V. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Πεπτικό Απεκκριτικό

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "V. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Πεπτικό Απεκκριτικό"

Transcript

1 V. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Πεπτικό Απεκκριτικό

2 Πεπτικό Σύστημα Πέψη είναι η διαδικασία με την οποία μετασχηματίζονται οι τροφές σε απλά χημικά μόρια που μπορούν να διεισδύουν στο αίμα και μέσω αυτού σε όλους τους ιστούς ώστε να χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας και μακρομορίων Αυτότροφοι οργανισμοί Φυτά Ετερότροφοι οργανισμοί Φυτοφάγοι Είσοδος... Έξοδος Όργανα που συμμετέχουν = Πεπτικό Σαρκοφάγοι Σαπροφάγοι Ατελές Πλήρες Παμφάγοι Πέψη: εξωκυτταρική ενδοκυτταρική έντομα - αρθόποδα πρώτιστα τα περισσότερα ασπόνδυλα κάποια θαλάσσια ασπόνδυλα σπονδυλωτά [έλλειψη εξειδικευμένου πεπτικού σωλήνα]

3 Ενδοκυτταρική πέψη Paramecium Πεπτικό κενοτόπιο κυτοφάρυγγας κυτοστόμιο περιστόμιο κυτοπηγή Ορισμένα υδρόβια ασπόνδυλα απορροφούν διαλυμένα οργανικά μόρια απευθείας από το νερό, χωρίς να υπάρχει ανάγκη πέψης

4 Στους περισσότερους ζωικούς οργανισμούς η πέψη είναι εξωκυτταρική, γίνεται δηλαδή κατά μήκος ενός σωλήνα/κοιλότητας που επικοινωνεί με το εξωτερικό περιβάλλον και όπου εκκρίνονται τα ένζυμα πέψης από ειδικά κύτταρα Τα ζώα που δεν έχουν κοίλωμα, δεν διαθέτουν πλήρη πεπτικό σωλήνα με ξεχωριστή είσοδο και έξοδο αυτού (εξαίρεση οι νημερτίνοι) Γαστραγγειακή κοιλότητα: πέψη και μεταφορά/διανομή από την ίδια κοιλότητα, τυφλή κοιλότητα (στόμα=έδρα) Κνιδόζωα: μερική πέψη μέσα στη γαστραγγειακή κοιλότητα από πεπτικά ένζυμα, εισροή στα κύτταρα και ολοκλήρωση της πέψης ενδοκυτταρικά μέσα σε πεπτικά κυστίδια. Μεταφορά ουσιών με διάχυση στα υπόλοιπα κύτταρα-στρώματα του οργανισμού. Απέκκριση υπολειμμάτων από το στόμα Πλανάριες (σαρκοφάγες!): τυλίγουν το έντερο θήραμα με ολόκληρο το σώμα τους. Η πέψη ξεκινά εξωτερικά με την προέκταση του φάρυγγα προς τα έξω και την έκκριση πεπτικών ενζύμων τυφλό και βλέννας. Ακολουθεί μερική πέψη στη διακλαδισμένη γαστραγγειακή κοιλότητα και φάρυγγας φαγοκυττάρωση των μερικώς διασπασμένων θρεπτικών από ενδοκυτταρικά κενοτόπια. Απομάκρυνση υπολειμμάτων μέσω του φάρυγγα

5 Αρχιτεκτονικό πρότυπο των ζώων Εξειδικευμένες περιοχές για τον τεμαχισμό, καταπόση και διάλυση της τροφής σε μικρότερα στοιχεία Στα σκουλήκια ο φάρυγγας είναι εκτατός. Ο πρόλοβος κονιορτοποιεί την τροφή με μικρές πέτρες Πολλά αρθρόποδα διαθέτουν δηλητηριώδεις αδένες για παράλυση του θηράματος και η πέψη είναι εξωτερική. στόμα πρόλοβος έντερο φάρυγγας οισοφάγος στομάχι έδρα Ενδοκυτταρική πέψη Πλήρης πεπτικός σωλήνας Απλός πεπτικός σωλήνας Εξωκυτταρική πέψη με πλήρες πεπτικό Μερικώς εξωκυτταρική πέψη με ατελές πεπτικό έδρα στοματικά εξαρτήματα σιελογόνοι έντερο

6 Εχινόδερμα - Αχινός Ο σίφωνας ενώνει τον οισοφάγο με το στομάχι/έντερο και βοηθά στην συμπύκνωση της προς πέψη τροφής, τραβώντας το νερό και εκτρέποντας το από την πεπτική οδό. Οι αχινοί τρώνε φύκη και οργανικές ουσίες (αιωρηματοφάγοι). Άλλα εχινόδερμα όπως οι αστερίες είναι σαρκοφάγα και μπορούν να καταπίνουν ολόκληρο το θήραμά τους. Το στομάχι προεκβάλλει από το στόμα και μέρος της πέψης γίνεται εκεί.

7 Σπονδυλωτά Στόμα (γλώσσα, δόντια, μύες, σάλιο) Μάσηση, κομμάτιασμα της τροφής [ Οταν δεν υπάρχουν δόντια και η τροφή δεν κομματιάζεται πριν φτάσει στο έντερο, η διαδικασία της πέψης γινεται πολύ πιο αργή, π.χ. φίδια] Φάρυγγας Οισοφάγος Κατάποση και προώθηση με τη βοήθεια μυών Στομάχι Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Έδρα Αποθήκευση και μερική πέψη με τη βοήθεια της πεψίνης, ενός ενζύμου που λειτουργεί σε όξινο ph (HCl) Ολοκλήρωση πέψης Αποθήκευση και συμπύκνωση άπεπτων ουσιών Αποβολή κοπράνων [Τα φυτοφάγα έχουν πολύ μακρύτερο λεπτό έντερο λόγω δυσκολίας στην πέψη της κυτταρίνης]

8 ζ. μπαλένων (=κερατίνη) Δεν έχουν όλα τα σπονδυλωτά δόντια Φλαμίνγκος: αντίστοιχος μηχανισμός με μπαλένες Δελφίνια: ~250 δόντια! Έλλεψη κροταφογναθικής άρθρωσης, δόντια κατάλληλα τοποθετημένα για την κατάποση χωρίς μάσηση

9 Το σχήμα των δοντιών αντανακλά τις διατροφικές συνήθειες του ζώου Τα φυτοφάγα δεν έχουν τα κατάλληλα ένζυμα για να πέψουν την κυτταρίνη. Βακτήρια και πρώτιστα στον πεπτικό τους σωλήνα παίζουν το ρόλο του αποικοδομητή Η εξάρτηση των σαρκοφάγων από τους μικροργανισμούς είναι μικρότερη Η κυτταρίνη πέπτεται από μ/ο στο τυφλό που βρίσκεται μετά το στομάχι. Έτσι η αναμάσηση της τροφής δεν είναι δυνατή. Τα λαγόμορφα και τα τρωκτικά τρώνε τα κόπρανά τους για να εκμεταλλευτούν τα προϊόντα της πέψης της κυτταρίνης. τυφλό έντερο Μηρυκαστικά - τετράχωρο στομάχι οισοφάγος μεγάλη κοιλία: Έντονη βιοχημική δραστηριότητα από αναερόβια βακτήρια για τη διάσπαση της κυτταρίνης Κεκρύφαλος (2 η φάση πέψης κυτταρίνης) Εχίνος (συμπύκνωση) Ήνιστρο (=κυρίως στομάχι, πέψη πρωτεϊνών με HCl & πρωτεάσες)

10 Άνθρωπος Η τροφή στο στόμα ενεργοποιεί τους σιελογόνους αδένες. Σάλιο: βλέννα, λυσοζύμη (αντιβακτηριακή δράση), σιαλική αμυλάση (υδρόλυση αμύλου & γλυκογόνου) Λεπτό έντερο: δωδεκαδάκτυλο (μέγιστη ενζυμική δραστηριότητα), νησίδα, ειλεός (μέγιστη απορρόφηση) Παχύ έντερο: αποθήκευση & συμπύκνωση άπεπτων ουσιών ph=2 Η επιγλωττίδα απομονώνει την τραχεία και το λάρυγγα κατά την κατάποση. Αυτή ξεκινά συνειδητά με τη συστολή γραμμωτών μυών. (50ml-2lt) χολή Θετική ανάδραση Τοιχωματικά κύτταρα εμέλια κύτταρα Βλεννογόνα κύτταρα εκκρίνουν βλέννα που προστατεύει τα κυτταρικά τοιχώματα του στομάχου. Καταστροφή της από το Helicobacter pylori δημιουργεί Χοληδόχος κύστη δωδεκαδάκτυλο Πάγκρεας: πρωτεάσες & εξουδετέρωση του ph μ παραγωγή διτανθρακικ

11 Τα τοιχώματα του εντερικού σωλήνα έχουν αυλακώσεις που ονομάζονται λάχνες. Αυτές με τη σειρά τους αποτελούνται από μικρολάχνες. Συνολικά ο σχηματισμός καλύπτει 300 τ.μ. σε έκταση 3μ που αποτελούν το λεπτό έντερο. Καταλαμβάνει 600 φορές μεγαλύτερη έκταση από την αντίστοιχη επίπεδη επιφάνεια! Μονοσακχαρίτες και α/ο απορροφώνται από επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου με ειδικούς μεταφορείς, λιπαρά οξέα με διάχυση, ιόντα με ενεργητική μεταφορά, νερό λόγω ώσμωσης Από το εσωτερικό κάθε εντερικής λάχνας ξεκινά ένα λεμφαγγείο (χυλοφόρο) που δεσμεύει τα λίπη και τα παροχετεύει προς την κάτω κοίλη φλέβα και ένα δίκτυο τριχοειδών που δεσμεύει όλα τα υπόλοιπα θρεπτικά. Αυτά περνάνε πρώτα από το συκώτι μέσω της πυλαίας ηπατικής φλέβας. Στο συκώτι γίνεται η ανατροφοδότηση και αποθήκευση θρεπτικών καθώς και ο έλεγχος του μεταβολισμού τους και της τελικής διάθεσής τους στην κυκλοφορία του αίματος μέσω της ηπατικής φλέβας.

12 ΑΠΕΚΚΡΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Απομάκρυνση άχρηστων μεταβολιτών που δεν αποβάλλονται από τα κόπρανα (π.χ. αζωτούχες ενώσεις) Ρύθμιση ισοζυγίου νερού & αλάτων στο εσωτερικό του οργανισμού Ρύθμιση του ph Τί γεύση έχει το αίμα, ο ιδρώτας, τα δάκρυα; Θαλασσινό νερό: milliosmoles/lt Γλυκό νερό: 1-10 milliosmoles/lt Πλάσμα: 300 milliosmoles/lt Ούρα ανθρώπου: μέχρι 1400 milliosmoles/lt Ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο ζει ένας οργανισμός, το απεκκριτικό του σύστημα θα πρέπει να του εξασφαλίζει: Τα εσωτερικά μας υγρά είναι αλμυρά! τη συγκράτηση νερού (αλλά την αποβολή αλάτων) ΠΟΤΕ; τη συγκράτηση αλάτων (αλλά την αποβολή νερού) Υπέρτονο περιβάλλον (π.χ. θαλασσινό νερό) ή χέρσος Υπότονο περιβάλλον (π.χ. γλυκό νερό)

13 Συχνά οι οργανισμοί απαιτείται όχι μόνο να προσαρμόζουν την απέκκρισή τους σύμφωνα με το συγκεκριμένο περιβάλλον στο οποίο συνήθως ζουν, αλλά και να έχουν την ικανότητα να αλλάζουν τους ρυθμιστικούς μηχανισμούς της αποτελεσματικά, ώστε να επιβιώνουν και σε αρκετά διαφορετικά περιβάλλοντα στη διάρκεια της ζωής τους (π.χ. σολωμός, χέλι) ή να επίλεγουν συγκεκριμένους τύπους τροφής (π.χ. αιμοβόρες νυχτερίδες) Η διατήρηση του ισοζύγιου νερού και αλάτων στο εξωκυττάριο υγρό των οργανισμών ρυθμίζει έμμεσα και τα αντίστοιχα ισοζύγια ενδοκυτταρικά, λόγω της ημιδιαπερατότητας των πλασματικών μεμβρανών και του φαινομένου της ώσμωσης Ωσμωμοριακότητα = Η μοριακότητα των ωσμωτικά ενεργών συστατικών ενός διαλύματος Γλυκόζη = 1Μ : Ωσμωμοριακότητα = 1Μ NaCl = 1Μ : Ωσμωμοριακότητα = 2Μ Απαίτηση για σταθερό εύρος ωσμωμοριακότητας, αλλά και συγκράτηση χρήσιμων ή σπάνιων συστατικών και αποβολή άχρηστων ή σε περίσσεια (ποιοτικός διαχωρισμός)

14 Τα ιόντα & το νερό προσλαμβάνονται από την τροφή και από τον κυτταρικό μεταβολισμό Πολύ τοξική! Μεγάλη αραίωση Άμεση αποβολή ή Γιατί όχι πάντα αυτό που κάνει τη μεγαλύτερη οικονομία νερού; Δ/τα στο H 2 O Ενέργεια παραγωγής NH 3 Ουρία Ουρ. οξύ Τοξικότητα Άνθρωπος : αποβάλλει και τα τρία Αμμωνία: ρύθμιση ph Ουρικό οξύ: από μεταβολισμό νουκλεϊκών οξέων & καφεΐνης

15 Τα απεκκριτικά όργανα σε όλους τους οργανισμούς έχουν κοινά χαρακτηριστικά: Διηθούν το εξωκυττάριο υγρό (αιμολέμφος ή πλάσμα αίματος) αντλώντας μικρά μόρια και νερό αλλά όχι μακρομόρια (π.χ. πρωτεΐνες) ή κύτταρα: άμεση σύνδεση με το κυκλοφορικό σύστημα, όπου αυτό υπάρχει Μετατρέπουν τη σύνθεση και ωσμωμοριακότητα του αρχικού διηθήματος μέσω ενεργητικής έκκρισης ή/και επαναρρόφησης ουσιών κατά μήκος ενός εκτεταμένου συστήματος σωλήνων. Το τελικό προϊόν είναι τα ούρα. Λόγω της πίεσης του αίματος ή της διαφοράς ωσμωμοριακότητας το νερό διαχέεται από τη μία επιφάνεια στην άλλη, αλλά η κίνηση αυτή δεν είναι ΠΟΤΕ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ!

16 Ολοκληρωμένο σύστημα/ μεταμερές πρωτονεφρίδια μετανεφρίδια Αραιά ούρα (ουρία) ~ υγρό περιβάλλον νεφριδιοπόρος Απουσία κυκλοφορικού! φλογοκύτταρο Κοίλωμα/κλειστό κυκλοφορικό/ αιμολέμφος Ανάγκη οικονομίας νερού ~ ουρικό οξύ Κοίλωμα/ ανοιχτό κυκλοφορικό/ αιμόκοιλα πεπτικό - απεκκριτικό + αζωτούχες ενώσεις Μαλπιγγειανά σωληνάρια

17 Σπονδυλωτά - νεφρός Όλα τα σπονδυλωτά έχουν διπλό απεκκριτικό όργανο (δύο νεφροί και δύο νεφρικοί αγωγοί) άμεσα συνδεδεμένο με το κυκλοφορικό σύστημα από όπου διηθείται το πλασματικό υγρό. Οι δύο ουρητήρες διοχετεύουν τα ούρα στην ουροδόχο κύστη και από αυτήν αποβάλλονται τα ούρα μέσω της ουρήθρας. Λειτουργική μονάδα ο νεφρώνας

18 Ο νεφρώνας αποτελείται από: Α) ένα νεφρικό σωμάτιο (νεφρικό σπείραμα & κάψα του Bowman) όπου γίνεται η διήθηση του πλάσματος (εκτός πρωτεϊνών & κυττάρων) και Β) ένα σωληνάριο (εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο/αγκύλη Henle/ άπω εσπειραμένο σωληνάριο/αθροιστικοί πόροι) που είναι υπεύθυνο για: α) την επαναρρόφηση νερού & χρήσιμων ουσιών (π.χ. γλυκόζης), β) την απέκκριση άχρηστων ουσιών γ) τη ρύθμιση του ph και δ) τη μετατροπή της σύνθεσης του αρχικού διηθήματος σε ούρα. Ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού είναι πολύ εκτεταμένο (εξοικονόμηση νερού) ή όχι. Η δομή αυτή (παραμυελικοί νεφρώνες) αφορά μόνο στα θηλαστικά & πτηνά. Όλα τα άλλα έχουν μόνο φλοιικούς.

19 ΔΙΗΘΗΣΗ ΕΠΑΝΑΡ- ΡΟΦΗΣΗ ΕΚΚΡΙΣΗ (Κ +, Η +, NH 4 ) Σε αυτά τα δύο σημεία γίνεται η μέγιστη επαναρρόφηση NaCl Κ+, ΝΗ4 Η επαναρρόφηση NaCl στους αθροιστικούς πόρους είναι ενεργητική και καθορίζει την τελική απώλεια αλάτων με τα ούρα

20 Περισωληναριακά τριχοειδή βοηθούν στην ανταλλαγή ουσιών: Νερό, ανόργανα ιόντα και οργανικά θρεπτικά επαναρροφώνται σε μέγιστο βαθμό Η γλυκόζη επαναρροφάται στο 100%! Άλατα μπορεί να εκκρίνονται και από τα τριχοειδή προς τα σωληνάρια Η ευελιξία της αποδοτικότητας των νεφρώνων είναι πολύ σημαντική και βρίσκεται κάτω από ορμονικό και νευρικό έλεγχο. Π.χ. η αντιδιουρητική ορμόνη ADH όταν είναι παρούσα, κάνει τον αθροιστικό πόρο διαπερατό στο νερό κι έτσι τα ούρα συγκεντρώνονται επιπλέον. Απουσία της, η διαπερατότητα παύει και τα ούρα γίνονται αραιά. Δομικά εξαρτάται από το μέγεθος της αγκύλης του Henle.

21 Ψάρια γλυκού νερού- πίνουν νερό φτωχό σε άλατα: ταχύς ρυθμός παραγωγής πολύ αραιών ούρων για αποβολή της περίσσειας νερού (1/3 του βάρους τους καθημερινά) και επαναρρόφηση αλάτων από το άπω εσπειραμένο σωληνάριο και από τα βράγχια Αμφίβια: τα περισσότερα όπως τα ψάρια του γλυκού νερού και αποβολή αμμωνίας. Επίσης ενεργητική πρόσληψη αλάτων από δέρμα. Αμφίβια που απαντώνται και σε ξηρές περιοχές: αποβάλλουν ουρία που είναι πολύ λιγότερο τοξική από την αμμωνία και έτσι δεν χρειάζεται να είναι τόσο αραιωμένη κερί αδιαβροχοποίησης του δέρματος για μείωση των απωλειών νερού συμπεριφορά (καλοκαιρινή νάρκη, παραμονή κάτω από το έδαφος) μεγάλη ουροδόχος κύστη που γεμίζει με πολύ αραιό ούρο. Το ούρο αυτό επαναδιοχετεύεται στην κυκλοφορία κατά την καλοκαιρινή νάρκη.

22 Οστεϊχθύες: πίνουν αλμυρό νερό (περίσσεια αλάτων) Πρέπει να πίνουν συνεχώς νερό (1% του βάρους τους κάθε ώρα) για να αποφύγουν την αφυδάτωση που επιβάλλει το υπέρτονο περιβάλλον στο οποίο ζουν Δεν έχουν ιδιαίτερα αναπτυγμένο απεκκριτικό όργανο (περιορισμός επαναρρόφησης αλλά και μη συμπύκνωση ούρων). Αποβάλλουν λίγα ούρα (αμμωνία) που δεν συμπυκνώνονται περισσότερο από το υγρό του σώματός τους Το διάμεσο υγρό του σώματός τους είναι πολύ αλμυρό (συγκέντρωση αλάτων μόλις στο 1/3 1/4 του θαλασσινού) Κάποια ιόντα (Mg, SO 4 ) δεν περνάνε καθόλου (δεν απορροφώνται) από το πεπτικό, άρα δεν φτάνουν και στην κυκλοφορία για να απεκκριθούν Κάποια ιόντα ενεργητικά αποβάλλονται από τα νεφρικά σωληνάρια Κάποια ιόντα ενεργητικά αποβάλλονται από τα βράγχια. Από τα βράγχια αποβάλλεται επίσης αμμωνία

23 Οργανισμοί στα μεγάλα βάθη των ωκεανών (χονδριχθύες & ασπόνδυλα): ωσμωσυμμορφωτές ~ διατήρηση κατάστασης σωματικών υγρών ίδια με του περιβάλλοντός τους και άρα μη ενεργητική ωσμωρύθμιση Χονδριχθύες: καρχαρίες σαλάχια Εκκριτικός αδένας NaCl στην έδρα Παράγουν ουρία και οξείδιο της τριμεθυλαμίνης και τα συγκρατούν σε μεγάλες συγκεντρώσεις (που για άλλους οργανισμούς θα ήταν τοξικές) στο σώμα τους, ώστε να αντισταθμίσουν την ωσμωμοριακότητα του περιβάλλοντος και να αποφύγουν τη μεγάλη τάση αποβολής νερού

24 Πτηνά Μικρό τμήμα νεφρικού σωλήνα ~ μικρός βαθμός συμπύκνωσης ούρων Αντιστάθμιση του παραπάνω με παραγωγή ουρικού οξέος αντί ουρίας Πουλιά που πίνουν θαλασσινό νερό ή τρέφονται με πολύ αλμυρές τροφές (πιγκουίνοι, γλάροι) έχουν οσφρητικούς αδένες άλατος που εκκρίνουν την περίσσεια άλατος σε μορφή συμπυκνωμένων σταγόνων Η επιστροφή του νερού σε πτηνά και ερπετά γίνεται στο παχύ έντερο μέσω της κλοάκης, μιας κοινής κοιλότητας εξόδου του απεκκριτικού, πεπτικού και αναπαραγωγικού συστήματος (υπάρχει και στα αμφίβια) Ερπετά Παραγωγή ουρικού οξέος αντί ουρίας Μηχανισμοί μείωσης των απωλειών νερού (φωλίδες, συμπεριφορά)

25 Θηλαστικά Τα νεφρά είναι εξαιρετικά καλά οργανωμένα & αποτελεσματικά στην οικονομία νερού και θρεπτικών. Είναι άμεσα εξαρτημένα από το πυκνό δίκτυο αγγείων που τα περιβάλλει (νεφρική αρτηρία/φλέβα, σπειραματικά και περισωληναριακά τριχοειδή). αυξημένη πίεση του αίματος αυξημένη διαπερατότητα τριχοειδών / πλασματικών μεμβρανών είσοδος του διηθήματος του πλάσματος στα νεφρά Αίμα: ~ 1500 lt/μέρα [Συνολικός όγκος πλάσματος = 3lt!] Φιλτράρισμα στα νεφρά ~12% Ούρα: ~ 180 lt/μέρα 2-3 lt/μέρα 98% του υγρού που περνάει στα νεφρά επιστρέφει στην κυκλοφορία! Ρύθμιση της διαδικασίας και του βαθμού συγκέντρωσης των ούρων (όγκος & ωσμωμοριακότητα) ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού από το νευρικό σύστημα και την έκκριση ορμονών (αντιδιουρητική ορμόνη ADH).

26 Σπόγγοι Κνιδόζω α Μαλάκια Πλανάρια (Πλατυέλμυνθες) Νηματώδεις Γεωσκώληκες Αρθρόποδα Εχινόδερμα Σπονδυλωτά (Χορδωτά) Συμμετρία ΟΧΙ ΑΚΤΙΝ Ο ΑΜΦΙΠΛΕΥΡΗ ΑΚΤΙΝ (2 Ο γενώς) Στόμα - - ΠΡΩΤΟΣΤΟΜΙΑ ΔΕΥΤΕΡΟΣΤΟΜΙΑ Κοίλωμα ΟΧΙ ΨΕΥΔΟ- ΣΧΙΖΟΚΟΙΛΩΜΑΤΙΚΑ ΕΝΤΕΡΟΚΟΙΛΩΜΑΤΙ ΚΑ (σχιζοκοιλωματικά) Βλαστικές στιβάδες Καλυπτήριο ΟΧΙ 2 3 Λίγο ή περισσότερο εξειδικευμένα επιθηλιακά κύτταρα (βλεφαρίδες, βλέννα, ακίδες πυριτίου κλπ) χιτίνη CaCO3 CaCO3 Δέρμα & εξαρτήματα Στηρικτικό ΠυρΙτ ιο Υδροστ ατικός - - Υδροστα τικός εξωσκελετός ενδοσκελετός Μυϊκό Μυοεπιθηλιακά ή Λεία κύτταρα / δέσμες / μυς Γραμμωτοί Λείοι μυς Λείοι/ Γραμμωτοί Νευρικό Έλλειψη κεντρικού ελέγχου Πρώτα γάγγλια Νευρικό σχοινί Σταδιακή εγκεφαλοποίηση γαγγλίων & κεντρικός έλεγχος ΚΝΣ, ΠΝΣ, ΑΝΣ

27 Σπόγγοι Κνιδόζωα Συμμετρία/ ΟΧΙ ΑΚΤΙΝΟ ΑΜΦΙΠΛΕΥΡΗ Μαλάκια Πλανάρια (Πλατυέλμυνθες) Νηματώδεις Γεωσκώληκες Αρθρόποδα Εχινόδερμα Σπονδυλωτά (Χορδωτά) Στόμα - - ΠΡΩΤΟΣΤΟΜΙΑ ΔΕΥΤΕΡΟΣΤΟΜΙΑ Κοίλωμα ΟΧΙ ΨΕΥΔΟ- ΣΧΙΖΟΚΟΙΛΩΜΑΤΙΚΑ ΕΝΤΕΡΟΚΟΙΛΩ- ΜΑΤΙΚΑ (+++) Βλαστικές στιβάδες Κυκλοφορικ ό Αναπνευστικ ό ΟΧΙ 2 3 Γαστραγγειακή κοιλότητα (πόροι, λεπτά επιθηλιακά κύτταρα) ΟΧΙ ΟΧΙ Το πρώτο κλειστό! από όλο το σώμα ΟΧΙ ή από όλο το σώμα Ανοιχτό Δερμική, Βράγχια, Τραχείες (Αρθρόποδα: ανεξαρτησία από κυκλοφορικό) Κλειστό Βράγχια, Πνεύμονες Πεπτικό Τυφλό Πλήρες, συχνά με εξωτερική πέψη Πλήρες (εσωτερική πέψη) Απεκκριτικό Πρωτο - νεφρίδι α Σύνδεση κυκλοφορικού με αναπνευστικό και απεκκριτικό! Κάποια έχουν απλό Μετανε -φρίδια Κλειστό υδροφορικό Μαλπιγγειανά Μετανεφρίδια Κλειστ ό υδροφ ο-ρικό Ενδιαμεσες μορφές συστημάτων μεταξύ Πρωτοστομίων - Δευτεροστομίων Νεφρά

Σκελετικό σύστημα. Λειτουργίες: 1. Στηρικτικό πλαίσιο του σώματος των ζώων 2. Κινητική ποικιλομορφία. 2. Σκληροί σκελετοί

Σκελετικό σύστημα. Λειτουργίες: 1. Στηρικτικό πλαίσιο του σώματος των ζώων 2. Κινητική ποικιλομορφία. 2. Σκληροί σκελετοί Σκελετικό σύστημα Λειτουργίες: 1. Στηρικτικό πλαίσιο του σώματος των ζώων 2. Κινητική ποικιλομορφία Τύποι: 1. Υδροστατικοί σκελετοί 2. Σκληροί σκελετοί Ενδοσκελετός Εξωσκελετός Σκελετικό σύστημα υδροστατικοί

Διαβάστε περισσότερα

Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά.

Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά. Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά. Στον πεπτικό σωλήνα πραγματοποιείται ο τεμαχισμός της τροφής

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 5. ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ Ισοζύγιο νερού και ωσμωρύθμιση Ρύθμιση των εξωκυττάριων υγρών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Το πεπτικό σύστημα στον άνθρωπο αποτελείται από: Τον Πεπτικό ή γαστρεντερικό σωλήνα στον οποίο υπάρχουν : Η στοματική κοιλότητα Ο φάρυγγας Ο οισοφάγος Το στομάχι Το λεπτό έντερο

Διαβάστε περισσότερα

3. Το σχεδιάγραμμα παρουσιάζει τομή ανθρώπινου πεπτικού συστήματος.

3. Το σχεδιάγραμμα παρουσιάζει τομή ανθρώπινου πεπτικού συστήματος. ΠΕΠΤΙΚΟ 1. Α. Να γράψετε τα είδη των δοντιών Α, Β, Γ, Δ και τα μέρη του δοντιού Ε Μ. Β. Πόσα δόντια έχει ένα παιδί 3 χρόνων; Γ. Ποιοι αδένες αφήνουν το έκκριμά τους στη στοματική κοιλότητα και ποιο το

Διαβάστε περισσότερα

Απελευθερώνει ορμόνες, που αυξάνουν την πίεση του αίματος στους νεφρούς και επηρεάζουν την παραγωγή ερυθροκυττάρων

Απελευθερώνει ορμόνες, που αυξάνουν την πίεση του αίματος στους νεφρούς και επηρεάζουν την παραγωγή ερυθροκυττάρων ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ουροποιητικό σύστημα (εικ.6.2), αποτελείται από τους νεφρούς, τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Στους νεφρούς μικρά μόρια απομακρύνονται από το αίμα. Πολλά από

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία-Ι. Ουροποιητικό σύστημα. Λειτουργία νεφρικών σωληναρίων. Β. Στεργίου Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Πειραματικής Φυσιολογίας

Φυσιολογία-Ι. Ουροποιητικό σύστημα. Λειτουργία νεφρικών σωληναρίων. Β. Στεργίου Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Πειραματικής Φυσιολογίας Φυσιολογία-Ι Ουροποιητικό σύστημα Λειτουργία νεφρικών σωληναρίων Β. Στεργίου Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Πειραματικής Φυσιολογίας Ισοζύγιο νερού Επηρεάζεται από την : Ισορροπία μεταξύ πρόσληψης

Διαβάστε περισσότερα

1. Να αν τιστοιχίσετε τους όρους της στήλης Ι με τις προτάσεις της στήλης ΙΙ:

1. Να αν τιστοιχίσετε τους όρους της στήλης Ι με τις προτάσεις της στήλης ΙΙ: Ερωτήσεις Προβλήματα Δραστηριότητες 1. Να αν τιστοιχίσετε τους όρους της στήλης Ι με τις προτάσεις της στήλης ΙΙ: Ι Βιταμίνες Υδατάνθρακες Πρωτεΐνες Λίπη Βοηθούν κυρίως στη δόμηση νέων κυττάρων. Προσφέρουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ ΤΟΜΕΑΣ ΡΑΔΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ 2 ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ 3 4 5 ΒΑΣΗ ΚΡΑΝΙΟΥ 6 ΚΡΟΤΑΦΟΓΝΑΘΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ 7 ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΟΙ ΚΟΛΠΟΙ 8 9 10 11 ΑΤΛΑΝΤΟΑΞΟΝΙΚΗ ΑΡΘΡΩΣΗ 12 13 14 15 ΑΡΘΡΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία-Ι. Ουροποιητικό σύστημα

Φυσιολογία-Ι. Ουροποιητικό σύστημα Φυσιολογία-Ι Ουροποιητικό σύστημα Συμπύκνωση και αραίωση των ούρων Β. Στεργίου Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Πειραματικής Φυσιολογίας Συμπύκνωση και αραίωση των ούρων Η ποσότητα ούρων που παράγεται

Διαβάστε περισσότερα

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΠΩΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΟΙ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΑ ΥΓΡΑ Μεταφορά τροφών και αποβολή μη χρήσιμων ουσιών: Διάχυση (π.χ. το CO 2 που παράγεται κατά τον μεταβολισμό των κυττάρων, διαχέεται από τα κύτταρα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/2018

ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/2018 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΕΡΑ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘ.:... / 25 ΒΑΘ.:../ 20 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/2018 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Διευθυντής: Καθηγητής κ. Γεώργιος Ανωγειανάκις

Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Διευθυντής: Καθηγητής κ. Γεώργιος Ανωγειανάκις 1 Πόσα λίτρα πρόουρο σχηματίζονται ημερησίως; α) 15-18 L β) 1,5-1,7 L γ) 170-180 L δ) 1700-1800 L ε) 100-120 L 2. Ποιο τμήμα του νεφρού ανήκει στον μυελό του νεφρού; α) Τα νεφρικά σωμάτια β) Η κάψα του

Διαβάστε περισσότερα

Συµπύκνωση αραίωση ούρων

Συµπύκνωση αραίωση ούρων Συµπύκνωση αραίωση ούρων Boron σελ 1075-1091 Συµπυκνωµένα ούρα υπερωσµωτικά σε σχέση µε τη συγκέντρωση του πλάσµατος Η ικανότητα των νεφρών να παράγουν υπερωσµωτικά ούρα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. Μάθημα 5 «Η τροφή & το ταξίδι της μέσα στο σώμα μας»: Πεπτικό σύστημα

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. Μάθημα 5 «Η τροφή & το ταξίδι της μέσα στο σώμα μας»: Πεπτικό σύστημα ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 5 «Η τροφή & το ταξίδι της μέσα στο σώμα μας»: Πεπτικό σύστημα Ο στόχος μας στην ενότητα μαθημάτων «Πεπτικό - Αναπνευστικό - Κυκλοφορικό» είναι.. Nα κατανοήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./04/2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΘΕΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Ενδοκρινείς αδένες ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Βασική δομή του κυττάρου

Διαβάστε περισσότερα

Ωσµωρύθµιση απέκκριση Ι

Ωσµωρύθµιση απέκκριση Ι ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Διαλέξεις: 15 η -16η/23/3/2015 Ε. Δ. Βαλάκος Ωσµωρύθµιση απέκκριση Ι Το πρόβληµα Ορισµοί Στρατηγικές Αποβολή προϊόντων του αζώτου Υδρόβια ασπόνδυλα Διαφορετική σύνθεση μέσα

Διαβάστε περισσότερα

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΥΤΤΑΡΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΙ Ο ανθρώπινος οργανισμός συνίσταται α- πό τρισεκατομμύρια κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά εμφανίζουν σημαντική ποικιλομορφία, που αφορά το μέγεθος,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΟΜΕΤΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΟΜΕΤΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΟΜΕΤΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 Μάθημα: Βιολογία - Χημεία Τάξη: Γ Ημερομηνία: 05/06/2015 Διάρκεια: 2 ώρες Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:.. Αρ:. Βαθμός:

Διαβάστε περισσότερα

Kεφάλαιο 2ο Πρόσληψη ουσιών και πέψη ενέργεια υλικά φθορές ανάπτυξή αυτότροφους ετερότροφους. χλωροφύλλη φωτοσύνθεση καταναλωτές αποικοδομητές Πέψη,

Kεφάλαιο 2ο Πρόσληψη ουσιών και πέψη ενέργεια υλικά φθορές ανάπτυξή αυτότροφους ετερότροφους. χλωροφύλλη φωτοσύνθεση καταναλωτές αποικοδομητές Πέψη, Kεφάλαιο 2 ο Πρόσληψη ουσιών και πέψη Γιατί οι οργανισμοί πρέπει να τρέφονται; Όλοι οι οργανισμοί χρειάζονται ενέργεια για να επιτελέσουν τις διάφορες λειτουργίες τους αλλά και υλικά με τα οποία θα επιδιορθώσουν

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 6. Ο ΝΕΦΡΟΣ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 Ο ΝΕΦΡΟΣ ΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΩΝ Προέλευση & οντογένεση Ο νεφρός των πρωτόγονων σπονδυλωτών

Διαβάστε περισσότερα

Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017

Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΑΘΜΟΣ: ΤΑΞΗ: Β ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26-05-2017 ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΧΡΟΝΟΣ: 1ώρα 30

Διαβάστε περισσότερα

περιβάλλοντος. 6. Εξειδικεύσεις 14. Σε υπόλοιπων ζώων. σύστημα των σπονδυλωτών.

περιβάλλοντος. 6. Εξειδικεύσεις 14. Σε υπόλοιπων ζώων. σύστημα των σπονδυλωτών. Ερωτήσεις Κεφάλαιο 10: Συστήματα Οργάνων Ζωικών Οργανισμών 1. Με ποιους τρόπους η φυσική επιλογή επηρεάζεται από τους φυσικούς νόμους, οι οποίοι καθορίζουν τη μορφή και το μέγεθος των οργανισμών. 2. Τι

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρική ρύθμιση όγκου αίματος και εξωκυτταρίου υγρού. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό»

Νεφρική ρύθμιση όγκου αίματος και εξωκυτταρίου υγρού. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρική ρύθμιση όγκου αίματος και εξωκυτταρίου υγρού Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Διαμερίσματα σωματικών υγρών 28,0 L Νεφρικοί μηχανισμοί ρύθμισης εξωκυτταρίου υγρού Ο όγκος του εξωκυτταρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.1. Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών 1. Ποια τα κοινά χαρακτηριστικά των ζωντανών οργανισμών; Οι οργανισμοί τρέφονται Αναπνέουν Απεκκρίνουν Αναπαράγονται Αναπτύσσονται

Διαβάστε περισσότερα

Από το Κύτταρο στον Οργανισµό

Από το Κύτταρο στον Οργανισµό ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Από το Κύτταρο στον Οργανισµό Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Να βάλετε σε κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συµπληρώνει σωστά την πρόταση: 1. Στον ανθρώπινο οργανισµό

Διαβάστε περισσότερα

Πεπτικό σύστημα και το κόστος της «καλοπέρασης»

Πεπτικό σύστημα και το κόστος της «καλοπέρασης» Πεπτικό σύστημα και το κόστος της «καλοπέρασης» Β. Στεργίου - Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Φυσιολογίας Της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Διευθυντής ο Καθηγητής Γ.Ανωγειανάκις

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3 Κυκλοφορικό Σύστημα Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Η μεταφορά των θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα και των ιστών και η απομάκρυνση από αυτά των άχρηστων γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Να προσλαμβάνουν με την τροφή τους ένα μικρό θερμιδικό πλεόνασμα, δηλαδή λίγο περισσότερες θερμίδες από αυτές που είναι απαραίτητες για τη συντήρηση του σωματικού τους βάρους. Να προτιμούν τα φυτικά (ακόρεστα)

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΑ. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 1

ΚΥΤΤΑΡΑ. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 1 ΚΥΤΤΑΡΑ ΖΥΓΩΤΟ: Το πρώτο κύτταρο του οργανισμού από το οποίο με συνεχείς κυτταρικές διαιρέσεις προκύπτουν όλα. ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ: Διαδικασία με την οποία τα κύτταρα αποκτούν διαφορετικά μορφολογικά και λειτουργικά

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό»

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Κάλιο Το 98% του ολικού Κ + του σώματος βρίσκεται στο εσωτερικό των κυττάρων Το 2% στο εξωκυττάριο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 15/9/2014. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 15/9/2014. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων Κύτταρα και ιστοί: Πλήθος κυττάρων ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από τρισεκατομμύρια κύτταρα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων

Διαβάστε περισσότερα

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Α ΤΑΞΗ Τ... ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΟΓΑΜΜΑ ΠΟΥΔΝ ΚΦΑΛΑΙΟ 1: ΚΥΤΤΑΟ ΚΦΑΛΑΙΟ 2: ΙΤΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΥΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 4: ΚΥΚΛΟΦΟΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΙΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 6: ΠΠΤΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

σ αυτό τον τόπο όλα είναι καμωμένα από πέτρα από πέτρα η γη, από πέτρα κι άνθρωποι οι χαρές και οι λύπες από πέτρα σκληρή Καλημέρα!

σ αυτό τον τόπο όλα είναι καμωμένα από πέτρα από πέτρα η γη, από πέτρα κι άνθρωποι οι χαρές και οι λύπες από πέτρα σκληρή Καλημέρα! σ αυτό τον τόπο όλα είναι καμωμένα από πέτρα από πέτρα η γη, από πέτρα κι άνθρωποι οι χαρές και οι λύπες από πέτρα σκληρή Καλημέρα! Πύκνωση Αραίωση ούρων Ρύθμιση ωσμωτικότητας Β. Κ. Μαργέλλος Διευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Φωτεινή Μάλλη Πνευμονολόγος Αναπλ. Καθηγητρια ΤΕΙ Νοσηλευτικής Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΘ Καθηγητής-Σύμβουλος Ελληνικού

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.1. Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών 1. Ποια τα κοινά χαρακτηριστικά των ζωντανών οργανισμών; Οι οργανισμοί τρέφονται Αναπνέουν Απεκκρίνουν Αναπαράγονται Αναπτύσσονται

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2017-2018 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ MAIOY 2018 ΒΑΘ.:... / 25 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/18 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ - ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ)

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ: ΑΡ. Να προσέξετε την εμφάνιση του γραπτού σας και να γράψετε με μελάνι μπλε ή μαύρο.

ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ: ΑΡ. Να προσέξετε την εμφάνιση του γραπτού σας και να γράψετε με μελάνι μπλε ή μαύρο. Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΒΑΘΜΟΣ:.... /100 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ:... ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 01.06.2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ)

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικασία παραγωγής ή πρόσληψης

Διαδικασία παραγωγής ή πρόσληψης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Το σύνολο των βιοχημικών αντιδράσεων του οργανισμού μας αποτελεί το μεταβολισμό. Στα προϊόντα των αντιδράσεων αυτών περιλαμβάνονται και τοξικές ουσίες που πρέπει να αποβληθούν. Η διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρική παραγωγή ούρων: Σπειραματική διήθηση, νεφρική αιμάτωση και η ρύθμισή τους. Σ.Ζιάκκα Νεφρολόγος Διευθύντρια ΝΕΕΣ

Νεφρική παραγωγή ούρων: Σπειραματική διήθηση, νεφρική αιμάτωση και η ρύθμισή τους. Σ.Ζιάκκα Νεφρολόγος Διευθύντρια ΝΕΕΣ Νεφρική παραγωγή ούρων: Σπειραματική διήθηση, νεφρική αιμάτωση και η ρύθμισή τους Σ.Ζιάκκα Νεφρολόγος Διευθύντρια ΝΕΕΣ Ομοιοστατικές λειτουργίες των νεφρών Απέκκριση των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού

Διαβάστε περισσότερα

ρευστότητα (εξασφαλίζεται µε τα φωσφολιπίδια)

ρευστότητα (εξασφαλίζεται µε τα φωσφολιπίδια) Λειτουργίες Πλασµατική µεµβράνη οριοθέτηση του κυττάρου εκλεκτική διαπερατότητα ή ηµιπερατότητα αναγνώριση και υποδοχή µηνυµάτων πρόσληψη και αποβολή ουσιών Πλασµατική µεµβράνη Ιδιότητες σταθερότητα ρευστότητα

Διαβάστε περισσότερα

Ωσµωρύθµιση απέκκριση ΙΙ

Ωσµωρύθµιση απέκκριση ΙΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Διαλέξεις: 17 η 18η/26/3/2015 Ε. Δ. Βαλάκος Ωσµωρύθµιση απέκκριση ΙΙ Συσταλτά κενοτόπια Πρωτονεφρίδια Μετανεφρίδια Πράσινοι αδένες Μαλπιγιανά σωληνάρια Σακκοειδείς αδένες Διάφορες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ Πολυκύτταροι, ευκαρυωτικοί οργανισμοί, με υψηλό βαθμό κυτταρικής εξειδίκευσης. Τα κύτταρα οργανώνονται σε ιστούς και στη συνέχεια σε όργανα. Είναι ετερότροφοι οργανισμοί.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 0-0 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 0 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ-ΧΗΜΕΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 0/6/0 ΒΑΘΜΟΣ ΒΑΘΜΟΣ:... ΤΑΞΗ: Γ Αριθμητικά.. ΧΡΟΝΟΣ: ώρες Ολογράφως:... Υπ.

Διαβάστε περισσότερα

Σωληναριακή επεξεργασία σπειραματικού διηθήματος

Σωληναριακή επεξεργασία σπειραματικού διηθήματος Σωληναριακή επεξεργασία σπειραματικού διηθήματος Χ. Ν. Σκαλιώτη Πανεπιστημιακή Νεφρολογική Κλινική & Μονάδα Μεταμοσχεύσεων Νεφρού ΓΝΑ «Λαϊκό» Δομή του Νεφρώνα - Glomerulus Σπείραμα - Proximal Convoluted

Διαβάστε περισσότερα

4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. περιλαμβάνονται ο σπλήνας και ο θύμος αδένας (εικ.4.1). Το λεμφικό σύστημα είναι πολύ σημαντικό γιατί:

4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. περιλαμβάνονται ο σπλήνας και ο θύμος αδένας (εικ.4.1). Το λεμφικό σύστημα είναι πολύ σημαντικό γιατί: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από τα λεμφαγγεία, τη λέμφο και τους λεμφαδένες. Οι λεμφαδένες είναι δομές που αποτελούνται από εξειδικευμένη μορφή συνδετικού ιστού, το λεμφικό

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 7 Ωσμωρύθμιση. Α Μέρος: Επίδραση της αλατότητας στον όγκο (και το βάρος) του πολύχαιτου Nereis

Άσκηση 7 Ωσμωρύθμιση. Α Μέρος: Επίδραση της αλατότητας στον όγκο (και το βάρος) του πολύχαιτου Nereis Μάθημα: Φυσιολογία Zώων 1 Ονοματεπώνυμο.Α. Μ.. Τμήμα:... Αριθμός ομάδας Άσκηση 7 Ωσμωρύθμιση Σκοπός της άσκησης Α Μέρος: Επίδραση της αλατότητας στον όγκο (και το βάρος) του πολύχαιτου Nereis Πειραματική

Διαβάστε περισσότερα

=... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018

=... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 = 20 =... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΕΛΙΞΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ 128

Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΕΛΙΞΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ 128 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΖΩΟΛΟΓΙΑ: Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 25 Περίγραμμα του Κεφαλαίου 25 Ζωολογία: Η Εξελικτική Προσέγγιση 26 Ζωολογία: Η Οικολογική Προσέγγιση 30 Προειδοποίηση για την Άγρια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΜΩΡΡΥΘΜΙΣΗ. Οσμωρρύθμιση

ΟΣΜΩΡΡΥΘΜΙΣΗ. Οσμωρρύθμιση 69 ΟΣΜΩΡΡΥΘΜΙΣΗ Τα ζωντανά κύτταρα απαιτούν ένα σταθερό περιβάλλον, με συγκεκριμένες συγκεντρώσεις συστατικών διαλυμένων στο νερό. Έτσι και στα ψάρια, το εσωτερικό τους περιβάλλον πρέπει να χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Φυσιολογίας του ουροποιητικού συστήματος

Στοιχεία Φυσιολογίας του ουροποιητικού συστήματος ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Μάθημα: Xειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ Ενότητα: Οι λειτουργίες του νεφρού Στοιχεία Φυσιολογίας του ουροποιητικού συστήματος ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ :

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ : ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΜΑΘΗΜΑ : ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΤΑΞΗ : Α ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 1.30 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ΒΑΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΣ :... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ :... ΥΠ.

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΖΗΤΗΜΑ Α Το σχεδιάγραμμα δείχνει τμήμα κυτταρικής μεμβράνης.

ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΖΗΤΗΜΑ Α Το σχεδιάγραμμα δείχνει τμήμα κυτταρικής μεμβράνης. ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΤΗΡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΙΣΑΑΚ ΖΗΤΗΜΑ Α Το σχεδιάγραμμα δείχνει τμήμα κυτταρικής μεμβράνης. (α) Να ονομάσετε τα

Διαβάστε περισσότερα

Βλέννα, υδαρές υγρό. ή τοιχωματικό ή οξυπαραγωγικό = HCl + ενδογενή παράγοντα. βλέννα. ή ζυμογόνο ή πεπτικό = πεψινογόνο

Βλέννα, υδαρές υγρό. ή τοιχωματικό ή οξυπαραγωγικό = HCl + ενδογενή παράγοντα. βλέννα. ή ζυμογόνο ή πεπτικό = πεψινογόνο Στόμαχος Δομή βλεννογόνου στομάχου - Γαστρικοί αδένες Βλέννα, υδαρές υγρό ή τοιχωματικό ή οξυπαραγωγικό = HCl + ενδογενή παράγοντα βλέννα ή ζυμογόνο ή πεπτικό = πεψινογόνο Κύτταρα G = γαστρίνη Διάσπαρτα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ ΧΟΡΔΩΤΑ ΥΠΟΦΥΛΟ Σπονδυλωτά ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ Άγναθα Γναθόστομα ΚΛΑΣΗ Μυξίνοι Χονδριχθύες Πετρόμυζοι Οστεϊχθύες*

ΦΥΛΟ ΧΟΡΔΩΤΑ ΥΠΟΦΥΛΟ Σπονδυλωτά ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ Άγναθα Γναθόστομα ΚΛΑΣΗ Μυξίνοι Χονδριχθύες Πετρόμυζοι Οστεϊχθύες* ΦΥΛΟ ΥΠΟΦΥΛΟ ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ ΚΛΑΣΗ Ουροχορδωτά Ασκίδια Κωπηλάτες Θαλειοειδή ΧΟΡΔΩΤΑ Σπονδυλωτά Άγναθα Γναθόστομα Κεφαλοχορδωτά Λεπτοκάρδια Μυξίνοι Πετρόμυζοι Χονδριχθύες Οστεϊχθύες* Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία. Απαντήσεις Κριτηρίων Αξιολόγησης. A Λυκείου. Θάνος Καψάλης Σοφία Πλατανιστιώτη ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ. Κεφάλαιο 2ο: ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Βιολογία. Απαντήσεις Κριτηρίων Αξιολόγησης. A Λυκείου. Θάνος Καψάλης Σοφία Πλατανιστιώτη ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ. Κεφάλαιο 2ο: ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Θάνος Καψάλης Σοφία Πλατανιστιώτη Βιολογία A Λυκείου Απαντήσεις Κριτηρίων Αξιολόγησης Κεφάλαιο 2ο: ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κεφάλαιο 3ο: ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κεφάλαιο 4ο: ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κεφάλαιο 5ο: ΑΝΑΠΝΟΗ Κεφάλαιο

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία και μορφολογία πτηνού

Ανατομία και μορφολογία πτηνού Ανατομία και μορφολογία πτηνού Τα πτηνά είναι ομοιόθερμα σπονδυλωτά που φυλογενετικά σχετίζονται με τους Δεινοσαύρους Τα αρτίγονα πουλιά (Νεόρνιθες) διαιρούνται σε δύο ομάδες: (1) Παλαιόγναθα (κίβι, έμου,

Διαβάστε περισσότερα

Πεπτικό σύστημα Περιγραφή

Πεπτικό σύστημα Περιγραφή Πεπτικό Σύστημα Πεπτικό σύστημα Περιγραφή Το γαστρεντερικό σύστημα (ΓΕΣ) αποτελείται από τα κοίλα όργανα που εκτείνονται από το στόμα έως τον πρωκτό και τους επικουρικούς αδένες που ευθύνονται για την

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα 2 Ο Τι είναι οι ιστοί και τι τα όργανα σε έναν οργανισμό; Δώστε από ένα παράδειγμα. Θέμα 3 Ο

Θέμα 2 Ο Τι είναι οι ιστοί και τι τα όργανα σε έναν οργανισμό; Δώστε από ένα παράδειγμα. Θέμα 3 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 ΤΑΞΗ: Α ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Θέμα 1 Ο Nα γράψετε τρεις διαφορές μεταξύ των ζωικών και των φυτικών κυττάρων.

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία-Ι. Ουροποιητικό σύστημα. Ισοζύγιο νερού και ηλεκτρολυτών. Β. Στεργίου Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Πειραματικής Φυσιολογίας

Φυσιολογία-Ι. Ουροποιητικό σύστημα. Ισοζύγιο νερού και ηλεκτρολυτών. Β. Στεργίου Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Πειραματικής Φυσιολογίας Φυσιολογία-Ι Ουροποιητικό σύστημα Ισοζύγιο νερού και ηλεκτρολυτών Β. Στεργίου Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Πειραματικής Φυσιολογίας Κύριες λειτουργίες των νεφρών Ρύθμιση του όγκου των υγρών του

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ 2015 2 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ Λέξεις-κλειδιά Κυτταρική ή πλασματική μεμβράνη... Βασικές ιδιότητες της πλασματικής μεμβράνης... Βασικές λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας. Κεφάλαιο 2.2

Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας. Κεφάλαιο 2.2 Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας Κεφάλαιο 2.2 Ο ρόλος της ενέργειας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.2 Τροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας Τροφικές Σχέσεις και Ροή Ενέργειας Κάθε οργανωμένο σύστημα,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ουροποιητικό Σύστημα Νεφροί Αποχετευτικό Σύστημα Καλυκοπυελικό Σύστημα Ουρητήρες, Ουροδόχος κύστη, Ουρήθρα Παραγωγή Μεταφορά Αποθήκευση Ποιοτικός έλεγχος ούρων Παροχέτευση Λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΙV. Κυκλοφορικό Αναπνευστικό

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΙV. Κυκλοφορικό Αναπνευστικό ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΙV. Κυκλοφορικό Αναπνευστικό Κυκλοφορικό σύστημα Κύριος ρόλος του κυκλοφορικού συστήματος είναι η τροφοδοσία των κυττάρων με θρεπτικά και οξυγόνο και η απομάκρυνση των άχρηστων

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018

ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Βαθμός:.. Ολογράφως: Υπογραφή:... ΧΡΟΝΟΣ: 45 λεπτά ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ:. ΑΡ.. ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλοφορικό σύστημα και υγεία

Κυκλοφορικό σύστημα και υγεία ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΑ ΑΙΜΟΦΟΡΑ ΑΓΓΕΙΑ ΑΙΜΑ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΠΛΑΣΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΦΛΕΒΕΣ ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ Κυκλοφορικό σύστημα και υγεία Το κυκλοφορικό σύστημα τροφοδοτεί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. 100 ml γάλακτος ΠΛΗΡΕΣ ΗΜΙΑΠΑΧΟ ΑΠΑΧΟ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. 100 ml γάλακτος ΠΛΗΡΕΣ ΗΜΙΑΠΑΧΟ ΑΠΑΧΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Στην αγορά κυκλοφορούν τρεις τύποι φρέσκου γάλακτος, το πλήρες, το ημιάπαχο (light) και το άπαχο (0%). Στη συσκευασία του κάθε τύπου αναγράφονται, με την ένδειξη «πίνακας διατροφής», τα συστατικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ. Οι ρυθμιστές του οργανισμού

ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ. Οι ρυθμιστές του οργανισμού ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Οι ρυθμιστές του οργανισμού Είδη αδένων στον άνθρωπο o Εξωκρινείς αδένες: εκκρίνουν το προϊόν τους μέσω εκφορητικού πόρου είτε στην επιφάνεια του σώματος (π.χ. ιδρωτοποιοί και σμηγματογόνοι

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 (ΩΡΕΣ 90 λεπτά) ΠΡΟΣΟΧΗ

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 (ΩΡΕΣ 90 λεπτά) ΠΡΟΣΟΧΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-17 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΒΑΘ.:... /25 ΟΛΟΓΡ.:.. ΥΠΟΓΡ.:. ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26.6.2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό»

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Κάλιο Το 98% του ολικού Κ + του σώματος βρίσκεται στο εσωτερικό των κυττάρων Το 2% στο εξωκυττάριο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΨΗ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

ΠΕΨΗ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ 8. Σημειώστε με ποιους από τους παρακάτω τρόπους δρα το σάλιο: α. συμβάλλει στην πέψη των πρωτεϊνών β. συμμετέχει στη δημιουργία βλωμού (μπουκιάς) γ. συμβάλλει στην καθαριότητα των δοντιών δ. λειαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 2016 2 ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Πέψη Μηχανική πέψη Χημική πέψη Απορρόφηση Γαστρεντερικός σωλήνας Όργανα του πεπτικού συστήματος: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Τέσσερα είδη ιστών

Διαβάστε περισσότερα

Ρύθµιση του ισοζυγίου Νατρίου και Νερού

Ρύθµιση του ισοζυγίου Νατρίου και Νερού Ρύθµιση του ισοζυγίου Νατρίου και Νερού Περιεχόµενα: Ισοζύγιο Σωµατικού Νατρίου και Ύδατος Νεφρική επεξεργασία Νατρίου και Ύδατος Νεφρική ρύθµιση Νατρίου Νεφρική ρύθµιση ύδατος ίψα και όρεξη άλατος Ρύθµιση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία-Ι. Ουροποιητικό σύστημα. Β. Στεργίου Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Πειραματικής Φυσιολογίας

Φυσιολογία-Ι. Ουροποιητικό σύστημα. Β. Στεργίου Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Πειραματικής Φυσιολογίας Φυσιολογία-Ι Ουροποιητικό σύστημα Β. Στεργίου Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Πειραματικής Φυσιολογίας Ισοζύγιο νατρίου Μηχανισμοί που ρυθμίζουν την απέκκριση του Να Βασίζονται στις: μεταβολές της

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ/ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ/ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ Ονοματεπώνυμο:..... Τμήμα:... Αριθμός:... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 Βαθμός:... Ολογράφως:... Υπογραφή:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ/ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Πρόσληψη ουσιών και πέψη Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Πρόσληψη ουσιών και πέψη Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Πρόσληψη ουσιών και πέψη Εισαγωγή Γιατί όλοι οι οργανισμοί τρέφονται; Έχουν ανάγκη από 1. ενέργεια 2. χημικές ουσίες και Διασπούν τις χημικές ουσίες της τροφής τους έτσι απελευθερώνονται: 1.

Διαβάστε περισσότερα

Ωσµωρύθµιση απέκκριση

Ωσµωρύθµιση απέκκριση ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Διαλέξεις: 13 η -15η/24 &27/3/2016 Ε. Δ. Βαλάκος Ωσµωρύθµιση απέκκριση Το πρόβληµα Ορισµοί Στρατηγικές Αποβολή προϊόντων του αζώτου Υδρόβια ασπόνδυλα Συσταλτά κενοτόπια Πρωτονεφρίδια

Διαβάστε περισσότερα

Γαστρεντερικές ορμόνες, νεύρωση & αιμάτωση. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.

Γαστρεντερικές ορμόνες, νεύρωση & αιμάτωση. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. Γαστρεντερικές ορμόνες, νεύρωση & αιμάτωση Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 02/12/2016 Φυσιολογία Συστημάτων Ακαδημαϊκό Ετος 2016-2017 Οικογένεια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:././2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Από το κύτταρο στον οργανισμό ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ:ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:3.6.2014 ΤΑΞΗ: Γ ΧΡΟΝΟΣ:1.30 ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΕΛΙΔΩΝ:10 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ:. ΑΡ:... ΒΑΘΜΟΣ:...

Διαβάστε περισσότερα

ηλικία περιεκτικότητα σε λίπος φύλο

ηλικία περιεκτικότητα σε λίπος φύλο ΥΓΡΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Το ύδωρ αποτελεί το 60% του βάρους σώματος α) από την ηλικία (νεογνά 75%) β) περιεκτικότητα σε λίπος (ο λιπώδης ιστός έχει μικρή περιεκτικότητα σε ύδωρ) γ) το φύλο ( το ύδωρ είναι λιγότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Φωτεινή Μάλλη

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Φωτεινή Μάλλη ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι 1 ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Φωτεινή Μάλλη Το ουροποιητικο συστημα χρησιμευει: -στην παραγωγη και απεκκριση των ουρων απο τον οργανισμο. -στην απομακρυνση των αχρηστων

Διαβάστε περισσότερα

Τα ψάρια.. > είδη επιστημονικά ονόματα 200 νέα είδη κάθε χρόνο

Τα ψάρια.. > είδη επιστημονικά ονόματα 200 νέα είδη κάθε χρόνο Τα ψάρια.. >25.000 είδη 53.000 επιστημονικά ονόματα 200 νέα είδη κάθε χρόνο Η ταξινόμηση των ψαριών Φύλο: Χορδωτά (Chordata) Υπόφυλο: Σπονδυλωτά (Vertebrata) Κλάση: Άγναθα (Agnatha) Κλάση: Χονδριχθύες

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος της λειτουργίας της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος

Έλεγχος της λειτουργίας της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος Έλεγχος της λειτουργίας της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος Φλεγμονή Ανεπάρκεια ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Φλεγμονή που συνοδεύεται από διάφορα συμπτώματα στο σκύλο και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 (ΩΡΕΣ 90 λεπτά) ΠΡΟΣΟΧΗ

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 (ΩΡΕΣ 90 λεπτά) ΠΡΟΣΟΧΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-17 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΒΑΘ.:... /25 ΟΛΟΓΡ.:.. ΥΠΟΓΡ.:. ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26.5.2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015/2016

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015/2016 1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015/2016 ΒΑΘ : / 25 ΟΛΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 06.06.2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ ( ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Ζώων Ι. ίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015

Βιολογία Ζώων Ι. ίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015 Βιολογία Ζώων Ι ίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 Πατρών 2015 1 Αρχιτεκτονικό Πρότυπο των Ζώων Πατρών 2015 2 Ιεραρχική Οργάνωση της Πολυπλοκότητας των Ζώων Από απλούς οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ Με βάση τη θέση στο ανθρώπινο σώμα Με βάση την ιδιότητα για γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση Εξωτερικοί εσωτερικοί μη ειδικοί μηχανισμοί ειδικοί

Διαβάστε περισσότερα

Οργανισμοί χωρίς κυκλοφορικό σύστημα: απλή διάχυση Σπόγγοι, κνιδόζωα, πλατυέλμυνθες

Οργανισμοί χωρίς κυκλοφορικό σύστημα: απλή διάχυση Σπόγγοι, κνιδόζωα, πλατυέλμυνθες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 Συστήματα οργάνων ζωικών οργανισμών- II Οργανισμοί χωρίς κυκλοφορικό σύστημα: απλή διάχυση Σπόγγοι, κνιδόζωα, πλατυέλμυνθες Η διάχυση είναι μια εξαιρετικά αργή διαδικασία: το Ο 2 χρειάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα).

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα). ΒΙΟΛΟΓΙΑ Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα). Είδη οργανισμών Υπάρχουν δύο είδη οργανισμών: 1. Οι μονοκύτταροι, που ονομάζονται μικροοργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8 ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8 Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Στον ανθρώπινο οργανισµό a) όλα τα κύτταρα έχουν το ίδιο σχήµα και την ίδια λειτουργία b) υπάρχουν κύτταρα µε το ίδιο σχήµα και την ίδια λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 2 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Από τι αποτελείται ο ανθρώπινος οργανισμός; Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από περίπου 10 τρισεκατομμύρια κύτταρα, που οργανώνονται σε ιστούς, οι ιστοί σε όργανα και τα όργανα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ)

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016/2017 ΒΑΘΜΟΣ: /25 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΤΑΞΗ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΟΛΟΓΡ.:. ΥΠΟΓΡ. :. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:26/5/2017

Διαβάστε περισσότερα

Από το Κύτταρο στον Οργανισµό

Από το Κύτταρο στον Οργανισµό ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Από το Κύτταρο στον Οργανισµό Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Να βάλετε σε κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συµπληρώνει σωστά την πρόταση: 1. Στον ανθρώπινο οργανισµό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΙ Ως προς τη µορφή και τη λειτουργία τους. Κυτταρική διαφοροποίηση.

ΙΣΤΟΙ Ως προς τη µορφή και τη λειτουργία τους. Κυτταρική διαφοροποίηση. ΙΣΤΟΙ 1. Τα κύτταρα που αποτελούν τον οργανισµό µας, διακρίνονται σε διάφορους τύπους, παρά το γεγονός ότι όλα, τελικώς, προέρχονται από το ζυγωτό, δηλαδή το πρώτο κύτταρο µε το οποίο ξεκίνησε η ζωή µας.

Διαβάστε περισσότερα

Σχέση ωσμωτικής πίεσης-ωσμωτικότητας-ώσμωσης. Ωσμωτικότητα πλάσματος

Σχέση ωσμωτικής πίεσης-ωσμωτικότητας-ώσμωσης. Ωσμωτικότητα πλάσματος Βιολογικές και Κλινικές Εφαρμογές της Ωσμωτικότητας Στόχοι Κατανόησης-Υποδείξεις: -Εξοικειωθείτε με διάφορα παραδείγματα βιολογικών εφαρμογών. (Σημειώση: Μην τα αποστηθίσετε! Απλώς διαβάζοντάς τα να τα

Διαβάστε περισσότερα

Κύριες υποδιαιρέσεις γαστρεντερικού σωλήνα. Επικουρικά όργανα

Κύριες υποδιαιρέσεις γαστρεντερικού σωλήνα. Επικουρικά όργανα Πεπτικό σύστημα Οι διαφάνειες προέρχονται από προηγούμενες διαλέξεις του Καθηγητή κ. Ταραβήρα (με μερικές τροποποιήσεις και προσθήκες όπου κρινόταν απαραίτητο). Η συμβολή σας είναι σημαντική για τη βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ (5) ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ (5) ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ : 2016-2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΒΑΘΜΟΣ:.../25 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26-05-2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΩΡΑ: 8:00 9:30 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα