«Ζ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖ ΔΛΛΑΓΑ ΣΑ ΣΔΛΔΤΣΑΗΑ 10 ΥΡΟΝΗΑ»

Transcript

1 ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ «Ζ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖ ΔΛΛΑΓΑ ΣΑ ΣΔΛΔΤΣΑΗΑ 10 ΥΡΟΝΗΑ» ΦΟΗΣΖΣΡΗΑ : ΒΤΘΟΤΛΚΑ ΔΛΔΝΖ ΠΤΡΓΟ 26/04/09

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΔΗΑΓΩΓΖ. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ζ ΜΔΣΑΒΑΖ ΠΡΟ ΜΗΑ ΝΟΜΗΜΑΣΗΚΖ ΔΝΩΖ ΤΝΘΖΚΖ ΜΑΑΣΡΗΥΣ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΠΟΤ ΓΖΜΗΟΤΡΓΖΘΖΚΑΝ ΑΠΟ ΣΖΝ ΤΝΘΖΚΖ ΜΑΑΣΡΗΥΣ. 1,3 ΟΡΓΑΝΩΖ ΥΔΔΩΝ 1.4 ΓΔΝΗΚΖ ΓΡΑΜΜΑΣΔΗΑ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ ΚΑΗ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΗΑΓΩΓΖ 1.5 Γ' ΚΟΗΝΟΣΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖΡΗΞΖ, ΚΟΗΝΟΣΗΚΔ ΠΡΩΣΟΒΟΤΛΗΔ, ΣΑΜΔΗΟ ΤΝΟΥΖ. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΟΦΔΛΖ ΠΟΤ ΠΡΟΚΤΠΣΟΤΝ ΑΠΟ ΣΗ ΜΜΔ 2.1 ΟΦΔΛΖ ΣΩΝ Μ.Μ.Δ ΑΠΑΥΟΛΖΖ 2.3 ΟΗ ΜΗΚΡΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΠΡΟΩΘΟΤΝ ΣΖΝ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΩΝ ΔΞΑΓΩΓΩΝ ΗΓΗΑΗΣΔΡΖ ΠΡΟΦΟΡΑ ΣΩΝ ΜΜΔ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΘΔΔΩΝ ΔΡΓΑΗΑ ΔΗΑΓΩΓΖ ΚΑΗΝΟΣΟΜΗΩΝ ΔΝΘΑΡΤΝΖ ΣΟΤ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟΤ ΑΝΣΑΓΩΝΗΜΟΤ ΔΝΗΥΤΖ ΣΩΝ ΜΔΓΑΛΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΜΗΚΡΟΜΔΑΗΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ : ΟΥΖΜΑ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΚΑΗ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΝΔΩΝ ΘΔΔΩΝ ΔΡΓΑΗΑ. 2.6 ΣΗ ΠΡΟΦΔΡΔΗ ΚΑΗ Δ ΠΟΗΟΤ ;. 2.7 Ζ ΔΝΗΑΗΑ ΔΤΡΩΠΑΗΚΖ ΑΓΟΡΑ ΚΑΗ ΟΗ ΔΠΗΠΣΩΔΗ ΣΗ ΔΛΛΖΝΗΚΔ ΜΜΔ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΔΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗΗ ΝΟΜΗΜΑΣΣΗ ΗΚΖ ΔΔΝΩΖ 3.1 Ζ ΔΝΣΑΞΖ ΣΖ ΔΛΛΑΓΑ ΣΖΝ ΟΝΔ 3.2 ΓΗΑΡΘΡΩΣΗΚΑ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΣΖ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΠΡΗΝ ΚΑΗ ΜΔΣΑ ΣΖΝ ΟΝΔ 3.3 ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΣΖ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΜΔΣΑ ΣΖΝ ΔΝΣΑΞΖ ΣΖΝ ΟΝΔ. 2

3 3.3.1 ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΖ ΣΑΘΔΡΟΣΖΣΑ ΣΑΘΔΡΟΣΖΣΑ ΣΗΜΩΝ ΓΗΑΡΘΡΩΣΗΚΟ ΜΔΣΑΥΖΜΑΣΗΜΟ ΣΖ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ 3.4 ΤΜΦΔΡΔΗ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Ζ ΔΞΟΓΟ ΣΖ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΔ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ.. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΔΠΗΓΡΑΔΗ ΣΖ ΠΑΓΚΟΜΗΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΚΡΗΖ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ. 4.1 Ζ ΚΡΗΖ ΣΡΟΜΑΕΔΗ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΔΠΗΒΡΑΓΤΝΔΣΑΗ Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΠΗΠΣΩΔΗ ΣΖ ΚΡΗΖ ΣΑ ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΝΟΗΚΟΚΤΡΗΑ. 4.3 ΠΩ ΔΠΖΡΔΑΕΔΗ Ζ ΓΗΔΘΝΖ ΚΡΗΖ ΣΖΝ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΑ ΥΑΜΖΛΑ ΔΠΗΣΟΚΗΑ Ζ ΤΦΔΖ ΑΠΔΗΛΔΗ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ 4.5 ΠΩ ΔΠΖΡΔΑΕΟΝΣΑΗ ΟΗ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ 4.6 ΤΝΑΡΣΖΖ ΣΩΝ ΔΠΗΣΟΚΗΩΝ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ ΑΝΔΡΓΗΑ ΠΟΟ ΜΠΟΡΔΗ ΝΑ ΠΔΡΗΟΡΗΔΗ ΣΖΝ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ ΤΝΔΠΩ ΝΑ ΔΠΗΓΔΗΝΩΔΗ ΣΟΤ ΓΔΗΚΣΔ ΣΖ ΑΝΔΡΓΗΑ ΖΜΔΡΑ ΣΖ ΥΩΡΑ ΜΑ Ζ ΓΗΔΘΝΖ..ΥΡΖΣΟΠΗΣΩΣΗΚΖ.ΚΡΗΖ Ζ ΜΔΗΩΖ ΣΖ ΑΠΑΥΟΛΖΖ ΚΑΗ Ζ ΑΤΞΖΖ ΣΖ ΑΝΔΡΓΗΑ ΘΑ ΠΛΖΡΟΤΝ ΔΞΗΟΤ ( Δ ΗΓΗΟ ΒΑΘΜΟ ) ΣΟ ΤΝΟΛΟ ΣΩΝ ΚΛΑΓΩΝ ΚΗΝΓΤΝΔΤΟΤΝ ΟΗ ΔΛΛΖΝΗΚΔ ΣΡΑΠΔΕΔ.. ΔΠΗΛΟΓΟ.. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ INTERNET SITE. 3

4 EIΑΓΩΓΖ ηηο 2 Μαΐνπ 2008 ζπκπιεξψζεθαλ 10 ρξφληα απφ ηελ ηζηνξηθή απφθαζε ησλ 15 ηφηε εγεηψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ εθθίλεζε ηνπ εληαίνπ λνκίζκαηνο ηελ 1 Ηαλνπαξίνπ Οη 11 ρψξεο πνπ θξίζεθε φηη είραλ αληαπνθξηζεί ζηα θξηηήξηα ηνπ Μάαζηξηρη γηα ηνλ πιεζσξηζκφ, ην δεκφζην έιιεηκκα θαη ηα επηηφθηά ηνπο θιείδσζαλ ακεηάθιεηα ηηο ηζνηηκίεο ηνπο θαη πηνζέηεζαλ ην λέν, θνηλφ ηνπο λφκηζκα ινγηζηηθά πξψηα θαη θαζψο ζην κεηαμχ πξνζρψξεζε θαη ε Διιάδα ην 2002, νη πνιίηεο ησλ 12 ρσξψλ, πήξακε ζηα ρέξηα καο ηα θέξκαηα θαη ηα ραξηνλνκίζκαηα επξψ. Σν 2007 αθνινχζεζε ε ινβελία, ην 2008 ε Μάιηα θαη ε Κχπξνο. Σνπ ρξφλνπ, αλακέλεηαη ε ινβελία θαη άιιεο ρψξεο έπνληαη. Δίκαζηε ζήκεξα, πνιίηεο πνπ κηιάκε έληεθα ηνπιάρηζηνλ δηαθνξεηηθέο γιψζζεο, ςεθίδνπκε ρσξηζηά γηα 15 εζληθά θνηλνβνχιηα θαη θπβεξλήζεηο, αιιά κνηξαδφκαζηε ην ίδην λφκηζκα. Αλ πάκε πίζσ ζηε 10εηία ηνπ 1990, ζα ζπκεζνχκε φηη νηθνλνκνιφγνη, πνιηηηθνί επηζηήκνλεο θαη άιινη, δπζπηζηνχζαλ απέλαληη ζην εγρείξεκα. Πνηέ θαη πνπζελά δελ είρε ππάξμεη ζηελ ηζηνξία λφκηζκα ρσξίο θεληξηθή θπβέξλεζε θαη πξνυπνινγηζκφ, έιεγαλ θαη ππνγξάκκηδαλ ηηο ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηελ νηθνλνκηθή δηάξζξσζε ησλ ρσξψλ πνπ ην πηνζεηνχζαλ. ην κεηαμχ, ε Ννκηζκαηηθή Έλσζε θιείλεη δεθαεηία. Καλέλαο απφ ηνπο ηφηε δχζπηζηνπο, δελ κπνξεί λα ακθηζβεηήζεη ηελ εδξαίσζε ηνπ επξψ, ηελ επηηπρία πνπ είρε ε ιεηηνπξγία ηνπ σο λφκηζκα εζσηεξηθά θαη ζην δηεζλέο λνκηζκαηηθφ ζχζηεκα. Ωζηφζν, ε κειινληηθή πνξεία ηνπ θνηλνχ επξσπατθνχ λνκίζκαηνο θαη θαη επέθηαζε ε νηθνλνκηθή πνξεία ησλ ρσξψλ-κειψλ ηεο επξσδψλεο, δελ αλακέλεηαη λα είλαη εχθνιε. ηηο εθζέζεηο γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο ΟΝΔ πνπ θνηλνπνηεί ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή ηα ηειεπηαία ρξφληα, ππνγξακκίδεηαη ε ζεηηθή ζπκβνιή ηνπ εληαίνπ λνκίζκαηνο ζηελ καθξννηθνλνκηθή ζηαζεξφηεηα. Καζψο θαη ν νπζηαζηηθφο ηνπ ξφινο ζηε επηηάρπλζε ηεο νηθνλνκηθήο νινθιήξσζεο ζηελ Δπξψπε. 4

5 Όκσο, νη πνιηηηθέο ειπίδεο πνπ επελδχζεθαλ ζην επξψ δελ επνδψζεθαλ. Ζ λνκηζκαηηθή πνιηηηθή είλαη ε κφλε πξαγκαηηθά θνηλή επξσπατθή πνιηηηθή. Ζ ΔΚΣ εθαξκφδεη κε επηηπρία κία λνκηζκαηηθή πνιηηηθή πνπ νδεγεί ζηε ζηαζεξφηεηα ησλ ηηκψλ, κέζσ ηνπ ειέγρνπ ηνπ πιεζσξηζκνχ θαη ησλ ρακειψλ επηηνθίσλ. Έηζη αληαπνθξίλεηαη απνηειεζκαηηθά ζηηο κεηαβαιιφκελεο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο. ε δεκνζηνλνκηθφ επίπεδν, ππάξρνπλ δχν φςεηο. Απφ ηε κία πιεπξά δελ ππάξρεη επηζηξνθή ζηηο ραιαξέο πνιηηηθέο ηνπ παξειζφληνο, αιιά ππάξρεη επηηάρπλζε ηνπ ξπζκνχ νηθνλνκηθήο νινθιήξσζεο ζηελ Δπξψπε. Τπάξρνπλ ελδείμεηο φηη ην επξψ νδεγεί ζε αχμεζε ησλ ζπλαιιαγψλ κεηαμχ ησλ ρσξψλ ηεο δψλεο ηνπ επξψ θαζψο θαη ζηελ πξνψζεζε ηεο νινθιήξσζεο ησλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ αγνξψλ ζηελ Δπξψπε. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, εληαία δεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή φπσο ζα απαηηνχληαλ γηα ηνλσζεί ε αλάπηπμε ζε πεξηνρέο ζηάζηκεο θαη κε πςειή αλεξγία, γηα λα αληηκεησπίδνληαη δηαξζξσηηθέο θξίζεηο ή κηα γεληθφηεξε επηβξάδπλζε γηα λα ακβιπλζνχλ κεγάιεο αληζφηεηεο, δελ πθίζηαηαη. Διάρηζηα κπνξεί λα θάλεη έλαο θνηλνηηθφο πξνυπνινγηζκφο πνπ μεπεξλά ην 1% ηνπ ΑΔΠ ηεο Έλσζεο, ελψ νη πξνυπνινγηζκνί ησλ θξαηψλ κειψλ θαηαξηίδνληαη κε εζληθά θξηηήξηα θαη απιψο ππφθεηληαη ζηνλ ζπκθσλεκέλν πεξηνξηζκφ ηνπ ειιείκκαηφο ηεο. Μπνξνχκε λα ζπλερίζνπκε έηζη ; Ζ ησξηλή αθξίβεηα ζηελ ελέξγεηα θαη ζηα ηξφθηκα, θάπνηεο θαηαρξεζηηθέο αλαηηκήζεηο πξνθαινχλ εχινγε δπζθνξία, δελ αλαηξνχλ φκσο ηε ζηαζεξφηεηα πνπ έθεξε ην επξψ. Άιισζηε ην ζεκαληηθφηεξν επηρείξεκα ππέξ ηνπ εληαίνπ λνκίζκαηνο είλαη φηη απνηειεί απαξαίηεην ζπκπιήξσκα ηεο εληαίαο αγνξάο. Ζ θαζηέξσζή ηνπ κεγηζηνπνηεί ηα νηθνλνκηθά πιενλεθηήκαηα πνπ απνξξένπλ απφ απηήλ. Σν ζπλνιηθφ φθεινο πνπ επηθέξεη ην επξψ είλαη έλα ζηαζεξφ νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ πνπ νδεγεί ζε ρακειφ πιεζσξηζκφ θαη ρακειά επηηφθηα. Γηα παξάδεηγκα, ζηελ Διιάδα ηελ πεξίνδν είρακε κέζν πιεζσξηζκφ 13,6%, κφιηο ην 1998 πξνζπαζψληαο λα «πηάζνπκε» ηα θξηηήξηα ζχγθιηζεο, θαηαθέξακε λα ηνλ ξίμνπκε ζην 4,8%. Σα πξσηφγλσξα ρακειά επηηφθηα ζπλέβαιαλ ζηελ αχμεζε ησλ επελδχζεσλ, ζηελ απφθηεζε θαηνηθίαο, ζηελ θαηαλάισζε. Δίκαζηε πξνζηαηεπκέλνη απφ δηεζλείο ρξεκαηννηθνλνκηθέο αλαηαξαρέο. Ο βξαρλάο ησλ ππνηηκήζεσλ εμαιείθζεθε. Ωζηφζν, ε επξσπατθή επηηξνπή αλαγλσξίδεη ηηο πξνζδνθίεο πνπ δελ εθπιεξψζεθαλ. ηε επξσδψλε ζπλνιηθά ε αλάπηπμε παξακέλεη ρακειή. Οη κεγάιεο δηαθνξέο πιεζσξηζκνχ κεηαμχ ησλ ρσξψλ έθεξαλ απψιεηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη εμσηεξηθά ειιείκκαηα. Έηζη, ζέηνληαη πέληε βαζηθνί ζηφρνη: 5

6 Αληηκεηψπηζε ησλ αηηηψλ ηνπ ρακεινχ ξπζκνχ αλάπηπμεο: νη καθξννηθνλνκηθέο πνιηηηθέο δελ είλαη δπλαηφ λα ππνθαηαζηήζνπλ ηηο βαζηθέο δηαξζξσηηθέο κεηαξξπζκίζεηο ζηηο αγνξέο πξντφλησλ, ππεξεζηψλ θαη εξγαζίαο, πνπ είλαη απαξαίηεηεο γηα ηελ αχμεζε ησλ ξπζκψλ αλάπηπμεο θαη ηελ ελίζρπζε ηεο ηθαλφηεηαο ηεο δψλεο ηνπ επξψ λα αληηκεησπίζεη κε απνηειεζκαηηθφηεηα ηπρφλ κειινληηθή θάκςε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Δίλαη απνγνεηεπηηθφ ην γεγνλφο φηη ε θαζηέξσζε ηνπ επξψ δελ ζπλνδεχηεθε απφ επηηάρπλζε ηνπ ξπζκνχ ησλ δηαξζξσηηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ. Πξνεηνηκαζία γηα ηηο νηθνλνκηθέο θαη δεκνζηνλνκηθέο επηπηψζεηο ηεο δεκνγξαθηθήο γήξαλζεο: νη θπβεξλήζεηο είλαη αλαγθαίν λα επηηχρνπλ έλα ζεκαληηθά ηαρχηεξν ξπζκφ κείσζεο ηνπ ρξένπο θαη αχμεζεο ηεο απαζρφιεζεο, ελψ παξάιιεια ζα πξέπεη λα κεξηκλνχλ γηα ηελ θαηάιιειε κεηαξξχζκηζε ηνπ ζπληαμηνδνηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηνπ ζπζηήκαηνο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο. Δπηηπρήο νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο δηεχξπλζεο: έκθαζε ζα πξέπεη λα δνζεί ζηε ζηήξημε ηεο καθξννηθνλνκηθήο ζηαζεξφηεηαο θαη ζηελ δηεπθφιπλζε ηεο πνξείαο πξνο ηελ πηνζέηεζε ηνπ επξψ. Μαθξνπξφζεζκνο ζηφρνο είλαη ε δηαρείξηζε ησλ φιν θαη κεγαιχηεξσλ νηθνλνκηθψλ δηαθνξψλ κεηαμχ ησλ ρσξψλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ δηεπξπκέλε δψλε ηνπ επξψ. Δλίζρπζε ηνπ πιαηζίνπ ζπληνληζκνχ ησλ νηθνλνκηθψλ θαη δεκνζηνλνκηθψλ πνιηηηθψλ: απαηηείηαη ε εθαξκνγή κηαο πεξηζζφηεξν πξνιεπηηθήο πξνζέγγηζεο γηα ηνλ έγθαηξν εληνπηζκφ ησλ δπζθνιηψλ ζηνλ ηνκέα ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο, θαη θπξίσο ε βνχιεζε ησλ θξαηψλ κειψλ λα ηεξνχλ ηηο ππνρξεψζεηο πνπ αλαιακβάλνπλ ζε επίπεδν Δπξσπατθήο Έλσζεο. Βειηίσζε ηεο εμσηεξηθήο εθπξνζψπεζεο ηεο δψλεο ηνπ Δπξψ: ε χπαξμε κηαο εληαίαο θαη απνηειεζκαηηθήο εθπξνζψπεζεο ηεο δψλεο ηνπ Δπξψ απνηειεί βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ πξνψζεζε ησλ ζπκθεξφλησλ ηεο ζε Γηεζλέο επίπεδν. 6

7 Παξφιν ινηπφλ πνπ βιέπνπκε φηη ε Ννκηζκαηηθή Έλσζε είλαη έλα λφκηζκα κε δχν φςεηο, θαηαιαβαίλνχκε φηη είλαη πιένλ κηα πξαγκαηηθφηεηα. Οη ιανί θαη νη θπβεξλήζεηο ηνπο, πξέπεη λα πξνζαξκνζηνχλ ζε απηήλ, λα εθκεηαιιεπηνχλ ηηο δπλαηφηεηέο ηεο θαη λα αληηκεησπίζνπλ ηηο πξνθιήζεηο ηεο. Όζν πεξηζζφηεξν ζπκβηβαζηνχκε ηφζν ην θαιχηεξν γηα εκάο. Ζ λνκηζκαηηθή έλσζε ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο δηαξζξσηηθέο κεηαξξπζκίζεηο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ή πξνγξακκαηίδνληαη ζηε δψλε ηνπ επξψ δίλεη ηελ επθαηξία ζηελ Διιάδα λα απειεπζεξψζεη ηηο ηεξάζηηεο παξαγσγηθέο δπλάκεηο ηεο, ψζηε λα δηαηεξήζεη έλα ζηαζεξά πςειφ ξπζκφ νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη απαζρφιεζεο, ν νπνίνο ζα δηαζθαιίδεη ηελ πεξαηηέξσ βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ησλ πνιηηψλ ηεο. 7

8 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν Ζ ΜΔΣΑΒΑΖ ΠΡΟ ΜΗΑ ΝΟΜΗΜΑΣΗΚΖ ΔΝΩΖ 1.1 ΤΝΘΖΚΖ ΜΑΑΣΡΗΥΣ ηηο 10 Γεθεκβξίνπ 1991 νη αξρεγνί ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ππέγξαςαλ ηε κεγαιχηεξε ηζηνξηθή ζπλζήθε ζηελ πφιε Μάαζηξηρη, ε νπνία δελ αζρνιήζεθε απνθιεηζηηθά κε λνκηζκαηηθά ζέκαηα αιιά θαη κε ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή, ζηνλ ρψξν ηεο έλσζεο θαζψο θαη ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλήο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο θαη άκπλαο. Οη θχξηνη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο νη ρψξεο απνδέρζεθαλ ηελ ΟΝΔ ήηαλ: Ζ δηαζθάιηζε ηεο πνιηηηθήο ζηαζεξφηεηαο. Ζ δεκηνπξγία κηαο Δπξσπατθήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο πνπ ζα έδεηρλε ελδηαθέξνλ γηα ηα πξνβιήκαηα ησλ ρσξψλ-κειψλ κέζσ ηνπ ειέγρνπ ηεο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο. Σα ζεκαληηθά νθέιε απφ ηελ εμάιεηςε ηνπ θφζηνπο ησλ ζπλαιιαγψλ. 8

9 Σα ζηάδηα πνπ νξίδεη ε ζπλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο ΟΝΔ είλαη νη εμήο: 1 ν ΣΑΓΗΟ : ην πξψην ζηάδην, ην νπνίν είρε ήδε αξρίζεη ηελ 1 ε Ηνπιίνπ 1990, νη ρψξεο-κέιε ηνπ Δπξσπατθνχ Ννκηζκαηηθνχ πζηήκαηνο απειεπζέξσζαλ ηελ θίλεζε θεθαιαίνπ. Σαπηφρξνλα εληζρχζεθε ε ζπλεξγαζία ησλ θεληξηθψλ ηξαπεδψλ ηνπ ΔΝ. Σν ζηάδην απηφ δηήξθεζε έσο ην ηέινο ηνπ ν ΣΑΓΗΟ : Σν δεχηεξν ζηάδην μεθίλεζε ηελ 1 ε Ηαλνπαξίνπ 1994, φπνπ δεκηνπξγήζεθε έλαο λένο ζεζκφο ην ιεγφκελν «Δπξσπατθφ Ννκηζκαηηθφ Ηλζηηηνχην», ην νπνίν ήηαλ ν πξνπνκπφο ηεο Δπξσπατθήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο. ηφρνο ηνπ Δπξσπατθνχ Ννκηζκαηηθνχ Ηλζηηηνχηνπ ήηαλ ε ζηελφηεξε ζπλεξγαζία ησλ θεληξηθψλ ηξαπεδψλ ησλ δηαθφξσλ ρσξψλκειψλ. 3 ν ΣΑΓΗΟ: Σν ηξίην θαη ηειεπηαίν ζηάδην μεθίλεζε ηελ 1 ε Ηαλνπαξίνπ 1999, φπνπ νη ζπλαιιαγκαηηθέο ηζνηηκίεο αλάκεζα ζηα εζληθά λνκίζκαηα θαζνξίζηεθαλ ακεηάθιεηα. Δπίζεο, ηδξχζεθε ε Δπξσπατθή Κεληξηθή Σξάπεδα ζηελ νπνία κεηαβηβάζηεθε ε άζθεζε θνηλήο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο ε νπνία εμέδσζε ην επξψ, έλα θνηλφ λφκηζκα. ην ζεκείν απηφ, ζα πξέπεη λα ηνλίζνπκε φηη ε κεηάβαζε πξνο ην ηειηθφ ζηάδην ηεο Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο ζα πινπνηνχληαλ θάησ απφ ηα παξαθάησ θξηηήξηα ζχγθιηζεο: Σν θξηηήξην ζηαζεξφηεηαο ησλ ηηκψλ 9

10 Σν χςνο ηνπ πιεζσξηζκνχ λα κελ ππεξβαίλεη ην 1,5% ηνπ αληίζηνηρνπ κέζνπ επηπέδνπ ησλ 3 ρσξψλ κε ηνλ ρακειφηεξν πιεζσξηζκφ. Σν θξηηήξην ηνπ ειιείκκαηνο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ Να κελ ππεξβαίλεη ην 3% ηνπ ΑΔΠ, εθηφο αλ ε ππέξβαζε ηνπ νθείιεηαη ζε εμαηξεηηθέο θαη πξνζσξηλέο πεξηζηάζεηο. Σν θξηηήξην ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο Σν νπνίν δελ πξέπεη λα ππεξβαίλεη ην 60% ηνπ ΑΔΠ. Σν θξηηήξην ησλ επηηνθίσλ Σα καθξνπξφζεζκα επηηφθηα λα κελ ππεξβαίλνπλ θαηά πνζνζηφ κεγαιχηεξν απφ 2% ηνλ αληίζηνηρν κέζν φξν ησλ 3 ρσξψλ κε ηα ρακειφηεξα επηηφθηα. Σν θξηηήξην ηεο ζπλαιιαγκαηηθήο ηζνηηκίαο ηνπ λνκίζκαηνο θάζε ρψξαο Ζ νπνία πξέπεη λα έρεη εληαρζεί ζην κεραληζκφ ζηαζεξψλ ηζνηηκηψλ ηνπ Δπξσπατθνχ Ννκηζκαηηθνχ πζηήκαηνο θαη λα κελ έρεη πξνβεί ζε ππνηίκεζε ηνπ λνκίζκαηνο ηεο κέζα ζε 2 ρξφληα πξηλ απφ ηελ έληαμε ηεο ζηελ έλσζε. 1.2 ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΠΟΤ ΓΖΜΗΟΤΡΓΖΘΖΚΑΝ ΑΠΟ ΣΖΝ ΤΝΘΖΚΖ ΜΑΑΣΡΗΥΣ. Σν ζεκαληηθφηεξν πξφβιεκα κε ηα θξηηήξηα ζχγθιηζεο ηνπ Μάαζηξηρη ήηαλ φηη επέβαιαλ έλα κείγκα δεκνζηνλνκηθψλ θαη λνκηζκαηηθψλ πεξηνξηζκψλ. Απαηηήζεθε απφ ηηο ρψξεο λα κεηψζνπλ ην δεκφζην έιιεηκκα, ην ρξένο θαη ηνλ ξπζκφ ηνπ πιεζσξηζκνχ ηνπο. πλέπεηα ηεο ηαπηφρξνλεο εθαξκνγήο ησλ παξαπάλσ ήηαλ ε άζθεζε αληηπιεζσξηζηηθψλ πηέζεσλ. 10

11 Αξρηθά, φηαλ φιεο νη ρψξεο κεηψζνπλ ηα ειιείκκαηα ηνπ πξνυπνινγηζκνχ κεηψλνληαο ηηο δαπάλεο ή θαη απμάλνληαο ηνπο θφξνπο, νη αξλεηηθέο επηδξάζεηο ζηε ζπλνιηθή δήηεζε ζε κηα ρψξα πηζαλφλ λα δηαρένληαη θαη ζηηο άιιεο. Ωο απνηέιεζκα, ε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα ζηηο ρψξεο απηέο λα κεησζεί θαη λα απμεζνχλ ηα ειιείκκαηα ζηνλ πξνυπνινγηζκφ. Αθνινχζσο, ε πξνυπφζεζε γηα ζχγθιηζε ηνπ πιεζσξηζκνχ ππνρξέσζε φιεο ηηο ρψξεο πνπ ζπκκεηείραλ ζηε ζηξαηεγηθή ηεο ζπλζήθεο ηνπ Μάαζηξηρη λα εθαξκφζνπλ πεξηνξηζηηθέο λνκηζκαηηθέο πνιηηηθέο. πγθεθξηκέλα, απηφ ζπλέβε ηελ πεξίνδν ηεο χθεζεο ηα έηε , φηαλ νη πεξηζζφηεξεο ρψξεο κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο δηαηήξεζαλ ην βξαρππξφζεζκν ζπλδπαζκφ ηνπο ζε 5% ή θαη πςειφηεξν, πνζνζηφ ξεθφξ. ε ζπλδπαζκφ κε ηηο πεξηνξηζηηθέο πνιηηηθέο γηα ηνλ πξνυπνινγηζκφ, νη λνκηζκαηηθέο πνιηηηθέο ζηελ Δπξψπε, θαηά ην πξψην κηζφ ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 ελίζρπζαλ ηελ αληηπιεζσξηζηηθή δπλακηθή ησλ ρσξψλ ηνπ Μάαζηξηρη. Ζ ζεκαληηθφηεξε επίπησζε απηψλ ησλ αληηπιεζσξηζηηθψλ καθξννηθνλνκηθψλ πνιηηηθψλ ζηηο ρψξεο κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο κπνξεί λα θαλεί ζηελ εμέιημε ηεο αλεξγίαο. Ζ αδπλακία ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο λα κεησζεί, πξέπεη λα απνδνζεί ζηελ αθακςία πνπ παξνπζηάδνπλ νη Δπξσπατθέο αγνξέο εξγαζίαο, γεγνλφο πνπ δπζθνιεχεη ηνπο εξγάηεο πνπ έραζαλ ηε δνπιεηά ηνπο λα βξνπλ κηα λέα ζέζε εξγαζίαο. πκπεξαζκαηηθά, νη καθξννηθνλνκηθέο πνιηηηθέο πνπ ππαγφξεπζε ε ζπλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη ζηελ Δπξψπε ζπλέβαιε ζηελ θιηκάθσζε ηεο αλεξγίαο, ε νπνία δηαηεξήζεθε ζε πςειά επίπεδα. Έλα αθφκε ζεκαληηθφ πξφβιεκα πνπ δεκηνπξγήζεθε απφ ηε ζπλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη ήηαλ ε δηφγθσζε ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο. χκθσλα κε ζηνηρεία ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, ην δεκφζην ρξένο ησλ 11 ρσξψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ην 1997 άγγημε ην 75% ιίγν πξηλ απφ ηελ έλαξμε ηεο Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο, ελψ ηελ επνρή πνπ ππνγξάθεθε ε ζπλζήθε ήηαλ 58% (ζεκεηψζεθε δειαδή κηα αχμεζε πνπ ήηαλ πεξίπνπ 40%). Αληίζεηα ζηηο ΖΠΑ, ην δεκφζην ρξένο θαηά ηελ αξρή θαζψο θαη θαηά ηελ νινθιήξσζε ηεο αληίζηνηρεο Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο βξηζθφηαλ πεξίπνπ ζηα ίδηα επίπεδα. Ζ παξαπάλσ δηαθνξά ζηηο ηάζεηο ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο αλάκεζα ζηηο 11 ρψξεο κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ζηηο ΖΠΑ ζρεηίδεηαη 11

12 κε ηηο δηαθνξέο ζην κείγκα πνιηηηθήο. Σν κείγκα πεξηνξηζηηθήο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο θαη πνιηηηθήο γηα ηνλ πξνυπνινγηζκφ ησλ 11 ρσξψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είρε σο απνηέιεζκα, νη πνιηηηθέο κείσζεο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, λα είλαη δχζθνιν λα εθαξκνζηνχλ ζε έλα πεξηβάιινλ φπνπ ν ξπζκφο αχμεζεο ηνπ ΑΔΠ ήηαλ ρακειφο θαη ε αλεξγία απμαλφηαλ. 1 Έηζη, νη δπζθνιίεο πνπ παξνπζηάζηεθαλ θαηά ηε κείσζε ησλ ειιεηκκάησλ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ δπζθφιεςαλ θαη ην ξπζκφ κείσζεο ηνπ ρξένπο. Αληίζεηα ην κείγκα αληηπιεζσξηζηηθήο πνιηηηθήο κείσζε ην ξπζκφ αχμεζεο ηνπ ΑΔΠ. ην ζεκείν απηφ ζα παξνπζηάζνπκε 1 ζρήκα γηα λα απνδείμνπκε φηη ην 1997 έλαο κεγάινο αξηζκφο ρσξψλ ππνςεθίσλ γηα ηελ έληαμε ζηε Δπξσπατθή Ννκηζκαηηθή Έλσζε δελ ηθαλνπνηνχζαλ ην θξηηήξην ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο 2 1 Αλαινγία ρξένπο είλαη ε αλαινγία δεκφζηνπ ρξένπο πξνο ην ΑΔΠ 2 Σν 1997 ήηαλ ην έηνο πνπ ιακβαλφηαλ ε απφθαζε γηα ην πνηεο ρψξεο έρνπλ δηθαίσκα λα εληαρζνχλ ζηελ Ννκηζκαηηθή Έλσζε. 12

13 Ζ πιεηνςεθία ησλ ρσξψλ γηα έληαμε ζηελ Δπξσπατθή Ννκηζκαηηθή Έλσζε είραλ αλαινγία ρξένπο πςειφηεξε απφ 60% ην Ωζηφζν, ηνλ Μάτν ηνπ 1998 πάξζεθε ε απφθαζε ν φξνο απηφο ηεο ζπλζήθεο λα κελ εθαξκφδεηαη, έηζη θαη νη 11 ρψξεο-κέιε εληάρζεθαλ ζηελ Ννκηζκαηηθή Έλσζε. 1.3 ΟΡΓΑΝΩΖ ΥΔΔΩΝ ηελ Δπξσπατθή Ννκηζκαηηθή Έλσζε αξρηθά ζπκκεηείραλ νη 11 απφ ηηο 15 ρψξεο-κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Αλάκεζα ζηηο «εληφο» θαη «εθηφο» ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο έπξεπε λα ηζρχεη έλα θαζεζηψο ζπλαιιαγκαηηθήο ηζνηηκίαο. Οη αξρέο ζηηο νπνίεο ζηεξίδνληαη νη ζπλαιιαγκαηηθέο ηζνηηκίεο ησλ ρσξψλ απηψλ, ςεθίζηεθαλ ηνλ Ηνχλην ηνπ 1996 θαη είλαη νη εμήο: Ο κεραληζκφο ηζνηηκηψλ ΔRM ΗΗ ν νπνίνο μεθίλεζε λα ιεηηνπξγεί απφ 1/1/1999 ζχκθσλα κε δηαδηθαζίεο πνπ θαζνξίδνληαη κεηαμχ ηεο Δπξσπατθήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο θαη ησλ θεληξηθψλ ηξαπεδψλ ησλ ρσξψλ πνπ βξίζθνληαη εθηφο ηεο Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο. Ο κεραληζκφο απηφο βαζίδεηαη ζηελ ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία ηνπ επξψ ζε ζρέζε κε ηα λνκίζκαηα ησλ εθηφο ηεο Δπξσπατθήο Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο ρσξψλ γχξσ απφ ηηο νπνίεο έρνπλ θαζνξηζηεί φξηα δηαθχκαλζεο ηα νπνία κπνξνχλ λα απνθαζηζηνχλ απφ ηηο ελδηαθεξφκελεο ρψξεο. εκαληηθφ ξφιν ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ΔRM ΗΗ θαηέρεη ε Δπξσπατθή Κεληξηθή Σξάπεδα ε νπνία παξεκβαίλεη, φηαλ νη ζπλαιιαγκαηηθέο ηζνηηκίεο θηάλνπλ ηα φξηα ηνπ εχξνπο δηαθχκαλζεο. Αθφκα, ε Δπξσπατθή Κεληξηθή Σξάπεδα κπνξεί λα αιιάδεη ηηο θεληξηθέο ζπλαιιαγκαηηθέο ηζνηηκίεο αλ έρεη δεζκεπηεί λα παξεκβαίλεη. Όκσο, κπνξεί λα ην θάλεη ρσξίο λα δηαθηλδπλεχζεη ηε ζηαζεξφηεηα ησλ ηηκψλ ζηελ Δπξσπατθή Ννκηζκαηηθή Έλσζε. Απφ ηηο «εθηφο» Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο ρψξεο ηδηαίηεξα ε Βξεηαλία, ηεο νπνία ε νηθνλνκία είλαη ηζρπξή, δελ επηζπκεί ηε ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία ηνπ λνκίζκαηφο ηεο ζχκθσλα κε ην ΔRM ΗΗ, γεγνλφο πνπ καθξνπξφζεζκα ζα κπνξνχζε λα απνηειέζεη αγθάζη γηα ηελ νηθνλνκία ηεο Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο. Παξφια απηά δελ κπνξεί λα απνθιεηζηεί ην ελδερφκελν γηα κειινληηθή 13

14 έληαμε ηεο Βξεηαλία ζηελ Ννκηζκαηηθή Έλσζε. Ωζηφζν γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ παξακέλεη εθηφο ηζρχεη ην άξζξν 109 ηεο ζπλζήθεο. χκθσλα κε απηφ, νη ρψξεο-κέιε πνπ δελ ζπκκεηείραλ ζηελ Ννκηζκαηηθή Έλσζε πξέπεη λα «ρεηξίδνληαη ηηο πνιηηηθέο πνπ αθνξνχλ ηε ζπλαιιαγκαηηθή ηνπο ηζνηηκία κε γλψκνλα ην θνηλφ ζπκθέξνλ, ελψ ζπκθσλείηαη φηη νη ζπλαιιαγκαηηθέο ηζνηηκίεο πξέπεη λα παξαθνινπζνχληαη θαη λα αμηνινγνχληαη ζε επίπεδν θνηλφηεηαο, κε ζηφρν λα απνθεπρζεί ε νπνηαδήπνηε παξακφξθσζε ζηε εληαία αγνξά». Δθηφο απφ ηε Βξεηαλία, νχηε ε νπεδία ζπκκεηείρε ζην ΔRM γηα πνιηηηθνχο ιφγνπο. πλεπψο, λνκηθά είλαη αδχλαηε ε έληαμε ηεο ζηε Ννκηζκαηηθή Έλσζε. Σέινο, ζα ήηαλ νξζφ λα επηζεκάλνπκε φηη ν κεραληζκφο ηζνηηκηψλ ΔRM ΗΗ έρεη λφεκα λα πθίζηαηαη ζηελ πεξίπησζε φπνπ νη «εθηφο» Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο ρψξεο, πξφθεηηαη λα εηζέιζνπλ ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα ζηε Ννκηζκαηηθή Έλσζε. Απηφ ζπκβαίλεη θαζψο δελ είλαη ζαθέο αλ ην ζρεηηθά κεγάιν εχξνο δηαθχκαλζεο ησλ ζπλαιιαγκαηηθψλ ηζνηηκηψλ ηνπ ΔRM ΗΗ κπνξεί λα δηαηεξεζεί ζε καθξνρξφληα βάζε. 1.4 ΓΔΝΗΚΖ ΓΡΑΜΜΑΣΔΗΑ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ ΚΑΗ ΑΝΑΠΣΤΞΖ - ΔΗΑΓΩΓΖ Ζ Γεληθή Γξακκαηεία Δπελδχζεσλ θαη Αλάπηπμεο απνηειεί θνκβηθφ ζεκείν γηα ηελ πξνψζεζε ησλ ρξεκαηνδνηηθψλ πξνγξακκάησλ πνπ ζηεξίδνπλ ηελ Δζληθή Αλάπηπμε. Γηαξθήο ζηφρνο ηεο είλαη ε ελίζρπζε ηεο επελδπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα θαη ε αλάπηπμε ηνπ παξαγσγηθνχ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο. Τπάγεηαη ζην Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ ππφ ηνλ Τθππνπξγφ θ. Γηάλλε Παπαζαλαζίνπ θαη πξνΐζηαηαη ν Γεληθφο Γξακκαηέαο θ. Παλαγηψηεο Γξφζνο. Ζ Γεληθή Γξακκαηεία Δπελδχζεσλ θαη Αλάπηπμεο: πκβάιεη ζην ζρεδηαζκφ ησλ Αλαπηπμηαθψλ-Δπελδπηηθψλ Νφκσλ πξνθεηκέλνπ λα ελζαξξπλζνχλ επελδπηηθέο πξσηνβνπιίεο πνπ ζα νδεγήζνπλ ζηελ νηθνλνκηθή πξφνδν ηεο ρψξαο 14

15 Παξαθνινπζεί ηηο δηεζλείο εμειίμεηο θαη εηζεγείηαη ηε ιήςε αλαγθαίσλ κέηξσλ θαη δηαδηθαζηψλ γηα ηελ επηηάρπλζε ηεο πεξηθεξεηαθήο ζχγθιηζεο θαη ζπλνρήο. Γηαζθαιίδεη ηνπο ζηφρνπο ηνπ Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο, Σακείνπ πλνρήο θαη Κνηλνηηθψλ Πξσηνβνπιηψλ θαη ηελ έληαμή ηνπο ζηελ εζληθή νηθνλνκηθή πνιηηηθή. Παξαθνινπζεί ηε ρξεζηή δηαρείξηζε θαη κέγηζηε αμηνπνίεζε ησλ θνηλνηηθψλ πφξσλ. Διέγρεη ηελ ηήξεζε ησλ δεζκεχζεσλ απέλαληη ζηελ Δπξσπαηθή Έλσζε. Παξαθνινπζεί θαη εμαζθαιίδεη ηελ ηήξεζε ησλ αξρψλ ηεο λνκηκφηεηαο θαη θαλνληθφηεηαο θαζψο θαη ηελ νξζή εθαξκνγή ηνπ θνηλνηηθνχ θαη εζληθνχ δηθαίνπ ζηνλ ηνκέα ησλ επελδχζεσλ. Τπνζηεξίδεη ηα Πξνγξάκκαηα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ, εηζάγνληαο κέηξα θαη ζεζκνχο πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε αμηνπνίεζε ησλ εζληθψλ πφξσλ, αμηνινγψληαο ηηο πξνηάζεηο θαη εμαζθαιίδνληαο ηνπο κεραληζκνχο ειέγρνπ εθηέιεζεο ησλ έξγσλ ζε φια ηα επίπεδα. Ζ Γεληθή Γξακκαηεία Δπελδχζεσλ θαη Αλάπηπμεο ζπγθξνηείηαη απφ ηε Γεληθή Γηεχζπλζε Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξακκαηηζκνχ, Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο θαη Γεκφζησλ Δπελδχζεσλ απφ ηε Γεληθή Γηεχζπλζε Ηδησηηθψλ Δπελδχζεσλ θαη πξνΐζηαηαη ηεο Δηδηθήο Τπεξεζίαο Αξρήο Πιεξσκήο. ηε Γεληθή Γξακκαηεία Δπελδχζεσλ θαη Αλάπηπμεο ππάγεηαη θαη ε Μνλάδα Οξγάλσζεο ηεο Γηαρείξηζεο ηνπ Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο (Μ.Ο.Γ. Α.Δ.). 1.5 Γ' ΚΟΗΝΟΣΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖΡΗΞΖ, ΚΟΗΝΟΣΗΚΔ ΠΡΩΣΟΒΟΤΛΗΔ, ΣΑΜΔΗΟ ΤΝΟΥΖ Σελ πεξίνδν , ε Διιάδα εληζρχεηαη κε ζεκαληηθνχο πφξνπο απφ ηα Γηαξζξσηηθά Σακεία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο. Οη πφξνη 15

16 απηνί δεκηνπξγνχλ ηηο πξνυπνζέζεηο γηα πςειφηεξε καθξνπξφζεζκε αλάπηπμε, νδεγνχλ ζε πξαγκαηηθή ζχγθιηζε κε ηηο ππφινηπεο νηθνλνκίεο ησλ θξαηψλ κειψλ θαη λα ζπκβάινπλ ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ βαζηθψλ ειιείςεσλ ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο δσήο, θπξίσο ζηνπο ηνκείο ησλ ππνδνκψλ, ηεο αλάπηπμεο ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ θαη ηεο παξαγσγηθφηεηαο. Ζ ζηήξημε πνπ παξέρεη ζηελ Διιάδα ε Δπξσπατθή Έλσζε πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ α) ηνπ Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο β) ησλ Κνηλνηηθψλ Πξσηνβνπιηψλ θαη γ) ηνπ Σακείνπ πλνρήο. Οη ζπλνιηθνί ρξεκαηνδνηηθνί πφξνη ηνπ Γ Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο θαη ηνπ Σακείνπ πλνρήο αλέξρνληαη ζε 48,30 δηο επξψ. Ζ ζπλνιηθή δεκφζηα δαπάλε αλέξρεηαη ζε 37,67 δηο επξψ θαη ε εθηηκψκελε ηδησηηθή ζπκκεηνρή αλέξρεηαη ζε 10,63 δηο επξψ. (ζε δηζεθαηνκκύξηα επξώ) ΚΠ Σακείν πλνρήο 2006 ΤΝΟΛΟ Κνηλνηηθή πκκεηνρή 22,70 3,24 25,94 Δζληθή πκκεηνρή 9,72 2,01 11,73 χλνιν Γεκφζηαο Γαπάλεο 32,42 5,25 37,67 Δλδεηθηηθή Ηδησηηθή πκκεηνρή 9,53 1,10 10,63 ΤΝΟΛΟ 41,95 6,35 48,30 Πεγή: Υπνπξγείν Οηθνλνκίαο & Οηθνλνκηθώλ ( ΥΖΜΑ 2 ) Παξάιιεια ζεκαληηθνί πφξνη αληινχληαη κέζσ ησλ 4 Κνηλνηηθψλ Πξσηνβνπιηψλ, ε ζπλνιηθή δεκφζηα δαπάλε ησλ νπνίσλ αλέξρεηαη ζε 1,28 δηο επξψ (εθ ησλ νπνίσλ ε θνηλνηηθή ζπκκεηνρή είλαη 904 εθαη. επξψ) γηα ηελ πεξίνδν Γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ ΚΠ θαηαξηίζηεθαλ θαη πινπνηνχληαη 25 Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα εθ ησλ νπνίσλ: ηα 11 είλαη Σνκεαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα θαη αθνξνχλ εζληθέο ηνκεαθέο πνιηηηθέο 16

17 ηα 13 είλαη Πεξηθεξεηαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα (ΠΔΠ), έλα γηα θάζε κία απφ ηηο 13 πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο θαη ζηα νπνία έρεη θαηαλεκεζεί ην 1/3 πεξίπνπ ησλ δηαζέζηκσλ πηζηψζεσλ ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ γηα ηελ πεξίνδν θαη 1 Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Σερληθή βνήζεηα πνπ ζηφρν έρεη λα ελδπλακψζεη, λα ζηεξίμεη θαη λα βειηηψζεη ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη ειέγρνπ ηνπ Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο θαη ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ. Σα Γηαξζξσηηθά Σακεία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζπγρξεκαηνδνηνχλ, εθηφο απφ ην Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο, θαη ηηο Κνηλνηηθέο Πξσηνβνπιίεο. Οη ηέζζεξηο θνηλνηηθέο πξσηνβνπιίεο ησλ Δπξσπατθψλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα είλαη : EQUAL (ηζφηεηα ζηελ αγνξά εξγαζίαο), LEADER+ (αγξνηηθή αλάπηπμε), URBAN II (αζηηθή αλάπηπμε) θαη INTERREG III (δηαζπλνξηαθή, δηαθξαηηθή, δηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία). Σν Σακείν πλνρήο παξέρεη ζπγρξεκαηνδφηεζε ζε έξγα ή νκάδεο έξγσλ ή ζηάδηα έξγσλ ηα νπνία ζπκβάιινπλ ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηφζν ζηνλ Σνκέα "Πεξηβάιινληνο" φζν θαη ζηνλ Σνκέα "Μεηαθνξέο". Δηδηθφηεξα, γηα ηνλ Σνκέα "Πεξηβάιινλ" ε ρξεκαηνδνηηθή ζηήξημε παξέρεηαη ζε ηνκείο παξέκβαζεο φπσο χδξεπζε κε πφζηκν λεξφ, απνρέηεπζε θαη θαζαξηζκφο ιπκάησλ, δηαρείξηζε ζηεξεψλ απνβιήησλ, πηζαλέο παξεκβάζεηο γηα αληηπιεκκπξηθή πξνζηαζία, πξνζηαζία δαζηθψλ ζπζηεκάησλ, πεξηβαιινληηθή αλαβάζκηζε θαη θπζηθή θιεξνλνκηά. Όζνλ αθνξά ηνλ Σνκέα "Μεηαθνξέο", ην Σακείν πλνρήο παξέρεη ρξεκαηνδνηηθή ζηήξημε ζε έξγα ππνδνκήο θνηλνχ ελδηαθέξνληνο γηα ηελ Αλάπηπμε ηνπ Γηεπξσπατθνχ Γηθηχνπ Μεηαθνξψλ (π.ρ. νδηθνί άμνλεο, ζηδεξνδξνκηθά έξγα, ιηκεληθά έξγα, θιπ Ζ επηηπρία ησλ πξνγξακκάησλ ηεο πεξηφδνπ είλαη νπζηαζηηθή, πξνθεηκέλνπ λα παγησζνχλ ζηελ Διιάδα ηα κέζα κηαο αεηθφξνπ αλάπηπμεο γηα φινπο. Ζ νξζή ρξεκαηνδνηηθή δηαρείξηζε ησλ δηαηηζέκελσλ πφξσλ θαη ε κεγηζηνπνίεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ απνηειεζκάησλ απφ ηελ πινπνίεζε ησλ δηαξζξσηηθψλ παξεκβάζεσλ ζηε ρψξα, απνηειεί ζέκα πξψηεο πξνηεξαηφηεηαο. Με άμνλα ηελ πξνηεξαηφηεηα απηή, νη ειιεληθέο αξρέο εθαξκφδνπλ ζπζηεκαηηθά απζηεξέο δηαδηθαζίεο δηαρείξηζεο θαη ειέγρνπ. Οη δηαδηθαζίεο απηέο εληάζζνληαη ζε έλα επξχηεξν πιαίζην θαλνληζκψλ θαη ζεζκψλ κε ζηφρν ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ ζπλνιηθνχ ζπζηήκαηνο δηνίθεζεο ησλ Πξνγξακκάησλ θαη παξαγσγήο ησλ έξγσλ. Σα Πξνγξάκκαηα ηνπ Γ Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο αθνξνχλ φιν ηνλ Διιεληθφ πιεζπζκφ. Οη δηθαηνχρνη θαη νη σθεινχκελνη 17

18 είλαη νη άλεξγνη, νη λένη, νη γπλαίθεο, νη ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο, ηα άηνκα θνηλσληθά εππαζψλ νκάδσλ, νη Οξγαληζκνί Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη νη επηρεηξήζεηο ηνπο, νη δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη νη νξγαληζκνί, νη Με Κπβεξλεηηθέο Οξγαλψζεηο θ.ιπ., ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο παξαγσγηθήο θαη ηεο θνηλσληθήο δξαζηεξηφηεηαο (Αγξνηηθή αλάπηπμε, Μηθξνκεζαίεο Δπηρεηξήζεηο, Σνπξηζκφο, Σερλνινγηθή Έξεπλα θαη Καηλνηνκία, Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο, Δλέξγεηα, Πεξηβάιινλ, Κνηλσληθέο ππνδνκέο θαη δεκφζηα Τγεία, Μεηαθνξέο, Σειεπηθνηλσλίεο, αζηηθή αλάπηπμε, αλάπηπμε νξεηλψλ θαη κεηνλεθηηθψλ πεξηνρψλ). Γηα ηελ επθνιφηεξε θαη ηαρχηεξε ελεκέξσζε ηνπ πνιίηε ζηα πξνγξάκκαηα ηνπ ΚΠ πνπ ελδέρεηαη λα ηνλ ελδηαθέξνπλ, ιεηηνπξγεί ζχζηεκα on-line πιεξνθφξεζεο κέζσ ηεο ηζηνζειίδαο ηελ ηζηνζειίδα απηή έρνπλ ζπγθεληξσζεί φια ηα αλνηθηά πξνγξάκκαηα θαη νη δξάζεηο ηνπ ΚΠ ζηα νπνία κπνξεί λα ζπκκεηάζρεη άκεζα έλαο ηδηψηεο ή κία επηρείξεζε. Πιεξνθνξίεο γηα ηηο δπλαηφηεηεο ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ ζε παξεκβάζεηο ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ δίδνληαη επίζεο απφ ηηο Γηαρεηξηζηηθέο Αξρέο ησλ Πξνγξακκάησλ θαζψο θαη απφ ην Γξαθείν Δλεκέξσζεο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο & Οηθνλνκηθψλ. Σέινο πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ην ΚΠ απνηειεί ην ζεµαληηθφηεξν µέζν γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβφλαο θαηά ηελ ηξέρνπζα πξνγξαµµαηηθή πεξίνδν θαη ζπλάδεη ζε κεγάιν βαζκφ ζηε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ ζηφρσλ ηεο, κε ην 63% ηνπ δηαζέζηµνπ πξνυπνινγηζµνχ ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σαµείσλ ζηελ Διιάδα λα ρξεκαηνδνηεί δξάζεηο πνπ ζπκβάιινπλ άκεζα ζηε ζηξαηεγηθή απηή. 18

19 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΟΦΔΛΖ ΠΟΤ ΠΡΟΚΤΠΣΟΤΝ ΑΠΟ ΣΗ ΜΜΔ 2.1 ΟΦΔΛΖ ΣΩΝ Μ.Μ.Δ. Ζ νηθνλνκία ησλ ρσξψλ ηεο ΔΔ φπσο θαη ηεο Διιάδαο ζηεξίδεηαη ζε έλα επξή αλαπηπμηαθφ νηθνλνκηθφ κνληέιν απφ ηηο κηθξέο θαη κεζαίεο επηρεηξήζεηο. Καη απηφ επεηδή: o Βνεζνχλ ζηε δηαθνξνπνίεζε ηεο νηθνλνκηθήο βάζεο ηεο ρψξαο θαη ηεο παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αληαπνθξίλεηαη ζε πνηθηιία ζπλζεθψλ ηεο αγνξάο. o Βνεζνχλ ζηε δεκηνπξγία ζέζεσλ απαζρφιεζεο θαη ζηνλ πεξηνξηζκφ ηεο αλεξγίαο. o Πξνζθέξνπλ έλα ζηνηρείν ηνπηθνχ ειέγρνπ θαη κπνξνχλ λα αληαπνθξίλνληαη ζε ηνπηθέο αλάγθεο. o Ζ ππεξβνιηθή εμάξηεζε απφ κεγάιεο επηρεηξήζεηο πνπ ζηεξίδνληαη απφ δηεζλείο ρξεκαηνπηζησηηθνχο νκίινπο ζηεξεί απφ ηηο πεξηθεξεηαθέο νηθνλνκίεο ηελ αλεμαξηεζία ηνπο. o Ζ παξνπζία κηθξψλ επηρεηξήζεσλ ζηελ νηθνλνκία απνηειεί έθθξαζε ηεο πνιηηηθήο αληαγσληζκνχ (εθθξάδεη ην αληηκνλνπσιηαθφ ζθέινο). 19

20 o πλεηζθέξνπλ ζην αθαζάξηζην εγρψξην πξντφλ (ΑΔΠ) ηεο ρψξαο. o Δλζαξξχλνπλ λέεο ρξήζεηο ηεο ηερλνινγίαο θαη απνξξνθνχλ ηερλνινγηθέο θαηλνηνκίεο. o Δλζαξξχλνπλ πςειφηεξα επίπεδα παξαγσγηθφηεηαο απνζπψληαο κεγαιχηεξε παξαγσγή αλά κνλάδα θεθαιαίνπ. o Φξνληίδνπλ γηα ηηο εμεηδηθεπκέλεο αγνξέο θαη έηζη ελζαξξχλνπλ θαη ηθαλνπνηνχλ ηελ θαηλνηνκία. o Απνηεινχλ νδφ γηα ηελ απηναλάπηπμε θαη ηελ αηνκηθή επηηπρία θαη έθθξαζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ πλεχκαηνο. Απηφο ν θαηάινγνο ηεο ζπκβνιήο ησλ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ θάζε άιιν παξά εμαληιεηηθφο είλαη, απιφο αλαθέξεη ελδεηθηηθά ηα δηάθνξα επηρεηξήκαηα ζρεηηθά κε ηα νθέιε πνπ απνθέξνπλ ζηελ νηθνλνκία νη κηθξέο επηρεηξήζεηο. 2.2 ΑΠΑΥΟΛΖΖ Σν εξψηεκα αλ νη κηθξέο επηρεηξήζεηο δεκηνπξγνχλ ή φρη επθαηξίεο απαζρφιεζεο ζε κεγάιε θιίκαθα είλαη ακθηιεγφκελν. Απφ νξηζκέλεο ακεξηθαληθέο κειέηεο πξνθχπηεη φηη απηφ φλησο ηζρχεη, αιιά ηα εξεπλεηηθά ζηνηρεία ππέξ ηεο άπνςεο απηήο έρνπλ ακθηζβεηεζεί απφ άιινπο εξεπλεηέο πνπ ηζρπξίδνληαη φηη νη εγθάξζηεο κειέηεο απφ ηηο νπνίεο αληιήζεθαλ ηα ζπκπεξάζκαηα ήηαλ ππεξβνιηθά επηιεθηηθά θαη κε φρη επξεία βάζε. Ωζηφζν, ε επηθξαηνχζα άπνςε είλαη φηη νη κηθξέο επηρεηξήζεηο πξάγκαηη απνξξνθνχλ ζε έλα βαζκφ ηελ αλεξγία θαη πξάγκαηη δεκηνπξγνχλ ζέζεηο εξγαζίαο. Σν βξεηαληθφ Τπνπξγείν Δκπνξίνπ θαη Βηνκεραλίαο έρεη αζθαιψο επελδχζεη ζηελ άπνςε απηή. Τπάξρεη ε πεπνίζεζε φηη νη κηθξέο επηρεηξήζεηο παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξε έληαζε εξγαζίαο θαη είλαη πηζαλφηεξν λα δεκηνπξγήζνπλ ζέζεηο εξγαζίαο, ελψ νη κεγαιχηεξεο επηρεηξήζεηο είλαη πηζαλφηεξν λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηε λέα ηερλνινγία γηα επίηεπμε απνδνηηθφηεηαο θαη νηθνλνκηψλ θιίκαθαο, πεξηθφπηνληαο έηζη ζέζεηο εξγαζίαο. Πηζηεχεηαη επίζεο φηη νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο είλαη πηζαλφηεξν λα θάλνπλ εμαγσγή ζέζεσλ εξγαζίαο, κεηεγθαζηζηψληαο ην ζχλνιν ή κέξνο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο ζε νπνηαδήπνηε ρψξα δηαζέηεη ηνπο επλντθφηεξνπο παξάγνληεο παξαγσγήο. 20

21 Ακθηιεγφκελν δήηεκα είλαη επίζεο ε πνηφηεηα θαη ηα άιια ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο πνπ δεκηνπξγνχλ νη κηθξέο επηρεηξήζεηο. Οη δεκηνπξγεκέλεο ζέζεηο κπνξνχλ πξάγκαηη λα ζεσξεζνχλ πιήξνπο απαζρφιεζεο; Μπνξνχλ νη επηρεηξήζεηο λα πξνζθέξνπλ αζθαιείο ζπλζήθεο εξγαζίαο θαη αμηνπξεπείο κηζζνχο; Απηά είλαη κεξηθά απφ ηα εξσηήκαηα πνπ αλαθχπηνπλ. Πνηεο επηπηψζεηο ζα έρεη, αλ έρεη, ε ραιάξσζε ησλ ξπζκίζεσλ ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ ζε ζρέζε κε ηνλ νξηζκφ θαη ηε δνκή ηεο εξγαζίαο ζηηο κηθξέο επηρεηξήζεηο; ε πνηα βάζε ζα ζεσξεζνχλ νη δεκηνπξγεκέλεο ζέζεηο εξγαζίαο σο άμηεο ζηαηηζηηθνχ ππνινγηζκνχ; Δδψ, ίδηνο ν νξηζκφο ηεο ζέζεο εξγαζίαο είλαη ζέκα άθξσο πξνβιεκαηηθφ. Όιεο νη πξνεγκέλεο νηθνλνκίεο θαίλεηαη λα επηζπκνχλ ηα ίδηα πξάγκαηα γηα ην εξγαηηθφ δπλακηθφ ηνπο: αζθαιείο θαιά ακεηβφκελεο θαηλνηφκεο ζέζεηο εξγαζίαο κε πςειή παξαγσγηθφηεηα. Οη νηθνλνκίεο απηέο δελ επηδηψθνπλ ελεξγεηηθά ηε δεκηνπξγία αλαζθαιψλ, ρακειά ακεηβφκελσλ ζέζεσλ εξγαζίαο πνπ βαζίδνληαη ζε ρακειέο δεμηφηεηεο θαη ρακειή ηερλνινγία (ηε ιεγφκελε ηζνξξνπία ρακειήο ακνηβήο θαη ρακειψλ πξνζφλησλ). Σν εξψηεκα είλαη: κπνξεί ε πιεηνςεθία ησλ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ λα πξνζθέξεη ζηνπο εξγαδφκελνπο αζθαιείο θαη θαινπιεξσκέλεο ζέζεηο εξγαζίαο; Σν εξψηεκα απηφ θαίλεηαη λα ελεξγνπνηεί ηηο ζεκεξηλέο αλεζπρίεο γηα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα, ηηο εμαγσγέο, θαη ηελ αλάπηπμε. 2.3 ΟΗ ΜΗΚΡΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΠΡΟΩΘΟΤΝ ΣΖΝ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΩΝ ΔΞΑΓΩΓΩΝ Όπσο θαη ε απαζρφιεζε, νη εμαγσγέο είλαη ζέκα πνπ δεκηνπξγεί πξνβιεκαηηζκφ. Ζ ηξέρνπζα ψζεζε πξνο ηηο εμαγσγέο εθθξάδεηαη ζε πνιιά θπβεξλεηηθά θείκελα πνπ πξνέξρνληαη θπξίσο, αλ θαη φρη απνθιεηζηηθά, απφ ην Τπνπξγείν Δκπνξίνπ θαη Βηνκεραλίαο. Τπνζηεξίδεηαη φηη νη κηθξέο επηρεηξήζεηο ζπλεηζθέξνπλ ζην Αθαζάξηζην Δζληθφ Πξντφλ (ΑΔΠ) θαη φηη πξάγκαηη πξνσζνχλ ηηο εμαγσγέο. Απηφ ην πξαγκαηνπνηνχλ αθελφο απηνηειψο θαη αθεηέξνπ κε ηε ζπκβνιή ηνπο ζηελ εμαγσγηθή ηθαλφηεηα κεγάισλ επηρεηξήζεσλ ζηηο νπνίεο παξέρνπλ ππεξεζίεο πξνκεζεπηή πςειήο πνηφηεηαο. Υάξε ζε δίθηπα κηθξψλ επηρεηξήζεσλ πςειήο πνηφηεηαο, νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα γίλνπλ αληαγσληζηηθέο, αλαζέηνληαο ππεξγνιαβηθά ηηο πεξηθεξεηαθέο δξαζηεξηφηεηεο ζε πξνκεζεπηέο πνηφηεηαο (δει. ζε κηθξφηεξεο επηρεηξήζεηο). Απφ ηελ άπνςε απηή, νη κηθξέο επηρεηξήζεηο απνηεινχλ εζληθφ πφξν, ν νπνίνο βνεζά ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο λα πξαγκαηψζνπλ ηηο αληαγσληζηηθέο ζηξαηεγηθέο ηνπο. Σν πψο ζα 21

22 αλαβαζκηζηεί απηφο ν εζληθφο πφξνο είλαη δήηεκα πνπ απαζρνιεί φια ηα βξεηαληθά πνιηηηθά θφκκαηα, θαζψο θαη δηάθνξεο νκάδεο ζπκθεξφλησλ, φπσο ε πλνκνζπνλδία Βξεηαληθψλ Βηνκεραληψλ (CBI), ηα Δκπνξηθά Δπηκειεηήξηα, ηα TEC θαη LEC, θαη ηα ζπλδηθαιηζηηθά ζσκαηεία. Οη εμαγσγέο ζπρλά αληηκεησπίδνληαη απφ ηηο νκάδεο ζπκθεξφλησλ σο δήηεκα αλαβάζκηζεο ελφο θάζκαηνο ππνδνκψλ θαη φρη σο ζέκα πνπ απαζρνιεί απιψο ηηο κεκνλσκέλεο επηρεηξήζεηο. Οη εμαγσγέο ζπρλά ζεσξνχληαη σο δήηεκα πνπ πξέπεη λα ηνπνζεηεζεί κέζα ζε έλα ζεσξεηηθφ πιαίζην ζπδήηεζεο πνπ βαζίδεηαη ζηε δηαζεζηκφηεηα ρξεκαηνδφηεζεο θαη επηρεηξεκαηηθνχ θεθαιαίνπ, ζηε βειηίσζε ησλ γεληθψλ παξαγφλησλ ηεο παξαγσγήο, ζηε βειηίσζε ησλ ζπκβνπιεπηηθψλ ππεξεζηψλ, θαη πνιιά άιια ζέκαηα. Οη ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο πνπ ζηεξίδνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηα πξέπεη λα εμεηδηθεπζνχλ ππέξ ησλ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ ππνζηεξίδεηαη φηη, φηαλ ζπκβεί απηφ, νη αληαγσληζηηθέο επηρεηξήζεηο πνπ ζα αλαδεηρζνχλ ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ ζηε ζπλέρεηα ηα πιενλεθηήκαηα ηνπο γηα λα θάλνπλ εμαγσγέο. Δίλαη αιήζεηα φηη ε ζρεηηθή ζπδήηεζε έρεη αλαδείμεη πνιιά ελδηαθέξνληα εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ην πνηεο ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο έρνπλ κεγαιχηεξε βαξχηεηα θαη πφηε είλαη ζσζηφ λα παξεκβαίλεη ε θπβέξλεζε. 2.4 ΗΓΗΑΗΣΔΡΖ ΠΡΟΦΟΡΑ ΣΩΝ ΜΜΔ Ωο κέξνο ηεο επαγγεικαηηθήο θνηλφηεηαο, νη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο αλακθηζβήηεηα ζπλεηζθέξνπλ ζηελ εζληθή νηθνλνκηθή επεκεξία. Παξάγνπλ έλα νπζηψδεο κέξνο ηνπ ζπλφινπ ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. Καη απηφ ηνλ ηξφπν ε νηθνλνκηθή ηνπο πξνζθνξά είλαη παξφκνηα κε εθείλε ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ. Οη ΜΜΔ, φκσο, έρνπλ θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία απνηεινχλ κηθξή αλαπαξάζηαζε ησλ κεγάισλ επηρεηξεκαηηθψλ ζπλεηαηξηζκψλ. Πξνζθέξνπλ ηδηαίηεξα νθέιε θαζψο δεκηνπξγνχλ λέα επαγγέικαηα, θάλνπλ θαηλνηνκίεο, εληζρχνπλ ηνλ αληαγσληζκφ, βνεζνχλ ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο θαη παξάγνπλ επαξθψο πξντφληα θαη ππεξεζίεο ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΘΔΔΩΝ ΔΡΓΑΗΑ Οη ΜΜΔ δεκηνπξγνχλ πνιιέο εξγαζηαθέο επθαηξίεο πνπ απαηηνχληαη ζε έλα απμεκέλν πιεζπζκφ θαη νηθνλνκία. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, θαίλεηαη φηη νη ΜΜΔ δεκηνπξγνχλ «ηε κεξίδα ηνπ ιένληνο» φζνλ αθνξά ηηο λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, ελψ νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο κεηψλνπλ ηνλ αξηζκφ ησλ ππαιιήισλ θαη θάλνπλ 22

23 απνιχζεηο. ηελ πεξίνδν κεηαμχ , νη εηαηξείεο πνπ είραλ ιηγφηεξνπο απφ 20 ππαιιήινπο πξνζέθεξαλ πνιχ πεξηζζφηεξν ζηελ αχμεζε ηεο παξαγσγήο, ελ ζπγθξίζεη κε ηηο εηαηξίεο πνπ είραλ 500 ππαιιήινπο ή θαη πεξηζζνηέξνπο. Ζ αληίιεςε φηη νη ΜΜΔ δεκηνπξγνχλ πεξηζζφηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο ζε ζρέζε κε ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο, πξνέξρεηαη απφ κηα έξεπλα ηνπ David L. Birch πνπ έγηλαλ ζηηο αξρέο ηνπ Παξά ην γεγνλφο φηη ππήξραλ ακθηβνιίεο γηα ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο, κεηά φκσο απφ κηα πξφζθαηε έξεπλα ηα ζπκπεξάζκαηα απηά επηβεβαηψζεθαλ. Ζ Acs Audretsch, γηα παξάδεηγκα, αλαθάιπςε φηη ηελ πεξίνδν κεηαμχ νη ΜΜΔ δεκηνχξγεζαλ ζέζεηο εξγαζίαο ζηνλ ηνκέα ηεο παξαγσγήο, ελψ ν αξηζκφο ησλ ζέζεσλ παξαγσγήο κεηψζεθε ζηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο θαηά χκθσλα κε ηελ έξεπλα Acs Audretsch, ηεθκεξηψζεθαλ ηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ Βirch, πνπ αθνξνχζαλ ηνλ αξηζκφ ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο πνπ πξνέξρνληαη θπξίσο απφ ηηο ΜΜΔ. Θα πξέπεη λα ηνλίζνπκε φηη ε αχμεζε ησλ επηρεηξήζεσλ κε απηφ ην ξπζκφ δελ αθνξά φιεο ηηο ΜΜΔ. Ο Birch ζπκπεξαίλεη φηη ην 12 κε 15 ηνηο εθαηφ ησλ ΜΜΔ ζπληεινχλ ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ αχμεζεο. Απηέο νη εηαηξίεο ζα ζπλερίδνπλ λα πξνζζέηνπλ ζέζεηο εξγαζίαο, θαζψο ζα αλαπηχζζνληαη θαη ζα μεθεχγνπλ απφ ηελ θαηεγνξία ησλ ΜΜΔ. Οη θαηλνχξγηεο ζέζεηο εξγαζίαο, πξνέξρνληαη απφ ηε δεκηνπξγία λέσλ επηρεηξήζεσλ θαη ηελ επέθηαζε πνπ αθνινπζεί. Όκσο ε αχμεζε ζηνλ αξηζκφ ησλ πξνζιήςεσλ πξνέξρνληαη θαη απφ ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο επεθηείλνληαη θαη δεκηνπξγνχλ επηπιένλ ζέζεηο. Σα ζηνηρεία πνπ παξαηίζεληαη εδψ, απνθαιχπηνπλ ηελ ζεκαληηθή πξνζθνξά ησλ ΜΜΔ, ζηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο ΔΗΑΓΩΓΖ ΚΑΗΝΟΣΟΜΗΩΝ Σα θαηλνχξγηα πξντφληα πνπ πξνέξρνληαη απφ ηα εξγαζηήξηα εξεπλψλ ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ, ζπλεηζθέξνπλ πνιιά ζηε βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ. Όκσο ππάξρεη έλα εξψηεκα πνπ αθνξά ηελ ζρεηηθή ζεκαζία πνπ έρνπλ νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ζεκαληηθψλ θαηλνηνκηψλ. Σα ζηνηρεία δείρλνπλ φηη πνιιά επηζηεκνληθά επηηεχγκαηα πξνήιζαλ απφ αλεμάξηεηνπο επελδπηέο θαη απφ κηθξνχο νξγαληζκνχο. Ο θαηάινγνο πνπ αθνινπζεί αλαθέξεη παξαδείγκαηα πξντφλησλ ηνπ εηθνζηνχ αηψλα, πνπ πξνέξρνληαη απφ ΜΜΔ: 1. Φσηνηππηθά κεραλήκαηα 2. Ηλζνπιίλε 23

24 3. Αεξφθελνη ζσιήλεο 4. Πεληθηιίλε 5. Καζαξηζηήο βακβαθηνχ 6. Φεξκνπάξ 7. Απηφκαην θηβψηην ηαρπηήησλ απηνθηλήηνπ 8. Μεράλεκα εθηφμεπζεο ξεχκαηνο 9. Διηθφπηεξν 10. Μεραλνθίλεηε νδήγεζε 11. Έγρξσκν θηικ 12. ηπιφ δηαξθείαο. Δίλαη ελδηαθέξνλ λα ηνλίζνπκε φηη ην ηκήκα εξεπλψλ ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ, ηείλεη λα δίλεη έκθαζε ζηελ βειηίσζε ησλ ππαξρφλησλ πξντφλησλ. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, είλαη πηζαλφ, φηη ζε κεγάιεο επηρεηξήζεηο παξαβιέπνληαη νη ηδέεο πνπ έρνπλ άηνκα ηνπ πξνζσπηθνχ, είηε γηαηί δελ ζπλδένληαη κε ηα ππάξρνληα πξντφληα είηε επεηδή έρνπλ αζπλήζηζηε κνξθή. Γπζηπρψο, ε ελαζρφιεζε κφλν κε έλα πξντφλ κπνξεί νξηζκέλεο θνξέο λα κελ αλαγλσξίζεη ηελ αμία κηαο θαηλνχξγηαο ηδέαο. Γηα παξάδεηγκα, ην ρήκα 3 : Καηλνηνκίεο ζχκθσλα κε ηνλ αξηζκφ ησλ πξνζιήςεσλ ησλ επηρεηξήζεσλ (Πεγή: Μάλαηδκελη ΜΜΔ) κεράλεκα εθηφμεπζεο ξεχκαηνο, θάλεθε δχζθνιν ζηελ πξνζαξκνγή γηα απηνχο πνπ είραλ ζπλεζίζεη ζηελ εζσηεξηθή κεραλή αλάθιεμεο. Οη κειέηεο γηα θαηλνηνκίεο έδεημαλ κεγάιε απνηειεζκαηηθφηεηα ζηηο ΜΜΔ γηα έξεπλα θαη αλάπηπμε. Σν ζρήκα 11.1 πνπ βαζίζηεθε ζηε κειέηε πνπ έγηλε απφ ηνπο Edward θαη Gordon, δείρλεη φηη νη ΜΜΔ θάλνπλ ηηο πεξηζζφηεξεο θαηλνηνκίεο θαη ζηηο βηνκεραλίεο κε απμεκέλν 24

25 αξηζκφ πξνζιήςεσλ θαη κε κεησκέλν. Οη πεξηζζφηεξν πξφζθαηεο έξεπλεο έδεημαλ φηη ε δξαζηεξηφηεηα θαηλνηνκηψλ ηείλεη λα κεησζεί θαζψο απμάλεηαη ην πνζνζηφ ζπγθέληξσζεο ηεο βηνκεραλίαο, επηβεβαηψλνληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν ηελ ζεκαζία ηεο θαηλνηνκίαο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηηο ΜΜΔ. Ζ θαηλνηνκία πξνζθέξεη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δεκηνπξγψληαο θαιχηεξα πξντφληα θαη κεζφδνπο παξαγσγήο. Σα εθαηνκκχξηα ησλ ΜΜΔ, ηα νπνία απνηεινχλ ην θέληξν ησλ πξσηνβνπιηψλ θαη ησλ πεγψλ θαηλνηνκίαο, βξίζθνληαη ζε ζέζε πνπ κπνξεί λα βνεζήζνπλ ηελ παξαγσγηθφηεηα ΔΝΘΑΡΤΝΖ ΣΟΤ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟΤ ΑΝΣΑΓΩΝΗΜΟΤ Πνιινί νηθνιφγνη κε ζεκειησηή ηνλ Adam Smith, έρνπλ εθζέζεη ηηο εγγελείο αμίεο ζηνλ νηθνλνκηθφ αληαγσληζκφ. ηελ πεξίπησζε κηαο αληαγσληζηηθήο επηρείξεζεο, νη άλζξσπνη επεξεάδνληαη απφ ην πξνζσπηθφ ελδηαθέξνλ, γηα λα ελεξγήζνπλ κε έλα ηξφπν θνηλσληθά απνδεθηφ. Ο αληαγσληζκφο δξα σο θαηαιπηηθφο παξάγνληαο, ν νπνίνο κεηαηξέπεη ηνλ εγσηζκφ ζε ελέξγεηα. Όηαλ ε παξαγσγή γίλεηαη κφλν απφ ιίγεο κεγάιεο επηρεηξήζεηο, ζε απηή ηελ πεξίπησζε, ν πειάηεο βξίζθεηαη ζην έιενο ηνπο. Μπνξεί λα βάινπλ ςειέο ηηκέο, λα εκπνδίδνπλ ηελ ηερλνινγηθή αλάπηπμε, λα εμαηξνχλ ηνπο θαηλνχξγηνπο αληαγσληζηέο ή λα εθκεηαιιεχνληαη ηελ ζέζε εμνπζίαο πνπ θαηέρνπλ. Οη ΜΜΔ ρξεηάδνληαη, ζηελ πεξίπησζε πνπ ν αληαγσληζκφο πξφθεηηαη λα εηζάγεη κηα πξσηνπνξία. Ζ πηψζε ηνπ θνκκνπληζκνχ ζηηο θπβεξλήζεηο ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο θαη ε δηάζπαζε ηεο Ρσζίαο, έθαλε πηζαλή ηελ επηζηξνθή ζην ζχζηεκα ηεο αληαγσληζηηθήο νηθνλνκίαο. Όκσο ην θνκκνπληζηηθφ νηθνλνκηθφ ζχζηεκα, απέηπρε παηαγσδψο γηαηί ππήξρε έιιεηςε ηεο ειεχζεξεο αγνξάο θαη ηνπ επαγγεικαηηθνχ αληαγσληζκνχ. Ζ δχζθνιε ζπλχπαξμε ησλ θξαηηθψλ επηρεηξήζεσλ, άλνημε ηνλ δξφκν γηα ηελ δεκηνπξγία ηδησηηθψλ επηρεηξήζεσλ, πνιιέο εθ ησλ νπνίσλ ήηαλ ΜΜΔ, πνπ δεκηνπξγήζεθαλ γηα λ απμήζνπλ ηελ παξαγσγηθφηεηα θαη λ αλεβάζνπλ ην βηνηηθφ επίπεδν. Αθφκα θαη ζηελ Κίλα έγηλαλ θάπνηεο ελέξγεηεο γηα λα ελζαξξχλνπλ ηε δεκηνπξγία ΜΜΔ, σο κέζν γηα ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε. ηελ Κίλα ην βηνηηθφ επίπεδν είρε βειηησζεί ζε κεγάιν βαζκφ, φηαλ νη αξρεγνί ηεο είραλ εηζάγεη θάπνηα ζηνηρεία ηνπ θαπηηαιηζκνχ, ζπκπεξηιακβάλνληαο ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο, πνιιέο εθ ησλ νπνίσλ ήηαλ κηθξνκεζαίεο. Όκσο, ε ζθαγή πνπ έγηλε ζηελ πιαηεία Tienanmen ην 1989 θαη ν απζηεξφο πεξηνξηζκφο ησλ αλζξψπηλσλ δηθαησκάησλ, κείσζε ηνλ ξπζκφ πνξείαο πξνο ηνλ αληαγσληζηηθφ ζχζηεκα. Γελ είλαη βέβαην ην 25

26 γεγνλφο φηη θάζε αληαγσληζηηθή πξνζπάζεηα, πνπ πξνέξρεηαη απφ ηηο ΜΜΔ ζα είλαη επηηπρήο, αιιά νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο ζηεξίδνληαη ζηηο ΜΜΔ. Γηα παξάδεηγκα, έλαο θαηαζθεπαζηήο καξκειάδαο, ν Sorrell Bridge, ζην Port Reading, ηνπ New Jersey, πξνθάιεζε ηνλ θνινζζφ εηαηξία Smucker s πνπ ζηε δηαθήκηζε ηεο, έιεγε «Με έλα ηέηνην φλνκα, φπσο Smucker s κάιινλ είλαη θαιφ». Ο κηθξφο Sorrell Bridge εηζήγαγε κηα ζεηξά απφ ηξνθέο ζε κνξθή θξέκαο, ρσξίο δάραξε θαη κφλν κε θπζηθά θξνχηα, θαη μεγέιαζε ηνλ κεγαιχηεξν αληαγσληζκφ κε ηελ δηθή ηνπ εκπνξηθή εθζηξαηεία. «Με έλα φλνκα φπσο Smucker s είλαη πξάγκαηη ηφζν θαιφ» ν Sorrell Bridge πνπ ρξεζηκνπνηεί 100% θξνχηα, θαίλεηαη λα είλαη ν θαιχηεξνο. Ο Smucker ζχληνκα εηζήγαγε κφλνο ηνπ κηα ζεηξά κφλν απφ θξνχηα. Μεξηθέο εηαηξίεο φπσο ε Sorrell Bridge θαηέρνπλ κεγαιχηεξεο επηρεηξήζεηο, φπσο ηελ Smucker. Όκσο, ε εγγχεζε ηνπ αληαγσληζκνχ δελ βξίζθεηαη κφλν ζηνπο αξηζκνχο. Πνιιέο κηθξέο εηαηξίεο κπνξεί λα κελ είλαη νη θαηάιιειεο γηα κία κεγάιε επηρείξεζε ή γηα νξηζκέλεο εηαηξίεο πνπ θπξηαξρνχλ ζε κηα βηνκεραλία ΔΝΗΥΤΖ ΣΩΝ ΜΔΓΑΛΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ Δπεηδή νη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο είλαη πην εηδηθέο γηα ηελ επηηέιεζε νξηζκέλσλ ιεηηνπξγηψλ, ζπληεινχλ ζηελ επηηπρία ησλ κεγαιχηεξσλ επηρεηξήζεσλ. Δάλ νη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο απνρσξνχζαλ απφ ηελ ζέζε πνπ βξίζθνληαη απηή ηε ζηηγκή, ηφηε νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο ζα έξρνληαλ αληηκέησπεο κ έλα ζχλνιν δξαζηεξηνηήησλ ηηο νπνίεο δελ ζα κπνξνχζαλ λα δηεθπαηξεψζνπλ επαξθψο. Γχν ιεηηνπξγίεο ηηο νπνίεο κπνξνχλ λα δηεθπαηξεψζνπλ απνηειεζκαηηθά ζε ζρέζε κε ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο είλαη α) ε ζπλάξηεζε θαηαλνκήο, β) ζπλάξηεζε πξνκήζεηαο. πλάξηεζε θαηαλνκήο: φηαλ νη ΜΜΔ ζπλδένπλ ηνπο παξαγσγνχο κε ηνπο πειάηεο. πλάξηεζε θαηαλνκήο: νξηζκέλνη κεγάινη παξαγσγνί πηζηεχνπλ φηη είλαη επηζπκεηφ λα πξνζθεχγνπλ ζην δηέμνδν ηεο ρνλδξηθήο θαη ιηαληθήο πψιεζεο. Γηα παξάδεηγκα, ζθεθηείηε νξηζκέλα πξντφληα, φπσο είδε θαινπηζκνχ, βηβιία, κεραλέο θνπξέκαηνο (γηα γξαζίδη), κνπζηθά φξγαλα, βελδίλε, είδε δηαηξνθήο, πξνζσπηθνί ππνινγηζηέο, εμνπιηζκνί 26

27 γξαθείσλ, είδε ξνπρηζκνχ, νηθηαθέο ζπζθεπέο, απηνθίλεηα ηξνρνί, είδε απηνθηλήηνπ, έπηπια θαη βηνκεραληθέο πξνκήζεηεο. Όιεο απηέο νη επηρεηξήζεηο ρνλδξηθήο θαη ιηαληθήο πψιεζεο, φπνπ νη πεξηζζφηεξεο είλαη κηθξνκεζαίεο, πξνζθέξνπλ κία αμηνιφγε νηθνλνκηθή ππεξεζία ζπλδένληαο ηνπο πειάηεο κε ηνπο παξαγσγνχο απηψλ ησλ πξντφλησλ. πλάξηεζε πξνκήζεηαο: φηαλ νη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο ελεξγνχλ σο πξνκεζεπηέο θαη ππεξγνιάβνη κεγαιχηεξσλ εηαηξηψλ. πλάξηεζε πξνκήζεηαο: νη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο ελεξγνχλ σο πξνκεζεπηέο θαη ππεξγνιάβνη ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ. Οη κεγάιεο εηαηξίεο αλαγλσξίδνπλ ηελ απμαλφκελε ζεκαζία ησλ πξνκεζεπηψλ ηνπο ρξεζηκνπνηψληαο φξνπο φπσο ζπλεηαηξηζκφ θαη ζηξαηεγηθή ζπκκαρία γηα λα πεξηγξάςνπλ ηελ ηδαληθή εξγαζηαθή ζρέζε. Οη Ηάπσλεο θαηαζθεπαζηέο πνπ είλαη πξσηνπφξνη ζηνλ ηνκέα αλάπηπμεο δπλαηψλ ζρέζεσλ, ζπλεξγαδφκελνη ζηελά κε έκπηζηνπο θαη καθξνρξφληνπο πξνκεζεπηέο. Καηά θάπνην βαζκφ νη θαηαζθεπαζηέο ησλ Ζ.Π.Α. εθαξκφδνπλ ηελ ίδηα ηαθηηθή, παξέρνληαο ζηνπο πξνκεζεπηέο καθξνρξφληα ζπκβφιαηα ζε αλαγλψξηζε ηεο εηδηθήο πνηφηεηαο, ρακειψλ ηηκψλ θαη ησλ ηδεψλ γηα ηελ εμνηθνλφκεζε ρξεκάησλ. Δπηπιένλ κε ηηο ππεξεζίεο άκεζεο πξνκήζεηαο ζε κεγάινπο ζπλεηαηξηζκνχο, νη ΜΜΔ παξέρνπλ ππεξεζίεο ζηνπο πειάηεο ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ. Γηα παξάδεηγκα, επηζθεπάδνπλ απηνθίλεηα θαη ζπζθεπέο θαη θαζνξίδνπλ ηνπο ηάπεηεο πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ απφ κεγάιεο επηρεηξήζεηο. 2.5 ΜΗΚΡΟΜΔΑΗΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ : ΟΥΖΜΑ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΚΑΗ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΝΔΩΝ ΘΔΔΩΝ ΔΡΓΑΗΑ Οη Μηθξνκεζαίεο-Δπηρεηξήζεηο (ΜΜΔ) θαη εηδηθφηεξα νη Δπαγγεικαηίεο-Βηνηέρλεο-Έκπνξνη (ΔΒΔ), απνηεινχλ ηελ ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ ειιεληθψλ επηρεηξήζεσλ θαη παίδνπλ θξίζηκν ξφιν ζηελ παξαγσγή, ζηελ απαζρφιεζε, ηελ νηθνλνκηθή θαη πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, ηελ απνθέληξσζε, θνηλσληθή ζπλνρή θ.α. Καζεκεξηλά πθίζηαληαη κεγάιε πίεζε απφ ηηο λενθηιειεχζεξεο πνιηηηθέο θαη ηελ θπξηαξρία ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ θαη πνιπεζληθψλ νκίισλ. Σν ΠΑΟΚ θαη ε ΝΓ, κε θνχθηεο εμαγγειίεο πξνζπαζνχλ λα εμαπαηήζνπλ πξνεθινγηθά ηνπο ΔΒΔ, ελψ ζηελ νπζία ζηεξίδνπλ κέηξα ππεξζπγθέληξσζεο θεθαιαίνπ θαη αγνξάο, ππέξ ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ. Υαξαθηεξηζηηθφ ην ΠΑΟΚ ελψ εμάγγεηιε κείσζε ηνπ θνξνινγηθνχ ζπληειεζηή θαηά 10 κνλάδεο γηα ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο (απφ 35% ζε 25%), πεξηνξίζηεθε ζε ακθηιεγφκελα κέηξα γηα ηηο ΜΜΔ (επηζηξνθή ζε ζχζηεκα αληηθεηκεληθψλ-εμσινγηζηηθψλ θξηηεξίσλ 27

28 θνξνιφγεζεο, κείσζε ζπληειεζηή ηεο θνξνινγίαο ζηηο ζπλελψζεηο ΟΔ θαη ΔΔ αληί θαηάξγεζεο, αφξηζηε ππφζρεζε κείσζεο ηέινπο επηβάξπλζεο 18% γηα ρξέε ζηηο Γ.Ο.Τ., πεξηνξηζκέλε αχμεζε θεθαιαίνπ Σακείνπ Δγγπνδνζίαο (ΣΔΜΠΜΔ) πνπ θαιχπηεη κφλν 20-25% ησλ αλαγθψλ, θ.α. Όζνλ αθνξά ηε Ν.Γ. ην φιν πιέγκα πξνηάζεσλ θηλείηαη ζην ίδην κήθνο θχκαηνο (κείσζε θνξνινγηθνχ ζπληειεζηή ησλ Α.Δ, ζπγρψλεπζε ΔΛΟΣ κε ΔΟΜΜΔΥ, αφξηζηεο ππνζρέζεηο γηα κείσζε γξαθεηνθξαηίαο, θ.α), ελψ απνζησπά ηνλ αθαληζκφ ησλ ΜΜΔ απφ ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο θαη ηελ άδηθε θνξνινγηθή κεηαρείξηζε. Σα θνκκνπληζηηθά θφκκαηα, πξνηείλνπλ ηελ εθαξκνγή ελφο ζπλεθηηθνχ πξνγξάκκαηνο εθζπγρξνληζκνχ θαη αλάπηπμεο ησλ ΜΜΔ θαη δεκηνπξγίαο λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο, θφληξα ζην θηιειεπζεξηζκφ θαη ζηηο πνιηηηθέο αλεμέιεγθηεο δξάζεο ησλ πνιπεζληθψλ, θφληξα ζηνλ νηθνλνκηθφ ηκπεξηαιηζκφ ηνπ δηεζλνχο θεθαιαίνπ, κε ζηφρν ηελ αλάπηπμε ζηελ βάζε ησλ αλαγθψλ ηεο ρψξαο. Κεληξηθφο ππξήλαο ηνπ ζρεδίνπ είλαη ε εθαξκνγή νξηδφληησλ θαη θάζεησλ πνιηηηθψλ, ζε θάζε ηνκέα, θιάδν θαη πεξηθέξεηα, θαζψο πνιηηηθή πιήξνπο αμηνπνίεζεο θαη αλάπηπμεο ησλ παξαγσγηθψλ ηνπο δπλάκεσλ. Ζ εθαξκνγή ηεο πξνγξακκαηηζκέλεο αλάπηπμεο θαη ησλ δηαθνξνπνηεκέλσλ πνιηηηθψλ, εληάζζεηαη ζε έλα επξχηεξν πιαίζην δξάζεο θαη ζπκκαρίαο ησλ ΔΒΔ, κε ηνπο εξγαδφκελνπο, ηνπο αγξφηεο, ηνπο λένπο θαη άιιεο θνηλσληθέο νκάδεο, πνπ παιεχνπλ θαηά ηνπ λενθηιειεπζεξηζκνχ, γηα κηα λέα θνηλσλία πνπ νη άλζξσπνη ζα είλαη πάλσ απφ ηα θέξδε. Άκεζα κέηξα βειηίσζεο ηεο ζέζεο ησλ ΔΒΔ, εηδηθφηεξα ζηηο ζεκεξηλέο ζπλζήθεο, ρξεηάδεηαη άκεζε δέζκε άκεζσλ κέηξσλ βειηίσζεο ηεο ζέζεο ησλ ΔΒΔ. ε ζεζκηθφ επίπεδν: Γεκηνπξγία ελφο νξγάλνπ ζε ζπλεξγαζία κε ηα ζεζκηθά φξγαλα ησλ ΔΒΔ, πνπ ζα παξαθνινπζεί, ζα επεμεξγάδεηαη θαη ζα εθαξκφδεη ηελ πινπνίεζε κέηξσλ ζηήξημεο ηνπο. εκαληηθή βνήζεηα ζε απηφ, κπνξεί λα πξνζθέξεη ε ίδξπζε Ηλζηηηνχηνπ Μειεηψλ γηα ηηο ΜΜΔ θαη ε ζπλέρηζε ηεο Απνγξαθήο Καηαζηεκάησλ απφ ηελ ΔΤΔ, φπσο γηλφηαλ ζην παξειζφλ. Άζθεζε εμεηδηθεπκέλσλ πνιηηηθψλ: Τηνζέηεζε εμεηδηθεπκέλσλ πνιηηηθψλ (νξηδφληηα θαη θάζεηα κέηξα), κε ζηφρν ηελ αλάπηπμε λέσλ επηρεηξήζεσλ, ζρεδηαζκφ πξντφλησλ, εηζαγσγή λέαο ηερλνινγίαο, πνηνηηθή βειηίσζε θαη ηππνπνίεζε πξντφλησλ, πξνψζεζεο εμαγσγψλ, θ.α., νη νπνίεο ζα πξέπεη λα ζηεξίδνληαη θαη απφ ηνπο κεραληζκνχο ηεο καθξν-νηθνλνκηθήο θαη δηαξζξσηηθήο πνιηηηθήο, φπσο: Υξεκαηνδφηεζε: Υξεκαηνδνηηθήο ζηήξημεο κε παξνρή δεκφζηαο εγγχεζεο δαλείσλ, επηδφηεζε επηηνθίνπ θαη θαηάξγεζε ησλ λφκσλ πνπ δίλνπλ ην δηθαίσκα ζηηο ηξάπεδεο λα επηβάινπλ ηεξάζηηα παλσηφθηα, ζε βάξνο ΜΜΔ. 28

29 Κίλεηξα επελδχζεσλ: άξζε ηνπ απνθιεηζκνχ ησλ κηθξψλ επελδχζεσλ απφ ηηο επηρνξεγήζεηο ηνπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ θαη απινπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ ππαγσγήο κηθξψλ επελδχζεσλ, ψζηε ην θφζηνο ζπκκεηνρήο λα κελ ιεηηνπξγεί σο αληηθίλεηξν πξαγκαηνπνίεζεο ηεο επέλδπζεο. Γ ΚΠ θαη θίλεηξα αλάπηπμεο: Αλαθαηαλνκή θνλδπιίσλ ηνπ Γ ΚΠ θαη αχμεζε ηνπ κεξηδίνπ ησλ ΜΜΔ. Δθαξκνγή εμεηδηθεπκέλσλ πνιηηηθψλ, κε ζηφρν ηελ αλάπηπμε ηνκέσλ θαη θιάδσλ πνπ ζα ιεηηνπξγνχλ σο «αηκνκεραλέο» άιισλ θιάδσλ ηεο νηθνλνκίαο, ζρεδηαζκφο λέσλ πξντφλησλ, ρξήζε λέαο ηερλνινγίαο, πξνγξάκκαηα θαηάξηηζεο, εηδηθέο πνιηηηθέο γηα ηνπο απηναπαζρνινχκελνπο θαη ηηο νηθνγελεηαθέο κνλάδεο, θ.α. Φνξνινγία: Καζηέξσζε ειάρηζηνπ αθνξνιφγεηνπ ζην φξην ηεο θηψρεηαο θαη λέσλ ελδηάκεζσλ θνξνινγηθψλ ζπληειεζηψλ. Δπαλεμέηαζε θαη πεξηνξηζκφ ησλ θνξναπαιιαγψλ ηνπ κεγάινπ θεθαιαίνπ. Φξέλν ζηελ κείσζε ησλ αλσηάησλ θνξνινγηθψλ ζπληειεζηψλ. Αλαηξνπή ηεο ζρέζεο άκεζσλ θαη έκκεζσλ θφξσλ θαη εθαξκνγή ηεο αξρήο ν θαζέλαο λα πιεξψλεη αλάινγα κε ην εηζφδεκα ηνπ κε πξννδεπηηθή θιίκαθα. Άξζε αληηθηλήηξσλ γηα ζπγρσλεχζεηο θαη εηδηθφηεξα γηα ηε δεκηνπξγία ζπλεηαηξηζκψλ, πάηαμε ηεο θνξνδηαθπγή θαη θαηλνκέλσλ δηαθζνξάο. Βειηίσζε επηρεηξεκαηηθνχ πιαηζίνπ: Απινπνίεζε ησλ δηθαηνινγεηηθψλ ίδξπζεο κηαο επηρείξεζεο, κείσζε ηεο δηαθνξάο κεηαμχ ηππηθνχ θαη πξαγκαηηθνχ ρξφλνπ ίδξπζεο, πάηαμε αδηαθαλψλ ζπλαιιαγψλ ζηα ζεκεία επαθήο επηρεηξεκαηηψλ κε ηηο ππεξεζίεο θ.α. Πνιηηηθή αληαγσληζκνχ: Πεξηνξηζκφο θαη έιεγρνο ηεο δξάζεο ησλ πνιπεζληθψλ θαη ησλ πνιπθαηαζηεκάησλ. Πξνζηαζία ηεο αγνξάο απφ νιηγνπσιηαθέο πξαθηηθέο εμφλησζεο ησλ ΜΜΔ. Τπεξάζπηζε ηεο ληφπηαο παξαγσγήο, πάηαμε ηνπ παξαεκπνξίνπ θαη ηεο αηζρξνθεξδείαο. αθήο πξνζδηνξηζκφο ηνπ ζεζκνχ ησλ εθπηψζεσλ, ηνπ θαζεζηψηνο ηειεπσιήζεσλ θαη ηειεδεκνπξαζηψλ, απζηεξή ηήξεζε ηνπ λφκνπ γηα ην ππαίζξην εκπφξην, θ.α. Δπαγγεικαηηθή Καηάξηηζε: Αλάπηπμε ζπζηήκαηνο δεκφζηαο θαη δσξεάλ επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο θαη επαλαθαηάξηηζεο ησλ κηθξνκεζαίσλ θαη ησλ εξγαδνκέλσλ ζηηο λέεο ηερληθέο γλψζεηο. Τγηεηλή θαη Αζθάιεηα Δξγαζίαο: Δθαξκνγή ησλ θαλφλσλ πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο εξγαζίαο, ζέζπηζε φξσλ άζθεζεο επαγγέικαηνο γηα φζα βξίζθνληαη εθηφο ζεκεξηλψλ νξίσλ θαη ηήξεζε θαλφλσλ πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο. Νέεο Σερλνινγίεο: Δθαξκνγή πξνγξακκάησλ έξεπλαοηερλνινγίαο γηα ηηο ΜΜΔ, ζχλδεζε κε παλεπηζηήκηα γηα εηζαγσγή θαη αλάπηπμε λέσλ ηερλνινγηψλ, πξνψζεζε ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ηεο θαηλνηνκίαο, αλάπηπμε βάζεσλ δεδνκέλσλ, θ.α. 29

30 Κξαηηθέο πξνκήζεηεο: άλνηγκα ησλ θξαηηθψλ πξνκεζεηψλ ζηηο ΜΜΔ, θαηάξγεζε ησλ πξαθηηθψλ απνθιεηζκνχ, κέζσ ζπγθεληξσηηθψλ δηαγσληζκψλ θαη απαγνξεπηηθψλ πξνδηαγξαθψλ, ζεζκηθή πξνψζεζε ηεο ππεξγνιαβίαο, δεκηνπξγία Μεηξψνπ Πξνκεζεπηψλ Κξαηηθψλ Πξνκεζεηψλ, θ.α. Αζθαιηζηηθφ: Κνηλσληθφο θαη δεκφζηνο ραξαθηήξαο ησλ αζθαιηζηηθψλ Σακείσλ. Διάρηζηε ζχληαμε πνπ θαιχπηεη ηα φξηα ηεο θηψρεηαο, άκεζε εμφθιεζε φισλ ησλ νθεηιψλ ηνπ θξάηνπο ζηα Σακεία. Καζηέξσζε 35εηίαο γηα ζχληαμε ρσξίο φξην ειηθίαο θαη κε δηαδνρηθή αζθάιηζεο ζε φια ηα ηακεία ππνρξεσηηθήο αζθάιηζεο. Δπηζηξνθή ησλ ζπληαμηνχρσλ ηνπ ΟΑΔΔ ζηελ πξσηνβάζκηα ηαηξηθή θξνληίδα, κε αλαβάζκηζε ησλ παξνρψλ, νινθιήξσζε κεραλνξγάλσζεο ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ, θ.α. πλεηαηξηζκνί: Αλάπηπμε ελφο λένπ ζχγρξνλνπ ζπλεηαηξηζηηθνχ θηλήκαηνο κε γελλαία θίλεηξα ζπλέλσζεο, θαηάξγεζε ηνπ ζπληειεζηή θνξνινγίαο 35% ζηνπο ζπλεηαηξηζκνχο θαη πνιηηηθέο πξνψζεζεο ηεο ζπλεηαηξηζηηθήο δξάζεο. Ωξάξην: Καζηέξσζε σξαξίνπ θαηαζηεκάησλ ζηηο ψξεο κε θιείζηκν ην άββαην ζηηο 16:00, θαηνρχξσζε ηεο αξγίαο ηεο Κπξηαθήο, κε εμαίξεζε ηηο ακηγψο ηνπξηζηηθέο πεξηνρέο θαη ηα ηνπξηζηηθά θαηαζηήκαηα. Βηνηερληθά Πάξθα: Αλάπηπμε δηθηχνπ Βηνηερληθψλ Πάξθσλ θαη Βηνηερληθψλ θαη Δκπνξηθψλ Εσλψλ, κε ζχγρξνλεο ππνδνκέο, δεκφζηα ρξεκαηνδφηεζε θαη θίλεηξα κεηεγθαηάζηαζεο ηνπο. πλδηθαιηζηηθφ θίλεκα: Αλαβάζκηζε ηεο ζπκκεηνρήο ησλ ζπλδηθαιηζηηθψλ νξγαλψζεσλ θαη ησλ επηκειεηεξίσλ ζηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ εθαξκνγή πνιηηηθψλ γηα ηηο ΜΜΔ. Με ηέηνηα πνιηηηθή, νη ΜΜΔ κπνξνχλ λα έρνπλ πξννπηηθή αλάπηπμεο, ζε φθεινο ησλ ίδησλ, ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο. 2.6 ΣΗ ΠΡΟΦΔΡΔΗ ΚΑΗ Δ ΠΟΗΟΤ ; ΜΔΣΑΠΟΗΖΖ - ΤΠΖΡΔΗΔ Δληζρχζεηο γηα ηελ παξαγσγηθή αλαζπγθξφηεζε θαη ηελ ηερλνινγηθή αλαβάζκηζε ησλ επηρεηξήζεσλ, ηδίσο ησλ Μηθξψλ θαη Μεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ (ΜΜΔ) πνπ ήδε ιεηηνπξγνχλ, θαζψο θαη ηελ δεκηνπξγία λέσλ επηρεηξήζεσλ πνπ ζα αμηνπνηνχλ θαηλνηνκηθέο ηδέεο θαη ζα θάλνπλ ρξήζε λέσλ ηερλνινγηψλ. Δληζρχζεηο ησλ δνκψλ θαη ησλ ζεζκψλ ζηήξημεο ησλ επηρεηξήζεσλ. 30

31 ηφρνο : Ζ απινχζηεπζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο, ν εθζπγρξνληζκφο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ε δηεπθφιπλζή ηνπο ζε φιν ην θάζκα ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο, ε πξνψζεζε ηεο δηείζδπζεο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηηο επηρεηξήζεηο, ε πξνψζεζε ηεο ζπλεξγαζίαο θαη ε αλαβάζκηζε ησλ εηαηξηθψλ ζρέζεσλ, ε ελζσκάησζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δηάζηαζεο θαη ηεο πνηφηεηαο ζηε ζηξαηεγηθή ησλ επηρεηξήζεσλ, ε ελίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Ωθεινχκελνη : Δπηρεηξήζεηο δηαθφξσλ θιάδσλ θαη ηνκέσλ αλεμαξηήησο αξηζκνχ απαζρνινχκελσλ ηδίσο ΜΜΔ ζπιινγηθνί θνξείο επηρεηξήζεσλ θαη παξαγσγηθψλ ηάμεσλ, ηνπηθνί θνξείο, λένη γπλαίθεο άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο, θαηαλαισηέο. ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ Δληζρχζεηο γηα ηελ ελζάξξπλζε ηεο δεκηνπξγίαο λέσλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε ηελ αμηνπνίεζε εξεπλεηηθψλ απνηειεζκάησλ θαη ην ζρεκαηηζκφ λέσλ αληαγσληζηηθψλ πιενλεθηεκάησλ κε βάζε ζπλεθηηθά ηερλννηθνλνκηθά δίθηπα. ηφρνο: Δκπνξηθή εθκεηάιιεπζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο έξεπλαο κε ηελ δεκηνπξγία λέσλ επηρεηξήζεσλ έληαζεο γλψζεο, ελίζρπζε εξεπλεηηθψλ θέληξσλ θαη ηερλνινγηθψλ παξθψλ, ζπκκεηνρή ησλ επηρεηξήζεσλ ζηελ εξεπλεηηθή πξνζπάζεηα, αλάπηπμε λέσλ δηθηχσλ εξεπλεηηθψλ θαη ηερλνινγηθψλ δξαζηεξηνηήησλ απφ παξαγσγηθνχο θνξείο, επαηζζεηνπνίεζε εμεηδηθεπκέλσλ νκάδσλ θαη πνιηηψλ γεληθφηεξα γηα ην ξφιν θαη ηηο επηπηψζεηο ησλ ηερλνινγηθψλ εμειίμεσλ ζηελ νηθνλνκία, ζηελ επεκεξία θαη ζηελ πνηφηεηα δσήο. Ωθεινχκελνη: Δπηρεηξήζεηο, λένη επηζηήκνλεο, εξεπλεηηθά θέληξα θαη θνξείο, εξεπλεηηθά ηλζηηηνχηα, ηερλνινγηθά πάξθα, εηδηθέο νκάδεο πιεζπζκνχ, πνιίηεο. ΣΟΤΡΗΜΟ Δληζρχζεηο γηα ηελ δηαηήξεζε θαη ηελ αλάπηπμε ηνπ κεξηδίνπ ηεο ρψξαο ζηε δηεζλή ηνπξηζηηθή αγνξά, κε ηελ αλαζπγθξφηεζε θαη ηνλ εκπινπηηζκφ ησλ ηνπξηζηηθψλ πιενλεθηεκάησλ πνπ δηαζέηεη ε Διιάδα, νηθνδνκψληαο παξάιιεια θαη λέα πνηνηηθά πιενλεθηήκαηα. ηφρνο: Πνηνηηθή αλαβάζκηζε ησλ παξερφκελσλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ, δηαθνξνπνίεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο, νξγάλσζε ππνδνκψλ αλάπηπμεο ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ, κείσζε ηεο επνρηθφηεηαο ηεο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ελίζρπζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο 31