INTERVIEW OF SOCRATIS SOCRATOUS BY SOPHIE DUPLAIX ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗ SOPHIE DUPLAIX. The Giardini waterfront, Venice (2009)

Transcript

1 INTERVIEW OF SOCRATIS SOCRATOUS BY SOPHIE DUPLAIX ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗ SOPHIE DUPLAIX The Giardini waterfront, Venice (2009) Η προκυμαία του Giardini, Βενετία (2009)

2 S.D. The Venice Biennale project follows from a previous project of yours. Can you explain what motivated that project, where it came from? S.S. I started to work on that project after an event which took place in August 2006 in the northern part of Cyprus 1. Thousands of palm trees had been imported there from neighbouring Africa, Egypt more precisely, as part of an attempt to add a more exotic, eastern feel to the local environment. Almost as soon as planting started along the northern coast, stories began emerging. Rumour had it that cobras eggs were hidden in the roots of these trees and what s more, that these eggs had started to hatch. The climatic conditions were ideal for the survival of the reptiles, and as snakes are not bound by political frontiers, the fear grew that they would be able to move freely to the other side of the island. The whole story remained stuck in my mind and I began a project centred on it, which I called Naja Haje, a work in progress. I first S.D. Το έργο που θα παρουσιάσεις στη Μπιενάλε της Βενετίας αποτελεί συνέχεια ενός προηγούμενου έργου σου. Μπορείς να μου εξηγήσεις ποιο ήταν το ερέθισμα που σε παρακίνησε στη δημιουργία αυτού του έργου, από πού προέρχεται; Σ.Σ. Ξεκίνησα να εργάζομαι σε εκείνο το έργο μετά από ένα γεγονός που συνέβη τον Αύγουστο του 2006 στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου 1. Σε μια προσπάθειά να δοθεί στο τοπικό περιβάλλον του τόπου ένα πιο εξωτικό, ανατολίτικο χρώμα είχαν εισαχθεί χιλιάδες φοινικιές από τη γειτονική Αφρική, την Αίγυπτο συγκεκριμένα. Με το που ξεκίνησε όμως η δεντροφύτευση, άρχισαν να αναδύονται ιστορίες. Φήμες ότι στις ρίζες των δέντρων αυτών υπήρχαν κρυμμένα αυγά κόμπρας, και μάλιστα ότι τα αυγά αυτά είχαν αρχίσει να εκκολάπτονται. Οι κλιματικές συνθήκες είναι ιδανικές για την επιβίωση των ερπετών και, καθώς τα φίδια δεν υπόκεινται σε πολιτικούς περιορισμούς, ξύπνησε ο φόβος ότι θα μπορούσαν να 14 Cobras, video still from Naja Haje (2008) Κόμπρες, εικόνα από το βίντεο Naja Haje (2008)

3 presented it in July 2008 in Paris in the context of Paris/ Chypre - La Saison Culturelle Européenne, and then the same year in Thessaloniki during Action Field Kodra. This seemingly trivial incident with the cobras gave me a chance to explore and discuss the political situation on my island, Cyprus, where the two ethnic communities, Greek Cypriot and Turkish Cypriot, remain to this day separated by outside forces against their will, seemingly unable to find a way to coexist. Their political leaders are caught in a perpetual cycle of negotiations, with no obvious end in sight. S.D. What did your project consist of in Paris and Thessaloniki, and how did you develop it for Venice? S.S. In Paris, I showed a series of photographs in an art gallery about the story of the snakes and palm trees. I also staged a performance in a boat where there is a bar and a restaurant moored along the banks of river Seine. People gathered in the boat and they were shown a video on the theme of the cobras and the palms. The curtains fell and when they came up, spectators were confronted with the arrival of a small boat carrying a palm tree, which was desperately trying to draw up alongside the big boat. Suddenly, it was no longer clear in people s mind whether the whole story was going to come περάσουν ανενόχλητα και στην άλλη μεριά του νησιού. Αυτή η ιστορία χαράχτηκε στο μυαλό μου και άρχισα να τη δουλεύω πάνω σε ένα έργο, που θα επικεντρωνόταν σε αυτή, το οποίο ονόμασα Naja Haje, ένα έργο σε εξέλιξη. Το πρωτοπαρουσίασα τον Ιούλιου του 2008 στο Παρίσι, στα πλαίσια της έκθεσης Paris/Chypre - La Saison Culturelle Européenne και τον ίδιο χρόνο στη Θεσσαλονίκη, σε έκθεση στο Πεδίο Δράσης Κόδρα. Αυτό το φαινομενικά ασήμαντο γεγονός με τις κόμπρες μου έδωσε την ευκαιρία να διερευνήσω και να συζητήσω την πολιτική κατάσταση στο νησί μου, την Κύπρο, όπου οι δύο Κοινότητες, η Ελληνοκυπριακή και η Τουρκοκυπριακή, παραμένουν έως σήμερα χωρισμένες, από δυνάμεις εξωτερικές, ενάντια στη δική τους θέληση, φαινομενικά ανίκανες να βρουν έναν τρόπο να συνυπάρξουν. Οι πολιτικοί τους ηγέτες είναι παγιδευμένοι σε έναν ατελεύτητο κύκλο διαπραγματεύσεων, χωρίς να προβάλλει στον ορίζοντα κάποιο εμφανές τέλος. S.D. Πώς ήταν το έργο που παρουσίασες στο Παρίσι και τη Θεσσαλονίκη και πώς το ανέπτυξες για τη Βενετία; Σ.Σ. Στο Παρίσι σε μια γκαλερί παρουσίασα μια σειρά από φωτογραφίες, που αφηγούνταν την ιστορία των φιδιών και των φοινικόδεντρων. Επίσης, σε ένα σκάφος δεμένο στις όχθες του Σηκουάνα, στο οποίο λειτουργεί εστιατόριο και μπαρ, ανέβασα μια παράσταση. Ο κόσμος που συγκεντρώθηκε στο σκάφος είδε ένα βίντεο με θέμα τις κόμπρες και τους φοίνικες. 16 Seascape with palm trees and warship in the Kyrenia waterfront, Cyprus (2008) Τοπίο με φοινικόδεντρα και πολεμικό πλοίο στο λιμάνι της Κερύνειας, Κύπρος (2008)

4 true or if it was all a masquerade. They never found out, since the small boat never managed to reach the one they were on. Then a girl recited a poem by the Greek Nobel Prize winner Giorgos Seferis The Cats of Saint Nicholas (1969) 2, which has a lot of politically loaded metaphors. In Thessaloniki, I showed a photo installation and a video, and I also did a performance. I was on a small boat together with a big palm tree, and we were tugged along by a larger boat. We moored at a dock where there was an actor who had just finished reciting the poem. She got on the boat and we left. For Venice, I initially imagined a more complex project in three parts. The idea of a boat with a palm tree is still present. The boat is drifting along various canals in the city during the first five days of the Biennale s opening. The interior and exterior of the boat are entirely decorated with graphics and there is a crew. The tree is an Egyptian date palm, and the way it is mounted on the deck of the ship makes it look like an emerging cannon. The tree seems to be looking for a place to be planted -which should be the destiny of every tree. In the city there are two snake-charmers in their traditional outfits: you can see them wandering with their cobra baskets, carpets and pillows, while stopping to Η αυλαία έπεσε και όταν άνοιξε οι θεατές παρακολούθησαν την άφιξη ενός μικρού πλεούμενου, που μετέφερε ένα φοινικόδεντρο και που προσπαθούσε με κάθε τρόπο να πλευρίσει το σκάφος. Ξαφνικά, δεν ήταν πια σαφές στο μυαλό των θεατών, εάν αυτό που έβλεπαν ήταν αληθινό ή εάν όλα ήταν απλώς μια μασκαράτα. Δεν το κατάλαβαν ποτέ, καθώς η βάρκα δεν μπόρεσε ποτέ να πλευρίσει το σκάφος στο οποίο επέβαιναν. Στη συνέχεια, ένα κορίτσι απήγγειλε το ποίημα του Έλληνα νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη Οι Γάτες του Αϊ-Νικόλα (1969) 2, που βρίθει πολιτικών μεταφορών. Στη Θεσσαλονίκη παρουσίασα μια φωτογραφική εγκατάσταση, ένα βίντεο και μια παράσταση. Ήμουν σε μια μικρή βάρκα με ένα φοινικόδεντρο και μας έσερνε ένα μεγαλύτερο σκάφος. Δέσαμε σε μια αποβάθρα, όπου μας περίμενε μια ηθοποιός, που μόλις είχε ολοκληρώσει την απαγγελία του ποιήματος. Ανέβηκε στη βάρκα και φύγαμε. Για τη Βενετία αρχικά φαντάστηκα ένα πιο σύνθετο έργο σε τρία μέρη. Η ιδέα του πλεούμενου με το φοινικόδεντρο είναι ακόμα παρούσα. Το πλοιάριο παρασύρεται στα διάφορα κανάλια της πόλης τις πέντε πρώτες μέρες της Μπιενάλε. Το εσωτερικό και το εξωτερικό του είναι εντελώς καλυμμένα με γραφικά και διαθέτει πλήρωμα. Το δέντρο είναι μια αιγυπτιακή χουρμαδιά και ο τρόπος με τον οποίο είναι τοποθετημένο στο κατάστρωμα του πλοιάριου το κάνει να μοιάζει με ανερχόμενο κανόνι. Το δέντρο φαίνεται 18 Cobras, video still from Naja Haje (2008) Κόμπρες, εικόνα από το βίντεο Naja Haje (2008)

5 perform from one place to the next (preferably on top of wells, including at the Campo San Stefano, at the Piazzetta dei Leoncini, or on the Esplanade close to the Giardini). They live inside the Cyprus Pavilion, on the second floor of Palazzo Malipiero, in a part of the flat. A visitor has access to their room, which looks like an Indian-style bedroom, but can only see it through a glass window. They will be staying here for the duration of the Biennale looking after the snakes, which will be kept in a cage specifically designed for them. The third aspect deals with transmission and the circulation of news, stories, and information about the project. It not only involves people intervening in various places (and you cannot be sure whether they are actors or people who, for one reason or another, feel implicated in the problematics surrounding the project and are reacting spontaneously). It also involves all kinds of transmission props : flags, posters, flyers, newspaper ads, internet (the creation of a website with viral s with people sending them to their contacts, thus generating a large number of unverified messages about the project). These props deal with various versions and interpretations of the story, so that it is almost impossible to να αναζητά ένα μέρος για να ριζώσει- πράγμα που θα πρέπει να είναι και ο προορισμός του κάθε δέντρου. Στην πόλη συναντούμε και δύο γητευτές φιδιών με τις παραδοσιακές τους φορεσιές: θα μπορούσατε να τους δείτε να περιπλανώνται κουβαλώντας τα καλάθια με την κόμπρα τους, τα χαλιά και τα μαξιλάρια τους, ενώ σταματούν εδώ κι εκεί, για να δώσουν μια παράσταση (κατά προτίμηση σε πλατείες, συμπεριλαμβανομένων των Campo San Stefano, Piazzetta dei Leoncini και Esplanade, που βρίσκεται κοντά στο Giardini). Οι γητευτές ζουν μέσα στο Περίπτερο της Κύπρου, στο δεύτερο όροφο του Palazzo Malipiero, σε ένα μέρος του διαμερίσματος. Ο επισκέπτης μπορεί να δει το δωμάτιό τους, που μοιάζει με ινδικό υπνοδωμάτιο, αλλά μόνο μέσα από το τζάμι ενός παραθύρου. Θα μείνουν εκεί για όλη τη διάρκεια της Μπιενάλε, για να φροντίζουν τα φίδια, που θα φυλάσσονταν σε ένα κλουβί ειδικά σχεδιασμένο γι αυτά. Το τρίτο μέρος πραγματεύεται τη διάδοση και κυκλοφορία των νέων, των ιστοριών και των πληροφοριών για το έργο. Αυτό δεν αφορά απλώς στους ανθρώπους που παρεμβαίνουν σε διάφορα μέρη (και για τους οποίους δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος εάν είναι ηθοποιοί ή απλοί άνθρωποι, που για κάποιο λόγο ενεπλάκησαν στην προβληματική του έργου και δρουν αυθόρμητα). Ακόμα, συνδέεται με κάθε είδους σκηνοθετικά βοηθήματα για τη μετάδοση: σημαίες, αφίσες, τρίπτυχα, καταχωρήσεις Collage: A snake charmer performing on top of a well at Piazzetta dei Leoncini, Venice (2009) 20 Κολάζ: Γητευτής φιδιών εν δράσει, πάνω στο πηγάδι της πλατείας Piazzetta dei Leoncini, Βενετία (2009)

6 distinguish the truth from the untruth. S.D. What meaning do you attach to snakes and particularly cobras? S.S. Snakes are historically connected with Cyprus. It s been said that in the 4 th century AD, after a long period of water shortage (a phenomenon that still occurs today with water being shipped from Greece), snakes had infested the island. Then, Constantine the Great, together with Saint Helen -the first Byzantine emperors- sent a ship full of cats and set them loose to exterminate the reptiles. You can find echoes of this story in modern literature. In the aforementioned poem by Seferis, for instance, the author uses the metaphor of the snake to represent the evil conqueror, thus commenting on the political history of Cyprus. This poem is a very important part of my project. Cobras are the co-stars of this project (together with the palm trees). The principal meaning I give them is that the cobras hatched in the northern part of Cyprus are crawling freely into the southern part, as if to unify the inhabitants of the island. So the cobras, being snakes, are connected with the history of the island. But they also are imbued with many σε εφημερίδες και στο Ιντερνέτ (η δημιουργία μιας ιστοσελίδας που θα στέλνει μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ιοειδούς εξάπλωσης, τα οποία θα προωθούνται από ανθρώπους που θα τα στέλνουν στον κατάλογο των επαφών τους, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο έναν μεγάλο αριθμό μη-επιβεβαιωμένων μηνυμάτων αναφορικά με το έργο). Αυτά τα σκηνοθετικά βοηθήματα σχετίζονται με διάφορες εκδοχές και ερμηνείες της ιστορίας, ώστε να είναι αδύνατον να διακρίνει κανείς το αληθές από το αναληθές. S.D. Τι νόημα αποδίδετε στα φίδια και συγκεκριμένα τις κόμπρες; Σ.Σ. Τα φίδια είναι ιστορικά συνδεδεμένα με την Κύπρο. Λέγεται ότι τον 4 ο αιώνα μ.χ., ύστερα από μια μακρά περίοδο ανυδρίας (φαινόμενο που εξακολουθεί να παρατηρείται και σήμερα, με αποτέλεσμα να μεταφέρεται νερό από την Ελλάδα), τα φίδια είχαν κατακλύσει όλο το νησί. Τότε ο Μέγας Κωνσταντίνος με την Αγία Ελένη -οι πρώτοι Βυζαντινοί αυτοκράτορες- έστειλαν ένα καράβι γεμάτο με γάτες που τις αμόλησαν, για να εξολοθρεύσουν τα ερπετά. Μπορεί να βρει κανείς ίχνη αυτής της ιστορίας στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο Σεφέρης, στο ποίημά του, που αναφέρθηκε παραπάνω, χρησιμοποιεί τη μεταφορά του φιδιού για τον κακόβουλο κατακτητή, κάνοντας με αυτό τον τρόπο ένα σχόλιο για την πολιτική ιστορία της Κύπρου. Το ποίημα αυτό αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του έργου μου. 22 Cobras, video still from Naja Haje (2008) Κόμπρες, εικόνα από το βίντεο Naja Haje (2008)

7 other meanings. In other religions and mythologies they have the place of a royal snake. Moreover the cobra is a snake-eating snake that feeds on its own species and can be found in almost all the neighbouring Middle Eastern countries. S.D. What does the boat meandering through Venice represent? S.S. The boat is part of the ritual. It is the medium which carries the history of the project (palm trees and cobras) and is connected with the boat that Constantine the Great sent, with the boat in the Seferis s poem and even with the boats landing Turkish troops οn the island in S.D. What is the significance of the palm tree? S.S. It is an uprooted tree that needs to be replanted somewhere. It is the starting point of the story and also a part of the whole ritual. The boat is carrying the palm tree, and the palm tree is carrying the cobras and their eggs. The tree s positioning invokes the idea of threat. It is a tree that is connected with exoticism. It could, associatively, connect with an immigrant looking for a new home. These new homes often lack the infrastructure to welcome them and can even be inhospitable most of the time. Οι κόμπρες σε αυτό το έργο είναι συμπρωταγωνίστριες (μαζί με τα φοινικόδεντρα). Το βασικό νόημα είναι ότι οι κόμπρες που εκκολάφθηκαν στα κατεχόμενα έρπουν ελεύθερες προς τις ελεύθερες περιοχές, ενώνοντας, κατά κάποιο τρόπο, τους κατοίκους του νησιού. Έτσι οι κόμπρες, όντας φίδια, συνδέονται με την ιστορία του νησιού. Αναγνωρίζονται όμως και πολλά άλλα νοήματα. Σε άλλες θρησκείες και μυθολογίες η κόμπρα θεωρείται βασιλικό φίδι. Η κόμπρα είναι ένα ερπετό που τρέφεται με άλλα φίδια, που τρέφεται, δηλαδή, με το ίδιο του το είδος. Επιπλέον, συναντούμε την κόμπρα σε όλες τις γειτονικές μεσανατολικές χώρες. S.D. Τι αντιπροσωπεύει το πλεούμενο που πλέει στα κανάλια της Βενετίας; Σ.Σ. Το πλεούμενο είναι μέρος της τελετουργίας. Είναι το μέσο που μεταφέρει την ιστορία του έργου (φοινικόδεντρα και κόμπρες), συνδέεται με το πλοίο που έστειλε ο Μέγας Κωνσταντίνος, αλλά και με το καράβι στο ποίημα του Σεφέρη και με τα αποβατικά πλοία που μετέφεραν τις τουρκικές δυνάμεις στο νησί το S.D. Ποια είναι η σημασία των φοινικόδεντρων; Σ.Σ. Είναι ένα δέντρο που έχει ξεριζωθεί και πρέπει κάπου να μεταφυτευτεί. Είναι το σημείο εκκίνησης της ιστορίας αλλά και μέρος του όλου τελετουργικού. Το πλοιάριο μεταφέρει το φοινικόδεντρο και το φοινικόδεντρο μεταφέρει τις κόμπρες 24 Palm tree on the route from Nicosia to Kyrenia, Cyprus (2008) Φοίνικας στη διαδρομή Λευκωσίας- Κερύνειας, Κύπρος (2008)

8 In a photo documentation made in the northern part of the island, you can see these palms, tired and weather beaten, trying to adapt to the new environment. The palm trees carry their own story and supposedly some kind of invisible danger which has the potential to spill over into their new home. By way of a conclusion to the project, I shall ask the question of whether the palm tree is going to be planted, where it is going to be planted, and if it is going to flourish. S.D. How and where did you first imagine planting the palm tree? S.S. The idea was to conduct a performance on the opening day of the Cyprus Pavilion, but it would take place next to and inside the Giardini, where many of the Biennale Pavilions are located (should we say: the main ones?). The boat would arrive at the waterfront of the Giardini and upload the palm tree which would then be carried on straps by the crew, like a procession of some kind, leading to the Greek Pavilion, where the tree would be planted. This site came immediately to mind since Greece stood for Cyprus in many cases and bears a sense of solidarity. It could also be symbolically connected with the systematic felling of palm trees in Athens during the military και τα αυγά τους. Η τοποθέτηση του δέντρου γεννά την αίσθηση της απειλής. Είναι ένα δέντρο συνδεδεμένο με τον εξωτισμό. Θα μπορούσε να συσχετιστεί με ένα μετανάστη που ψάχνει νέο σπίτι. Αυτά τα νέα σπίτια δεν έχουν πολλές φορές την υποδομή να υποδεχτούν τους νέους κατοίκους και ενδέχεται να παραμένουν αφιλόξενα για πολύ καιρό. Σε μια φωτογραφική τεκμηρίωση από τις κατεχόμενες περιοχές μπορεί κανείς να δει αυτά τα φοινικόδεντρα, κουρασμένα και ανεμοδαρμένα από τα στοιχεία της φύσης, να προσπαθούν να προσαρμοστούν στο νέο τους περιβάλλον. Τα φοινικόδεντρα κουβαλούν τη δική τους ιστορία και θεωρητικά εμπεριέχουν έναν αόρατο κίνδυνο, που απειλεί να εξαπλωθεί μέσα στο νέο τους σπίτι. Σαν συμπέρασμα του έργου θα θέσω το ερώτημα εάν το φοινικόδεντρο θα φυτευτεί, πού θα φυτευτεί και εάν θα ευδοκιμήσει. S.D. Πώς και πού φαντάστηκες αρχικά να φυτέψεις το φοινικόδεντρο; Σ.Σ. Η ιδέα ήταν να δοθεί μια παράσταση στα εγκαίνια του Κυπριακού Περιπτέρου, αλλά θα δινόταν δίπλα και μέσα στο Giardini, όπου βρίσκονται πολλά από τα περίπτερα της Μπιενάλε (ίσως θα έπρεπε να πούμε: τα σημαντικότερα;). Το πλοιάριο θα έφτανε στην προκυμαία του Giardini και θα ξεφόρτωνε το φοινικόδεντρο. Στη συνέχεια, το πλήρωμα, κρατώντας το με ιμάντες, με ένα είδος πομπής, θα το 26 Cobras, video still from Naja Haje (2008) Κόμπρες, εικόνα από το βίντεο Naja Haje (2008)

9 dictatorship (as it was characterised a non-greek plant), so that the city would lose the image of a developing African capital. After this, the empty ship would set sail for the official opening of the Cyprus Pavilion. S.D. Together with the political meaning present in your project, you also raise ecological questions. How do you deal with them, conceptually and practically? S.S. Transplanting palm trees, along with the risk of bringing dangerous cobras to a new place or the risk that they will not adapt, deals with the idea of injecting alien species into the environment. It is similar to what people do when they have pets and release them into the wild when they cannot look after them any longer -without anticipating the consequences of their actions. This question of pets also comes to mind when one sees the installation in the Cyprus Pavilion with the cobras cage and everything provided for them to be fed. Whether the cobras are there or not is to be imagined by the viewer, who is likely to experience the same strange feeling you get in zoos in the presence of the animals which you many never have the opportunity to see if you do not wait long enough. μετέφερε στο Ελληνικό Περίπτερο, όπου και θα φυτευόταν. Το μέρος αυτό ήρθε αμέσως στο μυαλό μου, γιατί η Ελλάδα συμπαραστάθηκε στην Κύπρο σε πολλές περιπτώσεις και υπάρχει κάποια αλληλεγγύη. Θα μπορούσε επίσης να συνδεθεί και συμβολικά με το συστηματικό ξερίζωμα των φοινικόδεντρων στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της χούντας (είχαν χαρακτηριστεί ως μη-ελληνικό φυτό), προκειμένου να αποβάλει η πόλη την εικόνα μιας αναπτυσσόμενης αφρικανικής πρωτεύουσας. Το άδειο πλοιάριο θα σάλπαρε για τα επίσημα εγκαίνια του Κυπριακού Περιπτέρου. S.D. Πέρα από την πολιτική του διάσταση το έργο σου εγείρει και οικολογικά ερωτήματα. Πώς τα πραγματεύεσαι, εννοιολογικά και πρακτικά; Σ.Σ. Η μεταφύτευση των φοινικόδεντρων, πέρα από τους κινδύνους που εγκυμονεί η εισαγωγή σε ένα νέο περιβάλλον ενός επικίνδυνου είδους, όπως οι κόμπρες, ή των κινδύνων να μην εγκλιματιστούν τα φυτά σε αυτό το νέο περιβάλλον, περιλαμβάνει επίσης την ιδέα της έγχυσης ενός ξένου είδους στο περιβάλλον. Μοιάζει με αυτό που κάνουν όσοι ξεφορτώνονται τα κατοικίδιά τους, όταν δεν μπορούν να τα περιποιηθούν άλλο -χωρίς να προβλέπουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Αυτό το ζήτημα των κατοικίδιων έρχεται επίσης στο νου, όταν κάποιος αντικρύσει την εγκατάσταση στο Περίπτερο της Κύπρου με το κλουβί για τις κόμπρες και όλα όσα θα The garden in front of the Greek Pavilion, Giardini, Venice (2009) 53rd 28 rd INTERNATIONAL ART EXHIBITION Ο κήπος μπροστά από το Ελληνικό Περίπτερο, Giardini, Βενετία (2009)

10 Bringing the cobras into Venice raised many difficulties and provoked many refusals. But nothing is impossible These procedures relating to the introduction of palm trees (and the question of whether they will flourish or not) as well as cobras (and whether they will adapt and be accepted or not) strongly echo those that immigrants searching for a new home have to face, giving a new twist to the ecological question. S.D. How do you deal with the gap between the first ideas you had for the project and the feasibility of its present form? S.S. I described an ideal project. I would have loved to see it through to completion in its original form. But some ideas that I originally had were difficult to realise, because they were not authorised by the Venice municipality or by the Biennale organisers for various reasons. Planting a tree in the Giardini in front of the Greek Pavilion, for example, creates a problem with heritage regulations as it is a protected area. Likewise, having snakes stay in the Cyprus Pavilion for six months requires many precautions regarding animal protection. I chose to document these difficulties and make them part of the whole project: the refusals together with the entire bureaucratic process (messages and requests, etc.) are presented in the Pavilion, as well as other παρέχονταν για τη διατροφή τους. Εάν οι κόμπρες βρίσκονται πράγματι εκεί ή όχι είναι κάτι που θα έπρεπε να φανταστεί ο επισκέπτης, ο οποίος πιθανόν να καταλαμβανόταν από το ίδιο παράξενο συναίσθημα που νιώθουμε, όταν αναζητούμε σε ένα ζωολογικό κήπο ζώα που δε θα μας δοθεί ποτέ η ευκαιρία να δούμε, εάν δεν περιμένουμε αρκετά. Το να φέρουμε τις κόμπρες στη Βενετία ήταν κάτι που παρουσίασε πολλές δυσκολίες και προκάλεσε πολλές αρνήσεις. Αλλά τίποτα δεν είναι αδύνατον Αυτές οι διαδικασίες που σχετίζονται με την εισαγωγή των φοινικόδεντρων (και του ερωτήματος εάν θα ευδοκιμήσουν ή όχι) καθώς και των φιδιών (και εάν και αυτά θα προσαρμοστούν και θα γίνουν αποδεκτά ή όχι) αντανακλούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες που αναζητούν μια νέα πατρίδα, δίνοντας έτσι μια νέα διάσταση στο οικολογικό ερώτημα. S.D. Πώς αντιμετωπίζεις την απόσταση ανάμεσα στην αρχική ιδέα που είχες για το έργο αυτό και της πραγματοποίησής του υπό την παρούσα μορφή; Σ.Σ. Σας περιέγραψα ένα ιδανικό έργο. Θα μου άρεζε πολύ να το έβλεπα ολοκληρωμένο στην αρχική του μορφή. Αλλά κάποιες ιδέες που είχα αρχικά ήταν δύσκολο να υλοποιηθούν, γιατί δεν τις ενέκριναν οι Δημοτικές Αρχές ή οι οργανωτές της Μπιενάλε, για διάφορους λόγους. Η φύτευση ενός δέντρου, για παράδειγμα, μπροστά από το Ελληνικό Περίπτερο δημιουργεί προβλήματα με τους κανονισμούς 30 Cobras, video still from Naja Haje (2008) Κόμπρες, εικόνα από το βίντεο Naja Haje (2008)

11 documentation related to the project: videos, photos and other unexpected things that occurred during the preparation of the exhibition and the performance. This documentation does not have the character of a protest, nor does it bear a condemnatory or critical tone. It is simply a testament of a refusal. In this way (asking for a permit, rejection, documentation), the realisation of the project resembles the everyday political reality of Cyprus characterised by continuous negotiations between the two sides. The procedure is closely connected with the notions of public and private (if something cannot be done in public, then it is done in a private place). S.D. Could you describe the Cypriot political context from the perspective of your own personal history? S.S. From a really young age in Cyprus, I had the opportunity to leave the house and wander a lot. I was wandering mostly in the wild. My only fear (fuelled by my childish imagination) was that one day I d lose my way, cross the dividing line 3 and enter the other side. There would be nobody to save me and take me back home. This fear kept growing as I grew older. When I started travelling abroad and would sometimes lose my orientaγια την πολιτιστική κληρονομιά, καθώς η περιοχή είναι προστατευόμενη. Με τον ίδιο τρόπο, η φύλαξη ερπετών στο Κυπριακό Περίπτερο για μια περίοδο έξι μηνών απαιτούσε πολλές προφυλάξεις, που σχετίζονται με την προστασία των ζώων. Επέλεξα να καταγράψω τις δυσκολίες αυτές και να τις κάνω μέρος του συνολικού έργου: οι αρνήσεις μαζί με το σύνολο της γραφειοκρατικής διαδικασίας (μηνύματα και αιτήσεις, κτλ.) παρουσιάζονται στο Περίπτερο, καθώς και όλη η τεκμηρίωση του έργου: τα βίντεο, οι φωτογραφίες και όσα απρόσμενα συνέβησαν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της έκθεσης και της παράστασης. Η τεκμηρίωση αυτή δεν αποτελεί καταγγελία και ο τόνος δεν είναι ούτε καταδικαστικός ή κριτικός. Είναι απλώς η χειροπιαστή απόδειξη μιας άρνησης. Με αυτό τον τρόπο (αίτηση άδειας, απόρριψη, τεκμηρίωση) η υλοποίηση του έργου προσιδιάζει στην καθημερινή πολιτική πραγματικότητα της Κύπρου, που χαρακτηρίζεται από συνεχείς διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές. Η διαδικασία είναι στενά συνδεδεμένη με τις έννοιες του δημόσιου και του ιδιωτικού (εάν κάτι δεν μπορεί να γίνει δημοσίως, τότε το κάνουμε σε έναν ιδιωτικό χώρο). S.D. Μπορείς να περιγράψεις το πολιτικό πλαίσιο της Κύπρου μέσα από την οπτική της δικής σου προσωπικής ιστορίας; 32 Cut tree trunks in the garden in front of the Greek Pavilion, Giardini, Venice (2009) Κομμένοι κορμοί δέντρων στον κήπο μπροστά από το Ελληνικό Περίπτερο, Giardini, Βενετία (2009)

12 tion in a city, I was overcome by the same fear that I d enter the occupied side. During my 26-month military service at the age of 17, I was stationed in an area called Kokkina (meaning red in Greek). The area took its name from the blood that was shed there during the intercommunal battles of There is also a Turkish military base on this site, hundreds of miles away from the Turkish Cypriot -inhabited north. The Greek Cypriots who live there are cut off from the rest of the island and are mostly occupied with the production of wood charcoal (I have also created two of my other projects here: Illegal Installation and My Own Strangers). The area is of great political importance in the history of the island. I was standing guard at one of the checkpoints and my role was to open a gate allowing (or preventing) local people who had farms next to the Buffer Zone 4 from passing. One day, I mistakenly opened the gate to a couple of tourists travelling in a car. I had to notify the UN and luckily they made them turn back. At this same spot I saw (again while on guard) a huge unidentified land craft boat all of a sudden coming ashore on the beach in front of me. I was terrified, thinking that the Turks had launched an invasion. S.D. How did the recent changes in the political situation of your own country affect your work? Σ.Σ. Από πολύ μικρός στην Κύπρο, μου δόθηκε η ευκαιρία να αφήνω το σπίτι μου και να περιπλανιέμαι πολύ. Περιπλανιόμουν κυρίως στην εξοχή. Ο μοναδικός μου φόβος (πυροδοτούμενος από την παιδική μου φαντασία) ήταν ότι μια μέρα θα χανόμουν, θα περνούσα τη διαχωριστική γραμμή 3 και θα βρισκόμουν στην άλλη πλευρά. Και δε θα υπήρχε κανείς να με σώσει και να με γυρίσει στο σπίτι μου. Όσο μεγάλωνα, μεγάλωνε και ο φόβος αυτός. Όταν άρχισα να ταξιδεύω στο εξωτερικό και καμιά φορά έχανα τον προσανατολισμό μου σε μια πόλη, με καταλάμβανε αυτός ο φόβος ότι θα μπω στην κατεχόμενη πλευρά της. Κατά τη διάρκεια της 26μηνης θητείας μου -17 ετών τότε- υπηρετούσα σε μια περιοχή που ονομάζεται Κόκκινα και έχει πάρει το όνομά της από το αίμα που χύθηκε εκεί κατά τη διάρκεια των διακοινοτικών μαχών το Υπάρχει επίσης μια τουρκική στρατιωτική βάση σε αυτή την τοποθεσία, εκατοντάδες μίλια μακριά από τα κατεχόμενα, όπου κατοικούν οι Τουρκοκύπριοι. Οι Ελληνοκύπριοι που ζουν εκεί είναι αποκομμένοι από το υπόλοιπο νησί και ασχολούνται κυρίως με την παραγωγή ξυλοκάρβουνου (έχω δημιουργήσει δύο άλλα έργα μου εδώ, με τίτλο Παράνομη Εγκατάσταση και Οι Δικοί μου Άγνωστοι). Η περιοχή είναι μεγάλης στρατηγικής σημασίας σε όλη την ιστορία του νησιού. Φύλαγα σκοπιά σε ένα φυλάκιο και η δουλειά μου ήταν να ανοίγω μια πύλη που επέτρεπε (ή απέτρεπε) τους ντόπιους που είχαν φάρμες δίπλα στη Νεκρή Ζώνη 4 να διέλθουν. Μια 34 Cobras, video still from Naja Haje (2008) Κόμπρες, εικόνα από το βίντεο Naja Haje (2008)

13 S.S. Even though I live in Athens -which was the first place I visited outside Cyprus, and where I fell in love, matured, developed myself and created a large part of my work- I am often in a position to visit Cyprus, stay there and keep in touch with the island. I was present during the huge changes in 2003 (the opening of designated checkpoints along the Green Line) and 2004 (the rejection of the UN Referendum 5 proposed to settle the Cyprus dispute) and had the chance to visit the other side of the island for the first time. All of this changed my work. After I physically crossed the line dividing my island in two and went to explore the rest of it, my work became more physical itself. At this point all the myths, the misconceptions and fears that I had in my mind just collapsed. I was feeling very free; all of a sudden, the world had grown bigger and became unified. It was the most enjoyable trip I ever made. What shook me was the natural environment, lying untouched and abandoned for 35 years. As a Cypriot saying puts it: A man is his land, and his land, alas, in shambles. After this visit to the Turkish Cypriot side, my work dealt more directly with nature. Nikos Xydakis, an art critic, has said about my work that it resembles a verse from μέρα άνοιξα κατά λάθος την πύλη σε ένα ζευγάρι τουριστών που ταξίδευαν με αμάξι. Έπρεπε να ενημερώσω τον ΟΗΕ και ευτυχώς τους γύρισαν πίσω. Μιαν άλλη φορά στο ίδιο σημείο είδα (πάλι ενώ φυλούσα σκοπιά) ένα τεράστιο, αγνώστων στοιχείων αποβατικό σκάφος να αναδύεται στην ακτή, στην παραλία μπροστά μου. Τρομοκρατήθηκα, γιατί σκέφτηκα ότι οι Τούρκοι είχαν εισβάλει ξανά. S.D. Πώς έχουν επηρεάσει την παραγωγή σου οι τελευταίες αλλαγές στην πολιτική κατάσταση της χώρας σου; Σ.Σ. Παρόλο που ζω στην Αθήνα -το πρώτο μέρος που επισκέφθηκα έξω από την Κύπρο και όπου ερωτεύτηκα, ωρίμασα, εξελίχθηκα και δημιούργησα ένα μεγάλο μέρος του έργου μου- επισκέπτομαι συχνά την Κύπρο, όπου μένω για μεγάλα διαστήματα και διατηρώ επαφή με το νησί. Ήμουν παρών στις μεγάλες αλλαγές το 2003 (το άνοιγμα προκαθορισμένων σημείων ελέγχου κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής) και το 2004 (απόρριψη με Δημοψήφισμα του Σχεδίου Αννάν 5 που προτάθηκε για την επίλυση του Κυπριακού Προβλήματος) και μου δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφτώ για πρώτη φορά την άλλη πλευρά του νησιού. Όλα αυτά άλλαξαν το έργο μου. Αφού διέσχισα με τη φυσική μου υπόσταση τη γραμμή που διαιρεί το νησί μου στα δύο και εξερεύνησα το υπόλοιπο, το έργο μου έγινε και αυτό πιο φυσικό. Σε αυτό το σημείο όλοι οι μύθοι, όλες οι παρανοήσεις και οι φόβοι που είχα στο μυαλό μου κατέρρευσαν. 36 Palm trees on the route from Nicosia to Kyrenia, Cyprus (2008) Φοίνικες στη διαδρομή Λευκωσίας- Κερύνειας, Κύπρος (2008)

14 the Greek poet Constantine Cavafy, praising the artificial and loathing nature. Give me artificial flowers -porcelain and metal glories neither fading nor decaying, forms unageing. 6 S.D. Rumours are a central theme for your Venice project. How do you articulate this idea with the political question? S.S. Rumours are the modern version of myths and legends. Creating myths is a social need. In troubled political situations, rumours run wild since they are fuelled by the unknown, insecurity and fear. Terrorism has assumed the status of this modern myth through rumours about eminent attacks with a consequence on immigrants who, because of their ethnic origin, often become the first suspects. In other contexts, big corporations in the United States nowadays are employing people to create and circulate favourable rumours about their company, thus replacing the advertising industry. These people are not allowed, under contract, to reveal their connection with those corporations. Rumours are a kind of folkloric anarchistic expression and in some cases they serve as a way of letting off steam Ένιωθα πολύ ελεύθερος. Ξαφνικά ο κόσμος είχε μεγαλώσει και έγινε ενιαίος. Ήταν το πιο απολαυστικό ταξίδι που έχω κάνει στη ζωή μου. Αυτό που με σόκαρε ήταν το φυσικό περιβάλλον, που διατηρείται έτσι ανέγγιχτο και εγκαταλειμμένο για 35 χρόνια. Όπως λέει και ένα κυπριακό γνωμικό: ο τόπος εν ο άθρωπος, τζι ο τόπος γέρημος. Μετά από αυτή την επίσκεψη στην τουρκοκυπριακή πλευρά, το έργο μου άρχισε να συνδέεται με τη φύση πιο άμεσα. Ο Νίκος Ξυδάκης, κριτικός τέχνης, έχει πει για το έργο μου ότι μοιάζει με ένα στίχο του Καβάφη, που εγκωμιάζει την τεχνητή και αποκρουστική φύση: Δόστε με άνθη τεχνητά -ή δόξαις του τσινιού και του μετάλλου- που δεν μαραίνονται και δεν σαπίζουν, με μορφαίς που δεν γερνούν. 6 S.D. Οι Φήμες είναι ένα κεντρικό θέμα του έργου σου για την Μπιενάλε. Πώς συνδέεται η ιδέα αυτή με το πολιτικό ζήτημα; Σ.Σ. Οι φήμες είναι η σύγχρονη εκδοχή των μύθων και των θρύλων. Η δημιουργία μύθων είναι μια κοινωνική ανάγκη. Σε δύσκολες πολιτικές καταστάσεις οι φήμες φουντώνουν, καθώς τις θρέφει το άγνωστο, η ανασφάλεια και ο φόβος. Η τρομοκρατία έχει κατακτήσει τη θέση του σύγχρονου μύθου μέσα από φήμες για επιθέσεις που επίκεινται, με συνεπακόλουθα για τους μετανάστες που, λόγω της εθνικής καταγωγής τους, συχνά γίνονται οι πρώτοι ύποπτοι. 38 Cobras, video still from Naja Haje (2008) Κόμπρες, εικόνα από το βίντεο Naja Haje (2008)

15 S.D. Through the idea of rumours and snakes, you deal with the question of fear: could you elaborate on this? S.S. Fear is a feeling that has existed on the island throughout its history because of the political situation and also its geographic position. Rumours and fuss about cobras also created fear, since the Cypriots are not familiar with this kind of reptile. In this instance, it is the fear of the unknown. When it comes to the project now, cobras, which are an integral part of it, emphasise the feeling of fear, since many people are afraid to even look at them, or even visit the project, knowing that cobras are a part of it. The archetypal terror (which rests on the basis of fear and religious awe) is spontaneously triggered when we confront these snakes, the sacred beings of the ancient civilisations with whom we share the oldest part of our brain (reptile brain). This gives the project a totally different dynamic. S.D. Rumours also pertain to noise. Is this noise emanating from the Cyprus Pavilion a tool to give the island s political questions more visibility on the international scene where the public would not already be aware of the issues? S.S. Yes. In the same way that a barker was needed to Σε άλλα συμφραζόμενα, οι μεγάλες πολυεθνικές στις ΗΠΑ προσλαμβάνουν ανθρώπους για να δημιουργήσουν και να διαδώσουν θετικές φήμες για την εταιρία, αντικαθιστώντας έτσι τη διαφήμιση. Δεν επιτρέπεται, βάσει συμβολαίου, στους ανθρώπους αυτούς να αποκαλύψουν τη σχέση τους με αυτές τις εταιρίες. Οι φήμες είναι ένα είδος φολκλορικής αναρχικής έκφρασης και, σε μερικές περιπτώσεις, ένας τρόπος για να ξεσκάσει κανείς. S.D. Μέσα από τις φήμες και τα φίδια, πραγματεύεσαι την έννοια του φόβου: θα μπορούσες να μας δώσεις λεπτομέρειες; Σ.Σ. Ο φόβος είναι ένα αίσθημα που υπάρχει στο νησί από πάντα, λόγω των πολιτικών καταστάσεων και της γεωγραφικής του θέσης. Οι φήμες και το σούσουρο για τις κόμπρες δημιούργησαν με τη σειρά τους και αυτές φόβο, καθώς οι Κύπριοι δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτού του είδους τα ερπετά. Σε αυτή τη περίπτωση, είναι ο φόβος του άγνωστου. Αναφορικά με το έργο, οι κόμπρες, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του, τονίζουν το συναίσθημα του φόβου, αφού πολλοί άνθρωποι φοβούνται ακόμα και να τις κοιτάξουν, ακόμα και να επισκεφτούν το έργο, γνωρίζοντας ότι οι κόμπρες είναι μέρος του. Ο αρχέτυπος τρόμος (που στηρίζεται στο φόβο και το θρησκευτικό δέος) ξυπνά ασυναίσθητα, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα φίδια αυτά, τα ιερά πλάσματα των αρχαίων Palm tree with insect-trap for the red palm weevil, in the northern part of Cyprus (2008) 40 Φοίνικας με εντομο-παγίδα για το κόκκινο ρυγχωτό σκαθάρι, στην κατεχόμενη Κύπρο (2008)

16 gather people when a travelling theatre was approaching town, I think the rumours emanating from the project could serve as a kind of barker to persuade people to take a deeper look at the political situation in Cyprus. S.D. Do you think that through your work you can make a comment not only on the Cypriot political situation, but also on similar situations elsewhere in the world? If this is the case, do you think that the artist can play a part in changing history? S.S. The project deals with a variety of symbolisms but never addresses the political problem directly. Instead it uses a tale, a lot of parables. The viewer can be provoked by it and try to learn something about the actual problems of the island. I hope the project is open to a lot of different interpretations and will connect with people in other parts of the world who deal with similar problems. For example, the snake charmers in the project come from India and are the only ones that can charm the sacred snake or lure it out of its supposed hiding place (if we are to believe the rumours). These people not only add an exotic and ironic touch to the project but also strongly relate to the recent political history of India, which in many respects resembles the history of Cyprus (India, Pakistan, Kashmir, Bangladesh etc). πολιτισμών, με τα οποία μοιραζόμαστε το παλαιότερο μέρος του εγκεφάλου μας (ερπετώδης εγκέφαλος). Αυτό δίνει στο έργο μια εντελώς διαφορετική δυναμική. S.D. Οι φήμες συγγενεύουν και με το θόρυβο. Είναι ο θόρυβος που πηγάζει από το Περίπτερο της Κύπρου ένα εργαλείο, για να κάνεις τα πολιτικά ζητήματα του νησιού πιο ορατά στη διεθνή σκηνή, όπου το κοινό δεν τα γνωρίζει; Σ.Σ. Ναι. Κατά τον ίδιο τρόπο που ένας περιπλανώμενος θίασος όταν έφτανε σε μια πόλη χρειαζόταν έναν τελάλη, για να μαζέψει κόσμο. Νομίζω ότι οι φήμες, που εκπέμπονται από το έργο θα μπορούσαν να είναι ένα είδος κράχτη, που θα πείσει τους ανθρώπους να κοιτάξουν βαθύτερα την πολιτική κατάσταση της Κύπρου. S.D. Πιστεύεις ότι με το έργο σου σχολιάζεις όχι μόνο την πολιτική κατάσταση στην Κύπρο, αλλά και άλλες παρόμοιες καταστάσεις στον κόσμο; Εάν ναι, νομίζεις ότι ένας καλλιτέχνης μπορεί να παίξει ρόλο στην αλλαγή του ρου της ιστορίας; Σ.Σ. Το έργο πραγματεύεται μια ποικιλία συμβολισμών αλλά ποτέ δεν αναφέρεται ευθέως στο πολιτικό πρόβλημα. Αντ αυτού χρησιμοποιεί ένα παραμύθι, ένα πλήθος παραβολών. Αυτό μπορεί να προκαλέσει το θεατή και να τον κάνει να προσπαθήσει να μάθει κάτι σχετικά με τα πραγματικά προβλήματα του νησιού. 42 Cobras, video still from Naja Haje (2008) Κόμπρες, εικόνα από το βίντεο Naja Haje (2008)

17 I am convinced that an artist can not only change the history of art, but also the way people perceive the political situation of their country. An artist can approach or, to an extent, alter political issues in a totally different manner than a politician would do. S.D. In some scientific research on rumours, you find the idea that rumours are as unlikely as the theories trying to explain them. What do you think? S.S. At this point we meet poetry. Ελπίζω το έργο να είναι ανοικτό σε ένα πλήθος ερμηνειών και να μιλάει σε ανθρώπους σε άλλα μέρη του κόσμου, που ταλαιπωρούνται από παρόμοια προβλήματα. Για παράδειγμα, οι γητευτές των φιδιών στο έργο κατάγονται από την Ινδία και είναι οι μόνοι που μπορούν να γητέψουν τα ιερά φίδια ή να τα δελεάσουν να βγουν από τις υποτιθέμενες κρυψώνες τους (εάν πιστέψουμε τις φήμες). Οι άνθρωποι αυτοί όχι μόνο προσθέτουν μια εξωτική και ειρωνική διάσταση στο έργο, αλλά το συνδέουν και με την πρόσφατη πολιτική ιστορία της Ινδίας, που σε πολλά σημεία μοιάζει με την ιστορία της Κύπρου (Ινδία, Πακιστάν, Κασμίρ, Μπαγκλαντές κτλ.) Είμαι πεπεισμένος ότι ένας καλλιτέχνης μπορεί όχι μόνο να αλλάξει το ρου της ιστορίας της τέχνης, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την πολιτική κατάσταση στη χώρα τους. Ένας καλλιτέχνης μπορεί να προσεγγίσει ή, ως ένα βαθμό, να προβάλει τα πολιτικά ζητήματα με έναν τρόπο τελείως διαφορετικό από αυτόν ενός πολιτικού. S.D. Επιστημονικές έρευνες για τις φήμες υποστηρίζουν πως οι θεωρίες που επιχειρούν να ερμηνεύσουν τις φήμες μοιάζουν το ίδιο ανυπόστατες με τις φήμες αυτές καθαυτές. Τι πιστεύεις εσύ; Σ.Σ. Στο σημείο αυτό συναντούμε την ποίηση. Palm tree with insect-trap for the red palm weevil, in the northern part of Cyprus (2008) 53rd 44 rd INTERNATIONAL ART EXHIBITION Φοίνικας με εντομο-παγίδα για το κόκκινο ρυγχωτό σκαθάρι, στην κατεχόμενη Κύπρο (2008)

18 Notes 1 In 1974, following a short-lived coup by Greek Cypriots and the forces controlled by the Athens junta, Turkey conducted a military offensive capturing approximately 37% of Cypriot territory. The resulting division enforced a strategic split between the Greek Cypriot and Turkish Cypriot communities to the southern and northern parts of the island respectively. 2 See pages Also known as the Green Line, this refers to the cease fire line that de facto divides the island of Cyprus in two. It was first established in 1964, and became impassable following the political events of The Buffer Zone in Cyprus is a United Nations-controlled security zone established at the limits of the areas occupied by Turkish armed forces. It runs for more than 300 km along the Green Line, and its width ranges from a few meters in Nicosia to a few kilometers in other areas. 5 On April 2004, the UN Secretary Kofi Annan proposed a new reunification plan which, following twin referenda, failed to be endorsed -certain key terms of the plan were judged to be unacceptable by an overwhelming percentage of Greek-Cypriot voters. 6 From the poem Artificial Flowers (1903), in the collection C. P. Cavafy s Hidden Poems , ed. G. P. Savvides, Ikaros Publications: Athens, first edition 1968 (Translated in English by. Peter J. King and Andrea Christofidou). Σημειώσεις 1 Το 1974 και μετά από ένα βραχύβιο πραξικόπημα από Ελληνοκυπρίους και τις δυνάμεις που ελέγχονταν από τη Χούντα των Αθηνών, η Τουρκία εξαπέλυσε μια στρατιωτική επίθεση, καταλαμβάνοντας περίπου το 37% του Κυπριακού εδάφους. Η συνακόλουθη διαίρεση επέβαλλε έναν στρατηγικό διαχωρισμό μεταξύ της Ελληνοκυπριακής και της Τουρκοκυπριακής κοινότητας στις νότιες και βόρειες περιοχές του νησιού αντίστοιχα. 2 Βλέπε σελίδες Γνωστή και ως η Πράσινη Γραμμή, ο καλλιτέχνης εδώ αναφέρεται στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός που de facto χωρίζει το νησί της Κύπρου στα δύο. Εγκαθιδρύθηκε για πρώτη φορά το 1964 και έγινε απροσπέλαστη μετά τα γεγονότα του Ο όρος Νεκρή Ζώνη, αναφέρεται στην ελεγχόμενη από τα Ηνωμένα Έθνη ζώνη ασφαλείας που εγκαθυδρίθηκε στα όρια των κατεχομένων από τον Τουρκικό στρατό περιοχών της Κύπρου. Εκτείνεται για απόσταση πέραν των 300 χλμ κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής και το πλάτος της κυμαίνεται, από μερικά μέτρα στη Λευκωσία, μέχρι μερικά χιλιόμετρα σε άλλες περιοχές. 5 Τον Απρίλιο του 2004 ο τότε Γ.Γ. του Ο.Η.Ε. Κόφι Αννάν πρότεινε ένα νέο σχέδιο επανένωσης το οποίο, μετά από παράλληλα δημοψηφίσματα, δεν έγινε αποδεκτό -κάποιοι από τους θεμελιώδεις όρους του σχεδίου κρίθηκαν απαράδεκτοι από τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκύπριων ψηφοφόρων. 6 Από το ποίημα Τεχνητά Άνθη (1903), στη συλλογή Κ. Π. Καβάφης, Ανέκδοτα Ποιήματα , επ. Γ. Π. Σαββίδης, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, πρώτη έκδοση Cobras, video still from Naja Haje (2008) 53rd 46 rd INTERNATIONAL ART EXHIBITION Κόμπρες, εικόνα από το βίντεο Naja Haje (2008)