Εβδοµαδιαίο ελτίο Οικονοµικών Εξελίξεων ιεύθυνση Οικονοµικών Μελετών Παρασκευή 28 Νοεµβρίου Ελληνική Οικονοµία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδοµαδιαίο ελτίο Οικονοµικών Εξελίξεων ιεύθυνση Οικονοµικών Μελετών Παρασκευή 28 Νοεµβρίου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονοµία Η εντυπωσιακή πορεία της δηµοσιονοµικής προσαρµογής έως σήµερα και οι σαφείς προοπτικές ανάκαµψης και ανάπτυξης της οικονοµίας στην περίοδο , και η πρωτοφανής πρόοδος στον τοµέα των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων και της ενίσχυσης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονοµίας, καθιστούν εντελώς ανεξήγητες τις τρέχουσες εκ νέου ατέρµονες διαπραγµατεύσεις της Κυβέρνησης µε την Τρόικα. Συνολικά, µε τη λήξη της 6 ης αξιολόγησης θα πρέπει (σύµφωνα µε το ΠΟΠ) να εκταµιευτούν δόσεις ύψους 3,5 δις από το ΝΤ, 1,8 δις από το ESM και 2,47 δις από τα κέρδη των ευρωπαϊκών τραπεζών από τα ελληνικά κρατικά οµόλογα που έχουν στην κατοχή τους. Συνολικά: 7,8 δις. Επιπλέον, 3,5 δις θα πρέπει να εκταµιευτούν από το ΝΤ µε τη λήξη της 7 ης αξιολόγησης, η οποία µάλλον θα συνδυασθεί µε την σύναψη συµφωνίας, για µια προληπτική πιστωτική γραµµή µε ενισχυµένες προϋποθέσεις (Enhanced Conditions Credit Line - ECCL) από ESM κατά το Τέλος, µε τη λήξη της 7 ης αξιολόγησης θα πρέπει να έχει αποφασιστεί και η τύχη των 11,4 δις του ΤΧΣ, τα οποία δεν είναι πια αναγκαία για την ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών. Σηµειώνεται ότι αν η χώρα λάβει τα 11,3 δις των προγραµµατισµένων δόσεων της χρηµατοδοτικής ενίσχυσης έως τις αρχές του 2015, τότε αντιµετωπίζει ένα πολύ µικρό (γύρω στα 3 δισ.) χρηµατοδοτικό έλλειµµα το 2015, ακόµη και αν δεν αντλήσει πρόσθετους πόρους το έτος αυτό από το ΝΤ ή την προληπτική πιστωτική γραµµή του ESM. Το έλλειµµα αυτό µπορεί κάλλιστα να καλυφθεί από τις αγορές. Προϋπόθεση για την εξέλιξη αυτή είναι ότι θα εκτελεστεί µε επιτυχία ο Π2015 που µόλις ανακοινώθηκε και ότι θα ολοκληρωθούν οι µεταρρυθµίσεις που ήδη εξασφαλίζουν την ανάκαµψη της οικονοµίας. Η µη έγκαιρη επίτευξη συµφωνίας για τα ανωτέρω θέµατα στις διαπραγµατεύσεις της κυβέρνησης µε την Τρόικα, που άρχισαν τον Σεπτ.2014 και συνεχίζονται ως σήµερα, φαίνεται να οφείλεται σε θέµατα που είναι εξαιρετικά αόριστα, µάλλον οριακά (έχει ήδη πραγµατοποιηθεί το 95% των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων) και εκτός των σηµερινών προτεραιοτήτων στην άσκηση της οικονοµικής πολιτικής. Η διαιώνιση των διαπραγµατεύσεων σε αυτά τα θέµατα έχει σαφώς επιζήµιες επιπτώσεις για την ανάπτυξη και για τη απρόσκοπτη συνέχιση της δηµοσιονοµικής προσαρµογής. Έχουν πράγµατι διαρρεύσει κατάλογοι µε τα «προαπαιτούµενα» που πρέπει να έχει υλοποιήσει η Κυβέρνηση για να κάνει δυνατή την νέα έλευση της Τρόικα στην Ελλάδα και την επιτυχή λήξη της 6 ης Αξιολόγησης της πορείας προόδου του Προγράµµατος Οικονοµικής Πολιτικής, όπως προαναφέρθηκε. Ωστόσο, τα προαπαιτούµενα αυτά αποτελούν, όπως αναλύεται στη συνέχεια, υπέρµετρα λεπτοµερειακές και εξαιρετικά χαµηλής προτεραιότητας παρεµβάσεις πολιτικής, οι οποίες µάλιστα σε πολλές περιπτώσεις είναι εµφανώς αµφισβητούµενης αποτελεσµατικότητας όσον αφορά τη συµβολή τους στην επίλυση της ελληνικής κρίσης. σε δις 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 (0%) 0,0 Πρωτογενές Πλεόνασμα Γενικής Κυβέρνησης (1,2%) 2,1 Πραγμ/ 2,7 3,3 5,5 5,6 Προβλέψεις Στόχος ποιήσεις Στόχος Εκτιμήσεις Στόχος Π2015 *ποσά σε () ως ποσοστό του ΑΕΠ (1,5%) (2,0%) (3,0%) Πηγή: Υπουργείο Οικονοµικών (3,0%) O προϋπολογισµός του 2015 (Π2015) είναι ο 3 ος κατά σειρά προϋπολογισµός που επιδιώκει αυξανόµενο πρωτογενές πλεόνασµα στη Γενική Κυβέρνηση (Γ.Κ.), κατά τον ορισµό του Προγράµµατος Οικονοµικής Πολιτικής (ΠΟΠ) που έχει συµφωνηθεί µε την Τρόικα. Επιβεβαιώνεται έτσι, η είσοδος της χώρας σε µία νέα εποχή δηµοσιονοµικής πειθαρχίας και οικονοµικής σταθερότητας, όπου η επίτευξη των προγραµµατισµένων πρωτογενών πλεονασµάτων είναι αποτέλεσµα της ανάπτυξης της οικονοµίας (αναµενόµενη αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,9% το 2015) και όχι της επιβολής νέων µέτρων δηµοσιονοµικής προσαρµογής. Η προοπτική για µια νέα καλύτερη του αναµενοµένου υλοποίηση του Π2015 είναι σήµερα πολύ πιο ενισχυµένη από ότι ήταν τον Νοέµβριο του 2013 η προοπτική υλοποίησης του Π2014, µε βασική προϋπόθεση την συνέχιση της εφαρµογής του ισχύοντος ΠΟΠ µε έµφαση στην υλοποίηση των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων που ήδη έφεραν την ανάπτυξη και τη σηµαντική αύξηση της απασχόλησης το Με τα σηµερινά δεδοµένα, ο Π2015 δεν αντιµετωπίζει δηµοσιονοµικά κενά και το πιθανότερο είναι ότι, µε τις ανωτέρω προϋποθέσεις, θα εκτελεστεί µε πρωτογενές πλεόνασµα στη γενική κυβέρνηση µεγαλύτερο του προγραµµατισµένου 3,0%, όπως ακριβώς συνέβη και µε τους Π2012, Π2013 και Π2014. Η πιστή υλοποίηση του Π2015 αποτελεί ζωτική ανάγκη για τη χώρα και το κλειδί για την επάνοδό της στις αγορές και για την αποτελεσµατική χρηµατοδότηση της δυναµικής αναπτυξιακής της προοπτικής. Γενικότερα, η σηµαντικά πλεονασµατική δηµοσιονοµική διαχείριση που προβλέπεται από το Μεσοπρόθεσµο Πλαίσιο ηµοσιονοµικής Στρατηγικής (ΜΠ Σ) για την περίοδο αποτελεί την

2 αναγκαία προϋπόθεση για τη δυναµική ανάπτυξη της οικονοµίας έως το 2020 και την έξοδο από την κρίση. ιότι αυτή η πολιτική συµβάλλει στην αποκατάσταση της εµπιστοσύνης στην ελληνική οικονοµία, στην περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της και στην εδραίωση των συνθηκών εξωστρεφούς ανάπτυξης σε µονιµότερη βάση. Ειδικότερα, ο Π2015 προβλέπει πρωτογενές πλεόνασµα στη Γ.Κ. 3,0% του ΑΕΠ, έναντι του εκτιµώµενου (µε βάση τα στοιχεία υλοποίησης του Π2015 στο 10µηνο 2015) πρωτογενούς πλεονάσµατος ύψους 1,84% του ΑΕΠ το 2014 και πραγµατοποιηθέντος πρωτογενούς πλεονάσµατος ύψους 1,18% του ΑΕΠ το Επίσης, το συνολικό έλλειµµα της Γ.Κ. (περιλαµβανοµένων των πληρωµών τόκων) περιορίζεται στο -1,2% του ΑΕΠ το 2015, έναντι ελλείµµατος -2,4% του ΑΕΠ το 2014 και -2,8% του ΑΕΠ το Εποµένως, το 2015 θα είναι επίσης το 3 ο κατά σειρά έτος στο οποίο το έλλειµµα της Γεν. Κυβέρνησης στην Ελλάδα (µε βάση το ΠΟΠ) διαµορφώνεται πολύ κάτω του -3,0% της Συνθήκης του Μάαστριχτ, και η 1 η φορά µετά από πολλά χρόνια όπου ο προϋπολογισµός στο σύνολο του (περιλαµβανοµένων δηλαδή των πληρωµών για τόκους) θα είναι ισοσκελισµένος όπως επιτάσσει το Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης στη Ζώνη του Ευρώ. Σηµειώνεται ότι στα ανωτέρω στοιχεία δεν συµπεριλαµβάνονται τα έσοδα από τις επιστροφές στην Ελλάδα των κερδών της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών της ΖτΕ από τα ελληνικά κρατικά οµόλογα που είχαν στην κατοχή τους (SMP και ANFA), τα οποία το 2014 εκτιµώνται στα 2,42 δις, έναντι 2,7 δις το Σε κάθε περίπτωση, αναµένεται να υπάρξει νέα υπέρβαση του στόχου του ΠΟΠ για το πρωτογενές πλεόνασµα της ΓΚ ύψους 615 εκατ. το 2014, µετά την υπέρβαση του αντίστοιχου στόχου κατά 2,15 δις το 2013, ενώ και για το 2015 προβλέπεται µικρή υπέρβαση του σχετικού στόχου κατά 50 εκατ.. Σύµφωνα µε τον Προϋπολογισµό, το προβλεπόµενο πρωτογενές πλεόνασµα στη Γ.Κ. (3,0% του ΑΕΠ) το 2015 αναµένεται να επιτευχθεί χωρίς την ανάγκη λήψης πρόσθετων µέτρων. Ειδικότερα, εκτιµάται ότι η ανάκαµψη της οικονοµίας (δηλαδή η εκτιµώµενη αύξηση του ονοµαστικού ΑΕΠ κατά 3,3%) θα συµβάλλει στην αύξηση των φορολογικών εσόδων και των εσόδων από εισφορές στους Οργανισµούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), παρά την ήδη θεσπισθείσα µείωση του φόρου στο πετρέλαιο θέρµανσης κατά 30%, την προωθούµενη µείωση της εισφοράς αλληλεγγύης και την ουσιαστική εκλογίκευση του φόρου επί των ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) και του επιπλέον φόρου επί της περιουσίας (ΦΑΠ). Τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισµού (Τ.Π.) εκτιµάται ότι θα αυξηθούν κατά 2,5% το 2015, µετά την αύξησή τους κατά 5,8% το 2014 µε µείωση των επιστροφών φόρων κατά - 8,3%. Συνολικά, σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης η αύξηση των εσόδων µπορεί να ανέλθει σε επίπεδα άνω του 1,5%, αν επαληθευθεί η εκτίµηση για αύξηση του ονοµαστικού ΑΕΠ κατά 3,3%. Προβλέπεται, εξάλλου, νέα µικρή µείωση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. κατά 580 εκατ., από τα πολύ χαµηλά επίπεδα του 2014, καθώς και η (ανέλπιστη) µείωση των δαπανών του Π Ε κατά 400 εκατ. Συνολικά σε επίπεδο ΓΚ η περαιτέρω προγραµµατισµένη πτώση των πρωτογενών δαπανών εκτιµάται στα 1,0 δις το 2015, πράγµα που, σε συνδυασµό µε την προαναφερθείσα αύξηση των εσόδων της ΓΚ, οδηγεί στο προγραµµατιζόµενο πρωτογενές πλεόνασµα 3,0% του ΑΕΠ. Πιο αναλυτικά, στην Εισηγητική Έκθεση του Π2015 προβλέπεται ότι η εκτέλεση του Π2015 θα στηριχθεί σε µεγάλο βαθµό στην αναµενόµενη ανάπτυξη της οικονοµίας µε την αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ να εκτιµάται ότι θα υπερβεί το 0,6% το 2014 (δεδοµένης της αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,6% στο 9µηνο.2014 και κατά 1,7% στο 3 ο 3µηνο.2014) και ότι θα ανέλθει στο 2,9% (ονοµαστικό ΑΕΠ +3,3%) το 2015, όπως άλλωστε προβλέπεται και από την Τρόικα. Προσδιοριστικοί παράγοντες της ανάκαµψης (σύµφωνα µε την Εισηγητική Έκθεση) είναι: α) Η σηµαντική άνοδος των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά +8,2% το 2014 (1 ο 6µηνο 2014: +9,6%) και κατά 5,2% το 2015, β) η αύξηση των επενδύσεων κατά 1,0% το 2014 (µετά την πτώση τους κατά -5,6% στο 1 ο 6µηνο.2014) και κατά 11,7% το 2015 και γ) η ανάκαµψη της ιδιωτικής κατανάλωσης µε αύξησή της κατά 0,2% το 2014 και κατά 1,6% το Σηµειώνεται ότι η αύξηση των επενδύσεων το 2015 θα ενισχυθεί και από την ανάκαµψη των επενδύσεων σε κατοικίες, πιθανότατα από το 1 ο 6µηνο 2015, µετά την τεράστια πτώση τους κατά -53,7% (σε εποχικά διορθωµένα στοιχεία) στο 1 ο 6µηνο Ήδη παρατηρείται σηµαντική επιβράδυνση της πτώσης των εκδοθεισών αδειών οικοδοµών στο -4,4% σε ετήσια βάση στο 8µηνο.2014, από -31,9% στο 8µηνο Αυτό σηµαίνει ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες, που εκτιµάται ότι θα αφαιρέσουν από τον ετήσιο ρυθµό αύξησης του ΑΕΠ -0,7 πµ. το 2014, αναµένεται να συµβάλουν θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,2 πµ. το Τέλος, οι καθαρές εξαγωγές θα συνεχίσουν να έχουν ουσιαστική θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ τόσο το 2014 (+0,65 πµ.) όσο και το 2015 (+0,70 πµ.). Σηµαντική συµβολή στην αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών το 2015 αναµένεται να έχουν οι εξαγωγές αγαθών και λοιπών υπηρεσιών που ανακάµπτουν ήδη από τον Ιούν.2014 (µε βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος), καθώς και οι καθαρές εισπράξεις από τη ναυτιλία που επίσης ανέκαµψαν από το Από την άλλη πλευρά, δεν αναµένεται αρνητική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ από τις εισαγωγές πλοίων το 2015, η οποία το 2014 εκτιµάται στις -0,4 π.µ. Η Τρόικα, όµως, φέρεται να εκτιµά την ύπαρξη δηµοσιονοµικού κενού ύψους περί τα 2,6 δις (για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσµατος 2

3 στη ΓΚ ύψους 3,0% του ΑΕΠ) το 2015 και να πιέζει για τη λήψη πρόσθετων µέτρων από την Κυβέρνηση για την κάλυψή του. Η Κυβέρνηση πολύ σωστά εκτιµά ότι δεν υπάρχει κανένα δηµοσιονοµικό κενό το 2015, αφού έχει ήδη προγραµµατίσει τη νέα µείωση των πρωτογενών δαπανών της ΓΚ κατά 1,0 δις (µε µέτρα που ήδη εφαρµόζονται σε συµφωνία µε την Τρόικα) και το µόνο που χρειάζεται για να επιτευχθεί το πρωτογενές πλεόνασµα του 3,0% του ΑΕΠ είναι η αύξηση των εσόδων της ΓΚ κατά 1,5%, όταν το ονοµαστικό ΑΕΠ εκτιµάται ότι θα αυξηθεί κατά 3,3%. Η εκτίµησή µας είναι ότι η αύξηση των εσόδων της ΓΚ το 2015 θα υπερβεί το 1,5%, διότι σε περίοδο υγιούς ανάπτυξης της οικονοµίας η φοροδοτική δυνατότητα και η επιθυµία των φορολογουµένων για εκπλήρωση των φορολογικών τους υποχρεώσεων αυξάνουν σηµαντικά Ειδικότερα: Οι αιτιάσεις της Τρόικα ότι θα χαθούν έσοδα από τη νέα ρύθµιση των ληξιπρόθεσµων οφειλών στο δηµόσιο και στα ασφαλιστικά ταµεία, σε σύγκριση - προφανώς - µε τα έσοδα που θα προέκυπταν µε την προϋπάρχουσα ρύθµισή, δεν έχουν ουσιαστική βάση, όπως αναλύθηκε εκτενώς στο προηγούµενο εβδοµαδιαίο ελτίο. Αντίθετα, σε συνδυασµό µε την ανάπτυξη της οικονοµίας είναι πολύ πιθανό ότι αφενός η µηνιαία δηµιουργία ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων προς το κράτος θα µειωθεί και, αφετέρου, ότι ο ρυθµός εξόφλησης του αποθέµατος των υποχρεώσεων θα αυξηθεί υπό την επίδραση και των πλεονεκτηµάτων που παρέχει η ρύθµιση. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι η ανταπόκριση των ασφαλισµένων στη νέα ρύθµιση των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων από ασφαλιστικές εισφορές είναι ήδη πολύ ικανοποιητική µετά από µια εβδοµάδα εφαρµογής της νέας ρύθµισης. Επίσης, η προσέλευση περίπου φορολογουµένων για τη ρύθµιση των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεών τους προς το κράτος την πρώτη ηµέρα εφαρµογής της νέας ρύθµισης δείχνει αφενός τη µεγάλη αναγκαιότητα του µέτρου αυτού για την αποκατάσταση της οµαλότητας στη λειτουργία των µικροµεσαίων επιχειρήσεων και των νοικοκυριών και αφετέρου προεξοφλεί τη µεγάλη επιτυχία του όσον αφορά την αύξηση των εσόδων του κράτους από αυτή την πηγή, ιδιαίτερα κατά τα Στο θέµα του ασφαλιστικού, οι δαπάνες του Τ.Π. για κοινωνική ασφάλιση και περίθαλψη εµφανίζονται στον Π2015 µειωµένες κατά 1,53 δις (-9,6%) το 2014 και προγραµµατίζεται η περαιτέρω µείωσή τους κατά 460 εκατ. το Το γεγονός ότι αυτές οι επιχορηγήσεις από τον Τ.Π. διαµορφώνονται ακόµη σε σχετικά υψηλά επίπεδα ( 14,4 δις το 2014, από 13,76 που είχε προγραµµατιστεί) οφείλεται αποκλειστικά στη σηµαντική µείωση των εισπράξεων των ασφαλιστικών ταµείων από εισφορές, αφενός λόγω της διατήρησης της ανεργίας στο 26,5% το 2014 (από 27,3% το 2013) και αφετέρου της αδυναµίας (ή αποφυγής) των πληρωµών από πολλούς ασφαλισµένους λόγω της µεγάλης µείωσης των εισοδηµάτων τους. Επιπλέον, πολλοί ασφαλισµένοι µπορεί να εκτιµούν στην τρέχουσα περίοδο ότι µε την υψηλή ανεργία πολύ δύσκολα θα επιτύχουν το ύψος των ενσήµων που απαιτείται ώστε να εξασφαλίσουν µια στοιχειώδη σύνταξη. Σε αυτό το περιβάλλον, το χειρότερο που θα µπορούσε να συµβεί στην τρέχουσα περίοδο θα ήταν να προωθηθούν νέες παραµετρικές αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστηµα (επιπλέον των δραστικών και πρωτοφανών αλλαγών παγκοσµίως που ήδη υλοποιήθηκαν στα προηγούµενα έτη) που να αφορούν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, τα ποσοστά αναπλήρωσης, τα απαιτούµενα έτη ασφάλισης και άλλα συναφή. Εάν επιχειρηθεί κάτι τέτοιο σήµερα θα έχει ως µόνη συνέπεια την περαιτέρω επιδείνωση (αντί για την απολύτως αναγκαία βελτίωση) του µεγάλου ταµειακού προβλήµατος που αντιµετωπίζουν σήµερα τα Ταµεία, το οποίο το οποίο συµβάλλει στη διατήρηση της επιχορήγησης από τον Τ.Π. σε υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, αυτό το πρόβληµα θα περιορισθεί σταδιακά µε την ανάκαµψη της οικονοµίας, ενώ ο µόνος κίνδυνος µη περιορισµού του προέρχεται από την πιθανότητα διαταραχής της πορείας βελτίωσης της λειτουργίας του συστήµατος µε την ανάληψη νέων εντελώς αναίτιων πρωτοβουλιών επιβολής επιπλέον παραµετρικών αλλαγών σε ένα σύστηµα που είναι τώρα απολύτως βιώσιµο. Για την επίλυση και των τελευταίων ταµειακών προβληµάτων του ελληνικού ασφαλιστικού συστήµατος, βασικός στόχος της Κυβέρνησης και της Τρόικας θα πρέπει να είναι σήµερα η ένταξη όλων των εργαζόµενων στο σύστηµα και η πληρωµή των ληξιπρόθεσµων οφειλών και γενικά η αύξηση των εισπράξεων από εισφορές. Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει οι εργαζόµενοι, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τοµέα και οι αυτοαπασχολούµενοι, να έχουν βάσιµες ελπίδες ότι αυτά που πληρώνουν δεν θα πάνε χαµένα και ότι θα τους εξασφαλίσουν τα αναγκαία για τη διαβίωσή τους µε µια ικανοποιητική σύνταξη όταν δεν θα µπορούν πια να εργάζονται. Εποµένως, θα ήταν πραγµατικά ακατανόητη η τυχόν εµµονή της Τρόικα για προώθηση νέων παραµετρικών αλλαγών στο ασφαλιστικό σύστηµα στην τρέχουσα περίοδο µετά από τόσα που έχουν επιτευχθεί τα προηγούµενα έτη που τώρα αρχίζουν να εφαρµόζονται στην πράξη. Στον τοµέα του ΦΠΑ, επίσης θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι το πρόβληµα δεν είναι η αύξηση των λίγων χαµηλών συντελεστών που ισχύουν ακόµη σε ορισµένα αγαθά και υπηρεσίες στο 23%, αλλά η µείωση του συντελεστή 23% σε χαµηλότερα πιο λογικά επίπεδα και η είσπραξη του φόρου από όλους τους υπόχρεους σε αυτόν που ενώ τον παρακρατούν δεν τον αποδίδουν στο ηµόσιο. Μάλιστα, στον τοµέα αυτό υπάρχει αφενός η ανεξέλεγκτη φοροδιαφυγή µε την πρακτική της µη έκδοσης αποδείξεων, και, αφετέρου, η άρνηση πληρωµής από µεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων ακόµη και αυτών των, σηµαντικά περιορισµένων, εσόδων από τον ΦΠΑ που πράγµατι βεβαιώνονται. Η επίλυση αυτού του πολύ µεγάλου προβλήµατος (που εκτός των άλλων οδηγεί και σε 3

4 µεγάλη υποεκτίµηση και του ΑΕΠ της χώρας) δεν είναι προφανώς δυνατή µε συντελεστή ΦΠΑ στο 23%. Τόσο η αύξηση του ΑΕΠ της χώρας όσο και τα έσοδα από τον ΦΠΑ θα ενισχυθούν ουσιαστικά µε τη µείωση του συντελεστή ΦΠΑ σε επίπεδα συµβατά µε το µέσο συντελεστή στις χώρες της ΕΕ-28 και µε ταυτόχρονη περαιτέρω βελτίωση του µηχανισµού βεβαίωσης και είσπραξης των φόρων, ιδιαίτερα από αυτή την πηγή. Προς το παρόν σηµειώνεται ότι, η προγραµµατιζόµενη αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ κατά 3,7% το 2015, µετά την αύξησή τους κατά 0,3% το 2014 είναι απολύτως εφικτή αφού η ανάπτυξη της οικονοµίας θα είναι πολύ πιο ισχυρή το επόµενο έτος, και η εισπραξιµότητα των φόρων από την πηγή αυτή βελτιώνεται σταδιακά λόγω βελτίωσης της λειτουργίας του φοροεισπρακτικού µηχανισµού και λόγω βελτίωσης των προοπτικών εξόδου από την κρίση ενός µεγάλου αριθµού επιχειρήσεων που αντιµετώπιζαν την απειλή εξόδου από την αγορά έως και το Ανάλογη επιχειρηµατολογία µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να εξηγηθεί γιατί είναι απολύτως εφικτή η αύξηση των εσόδων το 2015 από τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης στα καύσιµα (παρά τη µείωσή του κατά 30% και παρά τη µείωση των τιµών των προϊόντων πετρελαίου) και στον καπνό κατά 1,5% και 1,3% αντίστοιχα. Στον τοµέα της απολύτως αναγκαίας επιτάχυνσης της βελτίωσης της αποτελεσµατικότητας της λειτουργίας του µηχανισµού βεβαίωσης και είσπραξης των φόρων θα πρέπει να σηµειωθεί ότι οι θεσµικές και οργανωτικές µεταρρυθµίσεις που έχουν σηµειωθεί έως σήµερα είναι πολύ σηµαντικές, παρά το ότι τα αποτελέσµατα όσον αφορά τη βελτίωση του ρυθµού είσπραξης των φόρων δεν είναι ακόµη πολύ εµφανή. Όσον αφορά την απαίτηση της Τρόικα για ανεξαρτησία της Γενικής Γραµµατείας ηµοσίων Εσόδων είναι απολύτως σωστή. Ωστόσο, από πουθενά δεν προκύπτει ότι η απαίτηση αυτή δεν εφαρµόζεται ήδη. Όσον αφορά τα διάφορα «προαπαιτούµενα» µε τα οποία επιδιώκεται η περαιτέρω µείωση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π., που επίσης φέρεται να προωθεί η Τρόικα, αυτά θα πρέπει να εξετάζονται λαµβάνοντας υπόψη ότι οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. σηµείωσαν νέα εντυπωσιακή πτώση κατά -4,1% το 2014, µετά την πτώση τους κατά -6,9% το 2013 και κατά -7,8% το Εποµένως, η πορεία προσαρµογής σε αυτό τον τοµέα είναι ήδη εντυπωσιακή, ενώ η πτωτική πορεία αυτών των δαπανών θα συνεχιστεί και το 2015, µε την προγραµµατιζόµενη νέα πτώση τους κατά -1,2%. Επιπλέον, ο περιορισµός των δαπανών θα συνεχιστεί και στα επόµενα έτη (ή η αύξησή τους θα συγκρατηθεί) µε την αναµενόµενη βελτίωση της εισπραξιµότητας των εσόδων από εισφορές στα ασφαλιστικά ταµεία, καθώς και µε την αναµενόµενη (και απολύτως αναγκαία) σηµαντική αύξηση των εσόδων των ΟΤΑ και των νοµικών προσώπων που εντάσσονται στη ΓΚ. Η Κυβέρνηση δίνει ήδη µάχες για την επίτευξη δραστικών µεταρρυθµίσεων σε όλους τους τοµείς του ηµόσιου Τοµέα και από πουθενά δεν φαίνεται ότι η επιθυµία της να αυξήσει ουσιαστικά την αποδοτικότητα της λειτουργίας αυτών των υπηρεσιών και οργανισµών είναι µικρότερη από αυτή της Τρόικας. Η επιτυχία των µεταρρυθµίσεων σε αυτόν τον πολύ δύσκολο τοµέα θα εξαρτηθεί από την στρατηγική που θα ακολουθηθεί και από τις προτεραιότητες που θα τεθούν. Για παράδειγµα, ήδη σήµερα υπάρχει µεγάλη αλλαγή προς τη σωστή κατεύθυνση στη λειτουργία των πανεπιστηµίων, παρά το ότι η µάχη της εκλογίκευσης της λειτουργίας τους δεν έχει ακόµη κερδηθεί. Θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στην ελληνική Κυβέρνηση να κερδίσει αυτή τη µάχη µε τη στρατηγική που έχει επιλέξει τόσο στα πανεπιστήµια όσο και στους άλλους τοµείς του δηµόσιου τοµέα. Τέλος, αξιοσηµείωτη εξέλιξη όσον αφορά τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονοµίας είναι επίσης και οι µόλις ανακοινωθείσες εκτιµήσεις του ΟΟΣΑ, σύµφωνα µε τις οποίες η αύξηση του ΑΕΠ της Ελλάδος εκτιµάται τώρα στο 0,8% το 2014, στο 2,3% το 2015 και στο 3,3% το Αυτό αποτελεί µεγάλη βελτίωση έναντι των εκτιµήσεων του ΟΟΣΑ τον Μάιο 2014 για πτώση του ΑΕΠ κατά -0,3% το 2014 και για αύξησή του µόνο κατά 1,9% το Ειδικότερα, µε την εκτίµησή του για αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,3% το 2016 ο ΟΟΣΑ φαίνεται τώρα να ευθυγραµµίζεται µε τις εκτιµήσεις του ΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας µε µέσο ετήσιο ρυθµό άνω του 3,0% στην περίοδο (από 1,5% που εκτιµούσε τον Νοέµβριο του 2013). Αυτή η εκτίµηση, σε συνδυασµό µε την ταχύτερη του αναµενοµένου δηµοσιονοµική προσαρµογή της χώρας στην περίοδο και µε τις εξαιρετικά ευνοϊκές προοπτικές για συνέχιση αυτής της πορείας βελτίωσης των δηµοσίων οικονοµικών της χώρας και στα επόµενα έτη, σηµατοδοτούν τη δυνατότητα µείωσης του δηµοσίου χρέους της γενικής κυβέρνησης σε επίπεδα κάτω του 112% του ΑΕΠ το 2022 και κάτω του 80% του ΑΕΠ το Ειδικότερα: Σύµφωνα µε την Εισηγητική Έκθεση του Π2015 το χρέος της γενικής κυβέρνησης θα ανέλθει στα 318 δις (177,7% του ΑΕΠ) στο τέλος του Αν, ωστόσο, από αυτά αφαιρεθούν τα 11,4 δις που είναι ταµειακά διαθέσιµα του ΤΧΣ και δεν θα χρειασθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, τότε το πραγµατικό χρέος της ΓΚ στο τέλος του 2014 θα είναι στα 306,6 δις (171,3% του ΑΕΠ). Ξεκινώντας από αυτή την αφετηρία και µε τις υποθέσεις ότι: α) το πραγµατικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά µέσο ετήσιο ρυθµό 3,2% στην περίοδο (ονοµαστικό ΑΕΠ: 4,8%), β) το µέσο πρωτογενές πλεόνασµα στη ΓΚ στην περίοδο θα διαµορφωθεί στο 4,0% του ΑΕΠ, γ) στην περίοδο θα υλοποιηθούν εισπράξεις ύψους: (1) 9,5 δις από την επιστροφή των κερδών των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά κρατικά οµόλογα που κατέχουν,(2) 7,5 δις από την άσκηση των warrants και την πληρωµή των προνοµιούχων µετοχών των τραπεζών και (3) 16,5 δις από ιδιωτικοποιήσεις, τότε, το χρέος της ΓΚ 4

5 µπορεί να έχει µειωθεί στο 122,0% του ΑΕΠ το 2020 και στο 110,5% του ΑΕΠ το 2022, µε προοπτική να µειωθεί σε επίπεδα κάτω του 80% του ΑΕΠ το Σηµειώνεται ότι το ΝΤ προβλέπει ότι το χρέος της ΓΚ θα διαµορφωθεί στο 127,7% του ΑΕΠ το 2020 και στο 117,2% του ΑΕΠ το 2022, χωρίς να λαµβάνει υπόψη την διαθεσιµότητα των 11,4 δις του ΤΧΣ και χωρίς να εκτιµά την επίπτωση από την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών. Ωστόσο, αν η οικονοµία εισέλθει σε πορεία ανάπτυξης άνω του 3,0% ετησίως από το 2015 (όπως προβλέπει και η Τρόικα και τώρα και ο ΟΟΣΑ) και εάν σε αυτή την περίοδο λειτουργεί µε πρωτογενή πλεονάσµατα στη ΓΚ άνω του 3,0% του ΑΕΠ, τότε το χρέος της χώρας είναι αναµφισβήτητα βιώσιµο διότι η µέση λήξη του µετά το 2015 υπερβαίνει τα 17 έτη και η µέση ετήσια δαπάνη για τοκοχρεολύσια στα επόµενα 20 έτη δεν υπερβαίνει το 6,5%-7,5% του ΑΕΠ ετησίως. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η πρόσβαση της χώρας στις αγορές θα είναι αυτονόητη µε εξαιρετικά ευνοϊκές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και στην αύξηση της απασχόλησης. Σύµφωνα µε τις αποφάσεις του Eurogroup της 26 ης Νοεµβρίου 2012, η περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού χρέους µπορεί να συνίσταται σε µείωση της δαπάνης για τόκους, ιδιαίτερα για το χρέος έναντι των κρατών µελών της Ζώνης του Ευρώ που ανέρχεται σε 55 δις περίπου και σε µια νέα εξοµάλυνση των λήξεων στα έτη κατά τα οποία αυτές υπερβαίνουν τα 10 δις. Ειδικότερα, η πιθανή µείωση κατά 50 bps του επιτοκίου για το χρέος αυτό µπορεί να συνεπάγεται εξοικονόµηση δαπανών για τόκους ύψους 275 εκατ. ετησίως. Επίσης, µια ενδεχόµενη εξοµάλυνση των λήξεων οµολόγων και δανείων σε έτη που αυτές υπερβαίνουν τα 10 δις (π.χ., το 2019 και το ) θα διευκολύνει ακόµη περισσότερο την εξυπηρέτηση του χρέους, χωρίς αυτό, ωστόσο, να έχει επιπτώσεις στη διαµόρφωση του συνολικού χρέους ως % του ΑΕΠ. Παγκόσµια Οικονοµία Ο Οργανισµός Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), στην πρόσφατη έκθεσή του (Economic Outlook) για την πορεία της παγκόσµιας οικονοµίας προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τις Κυβερνήσεις, τονίζοντας ότι οι σχετικά συγκρατηµένες προβλέψεις για την εξέλιξη της παγκόσµιας ανάπτυξης αλλά και η συνεχιζόµενη υψηλή ανεργία θα πρέπει να τις οδηγήσουν, ιδίως στην Ευρώπη, στην υιοθέτηση κατάλληλων πολιτικών (τόσο στο νοµισµατικό όσο και στο δηµοσιονοµικό επίπεδο) και στην ενίσχυση των διαρθρωτικών αλλαγών, προκειµένου να στηριχθεί η αναπτυξιακή διαδικασία. Η έκθεση του διεθνούς οργανισµού εφιστά την προσοχή στο χαµηλό ρυθµό ανάπτυξης της παγκόσµιας οικονοµίας, όπου οι ρυθµοί αύξησης του διεθνούς εµπορίου και των επενδύσεων υπολείπονται των ιστορικών µέσων όρων, καθώς και στις αποκλίνουσες πορείες της εγχώριας ζήτησης στις προηγµένες και τις αναδυόµενες οικονοµίες. Η αύξηση του παγκόσµιου ΑΕΠ προβλέπεται στο 3,3% το 2014, πριν επιταχυνθεί σε 3,7% το 2015 και 3,9% το Ο ρυθµός αυτός είναι µικρότερος σε σύγκριση µε την περίοδο πριν από την παγκόσµια χρηµατοοικονοµική και δηµοσιονοµική κρίση του και λίγο κάτω από το µακροπρόθεσµο µέσο ρυθµό ανάπτυξης. Στην Ευρωζώνη, το ΑΕΠ αναµένεται να αυξηθεί κατά 0,8% το 2014 για να επιταχυνθεί ελαφρά στη συνέχεια, στο 1,1% το 2015 και στο 1,7% το Ωστόσο, ο ΟΟΣΑ επισηµαίνει ότι µια παρατεταµένη στασιµότητα στη Ζώνη του Ευρώ θα µπορούσε να επιβραδύνει την παγκόσµια ανάπτυξη και να έχει αλυσιδωτές αρνητικές συνέπειες και σε άλλες οικονοµίες. Ο ΟΟΣΑ ζητά περισσότερη δράση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και περισσότερο υποστηρικτική δηµοσιονοµική πολιτική, έτσι ώστε µε την ανάπτυξη να δηµιουργηθούν πιο πρόσφορες συνθήκες και για τις αναγκαίες βαθύτερες διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις. Μεταξύ των προηγµένων οικονοµιών, η οικονοµική δραστηριότητα θα ενισχυθεί ιδιαιτέρως στις ΗΠΑ όπου το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,2% το 2014 και γύρω στο 3,0% το 2015 και το Στην Ιαπωνία, η αύξηση του ΑΕΠ, έχοντας επηρεασθεί αρνητικά από την επιβολή υψηλότερου φόρου στην κατανάλωση το 2014, θα διαµορφωθεί στο πολύ χαµηλό 0,4% κατά το τρέχον έτος και θα επιταχυνθεί ελαφρά στο 0,8% το 2015 και στο 1,0% το Όσον αφορά την Κίνα, η επιβράδυνση της οικονοµικής ανάπτυξης, θα συνεχισθεί και τα επόµενα χρόνια µε το ρυθµό του ΑΕΠ να περιορίζεται στο 7,3% το 2014, στο 7,1% το 2015 και στο 6,9% το Ωστόσο, ο ΟΟΣΑ επισηµαίνει ότι η ταχεία αύξηση του δανεισµού, η αύξηση του µεριδίου των µη-τραπεζικών πιστώσεων, καθώς και η στεγαστική αγορά και η δραστηριότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης εγείρουν ανησυχίες σχετικά µε τη χρηµατοπιστωτική σταθερότητα στη χώρα. Σύµφωνα µε τον οίκο αξιολόγησης Moody's οι σταθερές προοπτικές των οικονοµιών για την πλειονότητα των κρατών που αξιολογεί αντανακλά τη σταδιακή ανάκαµψη της παγκόσµιας οικονοµίας, τη βελτίωση της δηµοσιονοµικής κατάστασης και την εξυγίανση των τραπεζικών συστηµάτων. Ωστόσο, ο οίκος προειδοποιεί ότι στους κινδύνους που µπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την πιστοληπτική διαβάθµιση των κρατών συγκαταλέγονται η πιθανή άνοδος των επιτοκίων στις ΗΠΑ, η οικονοµική επιβράδυνση στην Ευρωζώνη ή/και στην Κίνα, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και η διακοπή των µεταρρυθµίσεων. Ο οίκος αξιολόγησης S&P, επιβεβαίωσε την άριστη αξιολόγηση ΑΑΑ για την Ελβετία, διατηρώντας ταυτόχρονα σταθερές τις προοπτικές (Outlook) της 5

6 οικονοµίας. Η διατήρηση της άριστης αξιολόγησης σύµφωνα µε τον οίκο αποδίδεται στην ισχυρή δηµοσιονοµική κατάσταση της Ελβετίας και στη µακροχρόνια πολιτική σταθερότητα. Ο οίκος εκτιµά ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά +1,3% το 2014 και κατά +2,0% στην περίοδο , ενώ το δηµόσιο χρέος αναµένεται να υποχωρήσει ως ποσοστό του ΑΕΠ χαµηλότερα του 30% το 2017 από περίπου 34% το Όσον αφορά τον πληθωρισµό ο οίκος εκτιµά ότι θα διατηρηθεί περί το µηδέν το Παράλληλα, ο οίκος S&P επιβεβαίωσε την πιστοληπτική αξιολόγηση ΑΑ+ της Ολλανδίας διατηρώντας ταυτόχρονα σταθερές τις προοπτικές της οικονοµίας. Ο οίκος S&P εκτιµά πως το ΑΕΠ της Ολλανδίας θα αυξηθεί κατά µέσο όρο περί το +1,0% τη διετία ενώ το δηµόσιο χρέος ότι θα σταθεροποιηθεί στο 65% µέχρι το Στην Κίνα, η ΤτΚίνας µε µια αιφνιδιαστική κίνηση ανακοίνωσε τη µείωση του βασικού της επιτοκίου δανεισµού ενός έτους κατά 0,40 ποσοστιαίες µονάδες, στο 5,6% και του επιτοκίου καταθέσεων ενός έτους κατά 0,25 π.µ. στο 2,75% µε ισχύ από τις Η ενέργεια αυτή αποφασίστηκε καθώς υπάρχουν ενδείξεις επιβράδυνσης της οικονοµικής δραστηριότητας στη µεγάλη αυτή χώρα. Σηµειώνεται ότι η τελευταία φορά που η ΤτΚίνας είχε µειώσει τα βασικά της επιτόκια ήταν τον Ιούλιο του Παράλληλα, η ΤτΚίνας έδωσε, τη δυνατότητα στις τράπεζες να µπορούν να καθορίζουν τα επιτόκια καταθέσεων µέχρι 1,2 φορές υψηλότερα του επιτοκίου αναφοράς, από 1,1 φορά που είχε επιτρέψει τον Ιούλ Η µείωση του επιτοκίου δανεισµού θα συµβάλλει στον περιορισµό του υψηλού κόστους χρηµατοδότησης και στη διευκόλυνση της χρηµατοδότησης των επιχειρήσεων. Ο δείκτης PMI στη µεταποίηση που καταρτίζεται από την HSBC/Markit (πρώτη µέτρηση) υποχώρησε οριακά στο 50,0 τον Νοέµ.2014 (χαµηλό 6 µηνών) από 50,4 τον Οκτ.2014, κυρίως λόγω της εξασθένισης (για πρώτη φορά από τον Μάιο 2014) του υποδείκτη παραγωγής στο 49,5 τον Νοέµ.2014 (χαµηλό 7 µηνών) από 50,7 τον Οκτ ,4 50,8 51,0 50,5 50,5 49,5 50,2 50,3 50,4 48,5 είκτης PMI στη µεταποίηση (Νοέµ Νοέµ.2014) 48,0 48,1 50,8 51,0 49,4 50,7 51,7 51,7 51,1 51,1 50,8 50,2 50,2 50,4 11/13 12/13 01/14 02/14 03/14 04/14 05/14 06/14 07/14 08/14 09/14 10/14 11/14 PMI Πηγές: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Κίνας, Markit HSBC/ Markit PMI Ωστόσο, υποχώρηση σηµείωσε και ο υποδείκτης απασχόλησης, στο 48,4 τον Νοέµ.2014 από 48,9 τον Οκτ Αντίθετα, ο υποδείκτης νέων παραγγελιών ανήλθε στο 51,4 το Νοέµ.2014 από 51,2 τον Οκτ.2014, παρά την υποχώρηση του υποδείκτη νέων παραγγελιών εξωτερικού. Αυτό αποτελεί θετική ένδειξη για επιτάχυνση της αύξησης της εσωτερικής ζήτησης. Σύµφωνα µε την αγορά, η ανάπτυξη θα 50,0 επιβραδυνθεί στο 4 ο 3µηνο 2014 και η κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει να λαµβάνει µέτρα για την ενίσχυση της οικονοµικής δραστηριότητας µέσω της στήριξης των επιχειρήσεων (µείωση φορολογίας, αύξηση δανεισµού, κ.ά.) και της κατασκευής έργων υποδοµής. Επίσης, εκτιµούν ότι θα χρειαστεί η περαιτέρω ενίσχυση της απευθείας ρευστότητας που παρέχεται από την ΤτΚίνας. Στην Ιαπωνία, το εµπορικό ισοζύγιο παρουσίασε έλλειµµα τον Οκτ.2014 για 28ο συνεχή µήνα. Ωστόσο, σύµφωνα µε τα µη εποχικά προσαρµοσµένα στοιχεία, το έλλειµµα υποχώρησε σηµαντικά κατά 35,5% σε ετήσια βάση στα 710,0 δις, έναντι 1.100,4 δις τον Οκτ.2013 και έναντι 958,3 δις τον Σεπτ Η υποχώρηση του ελλείµµατος στο εµπορικό ισοζύγιο ήταν αποτέλεσµα της µεγαλύτερης ετήσιας αύξησης των εξαγωγών έναντι των εισαγωγών, λόγω της επίδρασης του υποτιµηµένου γιεν. Συγκεκριµένα, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 9,6% σε ετήσια βάση τον Οκτ.2014 (υψηλός ρυθµός 8 µηνών), έναντι 6,9% τον Σεπτ Ειδικότερα, οι εξαγωγές στην Ασία (54% συνολικών εξαγωγών) αυξήθηκαν κατά 10,5% σε ετήσια βάση, µε τις εξαγωγές στην Κίνα (18% συνολικών εξαγωγών) να έχουν αυξηθεί κατά 7,2% σε ετήσια βάση και τις εξαγωγές στις ΗΠΑ (19% συνολικών εξαγωγών) να έχουν αυξηθεί κατά 8,9% σε ετήσια βάση. Παράλληλα, οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 2,7% σε ετήσια βάση τον Οκτ.2014, έναντι 6,2% τον Σεπτ.2014, καθώς η αξία των εισαγωγών πετρελαίου µειώθηκαν λόγω πτώσης της τιµής του διεθνώς. Οι εισαγωγές από την Ασία (47% συνολικών εισαγωγών) αυξήθηκαν κατά 4,2% σε ετήσια βάση, µε τις εισαγωγές από την Κίνα (25% συνολικών εισαγωγών) να έχουν αυξηθεί κατά 9,6%. Ο δείκτης PMI στη µεταποίηση που καταρτίζεται από την Markit (πρώτη µέτρηση) υποχώρησε στο 52,1 το Νοέµ.2014 από 52,4 τον Οκτ Ειδικότερα, ο υποδείκτης παραγωγής ανήλθε στο 53,5 το Νοέµ.2014 (υψηλό 8 µηνών) από 51,3 τον Οκτ Αντίθετα, οι υποδείκτες νέων παραγγελιών και νέων παραγγελιών εξωτερικού σηµείωσαν αύξηση τον Νοέµ Τέλος, ο υποδείκτης απασχόλησης παρέµεινε αµετάβλητος στο 50,3. Σύµφωνα µε τους αναλυτές, άνοδος του υποδείκτη απασχόλησης σε υψηλό 8 µηνών αποτελεί θετική ένδειξη για τη βιοµηχανική παραγωγή η οποία θα επηρεαστεί θετικά από την αναβολή της 2 ης αύξησης του φόρου κατανάλωσης. Στις ΗΠΑ, συγκρατηµένα αισιόδοξο µήνυµα έστειλε η ανακοίνωση της αναθεώρησης του ΑΕΠ για το 3 ο 3µηνο 2014 στο 3,9% σε ετησιοποιηµένη βάση, έναντι της αρχικής εκτίµησης 3,5% και της σηµειωθείσας αύξησής του κατά 4,6% το 2ο 3µηνο Η προς τα άνω αναθεώρηση του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στη µεγαλύτερη αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης (+2,2%) έναντι αρχικής µέτρησης κατά +1,8%, των επενδύσεων κατά +10,7%, από +7,2%, και στη µειωµένη επίδραση της µεταβολής των αποθεµάτων (+0,12%) αντί της αρχικής εκτίµησης (+0,57%). Οι εξαγωγές αγαθών 6

7 και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 4,9% έναντι +11,1% στο 2 ο 3µηνο 2014, ενώ οι εισαγωγές µειώθηκαν κατά -0,7%, έναντι +11,3% στο 2 ο 3µηνο Ως εκ τούτου, οι καθαρές εξαγωγές είχαν θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ στο 3 ο 3µηνο 2014 κατά +0,78 π.µ.. Η ιδιωτική κατανάλωση ενισχύθηκε λόγω της αύξησης της απασχόλησης και της µείωσης της τιµής της βενζίνης. Οι επιχειρηµατικές επενδύσεις σηµείωσαν άνοδο κατά 7,1% από 9,7% στο 2 ο 3µηνο Οι επενδύσεις σε κατοικίες σηµείωσαν µικρή αύξηση κατά 2,7% έναντι 8,8% στο 2 ο 3µηνο Τέλος, οι δηµόσιες δαπάνες, κατέγραψαν αύξηση 4,2% (2 ο 3µηνο 2014: +1,7%), η οποία οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στις δαπάνες για τον αµυντικό εξοπλισµό (+16,0%). Ωστόσο, σηµείο προβληµατισµού αποτέλεσε η σηµαντική αναθεώρηση σε χαµηλότερα επίπεδα της αύξησης των µισθών το 2 ο 3µηνο 2014 αλλά και της χαµηλότερης των προσδοκιών µέτρησης τους στο 3ο 3µηνο 2014, µε αρνητική επίπτωση στην αύξηση της εγχώριας ζήτησης. Άλλωστε, ο δείκτης καταναλωτικής εµπιστοσύνης του University of Michigan, διαµορφώθηκε τον Νοέµ.2014 στο χαµηλότερο επίπεδο των τελευταίων 4 µηνών (88,7) ενώ η αγορά ανέµενε να ανέλθει στο 96,0, από 94,1 τον Οκτ.2014 και 89,0 τον Σεπτ Ωστόσο, παρά την υποχώρηση, ο συγκεκριµένος δείκτης διατηρείται σε πολύ ικανοποιητικό επίπεδο τους τελευταίους µήνες και συµβαδίζει µε αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης περί το 2,5% - 3,0% στο 4 ο 3µηνο Ο πληθωρισµός µε βάση τον ΤΚ διατηρήθηκε στο 1,7% τον Οκτ.2014 για τρίτο κατά σειρά µήνα (δηµοσκόπηση Bloomberg: 1.6%). Παράλληλα, ο δοµικός ΤΚ αυξήθηκε κατά 1,8% τον Οκτ.2014 (δηµοσκόπηση Bloomberg: 1,7%). Οι κυριότερες µηνιαίες αυξήσεις καταγράφηκαν στην στέγαση (+0,2%), στα τρόφιµα (+0,1%), στα νέα οχήµατα (+0,2%) και τέλος στις υπηρεσίες µεταφορών (+0,8%) και υγείας (+0,2%). Αντίθετα, η κυριότερη µηνιαία µείωση καταγράφηκε στα προϊόντα ενέργειας (-1,9%). Πιο συγκεκριµένα, η τιµή της βενζίνης υποχώρησε κατά -3,0% σε µηνιαία βάση και του πετρελαίου κατά -4,0%. Η πρόσφατη υποχώρηση των τιµών του πετρελαίου και της βενζίνης αναµένεται να επιδράσουν αρνητικά και να οδηγήσουν τον ΤΚ κάτω από το 1,5% µέχρι το τέλος του έτους. Ωστόσο, η ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης στο προσεχές µέλλον εκτιµάται ότι θα αυξήσει τις πληθωριστικές πιέσεις στην οικονοµία, µε αποτέλεσµα ο ΤΚ να διαµορφωθεί περί το 2,0% µέχρι τα µέσα του 2015 (εκτίµηση Capital Economics). Στην αγορά ακινήτων, ο αριθµός των κατοικιών που εισήλθε στο στάδιο της κατασκευής (ενάρξεις κατοικιών) µειώθηκε, κατά -2,8% σε µηνιαία βάση τον Οκτ.2014 (δηµοσκόπηση Bloomberg: +0,8%), µετά την αύξησή του κατά 7,8% τον Σεπτ Σε ετήσια βάση, οι ενάρξεις αυξήθηκαν τον Οκτ.2014 κατά 7,8%. Παράλληλα, οι άδειες οικοδοµών αυξήθηκαν κατά 4,8% σε µηνιαία βάση τον Οκτ.2014 (δηµοσκόπηση Bloomberg: +0,9%), έναντι αύξησης 2,8% τον Σεπτ Σε ετήσια βάση, οι άδειες οικοδοµών ήταν αυξηµένες κατά 1,2%. Οι πωλήσεις υφιστάµενων κατοικιών αυξήθηκαν κατά 1,5% σε µηνιαία βάση τον Οκτ.2014 (δηµοσκόπηση Bloomberg: -0,4%) έναντι αύξησης 2,6% τον Σεπτ.2014 και µείωσης -1,8% τον Αύγ Σε ετήσια βάση οι πωλήσεις εµφανίσθηκαν µειωµένες κατά 2,5%. Όσον αφορά τις τιµές κατοικιών, ο σχετικός δείκτης τιµών FHFA, διατηρήθηκε αµετάβλητος τον Σεπτ.2014, έναντι αύξησης κατά +0,4% τον Αύγ.2014 και +0,2% τον Ιούλ.2014, ενώ σε ετήσια βάση σηµείωσε άνοδο κατά 4,9%. Η πορεία των παραπάνω στοιχείων, επιβεβαιώνει την εκτίµηση ότι η αγορά ακινήτων καταγράφει τάσεις σταθεροποίησης και µε την αναµενόµενη περαιτέρω βελτίωση του οικονοµικού κλίµατος το 2015, αναµένεται επιτάχυνση της αυξητικής πορείας στην αγορά αυτή κατά το επόµενο έτος. Στον τοµέα της παραγωγής, ο ενοποιηµένος δείκτης Markit PMI υποχώρησε στο επίπεδο των 56,1 µονάδων το Νοέµ.2014, από 57,2 τον Οκτ Ειδικότερα, ο δείκτης Markit PMI στη µεταποίηση υποχώρησε στις 54,7 µονάδες, από 55,9 µον. τον Οκτ.2014, ενώ η αγορά εκτιµούσε άνοδο στις 56,3 µονάδες. Σε παράλληλη πορεία και ο δείκτης Markit PMI στις υπηρεσίες ο οποίος διαµορφώθηκε στις 56,3 µονάδες το Νοέµ.2014 από 57,1 τον Οκτ.2014, ενώ η αγορά προέβλεπε να ανέλθει στις 57,3 µονάδες. Στη ΖτΕ, ο ενοποιηµένος δείκτης PMI Markit διαµορφώθηκε τον Νοέµ.2014 στις 51,4 µον. (χαµηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 µηνών), από 52,1 τον Οκτ.2014, ενισχύοντας εκ νέου τις ανησυχίες ότι η ανάπτυξη θα είναι ισχνή και στο 4 ο 3µηνο Σηµειώνεται ότι το 3 ο 3µηνο 2014, το ΑΕΠ στην Ευρωζώνη αυξήθηκε κατά +0,2% σε 3µηνιαία βάση, ενώ η Ε. Επιτροπή στις φθινοπωρινές προβλέψεις εκτιµά αύξηση του ΑΕΠ το 4 ο 3µηνο 2014 κατά +0,1%. Αυτό επιβεβαιώνεται και µε την πορεία του δείκτη ΡΜΙ, τον Οκτ.- Νοέµ Η χειροτέρευση του δείκτη προήλθε κυρίως από την υποχώρηση του δείκτη στις υπηρεσίες στο 51,3 τον Νοέµ.2014, από 52,3 τον Οκτ.2014 και του δείκτη ΡΜΙ στην µεταποίηση στο 50,4 από 50,6 τον Οκτ ΖτΕ: είκτης ΡΜΙ (ενοποιηµένος) και ΑΕΠ (% 3µηνιαία µεταβολή) Δείκτης ΡΜΙ ΑΕΠ (% 3μηνιαία βάση) 0,4% 0,3% 0,2% 0,1% 0,0% -0,1% -0,2% -0,3% -0,4% -0,5% -0,6% Επίσης, ο δείκτης καταναλωτικής εµπιστοσύνης στη ΖτΕ µειώθηκε στο -11,6 τον Νοέµ.2014, από το βελτιωµένο -11,1 τον Οκτ.2014 και -11,4 τον Σεπ Ωστόσο, από την πορεία του δείκτη τους 7

8 3 τελευταίους µήνες φαίνεται ότι υπάρχει µια σταθεροποίηση. Η υποχώρηση του πληθωρισµού και οι βελτιωµένες συνθήκες στην αγορά εργασίας φαίνεται ότι επιδρούν θετικά στο εισόδηµα των νοικοκυριών και πιθανότατα αυτό θα αποτρέψει την πτώση της καταναλωτικής δαπάνης το 4 ο 3µηνο Υπενθυµίζεται ότι το 2 ο 3µηνο 2014 η ιδιωτική κατανάλωση σηµείωσε σηµαντική αύξηση κατά +0,7% σε 3µηνιαία βάση. Όσον αφορά στις οικονοµίες της ΖτΕ, στη Γερµανία, ο ενοποιηµένος δείκτης ΡΜΙ Markit υποχώρησε τον Νοέµ.2014 στο 52,1, από 53,9 που ήταν τον προηγούµενο µήνα. Ο δείκτης ΡΜΙ στις υπηρεσίες, αν και µειώθηκε (Νοέµ.2014: 52,1, Οκτ.2014: 54,4) παραµένει αρκετά άνω του 50, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης ΡΜΙ στη µεταποίηση υποχώρησε στο 50, επίπεδο που συµβαδίζει µε στασιµότητα της µεταποίησης, έναντι 51,4 τον Οκτ Ωστόσο, θετική εξέλιξη αποτελεί η αύξηση του δείκτη επιχειρηµατικών προσδοκιών IFO σε επίπεδο υψηλότερα του αναµενοµένου και ειδικότερα στο 104,7 τον Νοέµ.2014, από 103,2 τον Οκτ Η αποφυγή ύφεσης της οικονοµίας το 3 ο 3µηνο 2014, η πτώση της τιµής της ενέργειας αλλά και η εξασθένιση του ευρώ, σε συνδυασµό µε την αποδυνάµωση των γεωπολιτικών εντάσεων, αποτελούν παράγοντες τόνωσης της εµπιστοσύνης των επιχειρηµατιών. 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% -2,0% -4,0% -6,0% -8,0% -10,0% Q Q Q Q Γερμανία: ΑΕΠ και Δείκτης Ifo ΑΕΠ(% ετήσια βάση) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών Ifo Q Q Q Q Q Q Στη Γαλλία, ο ενοποιηµένος δείκτης PMI Markit βελτιώθηκε ελαφρά στο 48,4 τον Νοέµ.2014, από 48,2 τον Οκτ.2014, αλλά παραµένει σε επίπεδο που συµβαδίζει µε ύφεση στην οικονοµία. Ωστόσο, η οικονοµία αναπτύχθηκε το 3 ο 3µηνο 2014 κατά +0,3% σε 3µηνιαία βάση, αν και η πορεία των δεικτών ΡΜΙ υποδηλώνει επιβράδυνσή της. Η Ε. Επιτροπή προβλέπει άνοδο του ΑΕΠ κατά +0,3% το 2014 και +0,7% το 2015, από 0,3% το Στις αγορές κεφαλαίου, επικρατούν ανοδικές τάσεις, καθώς οι δηλώσεις του επικεφαλής της ΕΚΤ, Mario Draghi ότι θα πρέπει να αυξηθεί ο πληθωρισµός εκλαµβάνεται ως ένδειξη έγκαιρης προώθησης του προγράµµατος αγοράς περιουσιακών στοιχείων, το οποίο µπορεί τώρα να συµπεριλάβει ακόµα και κρατικά οµόλογα. Στην Ελληνική αγορά οµολόγων, το εύρος τιµών αγοράς της ελληνικής 10ετίας λήξης 2024 στις διαµορφωνόταν µεταξύ 70,53-71,00 ή απόδοση 7,89%-7,97%. Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Σηµειώνεται ότι στις το 10-ετές οµόλογο είχε καταγράψει χαµηλό 5,475%. Η διαφορά απόδοσης (spread) µεταξύ ελληνικών 10ετών και γερµανικών οµολόγων υποχώρησε στις 712 µονάδες βάσης ( ) από 726 µονάδες βάσης ( ). Η νέα ελληνική 5ετία διαπραγµατεύεται σε χαµηλότερα επίπεδα έναντι της τιµής έκδοσης. Ειδικότερα, το 5ετές οµόλογο λήξης 2019 εκδόθηκε στις 99,13 µονάδες βάσης και διαπραγµατεύεται ( ) στις 92,49 µονάδες βάσης, ή απόδοση 6,78% από 4,95% που ήταν στην έκδοση του. Η απόδοση του 10ετούς γερµανικού οµολόγου, το σηµείο αναφοράς για το κόστος δανεισµού της Ζώνης του Ευρώ, διαµορφώνονταν στο 0,78% ( ). Η Ιρλανδική 10-ετία εµφανίζει απόδοση 1,49%, η 10-ετία της Πορτογαλίας 2,96%, της Ισπανίας 1,98% και της Ιταλίας 2,18%. Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού οµολόγου από το αντίστοιχο γερµανικό, υποχώρησε σε εβδοµαδιαία βάση στις 218 µ.β. από 234 µ.β. και του 10-ετούς ιταλικού οµολόγου έναντι του 10-ετούς γερµανικού στις 139 µ.β. από 151 µ.β. Αποδόσεις 10 -ετών ομολόγων (%) Διαφορά απόδοσης με 10-ετές ομόλογο Γερμανίας 24/11/ /11/2014 Μονάδες βάσης 24/11/ /11/2014 Μονάδες βάσης Ελλάδα 7,91 8, Ισπανία 1,98 2, Ιταλία 2,18 2, Πορτογαλία 2,96 3, Γαλλία 1,12 1, Ολλανδία 0,92 0, Γερμανία 0,78 0,80-2 5Y CDS 24/11/ /11/2014 Μονάδες βάσης Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Γαλλία Ολλανδία Γερμανία Πηγή: Reuters Η απόδοση του 10-ετούς οµολόγου των ΗΠΑ διαµορφωνόταν στο 2,35% την Η αρνητική πορεία των οικονοµιών της Ιαπωνίας και της Ευρωζώνης ενισχύει το επενδυτικό ενδιαφέρον για την οµολογιακή αγορά των ΗΠΑ. Στην Ισπανία, το δηµόσιο στις άντλησε µέσω 3-ετών, 5- ετών και οµολόγων µε λήξη το 2041 το συνολικό ποσό των 3,04 δις. Αναλυτικότερα, µέσω των 3- ετών οµολόγων άντλησε ποσό 1,21 δις µε µέσο σταθµικό επιτόκιο 0,638%, έναντι 0,692% στην προηγούµενη δηµοπρασία. Μέσω των 5-ετών οµολόγων άντλησε 1,26 δις µε µέσο κόστος δανεισµού 1,06%, από 0,96% που ήταν στην αντίστοιχη τελευταία δηµοπρασία. Τέλος, µέσω των οµολόγων λήξης 2041 αντλήθηκε το ποσό των 0,57 δις. Σηµειώνεται, ότι µε την συγκεκριµένη δηµοπρασία το Ισπανικό δηµόσιο καλύπτει τις ανάγκες χρηµατοδότησης του για το 2014 πριν το τέλος του έτους. Αγορές συναλλάγµατος: Ο σταθµισµένος δείκτης δολαρίου ο οποίος µετρά την επίδοση του δολαρίου έναντι 6 βασικών νοµισµάτων ενισχύεται στο 88,21 ( ) από 87,80 ( ). Σύµφωνα µε τα στοιχεία του χρηµατιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ, για µη εµπορικές συναλλαγές (specs) την εβδοµάδα που έληξε στις αυξήθηκαν κατά $ 2,36 δισ. µε 8

9 τις συνολικές καθαρές (αγορές µείον πωλήσεις) θέσεις να διαµορφώνονται σε θετικό επίπεδο για 28η εβδοµάδα και συγκεκριµένα στα $51,07 δισ. που αποτελούν και ιστορικά υψηλό. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για µη εµπορικές συναλλαγές (specs), την εβδοµάδα που έληξε την αυξήθηκαν κατά $0,8 δισ. µε αποτέλεσµα οι συνολικές καθαρές (αγορές µείον πωλήσεις) θέσεις να διαµορφωθούν στα $-26,43 δισ. από $-25,53 δισ. την προηγούµενη εβδοµάδα. Το δολάριο ΗΠΑ διαπραγµατευόταν στα 1,2402 USD/EUR στις Πορεία σταθµισµένου δείκτη δολαρίου-ηπα (ηµερήσιες τιµές) Το ευρώ παρά την πρόσκαιρη αντίδραση από το χαµηλό διετίας (1,2358 USD/EUR) που κατέγραψε στις , συνεχίζει να αντιµετωπίζεται µε επιφυλακτικότητα από τους επενδυτές. Βρίσκει στήριξη πάνω από το 1,24 υπό την επίδραση και του ενισχυµένου δείκτη επιχειρηµατικών προσδοκιών IFO τον Νοεµ.2014 σε επίπεδο υψηλότερα του αναµενοµένου. Ωστόσο, η επιδείνωση των δεικτών PMI υπηρεσιών και ενοποιηµένου δείκτη ΡΜΙ στις ΗΠΑ έναντι των εκτιµήσεων της αγοράς, καθώς και η εθνική αργία στις έχουν ως αποτέλεσµα την προσωρινή µείωση των θέσεων υπέρ του δολαρίου. Αρνητικά επηρεάζουν το ευρώ οι δηλώσεις του µέλους του Σ της ΕΚΤ Constancio ότι το 1 ο 3µηνο 2015 θα αποφασισθεί η περαιτέρω ενίσχυση του προγράµµατος αγοράς περιουσιακών στοιχείων της ΕΚΤ. Το Γουάν της Κίνας, µετά την αιφνιδιαστική κίνηση της ΤτΚίνας να µειώσει τα βασικά επιτόκια δανεισµού και καταθέσεων, διέσπασε το επίπεδο των 6,13 CNY/USD το οποίο οριοθετούσε το ανώτατο όριο της ζώνης 6,11-6,13 CNY/USD την οποία ακολουθούσε συστηµατικά από τις Η πτώση του Γουάν τις τελευταίες εβδοµάδες είχε ως αποτέλεσµα να αυξήσει τις απώλειες από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου ΗΠΑ στο 1,37% ( ). Η ΤτΚίνας καθόρισε τη µέση τιµή fixing στις στα 6,1420 CNY/USD. Υπενθυµίζεται ότι από τη µέση τιµή fixing η ΤτΚίνας επιτρέπει µια µέγιστη ηµερήσια διακύµανση ±2%. Η στερλίνα διαπραγµατευόταν στις στα $1,5717 και στα 1,2591 έναντι $1,5651 και 1,2508 στις Προσωρινή χαρακτηρίζεται η ενίσχυση της στερλίνας, καθώς δεν είναι ακόµα ξεκάθαρο στους επενδυτές ο χρονικός ορίζοντας ανόδου των επιτοκίων από την ΤτΑγγλίας. Το ελβετικό φράγκο άγγιξε στις το υψηλότερο επίπεδο από τον Σεπτ.2012, έναντι του ευρώ στο 1,2006 CHF/EUR, οριακά κάτω από το επίπεδο των 1,2000 CHF/EUR που η ΤτΕλβετίας (SNB) έχει θέσει ως µέγιστο επιτρεπτό επίπεδο ενίσχυσης του φράγκου. Το ενδιαφέρον της αγοράς επικεντρώνεται στο δηµοψήφισµα στις το αποτέλεσµα του οποίου θα καθορίσει εάν η ΤτΕλβετίας θα προβεί σε αύξηση των αποθεµάτων χρυσού. Εάν στο δηµοψήφισµα επικρατήσει η άποψη αύξησης των αποθεµάτων, εκτιµάται ότι θα είναι δύσκολο για την ΤτΕλβετίας να συνεχίσει να υποστηρίζει τα 1,20 CHF/EUR ως µέγιστο επιτρεπτό επίπεδο ενίσχυσης του εθνικού της νοµίσµατος, καθώς οι διαθέσιµοι πόροι θα διοχετευθούν από την αγορά συναλλάγµατος στην αγορά χρυσού. Αγορά ενέργειας: Η τιµή του πετρελαίου Brent εµφανίζει τάσεις σταθεροποίησης περί την περιοχή των $80/βαρέλι, καθώς η αγορά αναµένει το αποτέλεσµα της Συνόδου των χωρών-µελών του ΟΠΕΚ στις Το ενδιαφέρον όλων επικεντρώνεται στο κατά πόσο θα αποφασισθεί µια µεγάλη µείωση της παραγωγής (τουλάχιστον κατά 1 εκατ. βαρέλια ηµερησίως) για να ανακοπεί η πτωτική πορεία της τιµής του πετρελαίου. Ωστόσο, αρνητικά επηρεάζει την τιµή του πετρελαίου η δήλωση του υπουργού ενέργειας της Βενεζουέλας ότι η συνάντηση µε τους αντίστοιχους υπουργούς Ρωσίας, Μεξικού και Σ. Αραβίας δεν έχει καταλήξει σε κάποια συµφωνία για µείωση της παραγωγής, ενόψει της επικείµενης Συνόδου του ΟΠΕΚ. /Πορεία προθεσµιακής τιµής Ιαν.15 πετρελαίου Brent (ηµερήσιες τιµές) Σηµειώνεται ότι στις η τιµή του πετρελαίου Brent ήταν στα $78,36/βαρέλι από το υψηλό των $115,71/βαρέλι που ήταν στις ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονοµία Π 2015: O προϋπολογισµός του 2015 επιβεβαιώνει την έξοδο της οικονοµίας από την ύφεση και την βιώσιµη ανάπτυξη από το 2015, καθώς και την επίτευξη των στόχων δηµοσιονοµικής προσαρµογής, µε την δηµιουργία πρωτογενούς πλεονάσµατος το 2015 για 3 ο συνεχή χρονιά και µάλιστα, χωρίς την λήψη πρόσθετων µέτρων. 9

10 Προϋπολογισµός : α. Βασικά Μεγέθη Στην Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισµού 2015 διατηρείται η εκτίµηση για αύξηση του ΑΕΠ κατά +0,6% το 2014 και κατά 2,9% το 2015, ενώ η πτώση του ΑΕΠ το 2013, µε βάση τα αναθεωρηµένα στοιχεία διαµορφώθηκε τελικά στο -3,9% Επίσης, προβλέπεται µεγάλη πτώση του ονοµαστικού ΑΕΠ κατά -1,9% στα 178,9 δις το 2014 και αύξησή του κατά 3,3% στα 184,8 δις το 2015, µε τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ να σηµειώνει µεγάλη πτώση κατά -2,5% το 2014 και αύξηση κατά +0,4% το Ως προς τις συνιστώσες του ΑΕΠ το 2014, η µικρή ανάπτυξη αποδίδεται στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, ήδη από το 1 ο 6µηνο 2014, η οποία ενισχύεται και από την µείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρµανσης, σε αντίθεση µε το Προσχέδιο που προέβλεπε υποχώρηση της κατανάλωσης. Επίσης, έγινε αναθεώρηση προς τα πάνω της σε σχέση µε το Προσχέδιο της αύξησης των εξαγωγών κατά 8,2% το 2014, λόγω της νέας υψηλότερης εκτίµησης της αύξησης των εξαγωγών υπηρεσιών. Τέλος, οι επενδύσεις θα σηµειώσουν µικρή αύξηση κατά 1% το 2014, λόγω της µεγάλης πτώσης των επενδύσεων σε κατοικίες, και παρά το γεγονός ότι οι επενδύσεις σε εξοπλισµό αυξάνονται πάνω από 13% το 1 ο 6µηνο Ως προς το 2015, η ανάπτυξη καθίσταται πλέον βιώσιµη, και περιλαµβάνει την ενίσχυση των εξαγωγών και των επενδύσεων και λιγότερο την ιδιωτική κατανάλωση. Το 2015, η εγχώρια ζήτηση θα συµβάλει θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ κατά +2,1 π.µ., ενώ και ο εξαγωγικός τοµέας θα συνεχίσει να έχει θετική επίπτωση κατά +0,8 π.µ. Ο εναρµονισµένος πληθωρισµός µε βάση τον ΤΚ θα κυµανθεί σε ελαφρώς θετικό επίπεδο το 2015 (+0,3%), από το αρνητικό -1,0% το Τέλος, το ποσοστό ανεργίας, µε βάση τα εθνικολογιστικά στοιχεία, θα µειωθεί στο 24,8% το 2014, και περαιτέρω στο 22,6% το 2015, από 25,5% το 2013, µε αύξηση της απασχόλησης κατά +0,6% το 2014 και +2,6% το 2015, έναντι -3,8% το (% ετήσιες µεταβολές, σταθερές τιµές 2010) Π2015: Βασικά Μεγέθη Ελληνικής Οικονοµίας Ετήσια στοιχεία Προσχέδιο 2014 Π Προσχέδιο 2015 Π2015 ΑΕΠ -3,9 0,6 0,6 2,9 2,9 Ιδιωτική Κατανάλωση -2,0-1,8 0,2 1,6 1,6 Επενδύσεις -9,5 5,3 1,0 11,7 11,7 Εξαγωγές 2,1 4,0 8,2 5,2 5,2 Εισαγωγές -1,6-1,2 2,3 2,2 2,2 Εναρµονισµένος ΤΚ -0,9-0,8-1 0,3 0,3 Απασχόληση -3,8 0,6 0,6 2,6 2,6 Ανεργία (σε εθνικολογιστική βάση) 25,5 24,5 24,8 22,5 22,6 Πηγή: Εισηγητική Έκθεση Κρατικού Προυπολογισµού 2015, Υπουργείο Οικονοµικών β. ηµοσιονοµικά Μεγέθη Στον Π2015 επιβεβαιώνεται η υπέρβαση των στόχων της οικονοµικής πολιτικής για δεύτερο συνεχές έτος το 2014, αφού το πρωτογενές πλεόνασµα της ΓΚ (µε βάση το Πρόγραµµα Οικονοµικής Πολιτικής, ΠΟΠ) εκτιµάται στο 1,8% του ΑΕΠ, έναντι 1,5% του ΑΕΠ που ήταν ο στόχος. Επίσης, το 2013, το πρωτογενές πλεόνασµα διαµορφώθηκε τελικά στο 1,2% του ΑΕΠ, έναντι στόχου 0% και προηγούµενης εκτίµησης για πλεόνασµα 0,8% του ΑΕΠ. Σηµειώνεται ότι στα ανωτέρω στοιχεία δεν συµπεριλαµβάνονται τα έσοδα από τις επιστροφές στην Ελλάδα των κερδών της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών της ΖτΕ από τα ελληνικά κρατικά οµόλογα, που είχαν στην κατοχή τους (SMP και ANFA), τα οποία το 2014 ήταν 2,4 δις και το 2015 αναµένεται να ανέλθουν στα 2,1 δις. Το προβλεπόµενο πλεόνασµα του 2015 αναµένεται να επιτευχθεί χωρίς την ανάγκη λήψης πρόσθετων µέτρων. Μόνη εξαίρεση αποτελεί η επιβολή της εισφοράς αλληλεγγύης µειωµένης κατά 30%, µε την ανάκαµψη της οικονοµίας να συµβάλει αποφασιστικά στην αύξηση των φορολογικών εσόδων παρά τη µείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρµανσης κατά 30%. Ο στόχος για το 2014 είναι απολύτως εφικτός, δεδοµένου ότι η εκτέλεση του Π2014 υλοποιείται µε ικανοποιητικό ρυθµό µέχρι τώρα. Συγκεκριµένα, το 9µηνο Ιαν.-Σεπ.2014 καταγράφηκε πρωτογενές πλεόνασµα της Γενικής Κυβέρνησης ύψους 1,76% του ΑΕΠ, έναντι πλεονάσµατος 1,0% του ΑΕΠ στο αντίστοιχο διάστηµα του Σηµειώνεται ότι η επίτευξη µεγαλύτερου του αρχικά εκτιµώµενου πρωτογενούς πλεονάσµατος το 2013 επέτρεψε κυβερνητικές παρεµβάσεις, οι οποίες δεν είχαν προϋπολογιστεί αρχικά στον Π2014, όπως η µείωση κατά 30% του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρµανσης, η ρύθµιση σε 100 δόσεις των ληξιπρόθεσµων φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών, η χορήγηση κοινωνικού µερίσµατος, η αύξηση αποδοχών των Ενόπλων υνάµεων και των Σωµάτων Ασφαλείας. Αναλυτικότερα, όσον αφορά το σκέλος των εσόδωνδαπανών του Τακτικού Προϋπολογισµού (Τ.Π.) για το 2014 επισηµαίνεται ότι: α) Τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. θα αυξηθούν κατά 5,8% το 2014, έναντι πτώσης κατά -6,2% το Λαµβάνοντας υπόψη και τις εθνικολογιστικές προσαρµογές, η αύξηση αυτή περιορίζεται σε 3,2%. Σηµειώνεται ότι τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. δεν περιλαµβάνουν τις επιστροφές φόρων που θα ανέλθουν σε υψηλό επίπεδο, 3,1 δις το 2014, όπως είχε προϋπολογιστεί στο ΜΠ Σ Τα έσοδα µαζί µε τις επιστροφές προβλέπεται να αυξηθούν κατά 4,7% το 2014, ενώ στο 10µηνο Ιαν.- Οκτ.2014 η αύξηση ανήλθε στο 2,6%. Οι επιστροφές διαµορφώθηκαν στα 292 εκατ. το τελευταίο δίµηνο του 2014, έναντι 1,057 δισ. το αντίστοιχο διάστηµα Συνεπώς, είναι αναµενόµενη η µεγάλη αύξηση στα έσοδα εκτός επιστροφών το τελευταίο δίµηνο του έτους, που θα οδηγήσει σε αύξηση των εσόδων στο έτος συνολικά. Επιπλέον, το 4 ο 3µηνο 2014 προβλέπεται να συνεχισθεί η ευνοϊκή πορεία είσπραξης ΦΠΑ λοιπών προϊόντων, λόγω τόνωσης της κατανάλωσης, των λοιπών µη φορολογικών εσόδων, αλλά και η αύξηση άµεσων φόρων ΠΟΕ. Ειδικότερα, το 2014, τα έσοδα από ΦΠΑ λοιπών προϊόντων, θα παραµείνουν τελικά στο ίδιο επίπεδο 10