜΑ B B1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1. στ 2. ζ 3. ε 4. α 5. δ 6. β 7. γ Β2. Τα άτομα μπορεί να χαρακτηρίζονται ως φορείς στην αυτοσωμική
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΠ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/01/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Από
Διαβάστε περισσότεραΣίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015. ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι - Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ - Σίνος Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 1
Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 Πατρών 2015 1 Πατρών 2015 2 «Περί της Προέλευσης των Ειδών μέσω της Φυσικής Επιλογής» Πατρών 2015 3 Πατρών 2015 4 Πατρών 2015 5 Λαμαρκισμός
Διαβάστε περισσότεραΑ. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ. Πληθυσμός: Το συνόλου του οποίου τα στοιχεία εξετάζουμε ως προς ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά τους.
1 Κεφάλαιο. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Στατιστική: ένα σύνολο αρχών και μεθοδολογιών για: το σχεδιασμό της διαδικασίας συλλογής δεδομένων τη συνοπτική και αποτελεσματική παρουσίασή τους την ανάλυση
Διαβάστε περισσότεραΔεν υπάρχουν καλοί και κακοί μαθητές.
ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί μαθητές. Είναι οι τεχνικές που εφαρμόζουν κατά τη διάρκεια της μελέτης που τους κάνουν να διαφέρουν, αλλά και η αυτοπεποίθηση που έχει ο κάθε μαθητής. Στόχοι
Διαβάστε περισσότεραENOTHTA 1.1 ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΚΙΝΗΣΗ
ENOTHTA. ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΚΙΝΗΣΗ ΦΥΣΙΚΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΕΡΟΣ ο. Πώς προσδιορίζουμε τη θέση των αντικειμένων; A O M B ' y P Ì(,y) Ð Για τον προσδιορισμό της θέσης πάνω σε μία ευθεία πρέπει να έχουμε ένα σημείο της
Διαβάστε περισσότεραΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΟΝΟΜΑ:ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΕΠΙΘΕΤΟ:ΠΡΙΦΤΗ ΤΑΞΗ:Γ ΤΜΗΜΑ:4
ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΟΝΟΜΑ:ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΕΠΙΘΕΤΟ:ΠΡΙΦΤΗ ΤΑΞΗ:Γ ΤΜΗΜΑ:4 Τι εννοούμε με τον όρο μεταλλάξεις; Το γενετικό υλικό μπορεί να υποστεί αλλαγές με πολλούς διαφορετικούς
Διαβάστε περισσότεραΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΕΙΔΟΓΕΝΕΣΗ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΠΡΟΤΥΠΑ
Διαβάστε περισσότεραΑναπτυξιακή Ψυχολογία. Γιώργος Βλειώρας
Αναπτυξιακή Ψυχολογία Γιώργος Βλειώρας gvleioras@gmail.com 1 Στόχος έρευνας Η διαμόρφωση καλών θεωριών 2 Προσοχή!!! Το ίδιο εύρημα μπορεί να ερμηνευτεί διαφορετικά ανάλογα με το θεωρητικό πλαίσιο αναφοράς
Διαβάστε περισσότεραΓΕΝΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ & ΑΡΧΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ & ΑΡΧΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ Κων/νος Μπαταργιάς Αναπληρωτής Καθηγητής Διάλεξη 1 η Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. 2 2011 Utopia Publishing, All rights reserved 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Η μελέτη της
Διαβάστε περισσότεραΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΤΥΧΑΙΑ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΤΥΧΑΙΑ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ 1 Σύνοψη Στο κεφάλαιο αυτό θα µελετήσουµε την επίδραση της τυχαιότητας στην εξέλιξη των πληθυσµών, η οποία, όσο µικρότερο είναι το µέγεθος
Διαβάστε περισσότεραΗ αριθμητική κλίμακα μπορεί να είναι είτε στην οριζόντια είτε στην κατακόρυφη. πλευρά, οπότε οι ράβδοι είναι αντίστοιχα οριζόντιες ή κατακόρυφες.
Μαθηματικά Κεφάλαιο 45 Απεικονίζω δεδομένα με ραβδογράμματα ή εικονογράμματα Όνομα: Ημερομηνία: / / Θεωρία Το ραβδόγραμμα είναι ένα διάγραμμα που αποτελείται από ορθογώνια ίσου πλάτους σε ίσες αποστάσεις
Διαβάστε περισσότεραΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Βιοπληροφορική. Ενότητα 5 η : Φυλογενετική ανάλυση 2. Ηλίας Καππάς Τμήμα Βιολογίας
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5 η : Φυλογενετική ανάλυση 2 Ηλίας Καππάς Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.
Διαβάστε περισσότεραΠανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών. Βιοπληροφορική. Ενότητα 9: Φυλογενετική ανάλυση
Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Βιοπληροφορική Ενότητα 9: Φυλογενετική ανάλυση Αν. καθηγητής Αγγελίδης Παντελής e-mail: paggelidis@uowm.gr ΕΕΔΙΠ Μπέλλου Σοφία e-mail: sbellou@uowm.gr Τμήμα
Διαβάστε περισσότεραΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ον ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ 1. Τι είναι κυτταρικός κύκλος, και τα δυο είδη κυτταρικής διαίρεσης. 2. Από τα γεγονότα της μεσόφασης να μην μου διαφεύγει η αντιγραφή του γενετικού
Διαβάστε περισσότεραΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ. Χειμερινό εξάμηνο
ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ Χειμερινό εξάμηνο 2009 2010 Κ. Ποϊραζίδης Δομή του Τοπίου ΕΙΣΗΓΗΣΗ 2 ΔΟΜΗ του ΤΟΠΙΟΥ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΟΜΗ του ΤΟΠΙΟΥ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Την επόμενη μέρα από τη μεγάλη φωτιά, εξερευνήσαμε τη μαυρισμένη
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
27 Μαΐου 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων Γενικών Λυκείων (Νέο & Παλιό Σύστημα) ΘΕΜΑ Γ Γ.1 Ο χαρακτήρας της ομάδας αίματος στον άνθρωπο
Διαβάστε περισσότεραΠίνακες αντικατάστασης PAM και BLOSUM και εναλλακτικές προσεγγίσεις
Πίνακες αντικατάστασης PAM και BLOSUM και εναλλακτικές προσεγγίσεις Βασίλης Προμπονάς, PhD Ερευνητικό Εργαστήριο Βιοπληροφορικής Τμήμα Βιολογικών Επιστημών Νέα Παν/πολη, Γραφείο B161 Πανεπιστήμιο Κύπρου
Διαβάστε περισσότεραΚεφάλαιο 6. Φυλογενετική Ανάλυση
Σύνοψη Στο κεφάλαιο αυτό θα επιστρέψουμε σε προβλήματα που αφορούν τη σύγκριση αλληλουχιών με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται τώρα όχι στο βαθμός ομοιότητας αλλά στο τι συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε
Διαβάστε περισσότεραΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΞΗ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ
ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2014-15 1. Εισαγωγή ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΞΗ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ Οι γραφικές παραστάσεις (ή διαγράμματα) χρησιμεύουν για την απεικόνιση της εξάρτησης
Διαβάστε περισσότεραΟργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα
Οργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα Το πέρασμα από το μονοκύτταρο στο πολυκύτταρο επίπεδο οργάνωσης, όπως εκδηλώνεται στα ανώτερα φυτά, είναι μια σταδιακή και πολύπλοκη διεργασία στην
Διαβάστε περισσότεραΕνδεικτικές απαντήσεις
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Ενδεικτικές απαντήσεις
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΗ lησ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
ΑΡΧΗ lησ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ
Διαβάστε περισσότεραΓιατί είναι σημαντική η Βιοποικιλότητα;
Γενετική Διαχείριση Ο όρος βιοποικιλότητα αναφέρεται σε όλους τους διαφορετικούς οργανισμούς του πλανήτη μας και περιλαμβάνει τόσο την ποικιλότητα σε επίπεδο ειδών, όσο και τη γενετική ποικιλότητα. Γιατί
Διαβάστε περισσότεραΚυριακή 15/02/2015 Ημερομηνία
Διαγώνισμα 2014-15 Ενδεικτικές απαντήσεις Κυριακή 15/02/2015 Ημερομηνία Βιολογία Κατεύθυνσης Εξεταζόμενο μάθημα Γ Λυκείου Τάξη Θέμα 1 ο : 1 α, 2 γ, 3 ε, 4 α, 5 ε Θέμα 2 ο : Α. Η απεικόνιση των μεταφασικών
Διαβάστε περισσότεραΚατεύθυνση:«Τεχνικής Γεωλογία και Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία»
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ» Κατεύθυνση:«Τεχνικής Γεωλογία και Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία» Βασικά εργαλεία Τεχνικής Γεωλογίας και Υδρογεωλογίας Επικ. Καθηγ. Μαρίνος
Διαβάστε περισσότεραΠροέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών
Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών Εισαγωγή Στην εργασία μας, θα μιλήσουμε για την προέλευση και την εξέλιξη των οργανισμών. Δηλαδή θα εξηγήσουμε το φαινόμενο της δημιουργίας του κόσμου, αλληλένδετα και
Διαβάστε περισσότεραΤα Γενετικά πειράματα του Mendel με την μπιζελιά
Τα Γενετικά πειράματα του Mendel με την μπιζελιά Διαδικασία διασταύρωσης του μοσχομπίζελου. Τα επτά ζεύγη χαρακτήρων του μοσχομπίζελου που μελέτησε ο Mendel στις πειραματικές τους διασταυρώσεις Δημιουργία
Διαβάστε περισσότεραΜίτωση - Μείωση και φυλετικοί βιολογικοί κύκλοι Γ. Παπανικολάου MD, PhD
Μίτωση - Μείωση και φυλετικοί βιολογικοί κύκλοι Γ. Παπανικολάου MD, PhD Ομοιότητα και διαφορά Κληρονομικότητα: η μεταβίβαση χαρακτηριστικών από τη μια γενιά στην άλλη Ποικιλία: εκτός από την ομοιότητα
Διαβάστε περισσότερα