ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΡΟΣ Α

Transcript

1 ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΡΟΣ Α 01/42

2 Χαρακτηριστικά του τοιχώµατος του γαστρεντερικού σωλήνα Το τοίχωµα του ΓΕΣ από έξω προς τα µέσα αποτελείται από τις εξής στιβάδες: 1. Ορογόνος υµένας 2. Επιµήκης Μυϊκή στιβάδα 3. Κυκλοτερής Μυϊκή στιβάδα 4. Υποβλεννογόνιος 5. Βλεννογόνος 02/42

3 Ο νευρικός έλεγχος της λειτουργίας του ΓΕΣ Ο ΓΕΣ διαθέτει αυτοτελές νευρικό σύστηµα, το εντερικό νευρικό σύστηµα, το οποίο ελέγχει τις κινήσεις και τις εκκρίσεις του Αποτελείται από δύο πλέγµατα: 1. Μυεντερικό πλέγµα ή πλέγµα του Auerbach: βρίσκεται µεταξύ επιµήκους και κυκλοτερούς µυϊκής Στιβάδας. Ελέγχει κυρίως τις κινήσεις 2. Υποβλεννογόνιο πλέγµα ή πλέγµα του Meissner: βρίσκεται στον υποβλεννογόνιο χιτώνα. Ελέγχει κυρίως τις εκκρίσεις και την αιµάτωση Το εντερικό νευρικό σύστηµα µπορεί να λειτουργεί αυτοτελώς, ωστόσο επηρεάζεται από το αυτόνοµο νευρικό σύστηµα: το Παρασυµπαθητικό σύστηµα Ενεργοποίηση και αύξηση της δραστηριότητας το Συµπαθητικό σύστηµα Αναστέλλει τις λειτουργίες του ΓΕΣ 03/42

4 Λειτουργικές κινήσεις του ΓΕΣ 1. Προωθητικές κινήσεις: προωθούν την τροφή κατά µήκος του σωλήνα µε τη βοήθεια του µυεντερικού πλέγµατος Περισταλτισµός του εντέρου ο οποίος διεγείρεται από τη διάταση του 2. Κινήσεις ανάµιξης: αναδεύουν το περιεχόµενο του εντέρου διαρκώς 3. Επεξεργασία της τροφής: 3.1. Μάσηση µε τα δόντια 3.2. Κατάποση: α. Εκούσια φάση β. Φαρυγγική φάση (ακούσια) γ. Οισοφαγική φάση (ακούσια) Στόµαχος: α. Αποθήκευση µέχρι να προωθηθεί στον 12δάκτυλο β. Ανάµιξη µε γαστρικό υγρό µέχρι το σχηµατισµό χυλού γ. Βραδεία απόδοση της τροφής στο 12δάκτύλο 04/42

5 Επεξεργασία της τροφής 4. Λεπτό έντερο: α. Κινήσεις ανάµιξης και (β) Κινήσεις προώθησης Ειλεοκολική βαλβίδα: Παρακώλυση της παλινδρόµησης περιεχοµένου του τυφλού από το παχύ στο λεπτό έντερο 5. Παχύ έντερο: α. Απορρόφηση νερού και ηλεκτρολυτών από το χυµό β. Κατακράτηση των κοπρανώδων υλών µέχρι της αποβολής τους + Κινήσεις ανάµιξεις και προώθησης 6. Αφόδευση Η αποβολή των κοπράνων παρακωλύεται από τη τονική συστολή: α. του έσω σφικτήρα του πρωκτού λείες µυϊκές ίνες β. του έξω σφικτήρα του πρωκτού γραµµωτές µυϊκές ίνες Το αντανακλαστικό της αφόδευσης ενεργοποιείται µε την είσοδο των κοπράνων στο ορθό χάλαση έσω σφικτήρα Για να πραγµατοποιηθεί η αφόδευση πρέπει να υποστεί εκούσια χάλαση και ο έξω σφικτήρας 05/42

6 Έκκριση σιέλου Εκκρίνεται από τους σιελογόνους αδένες: α. Παρωτίδες β. Υπογνάθιοι γ. Υπογλώσσιοι + πολλοί µικροί στοµατικοί σιελογόνοι αδένες Έκκριση από αδένες του οισοφάγου Βλεννώδες έκκριµα που παρέχει λίπανση για την υποβοήθηση της κατάποσης Γαστρική έκκριση 1. Βλεννογόνοι αδένες Βλέννα 2. Οξιγόνοι (γαστρικοί αδένες) Υδροχλωρικό οξύ, Πεψινογόνο, ενδογενή παράγοντα και βλέννα 3. Πυλωρικοί αδένες Βλέννα και Πεψινογόνο καθώς και την ορµόνη γαστρίνη 06/42

7 Έκκριση παγκρεατικού υγρού 1. Πεπτικά ένζυµα: α. Πρωτεολυτικά ένζυµα: θρυψίνη, χυµοθρυψίνη και καρβόξυπολυπεπτιδάση, ελαστάσες και νουκλεάσες β. Παγκρεατική αµυλάση γ. Παγκρεατική λιπάση 2. Έκκριση διαλύµατος διττανθρακικού νατρίου Εκκρίνονται µε εκφορητικούς πόρους παγκρεατικός πόρος χοληδόχο πόρο εκβολή στο 12δάκτυλο, στο φύµα του Vater Έκκριση χολή Εκκρίνεται από το ήπαρ και 1. Συµµετέχει στην πέψη και απορρόφηση του λίπους χάρη στα χολικά οξέα που περιέχει (γαλακτωµατοποίηση) 2.Απαλλάσσουν το αίµα από άχρηστα προϊόντα του µεταβολισµού όπως η χολερυθρίνη (προϊόν καταβολισµού της αιµοσφαιρίνης) και η χοληστερόλη 07/42

8 Εκκρίσεις λεπτού εντέρου 1.Έκκριση βλέννας από τους αδένες του Brunner 2. Έκκριση εντερικού υγρού από τις κρύπτες του Lieberkuhn Τα επιθηλιακά κύτταρα του βλεννογόνου περιέχουν πεπτικά ένζυµα: 1. Πεπτιδάσες για τη διάσπαση πεπτιδίων προς αµινοξέα 2. Σακχαράση, Μαλτάση, Ισοµαλτάση και Λακτάση, για τη διάσπαση των δισακχαριτών σε µονοσακχαρίτες 3. Εντερική λιπάση για τη διάσπαση του λίπους σε γλυκερόλη και λιπαρά οξέα Εκκρίσεις παχέος εντέρου 1. Έκκριση βλέννας από τις κρύπτες του Lieberkuhn 2. Έκκριση νερού και ηλεκτρολυτών από ερεθισµό του βλεννογόνου 08/42

9 Εισαγωγή Οι θρεπτικές ουσίες του οργανισµού διακρίνονται σε: α. Υδατάνθρακες, β. Λιπίδια και γ. Πρωτεΐνες Πέψη υδατανθράκων Τα τρία είδη υδατανθράκων που προσλαµβάνονται µε τη τροφή είναι: 1. Σακχαρόζη ΣΑΚΧΑΡΑΣΗ Φρουκτόζη και γλύκόζη 2. Λακτόζη ΛΑΚΤΑΣΗ Γαλακτόζη και γλυκόζη 3. ιάφορα άµυλα ΠΤΥΑΛΙΝΗ + ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΗ ΑΜΥΛΑΣΗ Μαλτόζη ΜΑΛΤΑΣΗ Γλυκόζη Πέψη των λιπών Λίπος Γαλακτωµατοποίηση του λίπους από τα χολικά οξέα Γαλακτωµατοποιηµένο λίπος (Τριγλυκερίδια) ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΗ ΛΙΠΑΣΗ ελεύθερα λιπαρά οξέα και µονογλυκερίδια (γλυκερόλη) Πέψη πρωτεϊνών Πρωτεΐνες ΠΕΨΙΝΗ Πρωτεόζες+Πεπτόνες+Πολυπεπτίδια ΘΡΥΨΙΝΗ-ΧΥΜΟΘΡΥΨΙΝΗ-ΚΑΡΒΟΞΥΠΟΛΥΠΕΠΤΙ ΑΣΗ-ΠΡΟΕΛΑΣΤΑΣΗ πολυπεπτίδια και αµινοξέα 09/42

10 Απορρόφηση από το λεπτό έντερο 1. Υδατάνθρακες 2. Λίπη 3. Αµινοξέα 5. Νερό 6. Ιόντα (νάτριο, χλώριο, ασβέστιο Απορρόφηση από το παχύ έντερο - Απορρόφηση νερού (1500ml/24h) και ηλεκτρολυτών (νάτριο, χλώριο) - Έκκριση διττανθρακικών ιόντων - Σχηµατισµός κοπράνων 10/42

11 Γαστρίτιδα Φλεγµονή του βλεννογόνου του στοµάχου Πεπτικό έλκος ιάβρωση του βλεννογόνου του ΓΕΣ, µε την επίδραση του γαστρικού υγρού υσαπορρόφηση από το λεπτό έντερο Στεατόρροια Η ελάττωση της απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών από το λεπτό έντερο Πχ Κοιλιοκάκη: οφείλεται στην τοξική επίδραση της γλουτένης η οποία περιέχεται σε σπόρους δηµητριακών (σιτάρι και σίκαλη) υσκοιλιότητα Η βραδύτερη από τη φυσιολογική µετακίνηση των κοπράνων κατά µήκος του παχέος εντέρου ιάρροια Προκαλείται από µεγάλη ταχύτητα µετακίνησης των κοπράνων κατά µήκος του παχέος εντέρου Εµετός Ο τρόπος µε τον οποίο η άνω γαστρεντερική οδός απαλλάσσεται από το περιεχόµενο της 11/42

12 ATP ATP = Τριφωσφορική Αδενοσίνη Ένωση Αδενίνης, Ριβόζης και τριών Φωσφορικών ριζών, µε δεσµούς υψηλής ενέργειας Απώλεια κάθε φωσφορικής ρίζας αποδίδει ενέργεια θερµίδες ΑΤΡ ΑDP θερµίδες AMP θερµίδες Μονοσακχαρίτες Τα τελικά προϊόντα της πέψης των υδατανθράκων είναι: 1. Γλυκόζη 2. Φρουκτόζη 3. Σακχαρόζη (Φρουκτόζη + Γλυκόζη) Μετά την απορρόφηση από το έντερο µε διευκολυνόµενη διάχυση, µεταφέρονται στο ήπαρ µε την πυλαία φλέβα. Εκεί, µετατρέπονται όλοι οι µονοσακχαρίτες σε γλυκόζη και έπειτα µεταφέρονται σε ολόκληρο τον οργανισµό 12/42

13 Ινσουλίνη Παράγεται από τα β-κύτταρα του παγκρέατος και αυξάνει τον ρυθµό µεταφοράς της γλυκόζης διαµέσου της κυτταρικής µεµβράνης, στο 10πλάσιο ή και περισσότερο Φωσφορυλίωση της γλυκόζης: Η σύνδεση της γλυκόζης µε φωσφορική ρίζα, µετά την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα Γλυκόζο-6-Φωσφορικό Γλυκογόνο: Η γλυκόζη που δεν χρησιµοποιείται για παραγωγή ενέργειας, πολυµερίζεται και αποθηκεύεται κυρίως στο ήπαρ και στους µύες, υπό τη µορφή γλυκογόνου Γλυκογονογένεση: Η διαδικασία παραγωγής γλυκογόνου από γλυκόζη Γλυκογονόλυση:Η διάσπαση του γλυκογόνου για παραγωγή γλυκόζης Η γλυκογονόλυση ενεργοποιείται κυρίως από: 1. Επινεφρίνη (αδρεναλίνη) παράγεται στο µυελό των επινεφριδίων 2. Γλυκαγόνη παράγεται από τα α-κύτταρα του παγκρέατος 13/42

14 Απόδοση ενέργειας από τη γλυκόζη Με την πλήρη οξείδωση της γλυκόζης η οποία γίνεται στα µιτοχόνδρια, από κάθε γραµµοµόριο της παράγονται 38 γραµµοµόρια ΑΤΡ 1. Η διαδικασία ξεκινά µε τη γλυκόλυση: Γλυκόζη 2 µόρια Πυροσταφυλικού Οξέος Ακέτυλο-συνένζυµο Α -- Ενέργεια 2 µόρια ΑΤΡ 2. Κύκλος του Krebs ή του κιτρικού οξέως = CO2 και Υδρογόνο -- Ενέργεια 2 µόρια ΑΤΡ 3. Οξείδωση υδρογόνου -- Ενέργεια 34 µόρια ΑΤΡ --ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟ ΟΣΗ: 38 µόρια ΑΤΡ που αποτελεί το 66%. Το υπόλοιπο 34% αποδίδεται ως θερµότητα Αναερόβια γλυκόλυση Σε περίπτωση που υπάρχει έλλειψη οξυγόνου, η διάσπαση της γλυκόζης σταµατά στη διάσπαση της γλυκόζης σε πυροσταφυλικό οξύ και στην παραγωγή µόνον 2 µορίων ΑΤΡ Το µεγαλύτερο µέρος του πυροσταφυλικού οξέος µετατρέπεται σε γαλακτικό οξύ το οποίο διέρχεται εύκολα από τα κύτταρα στον εξωκυττάριο χώρο 14/42

15 Γλυκονεογένεση Είναι η παραγωγή γλυκόζης από αµινοξέα και λίπη (γλυκερόλη) σε περίπτωση που δεν υπάρχουν αποθέµατα υδατανθράκων Η γλυκονεογένεση προάγεται από τη δράση της Φλοιοτρόπου ορµόνης (ACTH) που παράγεται από την υπόφυση και η οποία διεγείρει τον φλοιό των επινεφριδίων για παραγωγή Γλυκοκορτικοστεροειδών (κορτιζόλη) Γλυκόζη αίµατος Σε άτοµο που είναι νηστικό 3-4 ώρες, η γλυκόζη του αίµατος (γλυκόζη νηστείας) είναι περίπου 90mg/100ml Μετά από γεύµα πλούσιο σε υδατάνθρακες (µεταγευµατική γλυκόζη), φυσιολογικά δεν πρέπει να ξεπερνά τα 140mg/100ml Η ρύθµιση της γλυκόζης στο αίµα, γίνεται από τις ορµόνες ινσουλίνη και γλυκαγόνη 15/42

16 Τα λιπίδια του σώµατος Στην κατηγορία των λιπιδίων περιλαµβάνονται κυρίως: 1. Τριγλυκερίδια (ουδέτερα λίπη) 2. Φωσφολιπίδια 3.Χοληστερίνη Τα τριγλυκερίδια χρησιµοποιούνται κυρίως για την παροχή ενέργειας Βασική χηµική δοµή των τριγλυκεριδίων: 1.Τρία µόρια λιπαρού οξέος 2. Ένα µόριο γλυκερόλης Μεταφορά λιπιδίων στο αίµα Όλα σχεδόν τα λίπη απορροφούνται από το έντερο υπό µορφή χυλοµικρών µείζων θωρακικό πόρο φλεβικό αίµα Μεταφορά λιπαρών οξέων Σε περιπτώσεις που χρειάζεται η µεταφορά λίπους για απόδοση ενέργειας, αυτό γίνεται υπό µορφή ελεύθερων λιπαρών οξέων τα οποία συνδέονται µε µόρια λευκωµατίνης 16/42

17 Λιποπρωτεΐνες Οι λιποπρωτεΐνες παράγονται στο ήπαρ και αποτελούν το 95% των λιπιδίων του πλάσµατος. Αποτελούνται από: 1. Χοληστερίνη 2. Φωσφολιπίδια 3. Τριγλυκερίδια και 4. Πρωτεΐνη Εκτός από τα χυλοµικρά, µε βάση την πυκνότητα ταξινοµούνται: 1. Λιποπρωτεΐνες πολύ χαµηλής πυκνότητας (VLDL): 2. Λιποπρωτεΐνες χαµηλής πυκνότητας (LDL) «Κακή χοληστερίνη» 3. Λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL) «Καλή χοληστερίνη» Αποθέµατα λίπους Μεγάλα ποσά λίπους αποθηκεύονται σε δύο ιστούς: 1. Λιπώδη ιστό (λιποαποθήκες) αποθήκευση τριγλυκεριδίων και παροχή θερµοµόνωσης 2. Ήπαρ 17/42

18 Παραγωγή ενέργειας από τριγλυκερίδια Τα λιπαρά οξέα διασπώνται σε ακέτυλο-συνένζυµο Α και οξειδώνονται (κύκλος του Krebs) στα µιτοχόνδρια, σχηµατίζονται ΑΤΡ (παραγωγή ενέργειας) Κάθε µόριο αποδίδει συνολικά 146 µόρια ΑΤΡ!!! Σύνθεση τριγλυκεριδίων από υδατάνθρακες Σε περίπτωση που οι υδατάνθρακες δεν χρησιµοποιηθούν άµεσα είτε για παραγωγή ενέργειας είτε για σχηµατισµό γλυκογόνου, µετατρέπονται στο ήπαρ σε τριγλυκερίδια και αποθηκεύονται στο λιπώδη ιστό Σύνθεση τριγλυκεριδίων από πρωτεΐνες Σε περίπτωση πρόσληψης περισσότερων πρωτεϊνών από αυτές που χρησιµοποιούνται από τους ιστούς, αυτές µετετρέπονται σε ακέτυλο-coa και κατόπιν σε τριγλυκερίδια 18/42

19 Ορµονική ρύθµιση λίπους Ορµόνες που κινοτοποιούν την χρησιµοποίηση του λίπους είναι: 1. Αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη (επινεφρίνη και νορεπινεφρίνη) 2. Φλοιοτρόπος (ACTH) 3. Γλυκοκορτικοστεροειδή 4. Αυξητική ορµόνη 5. Θυροξίνη Φωσφολιπίδια Οι τρεις κύριοι τύποι φωσφολιπιδίων είναι: (α) Λεκιθίνη, (β) Κεφαλίνη και (γ) Σφιγγοµυελίνη Χρησιµεύουν ως δοµικά στοιχεία µεµβρανών (κυτταρικής και ενδοκυττάριων µεµβρανών) Χοληστερίνη 1. Εξωγενής: προσλαµβάνεται µε τις τροφές 2. Ενδογενής: συντίθεται στο ήπαρ Χρησιµεύει επίσης ως δοµικό στοιχείο των µεµβρανών (κυτταρικής και ενδοκυττάριων µεµβρανών) 18/42

20 Αθηροµάτωση Η ανάπτυξη αθηρωµατωδών πλακών στην έσω επιφάνεια του τοιχώµατος των αρτηριών Περιέχουν µεγάλες ποσότητες χοληστερίνης ενώ όταν εναποτίθεται ασβέστιο (αποτιτανωµένες πλάκες), οι αρτηρίες γίνονται σκληρές αρτηριοσκλήρυνση στένωση αγγείων αλλά και σχηµατισµό θρόµβων Οι LDL λιποπρωτεϊνες όταν αθροίζονται στο αίµα εναποτίθενται στους ιστούς και στα τοιχώµατα των αρτηριών, «Κακή χοληστερίνη» Αντίθετα, οι HDL λιποπρωτεΐνες έχουν την ικανότητα να αποµακρύνουν τη χοληστερόλη από τους ιστούς, «Καλή χοληστερίνη» 20/42

21 Πρωτεΐνες Τα κύρια συστατικά των πρωτεϊνών είναι τα αµινοξέα (20 κύρια αµινοξέα), τα οποία απορροφούνται από το ΓΕΣ και συνδέονται µεταξύ τους µε πεπτιδικούς δεσµούς (πεπτιδική άλυσος) για να συνθέσουν πρωτεΐνες (και ως τέτοιες να αποθηκευτούν) Τα τρία κύρια είδη πρωτεΐνων του πλάσµατος είναι: 1. Λευκωµατίνες δηµιουργία κολλοειδωσµωτικής πίεσης 2. Σφαιρίνες ενζυµικές λειτουργίες και ανοσία 3. Ινωδογόνο σχηµατισµός θρόµβου και πήξη του αίµατος Πρωτεϊνοσύνθεση Η σύνθεση των πρωτεϊνών ρυθµίζεται από τα γονίδια των κυττάρων Παροχή ενέργειας Σε περιπτώσεις περίσσειας πρωτεΐνων, τα επιπλέον αµινοξέα διασπώνται για παραγωγή ενέργειας ή αποταµίευση λίπους (απαµίνωση). Κατά την απαµίνωση παράγεται αµµωνία η οποία αποµακρύνεται µε την µετατροπή σε ουρία στο ήπαρ Ηπατική ανεπάρκεια ηπατικό κώµα λόγω τοξικής δράσης στης ουρίας στον εγκέφαλο 21/42

22 ιαιτητική ισορροπία Η πρόσληψη τροφής πρέπει να είναι επαρκής για της ανάγκες του µεταβολισµού αλλά όχι να τις ξεπερνά ώστε να προκαλεί παχυσαρκία Ρύθµιση της πρόσληψης τροφής Πείνα: η επιθυµία πρόσληψης τροφής Όρεξη: αφορά την επιθυµία πρόσληψης συγκεκριµένης τροφής Κορεσµός: το αντίθετο της πείνας δηλαδή η εκπλήρωση του σκοπού της τροφής Παχυσαρκία Η αύξηση του σωµατικού βάρους λόγω πρόσληψης µεγαλύτερων ποσών ενέργειας από αυτά που χρειάζεται ο οργανισµός 22/42

23 Βιταµίνες Πρόκειται για οργανικές ενώσεις που χρειάζονται σε µικρά ποσά για την επιτέλεση του φυσιολογικού µεταβολισµού και που δεν µπορούν να παράγουν τα κύτταρα του σώµατος Βιταµίνη Α: χρησιµεύει στο σχηµατισµό των φωτοχηµικών ουσιών του αµφιβληστροειδούς (ροδοψίνη) Βιταµίνη Β1 Θειαµίνη: χρειάζεται για τον µεταβολισµό των υδατανθράκων και πολλών αµινοξέων Νιασίνη (Νικοτινικό οξύ): απαραίτητη για τη καλή λειτουργία των µυών, των αδένων και του ΚΝΣ Βιταµίνη Β2 Ριβοφλαβίνη: απαραίτητη για τη καλή λειτουργία του ΚΝΣ Βιταµίνη Β12: απαραίτητη για την αύξηση του σώµατος αλλά και για την παραγωγή-ωρίµανση των ερυθρών αιµοσφαιρίων Φυλλικό οξύ: απαραίτητο για τη σύνθεση του DNA και εποµένως για τον αναδιπλασιαµό των γονιδίων Βιταµίνη Β6 Πυριδοξίνη: απαραίτητη για το µεταβολισµό των πρωτεϊνών 23/42

24 Βιταµίνες Παντοθενικό οξύ: διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στο µεταβολισµό των κυττάρων Βιταµίνη C Ασκορβικό οξύ: απαραίτητη για το σχηµατισµό του κολλαγόνου και εποµένως για την αύξηση του υποδόριου ιστού, χόνδρου, οστού και δοντιών Ανεπάρκεια της προκαλεί σκορβούτο Βιταµίνη D: αυξάνει την απορρόφηση ασβεστίου από το ΓΕΣ και συµβάλει στην εναπόθεση του στα οστά Βιταµίνη Ε: έλλειψη της προκαλεί στειρότητα στους άνδρες (αντιστειρωτική ορµόνη) Βιταµίνη Κ: απαραίτητη για σύνθεση των παραγόντων πήξεως ΙΙ (προθροµβίνη), VII, IX και Χ. Συντίθεται από µικρόβια του παχέως εντέρου γι αυτό και µεγάλες δόσεις αντιβιοτικών δυνατών να προκαλέσουν ανεπάρκεια της 24/42

25 ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΡΟΣ Β 25/42

26 Πεπτικό σύστηµα Αποτελείται: 1. ΓΕΣ: α. Στόµα β. Γλώσσα γ. όντια δ. Φάρυγγας ε. Οισοφάγος στ. Στοµάχι ζ. Λεπτό έντερο η. Παχύ έντερο 2. Αδένες: α. Σιαλογόνοι αδένες β. Ήπαρ (Χοληδόχος κύστη) γ. Πάγκρεας 26/42

27 27/42

28 Πεπτικό σύστηµα Περιτόναιο: Λεπτός υµένας που καλύπτει όργανα της κοιλιακής κοιλότητας Έλασσον επίπλουν: περιτοναϊκός υµένας που συνδέει το ήπαρ µε το στοµάχι Μείζον επίπλουν: αρχίζει από το στοµάχι και το 12δάκτυλο και καλύπτει τα έντερα 28/42

29 Πεπτικό σύστηµα Το περιτόναιο καλύπτει πλήρως: 1. Στοµάχι 2. Νήστιδα 3.Ειλεό 4.Εγκάρσιο κόλον Το περιτόναιο καλύπτει µερικώς: 1. Ήπαρ 2. Τυφλό 3. Ανιόν κόλο 4. Κατιόν κόλο 5.Μήτρα 29/42

30 Πεπτικό σύστηµα Οπισθοπεριτοναϊκός χώρος: 1. Νέφροι 2. Ουροδόχος κύστη 3. Πάγκρεας 4. 12δάκτυλο 5. Μεγάλα αγγεία της κοιλιάς 30/42

31 Πεπτικό σύστηµα Στόµα Στοµατική κοιλότητα 1. Οροφή: Σκληρά (οστέϊνη) και µαλθακή υπερώα-σταφυλή 2. Έδαφος: Γλώσσα 3. Πλάγια: Παρειές (µάγουλα) 31/42

32 Πεπτικό σύστηµα όντια Νεογιλοί: τα πρώτα και προσωρινά δόντια = 20 (2 κεντρικοί τοµείς, 2 πλάγιοι τοµείς, 2 κυνόδοντες και 4 γοµφίοι) Μόνιµα (6-13 ετών): 32 Εξωτερικά: Αδαµαντίνη = η σκληρότερη ουσία στο ανθρώπινο σώµα Εσωτερικά: Οδοντίνη και θεµέλιος (οστέϊνη) ουσία 32/42

33 Πεπτικό σύστηµα Φάρυγγας Σωλήνας που συνδέει στοµατική κοιλότητα µε οισοφάγο αλλά και ρινική κοιλότητα µε λάρυγγα Οισοφάγος Σωλήνας 30cm που φθάνει στο στοµάχι, λίγο κάτω από το διάφραγµα 33/42

34 Πεπτικό σύστηµα Στοµάχι Ασκός που χωρίζεται σε 4 µέρη: 1.Καρδιακή µοίρα 2. Θόλος 3. Σώµα 4. Πυλωρικό άντρο Πεπτικά υγρά: 1. Πεψίνη 2. Υδροχλωρικό οξύ 3. Βλεννα 4. Αντιαναιµικός παράγοντας 5. Ανόργανα άλατα 34/42

35 35/42

36 Πεπτικό σύστηµα Λεπτό έντερο Ελικώδης σωλήνας 7 µέτρων, από τον πυλωρό µέχρι το παχύ έντερο Τµήµατα: 1. 12δάκτυλο ->υποδέχεται τη χολή και τα παγκρεατικά υγρά 2. Νήστιδα 3. Ειλεός Χολή: Παράγεται στο ήπαρ και αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη γαλακτοποίηση των λιπών Παγκρεατικά υγρά: πέψη λευκωµατινών, αµύλου και λίπους 36/42

37 Πεπτικό σύστηµα Παχύ έντερο Σωλήνας 1,5 µέτρα: 1. Τυφλό (δεξιό λαγόνιο βόθρο) -> Σκωληκοειδής απόφυση 2. Ανιόν κόλο 3. Εγκάρσιο κόλο 4. Κατιόν κόλο 5. Σιγµοειδές 6.Ορθό -> Πρωκτός 37/42

38 Πεπτικό σύστηµα Σιαλογόνοι αδένες 1. Παρωτίδα 2. Υπογνάθιος 3. Υπογλώσσιος Σίαλος 38/42

39 Πεπτικό σύστηµα Ήπαρ, χοληφόρα και χοληδόχος κύστη Ήπαρ Ο µεγαλύτερος αδένας του ανθρωπίνου σώµατος, µε δύο κύριους λοβούς, το δεξιό και τον αριστερό Εντοπίζεται στο δεξιό υποχόνδριο και συγκρατείται από δύο συνδέσµους: 1. Στεφανιαίο 2. ρεπανοειδή Χολή: Παράγεται στο ήπαρ και µεταφέρεται στη χοληδόχο κύστη µε τον κοινό ηπατικό πόρο και τον κυστικό. Χύνεται στο 12δάκτυλο, στο φύµα του Vater, όπου µεταφέρεται µε τον χοληδόχο πόρο 39/42

40 Πεπτικό σύστηµα Κύριες λειτουργίες του ήπατος: 1. Παραγωγή χολής 2. Μεταβολισµός υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών 3. Παραγωγή λιποπρωτεϊνών, χοληστερίνης και φωσφολιπιδίων 4. Παραγωγή ηπαρίνης, ινωδογόνου και άλλων παραγόντων πήξεως 5. Εναποθήκευση λευκωµάτων, λιπών και γλυκογόνου, σιδήρου, αλάτων και βιταµινών (Α, D, B12) 6. Εξουδετέρωση χηµικών ενώσεων (φαρµάκων, δηλητηρίων, εντοµοκτόνων κτλ) 40/42

41 Πεπτικό σύστηµα Πάγκρεας Μικτός αδένας (ενδοκρινής και εξωκρινής) στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο Μέρη: 1. Κεφαλή 2. Σώµα 3. Ουρά Εξωκρινής µοίρα: Παγκρεατικό υγρό (λιπάσες, πεπτιδάσες και αµυλάσες) Ενδοκρινής µοίρα: Ινσουλίνη (νησίδια του Langerhans) 41/42

42 Πεπτικό σύστηµα Πέψη τροφής Πέψη: η διεργασία διάσπασης της τροφής που γίνεται εντός του ΓΕΣ 1. Μάσηση: Τεµαχισµός της τροφής και ανάµιξη µε σάλιο και βλέννη 2. Κατάποση: ο βλωµός προωθείται από το στόµα στο φάρυγγα, στον οισοφάγο και φθάνει στο στοµάχι 3. Ανάµιξη της τροφής µε γαστρικά υγρά Χυλώδης µάζα 4. 12δάκτυλο Λεπτό έντερο: Απορρόφηση χρήσιµων συστατικών 5. Παχύ έντερο: Απορρόφηση υγρών Αφόδευση των υπολειµµάτων 42/42