ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ - ΓΡΑΦΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ- ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Transcript

1 ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ - ΓΡΑΦΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ- ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Τι είναι ο αριθμός οξείδωσης Αριθμό οξείδωσης ενός ιόντος σε μια ετεροπολική ένωση ονομάζουμε το πραγματικό φορτίο του ιόντος. Αριθμό οξείδωσης ενός ατόμου σε μια ομοιοπολική ένωση ονομάζουμε το φαινομενικό φορτίο που θα αποκτήσει το άτομο όταν το κοινό ή τα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων αποδοθούν στο πιο ηλεκτραρνητικό άτομο της ένωσης. Οι πιο συνηθισμένοι αριθμοί οξείδωσης στοιχείων στις ενώσεις είναι οι εξής: Μέταλλα Αριθμοί Αμέταλλα Αριθμοί οξείδωσης οξείδωσης K, Na, Ag Ba, Ca, Mg, Zn +1 F H +1 (-1) Al +3 O -2 (-1, +2) Cu, Hg +1, +2 Cl, Br, I -1 (+1, +3, +5, +7) Fe, Ni +2, +3 S -2 (+4, +6) Pb, Sn +2, +4 N, P -3 (+3, +5) Mn +2, +4, +7 C, Si -4, +4 Cr +3, +6

2 Για την εύρεση των αριθμών οξείδωσης στοιχείων σε ενώσεις ακολουθούμε τους παρακάτω κανόνες: 1. Κάθε στοιχείο σε ελεύθερη κατάσταση έχει αριθμό οξείδωσης (Α.Ο) ίσο με το μηδέν. 2. Το Η στις ενώσεις του έχει αριθμό οξείδωσης (Α.Ο) ίσο με +1, εκτός από τις ενώσεις του με τα μέταλλα (υδρίδια) που έχει Το F στις ενώσεις του έχει πάντοτε αριθμό οξείδωσης (Α.Ο) ίσο με Το Ο στις ενώσεις του έχει αριθμό οξείδωσης (Α.Ο) ίσο με -2, εκτός από τα υπεροξείδια στα οποία έχει -1, καθώς και την ένωση OF 2 (οξείδιο του φθορίου), στην οποία έχει Τα αλκάλια, όπως Κ, Na, έχουν πάντοτε αριθμό οξείδωσης (Α.Ο) +1 και οι αλκαλικές γαίες, όπως Ba, Ca, έχουν πάντοτε αριθμό οξείδωσης (Α.Ο) Το αλγεβρικό άθροισμα των αριθμών οξείδωσης (Α.Ο) όλων των ατόμων σε μία ένωση είναι ίσο με το μηδέν. 7. Το αλγεβρικό άθροισμα των αριθμών οξείδωσης (Α.Ο) όλων των ατόμων σε ένα πολυατομικό ιόν είναι ίσο με το φορτίο του πολυατομικού ιόντος. Παράδειγμα 1: Να υπολογιστούν οι αριθμοί οξείδωσης των στοιχείων στις παρακάτω ενώσεις: α) του S στο Na 2 SO 4 β) του Ν στο KNO 3 γ) του P στο H 3 PO 4 α) Οι αριθμοί οξείδωσης για το Na είναι +1 και για το Ο είναι -2, άρα θα έχουμε: 2(+1) +X +4(-2) = 0 άρα X = +6

3 β) Οι αριθμοί οξείδωσης για το Κ είναι +1 και για το Ο είναι -2, άρα θα έχουμε: (+1) +Χ + 3(-2) = 0 άρα Χ = +5 γ) Οι αριθμοί οξείδωσης για το Η είναι +1 και για το Ο είναι -2, άρα θα έχουμε: 3(+1) +X +4(-2) = 0 άρα X= +5 Παράδειγμα 2: Να υπολογιστούν οι αριθμοί οξείδωσης των στοιχείων στα παρακάτω ιόντα: α) του Cr στο διχρωμικό ιόν, 2- Cr 2 O 7 β) του S στο θειώδες ιόν, 2- SO 3 + γ) του Ν στο αμμώνιο, ΝΗ 4 α) Ο αριθμός οξείδωσης του Ο είναι -2, άρα θα έχουμε: 2Χ + 7(-2) = -2 άρα Χ = +6 β) Ο αριθμός οξείδωσης του Ο είναι -2, άρα θα έχουμε: X + 3(-2) = -2 άρα X = +4 γ) Ο αριθμός οξείδωσης του Η είναι +1, άρα θα έχουμε: Χ + 4(+1) = +1 άρα Χ = -3

4 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 1. Να υπολογίσετε τον αριθμό οξείδωσης των υπογραμμισμένων στοιχείων στις παρακάτω ενώσεις: α)h 2 S β) Ρ 4 γ) Na 2 SO 4 δ) ΚΝΟ 3 ε) Η 3 ΡΟ 4 στ) KMnO 4 ζ) K 2 Cr 2 O Να υπολογίσετε τον αριθμό οξείδωσης του Ν στις παρακάτω ενώσεις: NH 3, N 2 O, NO, N 2 O 3, NO 2, HNO 2, HNO 3, Ba(NO 3 ) 2 Ποιος είναι ο μέγιστος και ποιος ο ελάχιστος αριθμός οξείδωσης του Ν; α) Να υπολογίσετε τον αριθμό οξείδωσης του C στις ενώσεις: CH 4, CH 3 O 4, HCHO, CHCl 3 και CCl 4

5 Να υπολογίσετε τον αριθμό οξείδωσης του του S και του Cl στις παρακάτω ενώσεις: α) Η 2 S, SO 3, S 8, SO 2, Na 2 SO 3 και Al 2 (SO 4 ) 3. β) HCl, HClO, Cl 2, HClO 4, Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε κάθε μια από τις επόμενες ερωτήσεις. α) Το Cl έχει αριθμό οξείδωσης +7 στην ένωση: i) HClO ii) NaClO iii) NaClO 3 iv) HClO 4 β) Σε ποια από τις επόμενες ενώσεις το S έχει τον μεγαλύτερο αριθμό οξείδωσης; i) S 8 ii) NaHSO 3 iii) K 2 SO 3 iv) CaSO 4

6 γ) Ο αριθμός οξείδωσης του Η στην ένωση NaH είναι: i) +1 ii) -1 iii) +2 iv) -2 δ) Ο αριθμός οξείδωσης του οξυγόνου στις ενώσεις του με αλλά στοιχεία μπορεί να πάρει τις i) -2. ii) -2 και +2. iii) -2,-1 και +2. iv) -2,+1 και +2 τιμές: ε) Ποιο από τα επόμενα στοιχεία εμφανίζεται στις ενώσεις του με έναν μόνο αριθμό οξείδωσης; i) Cl ii) K iii) Cu iv) N στ) Ο αριθμός οξείδωσης του S στο Al 2 (SO 4 ) 3 είναι: i) -2 ii) +6 iii) +4 iv) +3 ζ) Σε ποια από τις επόμενες ενώσεις το Ο έχει μεγαλύτερο αριθμό οξείδωσης; i) Η 2 Ο ii) CaO iii) Al 2 O 3 iv) OF 2

7 η) Σε ποια από τις παρακάτω ενώσεις το Ι έχει αριθμό οξείδωσης +3; i) HI ii) I 2 O 5 iii) HIO 2 iv) HIO 3