Προςέγγιςη ςυςτημάτων και μηχανική ςυςτημάτων. Αντώνησ Μαΰργιώτησ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Προςέγγιςη ςυςτημάτων και μηχανική ςυςτημάτων. Αντώνησ Μαΰργιώτησ"

Ἰεφθάε Γιάνναρης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Προςέγγιςη ςυςτημάτων και μηχανική ςυςτημάτων Αντώνησ Μαΰργιώτησ

2 Το έργο ωσ ςύςτημα Ζνα ζργο (project), ωσ μία εναλλακτικι κεώρθςθ, είναι ζνα ςφςτθμα ανκρϊπων, ςυςκευϊν, υλικϊν και όλων εκείνων των ςυςτατικϊν που οργανϊνονται και διαχειρίηονται για να επιτευχκεί ζνασ ςτόχοσ. Ζνα μεγάλο μζροσ τθσ κεωρίασ και τθσ πρακτικισ όςον αφορά τθν οργάνωςθ και κακοδιγθςθ ενόσ ζργου προκφπτει από τθν οπτικι τθσ «προςζγγιςθσ ςυςτθμάτων» Τθν ίδια ςτιγμι, θ δουλειά που γίνεται ςτα ζργα είναι ςυχνά ο ςτόχοσ τθσ δθμιουργίασ ςυςτθμάτων. Επομζνωσ ςτα ζργα, οι ζννοιεσ «ανάλυςθ ςυςτθμάτων», «μθχανικι ςυςτθμάτων», «διαχείριςθ ςυςτθμάτων» είναι ςυνθκιςμζνεσ. Ιδιαίτερα ςε εκείνα τα ζργα: που αναπτφςςουν προϊόντα και λογιςμικό, μθχανικισ, ζρευνα ςτθ τεχνολογία ζρευνα ςτθ βιομθχανία

3 Σκεφτόμενοι με την έννοια των ςυςτημάτων (System thinking) Η ςκζψθ με τθν οπτικι των ςυςτθμάτων (Systems thinking) είναι ζνασ τρόποσ να βλζπεισ το κόςμο. Το βαςικό χαρακτθριςτικό-κλειδί του system thinking εςτιάηεται ςε «ολόκλθρο τον οργανιςμό» παρά ςτα κομμάτια του ξεχωριςτά. αποτελεί ςτθν ουςία τθν αντίκετθ ςκζψθ ωσ προσ τθν αναλυτικι ςκζψθ (analytical thinking), θ οποία ςπάηει τα πράγματα ςε προοδευτικά μικρότερα τμιματα με ςκοπό να αντιλθφκοφμε αυτά τα τμιματα. Systems thinking ςθμαίνει να ζχουμε τθ δυνατότθτα να αντιλθφκοφμε το «ςφςτθμα» ςε κάποια κατάςταςθ να λαμβάνουμε κάποια φαινομενικά ςυγχυςμζνθ, χαοτικι κατάςταςθ και να λαμβάνουμε κάποιο βακμό τάξθσ ι αρμονίασ. Ωσ τζτοια, θ ςκζψθ αυτι αποτελεί ζναν χριςιμο τρόπο να δουλεφουμε με πολφπλοκα φαινόμενα, ειδικά ςε ςυςτιματα δθμιουργθμζνα από τονϋάνκρωπο και τουσ endeavors όπωσ τα μεγάλα projects.

4 Τι είναι ςύςτημα; Σε κάποιουσ ανκρϊπουσ «το ςφςτθμα» ςθμαίνει ζναν υπολογιςτι, ςε άλλουσ ςθμαίνει γραφειοκρατία. Ο όροσ χρθςιμοποιείται αρκετά ςυχνά, όπου κα μποροφςε να χρθςιμοποιοφνταν παντοφ. Εξ οριςμοφ: ζνα ςφςτθμα, είναι «κάτι οργανωμζνο ι πολφπολοκο ωσ όλον - αποτελεί ζνα ςυνταίριαςμα τμθμάτων τα οποία αλλθλεπιδροφν με ζνα ςυγχρονιςμζνο τρόπο». Τι μπορεί να είναι αυτά τα τμιματα: παίκτεσ μίασ ακλθτικισ ομάδασ, ςυςτατικά ενόσ DVD Τα τμιματα δεν είναι απαραίτθτο να είναι φυςικζσ οντότθτεσ, αλλά αφθρθμζνεσ ζννοιεσ ι νοιματα: μπορεί να είναι λζξεισ ι βιματα ςε μία διαδικαςία Για άλλουσ ςφςτθμα μπορεί να είναι ζνα υδάτινο ςφςτθμα, ζνα πλανθτικό, ζνα ςφςτθμα μεταφοράσ, ζνα επικοινωνιακό ςφςτθμα, το νευρικό ςφςτθμα, ζνα ςφςτθμα παραγωγισ, ζνα αςτικό ςφςτθμα, το οικονομικό, το κοινωνικό ςφςτθμα... Ζτςι, ζνα ςφςτθμα μπορεί να είναι κάτι που αναφζρεται ςε ο,τιδιποτε.

5 Όμωσ αντί να είναι μόνο ένα «ςυνταίριαςμα μερώνςυςτατικών» ένα ςύςτημα έχει τρία άλλα χαρακτηριςτικά: Μζρθ του ςυςτιματοσ επιδροφν ςτο ςφςτθμα και δζχονται τθν επίδραςι του Όλα μαηί κάνουν κάτι Αυτό το ίδιο το ςυνταίριαςμα ζχει ιδιαίτερθ ςθμαςία

6 Περιγραφή εταιρείασ με όρουσ ςυςτήματοσ, υποςυςτημάτων και ςυςτατικών ςτοιχείων

7 Περιβάλλον Ο όροσ περιβάλλον αναφζρεται ςε ο,τιδιποτε επιδρά ςτθ ςυμπεριφορά ι τθν ζξοδο του ςυςτιματοσ και βρίςκεται πζρα από τισ αποφάςεισ των υπευκφνων ι τθ δυνατότθτα ελζγχου από τουσ υπευκφνουσ. Ζνα ςφςτθμα διαχωρίηεται από το περιβάλλον του από ζνα όριο. Σε πολλά ςυςτιματα το όριο είναι κάπωσ δυςδιάκριτο και είναι δφςκολο να διαχωρίςουμε το ςφςτθμα από το περιβάλλον του

8 Πωσ προςδιορίζουμε το περιβάλλον; Κάνουμε τισ ερωτιςεισ: 1. Μπορϊ να κάνω κάτι γι αυτό; 2. Είναι ςχετικό ωσ προσ το ςφςτθμα και τα αντικείμενά του; Απάντθςθ: ΟΧΙ ςτθ 1 θ ερϊτθςθ και ΝΑΙ ςτθ 2 θ Εϊναι τμιμα του ςυςτιματοσ Ερωτιςεισ για να ξεχωρίηουμε το ςφςτθμα από το περιβάλλον του: Σχετίηεται με το ςφςτθμα; Μπορεί αυτόσ που αποφαςίηει να το ελζγξει;

9 «Άςχετο»περιβάλλον irrelevant environment Ζνα irrelevant environment περιλαμβάνει όλα εκείνα τα πράγματα που δεν επιδροφν ςτο ςφςτθμα και δε μασ πειράηει. Όταν αναφερόμαςτε ςτθν ζννοια του περιβάλλοντοσ, κα πρζπει να ςθμειϊςουμε ότι πάντοτε αναφερόμαςτε ςτο ςχετικό περιβάλλον παράγοντεσ που επιδροφν ςτο ςφςτθμα με κάποιο τρόπο και πρζπει να ηιςουν μαηί του.

10 Δομή ςυςτήματοσ Συςτατικά και υποςυςτιματα ςυνδζονται μαηί με ςχζςεισ. Η μορφι που δίνεται από τισ ςχζςεισ αναφζρεται ωσ θ δομι του ςυςτιματοσ. Η λειτουργία και θ επίδοςθ ενόσ ςυςτιματοσ ςε μεγάλο βακμό προςδιορίηεται από τθν «καταλλθλότθτα» του ςτόχου ι ςκοποφ τθσ δομισ του ςυςτιματοσ Τα περιςςότερα πολφπλοκα ςυςτιματα ζχουν ιεραρχικζσ δομζσ που ςυνίςτανται από οργανωμζνα επίπεδα υπο-ςτοιχείων μζςα ςτα ςτοιχεία ι ςτοιχεία

11 Τρόποι αναπαράςταςησ τησ έννοιασ ενόσ ςυςτήματοσ (a) Ιεραρχικι δομι (b) Δομι δικτφου

12 Σχέςη μεταξύ ειςόδων-εξόδων Feedback : ανάδραςθ

13 Περιοριςμοί και ςυγκρούςεισ Όλα τα ςυςτιματα ζχουν περιοριςμοφσ ι όρια που κλθρονομοφν τθν ικανότθτά τουσ να φτάνουν τουσ ςτόχουσ. Χρόνοσ και χριμα αποτελοφν δφο παγκόςμιουσ περιοριςμοφσ ςτα ζργα Χωρίσ αυτά ςχεδόν κάκε ςτόχοσ του ζργου που μπορεί να φανταςτεί κανείσ κα ιταν εφικτόσ. Το πρόβλθμα είναι ότι τισ περιςςότεροι φορζσ οι ςτόχοι του ζργου κα πρζπει να επιτευχκοφν μζςα ςε ζνα περιοριςμζνο χρονικό διάςτθμα και προχπολογιςμό. Στα ςυςτιματα που καταςκευάηουν οι άνκρωποι (και ιδιαίτερα ςτα projects), οι ςτόχοι των υποςυςτθμάτων ζρχονται μερικζσ φορζσ ςε ςφγκρουςθ, θ οποία μειϊνει τισ πικανότθτεσ ότι οι ςτόχοι του όλου ςυςτιματοσ κα μπορζςουν ποτζ να πραγματοποιθκοφν. Η ςφγκρουςθ των ςτόχων είναι ιδιαίτερα διαδεδομζνο ςτοιχείο μεταξφ των διαφόρων επιπζδων και λειτουργιϊν ςτα ςυςτιματα του ζργου. Η αφαίρεςθ τθσ ςφγκρουςθσ μεταξφ των ςτόχων των υποςυςτθμάτων για να ενεργοποιιςει τθν επίτευξθ των ςτόχων του ςυνολικοφ ςυςτιματοσ ονομάηεται ολοκλιρωςθ (integration).

14 Ολοκλήρωςη Για να μπορζςει οποιοδιποτε ςφςτθμα να επιτφηει αποδοτικά τουσ ςτόχουσ του, όλα τα ςτοιχεία του, θ «ςυνάκροιςθ των τμθμάτων," πρζπει να εργαςτοφν από κοινοφ. Ο ςχεδιαςμόσ, θ υλοποίθςθ και θ λειτουργία ενόσ ςυςτιματοσ που επιτυγχάνει προκακοριςμζνουσ ςτόχουσ και ανάγκεσ του μζςω τθσ ςυντονιςμζνθσ (θ λεγόμενθ «απρόςκοπτθ») λειτουργίασ των ςτοιχείων και των υποςυςτθμάτων του ονομάηεται ολοκλιρωςθ του ςυςτιματοσ. Η Διαχείριςθ Ζργων επιδιώκει να ενςωματώςει κακικοντα και πόρουσ για τθν επίτευξθ των ςτόχων του ζργου. Σε τεχνολογικά ζργα, θ διαχείριςθ ζργων αςχολείται επίςθσ με τθν ενςωμάτωςθ των φυςικϊν ςυςτατικϊν και τισ ενότθτεσ που ςυνκζτουν το ζργο τελικοφ ςτοιχείου.

15 Ανοικτά και κλειςτά ςυςτήματα Ζνα κλειςτό ςφςτθμα μπορεί να ειδωκεί ωσ αυτο-περιεχόμενο και τα «closed-systems thinking» ςθμαίνει ότι εςτιάηουν ςτισ εςωτερικζσ λειτουργίεσ, τθ δομι και τισ διαδικαςίεσ ενόσ ςυςτιματοσ χωρίσ να αναφζρεται ςτο περιβάλλον. Αλλά τι γίνεται με οργανωτικά και κοινωνικά ςυςτιματα που αλλθλεπιδροφν με και πρζπει να προςαρμοςτοφν ςτο περιβάλλον; Αυτά είναι τα ανοικτά ςυςτιματα. Για να κατανοιςουμε τθ ςυμπεριφορά και τθ λειτουργία τουσ, δεν μποροφμε να αγνοοφμε το περιβάλλον. Οποιοδιποτε ςφςτθμα που πρζπει να προςαρμόηεται ςτο περιβάλλον του πρζπει να αντιμετωπίηεται (αναλφεται, περιγράφεται, ι ςχεδιάηονται) ωσ ζνα ανοιχτό ςφςτθμα.

16 Οργανιςμοί ωσ ανοικτά ςυςτήματα

17 Διαςτάςεισ μηχανικήσ ςυςτημάτων

18 Διαχείριςη ςυςτημάτων Η διαχείριςθ ζργου είναι μία μορφι διαχείριςθσ ςυςτθμάτων, θ οποία είναι θ διαχείριςθ και θ λειτουργία τθσ ογάνωςθσ ωσ ςυςτιματα. 4 βαςικά χαρακτθριςτικά χαρακτθρίηουν τθ διαχείριςθ ςυςτθμάτων: 1. Ζχουν κατεφκυνςθ ωσ προσ το ολικό ςφςτθμα και δίνουν ζμφαςθ ςτθν επίτευξθ τθσ αποςτολισ και του ςτόχου του ςυςτιματοσ. 2. Δίνουν ζμφαςθ ςτισ αποφάςεισ που βελτιςτοποιοφν το ςυνολικό ςφςτθμα παρά ςτα υποςυςτιματα 3. Αναγνωρίηουν τθν αλλθλεπίδραςθ και τθ ςυνζργεια ςυςτθμάτων και υποςυςτθμάτων - που δίνουν ζξοδο από το ζνα ςφςτθμα ι τα υποςυςτιματα και παρζχουν ειςόδουσ ςτα άλλα ςυςτιματα και υποςυςτιματα 4. Ζχει κατεφκυνςθ προσ τθν ευκφνθ. Στο manager κάκε υποςυςτιματοσ ανατίκεται ςυγκεκριμζνθ εργαςία ζτςι ϊςτε οι είςοδοι και οι ζξοδοι κακϊσ και οι ςυνειςφορζσ ςτουσ ςτόχουσ του ςυνολικοφ ςυςτιματοσ να μπορεί να μετρθκοφν. Η διαχείριςθ ςυςτθμάτωνεργάηεται γιαναβεβαιϊςει ότιοι οργανιςμοί, οι ευκφνεσ, θ γνϊςθ και τα δεδομζνα ενοποιοφνται με κατεφκυνςθ του ςυνολικοφσ ςτόχουσ. Ο manager ςυςτθμάτων αναγνωρίηει τισ αλλθλεπιδράςεισ και τισ αλλθλοεξαρτ Systems management works to ensure that organizations, responsibilities, knowledge, and data are integrated toward achieving overall objectives. The systems manager recognizes interactions and interdependencies between subsystems and with the environment, and accounts for them in making plans and taking action.

19 Κύκλοσ ζωήσ ενόσ project

Σχετικά έγγραφα

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι Λογιςμικό (Software), Πρόγραμμα (Programme ι Program), Προγραμματιςτισ (Programmer), Λειτουργικό Σφςτθμα (Operating