Φάκελος Τροποποίησης ΑΕΠΟ Ελλάδας Κεφάλαιο 8 - Εκτίμηση και Αξιολόγηση επιπτώσεων και μέτρα αντιμετώπισης

Transcript

1 Κεφάλαιο 8 - Εκτίμηση και Αξιολόγηση επιπτώσεων και μέτρα αντιμετώπισης

2 Σελίδα 2 από 72 Περιεχόμενα 8 Εκτίμηση και Αξιολόγηση Επιπτώσεων και Μέτρα Αντιμετώπισης Εισαγωγή Τροποποίηση Όδευσης - Αμφιτρίτη Φυσικό περιβάλλον Κλίμα και Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Αέρα Ακουστικό Περιβάλλον Έδαφος και Υπέδαφος Τοπίο και Οπτικές Επιπτώσεις Βιολογικό Περιβάλλον Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιπτώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Υπολειμματικές Επιπτώσεις Φάση Λειτουργίας και Συντήρησης Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον Πολιτιστική Κληρονομιά Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιπτώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Λειτουργία και Συντήρηση Φάση Τερματισμού της Λειτουργίας Τροποποίηση Όδευσης - Κόσμιο Φυσικό Περιβάλλον Κλίμα και Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Αέρα Ακουστικό Περιβάλλον Έδαφος και Υπέδαφος Τοπίο και Οπτικές Επιπτώσεις Βιολογικό Περιβάλλον Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιπτώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Υπολειμματικές Επιπτώσεις Φάση Λειτουργίας και Συντήρησης Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον Πολιτιστική Κληρονομιά Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες επιπτώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Λειτουργία και Συντήρηση Φάση Τερματισμού της Λειτουργίας Τροποποίηση Όδευσης - Νέστος Φυσικό Περιβάλλον Κλίμα και Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Αέρα 29

3 Σελίδα 3 από Ακουστικό Περιβάλλον Έδαφος και Υπέδαφος Τοπίο και Οπτικές Επιπτώσεις Βιολογικό Περιβάλλον Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιτπώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Υπολειμματικές Επιπτώσεις Φάση Λειτουργίας και Συντήρησης Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον Πολιτιστικό Περιβάλλον Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες επιπτώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Λειτουργία και Συντήρηση Φάση Τερματισμού της Λειτουργίας Τροποποίηση Όδευσης - Νέα Καρβάλη Φυσικό Περιβάλλον Κλίμα και Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Αέρα Ακουστικό Περιβάλλον Έδαφος και Υπέδαφος Τοπίο και Οπτικές Επιπτώσεις Βιολογικό Περιβάλλον Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιτπώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Υπολειμματικές Επιπτώσεις Φάση Λειτουργίας και Συντήρησης Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον Πολιτιστική Κληρονομιά Τροποποίηση Όδευσης - Δρυμός Φυσικό Περιβάλλον Κλίμα και Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Αέρα Ακουστικό Περιβάλλον Έδαφος και Υπέδαφος Τοπίο και Οπτικές Επιπτώσεις Βιολογικό Περιβάλλον Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιπτώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Υπολειμματικές Επιπτώσεις Φάση Λειτουργίας και Συντήρησης Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον Πολιτιστική Κληρονομιά Τροποποίηση Όδευσης - Πύργοι Φυσικό Περιβάλλον Κλίμα και Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Αέρα 51

4 Σελίδα 4 από Ακουστικό Περιβάλλον Έδαφος και Υπέδαφος Τοπίο και Οπτικές Επιπτώσεις Βιολογικό Περιβάλλον Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιπτώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Υπολειμματικές Επιπτώσεις Φάση Λειτουργίας και Συντήρησης Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον Πολιτιστική Κληρονομιά Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιπτώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Λειτουργία και Συντήρηση Φάση Τερματισμού της Λειτουργίας Τροποποίηση Όδευσης - Εορδαία - Φούφας Φυσικό Περιβάλλον Κλίμα και Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Αέρα Ακουστικό Περιβάλλον Έδαφος και Υπέδαφος Τοπίο και Οπτικές Επιπτώσεις Βιολογικό Περιβάλλον Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιπτώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Υπολειμματικές Επιπτώσεις Φάση Λειτουργίας και Συντήρησης Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον Πολιτιστική Κληρονομιά Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες επιπτώσεις Μέτρα Αντιμετώπισης Λειτουργία και Συντήρηση Φάση Τερματισμού της Λειτουργίας Μικρές Αλλαγές της Όδευσης 72 Μόνιμες και Προσωρινές Εγκαταστάσεις 72 Λίστα Πινάκων Πίνακας 8-1 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 8 Πίνακας 8-2 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ακουστικό Περιβάλλον 9 Πίνακας 8-3 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις - Υπέδαφος & Έδαφος 9 Πίνακας 8-4 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Οικολογία 11 Πίνακας 8-5 Σημαντικότητα Υπολειμματικών Επιπτώσεων Φάση Κατασκευής 14 Πίνακας 8-6 Βασικές Επιπτώσεις Πολιτιστική Κληρονομιά 15 Πίνακας 8-7 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 18

5 Σελίδα 5 από 72 Πίνακας 8-8 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ακουστικό Περιβάλλον 18 Πίνακας 8-9 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις - Υπέδαφος & Έδαφος 19 Πίνακας 8-10 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Οικολογία 21 Πίνακας 8-11 Σημαντικότητα Υπολειμματικών Επιπτώσεων Φάση Κατασκευής 25 Πίνακας 8-12 Βασικές Επιπτώσεις Πολιτιστική Κληρονομιά 27 Πίνακας 8-13 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 29 Πίνακας 8-14 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ακουστικό Περιβάλλον 30 Πίνακας 8-15 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις - Υπέδαφος & Έδαφος 31 Πίνακας 8-16 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Οικολογία 32 Πίνακας 8-17 Σημαντικότητα Υπολειμματικών Επιπτώσεων Φάση Κατασκευής 36 Πίνακας 8-18 Βασικές Επιπτώσεις Πολιτιστική Κληρονομιά 37 Πίνακας 8-19 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 40 Πίνακας 8-20 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ακουστικό Περιβάλλον 41 Πίνακας 8-21 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις - Υπέδαφος & Έδαφος 41 Πίνακας 8-22 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Οικολογία 43 Πίνακας 8-23 Σημαντικότητα Υπολειμματικών Επιπτώσεων Φάση Κατασκευής 44 Πίνακας 8-24 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 46 Πίνακας 8-25 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ακουστικό Περιβάλλον 47 Πίνακας 8-26 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις - Υπέδαφος & Έδαφος 47 Πίνακας 8-27 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Οικολογία 48 Πίνακας 8-28 Σημαντικότητα Υπολειμματικών Επιπτώσεων Φάση Κατασκευής 50 Πίνακας 8-29 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 51 Πίνακας 8-30 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ακουστικό Περιβάλλον 52 Πίνακας 8-31 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις - Υπέδαφος & Έδαφος 53 Πίνακας 8-32 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Οικολογία 54 Πίνακας 8-33 Σημαντικότητα Υπολειμματικών Επιπτώσεων Φάση Κατασκευής 58 Πίνακας 8-34 Βασικές Επιπτώσεις Πολιτιστική Κληρονομιά 60 Πίνακας 8-35 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ακουστικό Περιβάλλον 63 Πίνακας 8-36 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις - Υπέδαφος & Έδαφος 64 Πίνακας 8-37 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Οικολογία 65 Πίνακας 8-38 Σημαντικότητα Υπολειμματικών Επιπτώσεων Φάση Κατασκευής 68 Πίνακας 8-39 Βασικές Επιπτώσεις Πολιτιστική Κληρονομιά 70

6 Σελίδα 6 από 72 8 Εκτίμηση και Αξιολόγηση 8.1 Εισαγωγή Στο παρόν Κεφάλαιο αναγνωρίζονται και αξιολογούνται οι περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και οι πιθανοί κίνδυνοι από τις αλλαγές στην όδευση του αγωγού και περιγράφονται τα προβλεπόμενα μέτρα για την αντιμετώπιση τους. Η σημασία των υπολειμματικών επιπτώσεων και κινδύνων εκτιμάται λαμβάνοντας υπόψη την εφαρμογή μέτρων αντιμετώπισης. Αυτά είναι είτε ενσωματωμένα στο σχεδιασμό του έργου, δηλ. κυρίως μέσω της όδευσης και των προσπαθειών επιλογής χωροθέτησης για την αποφυγή ή την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο φυσικό και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον (περιλαμβανομένης της πολιτιστικής κληρονομιάς) και τη χρησιμοποίηση βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών όσον αφορά στον σχεδιασμό των εγκαταστάσεων ή προσδιορίζονται επιπρόσθετα ως μέρος της εκτίμησης. Τα μέτρα της τελευταίας περίπτωσης θα πρέπει να αναλυθούν και να υλοποιηθούν κατά την τελική μελέτη του Έργου. Γίνεται αναφορά στο Παράρτημα 5 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0053-at01-trGR) όπου παρουσιάζονται οι λεπτομέρειες της μεθόδου για την αξιολόγηση των επιπτώσεων. Ομοίως με την ΜΠΚΕ, το πεδίο εφαρμογής της αξιολόγησης του Φακέλου Τροποποίησης ΑΕΠΟ Ελλάδας καλύπτει τις τρεις κύριες φάσεις του Έργου: Κατασκευή και Δοκιμαστική Λειτουργία Λειτουργία και Συντήρηση, και Τερματισμός Λειτουργίας και Αποκατάσταση. Όπως προσδιορίστηκε προηγουμένως, η εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων θα πραγματοποιηθεί σε συνάρτηση με τους πόρους/αποδέκτες. Κάθε αλλαγή παρουσιάζεται με συστηματικό τρόπο αναλύοντας τα παρακάτω: Προβλεπόμενες επιπτώσεις η ευαισθησία των επηρεαζόμενων πόρων/αποδεκτών και το μέγεθος των ενδεχόμενων επιπτώσεων/κινδύνων, πριν την εφαρμογή οποιουδήποτε μέτρου αντιμετώπισης

7 Σελίδα 7 από 72 Ενσωμάτωση μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων / κινδύνων βασικά μέτρα που υιοθετούνται, καθώς επίσης και ανάλυση των διάφορων εναλλακτικών που εξετάζονται όπου είναι απαραίτητο, και Σημασία των υπολειμματικών επιπτώσεων σημασία των τυχόν υπολειμματικών επιπτώσεων μετά την ενσωμάτωση των μέτρων αντιμετώπισης, είτε είναι ασήμαντες, μικρές, μέτριες είτε μεγάλες (οι μεγάλες επιπτώσεις ενδέχεται να προκαλούν μεγάλη ανησυχία στους εμπλεκόμενους φορείς). Οι επιπτώσεις που αξιολογούνται στις παρακάτω παραγράφους είναι επομένως εκείνες που δεν μπορούσαν να αποφευχθούν ή να αντιμετωπιστούν περαιτέρω μέσω της βελτιστοποίησης της όδευσης και απαιτούν συμπληρωματικά μέτρα αντιμετώπισης. Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η βελτιστοποίηση της όδευσης είναι μια συνεχής διαδικασία βασισμένη σε διαθέσιμους περιορισμούς και στοιχεία. Κατά τη διάρκεια της προκατασκευαστικής φάσης, θα πραγματοποιηθεί επιπρόσθετη επιτόπου βελτιστοποίηση της όδευσης προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν περαιτέρω οι επιπτώσεις του Έργου. Το παρόν Κεφάλαιο παρουσιάζει τα μέτρα με σκοπό την αποφυγή, αντιμετώπιση ή αντιστάθμιση των αρνητικών επιπτώσεων και την επίτευξη της ελαχιστοποίησης και διαχείρισης των κινδύνων στο περιβάλλον, στο προσωπικό και στον τοπικό πληθυσμό από τις δραστηριότητες του Έργου, που ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβες ή όχληση. Όπως θα φανεί από την ανάλυση που ακολουθεί, τα μέτρα αντιμετώπισης των ενδεχόμενων επιπτώσεων λόγω των αλλαγών της όδευσης είναι παρόμοια με αυτά που αναλύθηκαν στη ΜΠΚΕ για τη βασική όδευση του αγωγού. Για το λόγο αυτό γίνεται εκτενής αναφορά στο Κεφάλαιο 8 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE- 0056_00-trGR) ώστε να αποφεύγεται η επανάληψη. Ομοίως, το Κεφάλαιο 9 της ΜΠΚΕ (Περιβαλλοντική, Κοινωνική και Πολιτιστική Διαχείριση και Παρακολούθηση - GPL00-ASP-642-Y- TAE-0057_00-trGR) καλύπτει πλήρως τις προτεινόμενες αλλαγές όδευσης και δεν επαναλαμβάνεται στον Φάκελο Τροποποίησης της ΑΕΠΟ. 8.2 Τροποποίηση Όδευσης - Αμφιτρίτη Φυσικό περιβάλλον Κλίμα και Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Αέρα

8 Σελίδα 8 από 72 Οι ενδεχόμενες βασικές επιπτώσεις στο κλίμα και την ποιότητα της ατμόσφαιρας κατά τη διάρκεια της φάσης της κατασκευής, της λειτουργίας και της φάσης τερματισμού της λειτουργίας των τμημάτων του αγωγού παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας 8-1 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ποιότητα της Ατμόσφαιρας Φάση Κατασκευής Φάση Λειτουργίας Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Προσωρινές επιπτώσεις στην ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα τοπικά λόγω ατμοσφαιρικών εκπομπών κατά τη διάρκεια της κατασκευής του Έργου από κατασκευαστικό εξοπλισμό και κυκλοφορία οχημάτων. Οι κύριοι ρύποι που αναμένονται είναι αιωρούμενα σωματίδια (σκόνη). Πηγή: ERM (2013) Οι κινήσεις των οχημάτων που σχετίζονται με τη συντήρηση θα είναι ελάχιστες, επομένως δεν αναμένονται βασικές επιπτώσεις. Δεν αναμένονται βασικές επιπτώσεις Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι δεν υπάρχουν οικισμοί σε απόσταση μικρότερη των 200μ από την αλλαγή όδευσης στην Αμφιτρίτη στην Πεδιάδα Νότιου Έβρου, δεν αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις στο κλίμα και την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα κατά την διάρκεια της κατασκευής. Σε κάθε περίπτωση, τα προβλεπόμενα μέτρα αντιμετώπισης όπως είναι η καταστολή της σκόνης με διαβροχή των χώρων εργασίας και των οδικών προσβάσεων με νερό θα εφαρμόζονται όταν οι δραστηριότητες που παράγουν σκόνη, όπως χωματουργικές εργασίες ή μεταφορές σε μη ασφαλτοστρωμένους δρόμους λαμβάνουν χώρα σε άμεση γειτνίαση με οικισμούς. Λεπτομέρειες όσον αφορά στην αξιολόγηση των επιπτώσεων και τα μέτρα αντιμετώπισης για το κλίμα και την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα παρέχονται στο Κεφάλαιο 8.2 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR) Ακουστικό Περιβάλλον Οι ενδεχόμενες βασικές επιπτώσεις στο ακουστικό περιβάλλον κατά τη διάρκεια της φάσης της κατασκευής, της λειτουργίας και της φάσης τερματισμού της λειτουργίας των τμημάτων του αγωγού παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα.

9 Σελίδα 9 από 72 Πίνακας 8-2 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ακουστικό Περιβάλλον Φάση Κατασκευής Φάση Λειτουργίας Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Όχληση παρακείμενων οικισμών από τα εργοτάξια Ενδεχόμενη διαταραχή του ύπνου, όχληση κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας και ενδεχόμενη πρόκληση άγχους από τον θόρυβο κατά την κατασκευή Ενδεχόμενη προσωρινή όχληση και/ή εκτόπιση πανίδας (π.χ. μείωση χρήσης οικοτόπου) από τον θόρυβο κατά την κατασκευή Δεν αναμένονται βασικές επιπτώσεις Όχληση παρακείμενων οικισμών από τα εργοτάξια. Ενδεχόμενη διαταραχή του ύπνου, Ενδεχόμενη πρόκληση άγχους από τον θόρυβο κατά τη φάση τερματισμού λειτουργίας Ενδεχόμενη προσωρινή όχληση και/ή εκτόπιση πανίδας (π.χ. μείωση χρήσης οικοτόπου) από τον θόρυβο κατά τη φάση τερματισμού λειτουργίας Πηγή: ERM (2013) Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι δεν υπάρχουν οικισμοί σε απόσταση μικρότερη των 200μ από την αλλαγή όδευσης στην Αμφιτρίτη στην Πεδιάδα Νότιου Έβρου, καθώς και ότι η χρήση σφυρών ή εκρηκτικών δεν είναι απαραίτητη λόγω των εδαφολογικών συνθηκών της περιοχής, δεν αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις στο ακουστικό περιβάλλον. Προβλεπόμενα μέτρα αντιμετώπισης, όπως είναι ο περιορισμός των εργασιών κατασκευής κατά την διάρκεια της ημέρας θα εφαρμοστούν σε κάθε περίπτωση. Λεπτομέρειες όσον αφορά στην αξιολόγηση των επιπτώσεων και τα μέτρα αντιμετώπισης για το ακουστικό περιβάλλον παρέχονται στο Κεφάλαιο 8.3 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR) Έδαφος και Υπέδαφος Οι ενδεχόμενες βασικές επιπτώσεις στο έδαφος και το υπέδαφος τη διάρκεια της φάσης της κατασκευής, της λειτουργίας και της φάσης τερματισμού της λειτουργίας των τμημάτων του αγωγού παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας 8-3 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις - Υπέδαφος & Έδαφος Φάση Κατασκευής Φάση Λειτουργίας Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Όχληση και υποβάθμιση του εδάφους λόγω διαδικασιών σχηματισμού συμπύκνωσης Ατυχηματική ρύπανση του εδάφους από στερεά και υγρά απόβλητα Πιθανή όχληση σε περίπτωση που η ρύπανσης του υπεδάφους είναι ακάλυπτη κατά την εκσκαφή ορύγματος / εργοταξίου. Δεν αναμένονται βασικές επιπτώσεις Ατυχηματική ρύπανση του εδάφους με ατυχηματικές διαφυγές, στερεά και υγρά απόβλητα Πηγή: ERM (2013)

10 Σελίδα 10 από 72 Στην περιοχή της αλλαγής της όδευσης στην Αμφιτρίτη, δεν υπάρχουν μόνιμες εγκαταστάσεις, επομένως αλλαγές στο υπέδαφος και μόνιμες αλλαγές στην επιφάνεια του εδάφους και απώλειες εδάφους δεν υπάρχουν. Καθώς το ανάγλυφο είναι επίπεδο, δεν αναμένεται ούτε διάβρωση του εδάφους. Ωστόσο, λόγω των χαρακτηριστικών του εδάφους και του υψηλού υδροφόρου ορίζονται, οι εργασίες κατασκευής (κυρίως η εκσκαφή και η αφαίρεση της βλάστησης) κατά μήκος της ζώνης εργασίας μπορεί να οδηγήσουν σε συμπύκνωση του εδάφους. Για να αποφευχθεί ή να περιοριστεί η διάβρωση και η συμπύκνωση, θα εφαρμοστούν καθιερωμένες μέθοδοι αντιμετώπισης κατά την κατασκευή και την αποκατάσταση και αναμένεται το έδαφος στη ζώνη εργασίας να επιστρέψει στην προγενέστερη γεωργική χρήση. Η αφαίρεση και αποθήκευση του γόνιμου εδάφους, υπεδάφους και τυχόν μητρικού υλικού θα ελέγχεται για τη διευκόλυνση του σταδίου της αποκατάστασης. Αμέσως μετά την κατασκευή θα γίνει αναβλάστηση των θέσεων, ενώ η κατασκευή θα περιορίζεται στις περιόδους ξηρασίας. Επιπλέον, θα μπορεί να πραγματοποιηθεί βαθιά άροση αμέσως μετά από την κατασκευή. Η πιθανότητα ρύπανσης του εδάφους λόγω της τυχαίας διαρροής καυσίμων και λιπαντικών ή της ακατάλληλης διάθεσης απορριμμάτων και αποβλήτων μπορούν να αποφευχθούν σε μεγάλο βαθμό με τη διαχείριση των απορροών του εργοταξίου, με βιολογικό καθαρισμό, διαχείριση αποβλήτων, κατάλληλη αποθήκευση και την αποθήκευση επιβλαβών ουσιών, δηλ. καλή πρακτική διαχείρισης της κατασκευής από τον ανάδοχο EPC. Θα εφαρμοστεί Σχέδιο Αντιμετώπισης Διαρροών για την παρεμπόδιση και την αντιμετώπιση κάθε διαρροής. Το έδαφος που έχει ρυπανθεί θα αντικατασταθεί και θα διατεθεί ως απόβλητο, ανάλογα με το είδος της ρύπανσης. Λεπτομέρειες όσον αφορά στην αξιολόγηση των επιπτώσεων και τα μέτρα αντιμετώπισης το έδαφος και το υπέδαφος παρέχονται στο Κεφάλαιο 8.5 της ΜΠΚΕ (GPL00- ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR) Τοπίο και Οπτικές Επιπτώσεις Η αλλαγή της όδευσης στην Αμφιτρίτη θα διέρχεται από αγροτική έκταση με ετήσιες καλλιέργειες, σε τοπίο που χαρακτηρίζεται ως χαμηλής ευαισθησίας (γίνεται αναφορά στο Κεφάλαιο 8.6 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR), όπου αναφέρονται λεπτομέρειες σχετικά με την εκτίμηση των επιπτώσεων και την αντιμετώπισή τους). Οποιαδήποτε επίπτωση στο φυσικό κάλλος θα περιοριστεί στην φάση της κατασκευής, ενώ μετά την αποκατάσταση, ο αγωγός δεν θα είναι καθόλου ορατός. Επομένως, οι επιπτώσεις στο τοπίο και το φυσικό κάλλος θεωρούνται μη σημαντικές.

11 Σελίδα 11 από Βιολογικό Περιβάλλον Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τις ενδεχόμενες βασικές επιπτώσεις της αλλαγής της όδευσης του έργου στην Αμφιτρίτη στη οικολογία κατά τη διάρκεια των βασικών φάσεων του Έργου. Πίνακας 8-4 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Οικολογία Δραστηριότητα Φάση Κατασκευής Φάση Λειτουργίας & Συντήρησης Φάση τερματισμού λειτουργίας Απώλεια / υποβάθμιση οικοτόπων χλωρίδας X X Απώλεια ειδών X X Πηγή: EXERGIA (2014) Στις παρακάτω ενότητες, αναλύεται η κάθε πιθανή βασική επίπτωση, παρέχοντας πληροφορίες για το πώς η κάθε πηγή ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στους αποδέκτες και τα μέτρα αντιμετώπισης που έχουν ενσωματωθεί στο Έργο Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιπτώσεις Απώλεια Οικοτόπων Χλωρίδας Η αλλαγή όδευσης της Αμφιτρίτης, διασχίζει κυρίως αγροτική γη, και η παρουσία φυσικών οικοτόπων είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Δεν εντοπίζονται Ευρωπαϊκοί Οικότοποι Προτεραιότητας στην περιοχή της αλλαγής της όδευσης. Παραμένουν κάποιες συστάδες παρόχθιας βλάστησης κατά μήκος τους ρέματος Ειρήνη. Ωστόσο αυτές οι συστάδες αποτελούνται από κοινά είδη ή δεν παρατηρούνται να σχηματίζουν τυπικές στοές παρόχθιας βλάστησης. Ως αποτέλεσμα η ευαισθησία του οικότοπου είναι χαμηλή. Λαμβάνοντας υπόψη ότι όποιες επιπτώσεις περιορίζονται στην ζώνη κατασκευής (μέγιστο πλάτος 38m), συνεπάγεται ότι το μέγεθος της επίπτωσης είναι μικρό. Επομένως η σημασία της επίπτωσης είναι μη σημαντική. Όχληση και Μετατόπιση Πανίδας Πτηνά, τα οποία βρίσκονται στην περιοχή σε αφθονία λόγω της εγγύτητας με το δάσος του Λουτρού, είναι επίσης πολύ πιθανό να υποστούν όχληση τοπικά κατά τη διάρκεια των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων στην περιοχή της αλλαγής της όδευσης στην Αμφιτρίτη. Ο μηχανολογικός εξοπλισμός για την κατασκευή μπορεί να είναι η πλέον σημαντική πηγή ηχητικής όχλησης, όπως οι γεννήτριες, η λειτουργία βαρέως εξοπλισμού, η συγκέντρωση του εξοπλισμού, η κυκλοφορία, ο γενικός εργοταξιακός θόρυβος, οι ανθρώπινες φωνές κλπ.

12 Σελίδα 12 από 72 Είδη με ενδιαφέρον διατήρησης αναπαράγονται στο δάσος του Λουτρού, και επομένως η ευαισθησία των ειδών που είναι πιθανό να ενοχληθούν κατά την διάρκεια των δραστηριοτήτων του έργου είναι χαμηλή. Επιπλέον, είδη πτηνών είναι παρόντα στην περιοχή σε μεγάλους αριθμούς και επομένως το μέγεθος της ενδεχόμενης επίπτωσης είναι μέτριο. Με την υπόθεση ότι δεν θα εφαρμοστούν μέτρα αντιμετώπισης ή δεν θα ενσωματωθούν στο σχεδιασμό του Έργου, η σημασία της επίπτωσης θα πρέπει να αξιολογηθεί ως μικρή προς μέτρια Μέτρα Αντιμετώπισης Απώλεια Οικοτόπων Χλωρίδας Γενικά μέτρα ελαχιστοποίησης της απώλειας οικοτόπων χλωρίδας περιγράφονται στο Κεφάλαιο της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR). Τα πιο σχετικά μέτρα από αυτά είναι: Καθορισμός ζώνης εργασίας για τον περιορισμό της περιοχής επιπτώσεων εντός της κατασκευαστικής ζώνης εργασίας Θα πρέπει πριν την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών να διεξαχθεί έρευνα οικοτόπων για τον εντοπισμό συγκεκριμένων θεμάτων Η αναβάθμιση των οδικών προσβάσεων θα ακολουθεί τα υπάρχοντα μονοπάτια όπου αυτό είναι εφικτό Η υποδομή για την κατασκευή θα τοποθετείται σε μη χρησιμοποιούμενη έκταση που δεν έχει ιδιαίτερη οικολογική αξία Δεν θα λαμβάνονται κατασκευαστικά υλικά από το γύρω περιβάλλον, εκτός και αν έχει ληφθεί σχετική έγκριση από την αρμόδια αρχή Καθορισμός δεδομένων υφιστάμενης κατάστασης βιοποικιλότητας (πριν την κατασκευή) ώστε να μπορεί να εκτιμηθεί η αντιμετώπιση, η αποκατάσταση και η απώλεια / υποβάθμιση Εκπαίδευση οικολογικής ευαισθητοποίησης πρέπει να παρασχεθεί σε όλο το προσωπικό.

13 Σελίδα 13 από 72 Όχληση και Μετατόπιση Πανίδας Γενικά μέτρα αντιμετώπισης για την όχληση και μετατόπιση πανίδας παρουσιάζονται στην ΜΠΚΕ, στο Κεφάλαιο (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056-trGR). Τα ακόλουθα μέτρα είναι σχετικά με την αλλαγή της όδευσης στην περιοχή της Αμφιτρίτης. Αναπαραγόμενα είδη ορνιθοπανίδας Όπου είναι εφικτό, θα πραγματοποιηθεί αποψίλωση βλάστησης (δέντρων, θάμνων κ.λπ.) στη ζώνη εργασίας του αγωγού και τις περιοχές κατασκευής πριν ή μετά την περίοδο αναπαραγωγής, δηλ. πριν την 1 η Μαρτίου ή μετά την 30 ή Σεπτεμβρίου; Σε τμήματα της όδευσης του αγωγού με εν δυνάμει σημαντικούς οικοτόπους αναπαραγωγής πτηνών, αποθαρρύνεται η αναπαραγωγή των πτηνών με την τοποθέτηση πλαστικών ταινιών (π.χ. προειδοποιητικής ταινίας), οι οποίες πάλλονται με τον άνεμο, πριν από την έναρξη της αναπαραγωγικής περιόδου δηλ. πριν από την 1 η Μαρτίου (έτσι τα πτηνά είναι πιθανό να αποφύγουν να αναπαραχθούν επί και κατά μήκος της ζώνης κατασκευής και όταν αρχίσει η κατασκευή του αγωγού, η παρουσία αυτών των αναπαραγόμενων πτηνών θα έχει μειωθεί) Υπολειμματικές Επιπτώσεις Ο ακόλουθος πίνακας αξιολογεί τη σημαντικότητα των επιπτώσεων της αλλαγής της όδευσης της Αμφιτρίτης μετά την εφαρμογή των περιγραφόμενων μέτρων αντιμετώπισης.

14 Σελίδα 14 από 72 Πίνακας 8-5 Σημαντικότητα Υπολειμματικών Επιπτώσεων Φάση Κατασκευής Επίπτωση / Κίνδυνος Μέτρα για την Αντιμετώπιση της Επίπτωσης / του Κινδύνου Σημασία της Υπολειμματικής Επίπτωσης / Κινδύνου Φάση κατασκευής Απώλεια ανά οικότοπο της Οδηγίας 92/43/EEC Καλλιέργειες (1020) Όχληση ή μετατόπιση Όχληση πτηνών κατά την αναπαραγωγή Πηγή: EXERGIA (2014) Ορισμός ζώνης εργασίας σε συγκεκριμένη περιοχή ώστε να περιοριστεί η επίπτωση εντός του διαδρόμου εργασίας, Η αναβάθμιση δρόμων πρόσβασης θα ακολουθήσει υφιστάμενους χωματόδρομους και μονοπάτια, όπου είναι δυνατόν Οι εγκαταστάσεις κατασκευής θα χωροθετηθούν σε αχρησιμοποίητη γη χωρίς οικολογική αξία, Δεν θα λαμβάνονται κατασκευαστικά υλικά από το γύρω περιβάλλον, εκτός και αν έχει ληφθεί σχετική έγκριση από την αρμόδια αρχή, Καθορισμός δεδομένων υφιστάμενης κατάστασης βιοποικιλότητας (πριν και μετά την κατασκευή) ώστε να μπορεί να εκτιμηθεί η αντιμετώπιση, η αποκατάσταση και η απώλεια / υποβάθμιση, Εκπαίδευση οικολογικής ευαισθητοποίησης πρέπει να παρασχεθεί σε όλο το προσωπικό και Κατάρτιση Μελέτης Αποκατάστασης πριν την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών. Όπου είναι εφικτό, θα πραγματοποιηθεί αποψίλωση βλάστησης πριν ή μετά την περίοδο αναπαραγωγής, δηλ. πριν την 1η Μαρτίου μετά την 30ή Σεπτεμβρίου Αποθάρρυνση αναπαραγωγής πτηνών σε τμήματα της όδευσης του αγωγού με σημαντικούς οικοτόπους (με την τοποθέτηση πλαστικών λωρίδων οι οποίες πάλλονται με τον άνεμο), πριν από την έναρξη της αναπαραγωγικής περιόδου (1η Μαρτίου) ΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Φάση Λειτουργίας και Συντήρησης Δεν αναμένονται επιπτώσεις στο βιολογικό περιβάλλον κατά τη φάση λειτουργίας και συντήρησης της αλλαγής της όδευσης στην Αμφιτρίτη. Αναφορά σχετικά με τα γενικά μέτρα αντιμετώπισης κατά την λειτουργία και συντήρηση του αγωγού γίνεται στο Κεφάλαιο της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR) Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Αναμένεται ότι το ίδιο είδος εξοπλισμού, μηχανημάτων και οχημάτων, με αυτές που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή, θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της φάσης

15 Σελίδα 15 από 72 τερματισμού λειτουργίας. Ως αποτέλεσμα, οι επιπτώσεις, τα μέτρα αντιμετώπισης και οι υπολειμματικές επιπτώσεις αναμένονται παρόμοιες με τη φάση της κατασκευής Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον Λαμβάνοντας υπόψη ότι το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον κατά μήκος της αλλαγής της όδευσης της Αμφιτρίτης είναι ίδιο με αυτό της όδευσης της ΜΠΚΕ, οι αναμενόμενες επιπτώσεις παραμένουν ίδιες. Αναλυτική εκτίμηση των ενδεχόμενων επιπτώσεων και των αντίστοιχων μέτρων αντιμετώπισης των δραστηριοτήτων του Έργου στην οικονομία, την απασχόληση και το εισόδημα, στη γη και στα μέσα διαβίωσης, στις υποδομές και τις δημόσιες υπηρεσίες αλλά και ενδεχόμενες επιπτώσεις στην υγεία και την ασφάλεια της κοινότητας και κυκλοφορία και μεταφορές παρουσιάζεται στο Κεφάλαιο της ΜΠΚΕ - Εκτίμηση και Αξιολόγηση (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR) Πολιτιστική Κληρονομιά Οι ενδεχόμενες βασικές επιπτώσεις από την νέα προτεινόμενη όδευση είναι οι ακόλουθες. Πίνακας 8-6 Βασικές Επιπτώσεις Πολιτιστική Κληρονομιά Φάση Κατασκευής Φάση Λειτουργίας Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Άμεση φυσική όχληση ή φθορά των θέσεων Υποβάθμιση ή φθορά των υπέργειων δομών λόγω ρύπανσης ή κραδασμών Όχληση επισκεπτών θέσεων πολιτιστικής κληρονομιάς Αρνητικές επιπτώσεις στο σκηνικό και το χαρακτήρα των θέσεων πολιτιστικής κληρονομιάς.. Πηγή: ERM (2013) Δεν αναμένονται επιπτώσεις σε γνωστές θέσεις πολιτιστικής κληρονομιάς. Υποβάθμιση ή φθορά των υπέργειων δομών λόγω ρύπανσης ή κραδασμών. Τα ακόλουθα κεφάλαια αναφέρονται στις ενδεχόμενες επιπτώσεις και καταγράφουν απαραίτητα μέτρα αντιμετώπισης για να αντιμετωπίσουν αναγνωρισμένες επιπτώσεις/ρίσκα Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιπτώσεις Στην περίπτωση της αλλαγής της όδευσης στην Αμφιτρίτη, οι έρευνες πολιτιστικής κληρονομιάς εντόπισαν μια θέση ενδιαφέροντος πολιτιστικής κληρονομιάς σχετικά κοντά στην ζώνη κατασκευής (δηλαδή σε μια απόσταση 50m):

16 Σελίδα 16 από 72 Διάσπαρτη κεραμική που πιθανώς σχετίζεται με προφορική παράδοση και εγκαταλελειμμένο οικισμό Η θέση πιθανώς να έχει επιπτώσεις άμεσης όχλησης η φθοράς, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα απώλεια επιστημονικής, ιστορικής ή πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι δραστηριότητες όχλησης του εδάφους, συμπεριλαμβανομένης της αφαίρεσης βλάστησης και των φυτικών γαιών, της διαμόρφωσης και των εκσκαφών είναι ενδεχόμενες πηγές επιπτώσεων για τις Θέσεις Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η κυκλοφορία βαρέων μηχανημάτων και οχημάτων στη ζώνη εργασίας ενδέχεται να συμπιέσει ή να διαταράξει διαφορετικά τους θαμμένους αρχαιολογικούς πόρους, προκαλώντας στη συνέχεια απώλεια της επιστημονικής και ιστορικής αξίας που είναι εγγενής στα ερείπια Μέτρα Αντιμετώπισης Λεπτομερής ανάλυση των μέτρων αντιμετώπισης που εφαρμόζονται στο σύνολο του Έργου για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που αναλύθηκαν παραπάνω δίνεται στο Κεφάλαιο 8 της ΜΠΚΕ Εκτίμηση και Αξιολόγηση (GPL00-ASP-642-Y- TAE-0056_00-trGR). Ειδικά μέτρα αντιμετώπισης παρουσιάζονται παρακάτω: Περαιτέρω έρευνα και αξιολόγηση θέσης Αποφυγή Συμμετοχή αρμόδιων αρχών Σήμανση και προστασία Διάσωση Ελάχιστη ζώνη εργασίας Καθοδήγηση στον Κώδικα Δεοντολογίας Σχέδιο Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (αρχαιολογική παρακολούθηση και διαδικασία «τυχαίων ευρημάτων»)

17 Σελίδα 17 από Λειτουργία και Συντήρηση Δεν αναμένονται υπολειμματικές επιπτώσεις κατά τη φάση λειτουργίας και συντήρησης του Έργου Φάση Τερματισμού της Λειτουργίας Οι επιπτώσεις κατά τη διάρκεια του τερματισμού λειτουργίας είναι δύσκολο να προβλεφθούν δεδομένου ότι ο τερματισμός λειτουργίας του αγωγού δεν αναμένεται να πραγματοποιηθεί για τουλάχιστον 50 χρόνια. Τη στιγμή του τερματισμού λειτουργίας, οι συνθήκες υφιστάμενης κατάστασης της πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή μελέτης ενδέχεται να έχουν αλλάξει για λόγους που δεν σχετίζονται με το Έργο. Οι τεχνικές τερματισμού λειτουργίας ενδέχεται επίσης να έχουν αλλάξει μέχρι εκείνη τη χρονική στιγμή, μολονότι οποιαδήποτε προσέγγιση υιοθετηθεί θα είναι η πλέον σύγχρονη τη στιγμή που θα πραγματοποιηθεί ο τερματισμός λειτουργίας. Η εκτίμηση των υπολειμματικών επιπτώσεων βασίζεται στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς που είναι γνωστοί αυτή τη στιγμή εντός της περιοχής μελέτης. Οι προβλεπόμενες πηγές υπολειμματικών επιπτώσεων είναι η κυκλοφορία βαρέων οχημάτων και οι δραστηριότητες κατεδάφισης που συνδέονται με τις εγκαταστάσεις του Έργου. Η εγκατάλειψη του αγωγού στη θέση του (στο έδαφος) συνιστά την τρέχουσα διεθνή βέλτιστη πρακτική. Αν υποθέσουμε ότι αυτή η προσέγγιση θα είναι η ίδια τη στιγμή του τερματισμού λειτουργίας, οι επιπτώσεις κατά μήκος του αγωγού θα είναι ελάχιστες. Η άμεση φυσική όχληση ή φθορά δεν είναι αναμενόμενη επίπτωση κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, δεδομένου ότι ο τερματισμός λειτουργίας θα πραγματοποιηθεί μόνο σε περιοχές που είχαν υποστεί προηγούμενες επιπτώσεις κατά τη διάρκεια της κατασκευής. 8.3 Τροποποίηση Όδευσης - Κόσμιο Φυσικό Περιβάλλον Κλίμα και Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Αέρα Οι ενδεχόμενες βασικές επιπτώσεις στο κλίμα και την ποιότητα της ατμόσφαιρας κατά τη διάρκεια της φάσης της κατασκευής, της λειτουργίας και της φάσης τερματισμού της λειτουργίας των τμημάτων του αγωγού παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα.

18 Σελίδα 18 από 72 Πίνακας 8-7 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ποιότητα της Ατμόσφαιρας Φάση Κατασκευής Φάση Λειτουργίας Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Προσωρινές επιπτώσεις στην ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα τοπικά λόγω ατμοσφαιρικών εκπομπών κατά τη διάρκεια της κατασκευής του Έργου από κατασκευαστικό εξοπλισμό και κυκλοφορία οχημάτων. Οι κύριοι ρύποι που αναμένονται είναι αιωρούμενα σωματίδια (σκόνη). Οι κινήσεις των οχημάτων που σχετίζονται με τη συντήρηση θα είναι ελάχιστες, επομένως δεν αναμένονται βασικές επιπτώσεις. Δεν αναμένονται βασικές επιπτώσεις Πηγή: ERM (2013) Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι δεν υπάρχουν οικισμοί σε απόσταση μικρότερη των 200μ από την αλλαγή της όδευσης στο Κόσμιο, δεν αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις στο κλίμα και την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα κατά την διάρκεια της κατασκευής. Σε κάθε περίπτωση, τα προβλεπόμενα μέτρα αντιμετώπισης όπως είναι η καταστολή της σκόνης με διαβροχή των χώρων εργασίας και των οδικών προσβάσεων με νερό θα εφαρμόζονται όταν οι δραστηριότητες που παράγουν σκόνη, όπως χωματουργικές εργασίες ή μεταφορές σε μη ασφαλτοστρωμένους δρόμους λαμβάνουν χώρα σε άμεση γειτνίαση με οικισμούς. Λεπτομέρειες όσον αφορά στην αξιολόγηση των επιπτώσεων και τα μέτρα αντιμετώπισης για το κλίμα και την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα παρέχονται στο Κεφάλαιο 8.2 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE- 0056_00-trGR) Ακουστικό Περιβάλλον Οι ενδεχόμενες βασικές επιπτώσεις στο ακουστικό περιβάλλον κατά τη διάρκεια της φάσης της κατασκευής, της λειτουργίας και της φάσης τερματισμού της λειτουργίας των τμημάτων του αγωγού παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας 8-8 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Ακουστικό Περιβάλλον Φάση Κατασκευής Φάση Λειτουργίας Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Όχληση παρακείμενων οικισμών από τα εργοτάξια Ενδεχόμενη διαταραχή του ύπνου, όχληση κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας και ενδεχόμενη πρόκληση άγχους από τον θόρυβο κατά την κατασκευή Ενδεχόμενη προσωρινή όχληση και/ή εκτόπιση πανίδας (π.χ. μείωση χρήσης οικοτόπου) από τον θόρυβο κατά την κατασκευή Δεν αναμένονται βασικές επιπτώσεις Όχληση παρακείμενων οικισμών από τα εργοτάξια. Ενδεχόμενη διαταραχή του ύπνου, Ενδεχόμενη πρόκληση άγχους από τον θόρυβο κατά τη φάση τερματισμού λειτουργίας Ενδεχόμενη προσωρινή όχληση και/ή εκτόπιση πανίδας (π.χ. μείωση χρήσης οικοτόπου) από τον θόρυβο κατά τη φάση τερματισμού λειτουργίας Πηγή: ERM (2013)

19 Σελίδα 19 από 72 Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι δεν υπάρχουν οικισμοί σε απόσταση μικρότερη των 200μ από την αλλαγή της όδευσης στο Κόσμιο, καθώς και ότι η χρήση σφυρών ή εκρηκτικών δεν είναι απαραίτητη λόγω των εδαφολογικών συνθηκών της περιοχής, δεν αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις στο ακουστικό περιβάλλον. Προβλεπόμενα μέτρα αντιμετώπισης, όπως είναι ο περιορισμός των εργασιών κατασκευής κατά την διάρκεια της ημέρας θα εφαρμοστούν σε κάθε περίπτωση. Λεπτομέρειες όσον αφορά στην αξιολόγηση των επιπτώσεων και τα μέτρα αντιμετώπισης για το ακουστικό περιβάλλον παρέχονται στο Κεφάλαιο 8.3 της ΜΠΚΕ (GPL00- ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR) Έδαφος και Υπέδαφος Οι ενδεχόμενες βασικές επιπτώσεις στο έδαφος και το υπέδαφος τη διάρκεια της φάσης της κατασκευής, της λειτουργίας και της φάσης τερματισμού της λειτουργίας των τμημάτων του αγωγού παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας 8-9 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις - Υπέδαφος & Έδαφος Φάση Κατασκευής Φάση Λειτουργίας Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Όχληση και υποβάθμιση του εδάφους λόγω διαδικασιών σχηματισμού συμπύκνωσης Ατυχηματική ρύπανση του εδάφους από στερεά και υγρά απόβλητα Πιθανή όχληση σε περίπτωση που η ρύπανσης του υπεδάφους είναι ακάλυπτη κατά την εκσκαφή ορύγματος / εργοταξίου. Δεν αναμένονται βασικές επιπτώσεις Ατυχηματική ρύπανση του εδάφους με ατυχηματικές διαφυγές, στερεά και υγρά απόβλητα Πηγή: ERM (2013) Στην περιοχή της αλλαγής της όδευσης στο Κόσμιο δεν υπάρχουν μόνιμες εγκαταστάσεις, επομένως μόνιμες αλλαγές στην επιφάνεια του εδάφους και απώλειες εδάφους δεν υπάρχουν. Καθώς το ανάγλυφο είναι επίπεδο, δεν αναμένεται ούτε διάβρωση του εδάφους. Ωστόσο, λόγω των χαρακτηριστικών του εδάφους της Πεδιάδας Κομοτηνής- Ξάνθης, κατασκευαστικές δραστηριότητες (κυρίως απομάκρυνση της βλάστησης και εκσκαφή τάφρων) που θα πραγματοποιηθούν κατά μήκος της ζώνης εργασίας μπορεί να οδηγήσουν σε συμπύκνωση του εδάφους. Για να αποφευχθεί ή να περιοριστεί η συμπύκνωση, θα εφαρμοστούν καθιερωμένες μέθοδοι αντιμετώπισης κατά την κατασκευή και την αποκατάσταση και αναμένεται το έδαφος στη ζώνη εργασίας να επιστρέψει στην προγενέστερη γεωργική χρήση. Η αφαίρεση και αποθήκευση του

20 Σελίδα 20 από 72 γόνιμου εδάφους, υπεδάφους και τυχόν μητρικού υλικού θα ελέγχεται για τη διευκόλυνση του σταδίου της αποκατάστασης. Αμέσως μετά την κατασκευή θα γίνει αναβλάστηση των θέσεων. Στις περιοχές οι οποίες αναφέρονται σαν τυχόν ευαίσθητες, η κατασκευή θα περιορίζεται στις περιόδους ξηρασίας. Επιπλέον, θα μπορεί να πραγματοποιηθεί βαθιά άροση αμέσως μετά από την κατασκευή. H πιθανότητα ρύπανσης του εδάφους λόγω της τυχαίας διαρροής καυσίμων και λιπαντικών ή της ακατάλληλης διάθεσης απορριμμάτων και αποβλήτων θα περιοριστεί μέσω βιολογικού καθαρισμού, διαχείρισης αποβλήτων, κατάλληλης αποθήκευσης και αποθήκευσης επιβλαβών ουσιών, δηλ. καλή πρακτική διαχείρισης της κατασκευής από τον ανάδοχο EPC. Θα εφαρμοστεί Σχέδιο Αντιμετώπισης Διαρροών για την παρεμπόδιση και την αντιμετώπιση κάθε διαρροής. Το έδαφος που έχει ρυπανθεί θα αντικατασταθεί και θα διατεθεί ως απόβλητο, ανάλογα με το είδος της ρύπανσης. Λεπτομέρειες όσον αφορά στην αξιολόγηση των επιπτώσεων και τα μέτρα αντιμετώπισης για το έδαφος και τα υπεδάφη παρέχονται στο Κεφάλαιο 8.5 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE- 0056_00-trGR) Τοπίο και Οπτικές Επιπτώσεις Η αλλαγή της όδευσης στο Κόσμιο την Πεδιάδα Κομοτηνής Ξάνθης διασχίζει αγροτικές εκτάσεις με ετήσιες καλλιέργειες, έναν τύπο τοπίου ο οποίος χαρακτηρίζεται από χαμηλή ευαισθησία και διασχίζει μικτές παραποτάμιες δασικές και αγροτικές εκτάσεις οι οποίες χαρακτηρίζονται από μέτρια ευαισθησία (γίνεται αναφορά στο Κεφάλαιο 8.6 της ΜΠΚΕ (GPL00- ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR), όπου αναφέρονται λεπτομέρειες σχετικά με την εκτίμηση των επιπτώσεων και την αντιμετώπισή τους). Οποιαδήποτε επίπτωση στο φυσικό κάλλος θα περιοριστεί στην φάση της κατασκευής, ενώ μετά την αποκατάσταση, ο αγωγός δεν θα είναι καθόλου ορατός. Επομένως, οι επιπτώσεις στο τοπίο και το φυσικό κάλλος στην περιοχή της αλλαγής στο Κόσμιο θεωρούνται μη σημαντικές. Εξαίρεση αποτελεί ο ποταμός Βοσβόζης, ο οποίος θεωρείται περιοχή υψηλής αισθητικής αξίας Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή το μέγεθος της επίπτωσης είναι μικρό και επομένως η ενδεχόμενη επίπτωση αξιολογείται ως μικρής σημασίας. Λεπτομέρειες σχετικά με την εκτίμηση των επιπτώσεων και την αντιμετώπισή τους σχετικές με το τοπίο παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 8.6 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056-trGR).

21 Σελίδα 21 από Βιολογικό Περιβάλλον Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τις ενδεχόμενες βασικές επιπτώσεις της αλλαγής της όδευσης του έργου στο Κόσμιο στη οικολογία κατά τη διάρκεια των βασικών φάσεων του Έργου. Πίνακας 8-10 Ενδεχόμενες Βασικές Επιπτώσεις Οικολογία Δραστηριότητα Φάση Κατασκευής Φάση Λειτουργίας & Συντήρησης Φάση τερματισμού λειτουργίας Απώλεια / υποβάθμιση οικοτόπων χλωρίδας X X Απώλεια ειδών (τραυματισμός / θνησιμότητα ζώων) X X Όχληση και / ή μετατόπιση ζώων από γενικές κατασκευαστικές εργασίες και ειδικότερα χρήση εκρηκτικών και σφυρών X X X Πηγή: ERM (2013) Στις παρακάτω ενότητες, αναλύεται η κάθε πιθανή βασική επίπτωση, παρέχοντας πληροφορίες για το πώς η κάθε πηγή ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στους αποδέκτες και τα μέτρα αντιμετώπισης που έχουν ενσωματωθεί στο Έργο Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες Επιπτώσεις Απώλεια Οικοτόπων Χλωρίδας Η αλλαγή της όδευσης στο Κόσμιο διασχίζει κυρίως αγροτικές εκτάσεις, η παρουσία φυσικών οικοτόπων είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Δεν εντοπίζονται Ευρωπαϊκοί Οικότοποι Προτεραιότητας στην περιοχή της αλλαγής της όδευσης. Σημαντικοί οικότοποι είναι οι παρακάτω: Ευρωπαικός Οικότοπος 92A0 Στοές με Salix alba και Populus alba», ο οποίος παρατηρήθηκε στον ποταμό Χατίσιο, στο Κόσμιο. Ο οικότοπος θεωρείται μέτριας ευαισθησίας καθώς είναι αρκετά διαδεδομένος στην περιοχή και το μέγεθος της επίπτωσης θεωρείται μικρό, έχοντας ως αποτέλεσμα επίπτωση μικρής σημασίας. Ελληνικός Οικότοπος 5340 Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου ο οποίος καταγράφεται σε δύο θέσεις στην αλλαγή όδευσης στο Κόσμιο. Ο οικότοπος θεωρείται μέτριας ευαισθησίας καθώς είναι σχετικά εξαπλωμένος στην περιοχή και το μέγεθος της επίπτωσης θεωρείται μικρό, έχοντας ως αποτέλεσμα επίπτωση μικρής σημασίας.

22 Σελίδα 22 από 72 Απώλεια ειδών Στην περιοχή του Έργου, εντοπίστηκε ένα είδος χλωρίδας με ενδιαφέρον διατήρησης, το Dianthus tenuiflorus.το Dianthus tenuiflorus είναι ένα Βαλκανικό είδος με περιορισμένη εξάπλωση (range restricted) το οποίο φύεται τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Ο καθαρισμός βλάστησης της ζώνης κατασκευής, αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την αναγέννηση του είδους στο Κόσμιο. Το είδος δεν είναι προστατευόμενο, παρ όλα αυτά είναι σπάνιο και με ενδιαφέρον διατήρησης, επομένως θεωρείται είδος με μεγάλη ευαισθησία ενώ το μέγεθος της επίπτωσης είναι μικρό, λαμβάνοντας υπόψη την φυσική θνησιμότητα και το κλάσμα του είδους το οποίο επηρεάζεται. Η ενδεχόμενη επίπτωση είναι μικρής σημασίας. Σχετικά με την ιχθυοπανίδα της περιοχής, η αλλαγή της όδευσης στο Κόσμιο διασχίζει τον ποταμό Βοσβόζη. Οι εργασίες κατασκευής είναι πιθανόν να επηρεάσουν τους πληθυσμούς των ψαριών και την δομή των ιχθυοκοινοτήτων. Η πιο σημαντική παράμετρος αποτελεί η διάνοιξη τάφρου στα σημεία των διασταυρώσεων με ποτάμια ή κανάλια, η οποία θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ποσότητας των ιζημάτων στο νερό. Ωστόσο, ο ποταμός θεωρείται υποβαθμισμένος. Παλαιότερη έρευνα του ΕΛΚΕΘΕ κατάντη της περιοχής, έδειξε μια υποβαθμισμένη κοινότητα ψαριών, τη ρύπανση και την επιφανειακή υδροληψία ως τα κυριότερα προβλήματα. Δεδομένης της χαμηλής ευαισθησίας του ποταμού, οι σχετικές επιπτώσεις θεωρούνται μη σημαντικές. Όχληση και Μετατόπιση Πανίδας Υπάρχει ενδεχόμενη όχληση στα αναπαραγόμενα κατά τις διαδικασίες κατασκευής στην αλλαγή της όδευσης στο Κόσμιο. Τυπικέ πηγές όχλησης αποτελούν η χρήση γεννητριών, η συγκέντρωση του εξοπλισμού, η κυκλοφορία, ο γενικός εργοταξιακός θόρυβος, οι ανθρώπινες φωνές κλτ. Τα είδη τα οποία φωλιάζουν στο έδαφος, είναι πιο πιθανό να επηρεαστούν από τις δραστηριότητες του έργου, όπως είναι τα Alauda arvensis, Melanocorypha calandra, Calandrella brachydactylla, στρουθιόμορφα είδη με ενδιαφέρον διατήρησης. Το «κινδύνευον» στην Ελλάδα είδης Perdix perdix επίσης φωλιάζει στο έδαφος, καθώς και το είδος του Παραρτήματος I / Ευάλωτο στην Ελλάδα Coracias garrulous, παρατηρήθηκαν και τα δύο να αναπαράγονται στην περιοχή της αλλαγής της όδευσης. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η όχληση στα αναπαραγόμενα πουλιά σχετίζεται με τις εργασίες κατασκευής και σε άμεση εγγύτητα με την ζώνη κατασκευής, το μέγεθος της επίπτωσης

23 Σελίδα 23 από 72 θεωρείται μικρό. Ωστόσο, η ευαισθησία των ειδών, όπως περιγράφηκε παραπάνω, είναι μέτρια έως υψηλή, με αποτέλεσμα η επίπτωση να είναι μέτριας σημασίας Μέτρα Αντιμετώπισης Απώλεια Οικοτόπων Χλωρίδας Γενικά μέτρα ελαχιστοποίησης της απώλειας οικοτόπων χλωρίδας περιγράφονται στο Κεφάλαιο της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR). Τα πιο σχετικά μέτρα από αυτά είναι: Καθορισμός ζώνης εργασίας για τον περιορισμό της περιοχής επιπτώσεων εντός της κατασκευαστικής ζώνης εργασίας Θα πρέπει πριν την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών να διεξαχθεί έρευνα οικοτόπων για τον εντοπισμό συγκεκριμένων θεμάτων Η αναβάθμιση των οδικών προσβάσεων θα ακολουθεί τα υπάρχοντα μονοπάτια όπου αυτό είναι εφικτό Η υποδομή για την κατασκευή θα τοποθετείται σε μη χρησιμοποιούμενη έκταση που δεν έχει ιδιαίτερη οικολογική αξία Δεν θα λαμβάνονται κατασκευαστικά υλικά από το γύρω περιβάλλον, εκτός και αν έχει ληφθεί σχετική έγκριση από την αρμόδια αρχή Καθορισμός δεδομένων υφιστάμενης κατάστασης βιοποικιλότητας (πριν την κατασκευή) ώστε να μπορεί να εκτιμηθεί η αντιμετώπιση, η αποκατάσταση και η απώλεια / υποβάθμιση Εκπαίδευση οικολογικής ευαισθητοποίησης πρέπει να παρασχεθεί σε όλο το προσωπικό. Απώλεια Ειδών/ Πληθυσμών Γενικά μέτρα αντιμέτωπισης για την απώλεια ειδών/ πληθυσμών παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056-trGR). Είναι απίθανο να απαιτηθούν συγκεκριμένα μέτρα αντιμετώπισης σχετικά με την αποκατάσταση σπάνιων/ προστατευόμενων / ενδημικών ειδών κατά μήκος της ζώνης κατασκευής. Ωστόσο

24 Σελίδα 24 από 72 προτείνεται ο πληθυσμός του είδους Dianthus tenuiflorus να αποτελέσει μέρος προγράμματος παρακολούθησης για να εκτιμηθεί η ανάκαμψη του πληθυσμού μετά την κατασκευή και πιθανώς να προστατευτεί ο νέος πληθυσμός in situ. Όχληση και Μετατόπιση Πανίδας Γενικά μέτρα αντιμετώπισης για την όχληση και μετατόπιση πανίδας παρουσιάζονται στην ΜΠΚΕ, στο Κεφάλαιο (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056-trGR). Τα ακόλουθα μέτρα είναι σχετικά με την αλλαγή της όδευσης στην περιοχή του Κοσμίου: Αναπαραγόμενα είδη ορνιθοπανίδας Όπου είναι εφικτό, θα πραγματοποιηθεί αποψίλωση βλάστησης (δέντρων, θάμνων κ.λπ.) στη ζώνη εργασίας του αγωγού και τις περιοχές κατασκευής πριν ή μετά την περίοδο αναπαραγωγής, δηλ. πριν την 1 η Μαρτίου ή μετά την 30 ή Σεπτεμβρίου Σε τμήματα της όδευσης του αγωγού με εν δυνάμει σημαντικούς οικοτόπους αναπαραγωγής πτηνών, αποθαρρύνεται η αναπαραγωγή των πτηνών με την τοποθέτηση πλαστικών ταινιών (π.χ. προειδοποιητικής ταινίας) οι οποίες πάλλονται με τον άνεμο, πριν από την έναρξη της αναπαραγωγικής περιόδου δηλ. πριν από την 1 η Μαρτίου (έτσι τα πτηνά είναι πιθανό να αποφύγουν να αναπαραχθούν επί και κατά μήκος της ζώνης κατασκευής, και όταν αρχίσει η κατασκευή του αγωγού, η παρουσία αυτών των αναπαραγόμενων πτηνών θα έχει μειωθεί Αν είναι απαραίτητο να καθαριστεί η βλάστηση εντός της περιόδου 1ης Μαρτίου 31ης Ιουλίου (περίοδος αναπαραγωγής πουλιών) θα λάβει χώρα έρευνα πριν την κατασκευή από εξειδικευμένους ορνιθολόγους, που θα εστιάζουν στα ώριμα δέντρα και στην παρόχθια βλάστηση. Αν υπάρχουν φωλιές ειδών διατήρησης κοντά στη ζώνη εργασίας, δεν θα πραγματοποιούνται εργασίες εντός ζώνης προστασίας 25 μ από την τοποθεσία της φωλιάς μέχρι οι νεοσσοί να πετάξουν από τη φωλιά ή μέχρι να εγκαταλειφθεί με φυσικό τρόπο. Διαφορετικά, θα εξετάζεται η μεταφορά της φωλιάς αλλού, βάσει της ανεκτικότητας του είδους Υπολειμματικές Επιπτώσεις Ο ακόλουθος πίνακας αξιολογεί τη σημαντικότητα των επιπτώσεων της αλλαγής της όδευσης του Κοσμίου μετά την εφαρμογή των περιγραφόμενων μέτρων αντιμετώπισης.

25 Σελίδα 25 από 72 Πίνακας 8-11 Σημαντικότητα Υπολειμματικών Επιπτώσεων Φάση Κατασκευής Επίπτωση / Κίνδυνος Μέτρα για την Αντιμετώπιση της Επίπτωσης / του Κινδύνου Φάση κατασκευής Απώλεια ανά οικότοπο της Οδηγίας 92/43/EEC Καλλιέργειες (1020) Ορισμός ζώνης εργασίας σε συγκεκριμένη περιοχή ώστε να περιοριστεί η επίπτωση εντός του διαδρόμου εργασίας, Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου (5340) Όχληση ή μετατόπιση Όχληση πτηνών κατά την αναπαραγωγή Απώλεια ειδών/ Πληθυσμών Επίπτωση σε σπάνια η προστατευόμενα ενδημικά είδη Πηγή: EXERGIA (2014) Η αναβάθμιση δρόμων πρόσβασης θα ακολουθήσει υφιστάμενους χωματόδρομους και μονοπάτια, όπου είναι δυνατόν Οι εγκαταστάσεις κατασκευής θα χωροθετηθεί σε αχρησιμοποίητη γη χωρίς οικολογική αξία, Δεν θα λαμβάνονται κατασκευαστικά υλικά από το γύρω περιβάλλον, εκτός και αν έχει ληφθεί σχετική έγκριση από την αρμόδια αρχή, Καθορισμός δεδομένων υφιστάμενης κατάστασης βιοποικιλότητας (πριν και μετά την κατασκευή) ώστε να μπορεί να εκτιμηθεί η αντιμετώπιση, η αποκατάσταση και η απώλεια / υποβάθμιση, Εκπαίδευση οικολογικής ευαισθητοποίησης πρέπει να παρασχεθεί σε όλο το προσωπικό και Κατάρτιση Μελέτης Αποκατάστασης πριν την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών. Όπου είναι εφικτό, θα πραγματοποιηθεί αποψίλωση βλάστησης πριν ή μετά την περίοδο αναπαραγωγής, δηλ. πριν την 1η Μαρτίου μετά την 30ή Σεπτεμβρίου Αποθάρρυνση αναπαραγωγής πτηνών σε τμήματα της όδευσης του αγωγού με σημαντικούς οικοτόπους (με την τοποθέτηση πλαστικών λωρίδων οι οποίες πάλλονται με τον άνεμο), πριν από την έναρξη της αναπαραγωγικής περιόδου (1η Μαρτίου) Αν είναι απαραίτητο να καθαριστεί η βλάστηση εντός της περιόδου 1ης Μαρτίου 31ης Ιουλίου (περίοδος αναπαραγωγής πουλιών) θα λάβει χώρα έρευνα πριν την κατασκευή από εξειδικευμένους ορνιθολόγους, που θα εστιάζουν στα ώριμα δέντρα και στην παρόχθια βλάστηση. Αν υπάρχουν φωλιές ειδών διατήρησης κοντά στη ζώνη εργασίας, δεν θα πραγματοποιούνται εργασίες εντός ζώνης προστασίας 25 μ από την τοποθεσία της φωλιάς μέχρι οι νεοσσοί να πετάξουν από τη φωλιά ή μέχρι να εγκαταλειφθεί με φυσικό τρόπο. Διαφορετικά, θα εξετάζεται η μεταφορά της φωλιάς αλλού, βάσει της ανεκτικότητας του είδους. Πρόγραμμα παρακολούθησης για την εκτίμηση της ανάκαμψης του πληθυσμού και πιθανός διατήρηση του νέου πληθυσμού Σημασία της Υπολειμματικής Επίπτωσης / Κινδύνου ΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

26 Σελίδα 26 από Φάση Λειτουργίας και Συντήρησης Δεν αναμένονται επιπτώσεις στο βιολογικό περιβάλλον κατά τη φάση λειτουργίας και συντήρησης της αλλαγής της όδευσης στο Κόσμιο. Αναφορά σχετικά με τα γενικά μέτρα αντιμετώπισης κατά την λειτουργία και συντήρηση του αγωγού γίνεται στο Κεφάλαιο της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR) Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Αναμένεται ότι το ίδιο είδος εξοπλισμού, μηχανημάτων και οχημάτων, με αυτές που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή, θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της φάσης τερματισμού λειτουργίας. Ως αποτέλεσμα, οι επιπτώσεις, τα μέτρα αντιμετώπισης και οι υπολειμματικές επιπτώσεις αναμένονται παρόμοιες με τη φάση της κατασκευής Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον Λαμβάνοντας υπόψη ότι το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον κατά μήκος της αλλαγής της όδευσης του Κοσμίου είναι ίδιο με αυτό της όδευσης της ΜΠΚΕ, οι αναμενόμενες επιπτώσεις παραμένουν ίδιες. Αναλυτική εκτίμηση των ενδεχόμενων επιπτώσεων και των αντίστοιχων μέτρων αντιμετώπισης των δραστηριοτήτων του Έργου στην οικονομία, την απασχόληση και το εισόδημα, στη γη και στα μέσα διαβίωσης, στις υποδομές και τις δημόσιες υπηρεσίες αλλά και ενδεχόμενες επιπτώσεις στην υγεία και την ασφάλεια της κοινότητας και κυκλοφορία και μεταφορές παρουσιάζεται στο Κεφάλαιο της ΜΠΚΕ - Εκτίμηση και Αξιολόγηση (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0056_00-trGR) Πολιτιστική Κληρονομιά Οι ενδεχόμενες βασικές επιπτώσεις σχετικές από την νέα προτεινόμενη όδευση είναι οι ακόλουθες.

27 Σελίδα 27 από 72 Πίνακας 8-12 Βασικές Επιπτώσεις Πολιτιστική Κληρονομιά Φάση Κατασκευής Φάση Λειτουργίας Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Άμεση φυσική όχληση ή φθορά των θέσεων Υποβάθμιση ή φθορά των υπέργειων δομών λόγω ρύπανσης ή κραδασμών Όχληση επισκεπτών θέσεων πολιτιστικής κληρονομιάς Αρνητικές επιπτώσεις στο σκηνικό και το χαρακτήρα των θέσεων πολιτιστικής κληρονομιάς.. Πηγή: ERM (2013) Δεν αναμένονται επιπτώσεις σε γνωστές θέσεις πολιτιστικής κληρονομιάς. Υποβάθμιση ή φθορά των υπέργειων δομών λόγω ρύπανσης ή κραδασμών. Τα ακόλουθα κεφάλαια αναφέρονται στις ενδεχόμενες επιπτώσεις και καταγράφουν απαραίτητα μέτρα αντιμετώπισης για να αντιμετωπίσουν αναγνωρισμένες επιπτώσεις/ρίσκα Φάση Κατασκευής και Δοκιμαστικής Λειτουργίας Ενδεχόμενες επιπτώσεις Στην περίπτωση της αλλαγής της όδευσης στο Κόσμιο, οι έρευνες πολιτιστικής κληρονομιάς εντόπισαν μια θέση ενδιαφέροντος πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία διασχίζει την όδευση του αγωγού. Μέτριας πυκνότητας κεραμική, πιθανώς προϊστορικής περιόδου Η θέση πιθανώς να έχει επιπτώσεις άμεσης όχλησης η φθοράς, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα απώλεια επιστημονικής, ιστορικής ή πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι δραστηριότητες όχλησης του εδάφους, συμπεριλαμβανομένης της αφαίρεσης βλάστησης και των φυτικών γαιών, της διαμόρφωσης και των εκσκαφών είναι πιθανές πηγές επιπτώσεων για τις Θέσεις Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η κυκλοφορία βαρέων μηχανημάτων και οχημάτων στη ζώνη εργασίας ενδέχεται να συμπιέσει ή να διαταράξει διαφορετικά τους θαμμένους αρχαιολογικούς πόρους, προκαλώντας στη συνέχεια απώλεια της επιστημονικής και ιστορικής αξίας που είναι εγγενής στα ερείπια Η θέση είναι γενικώς μέτριας σημασίας και βρίσκεται εντός της ζώνης κατασκευής. Ως αποτέλεσμα οι επιπτώσεις εκτιμώνται ως μέτριας σημασίας.