Δμνηθνλόκεζε Δλεξγείαο θαη Διιεληθή Οηθνλνκία

Transcript

1

2 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΟΛΟΓΗΑ κε ζέκα: Δμνηθνλόκεζε Δλεξγείαο θαη Διιεληθή Οηθνλνκία Σσλ θνηηεηώλ: Καλειιάθε Διεπζεξίαο Εήλδξνπ Κσλζηαληίλνπ Τπεύζπλνο Καζεγεηήο: Κνο Θ. Καθεηδήο

3 1. ΔΗΑΓΩΓΖ ΜΟΡΦΔ ΑΠΔ Αηνιηθή Δλέξγεηα Τδξνειεθηξηθή Δλέξγεηα Ζιηαθή Δλέξγεηα Βηνκάδα Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα Κπςέιεο Καπζίκνπ Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΩΝ ΑΠΔ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΤΦΗΣΑΜΔΝΖ ΚΑΣΑΣΑΖ ΚΑΗ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΝΟΜΟΘΔΗΑ Ζ Οδεγία 2001/77/EΔ Ο Αλαπηπμηαθόο Νόκνο 2601/ ΔΝΔΡΓΔΗΔ ΣΖ ΡΑΔ ΓΗΑ ΣΖΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΣΖΡΗΞΖ ΣΩΝ ΑΠΔ ΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖΖ Δηζαγσγή Γ Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα «Αληαγσληζηηθφηεηα» Σν Μέηξν 2.1 ηνπ ΔΠΑΝ Πξνϋπνζέζεηο πκκεηνρήο Τπαγφκελεο Δπελδχζεηο (Καηεγνξίεο θαη Τπνθαηεγνξίεο Δπελδχζεσλ) Όςνο επελδχζεσλ Γεκφζηα ρξεκαηνδφηεζε Ίδηα ζπκκεηνρή Σξόπνο Υξεκαηνδόηεζεο Πξνϋπνζέζεηο Καηαβνιήο Σεο Γεκόζηαο Δπηρνξήγεζεο ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΑΗΣΖΔΩΝ Δηζαγσγή Φάζεηο αμηνιόγεζεο Φάζε Αμηνιφγεζεο Α Πξνθξηκαηηθφ ηάδην Φάζε Αμηνιφγεζεο Β ΗΓΗΟΣΖΣΔ ΚΑΗ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΟΤ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Ση είλαη ην θπζηθό αέξην Ηδηόηεηεο ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ Πνπ βξίζθεηαη ην θπζηθό αέξην ΠΖΓΔ ΚΑΗ ΑΠΟΘΔΜΑΣΑ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ 70 2

4 2.1 Μεηαθνξά θαη απνζήθεπζε θπζηθνύ αεξηνύ Αγσγνί κεηαθνξάο Αγσγνί Τςειήο θαη Μέζεο πίεζεο Αγσγνί ρακειήο πίεζεο ρεδηαζκφο δηθηχσλ κεηαθνξάο θπζηθνχ αεξίνπ Ζ απνζήθεπζε ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ Δίδε απνζεθψλ θπζηθνχ αεξίνπ ΟΗ ΥΡΖΔΗ ΣΟΤ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Ζιεθηξνπαξαγσγή Βηνκεραλία Δκπνξηθόο ηνκέαο Οηθηαθόο ηνκέαο Απηνθηλεζε Ζ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΘΔΩΡΖΖ ΣΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ ΣΟΤ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Ηδηαηηεξόηεηεο ηεο βηνκεραλίαο ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ πκβάζεηο θπζηθνύ αεξίνπ Καηεγνξίεο ζπκβάζεσλ θπζηθνχ αεξίνπ Υαξαθηεξηζηηθά ησλ ζπκβάζεσλ πξνκήζεηαο ΔΗΑΓΩΓΖ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Παξαγσγή Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο ζηελ Διιάδα Εήηεζε Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο ζηελ Διιάδα Σν Διιεληθό ύζηεκα Φπζηθνύ Αεξίνπ - Πξνκήζεηα Φπζηθνύ Αεξίνπ Μνλάδεο Φπζηθνύ Αεξίνπ ύληνκε Πεξηγξαθή Κάιπςε Φνξηίσλ πληήξεζε Αλεμάξηεηνη Παξαγσγνί Ηζρύνο (ΗPPs) ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

5 1. ΔΗΑΓΩΓΖ Απφ ηηο αξρέο ηνπ πξνεγνχκελνπ αηψλα, φηαλ άξρηζαλ νη εθαξκνγέο ηνπ ειεθηξηζκνχ, κέρξη ηηο αξρέο ηεο 10εηίαο ηνπ 70, παξαηεξείηαη δηεζλψο κηα ζπλερήο ζπγθέληξσζε ηεο παξαγσγήο ζε ζπλερψο κεγαιχηεξνπο «ηαζκνχο Παξαγσγήο» θαη παξάιιεια αλάπηπμε ησλ δηθηχσλ Μεηαθνξάο θαη Γηαλνκήο κε ζπλερψο κεγαιχηεξεο ηάζεηο, ιφγσ ηεο ξαγδαίαο αχμεζεο ηεο δήηεζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο (ζρήκα 1.1). Απηφ ζπλέβε θαη ζηελ ρψξα καο κε ηελ αλάπηπμε ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο ηεο Γεκφζηαο Δπηρείξεζεο Ζιεθηξηζκνχ (ΓΔΖ), ε νπνία θαηά ηελ πεξίνδν (πεξίπνπ) εμαγφξαζε ηηο 300 πεξίπνπ ειεθηξηθέο εηαηξείεο πνπ πξνκήζεπαλ ηφηε ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηα κε κηθξά ηνπηθά δίθηπα. ρήκα 1.1: χζηεκα Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο κσο, κε αθνξκή ηηο «πεηξειατθέο θξίζεηο» ηεο 10εηίαο ηνπ 70, άξρηζε λα γίλεηαη δηεζλψο ζπλείδεζε ε αλάγθε θαιχηεξεο αμηνπνίεζεο ηεο ελέξγεηαο, αθελφο κελ γηα λα αμηνπνηνχληαη θαιχηεξα νη δηαηηζέκελνη ελεξγεηαθνί πφξνη, αθεηέξνπ δε γηα λα πεξηνξίδεηαη ε ξχπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Άξρηζε ηφηε ζε δηεζλέο επίπεδν ε αλαδήηεζε Δλαιιαθηηθψλ Πεγψλ Δλέξγεηαο, ζε αληηζηάζκηζκα ησλ πκβαηηθψλ Πεγψλ, φπσο είλαη ην θάξβνπλν θαη ην πεηξέιαην, θαζψο θαη ηεο ππξεληθήο ελέξγεηαο, ε νπνία βεβαίσο παξνπζηάδεη ηα γλσζηά 4

6 πξνβιήκαηα. Παξάιιεια άξρηζε κηα πξνζπάζεηα γηα ηελ Δμνηθνλφκεζε θαη γεληθφηεξα ηελ θαιχηεξε θαη απνδνηηθφηεξε ρξήζε ηεο ελέξγεηαο. Οη παξαπάλσ παξάγνληεο ζπλέβαιαλ απνθαζηζηηθά ζηελ αλάπηπμε ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (ΑΠΔ). Βαζηθφ πιενλέθηεκα ησλ ΑΠΔ έλαληη ησλ ζπκβαηηθψλ πεγψλ είλαη ην φηη αλαλεψλνληαη απφ ηε θχζε θαη δελ πξνθαινχλ κφιπλζε ηεο αηκφζθαηξαο. κσο, ν ξπζκφο κε ηνλ νπνίν παξέρεηαη ε ελέξγεηα απφ ηηο ΑΠΔ δελ είλαη ειεγρφκελνο, ψζηε ε ειεθηξηθή ελέξγεηα λα παξέρεηαη φηαλ ην απαηηνχλ νη αλζξψπηλεο αλάγθεο. Σν γεγνλφο απηφ ζε ζπλδπαζκφ κε ην φηη ε ειεθηξηθή ελέξγεηα δχζθνια απνζεθεχεηαη ζε κεγάιεο πνζφηεηεο, νδεγεί ζηελ αλάγθε ηεο ζχλδεζεο ησλ ΑΠΔ ζην ειεθηξηθφ δίθηπν θαη ηελ παξάιιειε ιεηηνπξγία ηνπο κε ην χζηεκα Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο. Γεδνκέλνπ δε φηη γηα ηερλνινγηθνχο ιφγνπο νη κνλάδεο ησλ ΑΠΔ είλαη κηθξήο ηζρχνο, ζπγθξηηηθά κε ηηο κνλάδεο ηεο ζπκβαηηθήο παξαγσγήο, ζπλδένληαη θαηά γεληθφ θαλφλα ζην επίπεδν ηνπ δηθηχνπ δηαλνκήο (ζρήκα1.1). Με ηε ζχλδεζε ησλ ΑΠΔ, επηηπγράλεηαη ε «Γηαλεκεκέλε Παξαγσγή» ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, δειαδή ε παξαγσγή ηεο ελέξγεηαο θνληά ζηελ θαηαλάισζε ηεο, κε απνηέιεζκα λα κεηψλεηαη ε θφξηηζε θαη νη απψιεηεο ησλ δηθηχσλ Μεηαθνξάο θαη δηαλνκήο. 2. ΜΟΡΦΔ ΑΠΔ Οη κνξθέο ησλ ΑΠΔ πνπ είλαη ζήκεξα ηερληθννηθνλνκηθά εθκεηαιιεχζηκεο είλαη νη αθφινπζεο: 2.1. Αηνιηθή Δλέξγεηα Ζ θηλεηηθή ελέξγεηα ηνπ αλέκνπ κεηαηξέπεηαη αξρηθά ζε κεραληθή θαη αθνινχζσο ζε ειεθηξηθή, κέζσ ησλ «αλεκνγελλεηξηψλ» (ζρήκα 2.1). Ζ ηερλνινγία ησλ αλεκνγελλεηξηψλ παξνπζίαζε κεγάιε εμέιημε θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα, κε αληίζηνηρε κείσζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο. ήκεξα ην "εκπνξηθφ κέγεζνο" ησλ αλεκνγελλεηξηψλ, δειαδή ην κέγεζνο πνπ παξνπζηάδεη ηελ βέιηηζηε ζρέζε θφζηνπο-νθέινπο, θπκαίλεηαη κεηαμχ 600 θαη 1500 KW. ε ζηάδην δνθηκψλ ιεηηνπξγνχλ αλεκνγελλήηξηεο κέρξη 3000 KW, ζρεδηάδνληαη δε θαη κέρξη 5000 KW. 5

7 ρήκα 2.1: Αηνιηθφο ηαζκφο Παξαγσγήο Μείσζε ηνπ θφζηνπο επηηπγράλεηαη κε ηελ εγθαηάζηαζε πεξηζζφηεξσλ αλεκνγελλεηξηψλ ζηελ ίδηα ζέζε, νπφηε ζρεκαηίδνληαη «αηνιηθά πάξθα», ζπλνιηθήο ζπλήζσο ηζρχνο κέρξη 40 MW. Σν θχξην κεηνλέθηεκα ησλ αλεκνγελλεηξηψλ είλαη ε νπηηθή αιιαγή πνπ επηθέξνπλ ζην πεξηβάιινλ, ελψ ηα ινηπά, φπσο π.ρ. ν ζφξπβνο αληηκεησπίδνληαη εχθνια κε ηελ θαηάιιειε επηινγή ηεο ζέζεο εγθαηάζηαζεο. εκεηψλεηαη ηέινο φηη ε παξαγφκελε απφ κηα αλεκνγελλήηξηα ηζρχο απμάλεη κε ηνλ θχβν ζρεδφλ ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ θαη ζπλεπψο ε θαηάιιειε επηινγή ηεο ζέζεο εγθαηάζηαζεο είλαη βαζηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο επέλδπζεο Τδξνειεθηξηθή Δλέξγεηα Ζ Τδξνειεθηξηθή Δλέξγεηα απνηειεί κηα αλαλεψζηκε κνξθή ελέξγεηαο, ε νπνία ρξεζηκνπνηήζεθε απφ ηα πξψηα βήκαηα ηεο αλάπηπμεο ησλ ειεθηξηθψλ εθαξκνγψλ, θπξίσο κε ηελ θαηαζθεπή θξαγκάησλ θαη ηελ δεκηνπξγία πδάηηλσλ ηακηεπηήξσλ κεγάισλ πνηακψλ (ζρήκα 2.2α). Σα ηειεπηαία φκσο ρξφληα αλαπηχζζεηαη ξαγδαία ε ηερληθή ησλ «Μηθξψλ Τδξνειεθηξηθψλ» (ζρήκα 2.2β) ηζρχνο κέρξη 10 MW, ηα νπνία εγθαζίζηαληαη ζε κηθξά ζρεηηθά ξέκαηα θαη έρνπλ πεξηνξηζκέλε επίπησζε ζην πεξηβάιινλ, αθνχ πεξηιακβάλνπλ απιψο κηα πδξνιεςία, έλαλ αγσγφ ππφ πίεζε θαη ηνλ πδξνζηξφβηιν. Βαζηθήο ζεκαζίαο ηφζν γηα ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο επέλδπζεο φζν θαη γηα ηηο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ, είλαη ε θαηάιιειε επηινγή ηεο ζέζεσο θαη ε φιε ζρεδίαζε ηνπ έξγνπ. 6

8 ρήκα 2.2: Μεγάιν (α) θαη Μηθξφ (β) Τδξνειεθηξηθφ έξγν 2.3. Ζιηαθή Δλέξγεηα Ζ αμηνπνίεζε ηεο Ζιηαθήο Δλέξγεηαο κε ηελ απεπζείαο κεηαηξνπή ηεο ζε ειεθηξηθή κέζσ ησλ «θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ», παξνπζηάδεη ηα πεξηζζφηεξα πιενλεθηήκαηα. Σν κνλαδηθφ ηνπο κεηνλέθηεκα είλαη φηη απαηηνχλ ηελ δηάζεζε κεγάισλ επηθαλεηψλ γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπο θαη θπξίσο ην πςειφ θφζηνο θηήζεψο ηνπο. Πνιχ απνδνηηθφηεξε, κε ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα θφζηνπο, είλαη ε απεπζείαο αμηνπνίεζε ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο γηα ηελ ζέξκαλζε λεξνχ ή ζέξκαλζε (ή θαη δξνζηζκφ) ρψξσλ. ρήκα 2.3: Φσηνβνιηατθφο ηαζκφο Παξαγσγήο ζε ζηέγε νηθίαο 2.4. Βηνκάδα Ο φξνο Βηνκάδα ππνδειψλεη ηα πάζεο θχζεσο ππνπξντφληα θαη θαηάινηπα ηεο θπζηθήο, δσηθήο, δαζηθήο θαη αιηεπηηθήο παξαγσγήο, πξηλ ή κεηά ηελ βηνκεραληθή ηνπο επεμεξγαζία, θαζψο θαη ηα αζηηθά ιχκαηα θαη ηα απνξξίκκαηα. Ζ αμηνπνίεζε ηεο γίλεηαη ρσξίο θαηεξγαζία (απεπζείαο θαχζε) ή κε δηάθνξεο ζεξκνρεκηθέο (π.ρ. ππξφιπζε, αεξηνπνίεζε) ή βηνρεκηθέο δηεξγαζίεο (π.ρ. αεξφβηα δχκσζε). Πξνζθέξεηαη ηδηαίηεξα γηα ηελ θάιπςε αλαγθψλ ζεξκφηεηαο ζε γεσξγηθέο εθαξκνγέο, φπνπ θαη δηαηίζεηαη ε πξψηε χιε ή θαη ηελ ηειεζέξκαλζε πφιεσλ κε παξάιιειε παξαγσγή 7

9 ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ε ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ησλ απνξξηκκάησλ. Βαζηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ απνδνηηθφηεηα ησλ απαηηνχκελσλ ζεκαληηθψλ ζπρλά επελδχζεσλ θαη γηα ηηο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ ηεο πεξηνρήο, έρνπλ ε εμαζθάιηζε ηεο πξψηεο χιεο (ζε πνηφηεηα θαη πνζφηεηα) θαη ε ηερλνινγία ε νπνία ζα εθαξκνζηεί Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα Αλάινγα κε ηελ ζεξκνθξαζία ησλ γεσζεξκηθψλ ξεπζηψλ πνπ ιακβάλνληαη κε γεσηξήζεηο, δηαθξίλεηαη ζε "ρακειήο" ( C), "κέζεο" ( C) θαη "πςειήο" (άλσ ησλ C) ελζαιπίαο. Ζ γεσζεξκηθή ελέξγεηα ρακειήο θαη κέζεο ελζαιπίαο βξίζθεη πνιιέο εθαξκνγέο ζηε γεσξγηθή βηνκεραλία θαη ηε ζέξκαλζε ρψξσλ, ελψ γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πξνζθέξεηαη ε πςειήο ελζαιπίαο. Ζ εθαξκνδφκελε ηερλνινγία, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ, απνηειεί ηνλ θαζνξηζηηθφ παξάγνληα γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ. Με ηελ επηζηξνθή ησλ ξεπζηψλ ζην ππέδαθνο ακέζσο κεηά ηε ρξήζε ηνπο κέζσ κηαο ηδηαίηεξεο γεψηξεζεο, κπνξεί λα αληηκεησπίδνληαη ηθαλνπνηεηηθά νη επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ Κπςέιεο Καπζίκνπ Ζ αλάπηπμή ησλ Κπςειψλ Καπζίκνπ βξίζθεηαη ζε πεηξακαηηθφ αθφκε ζηάδην, ππάξρνπλ φκσο βάζηκεο ειπίδεο φηη ζα επηθέξνπλ ζην κέιινλ επαλάζηαζε ζηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ηηο κεηαθνξέο, κε αξρή ίζσο θαη εληφο ηεο ηξέρνπζαο δεθαεηίαο. Λεηηνπξγνχλ κε ηε ρξήζε Φπζηθνχ Αεξίνπ ή άιισλ αεξίσλ θαη κειινληηθά Τδξνγφλνπ, ην νπνίν εθηηκάηαη φηη ζα κπνξεί λα ιακβάλεηαη απφ ην λεξφ κε ηελ εθηεηακέλε ρξήζε ΑΠΔ. 2.7 Φπζηθό αέξην Ζ αλάιπζε απηήο ηεο κνξθήο ελέξγεηαο γίλεηε εκπεξηζηαησκέλα ζε μερσξηζηή ελφηεηα ηεο εξγαζίαο παξαθάησ. 3. Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΩΝ ΑΠΔ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Ζ πξψηε πξνζπάζεηα αλάπηπμεο ησλ ΑΠΔ έγηλε κε ηνλ Ν. 1559/85, κε ηνλ νπνίν δφζεθε ε δπλαηφηεηα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ ζε ηδηψηεο θαη ηνπο ΟΣΑ (απηνπαξαγσγνχο), κέρξη ην ηξηπιάζην ηεο ηζρχνο ησλ εγθαηαζηάζεσλ ηνπο θαη ηελ πψιεζε ηεο πεξίζζεηαο ζηε ΓΔΖ. Ζ ζπλεηζθνξά ηνπ λφκνπ ζηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ ήηαλ κεδακηλή, 8

10 ιφγσ ηεο ρακειήο ηηκήο αγνξάο ηεο ελέξγεηαο απφ ηελ ΓΔΖ αιιά θαη ησλ πνιχπινθσλ δηαδηθαζηψλ αδεηνδφηεζεο: Σν 1993 ιεηηνπξγνχζαλ αλεκνγελλήηξηεο ζπλνιηθήο ηζρχνο 27 MW, απφ ηηο νπνίεο κφλν 3 MW αλήθαλ ζε ηδηψηεο, ηνπο ΟΣΑ θαη ηνλ ΟΣΔ, ελψ νη ινηπέο ζηελ ΓΔΖ. Ζ νπζηαζηηθή έλαξμε ηεο αλάπηπμεο ησλ ΑΠΔ έγηλε κε ηνλ Ν.2244/94, ν νπνίνο έδσζε ηελ δπλαηφηεηα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ θαη ζε ηδηψηεο κε κνλαδηθφ ζθνπφ ηελ πψιεζε ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο ζηε ΓΔΖ, ελψ επαχμεζε ηηο δπλαηφηεηεο απηνπαξαγσγήο. ξηζε επίζεο ζρεηηθά επαξθείο ηηκέο αγνξάο ηεο πσινχκελεο ζηελ ΓΔΖ ελέξγεηαο θαη δεθαεηή δηάξθεηα ζπκβάζεσλ. Παξάιιεια ζεζπίζηεθαλ αλαπηπμηαθά θίλεηξα (Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δλέξγεηαο, Αλαπηπμηαθφο Νφκνο θ.ά.), ηα νπνία πεξηιάκβαλαλ επηδνηήζεηο ησλ δαπαλψλ εγθαηαζηάζεσλ ΑΠΔ θαη πκπαξαγσγήο, ψζηε παξά ηα εκπφδηα ιφγσ ησλ πνιχπινθσλ δηαδηθαζηψλ αδεηνδφηεζεο, πνπ δελ θαηέζηε δπλαηφλ λα μεπεξαζηνχλ, λα ζεκεησζεί ζεκαληηθή πξφνδνο θαηά ηα ηειεπηαία ηδίσο έηε. εκαληηθή ζπκβνιή ζηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ, απνηέιεζε ε δεκηνπξγία ηνπ Κέληξνπ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (ΚΑΠΔ), ην νπνίν ζπλερψο απφ ην 1989 πνπ ηδξχζεθε κεηέρεη ελεξγά ζηελ φιε πξνζπάζεηα κε κειέηεο ηνπ δπλακηθνχ ησλ ΑΠΔ (αηνιηθνχ, αλάπηπμεο κηθξψλ πδξνειεθηξηθψλ θ.ά.), ηελ εθηέιεζε πάζεο θχζεσο κεηξήζεσλ θαη πηζηνπνηήζεσλ, ηελ παξνρή ηερληθήο ππνζηήξημεο πξνο ηδησηηθνχο θαη θξαηηθνχο θνξείο, φπσο ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δλέξγεηαο, θ.ά. Αμηφινγε επίζεο ππήξμε ε ζπκβνιή ηεο ΓΔΖ κε ηελ εγθαηάζηαζε ησλ πξψησλ αλεκνγελλεηξηψλ, θπξίσο ζε λεζηά, θαη γεληθφηεξα ηελ απφθηεζε ησλ πξψησλ εκπεηξηψλ. Σα θπξηφηεξα απφ ηα εκπφδηα κηαο κεγαιχηεξεο αλάπηπμεο ησλ ΑΠΔ, ήηαλ ηα αθφινπζα: 1. Οη ρξνλνβφξεο θαη επίπνλεο δηαδηθαζίεο έθδνζεο Αδεηψλ Δγθαηάζηαζεο, πνπ θπξίσο νθείινληαη ζηελ έιιεηςε ρσξνηαμηθνχ ζρεδηαζκνχ, ηελ κε επαξθή ζηειέρσζε θαη εθπαίδεπζε ησλ αξκφδησλ πεξηθεξεηαθψλ ππεξεζηψλ θαη ηελ πνιππινθφηεηα θαη αζάθεηα ησλ πθηζηάκελσλ ξπζκίζεσλ. 2. Σελ αλάγθε εθηεηακέλσλ επεθηάζεσλ θαη εληζρχζεσλ ησλ δηθηχσλ ηεο ΓΔΖ ζε πεξηνρέο κε πςειφ αηνιηθφ δπλακηθφ (π.ρ. Ν. Δχβνηα, Λαθσλία). 3. Σελ έιιεηςε θηεκαηνινγίνπ θαη γεληθφηεξνπ ζρεδηαζκνχ ηεο ρξήζεο γεο, ε νπνία ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ειιηπή ελεκέξσζε ησλ πνιηηψλ γηα ηα πιενλεθηήκαηα ησλ ΑΠΔ, θαη αθφκε ηε κε απ αξρήο πξφβιεςε θάπνηνπ αληηζηαζκίζκαηνο πνπ ζα ηθαλνπνηνχζε αλάγθεο ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ, νδήγεζαλ ζε αληηδξάζεηο ησλ θαηνίθσλ. 9

11 4. Σελ αδπλακία πιήξνπο αμηνπνίεζεο ηνπ πςεινχ αηνιηθνχ δπλακηθνχ ησλ λεζηψλ, ιφγσ ηερληθψλ πξνβιεκάησλ ζπλεξγαζίαο κε ηνπο πθηζηάκελνπο Νηεδεινειεθηξηθνχο ζηαζκνχο. 4. ΤΦΗΣΑΜΔΝΖ ΚΑΣΑΣΑΖ ΚΑΗ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ Με ηνλ Ν.2773/99, γηα ηελ απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, δηαηεξείηαη ην θαζεζηψο ηνπ Ν. 2244/94, κε ηελ πξνζζήθε φηη νη νξηδφκελεο ηηκέο αγνξάο ελέξγεηαο ΑΠΔ θαη πκπαξαγσγήο ζεσξνχληαη σο νη κέγηζηεο θαη κπνξνχλ λα κεησζνχλ θαηά ηε ρνξήγεζε ηεο Άδεηαο, κε απφθαζε ηνπ ΤΠΑΝ κεηά απφ γλσκνδφηεζε ηεο ΡΑΔ. Δπίζεο πξνβιέπεηαη φηη θάζε παξαγσγφο ΑΠΔ επηβαξχλεηαη κε αληαπνδνηηθφ ηέινο, πνπ αληηζηνηρεί ζε πνζνζηφ επί ησλ πσιήζεσλ ελέξγεηαο θαη απνδίδεηαη ζηνλ ΟΣΑ. (Με Τ.Α. νξίζηεθε ζε 2% ησλ αθαζάξηζησλ εζφδσλ). Σέινο ν Ν.2773/99 πξνβιέπεη ηελ θαηά πξνηεξαηφηεηα απνξξφθεζε ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο απφ ΑΠE, ψζηε απηέο λα αμηνπνηνχληαη ζηνλ κέγηζην βαζκφ πνπ επηηξέπεη ε θαιή ιεηηνπξγία ηνπ πζηήκαηνο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο. Σελ 8/12/2000 έγηλε απφ ηε ΡΑΔ πξφζθιεζε ππνβνιήο Αηηήζεσλ γηα ηε ρνξήγεζε Αδεηψλ Παξαγσγήο, κε βάζε ηνλ «Καλνληζκφ Αδεηψλ Παξαγσγήο θαη Πξνκήζεηαο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο», ηνλ νπνίν εμέδσζε ην ΤΠΑΝ κεηά απφ πξφηαζε ηεο ΡΑΔ, ζχκθσλα κε ηα νξηδφκελα ζηνλ Ν. 2773/99. ηελ πξφζθιεζε απηή ε αληαπφθξηζε ησλ επελδπηψλ ήηαλ πνιχ ηθαλνπνηεηηθή θαη εμαθνινπζεί κέρξη θαη ζήκεξα. ηελ πξψηε ζηήιε ηνπ Πίλαθα 4.1 πνπ αθνινπζεί, αλαθέξεηαη ν αξηζκφο ησλ Αηηήζεσλ θαη ε ζπλνιηθή ηζρχο αλά ηερλνινγία, κέρξη 1/2/2005 Σερλνινγία Α.Π.Δ Αξηζκφο Αηηήζεσλ Αηηήζεηο Ηζρχο (MW) Θεηηθή Γλψκε ΡΑΔ (*) (MW) Αηνιηθά ,206 3,046 Μηθξά Τδξ/θηξηθα Φσηνβνιηαηθα 17 7,3 2,2 Βηνκάδα ,6 Γεσζεξκία χλνιν 1,288 15,722 3,528 Πίλαθαο 4.1: Αηηήζεηο γηα ρνξήγεζε άδεηαο παξαγσγήο ζε έξγα ΑΠΔ κέρξη θαη ηελ 1/2/2005 Ζ αμηνιφγεζε ηνπ ζπλφινπ ησλ Αηηήζεσλ πνπ ππνβιήζεθαλ κέρξη ηελ 1/2/2005, έγηλε απφ ηε ΡΑΔ κε ηελ ηερληθή βνήζεηα ηνπ ΚΑΠΔ. Ζ φιε δηαδηθαζία θαη ηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο θαζνξίδνληαη ζηνλ Καλνληζκφ Αδεηψλ. Με βάζε ηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο ηνπ άξζξνπ 9 ηνπ 10

12 Καλνληζκνχ Αδεηψλ Παξαγσγήο θαη Πξνκήζεηαο, θαη ηα νξηδφκελα ζην άξζξν 3 ηνπ Ν.2773/99, ηα νπνία αλαθέξνληαη ζηελ ζθνπηκφηεηα ησλ ελεξγεηαθψλ έξγσλ, ζπληάρζεθε απφ ηε ΡΑΔ ν «Οδεγφο Αμηνιφγεζεο Αηηήζεσλ Παξαγσγήο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο απφ ΑΠΔ θαη κηθξά ΖΘ». Σν πιήξεο θείκελν ηνπ «Οδεγνχ» δεκνζηεχεηαη ζηελ ηζηνζειίδα ηεο ΡΑΔ. Πεξηιακβάλεη ιεπηνκεξψο φιε ηε κεζνδνινγία αμηνιφγεζεο, κε ηελ νπνία εμαζθαιίδεηαη ε δηαθαλήο, αληηθεηκεληθή θαη ηζφηηκε αληηκεηψπηζε φισλ ησλ Αηηήζεσλ. Σα απνηειέζκαηα ηεο αμηνιφγεζεο, κέρξη ηελ 1/2/2005 θαίλνληαη ζηελ ηειεπηαία ζηήιε ηνπ Πίλαθα 4.1 θαη αλαιπηηθφηεξα, θαηά πεξηθέξεηα, ζηνλ Πίλαθα 4.2. Γελ πεξηιακβάλεηαη ε αμηνιφγεζε ησλ Αηηήζεσλ νη νπνίεο αθνξνχλ ηελ πεξηνρή ηεο λφηηαο Λαθσλίαο, ε νπνία δηαζέηεη πνιχ πςειφ αηνιηθφ δπλακηθφ. Ο ιφγνο ηεο αλαβνιήο ηεο αμηνιφγεζεο ήηαλ φηη εμαηηίαο ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ ησλ αηηήζεσλ πνπ ππνβιήζεθαλ, θξίζεθε αλαγθαίν λα πξνεγεζεί θαηάιιειε ρσξνηαμηθή ξχζκηζε, ψζηε λα ειαρηζηνπνηεζνχλ νη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο θαη λα ειαηησζνχλ νη εχινγεο αληηδξάζεηο ησλ θαηνίθσλ. Πίλαθαο 4.2: Αδεηνδνηεκέλα έξγα ΑΠΔ θαηά Πεξηθέξεηα 11

13 Με ην άξζξν 2 ηνπ λφκνπ 2941/2001 πξνβιέπεηαη ε δεκηνπξγία Δηδηθνχ Πιαηζίνπ Υσξνηαμηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο γηα ηηο ΑΠΔ εληφο πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ θαη επίζεο νξίδεηαη φηη κέρξη ηελ έθδνζε απηνχ, ε ρσξνζέηεζε ζα γίλεηαη κεηά απφ γλσκνδφηεζε ηεο Γ/λζεο Υσξνηαμηθνχ ρεδηαζκνχ ηνπ ΤΠΔΥΧΓΔ. ηα πιαίζηα ησλ παξαπάλσ ξπζκίζεσλ θαη ζε ζπλεξγαζία κε ηηο αξκφδηεο θξαηηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο αξρέο, επηδηψθεηαη λα ειαρηζηνπνηεζνχλ ηα πξνβιήκαηα πνπ δεκηνπξγεί ε αμηνπνίεζε ησλ ελεξγεηαθψλ πφξσλ ΑΠΔ γεληθά θαη εηδηθφηεξα ζηηο πεξηνρέο πνπ εληνπίδεηαη κεγάιε ζπγθέληξσζε έξγσλ. Παξάιιεια έρεη εγθξηζεί απφ ην ΤΠΑΝ, κεηά απφ ζεηηθή γλσκνδφηεζε ηεο ΡΑΔ, ε Μειέηε Αλάπηπμεο πζηήκαηνο Μεηαθνξάο (ΜΑΜ), ηελ νπνία εθπφλεζε ν ΓΔΜΖΔ. ε απηήλ πξνβιέπνληαη ζεκαληηθά έξγα ελίζρπζεο ηνπ πζηήκαηνο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο γηα ηελ επφκελε πεληαεηία, πνιιά απφ ηα νπνία ζα ζπκβάιινπλ ζεκαληηθά ζηελ απνξξφθεζε ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ. χκθσλα κε ζρεηηθή κειέηε ηνπ ΓΔΜΖΔ, ε ππνδνκή ησλ δηθηχσλ πνπ δεκηνπξγείηαη ζα δψζεη επηπιένλ δπλαηφηεηεο ζπλδέζεσλ ζηαζκψλ ΑΠΔ θπξίσο ζηελ Δχβνηα, ηελ Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε θαη ηε λφηηα Πεινπφλλεζν (Λαθσλία). Ζ πξφζζεηε δπλαηφηεηα ηνπ δηθηχνπ ηεο Δχβνηαο γηα ζχλδεζε λέσλ αηνιηθψλ πάξθσλ εθηηκάηαη ζε 530 MW (πεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ λεζηψλ ησλ Κπθιάδσλ πνπ δηαζπλδένληαη κε ην επεηξσηηθφ χζηεκα), ελψ γηα ηελ Λαθσλία ζε 400 MW. Δπίζεο, ε ζρεδηαδφκελε επέθηαζε ηνπ πζηήκαηνο πξνο Σνπξθία, ζην επίπεδν ησλ 400 kv ζα δψζεη ηε δπλαηφηεηα γηα ζεκαληηθή απνξξφθεζε αηνιηθήο ηζρχνο ζηελ πεξηνρή ηεο Θξάθεο. Ζ ΡΑΔ έρεη ήδε γλσκνδνηήζεη ζεηηθά θαη ην ΤΠΑΝ έρεη πξνρσξήζεη ζηελ έθδνζε αδεηψλ παξαγσγήο γηα 230 MW αηνιηθψλ ζηαζκψλ ζηελ πεξηνρή, νη νπνίνη ζα κπνξέζνπλ λα ζπλδεζνχλ κεηά ηελ επέθηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Με ηε δεκηνπξγία ησλ ππνδνκψλ απηψλ ζα είλαη δπλαηφλ λα αμηνπνηεζεί καθξνπξφζεζκα ν πθηζηάκελνο ζεκαληηθφο ελεξγεηαθφο πφξνο ΑΠΔ πνπ ππάξρεη ζηηο πεξηνρέο απηέο. ρεηηθά κε ηηο επηπηψζεηο πνπ έρεη ζηε δέζκεπζε γεο ε εγθαηάζηαζε αηνιηθψλ πάξθσλ κέρξη ηα παξαπάλσ άλσ φξηα, ζηε δπζκελέζηεξε πεξίπησζε ηεο Ν. Δχβνηαο, φπνπ παξνπζηάδεηαη ε κεγαιχηεξε ππθλφηεηα, αλαθέξεηαη φηη ζα θαιχπηνπλ ην πνιχ πνζνζηφ 1% άγνλεο (ρνξηνιηβαδηθήο θπξίσο) έθηαζεο ηεο ζπλνιηθήο ηεο επηθάλεηαο, ρσξίο κάιηζηα λα δεζκεχνπλ θαηά ην κεγαιχηεξν κέξνο ηελ ρξήζε ηεο γεο πνπ θαιχπηνπλ. (Ζ εθηίκεζε απηή γίλεηαη κε ηελ ζεψξεζε φηη ηα αηνιηθά πάξθα απνηεινχληαη απφ αλεκνγελλήηξηεο πνπ θαηαιακβάλνπλ έθηαζε δηακέηξνπ 200 κέηξσλ ε θάζε κία). ηηο ππφινηπεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο ε ππθλφηεηα είλαη ζρεηηθά κηθξή. Αλαιπηηθφηεξα, ζηελ πξψηε ζηήιε ηνπ Πίλαθα 4.3 δείρλεηαη ε αλά δηακέξηζκα ηεο ρψξαο θαηαλνκή ησλ εγθεθξηκέλσλ έξγσλ πνπ έρνπλ ήδε άδεηα Δγθαηάζηαζεο ή Λεηηνπξγίαο θαη ζπλεπψο 12

14 βξίζθνληαη ζε ιεηηνπξγία ή ππφ θαηαζθεπή. ηελ επφκελε δείρλνληαη ηα αηνιηθά πάξθα γηα ηα νπνία έρεη εθθξαζηεί ζεηηθή γλψκε ηεο ΡΑΔ (κέρξη 1/2/2005). Πίλαθαο 4.3: Αηνιηθά Βεβαίσο έλα ζεκαληηθφ κέξνο ησλ Αηηήζεσλ ζηηο νπνίεο έρεη ρνξεγεζεί Άδεηα Παξαγσγήο δελ είλαη βέβαην φηη ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο, φπσο θαίλεηαη ζηελ ηέηαξηε θαη πέκπηε ζηήιε ηνπ Πίλαθα 4.3. Δθηηκάηαη φηη πνζνζηφ άλσ ηνπ 60% απφ ηα έξγα απηά ζα πξαγκαηνπνηεζεί ή φηη νη λέεο Αηηήζεηο πνπ ζα ππνβιεζνχλ θαηά ηα ακέζσο επφκελα ρξφληα ζα αληηθαηαζηήζνπλ απηφ ην κέξνο ησλ ήδε εγθεθξηκέλσλ έξγσλ πνπ δελ ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ, κε ηελ επηινγή θαηαιιειφηεξσλ ζέζεσλ, ιφγσ ηεο θαιχηεξεο γλψζεο ηνπ δηαηηζέκελνπ αηνιηθνχ δπλακηθνχ θαη ηεο γεληθφηεξεο εκπεηξίαο πνπ ήδε απνθηάηαη. Λακβάλνληαο ππφςε ηνλ ξπζκφ κε ηνλ νπνίν εμαθνινπζνχλ λα ππνβάιινληαη αηηήζεηο γηα ρνξήγεζε άδεηαο παξαγσγήο ζε έξγα ΑΠΔ θαη ην εθηηκψκελν ινηπφ αμηνπνηήζηκν δπλακηθφ θαηά πεξηνρή ηεο ρψξαο, ζηελ έθηε ζηήιε ηνπ Πίλαθα 4.3 πεξηιακβάλεηαη ε πξφζζεηε ηζρχο αλά πεξηνρή πνπ εθηηκάηαη φηη κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί κέρξη ην 2010, ππφ νξηζκέλεο βέβαηα πξνυπνζέζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 6. Σέινο, ζηελ ηειεπηαία ζηήιε ηνπ Πίλαθα 4.3 πεξηιακβάλεηαη ε αληίζηνηρε ελέξγεηα πνπ κπνξεί λα παξαρζεί, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο ζπλζήθεο αλέκνπ αλά πεξηνρή. ηνλ Πίλαθα 4.4 δίδνληαη ηα αληίζηνηρα αθξηβψο ζηνηρεία πξνθεηκέλνπ γηα ηα Μηθξά θαη Μεγάια Τδξνειεθηξηθά αληίζηνηρα, ηα νπνία απνηεινχλ ηελ δεχηεξε θαηά ζεηξά πεγή ΑΠΔ. Ζ ρψξα δηαζέηεη 15 κεγάια πδξνειεθηξηθά έξγα κε ζπλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρχ 3060 MW πνπ θαηά ην έηνο 2002 παξήγαγαλ TWh. Δπίζεο νινθιεξψζεθε ε θαηαζθεπή ηνπ πδξνειεθηξηθνχ έξγνπ Μεζνρψξαο ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο κε ζπλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρχ 161,6 MW θαη παξαγσγηθή ηθαλφηεηα 0,384 TWh. Σέινο έρνπλ πξνγξακκαηηζηεί γηα θαηαζθεπή κέρξη ην 2010 ηα έξγα ηνπ πίλαθα 4β ζπλνιηθήο εηήζηαο παξαγσγηθήο ηθαλφηεηαο 1,29 TWh. 13

15 Πίλαθαο 4.4α: Μηθξά Τδξνειεθηξηθά Όλνκα Πεξηνρή Ηζρύο ζε MW Δλέξγεηα ζε TWh Ηιαξίσλαο Γπηηθή Μαθεδνλία 120 0,413 πθηά Γπηηθή ηεξεά 126,5 0,296 Πεπθφθπην Θεζζαιία 160 0,340 Σέκελνο Αλαηνιηθή Μαθεδνλία 19 0,060 Μεηζνβίηηθν 'Ήπεηξνο 25 0,058 Αγ. Βαξβάξα Αιηάθκνλα Κεληξηθή Μαθεδνλία 0,7 0,004 κφθνβν Θεζζαιία 10 0,027 Τβξηδηθφ Ηθαξίαο (αληιεζηνηακηεπηηθφ ζρήκα ππνζηεξηδφκελν απφ αηνιηθφ Νφηην Αηγαίν 3,8 (πδξνειεθηξ) +2,4 (αηνιηθφ) 0,014 πάξθν) Πίλαθαο 4.4β: Τδξνειεθηξηθά έξγα πξνγξακκαηηδφκελα γηα εκπνξηθή ιεηηνπξγία κέρξη ην 2010 εκεηψλεηαη φηη ν ξπζκφο εληάμεσο κεγάισλ πδξνειεθηξηθψλ έξγσλ ζπλπθαζκέλσλ κε ζνβαξφηαην θεθαιαηνπρηθφ θφζηνο, πεξηβαιινληηθέο ελαληηψζεηο θαη έληνλε δηαθχκαλζε δπλακηθφηεηαο δελ ζα ζπκβαδίζεη κε ηελ αλακελφκελε αχμεζε ηεο δήηεζεο. Έηζη θαηά ην 2010 ε ζπκβνιή ηνπο ζα έρεη ππνρσξήζεη ζην 6,1% αθφκε θαη αλ έρνπλ εληαρζεί ζην ζχζηεκα φια ηα έξγα ηνπ πίλαθα 4β. 14

16 Οη εγθαηαζηάζεηο Βηνκάδαο γηα ηηο νπνίεο έρεη εθθξάζεη ζεηηθή γλψκε ε ΡΑΔ αλέξρνληαη ζε 108 ΜW πεξίπνπ, απφ ην ζχλνιν ησλ 350 MW πνπ ππνβιήζεθαλ. Οη ιφγνη απφξξηςεο ησλ πξνηάζεσλ ήηαλ θπξίσο ε κε εμαζθάιηζε ηεο πξψηεο χιεο. Οη πεξηζζφηεξεο απφ απηέο γηα ηηο νπνίεο εθθξάζηεθε ζεηηθή γλψκε ηεο ΡΑΔ αθνξνχζαλ ηελ αμηνπνίεζε αεξίνπ πθηζηάκελεο ρσκαηεξήο ή γεσξγηθψλ απνβιήησλ. Οη ππφινηπεο ηερλνινγίεο ΑΠΔ εθηηκάηαη φηη δελ ζα κπνξέζνπλ λα ζπκβάιινπλ νπζηαζηηθά θαηά ηα ακέζσο επφκελα ρξφληα. πγθεθξηκέλα, ε ηερλνινγία θσηνβνιηατθψλ έρεη κελ δνθηκαζηεί θαη δηεηζδχζεη ζηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζε πεξηνξηζκέλε θιίκαθα, αιιά εμαθνινπζεί λα παξακέλεη κε απνδνηηθή επέλδπζε εμαηηίαο ηνπ πςεινχ, ζπγθξηηηθά κε ηα αηνιηθά θαη κηθξά πδξνειεθηξηθά, θφζηνπο θηήζεσο ηνπο. Γηα ηελ νπζηαζηηθή δηείζδπζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζην ζχζηεκα παξαγσγήο απαηηείηαη ε ηζρπξή ππνζηήξημή ηνπο είηε κε πςειή επηδφηεζε ηεο επέλδπζεο (π.ρ. ηεο ηάμεο ηνπ 80-90% ηνπ θφζηνπο εγθαηάζηαζήο ηνπο) ή κε επηδφηεζε ηεο παξαγφκελεο απφ απηά ελέξγεηαο (ηηκή αγνξάο ζηα επίπεδα ηεο επηαπιάζηαο απφ ηελ ζεκεξηλή γηα ηηο ΑΠΔ). Βεβαίσο, ε εθηίκεζε ηνπ χςνπο ηεο ελίζρπζήο ηνπο ζα πξέπεη λα ιάβεη ππφςε θαη ηα νθέιε ππέξ ηνπ ζπζηήκαηνο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ιφγσ, αθελφο ηεο δηαλεκεκέλεο παξαγσγήο, ηδηαίηεξα φηαλ πξφθεηηαη γηα κηθξέο θσηνβνιηατθέο εγθαηαζηάζεηο ζε θαηνηθίεο θαη βηνκεραληθά θηίξηα, νπφηε ε παξαγσγή βξίζθεηαη αθξηβψο δίπια ζηελ θαηαλάισζε, αθεηέξνπ ηνπ γεγνλφηνο φηη ε κέγηζηε παξαγσγή ηνπο ζπκπίπηεη ρξνληθά κε ηε κέγηζηε δήηεζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη παξνπζηάδεη κηθξέο ζρεηηθά δηαθπκάλζεηο. Ζ δπλαηφηεηα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ γεσζεξκία εληνπίδεηαη θπξίσο ζηα λεζηά Μήινο, Νίζπξνο θαη Λέζβνο. Με ηελ εθαξκνγή ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο ζηε εμφξπμε ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ, κε ηελ νπνία κπνξνχλ λα απνθεπρζνχλ δπζκελείο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο, θαη ηελ δηαζχλδεζε ησλ πιεζίνλ πξνο απηά λεζηψλ (ή θαη ηελ Ζπεηξσηηθή ρψξα) κε ππνβξχρηα θαιψδηα, εθηηκάηαη φηη ζα ήηαλ δπλαηή ε αμηνπνίεζε ηεο ελεξγεηαθήο απηήο πεγήο ζην πξνζερέο κέιινλ. Ζ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ησλ εγθαηαζηάζεσλ απηψλ κε ην ζεκεξηλφ θαζεζηψο απαηηεί κηα βαζχηεξε εμέηαζε ε νπνία ζα γίλεη απφ ηελ ΡΑΔ, ζηα πιαίζηα γεληθφηεξεο εμέηαζεο ηνπ βέιηηζηνπ ηξφπνπ ειεθηξνδφηεζεο λεζησηηθψλ ζπκπιεγκάησλ, φπσο π.ρ. ησλ Κπθιάδσλ, ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο ηνπηθνχο θνξείο, θαη ηηο θξαηηθέο αξρέο. πλνςίδνληαο ηα πξνεγνχκελα πξνθχπηνπλ ηα αθφινπζα, γηα ην ζχλνιν ησλ έξγσλ ΑΠΔ: ε ιεηηνπξγία ή ππό θαηαζθεπή: 675 MW Με ζεηηθή γλώκε ηεο ΡΑΔ (1/2/2005): MW ΤΝΟΛΟ Δγθαηεζηεκέλσλ έηνπο 2010: MW 15

17 Ζ ελέξγεηα πνπ ζα παξάγεηαη απφ ηα παξαπάλσ έξγα ην έηνο 2010 εθηηκάηαη ζε 8800 GWh πεξίπνπ. Καηά ην έηνο 2010 εθηηκάηαη φηη νη αλάγθεο ηεο ρψξαο ζα απαηηνχλ ηελ ζπλνιηθή παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο GWh. πλεπψο ζχκθσλα κε ηηο παξαπάλσ εθηηκήζεηο ε παξαγφκελε απφ ΑΠΔ ειεθηξηθή ελέξγεηα ζα απνηειεί πνζνζηφ ίζν κε 11.6% ηεο ζπλνιηθήο. Δάλ ζεσξεζεί φηη ην πνζνζηφ ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο απφ ηνπο Μεγάινπο Τδξνειεθηξηθνχο ηαζκνχο παξακείλεη θαη ην 2010 ζηα ίδηα κε ηα ζεκεξηλά επίπεδα, δειαδή πεξί ην 7 έσο 8%, ν ζηφρνο ηνπ 20,1% πνπ ζέηεη ε «Οδεγία 2001/77» ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ, πνπ πξναλαθέξζεθε ζηελ παξάγξαθν 3, θαίλεηαη εθηθηφο, εθφζνλ βέβαηα εμαζθαιηζηνχλ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο, πνπ αλαθέξνληαη ζηελ επφκελε παξάγξαθν. ην Γηάγξακκα 4.1 δείρλεηαη ε δπλαηή εμέιημε ηνπ αηνιηθνχ δπλακηθνχ ειεθηξνπαξαγσγήο, ην νπνίν ζα παξακείλεη σο θχξηα αλαλεψζηκε πεγή κέρξη ην Γηάγξακκα 4.1: Πξννπηηθή εμέιημεο ησλ αλεκνγελλεηξηψλ ζηνλ ειιεληθφ ρψξν Χζηφζν, ήδε εθθξάδνληαη νξηζκέλεο επηθπιάμεηο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ ηεο Οδεγίαο θαη γηα ην αλ πξάγκαηη ν ξπζκφο αλάπηπμεο απηψλ ησλ πεγψλ ζηελ Διιάδα, φπσο π.ρ. δείρλεηαη ζην δηάγξακκα 3, είλαη ν αλακελφκελνο. Ζ αλαζθάιεηα απηή πεγάδεη απφ ηνλ ξπζκφ εγθαηάζηαζεο ησλ έξγσλ ζηελ Διιάδα, ν νπνίνο ηα ηειεπηαία ρξφληα δελ είλαη ηδηαίηεξα ελζαξξπληηθφο. ηνλ Πίλαθα 4.5, παξνπζηάδνληαη ηα ππφ θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία έξγα ΑΠΔ ζηελ Διιάδα ζηηο αξρέο ηνπ 2005 (1/2/2005). Ζ ζπλνιηθή ηζρχο απηψλ είλαη, φπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ, 675 MW, ε νπνία δελ δηαθέξεη ζεκαληηθά απφ ηελ αληίζηνηρε ηζρχ ζηα ηέιε ηνπ 2001 (~520 MW) θαη θπζηθά απνηειεί πνιχ κηθξφ πνζνζηφ ηνπ ζπλφινπ ηεο αδεηνδνηεκέλεο ηζρχνο ΑΠΔ (3528 MW). Σα πξνβιήκαηα πνπ εκπνδίδνπλ ηελ ξαγδαία αλάπηπμε ησλ έξγσλ ΑΠΔ ζηελ Διιάδα ζπλερίδνπλ λα είλαη απηά πνπ πξναλαθέξζεθαλ: ρξνλνβφξα αδεηνδνηηθή δηαδηθαζία, αδπλακία εθηέιεζεο έξγσλ ελίζρπζεο ηνπ δηθηχνπ θαη ζπλδέζεσλ, κε απνδνρή έξγσλ ΑΠΔ ζε νξηζκέλεο ειάρηζηεο πεξηνρέο ηεο ρψξαο. 16

18 Ζ αδεηνδνηηθή δηαδηθαζία θξίλεηαη ρξνλνβφξα, εθηφο ηνπ φηη έρεη εμειηρζεί ζε κηα επίπνλε θαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο εμαληιεηηθή δηαδηθαζία. Ο ρξφλνο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο αδεηνδνηηθήο δηαδηθαζίαο είλαη θαηά κέζν φξν ελάκηζη κε δχν έηε. ε απηφ ζπκβάιιεη ν κεγάινο αξηζκφο θνξέσλ νη νπνίνη ζα πξέπεη λα δψζνπλ ηελ έγθξηζή ηνπο, θαη ην φηη γηα πνιινχο απφ απηνχο ε αμηνιφγεζε απφ κέξνπο ηνπο δελ κπνξεί λα δξνκνινγείηαη παξάιιεια. Δπηπιένλ, ιφγσ ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ ησλ έξγσλ ηελ πξψηε απηή πεξίνδν ηεο απειεπζέξσζεο, δεκηνπξγείηαη ζπλσζηηζκφο έξγσλ πξνο εμέηαζε ζηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο. Δίλαη πξνθαλέο φηη ππάξρεη κεγάιε αλάγθε γηα απινπνίεζε ηεο αδεηνδνηηθήο δηαδηθαζίαο. ΓΗΑΤΝΓΔΓΔΜΔΝΟ ΤΣΖΜΑ ΑΣΣΗΚΖ ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΟ ΠΔΛΟΠΟΝΝΖΟΤ ΖΠΔΗΡΟΤ ΣΔΡΔΑ ΔΛΛΑΓΟ ΓΤΣΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓ-ΘΡΑΚΖ ΚΔΝΣΡΗΚΉ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΘΔΑΛΗΑ ΔΤΒΟΗΑ ΑΗΟΛΗΚΑ ΠΑΡΚΑ ΜΤΖΔ ΦΩΣΟΒΟΛΣΑΗΚΑ ΒΗΟΜΑΕΑ ΑΕ 0,63 ΑΛ 24,96 ΑΕ 1,2 0,95 0,9 ΑΛ 5,32 0,9 ΑΕ 69,08 ΑΛ 1 ΑΕ 15,44 ΑΛ 4,66 ΑΕ 2,4 18,1 ΑΛ 0,6 4,54 ΑΕ ΑΛ ΑΕ 106,2 ΑΛ 100,2 ΑΕ 19,13 0,4 ΑΛ 11,13 ΑΕ 14,95 ΑΛ 6,95 ΑΕ 67,2 ΑΛ 197,95 ΑΕ ΤΝΟΛΑ 246,06 69,2 0,4 0,9 ΑΛ 298,75 33,6 0 25,86 ΜΖ ΓΗΑΤΝΓΔΓΔΜΔΝΟ ΎΣΖΜΑ ΓΩΓΔΚΑΝΖΑ ΑΕ 12,95 ΑΗΟΛΗΚΑ ΠΑΡΚΑ ΜΤΖΔ ΦΩΣΟΒΟΛΣΑΗΚΑ ΒΗΟΜΑΕΑ 17

19 ΚΤΚΛΑΓΔ ΝΖΗΑ Β. ΑΗΓΑΗΟΤ ΚΡΖΣΖ ΑΛ 9,8 ΑΕ 9,32 ΑΛ 8,18 ΑΕ 9,43 ΑΛ 26,37 ΑΕ 12,96 0,5 ΑΛ 75,96 0,5 ΤΝΟΛΑ ΑΕ 44,66 0 0,5 0 ΑΛ 120, ΑΔ ΑΛ Τπο καηαζκεσή (με άδεια εγκαηάζηαζης) ε λειηοσργία (με άδεια λειηοσργίας) Πίλαθαο 4.5: Έξγα ΑΠΔ ζε ιεηηνπξγία ή ππφ θαηαζθεπή θαηά πεξηνρή ηεο ρψξαο Ζ εθηέιεζε ησλ πξνγξακκαηηζκέλσλ έξγσλ ελίζρπζεο ηνπ πζηήκαηνο αιιά θαη ησλ κηθξφηεξσλ έξγσλ ζχλδεζεο ησλ ζηαζκψλ ζην δίθηπν απνηειεί βαζηθφ αλαζηαιηηθφ παξάγνληα ζηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ. Γηαπηζηψλεηαη αδπλακία πινπνίεζεο ησλ έξγσλ εθ κέξνπο ηεο ΓΔΖ ΑΔ, θπξίσο ιφγσ ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ θαη κεγέζνπο ησλ έξγσλ απηψλ ζπγθξηηηθά κε ην αληίζηνηρν έξγν ησλ πξνεγνπκέλσλ εηψλ. Σέινο, αλ θαη ε απνδνρή ησλ ΑΠΔ ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηνρέο ηεο ρψξαο είλαη δεδνκέλε, ζε νξηζκέλα ηκήκαηα ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο πξνθαινχληαη αληηδξάζεηο ηνπ θνηλνχ ζηελ εγθαηάζηαζε ζηαζκψλ ΑΠΔ (αηνιηθψλ θαη κηθξψλ πδξνειεθηξηθψλ) ιφγσ ηεο επηβάξπλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο πνπ ε θαηαζθεπή ησλ έξγσλ ζπλεπάγεηαη. Χο παξάδεηγκα αλαθέξεηαη ε πεξηνρή ηεο λφηηαο Λαθσλίαο, φπνπ ην αηνιηθφ δπλακηθφ είλαη εμαηξεηηθά πςειφ θαη ζα κπνξνχζε λα απνηειέζεη έλα ζεκαληηθφ ελεξγεηαθφ πφξν γηα ηε ρψξα. Ζ αληηκεηψπηζε ησλ παξαπάλσ πξνβιεκάησλ ζην άκεζν κέιινλ απφ ηελ ειιεληθή πνιηηεία θαη ε πιεξέζηεξε ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ γηα ηα πιενλεθηήκαηα ησλ ΑΠΔ ζα κπνξνχζε λα ζπκβάιιεη ζηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ ηεο Οδεγίαο. Παξάιιεια ζα δψζεη ηελ επθαηξία γηα ζεκαληηθή επέλδπζε θεθαιαίσλ θαη απαζρφιεζεο ζηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα, φπσο δείρλεηαη ζηνλ Πίλαθα

20 Πίλαθαο 4.6: Σν κεξίδην ησλ ΑΠΔ ζηηο ζπλνιηθέο αλακελφκελεο επελδχζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο Δλέξγεηαο ζηελ Διιάδα Οη θνξείο πνπ εκπιέθνληαη ζηελ αδεηνδνηηθή δηαδηθαζία ησλ ΑΠΔ, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ Τπνπξγείνπ Γεσξγίαο, δεκηνπξγνχλ ηεξάζηηα πξνβιήκαηα ζηελ αδεηνδφηεζε ησλ ζηαζκψλ ΑΠΔ κε απνηέιεζκα ηελ ππεξβνιηθή θαζπζηέξεζε ή θαη ηελ αβεβαηφηεηα ζηελ έθδνζε ησλ αδεηψλ γηα ηελ θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία ησλ ζηαζκψλ, πξάγκα πνπ νδεγεί ζηελ απνγνήηεπζε ησλ επελδπηψλ, θαη ηδηαίηεξα ησλ μέλσλ, νη νπνίνη ήδε απνζχξνληαη απφ ηελ ειιεληθή αγνξά. ην αδηέμνδν πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί έρνπλ ζπκβάιιεη θαη νη ηεξάζηηεο θαζπζηεξήζεηο θαη αξλήζεηο εθ κέξνπο ηεο ΓΔΖ ΑΔ αλαθνξηθά κε ηε κειέηε θαη θαηαζθεπή ησλ έξγσλ ελίζρπζεο θαη επέθηαζεο ηνπ πζηήκαηνο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηελ πεξηνρή ηεο Θξάθεο, ηεο Δχβνηαο θαη ηεο Λαθσλίαο, θαζψο θαη ησλ κηθξψλ ηκεκάησλ ζχλδεζεο ησλ έξγσλ ΑΠΔ. 5. ΝΟΜΟΘΔΗΑ ην κέξνο απηφ γίλεηαη αλαθνξά ζηελ νδεγία 2001/77/ΔΔ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο φζνλ αθνξά ηελ Διιάδα, θαζψο θαη ζηνλ Αλαπηπμηαθφ Νφκν 2601/98, πνπ εζσθιείεη θαη ηελ παξαγσγή ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ. 19

21 5.1. Ζ Οδεγία 2001/77/EΔ Ζ Οδεγία 2001/77/EΔ "Για ηην προαγωγή ηης ηλεκηρικής ενέργειας ποσ παράγεηαι από ανανεώζιμες πηγές ζηην εζωηερική αγορά ηλεκηρικής ενέργειας" (L283/ ) πξνβιέπεη ζην παξάξηεκα ηεο γηα ηελ Διιάδα ελδεηθηηθφ ζηφρν θάιπςεο απφ αλαλεψζηκεο ελεξγεηαθέο πεγέο, πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ κεγάισλ πδξνειεθηξηθψλ έξγσλ, ζε πνζνζηφ ηεο αθαζάξηζηεο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο θαηά ην έηνο 2010 ίζν κε 20,1%. Ο ζηφρνο απηφο είλαη ζπκβαηφο κε ηηο δηεζλείο απαηηήζεηο ηεο ρψξαο πνπ απνξξένπλ απφ ην πξσηφθνιιν ηνπ Κηφην πνπ ππνγξάθηεθε ην Γεθέκβξην ηνπ 1997 ζηε ζχκβαζε πιαίζην ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ γηα ηελ αιιαγή ηνπ θιίκαηνο. Σν πξσηφθνιιν ηνπ Κηφην πξνβιέπεη γηα ηελ Διιάδα ζπγθξάηεζε ηνπ ξπζκνχ αχμεζεο θαηά ην έηνο 2010 ηνπ CO 2 θαη άιισλ αεξίσλ πνπ επηηείλνπλ ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαηά 25% ζε ζρέζε κε ην έηνο βάζε Με δεδνκέλν φηη θαηά ην έηνο 2010 ε αθαζάξηζηε θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζα έρεη θζάζεη ηηο 72 TWh πθίζηαηαη αλάγθε ζπκκεηνρήο ησλ ελ ιφγσ κε ζπκβαηηθψλ ελεξγεηαθψλ πεγψλ ζε επίπεδν ηάμεο 14 TWh Ο Αλαπηπμηαθόο Νόκνο 2601/98 Οη δηαηάμεηο ηνπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ αλαθέξνληαη ζε επελδχζεηο ή θαη πξνγξάκκαηα ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο εμνπιηζκνχ πνπ αθνξνχλ: Παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ Αλαλεψζηκεο Πεγέο ελέξγεηαο πκπαξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ζεξκφηεηαο Τπνθαηάζηαζε πγξψλ θαπζίκσλ ή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε επεμεξγαζκέλα απνξξηπηφκελα πιηθά απφ εγρψξηεο βηνκεραλίεο Δμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο πνπ γίλνληαη απφ ηδησηηθέο εηαηξείεο ή θαη απφ ΟΣΑ. ηα πιαίζηα ηνπ λφκνπ απηνχ πξνβιέπεηαη ρσξηζκφο ηεο επηθξάηεηαο ζε ηέζζεξηο πεξηνρέο φπσο θαίλεηαη ζηνλ πίλαθα 5.1 πνπ αθνινπζεί: ΠΕΡΙΟΧΗ Α Β ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Πεξηιακβάλεη ηνπο λνκνύο Αηηηθήο θαη Θεζζαινλίθεο πιελ ησλ ηκεκάησλ ηνπο πνπ εληάζζνληαη ζηηο ινηπέο πεξηνρέο Πεξηιακβάλεη ηηο ΒΗ.ΠΔ ηεο ΔΣΒΑ, ηελ επαξρία Λαγθαδά θαη ην ηκήκα δπηηθά ηνπ πνηακνχ Αμηνχ ηνπ λνκνχ Θεζζαινλίθεο, ηελ επαξρία Σξνηδελίαο ηνπ λνκνχ Αηηηθήο, θαζψο θαη ηηο πεξηθέξεηεο πνπ δελ εληάζζνληαη ζηηο πεξηνρέο 20

22 Α, Γ θαη Γ. Γ Γ Πεξηιακβάλεη πεξηθέξεηεο ή λνκνχο ηεο ρψξαο πνπ εκθαλίδνπλ έληνλα πξνβιήκαηα αλεξγίαο ή θαη κείσζεο ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ, πιελ ησλ λνκψλ Αηηηθήο θαη Θεζζαινλίθεο θαη ησλ λνκψλ ή ηκεκάησλ ηνπο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηελ πεξηνρή Γ. Οη πεξηνρέο απηέο νξίδνληαη κε ππνπξγηθή απφθαζε πνπ εθδίδεηαη θάζε δχν ρξφληα θαη εκθαλίδνπλ κέζν φξν αλεξγίαο θαηά ηελ πξνεγνχκελε ηεηξαεηία κεγαιχηεξν θαηά ηνπιάρηζηνλ κία πνζνζηηαία κνλάδα απφ ηνλ κέζν φξν ηεο ρψξαο, ή κείσζε ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ. ηελ πεξηνρή απηή αλήθεη θαη ε Λαπξεσηηθή δψλε ζηελ πεξηθέξεηα Αηηηθήο. Πεξηιακβάλεη ηνπο λνκνχο Ξάλζεο, Ρνδφπεο θαη Έβξνπ, ηηο ΒΗ.ΠΔ. ηεο ΔΣΒΑ ηεο πεξηθέξεηαο Ζπείξνπ, ηα λεζηά κε πιεζπζκφ κέρξη θαηνίθνπο (απνγξαθή 1991), ηα λεζηά ηεο πεξηθέξεηαο Βνξείνπ Αηγαίνπ, ηε λήζν Θάζν, ην λνκφ Γσδεθαλήζνπ, πιελ ηεο πεξηνρήο ηνπ γεληθνχ πνιενδνκηθνχ ζρεδίνπ ηεο πφιεο ηεο Ρφδνπ, θαη ηέινο ηελ παξακεζφξηα δψλε ηνπ επεηξσηηθνχ ηκήκαηνο ηεο ρψξαο ζε απφζηαζε 20 ρικ. Απφ ηα ζχλνξα. Πίλαθαο 5.1: Σαμηλφκεζε πεξηνρψλ ηεο επηθξάηεηαο γηα ηελ ππαγσγή ζηηο δηαηάμεηο ηνπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ 2601/98 Οη εληζρχζεηο πνπ πξνβιέπεη ν αλαπηπμηαθφο λφκνο είλαη: Δπηρνξήγεζε Ζ επηρνξήγεζε ζπλίζηαηαη ζηελ δσξεάλ παξνρή απφ ην Γεκφζην ρξεκαηηθνχ πνζνχ γηα ηελ θάιπςε ηκήκαηνο ηεο εληζρπφκελεο δαπάλεο ηεο επέλδπζεο ή ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ ζρεδίνπ. Δπηδφηεζε ηφθσλ Ζ επηδφηεζε ησλ ηφθσλ ζπλίζηαηαη ζηελ θάιπςε απφ ην Γεκφζην ηκήκαηνο ησλ θαηαβαιιφκελσλ ηφθσλ ησλ κεζνκαθξνπξφζεζκσλ δαλείσλ ηεηξαεηνχο ηνπιάρηζηνλ δηάξθεηαο, πνπ ιακβάλνληαη γηα ηελ πινπνίεζε ηεο επέλδπζεο. Ζ επηδφηεζε ησλ ηφθσλ ηνπ επελδπηηθνχ δαλείνπ παξέρεηαη γηα ρξνληθφ δηάζηεκα έμη (6) εηψλ απφ ηελ πξψηε αλάιεςε δφζεο ηνπ δαλείνπ Δπηδφηεζε ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο Ζ επηδφηεζε ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο ζπλίζηαηαη ζηελ θάιπςε απφ ην Γεκφζην ηκήκαηνο ησλ θαηαβαιιφκελσλ δφζεσλ ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο πνπ ζπλάπηεηαη γηα ηελ απφθηεζε ηεο ρξήζεο θαηλνχξηνπ κεραλνινγηθνχ θαη ινηπνχ εμνπιηζκνχ, εθφζνλ κεηά ηελ ιήμε ηεο κίζζσζεο ν εμνπιηζκφο πεξηέξρεηαη ζηελ θπξηφηεηα ηεο επηρείξεζεο. 21

23 Φνξνινγηθή απαιιαγή θαη παξέρνληαη κε ελαιιαθηηθνχο ηξφπνπο, ζε πνζνζηά πνπ εμαξηψληαη απφ ηνλ ηχπν ηεο επέλδπζεο θαζψο θαη ηελ πεξηνρή ηεο επηθξάηεηαο πνπ απηή πξαγκαηνπνηείηαη. Αλαιπηηθή πεξηγξαθή ησλ πξνβιεπφκελσλ εληζρχζεσλ θαζψο θαη ησλ ηξφπσλ ελίζρπζεο παξνπζηάδεηαη ζηνπο πίλαθεο 5.2 θαη 5.3 πνπ αθνινπζνχλ. ΔΑ Γαπάλεο επελδχζεσλ γηα ΔΑ1 αμηνπνίεζε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο (ΑΠΔ)* ΔΑ2 ππνθαηάζηαζε πγξψλ θαπζίκσλ ή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε αέξηα θαχζηκα επεμεξγαζκέλα απνξξηπηφκελα πιηθά απφ εγρψξηεο βηνκεραλίεο ΑΠΔ αλάθηεζε απνξξηπηφκελεο ζεξκφηεηαο ΔΑ3 ζπκπαξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ζεξκφηεηαο ΔΒ ΔΓ ΔΓ ΔΑ4 ΔΓ1 εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο (φρη παξαγσγηθφο εμνπιηζκφο αιιά εμνπιηζκφο θαη εγθαηαζηάζεηο θίλεζεο ιεηηνπξγίαο ηεο κνλάδαο θαη ηνπιάρηζηνλ κείσζε θαηαλαιηζθφκελεο ελέξγεηαο θαηά 10%) Γαπάλεο θαηαζθεπήο ηνπ βαζηθνχ δηθηχνπ κεηαθνξάο ηνπ ζεξκνχ λεξνχ ή αηκνχ κέρξη ηνλ θαηαλαισηή (πξνθεηκέλνπ κφλν γηα ηηο επηρεηξήζεηο (β1) δειαδή παξαγσγήο ελέξγεηαο ζε κνξθή ζεξκνχ λεξνχ ή αηκνχ) Γαπάλεο επελδχζεσλ γηα ηελ παξαγσγή ζηεξεψλ θαπζίκσλ απφ βηνκάδα Γαπάλεο επελδχζεσλ γηα δεκηνπξγία εγθαηαζηάζεσλ απνζήθεπζεο πγξψλ θαπζίκσλ θαη πγξαεξίσλ ζε λεζηά ΔΓ2 αγνξά θαη εγθαηάζηαζε εμνπιηζκνχ θαη κέζσλ κεηαθνξάο ζηα λεζηά πγξψλ θαπζίκσλ θαη πγξαεξίσλ Πίλαθαο 5.2: Δληζρπφκελεο ελεξγεηαθέο δαπάλεο α. Μεηαπνηεηηθέο επηρεηξήζεηο ΔΑ β. Δπηρεηξήζεηο β1 παξαγσγήο ελέξγεηαο, ζε κνξθή ζεξκνχ λεξνχ, αηκνχ ΔΑ & ΔΒ β2 παξαγσγήο ελέξγεηαο ζηεξεψλ θαπζίκσλ απφ βηνκάδα ΔΑ 22

24 β3 ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο ΔΑ β4 παξαγσγήο ειεθηξηζκνχ απφ ΑΠΔ (αηνιηθή, ειηαθή, πδξνειεθηξηθή, γεσζεξκηθή, βηνκάδα ΔΑ β5 παξαγσγήο βηνκάδαο απφ θπηά κε ζθνπφ ηε ρξήζε ηεο σο πξψηεο χιεο γηα ηελ παξαγσγή ελέξγεηαο) ΔΑ δ. Μεηαιιεπηηθέο επηρεηξήζεηο ΔΑ ε. Δπηρεηξήζεηο ε1 εμφξπμεο, επεμεξγαζίαο θαη ελ γέλεη αμηνπνίεζεο βηνκεραληθψλ νξπθηψλ ΔΑ ε2 ιαηφκεπζεο καξκάξσλ (ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη δηαζέηνπλ εμνπιηζκφ θνπήο θαη επεμεξγαζίαο) ΔΑ ζ. Δπηρεηξήζεηο ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο (ζχκθσλα κε ΚΤΑ) ζ1 γεσξγηθέο, ζεξκνθεπηαθνχ ηχπνπ ΔΑ & ΔΓ ζ2 επεμεξγαζίαο αλαπνθινίσηνπ ξπδηνχ ΔΑ & ΔΓ ζ3 γεσξγηθέο, λέσλ θαιιηεξγεηψλ (αληηθαηάζηαζε παιαηψλ) ΔΑ & ΔΓ ζ4 γεσξγηθέο, βηνινγηθήο γεσξγίαο ΔΑ & ΔΓ ζ5 θηελνηξνθηθέο, εζηαβιηζκέλνπ ή εκηεζηαβιηζκέλνπ ηχπνπ ΔΑ & ΔΓ ζ6 αιηεπηηθέο (πδαηνθαιιηέξγεηεο) ΔΑ & ΔΓ θ. Δπηρεηξήζεηο πνπ γηα ίδην ινγαξηαζκφ ή γηα ινγαξηαζκφ ηξίησλ, ηππνπνηνχλ, ζπζθεπάδνπλ ή/θαη ζπληεξνχλ γεσξγηθά ή ΔΑ θηελνηξνθηθά ή πξντφληα αιηείαο θαη ηρζπνηξνθίαο ι. Δπηρεηξήζεηο Οξγ. Απηνδ. ή Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο ή ζπλεηαηξηζκνί πνπ πξαγκαηνπνηνχλ επελδχζεηο γηα ηελ ι1 αλέγεξζε θαη εθκεηάιιεπζε βηνηερληθψλ θέληξσλ θαη θηηξίσλ ζηηο εηδηθέο βηνηερληθέο θαη βηνκεραληθέο δψλεο πνπ θαζνξίδνληαη ζην πιαίζην ηνπ πνιενδνκηθνχ θαη ρσξνηαμηθνχ ζρεδηαζκνχ ΔΑ ρψξσλ θνηλσληθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ ιεηηνπξγηψλ θεληξηθψλ αγνξψλ θαη ζθαγείσλ ι2 κεηαζθεπή θαη δηακφξθσζε παιαηψλ βηνκεραλνζηαζίσλ θαη ινηπψλ εγθαηαζηάζεσλ γηα ρψξνπο θνηλσληθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ ιεηηνπξγηψλ ΔΑ θεληξηθέο αγνξέο θαη ζθαγεία λ. Δπηρεηξήζεηο πγξψλ θαπζίκσλ θαη πγξαεξίσλ ΔΓ 23

25 π. Δηαηξείεο Γηεζλνχο Δκπνξίνπ ΔΑ η. Σνπξηζηηθέο Δπηρεηξήζεηο ΔΑ Πίλαθαο 5.3: Τπαγφκελεο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη αληίζηνηρεο εληζρπφκελεο ελεξγεηαθέο δαπάλεο ΔΑ, ΔΒ, ΔΓ, ΔΓ. Δπίζεο απφ ηνλ λφκν πξνβιέπνληαη ηα αθφινπζα: Καηψηεξν φξην επέλδπζεο είλαη ηα 10 εθαηνκκχξηα Γηα έληαμε επέλδπζεο πνπ αθνξά ειεθηξνπαξαγσγή απφ Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο ή ζπκπαξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ζεξκφηεηαο, πξέπεη λα έρεη πξνεγεζεί έγθξηζε άδεηαο εγθαηάζηαζεο ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο Γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ επέλδπζεο πνπ αθνξά ειεθηξνπαξαγσγή απφ Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο ή ζπκπαξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ζεξκφηεηαο γλσκνδνηεί ην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο εληφο κελφο Γηα επελδχζεηο ή πξνγξάκκαηα ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο εμνπιηζκνχ πνπ αθνξνχλ ζε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, φπσο απηέο πνπ αλαθέξνληαη παξαπάλσ, νη εληζρχζεηο δελ αθνξνχλ ηνλ παξαγσγηθφ εμνπιηζκφ αιιά ηνλ εμνπιηζκφ θαη ηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο κνλάδαο πνπ επηθέξεη ηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη εθφζνλ πξνθχπηεη κείσζε ηεο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο ηνπιάρηζηνλ θαηά 10%. Δηδηθά γηα επελδχζεηο πνπ γίλνληαη απφ επηρεηξήζεηο πνπ παξάγνπλ ελέξγεηα ζε δηάθνξεο κνξθέο, εληζρχνληαη νη δαπάλεο θαηαζθεπήο ηνπ βαζηθνχ δηθηχνπ κεηαθνξάο ηνπ ζεξκνχ λεξνχ ή αηκνχ κέρξη ηνλ θαηαλαισηή Σν πνζνζηφ ηεο ίδηαο ζπκκεηνρήο ηνπ επελδπηή ζηηο επελδχζεηο πνπ εληάζζνληαη ζην θαζεζηψο ελίζρπζεο ηεο επηρνξήγεζεο θαη επηδφηεζεο ηφθσλ δελ κπνξεί λα είλαη θαηψηεξν ηνπ 40% ησλ εληζρπφκελσλ δαπαλψλ. ηηο πεξηπηψζεηο έληαμεο επέλδπζεο ζην θαζεζηψο ελίζρπζεο ηεο θνξνινγηθήο απαιιαγήο θαη επηδφηεζεο ηφθσλ ην επηδνηνχκελν επελδπηηθφ δάλεην δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ην 70% ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο ησλ εληζρπφκελσλ δαπαλψλ Ζ έλαξμε ησλ επελδχζεσλ ή/θαη ησλ πξνγξακκάησλ ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο εμνπιηζκνχ ή επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ κπνξεί λα γίλεηαη κεηά ηελ ππνβνιή ζηελ αξκφδηα ππεξεζία ηεο αίηεζεο ππαγσγήο ζηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ θαη ησλ απαηηνχκελσλ δηθαηνινγεηηθψλ 24

26 Ζ δηαδηθαζία εμέηαζεο θάζε αίηεζεο γηα ππαγσγή ζηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ απηνχ νινθιεξψλεηαη ην αξγφηεξν εληφο ηξηψλ κελψλ απφ ηελ εκεξνκελία ππνβνιήο ηεο αίηεζεο θαη ε απφθαζε εθδίδεηαη ην αξγφηεξν εληφο ησλ επφκελσλ ηξηάληα εξγάζηκσλ εκεξψλ Ζ θαηαβνιή ηνπ πνζνχ ηεο επηρνξήγεζεο απφ ην δεκφζην πξαγκαηνπνηείηαη ζε ηξεηο θάζεηο αλάινγα κε ηελ πξφνδν ησλ εξγαζηψλ ηεο επέλδπζεο θαη κεηά απφ πηζηνπνίεζε ησλ αξκφδησλ νξγάλσλ ειέγρνπ. Ζ έλαξμε εθηακίεπζεο απφ ην δεκφζην γίλεηαη αθνχ απνδεδεηγκέλα έρεη θαηαβιεζεί θαη δαπαλεζεί ε ίδηα ζπκκεηνρή ηνπ επελδπηή ζε πνζνζηφ 50% θαη ην 25% ηεο ηπρφλ ζπκκεηνρήο ηεο ηξάπεδαο πνπ ρξεκαηνδνηεί. ε πεξίπησζε εγθαηάιεηςεο ηεο επέλδπζεο ηπρφλ θαηαβιεζείζα επηρνξήγεζε γίλεηαη απαηηεηή ζην ζχλνιφ ηεο 6. ΔΝΔΡΓΔΗΔ ΣΖ ΡΑΔ ΓΗΑ ΣΖΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΣΖΡΗΞΖ ΣΩΝ ΑΠΔ Βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ απνηειεί ε νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ησλ επελδχζεσλ απηψλ. Δθφζνλ δελ ππάξμνπλ ζεακαηηθέο κεηψζεηο ηνπ θφζηνπο θαηαζθεπήο ησλ έξγσλ ΑΠΔ, φπσο πξνβιέπεηαη ηνπιάρηζηνλ γηα ηα ακέζσο επφκελα ρξφληα, ή αληίζηνηρα κεγάιε άλνδνο ηνπ θφζηνπο ησλ ζπκβαηηθψλ πεγψλ παξαγσγήο, θαζίζηαηαη αλαγθαία ε ζπλέρηζε ηεο θαηά δηάθνξνπο ηξφπνπο ελίζρπζήο ηνπο. Ο ζηφρνο γηα κεγάιεο θιίκαθαο δηείζδπζεο ησλ ΑΠΔ απαηηεί ηελ ελεξγνπνίεζε θαη ησλ θαηάιιεισλ νηθνλνκηθψλ εξγαιείσλ ηα νπνία ζα πξέπεη λα ηθαλνπνηνχλ ηνπιάρηζηνλ ηα εμήο: 1. Να έρνπλ κφληκν θαη ζηαζεξφ ραξαθηήξα ψζηε λα δηεπθνιχλνπλ ηελ ηξαπεδηθή ρξεκαηνδφηεζε ησλ έξγσλ. 2. Να είλαη ζπκβαηά κε ηνπο κεραληζκνχο αγνξάο ηεο απειεπζεξσκέλεο αγνξάο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ψζηε λα απνθεχγνληαη ζηξεβιψζεηο ηνπ αληαγσληζκνχ 3. Να εληάζζνπλ ζηελ αγνξά ην εμσηεξηθφ θφζηνο ην νπνίν θαινχληαη λα θαιχςνπλ κε ηξφπν πνπ λα αληηζηνηρεί ζηελ επηζπκία πιεξσκήο (willingness to pay) ησλ θαηαλαισηψλ ψζηε λα ειαρηζηνπνηείηαη ε απψιεηα επεκεξίαο ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ 25

27 4. Να είλαη νηθνλνκηθά απνηειεζκαηηθά ψζηε λα κεγηζηνπνηείηαη ε απφδνζή ηνπο σο πξνο ηηο ΑΠΔ ζην ειάρηζην δπλαηφ θφζηνο. Αλαθεξφκελνη εηδηθφηεξα ζηα αηνιηθά, πνπ απνηεινχλ ζήκεξα θαη ηελ θχξηα παξαγσγή ΑΠΔ, ζεκεηψλνπκε ηα αθφινπζα ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή ηνπο βησζηκφηεηα θαη ηηο δηάθνξεο δπλαηφηεηεο ζηεξίμεσο ηνπο: Δπηζεκαίλεηαη αξρηθά φηη ε παξαγφκελε απφ ηηο αλεκνγελλήηξηεο ελέξγεηα εμαξηάηαη έληνλα απφ ηελ ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ. Έηζη, κε βάζε ηε ζεκεξηλή ηηκή αγνξάο ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο ΑΠΔ θαη εθφζνλ ν επελδπηήο ιάβεη επηδφηεζε ίζε κε ην 30% ηνπ θφζηνπο εγθαηάζηαζεο ηνπ αηνιηθνχ πάξθνπ (φπσο πξνβιέπεηαη απφ ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δλέξγεηαο ηνπ Γ ΚΠ), εθηηκάηαη φηη γηα ηε βησζηκφηεηα ηεο επέλδπζεο είλαη απαξαίηεην ε κέζε εηήζηα ηαρχηεηα ζηε ζέζε εγθαηάζηαζεο λα είλαη ηνπιάρηζηνλ 6 κέηξα αλά δεπηεξφιεπην. Σν φξην απηφ πεξηιακβάλεηαη ζηνλ «Οδεγφ Αμηνιφγεζεο» ηεο ΡΑΔ θαη εθαξκφζηεθε θαηά ηελ αμηνιφγεζε ησλ αηνιηθψλ πάξθσλ πνπ έρνπλ κέρξη ζήκεξα αδεηνδνηεζεί. Γηα λα ππάξμεη φκσο επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ ρσξίο ηελ επηδφηεζε θεθαιαίνπ 30%, πξέπεη ε κέζε εηήζηα ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ ζηε ζέζε εγθαηαζηάζεσο ηνπ αηνιηθνχ πάξθνπ λα είλαη κεγαιχηεξε απφ 7 έσο 7,5 κέηξα αλά δεπηεξφιεπην. Τπάξρεη ζεκαληηθφο αξηζκφο ηέηνησλ έξγσλ θαη κάιηζηα ζηηο πεξηνρέο πςεινχ αηνιηθνχ δπλακηθνχ γηα ηηο νπνίεο ε ΡΑΔ ζχληνκα ζα εθδψζεη ζεηηθέο γλσκνδνηήζεηο. Δηδηθά γηα ηα κε δηαζπλδεδεκέλα λεζηά, πνπ απαηηείηαη ηδηαίηεξε κειέηε γηα ηε κεγηζηνπνίεζε ηεο απνξξφθεζεο αηνιηθήο ηζρχνο απφ ηα κηθξά λεζησηηθά απηφλνκα ζπζηήκαηα εμαζθαιίδνληαο παξάιιεια ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ησλ έξγσλ, ε ΡΑΔ, αθνχ έζεζε ην ζέκα ζε δεκφζηα δηαβνχιεπζε, θαηέιεμε ζηε δηακφξθσζε κηαο δηαθαλνχο θαη ακεξφιεπηεο δηαδηθαζίαο αδεηνδφηεζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ αηνιηθψλ ζηαζκψλ ζηα ζπζηήκαηα απηά. ηα πιαίζηα ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο Αληαγσληζηηθφηεηαο (ΔΠΑΝ), πνπ ρξεκαηνδνηείηαη απφ ην Γ ΚΠ, πξνβιέπεηαη ε επηδφηεζε έξγσλ ΑΠΔ θαη εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, χςνπο 360 δηο πεξίπνπ. Σν κεγαιχηεξν κέξνο απφ απηά ζα αθνξνχλ ηηο ΑΠΔ, επηπιένλ δελ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα επηδφηεζεο απφ ηνλ Αλαπηπμηαθφ Νφκν. Δθηηκάηαη φηη έξγα ΑΠΔ ηζρχνο πεξί ηα 800 MW κπνξεί λα επηδνηεζνχλ ζηα πιαίζηα ησλ παξαπάλσ πξνγξακκάησλ, δειαδή κέρξη ην ηέινο ηνπ Δπηπιένλ πξνβιέπεηαη ε επηδφηεζε, ζε πνζνζηφ 50% ηνπ θφζηνπο ησλ ειεθηξηθψλ δηθηχσλ πνπ είλαη αλαγθαίν λα θαηαζθεπαζηνχλ γηα ηελ ζχλδεζε ησλ ΑΠΔ ζην χζηεκα. 26

28 Δπνκέλσο, γηα λα επηηεπρζεί ν ζηφρνο πνπ αλαθέξζεθε ζηελ πξνεγνχκελε παξάγξαθν, έλα κέξνο ησλ έξγσλ ΑΠΔ ζα πξέπεη λα θαηαζθεπαζηνχλ ρσξίο επηδφηεζε. Γηα ηα έξγα απηά είλαη αλαγθαίν λα εθαξκνζζνχλ λένη νηθνλνκηθνί κεραληζκνί ζηήξημεο πνπ ζα πξέπεη λα ηθαλνπνηνχλ ηα ηέζζεξα θξηηήξηα πνπ αλαθέξζεθαλ πξνεγνπκέλσο. Έλαο απφ ηνπο ππνςήθηνπο πξνο εμέηαζε νηθνλνκηθνχο κεραληζκνχο ζηήξημεο ησλ ΑΠΔ πνπ αλ ζρεδηαζζεί θαηάιιεια κπνξεί λα ηθαλνπνηήζεη ηα ηέζζεξα θξηηήξηα είλαη ε αγνξαπσιεζία πξάζηλσλ πηζηνπνηεηηθψλ. Σα πηζηνπνηεηηθά απηά πηζηνπνηνχλ ηελ πξνέιεπζε ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ. Ζ ξπζκηζηηθή πνιηηηθή ζπλίζηαηαη ζηελ επηβνιή ζε φινπο ηνπο πξνκεζεπηέο ειεθηξηθήο Δλέξγεηαο λα θαηέρνπλ έλα ειάρηζην αξηζκφ πξάζηλσλ πηζηνπνηεηηθψλ αλάινγα κε ηηο ζπλνιηθέο Πσιήζεηο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ πξαγκαηνπνηνχλ. Οη πξνκεζεπηέο κεηαθπινχλ ην θφζηνο θαηνρήο ηέηνησλ πηζηνπνηεηηθψλ ζηνπο πειάηεο ηνπο θαη αλάινγα κε ηελ επηζπκία ησλ ηειεπηαίσλ λα ηξνθνδνηνχληαη απφ πξάζηλε ελέξγεηα, είηε ν πξνκεζεπηήο βξίζθεηαη ζε ζέζε πσιεηνχ πηζηνπνηεηηθψλ ζηε δεπηεξνγελή αγνξά, είηε ζε ζέζε αγνξαζηνχ. Οπσζδήπνηε φκσο ην ζέκα απηφ εληάζζεηαη ζε κηα ζεηξά απφ ηερληθά θαη νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα πνπ πξέπεη λα αληηκεησπηζηνχλ ζηελ πξνζπάζεηα πξνψζεζεο ησλ ΑΠΔ, θαη ηα νπνία απνηεινχλ αληηθείκελν εμέηαζεο δηεζλψο ηα ηειεπηαία έηε. πσο αλαθέξζεθε θαηά ηε δηαλεκεκέλε Παξαγσγή κεηαβάιιεηαη ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ησλ πθηζηάκελσλ ζπζηεκάησλ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ηα νπνία έρνπλ ζρεδηαζηεί κε βάζε ηε ζπγθεληξσκέλε παξαγσγή. Γεδνκέλνπ φκσο φηη ε παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πξέπεη ζε θάζε ζηηγκή λα θαιχπηεη αθξηβψο ηε δήηεζε ηεο, είλαη αλαγθαίνο ν ζπλερήο έιεγρνο ησλ πεγψλ παξαγσγήο, πξάγκα ην νπνίν είλαη πνιχπινθν φηαλ ην πιήζνο ησλ πεγψλ είλαη πνιχ κεγάιν θαη κάιηζηα φηαλ πνιιέο απφ απηέο είλαη κε ειεγρφκελνπ ξπζκνχ παξαγσγήο. Ζ ρξεζηκνπνίεζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ κεηάδνζεο θαη επεμεξγαζίαο ηεο πιεξνθνξίαο δίλεη ηε δπλαηφηεηα αληηκεηψπηζεο ησλ πξνβιεκάησλ απηψλ, αιιά βέβαηα απμάλεη ζεκαληηθά ην θφζηνο ηνπ δηαλεκεκέλνπ ειεθηξηζκνχ ζηνλ θαηαλαισηή. Δπηπιένλ ε πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ ζηα πιαίζηα ηεο απειεπζεξσκέλεο αγνξάο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απαηηεί ηελ θαζηέξσζε ελφο ζπζηήκαηνο ηηκνιφγεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ δηαθφξσλ ηερληθψλ θαη δπλαηνηήησλ, παξάιιεια κε ηε ιεηηνπξγία ησλ ζπκβαηηθψλ πεγψλ, ψζηε λα επηηπγράλεηαη ην βέιηηζην απνηέιεζκα γηα ηνπο θαηαλαισηέο. Ζ ΡΑΔ εμεηάδεη ηα παξαπάλσ ζέκαηα κε ηαπηφρξνλε ελζσκάησζε ηεο εκπεηξίαο πνπ έρεη απνθηεζεί δηεζλψο, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο Οδεγίεο ηεο επξσπατθήο έλσζεο θαη ηηο δεζκεχζεηο ηεο ρψξαο, ψζηε λα ζπκβάιεη θαηά ην δπλαηφλ πιεξέζηεξα ζηε δηακφξθσζε ελφο πιαηζίνπ ιεηηνπξγίαο ηεο ειιεληθήο αγνξάο ειεθηξηζκνχ. 27

29 Ήδε ην ζέκα ηεο ζχλδεζεο κεγάιεο δηαλεκεκέλεο παξαγσγήο απφ ΑΠΔ ζην δίθηπν απνηειεί κείδνλ θεθάιαην ηνπ Κψδηθα Γηθηχνπ, ηνλ νπνίν επεμεξγάδεηαη ε ΡΑΔ ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ δηαρεηξηζηή ηνπ Γηθηχνπ. Δθεί ζα ξπζκίδνληαη ζέκαηα ζχλδεζεο, ιεηηνπξγίαο θαη ηηκνιφγεζεο απηήο ηεο παξαγσγήο. εκαληηθέο επίζεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ είλαη νη θαηάιιειεο ρσξνηαμηθέο ξπζκίζεηο, νη νπνίεο παξάιιεια κε ηελ ελεκέξσζε ησλ πνιηηψλ ζα νδεγήζνπλ ζηελ επκελή απνδνρή ησλ ΑΠΔ απφ ην θνηλφ, φπσο επίζεο θαη ε δεκηνπξγία ησλ αλαγθαίσλ ππνδνκψλ γηα ηε ζχλδεζή ηνπο ζην χζηεκα. ρεηηθά κε ηηο ππνδνκέο απηέο ε ΡΑΔ πξνεηνηκάδεη ζρέδην λφκνπ πνπ ζα εηζεγεζεί ζηνλ Τπνπξγφ Αλάπηπμεο θαη αθνξά ζηε δηαδηθαζία απαιινηξηψζεσλ γηα ηελ θαηαζθεπή δηθηχσλ πςειήο ηάζεο. Οη πξνβιέςεηο ηνπ λφκνπ απηνχ ζα δηαζθαιίζνπλ κεγάιε επηηάρπλζε ηεο δηαδηθαζίαο απαιινηξηψζεσλ ψζηε ηα έξγα δηθηχνπ κεγάιεο εζληθήο ζεκαζίαο, φπσο γηα ηηο ΑΠΔ ζηελ Δχβνηα, ην κεγάιν έξγν δηθηχσλ γηα ηελ Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη ηε Θξάθε, αιιά θαη έξγα ζηα λεζηά, λα κπνξέζνπλ λα γίλνπλ ζε πνιχ κηθξφηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα απφ απηφ πνπ ππνινγίδεη ε ΓΔΖ κε ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα. Σέινο ε ΡΑΔ εθκεηαιιεπφκελε θαη ηηο ζρεηηθέο δηαηάμεηο ηνπ Κψδηθα Γηαρείξηζεο έρεη ηππνπνηήζεη θαη έρεη δψζεη ηηο θαηάιιειεο νδεγίεο ζην ΓΔΜΖΔ γηα ην δηαδηθαζηηθφ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα ρξεκαηνδνηεζνχλ θαη ζα εγγπνδνηεζνχλ ηα έξγα επέθηαζεο ησλ δηθηχσλ πςειήο ηάζεο πνπ απαηηνχληαη γηα ηηο ΑΠΔ. πκπεξαζκαηηθά νη ελέξγεηεο ηεο ΡΑΔ ρξνληθά έρνπλ σο εμήο: 1. Αλαθνίλσζε γηα ηηο ζεηηθέο γλψκεο ηεο ΡΑΔ γηα άδεηεο παξαγσγήο ζηε Νφηην Λαθσλία θαζψο θαη άιισλ αηηήζεσλ νη νπνίεο ήδε βξίζθνληαη ζην ζηάδην αμηνιφγεζεο 2. Δηζήγεζε ζρεδίνπ λφκνπ γηα ηηο απαιινηξηψζεηο γηα δίθηπα πςειήο ηάζεο κεγάιεο εζληθήο ζεκαζίαο 3. Οινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο ρξεκαηνδφηεζεο θαη παξνρήο εγγπήζεσλ απφ ηνπο επελδπηέο ΑΠΔ ψζηε λα αξρίζνπλ ην ζπληνκφηεξν ηα έξγα δηθηχνπ Δχβνηαο θαη Θξάθεο (ην έξγν Λαθσλίαο θαη ηα άιια έξγα ΑΠΔ είλαη απινχζηεξα). 4. Οινθιήξσζε ζπλεξγαζίαο κε ΤΠΔΥΩΓΔ θαη Πεξηθέξεηεο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ ρσξνηαμηθνχ δεηήκαηνο ζρεηηθά κε ηα αηνιηθά ηεο Νφηηαο Λαθσλίαο θαη ηεο Αηηηθήο 5. Παξαθνινχζεζε ηεο πνξείαο ησλ έξγσλ ΑΠΔ ζχκθσλα κε ηα ηξηκεληαία δειηία πξνφδνπ θαη εθθαζάξηζε ηνπ κεηξψνπ απφ έξγα πνπ είηε εγθαηαιείπνληαη είηε 28

30 θαζπζηεξνχλ αδηθαηνιφγεηα κε επζχλε ησλ επελδπηψλ (ζηφρνο είλαη λα κελ ππάξρεη δέζκεπζε ζέζεσλ απφ επελδπηέο πνπ δελ πξνρσξνχλ ηα έξγα) 6. Αλάινγα κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ θάζε κε δηαζπλδεδεκέλνπ λεζηνχ αλαθνίλσζε ηεο επηπιένλ δηαζέζηκεο ηζρχνο γηα ΑΠΔ ηα επφκελα έηε 7. Θέζε ζε δεκφζηα δηαβνχιεπζε νινθιεξσκέλεο πξφηαζεο γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο γεσζεξκίαο 8. Οινθιήξσζε ηεο δεκφζηαο δηαβνχιεπζεο θαη δηακφξθσζε πξφηαζεο γηα αλάπηπμε πβξηδηθψλ ζπζηεκάησλ ζε κεγάια λεζηά 9. Πξφηαζε γηα πεξαηηέξσ απινπνηήζεηο ηεο αδεηνδνηηθήο δηαδηθαζίαο 10. Δηδηθέο κειέηεο χζηεκα Πξάζηλσλ Πηζηνπνηεηηθψλ Γίθηπν Γηαλνκήο θαη Γηαλεκεκέλε Παξαγσγή ζε κεγάιε θιίκαθα 7. ΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖΖ Ο Οδεγφο Δλεξγεηαθψλ Δπελδχζεσλ (ΟΔΔ) πεξηγξάθεη ην θαζεζηψο θαη ηνπο φξνπο ηεο δεκφζηαο ελίζρπζεο ελεξγεηαθώλ επελδύζεσλ κέζσ ησλ πφξσλ πνπ δηαηίζεληαη γηα ηνλ ζθνπφ απηφ απφ ην Μέηξν Γξάζε ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο Αληαγσληζηηθφηεηα (ΔΠΑΝ) ηνπ ΤΠΑΝ ζην πιαίζην ηνπ Γ Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο (Γ ΚΠ). Ζ Γξάζε αθνξά ζε «Οηθνλνκηθά θίλεηξα γηα ηελ ελίζρπζε κεκνλσκέλσλ ηδησηηθψλ ελεξγεηαθψλ επελδχζεσλ». Γηα ηε Γξάζε απηή έρεη εγθξηζεί ην θαζεζηψο ελίζρπζεο Ν.323/01 απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ζηηο 11/12/2001 (c(2001) 3968 fin). Οη ζπγρξεκαηνδνηνχκελεο επελδχζεηο ζα πξέπεη λα ζπκκνξθψλνληαη θαη κε ηελ Οδεγία 96/61 ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ, ζρεηηθά κε ηελ νινθιεξσκέλε πξφιεςε θαη έιεγρν ηεο ξχπαλζεο, φπνπ απηή ηζρχεη. Χο ελεξγεηαθέο επελδχζεηο λννχληαη νη επελδχζεηο ζε ζπζηήκαηα εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο, ππνθαηάζηαζεο ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ κε πγξαέξην ή θπζηθφ αέξην θαη αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο πξνυπνινγηζκνχ άλσ ησλ 44 ρηι. επξψ αλά ηερλνινγηθή θαηεγνξία. Σν αλψηαην φξην ζπγθεθξηκέλεο επέλδπζεο επί ηνπ νπνίνπ παξέρεηαη επηρνξήγεζε είλαη 44 εθαη. επξψ. 29

31 χκθσλα κε ην εγθεθξηκέλν θαζεζηψο ελίζρπζεο, νη επηιέμηκεο ηερλνινγηθέο θαηεγνξίεο επελδχζεσλ δηαθξίλνληαη ζε Αρχικές θαη Περιβαλλοντικές, γεγνλφο πνπ δεκηνπξγεί δηαθνξνπνηήζεηο ζηνλ επηιέμηκν πξνυπνινγηζκφ ηεο επέλδπζεο θαη ζην κέγηζην πνζνζηφ επηρνξήγεζεο. Σν ζπλνιηθφ θφζηνο ηεο Γξάζεο ηνπ Μέηξνπ 2.1 ηνπ ΔΠΑΝ αλέξρεηαη ζε 986,8 εθαη. επξψ. Απφ ην πνζφ απηφ ε ζπλνιηθή δεκφζηα δαπάλε (θνηλνηηθή θαη εζληθή) αλέξρεηαη ζε 340,7 εθαη. επξψ. Σν ππφινηπν ηνπ θφζηνπο ζα θαιπθζεί απφ ηδησηηθή ζπκκεηνρή. Γηθαίσκα ππνβνιήο επελδπηηθήο πξφηαζεο έρεη θάζε λνκηθφ πξφζσπν ηδησηηθνχ δηθαίνπ πνπ δελ πεξηιακβάλεηαη ζηνλ δεκφζην ηνκέα. Οη εληζρπφκελεο επελδχζεηο κπνξνχλ λα πξαγκαηνπνηνχληαη νπνπδήπνηε ηεο Διιεληθήο Δπηθξάηεηαο. Πξηλ απφ ηελ ππνβνιή ηεο επελδπηηθήο πξφηαζεο απαιτείται είηε ε δηελέξγεηα ελεξγεηαθήο επηζεψξεζεο, ζχκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηεο Κνηλήο Τπνπξγηθήο Απφθαζεο Γ6/Β/ΟΗΚ/11038/ΦΔΚ 1526Β/ είηε ε εθαξκνγή επηζηεκνληθά απνδεθηήο κεζφδνπ πξνζδηνξηζκνχ ηνπ πξνο εθκεηάιιεπζε ελεξγεηαθνχ δπλακηθνχ. ηνπο ηνκείο ειεθηξνπαξαγσγήο πξνυπφζεζε γηα ηελ ππνβνιή πξφηαζεο επέλδπζεο γηα ππαγσγή ηεο ζην θαζεζηψο δεκφζηαο ελίζρπζεο ηνπ ΔΠΑΝ απνηειεί ε ζχκθσλα κε ηνλ Ν. 2773/99 χπαξμε Άδεηαο Παξαγσγήο, πνπ αθνξά ζηελ επέλδπζε. Γηα φιεο ηηο ηερλνινγηθέο θαηεγνξίεο θαη ππνθαηεγνξίεο ΑΠΔ πξνυπφζεζε γηα ηελ ππνβνιή ηεο πξφηαζεο επέλδπζεο είλαη ε Άδεηα Δγθαηάζηαζεο, εθφζνλ απαηηείηαη. Δπηιέμηκεο θαηεγνξίεο δαπάλεο είλαη νη εμήο: Κχξηνο Δμνπιηζκφο, Δλεξγεηαθή Δπηζεψξεζε ή Πξνζδηνξηζκφο ηνπ πξνο εθκεηάιιεπζε Δλεξγεηαθνχ Γπλακηθνχ, Ακνηβή πκβνχισλ, Δπεκβάζεηο ζε νηθφπεδα, θηίξηα θαη έξγα ππνδνκήο, Δθπαίδεπζε ζηε ιεηηνπξγία εμνπιηζκνχ θαη ινγηζκηθνχ θαη Μίζζσζε βνεζεηηθνχ εμνπιηζκνχ θαη κεηξεηηθψλ νξγάλσλ. Οη επελδπηηθέο πξνηάζεηο πνπ ππνβάιινληαη αμηνινγνχληαη απφ Κεληξηθή Δπηηξνπή Αμηνιφγεζεο (ΚΔΑ), ε νπνία ζπγθξνηείηαη κε Απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Αλάπηπμεο. Ζ θξίζε κηαο πξφηαζεο πεξηιακβάλεη έιεγρν ηππηθήο πιεξόηεηαο, ρξεκαηννηθνλνκηθή αμηνιόγεζε ηνπ επελδπηή, θαη ηερληθννηθνλνκηθή αμηνιόγεζε ηεο επελδπηηθήο πξφηαζεο, πξηλ απφ ηελ ηειηθή γλσκάηεπζε ηεο ΚΔΑ Δηζαγσγή Γ Κνηλνηηθό Πιαίζην ηήξημεο Σν Γ Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο (Γ ΚΠ) εγθξίζεθε κε ηελ Απφθαζε Δ(2000)3405 ηεο Δπηηξνπήο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ηεο 28/11/2000. Σν Γ ΚΠ ζπκπεξηιακβάλεη 30

32 δηαξζξσηηθέο παξεκβάζεηο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζηηο Διιεληθέο Πεξηθέξεηεο, κε πεξίνδν εθαξκνγήο απφ ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 2000 κέρξη ηελ 31 ε Γεθεκβξίνπ Σν Γ ΚΠ ζπληζηά ζπκθσλία αλάκεζα ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή θαη ηελ Διιεληθή Κπβέξλεζε, γηα ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο πξνηεξαηφηεηεο πνπ αθνξνχλ ζηελ αμηνπνίεζε πνζνχ εθαη. επξψ, απφ ηνπο πφξνπο ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ γηα ηελ πεξίνδν Γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ ζηφρσλ, ην Γ ΚΠ είλαη δνκεκέλν ζε 11 Δζληθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα θαη 13 Πεξηθεξεηαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα. Μεηαμχ ησλ Δζληθψλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ πεξηιακβάλεηαη θαη ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα «Αληαγσληζηηθφηεηα» (ΔΠΑΝ) πνπ πεξηγξάθεηαη ζηε ζπλέρεηα. Ο παξψλ Οδεγφο αθνξά ζηε δεκφζηα ελίζρπζε Δλεξγεηαθψλ Δπελδχζεσλ απφ ην Μέηξν 2.1 ηνπ ΔΠΑΝ. Σν θαηψηαην φξην γηα ηηο επελδχζεηο απηέο είλαη ηα 44 ρηι. επξψ αλά ηερλνινγηθή θαηεγνξία Δπηρεηξεζηαθό Πξόγξακκα «Αληαγσληζηηθόηεηα» Σν Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα «Αληαγσληζηηθφηεηα» (ΔΠΑΝ) εγθξίζεθε κε ηελ Απφθαζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο κε αξηζκφ C(2001)550 ηεο 14/3/2001. Σν Πξφγξακκα ρξεκαηνδνηείηαη απφ ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (ΔΣΠΑ) θαη ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν (ΔΚΣ). Σν ζπλνιηθφ θφζηνο ηνπ Πξνγξάκκαηνο είλαη 6.392,3 εθαη. επξψ, απφ ηα νπνία ε Κνηλνηηθή ζπγρξεκαηνδφηεζε αλέξρεηαη ζε 31% (1.976,7 εθαη. επξψ). Ζ Δζληθή Γεκφζηα Γαπάλε απνηειεί ην 19,4% ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο, ελψ ν ηδησηηθφο ηνκέαο ζπκκεηέρεη κε πνζνζηφ 49,6% ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο. Σν ΔΠΑΝ δνκείηαη ζε 9 Άμνλεο Πξνηεξαηφηεηαο: Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 1: Βειηίσζε ηνπ Δπηρεηξεκαηηθνχ Πεξηβάιινληνο Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 2: ηήξημε θαη Δλζάξξπλζε ηεο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 3: Πξνψζεζε Δπηρεηξεκαηηθήο Αξηζηείαο Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 4: Σερλνινγηθή Καηλνηνκία θαη Έξεπλα Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 5: Γηαθνξνπνίεζε ηνπ Σνπξηζηηθνχ Πξντφληνο Πξνβνιή ηεο Διιάδαο σο Σνπξηζηηθνχ Πξννξηζκνχ Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 6: Αζθάιεηα Δλεξγεηαθνχ Δθνδηαζκνχ θαη Πξνψζεζε ηεο Απειεπζέξσζεο ηεο Αγνξάο Δλέξγεηαο Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 7: Δλέξγεηα θαη Αεηθφξνο Αλάπηπμε 31

33 Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 8: Αλζξψπηλνη Πφξνη Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 9: Σερληθή Βνήζεηα Κάζε Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο αλαιχεηαη πεξαηηέξσ ζε Μέηξα. Κάζε Μέηξν πεξηιακβάλεη Γξάζεηο θαη Έξγα κε θνηλφ πξνζαλαηνιηζκφ θαη ζπλαθέο αληηθείκελν. ηε ζπλέρεηα πεξηγξάθεηαη ην Μέηξν 2.1, ηνπ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 2, πνπ αθνξά ζηελ ελίζρπζε ηδησηηθψλ επελδχζεσλ γηα ζπζηήκαηα ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο (ΖΘ), γηα ππνθαηάζηαζε ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ κε πγξαέξην ή θπζηθφ αέξην, γηα εθαξκνγή αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο θαη εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο Σν Μέηξν 2.1 ηνπ ΔΠΑΝ Σν Μέηξν 2.1 ππάγεηαη ζηνλ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 2: ηήξημε θαη Δλζάξξπλζε ηεο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο. ηφρνη ηνπ Μέηξνπ είλαη: ε εμαζθάιηζε ηνπ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ θαη ε ειάηησζε ηεο εμάξηεζεο απφ εηζαγφκελεο κνξθέο πξσηνγελνχο ελέξγεηαο, κέζσ ηεο δηαθνξνπνίεζεο ησλ ελεξγεηαθψλ πεγψλ ηξνθνδνζίαο ε αχμεζε ηεο ειιεληθήο πξνζηηζέκελεο αμίαο ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ε ελίζρπζε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο θαη απαζρφιεζεο. Σν ζπλνιηθφ θφζηνο ηνπ Μέηξνπ 2.1 γηα ηελ πεξίνδν αλέξρεηαη ζε 1.072,006 εθαη. επξψ. Ζ ζπλνιηθή δεκφζηα δαπάλε (θνηλνηηθή θαη εζληθή) αλέξρεηαη ζε 382,166 εθαη. επξψ. Σν 50% ηεο δεκφζηαο ρξεκαηνδφηεζεο απνηειεί θνηλνηηθή ζπκκεηνρή, πξνεξρφκελε απφ ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (ΔΣΠΑ), απνζηνιή ηνπ νπνίνπ είλαη ε ζπκβνιή ζηελ άκβιπλζε ησλ αληζνηήησλ κεηαμχ ησλ πεξηθεξεηψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Σα ππφινηπα 689,836 εθαη. επξψ ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο ηνπ Μέηξνπ ζα θαιπθζνχλ απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Αξρή εθαξκνγήο ηνπ Μέηξνπ 2.1 είλαη ην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο. Σν Μέηξν πεξηιακβάλεη: Σελ πξνψζεζε ηεο ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο (ΖΘ), ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο (ΑΠΔ) θαη ηεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο (ΔΞΔ), πεξηιακβάλνληαο έξγα ελεκέξσζεο, πξνψζεζεο θαη δηάδνζεο, κειέηεο γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ παξαπάλσ ηερλνινγηψλ θαη έξγα ππνδνκήο ηερληθήο ππνζηήξημεο ηφζν ζε θεληξηθφ φζν θαη ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. 32

34 Μειέηε, δεκηνπξγία θαη εθαξκνγή ελφο εηδηθνχ θαζεζηψηνο ελίζρπζεο ησλ ηδησηηθώλ επελδύζεσλ ζε ζπζηήκαηα αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο (ΑΠΔ). Ο αθξηβήο θαζνξηζκφο ησλ επελδπηηθψλ θηλήηξσλ πνπ ζα πξνζθέξεη απηφ ην θαζεζηψο ζα βαζηζηεί ζηελ πξφζθαηε εκπεηξία θαη ζα κειεηεζεί ε ζθνπηκφηεηα δηαθνξνπνίεζεο ησλ θηλήηξσλ απηψλ αλά ηερλνινγία ή/ θαη γεσγξαθηθή πεξηνρή. ην πιαίζην ηνπ εηδηθνχ απηνχ θαζεζηψηνο αλακέλεηαη ε πινπνίεζε έξγσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλάπηπμε αηνιηθψλ ζπζηεκάησλ, θαηαζθεπή κηθξψλ πδξνειεθηξηθψλ έξγσλ ζε πδαηνξεχκαηα θαη πδξαπιηθά δίθηπα, αμηνπνίεζε βηνκάδαο κε έκθαζε ζηελ αλάπηπμε ζπζηεκάησλ ζπκπαξαγσγήο, εθαξκνγέο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο ρακειήο κέζεο ελζαιπίαο θαη αλάπηπμε εθαξκνγψλ ειηαθψλ ζπζηεκάησλ. Σα έξγα αμηνπνίεζεο βηνκάδαο αθνξνχλ ζε αμηνπνίεζε ππνιεηκκάησλ ή παξαγψγσλ ιπκάησλ θαζψο θαη αζηηθψλ ή βηνκεραληθψλ απνξξηκκάησλ. Σα έξγα αλάπηπμεο ειηαθψλ ζπζηεκάησλ αθνξνχλ ζε ελεξγεηηθά θαη παζεηηθά ειηαθά ζπζηήκαηα, παζεηηθά ζπζηήκαηα δξνζηζκνχ θαη θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα. Μειέηε, δεκηνπξγία θαη εθαξκνγή ελφο εηδηθνχ θαζεζηψηνο ελίζρπζεο επελδύζεσλ ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνύ θαη ζεξκόηεηαο (ΖΘ) κε ρξήζε ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ (θπξίσο θπζηθφ αέξην) απφ θαηαλαισηέο ειεθηξηθήο θαη ζεξκηθήο ελέξγεηαο ζηνλ ηδησηηθό θαη δεκόζην ηνκέα. Ζ ζπκπεξίιεςε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαζίζηαηαη επηηαθηηθή ιφγσ ηνπ κεγάινπ δπλακηθνχ ζπκπαξαγσγήο πνπ εληνπίδεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηα κεγάια δεκφζηα λνζνθνκεία, αζιεηηθά θέληξα, αεξνδξφκηα θαη εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα. Μειέηε, δεκηνπξγία θαη εθαξκνγή ελφο εηδηθνχ θαζεζηψηνο ελίζρπζεο ησλ επελδύζεσλ εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο ηφζν ζηνλ ηδησηηθφ πξσηνγελή, δεπηεξνγελή θαη ηξηηνγελή ηνκέα, κέζσ εζεινληηθψλ ζπκθσληψλ ή επηρνξεγήζεσλ κεκνλσκέλσλ επελδχζεσλ, φζν θαη ζην δεκφζην ηξηηνγελή ηνκέα. Δηδηθφηεξα ηα έξγα πνπ ζα πξνσζεζνχλ κέζσ ηνπ παξαπάλσ πιαηζίνπ ζρεηίδνληαη κε ελεξγεηαθή δηαρείξηζε (ζέζεηο ελεξγεηαθψλ δηαρεηξηζηψλ, απαζρφιεζε ελεξγεηαθψλ επηζεσξεηψλ, εθαξκνγή ζπζηεκάησλ ζηφρεπζεο & παξαθνινχζεζεο (monitoring & targeting), κε αλαβάζκηζε ή εγθαηάζηαζε λένπ παξαγσγηθνχ - ελεξγεηαθνχ εμνπιηζκνχ, κε εθαξκνγή δφθηκσλ θαζαξψλ ηερλνινγηψλ θαζψο θαη ππνθαηάζηαζε ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ κε θπζηθφ αέξην ή πγξαέξην. Ζ παξέκβαζε ζην δεκφζην ηνκέα θαζίζηαηαη επίζεο επηηαθηηθή ιφγσ ηνπ κεγάινπ δπλακηθνχ εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο ζε θηίξηα ππεξεζηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, ζε θνηλσθειή δεκφζηα θηίξηα φπσο λνζνθνκεία θαη ζρνιεία θαζψο θαη ζε πθηζηάκελεο αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο. 33

35 Σν Καζεζηψο θξαηηθήο ελίζρπζεο ηδησηηθψλ επελδχζεσλ γηα εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, ππνθαηάζηαζε ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ, ζπκπαξαγσγή ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο θαη εθαξκνγή αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο εγθξίζεθε απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ ζηηο 11/12/ Πξνϋπνζέζεηο πκκεηνρήο Ο παξψλ Οδεγφο αθνξά ζε επελδχζεηο πνπ εληάζζνληαη ζε κία απφ ηηο αθφινπζεο γεληθέο ηερλνινγηθέο θαηεγνξίεο, ζην ζχλνιν ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο. ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΔΞΔ: Δμνηθνλφκεζε Δλέξγεηαο ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΖΘ: πκπαξαγσγή Ζιεθηξηζκνχ θαη Θεξκφηεηαο ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΤΠΟ: Τπνθαηάζηαζε ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ κε Αέξην Καχζηκν ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΑΠΔ: Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο Οη επελδχζεηο ππάγνληαη ζην Μέηξν 2.1 Γξάζε ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο «Αληαγσληζηηθφηεηα». Ζ πινπνίεζε ησλ επελδχζεσλ πξέπεη λα έρεη νινθιεξσζεί κέρξη 31/12/2006. Πξηλ απφ ηελ ππνβνιή ηεο επελδπηηθήο πξφηαζεο: Γηα επελδχζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε πθηζηάκελεο επηρεηξεκαηηθέο κνλάδεο θαη νη νπνίεο επεξεάδνπλ ηελ ελεξγεηαθή θαηάζηαζε ησλ κνλάδσλ, απαηηείηαη ε δηελέξγεηα ελεξγεηαθήο επηζεψξεζεο, εθηελνχο ή ζπλνπηηθήο εάλ ν πξνυπνινγηζκφο ηεο επέλδπζεο είλαη κεγαιχηεξνο ή κηθξφηεξνο/ ίζνο ησλ 440 ρηι. επξψ, αληίζηνηρα, ζχκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηεο Κνηλήο Τπνπξγηθήο Απφθαζεο Γ6/Β/ΟΗΚ/11038/ΦΔΚ 1526Β/ Γηα επελδχζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε ρψξν φπνπ δελ πθίζηαηαη ιεηηνπξγνχζα επηρεηξεκαηηθή κνλάδα ή γηα επελδχζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε πθηζηάκελεο επηρεηξεκαηηθέο κνλάδεο, νη νπνίεο φκσο δελ επεξεάδνπλ ηελ ελεξγεηαθή θαηάζηαζε ησλ κνλάδσλ, απαηηείηαη ε εθαξκνγή επηζηεκνληθά απνδεθηήο κεζφδνπ πξνζδηνξηζκνχ ηνπ πξνο εθκεηάιιεπζε ελεξγεηαθνχ δπλακηθνχ. Γηα φιεο ηηο επελδχζεηο, πξνυπφζεζε γηα ηελ ππνβνιή ηεο πξφηαζεο επέλδπζεο γηα ππαγσγή ηεο ζην θαζεζηψο δεκφζηαο ελίζρπζεο ηνπ ΔΠΑΝ απνηειεί ε χπαξμε ηεο Άδεηαο Δγθαηάζηαζεο, φπνπ απαηηείηαη. ηνπο ηνκείο ειεθηξνπαξαγσγήο, πξνυπφζεζε γηα ηελ ππνβνιή πξφηαζεο επέλδπζεο απνηειεί ε ζχκθσλα κε ηνλ Ν. 2773/99 χπαξμε Άδεηαο Παξαγσγήο, πνπ αθνξά ζηελ επέλδπζε. 34

36 Τπαγόκελεο Δπελδύζεηο (Καηεγνξίεο θαη Τπνθαηεγνξίεο Δπελδύζεσλ) Οη ππαγφκελεο θαηεγνξίεο θαη ππνθαηεγνξίεο επελδχζεσλ παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 7.1. Οη επελδχζεηο πξέπεη λα αθνξνχλ ζε ψξηκεο ηερλνινγηθά θαηεγνξίεο θαη φρη ηερλνινγίεο πνπ βξίζθνληαη ζε ζηάδην έξεπλαο θαη αλάπηπμεο 1. Πίλαθαο 7.1: Δπελδχζεηο πνπ ππάγνληαη ζην Μέηξν 2.1 ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο «Αληαγσληζηηθφηεηα» Κσδ. ΔΞΔ ΖΘ Σερλνινγηθή θαηεγνξία / Τπνθαηεγνξία ΑΠΔ ΔΞΟΗΚΟΝΟΜΖΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Δ ΤΦΗΣΑΜΔΝΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΔ ΜΟΝΑΓΔ ΤΜΠΑΡΑΓΧΓΖ ΖΛΔΚΣΡΗΜΟΤ ΘΔΡΜΟΣΖΣΑ (ΦΤΞΖ) ΤΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΔΝΈΡΓΔΗΑ Ή ΑΛΛΧΝ ΤΜΒΑΣΗΚΧΝ ΤΠΟ ΑΠΔ/ΑΗ ΑΠΔ/ΓΔ ΑΠΔ/ΤΖ ΑΠΔ/ΖΛ ΑΠΔ/ΒΗ ΑΠΔ/ΦΒ ΑΠΔ/Π ΚΑΤΗΜΧΝ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ Ή ΤΓΡΑΔΡΗΟ Δ ΤΦΗΣΑΜΔΝΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΔ ΜΟΝΑΓΔ ΑΗΟΛΗΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΔΧΘΔΡΜΗΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΜΗΚΡΑ ΤΓΡΟΖΛΔΚΣΡΗΚΑ ΔΡΓΑ ΚΔΝΣΡΗΚΑ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΑ ΖΛΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΑΞΗΟΠΟΗΖΖ ΒΗΟΜΑΕΑ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΨΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΠΑΘΖΣΗΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ πγθεθξηκέλα γηα ηα ΑΠΔ, πνπ καο ελδηαθέξνπλ ζηελ εξγαζία απηή, νη ππαγφκελεο θαηεγνξίεο θαη ππνθαηεγνξίεο επελδχζεσλ παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηε ζπλέρεηα: ΑΠΔ/ΑΗ. ΑΗΟΛΗΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΑΠΔ/ΑΗ. Αηνιηθά ζπζηήκαηα γηα ειεθηξνπαξαγσγή ή άιιεο ρξήζεηο. ΑΠΔ/ΓΔ. ΓΔΧΘΔΡΜΗΚΔ ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΑΠΔ/ΓΔ.1 Αλάπηπμε έξγσλ ζηνλ αγξνηηθφ ηνκέα (παξνρή ζεξκφηεηαο ζε ζεξκνθήπηα θαη άιιεο αγξνηηθέο εθαξκνγέο) ΑΠΔ/ΓΔ.2 ΑΠΔ/ΓΔ.3 ΑΠΔ/ΓΔ.4 πκπαξαγσγή ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο Σειεζέξκαλζε ή/ θαη ηειεςχμε Γηα αθαιάησζε λεξνχ 1 Οη ελδηαθεξφκελνη γηα ηερλνινγίεο πνπ βξίζθνληαη ζε εξεπλεηηθφ ζηάδην κπνξνχλ λα απεπζχλνληαη ζηα Πξνγξάκκαηα ηνπ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 4 ηνπ ΔΠΑΝ, ηα νπνία ρεηξίδεηαη ε Γεληθή Γξακκαηεία Έξεπλαο θαη Σερλνινγίαο (ΓΓΔΣ) ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο, Μεζνγείσλ 14-18, Αζήλα, ηει. θαη fax Λεπηνκέξεηεο γηα ηηο πξνθεξχμεηο απηψλ ησλ πξνγξακκάησλ πεξηέρνληαη ζηελ ηζηνζειίδα ηεο ΓΓΔΣ: 35

37 ΑΠΔ/ΤΖ. ΜΗΚΡΑ ΤΓΡΟΖΛΔΚΣΡΗΚΑ ΔΡΓΑ ΗΥΤΟ ΜΔΥΡΗ 10 MW e ΑΠΔ/ΤΖ.1 ε πνηακνχο θαη γεληθά πδαηνξξεχκαηα. ΑΠΔ/ΤΖ.2 ε πθηζηάκελα πδξαπιηθά δίθηπα. ΑΠΔ/ΖΛ. ΚΔΝΣΡΗΚΑ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΑ ΖΛΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΑΠΔ/ΖΛ.1. Παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ νηθηαθήο ή βηνκεραληθήο ρξήζεο απφ ζπκβαηηθνχο επίπεδνπο ζπιιέθηεο λεξνχ ή αέξα. Ο ζηηγκηαίνο βαζκφο απφδνζεο ηνπ ζπιιέθηε, κεηξεκέλνο απφ θαηάιιεια δηαπηζηεπκέλα εξγαζηήξηα, ζχκθσλα κε ηα ηζρχνληα ελαξκνληζκέλα πξφηππα (ISO , EN ), πξέπεη λα ππεξβαίλεη ην 45% γηα ηηο ζπλζήθεο ΓΣ=30Κ (δηαθνξά κέζεο ζεξκνθξαζίαο ιεηηνπξγίαο ζπιιέθηε απφ ζεξκνθξαζία πεξηβάιινληνο), G=800W/m 2 θαη κε επηθάλεηα αλαθνξάο ηελ επηθάλεηα παξαζχξνπ ηνπ ζπιιέθηε. ΑΠΔ/ΖΛ.2 Παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ πςειήο ζεξκνθξαζίαο ή ζέξκαλζε αέξα απφ ειηαθνχο ζπιιέθηεο δηαθφξσλ ηχπσλ πςειήο απφδνζεο (παξαβνιηθνί, επίπεδνη, θελνχ, θιπ.) γηα ζέξκαλζε λεξνχ ρξήζεο, ζέξκαλζε ςχμε ρψξσλ, κε ρξήζε αληιηψλ ζεξκφηεηαο ςπθηηθψλ ή γηα ζεξκηθέο δηεξγαζίεο. Τςειήο απφδνζεο επίπεδνη ειηαθνί ζπιιέθηεο ζεσξνχληαη ζπιιέθηεο ησλ νπνίσλ ν ζηηγκηαίνο βαζκφο απφδνζεο, κεηξεκέλνο ζχκθσλα κε ηα σο άλσ πξφηππα (ISO , EN ), ππεξβαίλεη ην 55% γηα ηηο πξναλαθεξζείζεο ζπλζήθεο (ΓΣ=30Κ, G=800W/m 2 ) θαη κε επηθάλεηα αλαθνξάο ηελ επηθάλεηα παξαζχξνπ ηνπ ζπιιέθηε. ΑΠΔ/ΒΗ. ΑΞΗΟΠΟΗΖΖ ΒΗΟΜΑΕΑ ΑΠΔ/ΒΗ.1 Παξαγσγή βηνθαπζίκσλ γηα κεηαθνξέο ΑΠΔ/ΒΗ.2 Σειεζέξκαλζε ή/ θαη ηειεςχμε. Σα ζεκεία θαηαλάισζεο πξέπεη λα απέρνπλ ηνπ ζεκείνπ παξαγσγήο ηεο ζεξκφηεηαο/ ςχμεο ηνπιάρηζηνλ 100m. ΑΠΔ/ΒΗ.3 πκπαξαγσγή ειεθηξηζκνχ ζεξκφηεηαο. ΑΠΔ/ΒΗ.4 Παξαγσγή ζεξκφηεηαο/ ςχμεο ζε κεκνλσκέλε θεληξηθή εγθαηάζηαζε θαη δηαλνκή ζηνλ επξχηεξν ρψξν (π.ρ. ζεξκνθήπην, βηνκεραλία, ελφηεηα θαηνηθηψλ ζπλνιηθνχ εκβαδνχ ηνπιάρηζηνλ m 2 ). Ζ βηνκάδα νξίδεηαη σο ην βηναπνδνκήζηκν θιάζκα ησλ πξντφλησλ, απνβιήησλ θαη ππνιεηκκάησλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ηε γεσξγία (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θπηηθψλ θαη δσηθψλ νπζηψλ), ηε δαζνθνκία θαη ηηο ζπλαθείο βηνκεραλίεο, θαζψο θαη ην βηναπνδνκήζηκν θιάζκα ησλ βηνκεραληθψλ απνβιήησλ θαη αζηηθψλ ιπκάησλ. ΑΠΔ/ΦΒ. ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΨΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΑΠΔ/ΦΒ. Φσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα είηε ζπλδεδεκέλα ζην δίθηπν είηε απηφλνκα. ΑΠΔ/Π. ΠΑΘΖΣΗΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ Πεξηιακβάλνληαη παζεηηθά ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο, δξνζηζκνχ θαη θσηηζκνχ. ΑΠΔ/Π.1 ε θηίξηα ηνπ ηξηηνγελή ηνκέα 36

38 ΑΠΔ/Π.2 ε νηθηζκνχο ή ελφηεηεο θαηνηθηψλ ζπλνιηθνχ εκβαδνχ κεγαιχηεξνπ απφ m 2 Σα παζεηηθά ζπζηήκαηα νξίδνληαη σο ζπζηήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχλ θπζηθά θαηλφκελα, φπσο ε ειηαθή αθηηλνβνιία πνπ πξνζπίπηεη ζηα θηίξηα, νη θπζηθέο ζεξκηθέο δηαθνξέο θιπ., γηα ηελ παξαγσγή ζέξκαλζεο ή ςχμεο απνηέιεζκα ησλ νπνίσλ είλαη ε εμνηθνλφκεζε ζπκβαηηθήο ελέξγεηαο Ύςνο επελδύζεσλ Σν θαηψηαην φξην ηνπ ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ επελδπηηθήο πξφηαζεο πνπ επηρνξεγείηαη θαζνξίδεηαη ζε 44 ρηι. επξψ γηα θάζε ηερλνινγηθή θαηεγνξία ή ππνθαηεγνξία ΑΠΔ. Οη επελδπηηθέο πξνηάζεηο αθνξνχλ ζε εθαξκνγή κηαο ή πεξηζζφηεξσλ ηερλνινγηψλ ή ππνθαηεγνξηψλ ΑΠΔ ζηελ ίδηα επηρεηξεζηαθή κνλάδα (ζηνλ ίδην ρψξν). Γηα θάζε κηα απφ ηηο ηερλνινγηθέο θαηεγνξίεο ή ππνθαηεγνξίεο ΑΠΔ ν πξνυπνινγηζκφο ζα πξέπεη λα είλαη θαη ειάρηζηνλ 44 ρηι. επξψ. Γεθηέο γίλνληαη επίζεο επελδπηηθέο πξνηάζεηο ζηηο νπνίεο πξνηείλεηαη λα πινπνηεζεί επέλδπζε ζε δηαθνξεηηθνχο ρψξνπο, εθφζνλ φινη νη ρψξνη απηνί αλήθνπλ ζηνλ ππνβάιινληα ηελ πξφηαζε θνξέα, ε επέλδπζε αθνξά ζε εγθαηαζηάζεηο αλήθνπζεο ζηελ ίδηα επηιέμηκε ηερλνινγία ή ζπλδπαζκφ επηιέμηκσλ ηερλνινγηψλ θαη εμππεξεηνχλ ηνλ ίδην ζθνπφ ζε θάζε επηκέξνπο ρψξν, αθφκε θαη αλ ην χςνο πξνυπνινγηζκνχ θάζε εγθαηάζηαζεο αλά ρψξν πνπ πξνηείλεηαη είλαη κηθξφηεξν ησλ 44 ρηι. επξψ, αιιά ην άζξνηζκα ησλ επηκέξνπο πξνυπνινγηζκψλ ηνπο ππεξβαίλεη ηα 44 ρηι. επξψ. Οη πξνηάζεηο πξέπεη λα έρνπλ νινθιεξσκέλν ραξαθηήξα θαη λα είλαη ιεηηνπξγηθέο ρσξίο ηελ αλάγθε άιινπ ζπκπιεξσκαηηθνχ ή ππνζηεξηθηηθνχ έξγνπ. Δάλ ν ζπλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο ηεο πξνηεηλφκελεο επέλδπζεο γηα ην ζχλνιν ησλ ηερλνινγηθψλ θαηεγνξηψλ ππεξβαίλεη ηα 44 εθαη. επξψ, ε δεκφζηα ρξεκαηνδφηεζε πεξηνξίδεηαη ζην πνζφ πνπ αληηζηνηρεί ζε ζπλνιηθφ πξνυπνινγηζκφ επέλδπζεο χςνπο 44 εθαη. επξψ. Αλ ε επηρνξήγεζε, πνπ αληηζηνηρεί ζηελ πξνηεηλφκελε επέλδπζε, ππεξβαίλεη ηελ αλψηαηε επηηξεπφκελε ελίζρπζε πνπ κπνξεί λα δνζεί ζε επέλδπζε 100 εθαη. επξψ ζχκθσλα κε ην λέν πνιπηνκεαθφ πιαίζην γηα ηηο πεξηθεξεηαθέο επελδχζεηο πξνο κεγάια επελδπηηθά ζρέδηα (κεγαιχηεξν ηνπ 75%*ΚΗΔ πνπ ηζρχεη γηα ηελ πεξηθέξεηα ζχκθσλα κε ηνλ πεξηθεξεηαθφ ράξηε εληζρχζεσλ, φπνπ ΚΗΔ: Καζαξφ Ηζνδχλακν Δλίζρπζεο) απαηηείηαη εηδηθή θνηλνπνίεζε ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή. 37

39 Δηδηθή θνηλνπνίεζε απαηηείηαη επίζεο ζε πεξίπησζε επέλδπζεο ζηνλ θιάδν ηεο κεηαπνίεζεο θαη εκπνξίαο γεσξγηθψλ πξντφλησλ, αλ ν επηιέμηκνο πξνυπνινγηζκφο ηεο ππεξβαίλεη ηα 25 εθαη. επξψ ή αλ ε επηρνξήγεζε ππεξβαίλεη ηα 12 εθαη. επξψ. Δηδηθά γηα επελδχζεηο ζπκπαξαγσγήο, ε δεκφζηα επηρνξήγεζε δελ κπνξεί λα ππεξβεί ην πνζφ πνπ αληηζηνηρεί ζε εγθαηεζηεκέλε ηζρχ 35 MW e, εθηφο αλ πξφθεηηαη γηα πεξίπησζε απηνπαξαγσγνχ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε ζπκπαξαγσγή, νπφηε ην φξην ζε εγθαηεζηεκέλε ηζρχ είλαη 50 MW e. Ννκηθφ πξφζσπν κπνξεί λα ππνβάιεη επελδπηηθέο πξνηάζεηο ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ κέρξη 65 εθαη. επξψ. Οη πξνηάζεηο ζπγαηξηθψλ επηρεηξήζεσλ ζπλππνινγίδνληαη ζην πξναλαθεξφκελν κέγηζην φξην ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα πνιιέο πξνηάζεηο. Χο ζπγαηξηθέο ζεσξνχληαη επηρεηξήζεηο ζηηο νπνίεο ε «κεηξηθή» εηαηξία είλαη θάηνρνο πνζνζηνχ κεγαιχηεξνπ ηνπ 25% ηνπ κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ Γεκόζηα ρξεκαηνδόηεζε Ζ δεκφζηα ρξεκαηνδφηεζε έρεη ηε κνξθή επηρνξήγεζεο ηκήκαηνο ηνπ επηιέμηκνπ θφζηνπο ηεο επέλδπζεο. Σα αλψηαηα πνζνζηά δεκφζηαο επηρνξήγεζεο γηα θάζε ηερλνινγηθή θαηεγνξία θαη ππνθαηεγνξία ΑΠΔ, γηα θάζε είδνο επέλδπζεο θαη θάζε πεξηνρή ηεο ρψξαο παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 7.2. Χο ΜΜΔ ζεσξνχληαη νη επηρεηξήζεηο πνπ πιεξνχλ ηνλ νξηζκφ πνπ δηαηππψλεηαη παξαθάησ. Δηδηθά γηα επελδχζεηο (είηε Αξρηθέο είηε Πεξηβαιινληηθέο, είηε απφ κεγάιε επηρείξεζε είηε απφ ΜΜΔ) πνπ πινπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο παξαγσγήο αγξνηηθψλ πξντφλησλ, αλ δελ πινπνηνχληαη ζε θάπνηα απφ ηηο κεηνλεθηηθέο πεξηνρέο ηεο ρψξαο, θαλέλα απφ ηα αλσηέξσ πνζνζηά δελ κπνξεί λα ππεξβεί ην 40%. Γηα ηηο ππφινηπεο επελδχζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο γεσξγίαο, δειαδή επελδχζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο παξαγσγήο πνπ πινπνηνχληαη ζε κεηνλεθηηθέο πεξηνρέο θαη επελδχζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο κεηαπνίεζεο θαη εκπνξίαο αγξνηηθψλ πξντφλησλ νπνπδήπνηε θαη αλ πινπνηνχληαη, θαλέλα απφ ηα αλσηέξσ πνζνζηά δελ κπνξεί λα ππεξβεί ην 50%. Οη κεηνλεθηηθέο πεξηνρέο ηεο ρψξαο είραλ πξνζδηνξηζηεί ζηελ Οδεγία 81/645/ΔΟΚ (πνπ ζπλνδεχεηαη απφ ην δηνξζσηηθφ Α), ε νπνία ηξνπνπνηήζεθε κε ηελ Οδεγία 93/66/ΔΟΚ. 38

40 Πίλαθαο 7.2: Αλψηαηα Πνζνζηά Γεκφζηαο Δπηρνξήγεζεο Πνζνζηό επηρνξήγεζεο Πνζνζηό επηρνξήγεζεο Πεξηβαιινληηθήο επέλδπζεο ζε Αξρηθήο επέλδπζεο ζε Κσδηθόο Πεξηνρή ηεο ρώξαο Μεγάιε Μεγάιε Δπηρείξεζε ή Δπηρείξεζε ΜΜΔ ΜΜΔ Μέγηζην ΑΠΔ/ΑΗ ιε ε ρψξα 30 % 100% 100% 30% επί ηνπ ζπλνιηθνχ Π/Τ ΑΠΔ/ΓΔ ιε ε ρψξα 40 % 100% 100% 40% επί ηνπ ζπλνιηθνχ Π/Τ ΑΠΔ/ΤΖ ιε ε ρψξα 40 % 100% 100% 40% επί ηνπ ζπλνιηθνχ Π/Τ ΑΠΔ/ΖΛ.1 ιε ε ρψξα 30 % 100% 100% 30% επί ηνπ ζπλνιηθνχ Π/Τ ΑΠΔ/ΖΛ.2 ιε ε ρψξα 40 % 100% 100% 40% επί ηνπ ζπλνιηθνχ Π/Τ ΑΠΔ/ΒΗ.1 ιε ε ρψξα 40 % 100% 100% 40% επί ηνπ ζπλνιηθνχ Π/Τ Θξάθε (Ννκνί Ξάλζεο, Ρνδφπεο, Έβξνπ) 50 % ΑΠΔ/ΦΒ Πεξηνρέο Α θαη Β ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο θαη Αηηηθήο, ζχκθσλα κε ηνλ Ν.2601/98 σο ηζρχεη 40 % 100% 100% 50% επί ηνπ ζπλνιηθνχ Π/Τ Τπφινηπε ρψξα 45 % ΑΠΔ/Π ιε ε ρψξα 40 % 100% 100% 40% επί ηνπ ζπλνιηθνχ Π/Τ 39

41 ΟΡΗΜΟ ΜΗΚΡΩΝ ΚΑΗ ΜΔΑΗΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ (ΜΜΔ) Χο κηθξέο θαη κεζαίεο επηρεηξήζεηο, πνπ ζην εμήο ζα θαινχληαη ΜΜΔ, νξίδνληαη νη επηρεηξήζεηο πνπ πιεξνχλ ηαπηφρξνλα ηηο παξαθάησ πξνυπνζέζεηο: α. Απαζρνινχλ, κε ζρέζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, ιηγφηεξνπο απφ 250 εξγαδνκέλνπο κφληκεο απαζρφιεζεο 2 (κέζνο φξνο ησλ ηξηψλ ηειεπηαίσλ εηψλ). β. έρνπλ εηήζην θχθιν εξγαζηψλ πνπ δελ ππεξβαίλεη ηα 40 εθαηνκκχξηα επξψ ή εηήζην ζπλνιηθφ ηζνινγηζκφ πνπ δελ ππεξβαίλεη ηα 27 εθαηνκκχξηα επξψ γ. πιεξνχλ ην θξηηήξην ηεο αλεμαξηεζίαο, φπσο νξίδεηαη παξαθάησ: Γελ αλήθνπλ, θαηά πνζνζηφ 25% ή πεξηζζφηεξν ηνπ θεθαιαίνπ ή ησλ δηθαησκάησλ ςήθνπ, ζε κία επηρείξεζε ή, απφ θνηλνχ, ζε πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο δελ αληαπνθξίλνληαη ζηνπο νξηζκνχο ηεο ΜΜΔ. Τπέξβαζε απηνχ ηνπ αλψηαηνπ νξίνπ επηηξέπεηαη ζηηο εμήο δχν πεξηπηψζεηο: αλ ε θπξηφηεηα ηεο επηρείξεζεο αλήθεη ζε δεκφζηεο εηαηξείεο ζπκκεηνρψλ, ζε εηαηξείεο παξνρήο επηρεηξεκαηηθνχ θεθαιαίνπ ή ζεζκηθνχο επελδπηέο θαη ππφ ηνλ φξν φηη δελ αζθείηαη έιεγρνο νχηε αηνκηθά νχηε απφ θνηλνχ, αλ ην θεθάιαην είλαη δηεζπαξκέλν θαηά ηέηνηνλ ηξφπν, ψζηε λα κελ είλαη δπλαηφλ λα θαζνξηζηεί πνηνο ην θαηέρεη θαη αλ ε επηρείξεζε δειψλεη φηη κπνξεί εχινγα λα ππνζέζεη φηη δελ αλήθεη, θαηά πνζνζηφ 25% ή πεξηζζφηεξν, ζε κία επηρείξεζε ή, απφ θνηλνχ, ζε πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο δελ αληαπνθξίλνληαη ζηνπο νξηζκνχο ηεο ΜΜΔ. Καηά ηνλ ππνινγηζκφ ησλ νξίσλ, πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν α, είλαη ζθφπηκν λα αζξνίδνληαη ηα ζρεηηθά ζηνηρεία, πνπ αθνξνχλ ζηε δηθαηνχρν επηρείξεζε θαη φιεο ηηο επηρεηξήζεηο πνπ ειέγρνληαη άκεζα ή έκκεζα απφ απηήλ, κέζσ θαηνρήο πνζνζηνχ ηνπιάρηζηνλ 25% ηνπ θεθαιαίνπ ή ησλ δηθαησκάησλ ςήθνπ. Μηα επηρείξεζε απνθηά ή ράλεη ην θαζεζηψο ΜΜΔ φηαλ επί δύν δηαδνρηθά νηθνλνκηθά έηε, θαηά ηελ ηειηθή εκεξνκελία θαηάξηηζεο ηνπ ηζνινγηζκνχ, βξίζθεηαη θάησ ή πάλσ απφ ηα φξηα ηα ζρεηηθά κε ηνλ αξηζκφ εξγαδνκέλσλ ή ηα πξναλαθεξζέληα ρξεκαηννηθνλνκηθά φξηα, αληίζηνηρα. 2 Δξγαδφκελνη κεξηθήο ή επνρηαθήο απαζρφιεζεο αλάγνληαη ζε κφληκεο απαζρφιεζεο, κε βάζε ην πνζνζηφ ηνπ ρξφλνπ θαηά ην νπνίν απαζρνινχληαη. 40

42 Ο κέγηζηνο αξηζκφο απαζρνινχκελσλ αηφκσλ αληηζηνηρεί ζηνλ αξηζκφ εηήζησλ κνλάδσλ εξγαζίαο (ΔΜΔ), δειαδή ζηνλ αξηζκφ εξγαδνκέλσλ πιήξνπο απαζρφιεζεο πνπ εξγάζηεθαλ επί έλα έηνο. Οη εξγαδφκελνη κεξηθήο απαζρφιεζεο θαη ηα άηνκα πνπ εξγάδνληαη ζε επνρηθή βάζε αληηζηνηρνχλ ζε θιάζκαηα ΔΜΔ. Σν έηνο αλαθνξάο, πνπ ιακβάλεηαη ππφςε, είλαη ην έηνο ηεο ηειεπηαίαο θιεηζκέλεο δηαρεηξηζηηθήο ρξήζεο. Σα φξηα θχθινπ εξγαζηψλ θαη ζπλνιηθνχ ηζνινγηζκνχ είλαη εθείλα ηεο ηειεπηαίαο δσδεθάκελεο θιεηζκέλεο ρξήζεο. ηελ πεξίπησζε λενζχζηαησλ επηρεηξήζεσλ, νη ινγαξηαζκνί ησλ νπνίσλ δελ έρνπλ θιείζεη αθφκε, ηα φξηα πνπ ιακβάλνληαη ππφςε πξέπεη λα πξνθχπηνπλ απφ αμηφπηζηεο εθηηκήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ νηθνλνκηθνχ έηνπο Ίδηα ζπκκεηνρή Σν χςνο ηεο ίδηαο ζπκκεηνρήο ζηελ επέλδπζε πξέπεη λα αλέξρεηαη ζε ηνπιάρηζηνλ 30% ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηεο επέλδπζεο. ηελ ίδηα ζπκκεηνρή ζπλππνινγίδνληαη θαη φζα θεθάιαηα πξνέξρνληαη απφ «Υξεκαηνδφηεζε Απφ Σξίηνπο» (ΥΑΣ). ηελ πεξίπησζε εθαξκνγήο ΥΑΣ απαηηείηαη ε ππνβνιή ππνγεγξακκέλνπ ζπκθσλεηηθνχ, ππφδεηγκα ηνπ νπνίνπ παξέρεηαη απφ ην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο, Απηνηειέο Σκήκα Γηαρείξηζεο Πξνγξακκάησλ Δπξσπατθήο Έλσζεο ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Αλάπηπμεο, θαζψο θαη απφ ηνπο Δλδηάκεζνπο Φνξείο Γηαρείξηζεο (ΔΦΓ). Ζ ίδηα ζπκκεηνρή ζα πξέπεη λα ηεθκεξηψλεηαη επαξθψο. Χο ελδεηθηηθά απνδεηθηηθά ζηνηρεία αλαθέξνληαη ηα εμήο: Αληίγξαθα θνξνινγηθψλ δειψζεσλ θαη εληχπσλ Δ9, βεβαηψζεηο εμάκελεο θίλεζεο ηξαπεδηθψλ ινγαξηαζκψλ, βεβαηψζεηο θαηνρήο νκνιφγσλ θιπ., πξνθεηκέλνπ γηα θπζηθά πξφζσπα κεηφρνπο ή εηαίξνπο ππφ ζχζηαζε ή πθηζηάκελσλ εηαηξεηψλ, νη νπνίεο ζα είλαη θνξείο ησλ πξνηεηλφκελσλ επελδχζεσλ. Ηζνινγηζκνί ή Λνγηζηηθέο θαηαζηάζεηο ηεο ηειεπηαίαο πεληαεηίαο θαζψο θαη ηζνδχγηα ηειεπηαίνπ κελφο γηα ηα λνκηθά πξφζσπα κεηφρνπο ή εηαίξνπο ππφ ζχζηαζε ή πθηζηάκελσλ εηαηξεηψλ, νη νπνίεο ζα είλαη θνξείο ησλ πξνηεηλφκελσλ επελδχζεσλ. Ηζνινγηζκνί ή Λνγηζηηθέο θαηαζηάζεηο ηειεπηαίαο πεληαεηίαο, θαζψο θαη ηζνδχγην ηειεπηαίνπ κελφο ησλ πθηζηάκελσλ εηαηξεηψλ, νη νπνίεο είλαη θνξείο ησλ πξνηεηλφκελσλ επελδχζεσλ Σξόπνο Υξεκαηνδόηεζεο Σν πνζφ ηεο δεκφζηαο επηρνξήγεζεο θαηαβάιιεηαη απφ ηνλ Δλδηάκεζν Φνξέα ζηνλ δηθαηνχρν επελδπηή ζε δχν θάζεηο, φπσο πεξηγξάθεηαη ζηε ζπλέρεηα. Πξνθαηαβνιή δελ πξνβιέπεηαη. 41

43 Δλδηάκεζε Καηαβνιή Γεκόζηαο Δπηρνξήγεζεο Πνζφ κέρξη ην 80% ηεο δεκφζηαο επηρνξήγεζεο ζα θαηαβάιιεηαη ζε δφζεηο, αλάινγα κε ηηο πξαγκαηνπνηνχκελεο δαπάλεο. ιεο νη δφζεηο ζα θαηαβάιινληαη κέζα ζε δχν κήλεο απφ ηε δήισζε ησλ δαπαλψλ, θαη εθφζνλ ηεξνχληαη νη φξνη ρξεκαηνδφηεζεο πνπ νξίδνληαη ζηε ζχκβαζε ηνπ επελδπηή κε ηνλ αξκφδην Δλδηάκεζν Φνξέα. Απνπιεξσκή Γεκόζηαο Δπηρνξήγεζεο Σν ππφινηπν 20% ηεο ζπλνιηθήο δεκφζηαο επηρνξήγεζεο, πνπ ζα αληηζηνηρεί ζηηο δαπάλεο πνπ ζα έρνπλ πηζηνπνηεζεί ηειηθά, ζα θαηαβιεζεί ζηνλ δηθαηνχρν σο απνπιεξσκή, εληφο δχν κελψλ απφ ηελ νξηζηηθή παξαιαβή ηνπ ζπλφινπ ηνπ έξγνπ απφ ηελ αξκφδηα Δπηηξνπή Παξαιαβήο, δειαδή κεηά ηε θπζηθή πηζηνπνίεζε, ηελ νξηζηηθή εθθαζάξηζε θαη ηε δηελέξγεηα ελεξγεηαθήο επηζεψξεζεο, γηα ηελ επαιήζεπζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ αλαθέξνληαη ζηελ ππνβαιιφκελε πξφηαζε θαη ζρεηηθή ζχκβαζε κε ηνλ Δλδηάκεζν Φνξέα. Ζ επηζεψξεζε νθείιεη λα δηελεξγεζεί εληφο ηξηκήλνπ απφ ηελ απνπεξάησζε ηεο επέλδπζεο, εθηφο εάλ ζπληξέρνπλ νπζηαζηηθνί ιφγνη γηα λα δηελεξγεζεί ζε επζεηφηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα (π.ρ. επνρηαθή ιεηηνπξγία), πνπ πάλησο ζε θακία πεξίπησζε δελ ζα είλαη πέξαλ ηνπ έηνπο απφ ηελ απνπεξάησζε ηεο επέλδπζεο Πξνϋπνζέζεηο Καηαβνιήο Σεο Γεκόζηαο Δπηρνξήγεζεο Δλίζρπζε από άιιεο πεγέο Δπελδχζεηο πνπ ηπγράλνπλ ή έρνπλ ηχρεη δεκφζηαο ελίζρπζεο, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ Νφκνπ 2601/98 ή ηνπ Νφκνπ 2364/95 ή έρνπλ ππαρζεί ζε άιια πξνγξάκκαηα κε δεκφζηα ελίζρπζε, δελ δχλαληαη λα εληαρζνχλ ζην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα «Αληαγσληζηηθφηεηα» ζε φ,ηη αθνξά ηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα. Δγγπεηηθέο επηζηνιέο Καηά ηελ ππνγξαθή ηεο ζχκβαζεο θαηαηίζεηαη απφ ηνλ δηθαηνχρν εγγπεηηθή επηζηνιή θαιήο εθηέιεζεο, χςνπο 10% ηεο επηρνξήγεζεο ηεο επέλδπζεο, ε νπνία επηζηξέθεηαη κεηά ηελ νξηζηηθή παξαιαβή ηνπ έξγνπ. Παξαθνινύζεζε θαη έιεγρνο επέλδπζεο Σν ζχλνιν ησλ ρξεκαηνδνηήζεσλ θαη δαπαλψλ ηεο επέλδπζεο θαηαρσξίδεηαη ζηα ππφ ηνπ επελδπηή ηεξνχκελα ινγηζηηθά βηβιία, φπσο απηά πξνβιέπνληαη απφ ηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο 42

44 ηνπ Κψδηθα Βηβιίσλ θαη ηνηρείσλ. ια ηα δηθαηνινγεηηθά θαη παξαζηαηηθά ζηνηρεία ησλ δαπαλψλ θάζε επέλδπζεο ηεξνχληαη απφ ηνλ επελδπηή ζε εηδηθφ θάθειν θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηεο επέλδπζεο, αιιά θαη κέρξη ην 2012 θαη πξέπεη λα ηίζεληαη ζηε δηάζεζε ηνπ Δλδηάκεζνπ Φνξέα, ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο ή άιισλ αξκφδησλ νξγάλσλ ειέγρνπ ηνπ Γεκνζίνπ ή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, φπνηε δεηεζνχλ. Ζ πξναλαθεξζείζα ρξνληθή ππνρξέσζε ηήξεζεο ηνπ εηδηθνχ θαθέινπ ησλ πξσηνηχπσλ παξαζηαηηθψλ ηνπ έξγνπ απφ ηνλ επελδπηή εμαθνινπζεί λα ππάξρεη αθφκε θαη αλ απφ θνξνινγηθέο δηαηάμεηο ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο πξνθχπηεη φηη ν επελδπηήο απέθηεζε δηθαίσκα θαηαζηξνθήο ησλ ζρεηηθψλ ζηνηρείσλ κεηά απφ θνξνινγηθφ έιεγρν. Δπηζεκαίλεηαη φηη ε θαηαζηξνθή ησλ ζηνηρείσλ, πνπ ζα έρεη σο ζπλέπεηα ηελ αδπλακία ειέγρνπ απφ ηα πξνβιεπφκελα εζληθά ή θνηλνηηθά φξγαλα ειέγρνπ, ζα νδεγήζεη ζε αλάθιεζε ησλ ζρεηηθψλ απνθάζεσλ έληαμεο θαη επηζηξνθή (δηφξζσζε) ηνπ ζπλφινπ ηεο δεκφζηαο δαπάλεο. Ζ κε ηήξεζε φισλ ησλ πξσηνηχπσλ δηθαηνινγεηηθψλ δαπαλψλ ηνπ έξγνπ ζηνλ ελ ιφγσ εηδηθφ θάθειν ζπλεπάγεηαη αδπλακία πηζηνπνίεζεο ησλ δαπαλψλ απηψλ θαη άξα αδπλακία πιεξσκήο ηνπ επελδπηή. Ο δηθαηνχρνο επελδπηήο ππνρξενχηαη λα απνζηέιιεη πξνο ηνλ Δλδηάκεζν Φνξέα εμακεληαίεο εθζέζεηο πξνφδνπ εξγαζηψλ. Ζ νξζφηεηα ησλ δεινχκελσλ δαπαλψλ ειέγρεηαη κε δηαδηθαζία πνπ πεξηιακβάλεη θπζηθή πηζηνπνίεζε ησλ πξνβιεπφκελσλ παξαδνηέσλ ηνπ έξγνπ θαη έιεγρν ηεο επηιεμηκφηεηαο ησλ δαπαλψλ απφ ηνλ Δλδηάκεζν Φνξέα ή αξκφδηα φξγαλα ειέγρνπ ηνπ Γεκνζίνπ ή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Καηά ηελ πηζηνπνίεζε ν ειέγρσλ θνξέαο δχλαηαη λα ζθξαγίδεη θαη λα κνλνγξάθεη ηα πξσηφηππα παξαζηαηηθά ησλ δαπαλψλ πνπ ρξεψλνληαη ζηελ επέλδπζε. Σειηθή πηζηνπνίεζε θαη απνπιεξσκή δεκόζηαο επηρνξήγεζεο Πξηλ ηελ θαηαβνιή ηεο ηειεπηαίαο δφζεο πξαγκαηνπνηείηαη ηειηθή πηζηνπνίεζε. Ζ δφζε δελ θαηαβάιιεηαη εάλ θαηά ηελ πηζηνπνίεζε παξαηεξεζεί ζεκαληηθή αξλεηηθή απφθιηζε ησλ εθηηκψκελσλ απνηειεζκάησλ ηεο επέλδπζεο απφ ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηα πνπ αλαγξάθνληαη ζηε ζχκβαζε, ζε φ,ηη αθνξά ζηελ εμνηθνλφκεζε ή ππνθαηάζηαζε ελέξγεηαο. Θεσξείηαη φηη ππάξρεη ζεκαληηθή αξλεηηθή απφθιηζε εάλ ε εηήζηα εμνηθνλφκεζε πξσηνγελνχο ζπκβαηηθήο ελέξγεηαο (φπσο νξίδεηαη ζηελ Σερληθννηθνλνκηθή Μειέηε), πνπ επηηπγράλεηαη κε ηελ επέλδπζε, ππνιείπεηαη ηεο αλακελφκελεο θαηά πνζνζηφ κεγαιχηεξν απφ 20%. Ο έιεγρνο ηεο εμνηθνλφκεζεο ή ππνθαηάζηαζεο ελέξγεηαο πξνθχπηεη απφ ελεξγεηαθή επηζεψξεζε, φπσο 43

45 αθξηβψο απηή νξίδεηαη θαη πεξηγξάθεηαη ζην ΦΔΚ 1526Β, 27/7/1999, Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε Γ6/8/νηθ Ο ελδηαθεξφκελνο δηθαηνχηαη λα επηδηψμεη ηε δηφξζσζε ηεο ζεκεησζείζαο απφθιηζεο κέζα ζην επφκελν έηνο θαη λα δεηήζεη επαλάθξηζε. ηελ πεξίπησζε απηή θαηαβάιεη ν ίδηνο ηηο δαπάλεο ηεο λέαο επηζεψξεζεο. Αλ απφ ηελ (πξψηε ή δεχηεξε) επηζεψξεζε πξνθχπηεη φηη δελ ππάξρεη ζεκαληηθή αξλεηηθή απφθιηζε, θαηαβάιιεηαη ζηνλ δηθαηνχρν ε ηειεπηαία δφζε ηεο δεκφζηαο επηρνξήγεζεο. ε αληίζεηε πεξίπησζε, θαη εθφζνλ ε απφθιηζε είλαη κεγαιχηεξε ηνπ 20% θαη κηθξφηεξε ή ίζε κε 40%, θαηαβάιιεηαη ζηνλ επελδπηή πνζνζηφ ηεο ζπλνιηθήο δεκφζηαο επηρνξήγεζεο ίζν κε: 40% - πνζνζηφ απφθιηζεο. Αλ ε απφθιηζε είλαη κεγαιχηεξε απφ 40%, δελ θαηαβάιιεηαη ζηνλ επελδπηή ην ππφινηπν 20% ηεο δεκφζηαο επηρνξήγεζεο θαη επηπιένλ θαηαπίπηεη ππέξ ηνπ Γεκνζίνπ ε εγγπεηηθή επηζηνιή θαιήο εθηέιεζεο. Γηαηήξεζε ηεο επέλδπζεο Ζ επηρνξήγεζε γηα κηα επέλδπζε δίλεηαη ππφ ηνλ φξν ηεο δηαηήξεζεο ηεο επέλδπζεο απηήο γηα ηνπιάρηζηνλ πέληε έηε. Αλ ε επέλδπζε δελ δηαηεξεζεί θαη θαηαξγεζεί ζε ζπληνκφηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα, ε επηρνξήγεζε ζα πξέπεη λα επηζηξαθεί ζην ζχλνιφ ηεο. 8. ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΑΗΣΖΔΩΝ Ζ αμηνιφγεζε ησλ Αηηήζεσλ πνπ ππνβάιινληαη ζηε Ρπζκηζηηθή Αξρή Δλέξγεηαο γηα ηε ιήςε άδεηαο Παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ηνπο ελδηαθεξφκελνπο θνξείο γηα έξγα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο (ΑΠΔ) ζηελ Διιάδα, δηελεξγείηαη απνθιεηζηηθά απφ ηε Ρπζκηζηηθή Αξρή Δλέξγεηαο, κε βάζε ηνλ παξφληα Οδεγφ. Ζ δηαδηθαζία έρεη σο βάζε ηνλ «Καλνληζκφ Αδεηψλ Παξαγσγήο θαη Πξνκήζεηαο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο». (ΤΑ 17951/ ), άξζξν 9, 1 θαη ην Νφκν 2773/99. Ο Καλνληζκφο Αδεηψλ Παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πξνβιέπεη ηα εμήο θξηηήξηα: 1. ηελ αζθάιεηα θαη πξνζηαζία ηνπ πζηήκαηνο, ηνπ Γηθηχνπ, ησλ εγθαηαζηάζεσλ παξαγσγήο θαη ηνπ ζπλδεδεκέλνπ εμνπιηζκνχ 2. ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο 3. ηελ απνδνηηθή παξαγσγή θαη ρξήζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο 44

46 4. ηελ πξσηνγελή πεγή ελέξγεηαο θαη ηελ ηερλνινγία πνπ πξνβιέπεηαη λα ρξεζηκνπνηεζεί 5. ηηο ηερληθέο, νηθνλνκηθέο θαη ρξεκαηνδνηηθέο δπλαηφηεηεο ηνπ Αηηνχληνο 6. ηελ σξηκφηεηα ηνπ έξγνπ πξνθεηκέλνπ γηα άδεηα παξαγσγήο 7. ηηο ππνρξεψζεηο παξνρήο ππεξεζηψλ δεκφζηαο σθέιεηαο 8. ην καθξνπξφζεζκν ελεξγεηαθφ πξνγξακκαηηζκφ ηεο ρψξαο 9. ηελ πξνζηαζία ησλ θαηαλαισηψλ 10. ηηο επηζεκάλζεηο άιισλ δεκνζίσλ αξρψλ ζρεηηθά κε ηα ζέκαηα εζληθήο αζθάιεηαο χκθσλα κε ηελ Οδεγία θαη ην λφκν, ην λφεκα ηεο άδεηαο παξαγσγήο αθνξά ζηε ζθνπηκφηεηα ηνπ ελεξγεηαθνχ έξγνπ ψζηε λα εμππεξεηνχληαη θαηά ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν νη ζηφρνη πνπ νξίδνληαη γηα ηελ θξαηηθή επνπηεία απφ ην άξζξν 3 ηνπ Ν. 2773/99 θαη νη νπνίνη έρνπλ σο εμήο: 1. Να πξνζηαηεχεηαη ην θπζηθφ πεξηβάιινλ απφ ηηο επηπηψζεηο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο 2. Να ηθαλνπνηείηαη ην ζχλνιν ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ ηεο ρψξαο 3. Να ειέγρεηαη αλ νη θάηνρνη ηεο άδεηαο παξαγσγήο ή πξνκήζεηαο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κπνξνχλ λα ρξεκαηνδνηνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο γηα ηηο νπνίεο ηνπο ρνξεγήζεθε ε άδεηα 4. Να πξνάγεηαη ν πγηήο αληαγσληζκφο ζηνπο ηνκείο ηεο παξαγσγήο θαη πξνκήζεηαο ειεθηξηθήο θαη θάζε άιιεο κνξθήο ελέξγεηαο. 5. Να πξνζηαηεχνληαη ηα ζπκθέξνληα ησλ θαηαλαισηψλ θαη ηδίσο νη ηηκέο, νη φξνη πξνκήζεηαο, ε αζθάιεηα εθνδηαζκνχ, ε ηαθηηθή παξνρή θαη ε πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πξνκήζεηαο ειεθηξηθήο θαη θάζε άιιεο κνξθήο ελέξγεηαο. 6. Να πξνάγεηαη ε ρξήζε απνδνηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ κεζφδσλ θαη πξαθηηθψλ απφ ηνπο θαηφρνπο άδεηαο, θαζψο θαη ε απνδνηηθή θαη νηθνλνκηθή ρξήζε ηεο ειεθηξηθήο θαη θάζε άιιεο κνξθήο ελέξγεηαο πνπ πξνκεζεχνληαη νη θαηαλαισηέο. 7. Να ιακβάλνληαη ππφςε νη δαπάλεο ζηηο νπνίεο πξνβαίλνπλ νη θάηνρνη άδεηαο γηα ηελ έξεπλα, αλάπηπμε θαη ρξήζε λέσλ ηερληθψλ κεζφδσλ θαη δηαδηθαζηψλ γηα ηελ παξαγσγή, κεηαθνξά, δηαλνκή ή πξνκήζεηα ειεθηξηθήο ή άιιεο κνξθήο ελέξγεηαο 45

47 8. Να πξνζηαηεχεηαη ην θνηλφ απφ θηλδχλνπο πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ ηηο ελεξγεηαθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη λα ηεξνχληαη νη θαλφλεο πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο φζσλ αζρνινχληαη ζηηο δξαζηεξηφηεηεο απηέο. Ζ κεζνδνινγία αμηνιφγεζεο ησλ Αηηήζεσλ ζηνρεχεη ζηελ νξζή, αληηθεηκεληθή θαη ηζφηηκε αληηκεηψπηζε φισλ ησλ έξγσλ θαη ησλ θνξέσλ πινπνίεζεο ηνπο. Βαζηθνί άμνλεο ηεο κεζνδνινγίαο πνπ δηαζθαιίδνπλ ηα παξαπάλσ είλαη νη εμήο: Δληαίνη θαλφλεο αμηνιφγεζεο γηα φιεο ηηο Αηηήζεηο. Ζ αμηνιφγεζε φισλ ησλ Αηηήζεσλ βαζίδεηαη ζηνπο ίδηνπο θαλφλεο, αλεμάξηεηα απφ ηελ πεξηνρή ηεο ρψξαο φπνπ ζα γίλεη ην έξγν, ηελ ηερλνινγία ΑΠΔ ηνπ έξγνπ, θιπ. Ζ αμηνιφγεζε ησλ Αηηήζεσλ δελ γίλεηαη κε δηαγσληζηηθή δηαδηθαζία, αιιά θάζε αίηεζε αμηνινγείηαη αλεμάξηεηα απφ ηηο ππφινηπεο πνπ έρνπλ ππνβιεζεί. Μφλν ζε πεξηπηψζεηο ζπγθξνπφκελσλ έξγσλ, ηφηε θαη κφλν ηφηε, εθαξκφδνληαη δηαδηθαζίεο ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο ησλ αηηήζεσλ. Αληηθεηκεληθή αμηνιφγεζε ησλ αηηήζεσλ πνπ δηαζθαιίδεηαη κε ηε ρξεζηκνπνίεζε θπξίσο ηεθκεξησκέλσλ ζηνηρείσλ θαη δεδνκέλσλ απφ θξαηηθνχο θνξείο. Λακβάλνληαη ππφςε πηζηνπνηεκέλεο κεηξήζεηο θαη ινηπά ηεθκεξησκέλα ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο αηηήζεηο. Παξαθάησ γίλεηαη ε επηζθφπεζε ηεο δηαδηθαζίαο αμηνιφγεζεο επελδχζεσλ Δηζαγσγή Ζ δηαδηθαζία Αμηνιφγεζεο Αηηήζεσλ γηα έξγα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πεξηγξάθεηαη ζπλνπηηθά ζην ζρήκα 8.1 θαη αλαιπηηθφηεξα ζηα δηαγξάκκαηα ησλ ζρεκάησλ 8.2 (α θαη β), 8.3 θαη 8.4. Ζ δηαδηθαζία απαξηίδεηαη απφ δχν θχξηεο θάζεηο, ηε Φάζε Α θαη ηε Φάζε Β. 46

48 ρή κα 8.1: Γηάγξακκα ηεο δηαδηθαζίαο αμηνιφγεζεο Αηηήζεσλ γηα έξγα παξαγσγήο ειεθηξηθήο Δλέξγεηαο απφ ΑΠΔ Καηά ηε θάζε Α ε Αίηεζε θξίλεηαη αηνκηθά, αλεμάξηεηα απφ ηηο ινηπέο. Ζ Αίηεζε εμεηάδεηαη ζηε Φάζε Β κφλν φηαλ ζπγθξνχεηαη κε άιιεο Αηηήζεηο ή πθηζηάκελα έξγα ιφγσ επηθαιχςεσλ, πεξηνξηζκνχ ειεθηξηθνχ δηθηχνπ ή δεηεκάησλ θνξεζκνχ. ε απηή ηελ πεξίπησζε ηα αιιεινζπγθξνπφκελα έξγα εμεηάδνληαη ζπγθξηηηθά ην έλα πξνο ην άιιν. Θεηηθή Γλψκε γηα έλα έξγν δηαηππψλεηαη φηαλ απηφ ηθαλνπνηεί ηα θξηηήξηα ηεο Φάζεο Α θαη δηαπηζησζεί φηη δελ ζπγθξνχεηαη κε άιια έξγα θαηά ηελ εμέηαζε ζε έλα πξνθξηκαηηθφ ζηάδην ηεο Φάζεο Β. Δάλ ζπγθξνχεηαη, αθνινπζεί ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ησλ αληαγσληδφκελσλ έξγσλ κε ηα θξηηήξηα ηεο Φάζεο Β, θαη δηαηχπσζε Θεηηθήο Γλψκεο γηα ηα πξνθξηλφκελα Φάζεηο αμηνιόγεζεο Φάζε Αμηνιόγεζεο Α ηε Φάζε Α εμεηάδεηαη θάζε Αίηεζε αηνκηθά. Δμεηάδεηαη ε πιήξσζε ησλ πξνυπνζέζεσλ πνπ πεξηγξάθνληαη ζηνλ Καλνληζκφ Αδεηψλ Παξαγσγήο θαη Πξνκήζεηαο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο 47

49 θαζψο θαη θάπνηα άιια επηπιένλ ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηε δπλαηφηεηα πινπνίεζεο ηνπ έξγνπ. Οη επηκέξνπο εμεηάζεηο γηα θάζε Αίηεζε είλαη νη εμήο: 1. Δπεξεαζκφο ζεκάησλ εζληθήο αζθάιεηαο 2. Δμαζθάιηζε ή δπλαηφηεηα εμαζθάιηζεο ηεο ζέζεο ηνπ έξγνπ 3. Δπάξθεηα ηερληθψλ, νηθνλνκηθψλ θαη ρξεκαηνδνηηθψλ δπλαηνηήησλ ηνπ θνξέα πινπνίεζεο 4. Δμέηαζε πεξηβαιινληηθψλ ζεκάησλ πνπ πηζαλφλ λα απνηειέζνπλ κέγηζηα εκπφδηα ζηελ πινπνίεζε ηνπ έξγνπ ή απνθιεηζκφο ζπγθεθξηκέλεο ζέζεο κεηά απφ πθηζηάκελεο κειέηεο ρσξνηαμηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ 5. Δμαζθάιηζε ηθαλνπνηεηηθήο πνηφηεηαο ηεο πξφηαζεο απφ ηερλνινγηθήο πιεπξάο, επηβεβαίσζε φηη ε πξσηνγελήο ελέξγεηα παξάγεηαη κε ρξήζε ΑΠΔ θαη εμαζθάιηζε ηεο πξψηεο χιεο ΑΠΔ. 6. Δμαζθάιηζε επαξθνχο ελεξγεηαθήο απνδνηηθφηεηαο ηνπ έξγνπ θαη εμαζθάιηζε απνξξφθεζεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο (γηα εγθαηαζηάζεηο ζπκπαξαγσγήο) θαη δηάζεζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο 7. Δμαζθάιηζε επαξθνχο νηθνλνκηθνηερληθήο απνδνηηθφηεηαο ηνπ έξγνπ Οη παξαπάλσ πξνυπνζέζεηο εμεηάδνληαη ζε επηά αληίζηνηρα «ηάδηα Δμέηαζεο» (ζηάδηα Α1- Α7 ζρήκαηνο 8.2), ηα νπνία πεξηιακβάλνληαη ζηε Φάζε Α. Οη εμεηάζεηο απηέο είλαη αλεμάξηεηεο κεηαμχ ηνπο θαη ζπλεπψο ηα αληίζηνηρα ζηάδηα εθηεινχληαη παξάιιεια. Βέβαηα, πξηλ απφ ηα ζηάδηα απηά πξνεγείηαη ε εμέηαζε ηεο πιεξφηεηαο ηεο Αίηεζεο. ε θάζε πεξίπησζε εμέηαζεο θαηά ηελ νπνία δηαπηζηψλεηαη χπαξμε πξνβιήκαηνο, δεηνχληαη απφ ηνλ αηηνχληα πεξαηηέξσ πιεξνθνξίεο ή δεηείηαη ε ηξνπνπνίεζε ηεο Αίηεζεο. Ζ Αίηεζε ζεσξείηαη πιήξεο φηαλ δελ δεηνχληαη πιένλ πεξαηηέξσ πιεξνθνξίεο ή ηξνπνπνηήζεηο απφ ηνλ αηηνχληα. Καηά ηελ αμηνιφγεζε ιακβάλνληαη ππφςε νη αληηξξήζεηο πνπ ηπρφλ έρνπλ εγεξζεί θαηά κηαο Αίηεζεο θαη ε ΡΑΔ θαηά ηελ θξίζε ηεο κπνξεί λα δεηήζεη πξφζζεηεο πιεξνθνξίεο ή ηξνπνπνηήζεηο ηνπ έξγνπ απφ ηνλ αηηνχληα. Μέζνδνο ζπλεθηίκεζεο θξηηεξίσλ: Σν ηειηθφ απνηέιεζκα ηεο εμέηαζεο θάζε Αίηεζεο ζηε Φάζε Α πξνθχπηεη χζηεξα απφ ζπλεθηίκεζε ησλ αλσηέξσ θξηηεξίσλ. Γηα θάζε θξηηήξην απαηηείηαη έλα ειάρηζην επίπεδν επίδνζεο, αιιηψο ε Αίηεζε ζεσξείηαη φηη είλαη θαηαθαλψο 48

50 αλεπαξθήο ζην θξηηήξην ή ηα θξηηήξηα ζηα νπνία είρε πνιχ ρακειή επίδνζε. Σπρφλ επίδνζε κεγαιχηεξε ηνπ ειαρίζηνπ επηπέδνπ θαηά θξηηήξην βαζκνινγείηαη θαηά ηε ζπλεθηίκεζε θξηηεξίσλ. ρήκα 8.2α: Γηάγξακκα Φάζεο Α ηεο δηαδηθαζίαο αμηνιφγεζεο έξγσλ ΑΠΔ απφ ηε ΡΑΔ 49

51 ρήκα 8.2β: Γηάγξακκα Φάζεο Α ηεο δηαδηθαζίαο αμηνιφγεζεο έξγσλ ΑΠΔ απφ ηε ΡΑΔ Αλαιπηηθφηεξα θαη κε βάζε ηα δηαγξάκκαηα ησλ ζρεκάησλ 8.2(α) θαη 8.2(β), γηα θάζε Αίηεζε εμεηάδεηαη: Σππηθή Πιεξόηεηα. Δμεηάδεηαη ε Σππηθή Πιεξφηεηά ηεο, δειαδή ε νξζή θαη έγθαηξε ππνβνιή φισλ ησλ δηθαηνινγεηηθψλ πνπ απαηηνχληαη βάζεη ηνπ Καλνληζκνχ Αδεηψλ Παξαγσγήο. Καηά ηελ εμέηαζε δηαπηζηψλεηαη θαηαξρήλ αλ ε Αίηεζε είλαη ηππηθά απνδεθηή. Δπηπιένλ αλ πξφθεηηαη γηα παιαηφ έξγν, ην νπνίν δηαζέηεη Άδεηα Δγθαηάζηαζεο ή Άδεηα Λεηηνπξγίαο κε αίηεζε πξν ηεο δεκνζίεπζεο ηνπ Καλνληζκνχ Αδεηψλ Παξαγσγήο (8 Γεθεκβξίνπ 2000) εληάζζεηαη ζηα έξγα ηεο κεηαβαηηθήο πεξηφδνπ, φπσο νξίδνληαη ζην Ν. 2773/99. Έξγα κεηαβαηηθήο πεξηφδνπ ζεσξνχληαη θαη φζα είραλ εγθξηζεί γηα επηρνξήγεζε ζηα πιαίζηα ηνπ ΔΠΔ (Β ΚΠ). 50

52 Δάλ πξφθεηηαη γηα παιαηφ έξγν πνπ εληάζζεηαη ζηε κεηαβαηηθή πεξίνδν θαηά ην Ν. 2773/99, απηφ ιακβάλεη ζεηηθή Γλψκε γηα Άδεηα Παξαγσγήο, αθνχ πξνεγνπκέλσο εμεηαζηνχλ νη ππνβιεζείζεο αληηξξήζεηο ελαληίνλ ηνπ θαη απνξξηθζνχλ σο αβάζηκεο. Δάλ νη αληηξξήζεηο έρνπλ βάζε, ηφηε, αλ κπνξεί λα ζεξαπεπηνχλ, δεηνχληαη ηα απαξαίηεηα ζηνηρεία θαη ην έξγν επαλεμεηάδεηαη, αιιηψο δίλεηαη αξλεηηθή γλψκε απφ ηε ΡΑΔ γηα Άδεηα Παξαγσγήο. Ζ ηππηθή πιεξφηεηα ηεο Αίηεζεο είλαη απαξαίηεηε πξνθεηκέλνπ λα ζπλερηζηεί ε αμηνιφγεζε ηνπ έξγνπ. Έηζη, αλ είλαη ηππηθά πιήξεο αθνινπζεί ε εμέηαζε ηεο πιήξσζεο ησλ πξνυπνζέζεσλ ζηα ππφινηπα ζηάδηα αμηνιφγεζεο, αλ είλαη ειιηπήο δεηνχληαη πξφζζεηα ζηνηρεία γηα ηε ζπκπιήξσζή ηεο, ελψ αλ πεξηιακβάλεη ειάρηζηα ζηνηρεία θαη νπζηαζηηθά απαηηείηαη ππνβνιή φισλ ζρεδφλ ησλ ζηνηρείσλ, ην έξγν δελ αμηνινγείηαη. Θέκαηα Αζθάιεηαο. Ζ πινπνίεζε ηνπ έξγνπ δελ πξέπεη λα επεξεάδεη ζέκαηα εζληθήο ή δεκφζηαο αζθάιεηαο ή λα παξεκπνδίδεη ηηο κεηαθνξέο. ηελ πεξίπησζε πνπ δηαπηζηψλεηαη πξφβιεκα, ηα έξγα ιακβάλνπλ αξλεηηθή Γλψκε γηα Άδεηα Παξαγσγήο, αθνχ δεηεζεί απφ ηνλ αηηνχληα ε παξνρή ζρεηηθψλ δηεπθξηλίζεσλ. Σα ππφινηπα έξγα πεξλνχλ επηηπρψο ην ζηάδην απηφ. 51

53 Δμαζθάιηζε Θέζεο έξγνπ. ηελ Αίηεζε ζα πξέπεη λα δηαθαίλεηαη ε εμαζθάιηζε, ή ε δπλαηφηεηα εμαζθάιηζεο ηεο ζέζεο ηνπ έξγνπ. Δάλ δηαπηζησζεί φηη ππάξρνπλ αλππέξβιεηα εκπφδηα ζρεηηθά κε ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζέζεο, ην έξγν ιακβάλεη αξλεηηθή Γλψκε. Δάλ ππάξρνπλ ακθηβνιίεο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζέζεο δεηνχληαη πξφζζεηα ζηνηρεία θαη επαλεμεηάδεηαη ε Αίηεζε, ελψ εάλ δηαπηζησζεί φηη ε ζέζε έρεη ή κπνξεί λα εμαζθαιηζηεί, ην έξγν πεξλά επηηπρψο ην ζηάδην απηφ. Ωξηκόηεηα έξγνπ. Ο αηηψλ ππνβάιιεη επηθπξσκέλα αληίγξαθα απφ ηηο εγθξίζεηο θαη άδεηεο πνπ ηπρφλ έρεη ιάβεη πξν ηεο εθδφζεσο ηεο άδεηαο παξαγσγήο γηα ην ζπγθεθξηκέλν έξγν. Σέηνηεο εγθξίζεηο ή άδεηεο κπνξεί λα πεξηιακβάλνπλ εγθξίζεηο επέκβαζεο ή παξαρψξεζεο, εγθξίζεηο απφ δηάθνξνπο θνξείο ζρεηηθά κε ηελ θαηαιιειφηεηα ηεο ζέζεο, πξνέγθξηζεο ρσξνζέηεζεο ή έγθξηζε πεξηβαιινληηθψλ φξσλ. Γηα ηελ άδεηα παξαγσγήο δελ απαηηείηαη ν αηηψλ λα έρεη ιάβεη ηέηνηεο εγθξίζεηο ή άδεηεο. Αλ ηηο θαηέρεη, απηφ ιακβάλεηαη ζεηηθά ππφςε, σο επίδνζε ζην θξηηήξην ηεο σξηκφηεηαο ηνπ έξγνπ, κφλν εθφζνλ ην έξγν ζπγθξνχεηαη κε άιιν έξγν πνπ εμεηάδεηαη θαηά ηε Φάζε Β ηεο αμηνιφγεζεο. ε πεξίπησζε ακθηβνιηψλ γηα ηπρφλ ππνβιεζείζεο εγθξίζεηο ή άδεηεο, δεηνχληαη πξφζζεηα ζηνηρεία θαη δηεπθξηλίζεηο απφ ηνλ αηηνχληα. Δπάξθεηα Σερληθώλ, Οηθνλνκηθώλ θαη Υξεκαηνδνηηθώλ Γπλαηνηήησλ Φνξέα. ηελ Αίηεζε ζα πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη φηη ν θνξέαο πινπνίεζεο ηνπ έξγνπ είλαη ζε ζέζε λα πινπνηήζεη ην έξγν θαη λα ιεηηνπξγεί ηελ ειεθηξνπαξαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ έξγνπ. Ζ δπλαηφηεηα απηή ζρεηίδεηαη κε ηελ εκπεηξία θαη ηελ ηερλνγλσζία ηνπ θνξέα ζηελ πινπνίεζε ηέηνησλ έξγσλ θαη ζηε 52

54 δπλαηφηεηα θάιπςεο ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ, θαζψο θαη ρξεκαηνπηζησηηθήο επάξθεηαο, έηζη φπσο απαηηνχληαη γηα ηελ πινπνίεζε θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ έξγνπ. Αλ ν θνξέαο δελ θαιχπηεη ηηο πξνυπνζέζεηο απηέο, ηφηε ε Αίηεζε ζεσξείηαη αλεπαξθήο σο πξνο ην θξηηήξην απηφ θαη ζπλεθηηκψληαο θαη ηα άιια θξηηήξηα δίδεηαη αξλεηηθή Γλψκε. Αλ ππάξρνπλ ακθηβνιίεο γηα ηελ επάξθεηα ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ θνξέα, δεηνχληαη πξφζζεηα ζηνηρεία θαη ε Αίηεζε εθθξεκεί. Σέινο, αλ νη δπλαηφηεηεο ηνπ θνξέα επαξθνχλ ηφηε ην έξγν πεξλάεη επηηπρψο ην ζηάδην απηφ. Πεξηβαιινληηθά ζέκαηα. ηελ Αίηεζε ζα πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη φηη δελ πθίζηαληαη ζεκαληηθά πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα ηα νπνία ζα εκπνδίζνπλ ηελ πινπνίεζε ηνπ έξγνπ. Αλ δηαπηζησζεί φηη ππάξρεη αλππέξβιεην πεξηβαιινληηθφ θψιπκα ζηελ πινπνίεζε ηνπ έξγνπ, ηφηε ε Αίηεζε ζεσξείηαη αλεπαξθήο σο πξνο ην θξηηήξην απηφ θαη ζπλεθηηκψληαο θαη ηα άιια θξηηήξηα δίλεηαη αξλεηηθή Γλψκε γηα Άδεηα Παξαγσγήο. Αλ πθίζηαηαη πεξηβαιινληηθφ πξφβιεκα ην νπνίν φκσο κπνξεί λα αξζεί κε ηξνπνπνίεζε ηνπ έξγνπ ή δηεπζεηεζεί κε ηελ 53

55 πξνζθφκηζε έγθξηζε Πεξηβαιινληηθψλ φξσλ, ηφηε δεηνχληαη ηα αληίζηνηρα ζηνηρεία θαη ε Αίηεζε εθθξεκεί. Ζ απνπζία ζεκαληηθνχ πεξηβαιινληηθνχ πξνβιήκαηνο ζπληζηά ηελ επηηπρή εμέηαζε ηεο Αίηεζεο ζην ζηάδην απηφ. Ηθαλνπνηεηηθή Πνηόηεηα Σερλνινγηθήο Πξόηαζεο, Δπηβεβαίσζε όηη ε Πξσηνγελήο Δλέξγεηα είλαη από ΑΠΔ θαη Δμαζθάιηζε Πξώηεο ύιεο ΑΠΔ. ηελ Αίηεζε ζα πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη φηη ε πξσηνγελήο ελέξγεηα (πξψηε χιε) παξάγεηαη κε ρξήζε Αλαλεψζηκεο Πεγήο Δλέξγεηαο θαη ε νπνία (ΑΠΔ) είλαη εμαζθαιηζκέλε, θαζψο θαη φηη ε πξνηεηλφκελε ηερλνινγία είλαη ηθαλνπνηεηηθήο πνηφηεηαο θαη απνδεθηή. Δηδηθά γηα ηα πδξνειεθηξηθά απαηηείηαη βέιηηζηε αμηνπνίεζε ηνπ πδάηηλνπ δπλακηθνχ ηεο νηθίαο πδξνινγηθήο ιεθάλεο κε ειάρηζην Βαζκφ Δλεξγεηαθήο Αμηνπνίεζεο ίζν κε 75%. Αλ ε ηερλνινγία ΑΠΔ δελ είλαη απνδεθηή (δελ είλαη ηερληθά επαξθήο) ή ε πξσηνγελήο ελέξγεηα δελ είλαη θπξίσο απφ ΑΠΔ ή δελ είλαη εμαζθαιηζκέλε, ηφηε επηρεηξείηαη λα ππεξθεξαζηεί ην πξφβιεκα κε ηξνπνπνίεζε ηνπ έξγνπ ή πξνζθφκηζε επηπιένλ ζηνηρείσλ θαη ε Αίηεζε εθθξεκεί κέρξη ηελ επαλεμέηαζε ηεο. Αλ ηειηθψο δελ κπνξεί λα ππεξθεξαζηεί ην πξφβιεκα ηφηε ε Αίηεζε ζεσξείηαη αλεπαξθήο σο πξνο ην θξηηήξην απηφ θαη ζπλεθηηκψληαο θαη ηα άιια θξηηήξηα δίδεηαη αξλεηηθή Γλψκε. Αλ ε ηερλνινγία ΑΠΔ είλαη απνδεθηή θαη ε πξσηνγελήο ελέξγεηα παξάγεηαη κε ρξήζε θπξίσο ΑΠΔ θαη είλαη εμαζθαιηζκέλε ηφηε ε Αίηεζε πεξλά επηηπρψο ην ζηάδην απηφ. Ηθαλνπνηεηηθή Δλεξγεηαθή Απνδνηηθόηεηα έξγνπ. Σν έξγν ζα πξέπεη λα είλαη Δλεξγεηαθά Απνδνηηθφ. Ζ ηθαλνπνηεηηθή απνδνηηθφηεηα ηνπ έξγνπ εμαζθαιίδεηαη αλάινγα κε ηελ ηερλνινγία ΑΠΔ θαη ζπγθεθξηκέλα: Αηνιηθά: Capacity Factor > 20% 54

56 Τδξνειεθηξηθά: Capacity Factor >30% Έξγα πκπαξαγσγήο: πλνιηθφο Βαζκφο Απφδνζεο > 65%. 75% θαη εμαζθάιηζε δηάζεζεο ζεξκφηεηαο Έξγα Βηνκάδαο: Βαζκφο Απφδνζεο > 20% Αλ ην έξγν εμαζθαιίδεη ηθαλνπνηεηηθή ελεξγεηαθή απνδνηηθφηεηα, ηφηε ε Αίηεζε ζεσξείηαη επαξθήο γηα ην θξηηήξην. Αλ ν βαζκφο ελεξγεηαθήο απφδνζεο ακθηζβεηείηαη ή δελ είλαη ηθαλνπνηεηηθφο αιιά κπνξεί κε ηξνπνπνίεζε ηνπ έξγνπ λα απμεζεί θαη λα θαιχςεη ην απαηηνχκελν φξην, ηφηε δεηείηαη ηξνπνπνίεζε θαη ε Αίηεζε επαλεμεηάδεηαη. Αλ ν βαζκφο δελ είλαη ηθαλνπνηεηηθφο, ηφηε ε Αίηεζε ζεσξείηαη αλεπαξθήο σο πξνο ην θξηηήξην απηφ θαη ζπλεθηηκψληαο θαη ηα άιια θξηηήξηα δίδεηαη αξλεηηθή Γλψκε γηα Άδεηα Παξαγσγήο. Ηθαλνπνηεηηθή Οηθνλνκηθνηερληθή Απνδνηηθόηεηα Έξγνπ. Δπηδηψθεηαη λα εμαζθαιίδεηαη παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε νηθνλνκηθφ ηξφπν. Απηφ δηαζθαιίδεηαη κε ηελ εμέηαζε ηνπ Δζσηεξηθνχ Βαζκνχ Απφδνζεο (IRR) ηνπ έξγνπ, αλεμαξηήησο ηξφπνπ ρξεκαηνδφηεζεο, ή ην κέζν θφζηνο παξαγφκελεο ελέξγεηαο. Έηζη αλά ηερλνινγία ζα πξέπεη λα είλαη θαη ειάρηζην: Αηνιηθά: IRR > 4% Τδξνειεθηξηθά: IRR > 5% Βηνκάδα θαη πκπαξαγσγή: Μέζν θφζηνο παξαγφκελεο Δλέξγεηαο < 18 δξρ./kwh 55

57 Αλ ε νηθνλνκνηερληθή απνδνηηθφηεηα ηνπ έξγνπ είλαη επαξθήο, ηφηε ε Αίηεζε ζεσξείηαη επαξθήο γηα ην θξηηήξην απηφ θαη νη επηδφζεηο ηεο βαζκνινγνχληαη, δηαθνξεηηθά ε Αίηεζε ζεσξείηαη αλεπαξθήο σο πξνο ην θξηηήξην απηφ θαη ζπλεθηηκψληαο θαη ηα άιια θξηηήξηα δίδεηαη αξλεηηθή Γλψκε. Οη Αηηήζεηο πνπ πέξαζαλ επηηπρψο απφ φια ηα ζηάδηα Α1-Α7, θαιχπηνπλ ηηο πξνυπνζέζεηο γηα Άδεηα Παξαγσγήο θαη δίλεηαη ζε απηά θαηαξρήλ απφ ηε ΡΑΔ ζεηηθή Γλψκε Πξνθξηκαηηθό ηάδην Μεηά ηελ εμέηαζε ησλ Αηηήζεσλ ζηε Φάζε Α αθνινπζεί έλα ζηάδην εμέηαζεο φπνπ δηαπηζηψλνληαη πηζαλέο ζπγθξνχζεηο κεηαμχ ησλ έξγσλ απηψλ. Γηα ην ιφγν απηφ, εμεηάδνληαη πηζαλέο αηηίεο ζχγθξνπζεο κε άιια έξγα, ηα νπνία είλαη είηε πθηζηάκελα είηε ππνςήθηα γηα έγθξηζε θαη έρνπλ επίζεο θαηαξρήλ αμηνινγεζεί ζεηηθά απφ ηε Φάζε Α. Οη αηηίεο ζχγθξνπζεο είλαη νη εμήο: Πεξηνξηζκέλε ρσξεηηθφηεηα ηνπ Γηθηχνπ ή ηνπ πζηήκαηνο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ έξγνπ Πξφβιεκα επηθάιπςεο ηνπ έξγνπ κε άιιν έξγν Αδπλακία πινπνίεζεο ηνπ έξγνπ ιφγσ θνξεζκνχ πεξηνρήο Καηαξρήλ πξνζδηνξίδεηαη θαηά πφζνλ ζπληξέρνπλ ιφγνη ζχγθξνπζεο έξγσλ. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ζπγθξνχζεσλ έξγσλ κπνξεί λα ζπληξέρνπλ πεξηζζφηεξεο ηεο κηαο απφ απηέο ηηο πεξηπηψζεηο. Απνηέιεζκα ηεο εμέηαζεο ζην ζηάδην απηφ είλαη ν δηαρσξηζκφο ησλ Αηηήζεσλ ζε δχν θχξηεο θαηεγνξίεο: i. Έξγα πνπ δελ ζπγθξνχνληαη κε θαλέλα άιιν έξγν 56

58 ii. Έξγα πνπ ηνπιάρηζηνλ γηα έλαλ απφ ηνπο παξαπάλσ ηξεηο ιφγνπο ζπγθξνχνληαη κε άιιν ή άιια έξγα. Γηα ηα έξγα ηεο πξψηεο θαηεγνξίαο εμεηάδνληαη νη ηπρφλ αληηξξήζεηο ελαληίνλ ηνπο πνπ ππνβιήζεθαλ θαηά ηνλ Καλνληζκφ Αδεηψλ Παξαγσγήο θαη Πξνκήζεηαο. Γίλεηαη ιεπηνκεξήο εμέηαζή ηνπο θαη ελδερνκέλσο λα δεηεζνχλ πξφζζεηα ζηνηρεία απφ ηνπο αηηνχληεο, πξνο ζεξαπεία ησλ αληηξξήζεσλ. Αλ ηειηθά νη αληηξξήζεηο γίλνπλ δεθηέο απφ ηε ΡΑΔ, ην έξγν ιακβάλεη αξλεηηθή Γλψκε γηα Άδεηα Παξαγσγήο, δηαθνξεηηθά δηαηππψλεηαη ζεηηθή Γλψκε. Γηα ηα έξγα ηεο δεχηεξεο θαηεγνξίαο θαηαζθεπάδνληαη ππνζύλνια ζπγθξνπόκελσλ έξγσλ. Κάζε Αίηεζε αλήθεη ζε έλα κφλν ππνζχλνιν, εληφο ηνπ νπνίνπ θάζε έξγν ζπγθξνχεηαη κε φια ηα ππφινηπα γηα έλαλ ηνπιάρηζηνλ ιφγν απφ ηνπο ηξεηο παξαπάλσ αλαθεξζέληεο. Κάζε ππνζχλνιν ζπγθξνπφκελσλ έξγσλ πεξηιακβάλεη έξγα πνπ αθνξνχλ ζε κία ζπγθεθξηκέλε ζέζε ή έξγα πνπ βξίζθνληαη ζε κηα πεξηνρή κε πεξηνξηζκφ δηθηχνπ ή θνξεζκνχ ή ζπκβαίλνπλ θαη ηα δχν. Αλ ηα εκπφδηα δηθηχνπ ή θνξεζκνχ είλαη απνηξεπηηθά (πξάγκα εμαηξεηηθά ζπάλην) ε Γλψκε ηεο ΡΑΔ είλαη αξλεηηθή γηα φια ηα έξγα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ππνζπλφινπ. Αλ απηφ δελ ζπκβαίλεη, ε ΡΑΔ κε αλεμάξηεηε κειέηε, είηε ζε ζπλεξγαζία κε ΓΔΜΖΔ θαη ΓΔΖ (σο Γηαρεηξηζηή ηνπ Γηθηχνπ), είηε ζε ζπλεξγαζία κε άιιεο ππεξεζίεο, πξνζδηνξίδεη ην φξην ηεο ειεθηξηθήο ηζρχνο ηνπ πεξηνξηζκνχ. ηελ πεξίπησζε πεξηνξηζκνχ δηθηχνπ ή πζηήκαηνο, ην φξην ηζρχνο ζπλδπάδεηαη κε πξφγξακκα ελίζρπζεο ή επέθηαζεο ηνπ ζπζηήκαηνο Μεηαθνξάο. 57

59 ρήκα 8.3: Πξνθξηκαηηθφ ηάδην ηεο Γηαδηθαζίαο Αμηνιφγεζεο απφ ηε ΡΑΔ Φάζε Αμηνιόγεζεο Β Ζ Φάζε Β Αμηνιφγεζεο αθνξά ζηηο Αηηήζεηο γηα ηα έξγα πνπ πξνθξίζεθαλ απφ ηε Φάζε Α, κφλν εθφζνλ απηά ζπγθξνχνληαη κε άιια έξγα θαη δελ κπνξνχλ φια λα πινπνηεζνχλ. ε θάζε ππνζχλνιν πνπ δεκηνπξγήζεθε ζην Πξνθξηκαηηθφ ηάδην γίλεηαη ρσξηζηά ζπγθξηηηθή βαζκνιφγεζε ησλ Αηηήζεσλ πνπ αλήθνπλ ζην ζπγθεθξηκέλν ππνζχλνιν θαη νη Αηηήζεηο θαηαηάζζνληαη ζε ζεηξά πνπ αληηζηνηρεί ζε θζίλνπζα ζπλνιηθή βαζκνινγία. 58

60 ρήκα 8.4:.Γηάγξακκα Φάζεο Β ηεο δηαδηθαζίαο αμηνιφγεζεο έξγσλ ΑΠΔ απφ ηε ΡΑΔ Ζ ζπγθξηηηθή βαζκνιφγεζε πεξηιακβάλεη ηα εμήο θξηηήξηα απφθαζεο: 1. Σερληθφ-νηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα έξγνπ (IRR) 2. Πνηφηεηα πξφηαζεο 3. Χξηκφηεηα έξγνπ 59

61 4. Έξγα πνιιαπινχ ζθνπνχ (π.ρ. αηνιηθά πνπ ζπλδπάδνληαη κε αθαιάησζε εληαγκέλε ζε πδξνινγηθφ πξφγξακκα) 5. Δμαζθάιηζε ζέζεο 6. Πεξηβάιινλ Μεηά ηε βαζκνιφγεζε ησλ επηδφζεσλ ηεο Αίηεζεο πάλσ ζε θάζε θξηηήξην, ε κέζνδνο ηειηθήο θαηάηαμεο ησλ έξγσλ αθνινπζεί ηα εμήο βήκαηα: 1. Αλ έλα έξγν είλαη πνιιαπινχ ζθνπνχ θαη έρεη ζαθψο ηθαλνπνηεηηθέο επηδφζεηο ζηα ππφινηπα θξηηήξηα θαη δελ ππάξρεη ζεκαληηθφ εκπφδην ζρεηηθά κε ηελ εμαζθάιηζε ζέζεο ή ην πεξηβάιινλ, ηφηε ε αληίζηνηρε Αίηεζε πξνεγείηαη ησλ άιισλ Αηηήζεσλ ζην πιαίζην ηνπ ίδηνπ ππνζπλφινπ ζπγθξνπφκελσλ έξγσλ. 2. Αλ κεηαμχ έξγσλ πνπ πξνηείλνληαη γηα ηελ ίδηα ζέζε (επηθαιχςεηο) θάπνην έρεη ζαθψο εμαζθαιίζεη ηε ζέζε είηε ζε ηδησηηθή βάζε είηε ζε ακεηάθιεηε θαη ηδησηηθή πξάμε ηεο δηνίθεζεο, ηφηε ην έξγν απηφ πξνεγείηαη ησλ άιισλ κε ηα νπνία επηθαιχπηεηαη γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ζέζε. 3. Γηα ηα έξγα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ππνζπλφινπ ησλ ζπγθξνπφκελσλ έξγσλ πνπ δελ αλήθνπλ ζηηο σο άλσ δχν πεξηπηψζεηο, εθαξκφδεηαη ζηάζκηζε ησλ επηδφζεσλ ηνπο ζηα θξηηήξηα (1), (2) θαη (3) κε ζρεηηθά βάξε θαη ην αξηζκεηηθφ απνηέιεζκα, δειαδή ε ζπλνιηθή ηνπο επίδνζε ρξεζηκεχεη γηα ηελ θαηάηαμε ησλ έξγσλ ζην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ππνζπλφινπ. 4. Υξεζηκνπνηνχληαη πέληε δηαθνξεηηθά ζπζηήκαηα βαξψλ γηα ηε ζηάζκηζε ησλ θξηηεξίσλ ψζηε λα αλαιπζεί ε επαηζζεζία ηεο θαηάηαμεο ζηα βάξε. ε πεξηπηψζεηο ακθηβνιίαο θαηάηαμεο ιφγσ δηαθνξεηηθψλ βαξψλ, εμεηάδεηαη ιεπηνκεξέζηεξα θάζε Αίηεζε θαη ελδερφκελα δεηνχληαη ζηνηρεία ψζηε λα επηιπζεί θαηά ην δπλαηφλ ε αβεβαηφηεηα ζηελ θαηάηαμε. 5. ε πεξηπηψζεηο ηέηνησλ αβεβαηνηήησλ θαη ζηελ πεξίπησζε ηειηθά ηζνδπλάκσλ έξγσλ ιακβάλνληαη επηπιένλ ππφςε ηα θξηηήξηα ηεο εμαζθάιηζεο ηεο ζέζεο θαη ηνπ πεξηβάιινληνο. Αλ θαη κεηά απφ απηφ δελ απνζαθελίδεηαη ε θαηάηαμε, ηειηθά ρξεζηκνπνηείηαη ην θξηηήξην ηεο σξηκφηεηαο γηα ηελ θαηάηαμε ησλ έξγσλ πνπ θαηά ηα άιια θξηηήξηα έρνπλ απφιπηα ή ζρεδφλ ίδηεο επηδφζεηο. 60

62 Μεηά ην πέξαο ησλ βεκάησλ (α) έσο (ε) πξνθχπηεη θαηάηαμε ησλ έξγσλ, πάληα ζην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ππνζπλφινπ ζπγθξνπφκελσλ έξγσλ. ηε ζπλέρεηα επηιχνληαη ηα ελδερφκελα πξνβιήκαηα έξγσλ κε επηθάιπςε ζηελ ίδηα ζέζε αθνινπζψληαο ηα εμήο: i. ηαλ δχν επηθαιππηφκελα έξγα ζαθψο δηαθέξνπλ ζηε ζπλνιηθή θαηάηαμε επηιέγεηαη ην έξγν πνπ είλαη ζε αλψηεξε ζεηξά ζηελ θαηάηαμε. ii. ηαλ δχν επηθαιππηφκελα έξγα δελ δηαθέξνπλ ζαθψο ζηε ζπλνιηθή θαηάηαμε επηρεηξείηαη έλα απφ ηα εμήο: αλ ε ηνπνινγία ην επηηξέπεη κνηξάδεηαη ε ζέζε ζηα ππνςήθηα έξγα κε πεξηνξηζκφ ηεο ηζρχνο ηνπ θαζελφο αλ ε ηνπνινγία δελ ην επηηξέπεη, ε ΡΑΔ πξνηείλεη ζηνπο επελδπηέο λα ζπλελλνεζνχλ κεηαμχ ηνπο θαη λα πξαγκαηνπνηήζνπλ απφ θνηλνχ ην έξγν. αλ ηα παξαπάλσ απνηχρνπλ, είηε γηαηί είλαη αδχλαηνλ είηε γηαηί νη επελδπηέο δελ ην επηζπκνχλ, ηφηε ε ΡΑΔ απνθαζίδεη ζρεηηθά ρξεζηκνπνηψληαο έζησ θαη ηε κηθξή δηαθνξά ησλ έξγσλ ζηε ζπλνιηθή θαηάηαμε. Σέινο, εθφζνλ γηα ην ζπγθεθξηκέλν ππνζχλνιν ζπγθξνπφκελσλ έξγσλ πθίζηαηαη ζπλνιηθφο πεξηνξηζκφο ηζρχνο, επηιέγνληαη ηα έξγα αθνινπζψληαο ηε ζεηξά θαηάηαμεο, δηνξζσκέλεο κεηά ηελ επίιπζε ηπρφλ επηθαιχςεσλ, ησλ νπνίσλ ε ζπλνιηθή ηζρχο δελ ππεξβαίλεη ηνλ πεξηνξηζκφ. Μεηά ην πέξαο ηεο Φάζεο Β πξνθχπηνπλ Αηηήζεηο κε θαηαξρήλ ζεηηθή Γλψκε. Γηα ηα έξγα απηά εμεηάδνληαη εθ λένπ αληηξξήζεηο θαη αλάινγα, είηε ε ΡΑΔ δεηά πξφζζεηα ζηνηρεία ή ηξνπνπνηήζεηο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηπρφλ πξνβιεκάησλ πνπ ζεσξεί φηη βάζηκα εγείξνληαη απφ ηηο αληηξξήζεηο, είηε ε ΡΑΔ ζεσξεί αβάζηκεο ηηο αληηξξήζεηο θαη εθθξάδεη ζεηηθή Γλψκε, είηε ηηο απνδέρεηαη, νπφηε εθθξάδεη αξλεηηθή Γλψκε. 61

63 ΔΝΟΣΖΣΑ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ 62

64 1. ΗΓΗΟΣΖΣΔ ΚΑΗ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΟΤ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ 1.1 Ση είλαη ην θπζηθό αέξην Σν θπζηθφ αέξην είλαη έλα κίγκα αεξίσλ, θπξίσο θαπζίκσλ πδξνγνλαλζξάθσλ θαη αδξαλψλ αεξίσλ, ηα νπνία βξίζθνληαη ζε θνηηάζκαηα ζην ππέδαθνο θαη είηε αλαβιχδνπλ πξνο ην έδαθνο ππφ ηελ επήξεηα ηεο ηδίαο πίεζεο ηνπ θνηηάζκαηνο, είηε εμνξχζζνληαη κε ηελ βνήζεηα γεσηξήζεσλ απφ ην θνίηαζκα. Σν θχξην ζπζηαηηθφ ησλ αεξίσλ απηψλ κηγκάησλ είλαη νη πδξνγνλάλζξαθεο, κε πξνεμάξρνπζα ηελ παξνπζία ηνπ κεζαλίνπ (CH 4 ή ζπκβνιηθά C 1 ), ηνπ αηζαλίνπ (C 2 H 4 ή C 2 ) αιιά θαη άιισλ βαξχηεξσλ πδξνγνλαλζξάθσλ, φπσο ην πξνπάλην (C 3 ), ην βνπηάλην (C 4 ) θαη βαξχηεξνη πδξνγνλάλζξαθεο (C 5+ ). Οη πεξηερφκελνη πδξνγνλάλζξαθεο δελ βξίζθνληαη απαξαίηεηα ζε αέξηα θάζε, αιιά νη βαξχηεξνη κπνξεί λα βξίζθνληαη θαη ζε πγξή θάζε ζην θνίηαζκα θαη ζπκπαξαζπξφκελνη λα απνηεινχλ ζπζηαηηθφ ηνπ εμνξπζζφκελνπ θπζηθνχ αεξίνπ. Σν θπζηθφ αέξην κπνξεί αθφκε λα πεξηέρεη θαη άιιεο πξνζκίμεηο θαπζίκσλ αεξίσλ (πδξνγφλν, κνλνμείδην ηνπ άλζξαθα, πδξφζεην ή θαη ακκσλία ζε ίρλε) ελψ ζπλήζσο πεξηέρεη θαη αδξαλείο πξνζκίμεηο, φπσο άδσην, δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θαζψο θαη ίρλε αδξαλψλ αεξίσλ (ήιηνλ, αξγφλ θιπ.). Ο Πίλαθαο 1 παξνπζηάδεη ηηο θπξηφηεξεο ζπζηάζεηο ησλ θπζηθψλ αεξίσλ θαη ηνπο ρεκηθνχο ηνπο ηχπνπο. Πίλαθαο 1 63

65 1.2 Ηδηόηεηεο ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ Σν θπζηθφ αέξην, σο αέξην θαη σο θαχζηκν, παξνπζηάδεη φιεο ηηο γλσζηέο ηδηφηεηεο θαη ησλ δχν. Γελ είλαη ζηνλ ζθνπφ ησλ ζεκεηψζεσλ απηψλ λα επαλαιεθζνχλ νη γλσζηνί απφ ηελ Μεραληθή ησλ Ρεπζηψλ θαη ηελ ζεξκνδπλακηθή νξηζκνί ησλ ηδηνηήησλ ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ πνπ αλαθέξνληαη παξαθάησ, παξά κφλνλ φηαλ αθνξνχλ κεγέζε πνπ είλαη ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο ή είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλα κε ην θπζηθφ αέξην. Παξνπζηάδεηαη σζηφζν κία νκαδνπνίεζε ησλ ηδηνηήησλ απηψλ, θαζψο θαη νξηζκέλεο ραξαθηεξηζηηθέο ηηκέο ηνπο, αλάινγα κε ηελ επεμεξγαζία ή ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ πνπ επεξεάδνπλ πεξηζζφηεξν, ψζηε λα γίλεη πεξηζζφηεξν θαηαλνεηή ε ζεκαζία ηνπο. Καζψο ην θπζηθφ αέξην πνπ ηξνθνδνηεί ηνπο δηάθνξνπο θαηαλαισηέο κίαο πεξηνρήο ζπρλά πξνέξρεηαη απφ έλαλ πξνκεζεπηή (κία εηαηξία παξνρήο αεξίνπ) ν νπνίνο, κε ηελ ζεηξά ηνπ, είλαη δπλαηφλ λα πξνκεζεχεηαη αέξην απφ πνιινχο παξαγσγνχο ή θαη απφ δηαθνξεηηθά θνηηάζκαηα αεξίνπ, είλαη ζεκαληηθφ λα δηαζθαιίδεηαη ε θαηά ην δπλαηφλ ζηαζεξή πνηφηεηα ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ πνπ θζάλεη ζηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή. Ζ δεδνκέλε πνηφηεηα ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ θαζνξίδεη ηφζν ην είδνο ησλ ζπζθεπψλ πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην ζπγθεθξηκέλν θαχζηκν, φζν θαη ηελ ηηκή πψιεζεο ηνπ. Σν θπζηθφ αέξην παξάγεηαη, επεμεξγάδεηαη, ζπκπηέδεηαη, κεηαθέξεηαη, απνζεθεχεηαη -ζε πγξή ή ζπκπηεζκέλε κνξθή- δηαλέκεηαη θαη ηειηθά θαίγεηαη ή κεηαηξέπεηαη ζε ρεκηθέο νπζίεο (π.ρ. ακκσλία). Ο Πίλαθαο 2 παξνπζηάδεη ηηο θπζηθέο ηδηφηεηεο ηνπ ΦΑ πνπ έρνπλ ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηηο δηάθνξεο απηέο ιεηηνπξγίεο. Πίλαθαο 5: Ζ ζεκαζία ησλ ηδηνηήησλ ηνπ ΦΑ ζε δηάθνξεο κνξθέο δηεξγαζίαο θαη ρξήζεο ηνπ Παξαγσγή Τγξνπνίεζ πκπίε Μεηαθνξά Απνζήθεπζ Καύζε ε ζε ε ρεηηθή Ππθλόηεηα * * 64

66 εκείν Γξόζνπ Νεξνύ εκείν Γξόζνπ Τδξνγνλαλζξάθσλ * * * * * * * * * εκείν Βξαζκνύ * * Πεξηεθηηθόηεηα ζε Όμηλα Αέξηα Πεξηεθηηθόηεηα ζε ζείν Πεξηεθηηθόηεηα ζε Άδσην Υαξαθηεξηζηηθά Καύζεο * * * * * * * * * Πίλαθαο 2 Φπζηθέο ηδηφηεηεο Φ..Α 1.3 Πνπ βξίζθεηαη ην θπζηθό αέξην Σν θπζηθφ αέξην δεκηνπξγήζεθε απφ ηελ απνζχλζεζε νξγαληθνχ πιηθνχ, φπσο αθξηβψο θαη ην πεηξέιαην. πσο θαη ην πεηξέιαην, ην θπζηθφ αέξην βξίζθεηαη ζε γεσινγηθέο θνηιφηεηεο ηνπ ππεδάθνπο (θνηηάζκαηα, Δηθφλα Η), «παγηδεπκέλν» ζε πνξψδε ζηξψκαηα (Δηθφλα 2). ηαλ ην Φ.Α. ζπλνδεχεη θνηηάζκαηα πεηξειαίνπ νλνκάδεηαη «ζπλνδφ» αέξην (accociated gas) θαη είλαη ρακειφηεξεο πεξηεθηηθφηεηαο ζε κεζάλην θαη πςειφηεξεο ζε βαξχηεξνπο πδξνγνλάλζξαθεο. Πξφθεηηαη γηα αέξην θαθήο πνηφηεηαο, θαζψο πεξηέρεη θαη κεγάιεο πνζφηεηεο ελψζεσλ ζείνπ (εμ νπ θαη ν ραξαθηεξηζκφο ηέηνησλ αεξίσλ σο «φμηλα αέξηα» -sour gases) θαη ππφθεηληαη πάληνηε ζε εηδηθή επεμεξγαζία απνζείσζεο πξηλ απφ ηελ ρξήζε ηνπο. Αληηζέησο, ην θπζηθφ αέξην ησλ ακηγψλ θνηηαζκάησλ αεξίνπ απνηειείηαη θπξίσο απφ κεζάλην (ζε πεξηεθηηθφηεηεο πνπ ζπρλά μεπεξλνχλ ην 85%) αηζάλην θαη ειαθξείο 65

67 πδξνγνλάλζξαθεο, ελψ πεξηέρεη θαη κηθξέο πνζφηεηεο βαξχηεξσλ πδξνγνλαλζξάθσλ (ζπλήζσο ζε πγξή κνξθή, νη νπνίνη απνηεινχλ ηελ θπξηφηεξε ζπληζηψζα ησλ ιεγφκελσλ σγρών θσζικού αερίοσ, Natural gas licquids) θαη ελψζεσλ ζείνπ, νη νπνίεο απνκαθξχλνληαη εχθνια απφ ην κίγκα θαη ζπρλά ρξεζηκνπνηνχληαη σο θαχζηκα ρακειήο πνηφηεηαο. Σα θνηηάζκαηα θπζηθνχ αεξίνπ είλαη είηε ππφγεηα είηε ππνζαιάζζηα. Ζ έξεπλα γηα ηελ αλεχξεζή ηνπο αθνινπζεί ηα εμήο ζηάδηα θαη απαηηεί καθξφρξνλεο, πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο εξγαζίεο πνπ ζπλεπάγνληαη ηεξάζηην θφζηνο έξεπλαο θαη εθκεηάιιεπζεο.:.εηζκηθά 2D θαη εξκελεία ηνπο.εηζκηθά 3D.Γηάλνημε εξεπλεηηθώλ γεσηξήζεσλ.πξνζνκνίσζε (ππνινγηζηηθή ξεπζηνµεραληθή).αλάπηπμε.γηάλνημε παξαγσγηθώλ γεσηξήζεσλ Μεηά ηελ εμφξπμή ηνπ απφ ην θνίηαζκα, ην θπζηθφ αέξην ππφθεηηαη ζε µία ζεηξά δηεξγαζηψλ (αθαίξεζε ζσκαηηδίσλ, απνζείσζε, αθαίξεζε ησλ βαξχηεξσλ πδξνγνλαλζξάθσλ, θηιηξάξηζκα, θαζψο θαη άιιεο δηεξγαζίεο αλάινγα µε ηελ ζχζηαζε ή ηελ ζπκθσλία πψιεζεο) θαη θαηφπηλ ζπκπίεζε ή πγξνπνίεζε γηα ηελ µεηαθνξά ηνπ ζηελ ηειηθή θαηαλάισζε Γηα ηνλ ιφγν απηφ ε έξεπλα θαη εθκεηάιιεπζε θνηηαζκάησλ πδξνγνλαλζξάθσλ είλαη απφ ηηο επελδχζεηο πνιχ κεγάινπ επηρεηξεκαηηθνχ ξίζθνπ θαζψο ηκήκα κφλν ησλ εξεπλψλ νδεγνχλ ζε εκπνξηθά εθκεηαιιεχζηκα θνηηάζκαηα. Ζ ηδηαηηεξφηεηεο απηέο νδεγνχλ ζηελ αλάγθε δεκηνπξγίαο θνηλνπξαμηψλ θξαηηθψλ θαη ηδησηηθψλ εηαηξηψλ, νη νπνίεο αλαιακβάλνπλ ηνπο επηρεηξεκαηηθνχο θηλδχλνπο θαη ηελ ελ ζπλερεία πηζαλή εκπνξηθή εθκεηάιιεπζε ησλ θνηηαζκάησλ. 66

68 Δηθόλα 1. Παγθφζκηα απνζέκαηα θπζηθνχ αεξηνχ Ζ Δηθφλα 2 παξνπζηάδεη κία πιαηθφξκα ππνζαιάζζηαο γεψηξεζεο, φπνπ δηαθξίλνληαη νη πνιπάξηζκεο γεσηξήζεηο πνπ δηαλνίγνληαη κε ηελ βνήζεηα ηνπ εηδηθά ζρεδηαζκέλνπ εζσηεξηθνχ ησλ ππιψλσλ ζηήξημεο ηεο πιαηθφξκαο. Ζ ζπγθεθξηκέλε πιαηθφξκα απνηειεί ηελ κεγαιχηεξε πιαηθφξκα ππνζαιάζζησλ γεσηξήζεσλ ηνπ θφζκνπ, βξίζθεηαη ζην Troll ηεο Ννξβεγίαο θαη έρεη χςνο 430 κέηξα Σν θπζηθφ αέξην κεηαθέξεηαη απφ ηνπο ηφπνπο παξαγσγήο ηνπ πξνο ηα θέληξα θαηαλάισζεο είηε απεπζείαο κέζσ ζπζηήκαηνο αγσγψλ πςειήο, κέζεο θαη ρακειήο πίεζεο, είηε κέζσ πγξνπνίεζεο ηνπ, κεηαθνξάο ηνπ κε πινία, επαλαεξηνπνηεζεο ηνπ θαη κεηαθνξάο ηνπ κέζσ ζπζηήκαηνο αγσγψλ πξνο ηελ θαηαλάισζε. 67

69 Δηθόλα 2. Καιιηηερληθή αλαπαξάζηαζε ηεο ππνζαιάζζηαο γεψηξεζεο ζην Troll ηεο Ννξβεγίαο 68

70 Δηθόλα 3. πγθξηηηθή παξνπζίαζε ηνπ κεγέζνπο ησλ πιαηθφξκσλ εμφξπμεο πδξνγνλαλζξάθσλ απφ ππνζαιάζζηα εμφξπμε 69

71 2. ΠΖΓΔ ΚΑΗ ΑΠΟΘΔΜΑΣΑ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Οη θπξηφηεξνη πξνκεζεπηέο ηεο Δπξψπεο µε θπζηθφ αέξην είλαη: 1.Ζ Ρσζία - Σξεηο δξφκνη: o Κεληξηθφο, µέζσ ινβαθίαο θαη Απζηξίαο o Νφηηνο, πξνο Βαιθάληα θαη Σνπξθία o Βφξεηνο (µειινληηθά) µέζσ Πνισλίαο πξνο Γεξκάληα 2.Ζ Ννξβεγία πξνο Γεξκαλία, Γαιιία, Ηηαιία 3.Ζ Αιγεξία o Μέζσ ππνζαιάζζηνπ αγσγνχ (Mangreb) πξνο Ηζπαλία- Πνξηνγαιία Γαιιία o Μέζσ ππνζαιάζζηνπ αγσγνχ (Transmed) πξνο Ηηαιία o Με πινία (ΤΦΑ) πξνο Γαιιία, Βέιγην, Ηζπαλία, Ηηαιία, Σνπξθία, Διιάδα 4.Ζ Οιιαλδία o πξνο Γεξµαλία, Γαιιία, Βέιγην θαη µηθξέο πνζφηεηεο πξνο γεηηνληθέο ρψξεο 5.Ζ Αγγιία o πξφζθαηα µέζσ ππνζαιάζζηνπ αγσγνχ (Interconnector) 6.Οη ρώξεο ηνπ Πεξζηθνύ θόιπνπ o µέζσ πινίσλ ΤΦΑ χληνµα, ζηνπο παξαπάλσ πξνµεζεπηέο ζα πξνζηεζνχλ ε Νηγεξία (µέζσ πινίσλ) θαη ζην πξνζερέο µέιινλ νη ρώξεο ηεο Καζπίαο Θάιαζζαο, µε πνιχ ζεµαληηθά απνζέµαηα πδξνγνλαλζξάθσλ..ζ ξνή ηνπ αεξίνπ γίλεηαη θπξίσο µέζσ αγσγψλ (80%) µε ηελ ρξήζε ηεο ίδηαο πίεζεο ησλ θνηηαζµάησλ αιιά θαη µεγάινπ πιήζνπο ζηαζµψλ ζπµπίεζεο (ζπµπηεζηψλ). πρλά ε άληιεζε γίλεηαη ππφ εμαηξεηηθά δπζµελείο ζπλζήθεο (π.ρ. ηβεξία) Μία ζπλνπηηθή κνξθή ηεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί ζην εκπφξην θπζηθνχ αεξίνπ αλά ηνλ θφζκν, παξνπζηάδεηαη ζηελ Δηθφλα 4, φπνπ παξνπζηάδνληαη νη θπξηφηεξνη εηζαγσγείο θαη νη θπξηφηεξνη εμαγσγείο θπζηθνχ αεξίνπ ζηνλ θφζκν θαη ζηελ Δηθφλα 7 πνπ παξνπζηάδεη ηνπο θπξηφηεξνπο παξαγσγνχο θπζηθνχ αεξίνπ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί ε ζέζε ηεο Ρσζηθήο Οκπνζπνλδίαο (ή γεληθφηεξα ησλ θξαηψλ πνπ πιένλ νλνκάδνληαη Πρώην οβιετική Ένωση) ζηηο εμαγσγέο θαζψο θαη ε ηαπηφρξνλε παξνπζία ησλ Ζ.Π.Α. ζηελ δεχηεξε ζέζε ησλ παξαγσγψλ ρσξψλ θαη ησλ εηζαγσγέσλ θπζηθνχ αεξίνπ. 70

72 Δηθόλα 4. Παγθφζκην εκπφξην Φ.Α 71

73 Δηθόλα 5 Σα απνζέκαηα ΦΑ θαηά ην έηνο 2004 παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 3. Ο αληίζηνηρνο ράξηεο ησλ απνζεκάησλ παξνπζηάδεηαη ζηελ Δηθφλα 1 Με ηνλ φξν αμηνπνηήζηκα θνηηάζκαηα ελλννχληαη ηα θνηηάζκαηα εθείλα γηα ηα νπνία έρνπλ γίλεη επαξθείο έξεπλεο πνπ έρνπλ απνδείμεη κε αξθεηή αθξίβεηα ην κέγεζνο ηνπο θαη έρνπλ θξηζεί σο εκπνξηθά εθκεηαιιεχζηκα. 72

74 Τπφ ηνλ φξν επηπξόζζεηα θνηηάζκαηα ελλννχληαη ηα θνηηάζκαηα εθείλα γηα ηα νπνία έρνπλ γίλεη κφλν πξνθαηαξηηθέο έξεπλεο ζρεηηθά κε ην κέγεζνο ηνπο ή νη έξεπλεο έρνπλ απνδείμεη φηη δελ είλαη, κε ηελ ζεκεξηλή ηερλνινγία, εκπνξηθψο εθκεηαιιεχζηκα. Τπνινγίδεηαη φηη ε επάξθεηα ησλ απνζεκάησλ απηψλ αλέξρεηαη ζε πεξίπνπ ρξφληα, αιιά απηφ δελ είλαη αθφκε ζηαζεξφ θαζψο λέα θνηηάζκαηα αλαθαιχπηνληαη ζπλερψο, ελψ νη έξεπλεο επεθηείλνληαη ζε λέεο πεξηνρέο. εκαληηθφ επίζεο είλαη φηη ε εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο επηηξέπεη ηελ πεξεηαίξσ εθκεηάιιεπζε ππαξρφλησλ θνηηαζκάησλ πνπ είηε είραλ ζεσξεζεί σο κε εκπνξηθά εθκεηαιιεχζηκα είηε εζεσξείην πσο είραλ αμηνπνηεζεί πιήξσο (depleted gas fields). Πίλαθαο 3. ε ζπλδπαζκφ κε ηελ κείσζε ησλ απνζεκάησλ πεηξειαίνπ θαη ηελ επξχηαηε πιένλ ρξήζε ηνπ ΦΑ ζηελ ειεθηξνπαξαγσγή, ππάξρεη κία κεγάιε ζηξνθή ηεο πξσηνγελνχο ελεξγεηαθήο παξαγσγήο πξνο ην ΦΑ. Τπνινγίζηεθε φηη θαηά ηελ ρξνληθή πεξίνδν φηη ην ΦΑ ζα θαιχπηεη ην 23% ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ παγθνζκίσο θαη ζα ζηαζεξνπνηεζεί γχξσ ζην 25% ηα επφκελα 20 ρξφληα, ελψ ην 1996 ην αληίζηνηρν πνζνζηφ ήηαλ 21%. Ζ Διιάδα πξνµεζεχεηαη αέξην απφ δχν (πξνο ην παξφλ) πεγέο 1.Σελ Ρσζία (µέζσ αγσγψλ) µε 2,4 δηζεθαηνµµχξηα θπβηθά µκέηξα ηνλ ρξφλν 2.Σελ Αιγεξία (µέζσ πινίσλ) µε 680 εθαηνµµχξηα θπβηθά κέηξα ηνλ ρξφλν Πξνο ην παξφλ ηξνθνδνηνχληαη µε αέξην νη πεξηνρέο ησλ πφιεσλ: Αζήλα, Θεζζαινλίθε, Λάξηζα, Βφινο, ελψ ζην άµεζν κέιινλ ζα ηξνθνδνηεζνχλ µε αέξην θαη άιιεο πφιεηο ηεο Βνξείνπ Διιάδνο (έξξεο, Κνµνηελή, Ξάλζε Καβάια, Οηλφθπηα θαη άιιεο). Δπίζεο ππάξρνπλ κειέηεο γηα ηελ ηξνθνδνζία ηεο Κξήηεο (µέζσ πινίσλ), ελψ έρνπλ μεθηλήζεη νη κειέηεο γηα ηελ δεκηνπξγία αγσγνχ πνπ ζα ζπλδέεη ην ειιεληθφ ζχζηεµα µε ηα επξσπατθά, µέζσ ππνζαιάζζηνπ αγσγνχ πνπ ζα δηαζρίδεη ηελ Αδξηαηηθή (απφ ην Οηξάλην µκέρξη ηελ Ζγνπµελίηζα) θαη ζηε ζπλέρεηα µε ην ππάξρνλ ζχζηεµα πςειήο πίεζεο.θα 73

75 πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ην ειιεληθφ ζχζηεµα θπζηθνχ αεξίνπ, απνηειείηαη απφ έλαλ αγσγφ πςειήο πίεζεο (70 bars) θαζψο θαη ηνπο θιάδνπο πςειήο πίεζεο. 2.1 Μεηαθνξά θαη απνζήθεπζε θπζηθνύ αεξηνύ Σξφπνη µεηαθνξάο µεγάισλ πνζνηήησλ θπζηθνχ αεξίνπ: 1. Μέζσ αγσγώλ ππό πίεζε ζηνπο νπνίνπο ηζρχεη φηη p1v1=z1n1rt1,p2v2=z2rt2. Αλ V1=V2, T1=T2, Ε1=Ε2 θαη p2=20p1, ηφηε n2=20n1. Απηφ ζεκαίλεη φηη ν ίδηνο αγσγφο ππφ πίεζε 20bar µεηαθέξεη πεξίπνπ 20 θνξέο ηελ πνζφηεηα πνπ ζα µεηέθεξε ππφ πίεζε 1bar. 2. Τπό πγξή µνξθή ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε (Τγξνπνηεκέλν Φπζηθφ Αέξην, ΤΦΑ ζηα αγγιηθά Liquefied Natural Gas, LNG) oπνπ έλα θπβηθφ µέηξν πγξνπνηεκέλνπ ΦΑ αεξηνπνηνχκελν απνδίδεη m3 ΦΑ ππφ αέξηα µνξθή, αλάινγα µε ηελ ζχζηαζε. Σν παγθφζκην εκπφξην ΦΑ γίλεηαη θαηά 80% µέζσ αγσγψλ θαη θαηά 20% µέζσ ΤΦΑ Αγσγνί κεηαθνξάο Οη αγσγνί µεηαθνξάο θπζηθνχ αεξίνπ δηαθξίλνληαη αλάινγα µε ηελ πίεζε ζε: 1) Αγσγνχο µεηαθνξάο πςειήο πίεζεο ( barg) 2) Αγσγνχο µεηαθνξάο µέζεο πίεζεο (πεξί ηα 20 barg) 3) Αγσγνχο δηαλνµήο ρακειήο πίεζεο (4-7 barg) Οη αγσγνί πςειήο θαη µέζεο πίεζεο: Μεηαθέξνπλ νηθνλνκηθά ηνπο µεγάινπο φγθνπο αεξίνπ Πξνζθέξνπλ ηζνξξνπία ζην ζχζηεµα µεηαθνξάο Πξνζθέξνπλ ζρεηηθή ειαζηηθφηεηα ζην ζχζηεµα µεηαθνξάο θαζψο ρξεζηκεχνπλ σο πξνζσξηλνί ρψξνη απνζήθεπζεο ηνπ ΦΑ Οη αγσγνί δηαλνκήο ρακειήο πίεζεο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ πξνκήζεηα αεξίνπ ζηηο πφιεηο δηφηη: Ζ ρακειφηεξε πίεζε αεξίνπ πξνζθέξεη µεγαιχηεξε αζθάιεηα Έρνπλ ρακειφηεξν θφζηνο Ζ ηειηθή ρξήζε αεξίνπ γίλεηαη ππφ αηκνζθαηξηθή πίεζε 74

76 2.1.2 Αγσγνί Τςειήο θαη Μέζεο πίεζεο To Γίθηπν Μεηαθνξάο Τςειήο θαη Μέζεο πίεζεο απνηειείηαη από: Σελ θεληξηθή ραιχβδηλε ζσιήλα, ηνπο κεηξεηηθνχο ζηαζκνχο ζηα ζεκεία εηζαγσγήο αεξίνπ ζηνλ αγσγφ θαη ηεο παξνρήο αεξίνπ ζε πειάηεο θαη ζε ζεκεία ειέγρνπ, ηνπο ζηαζκνχο ξχζκηζεο ηεο πίεζεο ηνπ αεξίνπ, θπξίσο ζε δηαθιαδψζεηο ή ζηα ζεκεία ζχλδεζεο µε ηελ µέζε πίεζε, ηνπο ζηαζκνχο ξχζκηζεο ηεο ξνήο ηνπ αεξίνπ, ηα βαλλνζηάζηα, ηηο δηαηάμεηο θαζαξηζκνχ ηνπ αεξίνπ, ηηο κνλάδεο αθχγξαλζεο ηνπ ΦΑ, εθφζνλ απαηηείηαη, ηνπο ζπιιέθηεο ζπµππθλσµάησλ ηηο δηαηάμεηο πξνζζήθεο νζκήο θαη ηνπο ζηαζκνχο απνζηνιήο θαη ππνδνρήο μεζηξψλ (scrapper stations) Δπίζεο απνηεινχληαη θαη απφ ηα θέληξα ειέγρνπ θαη δηαλνκήο θνξηίνπ θαζψο θαη απφ ην ζχζηεκα επηθνηλσληψλ θαη κεηαθνξάο δεδνκέλσλ θαη ηνπο ρψξνπο απνζήθεπζεο ηνπ αεξίνπ. Σν θαζέλα πεξηιακβάλεη: Κέληξα ειέγρνπ θαη δηαλνκήο θνξηίνπ Έιεγρνο ζπζηήκαηνο(παξαθνινχζεζε δηαθχκαλζεο θνξηίσλ, παξνρήο πξνο πειάηεο, νκαιήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο µεηαθνξάο) πληήξεζε δηθηχνπ Πξνγξαµµαηηζµφο ιεηηνπξγίαο Control room χζηεκα επηθνηλσληψλ θαη µεηαθνξάο δεδνκέλσλ ηαζεξή ηειεθσλία (θαιψδην θαηά µήθνο ηνπ αγσγνχ) ηαζκνί θηλεηήο ηειεθσλίαο χζηεκα ηειεκεηξίαο, ηειερεηξηζκνχ θαη µεηαθνξάο δεδνκέλσλ (SCADA) Υψξνπο απνζήθεπζεο αεξίνπ (ππφγεηεο απνζήθεο, δεμακελέο ΤΦΑ) Αγσγνί ρακειήο πίεζεο Γίθηπν δηαλνκήο Υακειήο Πίεζεο: Δίλαη πνιχ απινχζηεξν δίθηπν ζε ζρέζε κε απηφ ηεο πςειήο θαη κέζεο πίεζεο Οη αγσγνί ηνπ είλαη θαηαζθεπαζκέλνη απφ πνιπαηζπιέλην (ΡΔ) θαη πξνζθέξεη ηελ δπλαηφηεηα ειεθηξνληθήο παξαθνινχζεζεο, ηειεκεηξίαο θαη µεηαθνξάο δεδνκέλσλ µέζσ θαισδίσλ φπσο επίζεο θαη ηελ δπλαηφηεηα αλάπηπμεο ζπζηήκαηνο ηειεθσλίαο 75

77 Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα είλαη γλσζηή µε αθξίβεηα ε ζέζε ησλ αγσγψλ. Απηφ γίλεηαη εχθνια ζηνπο αγσγνχο πςειήο πίεζεο θαη δχζθνια ζηνπο αγσγνχο ρακειήο πίεζεο. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα ππάξρνπλ πνιχ αλαιπηηθά ζρέδηα ησλ δηθηχσλ θαη λα επηθαηξνπνηνχληαη ζε ηαθηά δηαζηήκαηα ρεδηαζκόο δηθηύσλ κεηαθνξάο θπζηθνύ αεξίνπ Ο ζθνπφο ηνπ νπνηνπδήπνηε ζπζηήκαηνο µεηαθνξάο θαη δηαλνκήο ΦΑ είλαη λα ηξνθνδνηεί µε επαξθείο πνζφηεηεο θπζηθνχ αεξίνπ θαη µε ηελ θαηάιιειε πίεζε φινπο ηνπο θαηαλαισηέο ΦΑ, πάληνηε, ε επίηεπμε φκσο ηνπ παξαπάλσ ζθνπνχ µε νηθνλνκηθά απνδνηηθφ ηξφπν δελ είλαη πάληνηε εθηθηή. Ο αθξνγσληαίνο ιίζνο γηα ηνλ ζσζηφ ζρεδηαζκφ νπνηνπδήπνηε ζπζηήκαηνο µεηαθνξάο θαη δηαλνκήο είλαη ε φζν ην δπλαηφλ επαξθέζηεξε θαηαγξαθή ηεο πξνζδνθνµελεο θαηαλάισζεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο.ζ ζσζηή θαηαγξαθή ηεο θαηαλάισζεο θαη ησλ δηαθπκάλζεσλ ηεο ζηε δηάξθεηα ελφο έηνπο, νδεγεί ηελ επηινγή ησλ δηακέηξσλ ησλ ζσιελψζεσλ ηνπ ζπζηήκαηνο µεηαθνξάο θαη δηαλνκήο, ηελ επηινγή ηνπ µεγεζνπο ηνπ ή ησλ ζπκπηεζηψλ πνπ ηπρφλ απαηηνχληαη θαζψο θαη ην µεγεζνο ησλ απνζεθψλ ΦΑ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ θάιπςε ησλ αηρµηαθψλ θνξηίσλ, ή -αληηζηξφθσο- ην πιήζνο ησλ δηαθνπησµελσλ θαηαλαιψζεσλ πνπ ρξεηάδεηαη -πηζαλψο- λα ππάξρνπλ ψζηε ην ζχζηεµα µεηαθνξάο λα είλαη επαξθέο. Σα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θαηαλάισζεο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ αλαθέξνληαη παξαθάησ: Έρνπκε ηηο εηήζηεο θαηαλαιψζεηο (δηζ. Nm3/έηνο), ηηο εκεξήζηεο (εθαηνµµ. Nm3/εµέξα) θαη ηηο σξηαίεο (KNm3/ ψξα). χκθσλα κε ηηο δηαθπκάλζεηο ησλ θαηαλαιψζεσλ πξνθχπηνπλ θαη νη αηρκέο ησλ θνξηίσλ θαηαλαισζεο.γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ελφο ζπζηήκαηνο µεηαθνξάο απαηηείηε ε εμνκάιπλζε ησλ αηρκψλ (peak-shaving), δειαδή ε επαξθή αληηκεηψπηζε ηνπο. ζν γηα ηνπο ζπληειεζηέο θνξηίνπ, πξφθεηηαη γηα δείθηεο πνπ ζπλδένπλ ηελ µέζε θαηαλάισζε αεξίνπ ζε έλα µεγάιν δηάζηεθα (π.ρ. έηνο) µε ηελ µέγηζηε δπλαηή θαηαλάισζε πνπ ζα πξνέθππηε θαηά ην αληίζηνηρν δηάζηεκα αλ ε µέγηζηε βξαρππξφζεζκε θαηαλάισζε (π.ρ. σξηαία ή εκεξήζηα) επηθξαηνχζε ζπλερψο θαη ππνινγίδεηαη σο εμήο: 76

78 Βήκαηα πνπ αθνινπζνύληαη θαηά ηνλ ζρεδηαζκό ελόο ζπζηήκαηνο θπζηθνύ αεξίνπ. Σα Βήκαηα πνπ ζεσξνχληαη ρξήζηκα γηα ηνλ ζρεδηαζκφ είλαη: Ο θαζνξηζκφο θαη νη πξνβιέςεηο ηεο εηήζηαο θαηαλάισζεο ηνπ ζπλφινπ ησλ θαηαλαισηψλ (Nm3/έηνο, βιέπε ζρήκα), ν θαζνξηζκφο γηα θάζε θαηαλαισηή, ηεο εηήζηαο δηαθχκαλζεο ηεο εκεξήζηαο θαηαλάισζήο ηνπ (Nm3/εµέξα, γηα 365 εκέξεο). Σν άζξνηζκα γηα φινπο ηνπο θαηαλαισηέο, δίλεη ηελ καμπύλη εηήζιας διακύμανζης θορηίοσ ηοσ ζσζησµαηος (βιέπε ζρήκα) φπσο επίζεο θαη ν θαζνξηζκφο ηεο δηαθχκαλζεο ησλ θνξηίσλ ηνπ ζπζηήκαηνο αλά ψξα, γηα φιεο ηηο ψξεο ηνπ ρξφλνπ (KNm3/ ψξα). 77

79 θακπχιε εηήζηαο δηαθχκαλζεο θνξηίνπ ηνπ ζπζηπµαηνο Έηζη πξνθχπηεη ε θαηαλάισζε αλά ψξα, γηα φιεο ηηο 8760 ψξεο ηνπ ρξφλνπ, πνπ αλ αλαθαηαλεκεζνχλ ζε θζίλνπζα ζεηξά σο πξνο ηελ θαηαλάισζε πξνθχπηεη ε καμπύλη διαρκείας θορηίοσ ηνπ ζσζηήμαηος (βιέπε ζρήκα). θακπχιε δηαξθείαο θνξηίνπ ηνπ ζπζηήκαηνο Απφ απηήλ µπνξεί λα εμαρζεί ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο θάζε πεγήο αεξίνπ, ψζηε λα θαιπθζνχλ νη αλάγθεο ηεο δήηεζεο µε ηνλ νηθνλνκηθά βέιηηζην ηξφπν..με ηελ βνήζεηα φισλ απηψλ ησλ ζηνηρείσλ, γίλεηαη πξνζνκνίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο µεηαθνξάο θαη δηαλνκήο ζε Ζ/Τ, απφ φπνπ πξνθχπηνπλ είηε νη δηαζηάζεηο ζσιελψζεσλ ζπκπηεζηψλ θαη άιισλ ζπληζησζψλ ηνπ ζπζηήκαηνο, είηε -ζε έηνηκα δίθηπα- ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ησλ δηαθφξσλ παξακέηξσλ ηνπ ζπζηήκαηνο (ζπκπηεζηψλ, µεξηεηηθψλ θαη ξπζκηζηηθψλ ζηαζκψλ θιπ.) ψζηε λα θαιπθζνχλ νη αλάγθεο ησλ θαηαλαισηψλ. 2.2 Ζ απνζήθεπζε ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ Ση δεκηνπξγεί ηελ αλάγθε γηα απνζήθεπζε; Απφ ηελ θακπχιε εηήζηαο δηαθχκαλζεο θνξηίνπ πξνθχπηεη ζαθψο φηη ππάξρεη ζεκαληηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηε µέζε, µέγηζηε θαη ειάρηζηε εµεξήζηα θαηαλάισζε ηνπ 78

80 ζπζηήµαηνο.ζ µέγηζηε θαηαλάισζε νδεγεί ζε ππεξδηαζηαζηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο ελψ ε ειάρηζηε θαηαλάισζε, αληίζεηα, νδεγεί ζε αλεπαξθέο ζχζηεµα. Γλσξίδνπκε φηη ε βάζε ηνπ ζρεδηαζκνχ ησλ ζπζηεκάησλ ΦΑ είλαη ε µέζε εηήζηα θαηαλάισζε. Έηζη βαζηθή πξνυπφζεζε είλαη λα µπνξνχλ λα απνζεθεχνληαη νη επηπιένλ ηεο µέζεο πνζφηεηεο ην θαινθαίξη, ψζηε λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ ρεηκψλα, νπφηε θαη απαηηνχληαη ζεκαληηθά πςειφηεξεο ηεο µέζεο πνζφηεηεο δεκηνπξγψληαο έηζη ηελ αλάγθε γηα απνζήθεπζε ηνπ ΦΑ πέξα απφ ηε δεκηνπξγία ζηξαηεγηθψλ απνζεκάησλ ζε πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο ηξνθνδνζίαο πνπ είλαη έλαο άιινο εμίζνπ ζεκαληηθφο ιφγνο γηα απνζήθεπζε Δίδε απνζεθώλ θπζηθνύ αεξίνπ Σα είδε απνζεθώλ πνπ ππάξρνπλ είλαη ηα εμήο: 1. Απνζήθεπζε ζηνλ αγσγό (linepack) : ρξεζηκεχεη γηα βξαρχηαηεο πεξηφδνπο θαη µφλν γηα ηελ πεξηθνπή σξηαίσλ αηρκψλ. πλίζηαηαη ζηελ ρξήζε ηνπ αγσγνχ γηα απνζήθεπζε ππφ πίεζε αεξίνπ θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ δηαζηεκάησλ φπνπ νη θαηαλαιψζεηο ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη µηθξέο θαη ηελ ελ ζπλερεία απφιεςε απηψλ ησλ επηπιένλ πνζνηήησλ φηαλ νη θαηαλαιψζεηο απμεζνχλ. Έρεη πεξηνξηζκέλε ηθαλφηεηα απνζήθεπζεο (απφ ιίγεο ψξεο ή θαη εκέξεο). 2. Απνζήθεο ΤΦΑ: Απφ ηελ θχζε ηνπο δελ πξνζθέξνπλ δπλαηφηεηα απνζήθεπζεο γηα µαθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα θαη ρξεζηκνπνηνχληαη είηε σο εγθαηαζηάζεηο βαζηθνχ θνξηίνπ είηε γηα ηελ εμνκάιπλζε σξηαίσλ θαη εκεξήζησλ αηρµηαθψλ θνξηίσλ ζε πεξηζζφηεξν µαθξνρξφληα βάζε. 3. Τπόγεηεο απνζήθεο ΦΑ: Δίλαη ε µνλαδηθή ιχζε ζηελ µαθξνρξφληα εμαζθάιηζε ζηξαηεγηθψλ απνζεκάησλ θαη ηελ µαθξνρξφληα δπλαηφηεηα εμνκάιπλζεο σξηαίσλ θαη εκεξεζίσλ αηρµηαθψλ θνξηίσλ ζε µεγάια ρξνληθά δηαζηήκαηα (π.ρ. 4-5 µήλεο). 4. Απνζήθεπζε ζε δνρεία: Παιαηά µέζνδνο. Γελ ρξεζηκνπνηείηαη παξά ειάρηζηα πιένλ. Τπάξρνπλ επίζεο θαη ηα ππνθαηάζηαηα απνζεθώλ ηα νπνία πξνθχπηνπλ ζπλήζσο ιφγσ δηαθνπηφκελσλ ζπκβνιαίσλ µε θαηαλαισηέο ή γηα ρξήζε ελαιιαθηηθνχ θαπζίκνπ (π.ρ. Diesel, LPG) απφ πειάηεο γηα θάπνην δηάζηεκα (2-8 εκέξεο). 79

81 Τπόγεηεο απνζήθεο θπζηθνύ αεξηνύ ηηο ππόγεηεο απνζήθεο ΦΑ αλήθνπλ: 1. Δμαληιεκέλα θνηηάζκαηα ΦΑ (depleted gas fields) ηγνπξηά ζηελ αλάπηπμε θαη ιεηηνπξγία Πεξίνδνο απφιεςεο 4-5 µήλεο Πεξίνδνο έγρπζεο (απνζήθεπζεο) 7-8 µήλεο Γεκηνπξγία ζηξαηεγηθψλ απνζεκάησλ Απαηηνχλ ηελ µφληµε χπαξμε αεξίνπ ζην εζσηεξηθφ ηνπο (cushion gas, ίζν µε ην 50% ηεο απνζεθεπηηθήο ηθαλφηεηαο ηνπ θνηηάζκαηνο). 2. Τδξνθόξνη νξίδνληεο (aquifers) Παξφκνηα µε ηα εμαληιεκέλα θνηηάζκαηα Πνιχ µεγαιχηεξν θφζηνο θαη ξίζθν έξεπλαο θαη αλάπηπμεο 3. Κνηιόηεηεο ζε αιάηηα Μφλν ζε ππέδαθνο αιαηηψλ Δχθνιε αλάπηπμε Γπλαηφηεηα αλάπηπμεο πνιιψλ µαδί Πην θαηάιιεια γηα µεγάιεο θαη ηαρείεο απνιήςεηο 4. Κνηιόηεηεο,νξπρεία πάληα θαη δαπαλεξά µε µηθξέο δπλαηφηεηεο 3. ΟΗ ΥΡΖΔΗ ΣΟΤ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Ζ ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ βξίζθεη εθαξκνγή ζηνπο εμήο ηνκείο: 3.1. Ζιεθηξνπαξαγσγή ηνλ ηνκέα απηφ ην θπζηθφ αέξην ρξεζεκνπνηεηε ζε: α. Αηµνειεθηξηθνχο ζηαζκνχο θαη ζπγθεθξηκέλα ζε θαπζηήξεο γηα ηελ παξαγσγή αηκνχ πνπ ζηε ζπλέρεηα δηνρεηεχεηαη ζε αηκνζηξφβηινπο γηα ηελ θίλεζε γελλεηξηψλ. β.ηνπο αεξνζηξφβηινπο σο θαχζηκν γηα ηελ θίλεζε ηνπο (ζηξνβηινζπµπηεζηεο) πνπ µε ηελ ζεηξά ηνπο θηλνχλ γελλήηξηεο. 80

82 γ.ε ζηαζκνχο ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ δειαδή ζε κνλάδεο αεξνζηξνβίισλ πνπ θηλνχλ γελλήηξηεο, ελψ ηα θαπζαέξηα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ παξαγσγή αηκνχ πνπ µε ηελ ζεηξά ηνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θίλεζε αηκνζηξνβίισλ θαη δεχηεξεο γελλήηξηαο παξαγσγήο ξεχκαηνο. δ.καη ηέινο ζε κνλάδεο πκπαξαγσγήο Ζιεθηξηζκνχ θαη Θεξκφηεηαο 3.2. Βηνκεραλία ηνλ ηνκεα ηεο βηνκεραλίαο ρξεζεκνπνηεηε: Χο πξψηε χιε γηα ηελ ρεκηθή βηνκεραλία (6% ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο): Παξαγσγή αµµσλίαο, µεζαλφιεο θαη πνιπεθηλψλ (αηζπιέλην, πξνππιέλην). Χο πεγή ζεξκηθήο ελέξγεηαο: Δµµεζα γηα ηελ ζέξκαλζε ζεξµηδνθφξσλ ξεπζηψλ (λεξφ, αηκφο, ιάδη). Άκεζα ζηηο Σζηµεληνβηνµεραλίεο (θιίβαλνη), µεηαιινπξγίεο (θνχξλνη ηήμεσο, βαθήο, αλφπηεζεο), παινπξγίεο, βηνκεραλίεο παξαγσγήο νηθνδνκηθψλ πιηθψλ (ηνχβια, θεξακηθά, άζβεζηνο) Δκπνξηθόο ηνκέαο Ζ ρξήζε ηνπ ζηνλ εκπνξηθφ ηνκέα ζπλαληάηε ζε Ξελνδνρεία, Δζηηαηφξηα, αξηνπνηεία, εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα, αζιεηηθά θαη πνιηηηζηηθά θέληξα, εκπνξηθά θαηαζηήκαηα θαη θέληξα, ζεξκνθήπηα, πιπληήξηα θαη δηάθνξα άιια. πγθεθξηκέλα ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα: - Θέξκαλζε ρψξσλ - Μαγείξεκα - Παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ - Ζιεθηξνπαξαγσγή (ζπκπαξαγσγή) 3.4. Οηθηαθόο ηνκέαο εκαληηθή είλαη θαη ε ζπκβνιή ηνπ ζηνλ νηθηαθφ ηνκεα θαζψο ε ρξήζε ηνπ βξίζθεη εθαξκνγή: - ηε Θέξκαλζε ρψξσλ (Κεληξηθέο Θεξκάλζεηο, Αηνκηθέο ζεξκάλζεηο, ζεξκαληηθά ζψκαηα). 81

83 - ην καγείξεκα. - ηε παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ (Σαρπζεξµνζίθσλεο, ζεξκνζίθσλεο απνζήθεο, boilers) Απηνθηλεζε Πξφθεηηαη γηα µία απφ ηηο πνιιά ππνζρφκελεο ρξήζεηο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, θαζψο µπνξεί λα γίλεη πιήξεο αμηνπνίεζε ησλ πεξηβαληνινγηθψλ πιενλεθηεκάησλ ηνπ θαπζίκνπ απηνχ. Αλ θαη παιαηά ηδέα, ε εθαξκνγή ηεο άξρηζε λα εμαπιψλεηαη ζρεηηθά πξφζθαηα, ηφζν γηα ηερληθνχο-ηερλνινγηθνχο ιφγνπο (επξεία δηάδνζε ηεο πεξηζζφηεξν εχρξεζηεο ηερλνινγίαο βελδίλεο θαη πεηξειαίνπ, ηα νπνία µφλν πξφζθαηα παξνπζηάδνπλ ελδείμεηο εμάληιεζεο) φζν θαη γηα νηθνλνκηθνχο ιφγνπο (θφζηνο έξεπλαο γηα ηελ ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, θφζηνο αληηθαηάζηαζεο νρεκάησλ, ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζε πεξηζζφηεξν πξνζνδνθφξνπο θαη πξνζπειάζηκνπο ηνκείο, βηνκεραλία, ειεθηξνπαξαγσγή, νηθηαθφο). Ζ επέθηαζε ηεο ρξήζεο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηα νρήκαηα ζπλαληά πνιιέο δπζθνιίεο, ε θπξηφηεξε ησλ νπνίσλ είλαη φηη απαηηείηαη, φπσο ε εκπεηξία δείρλεη, ε παξνρή ηζρπξψλ θηλήηξσλ εθ µέξνπο ηεο πνιηηείαο γηα λα γίλεη ε ρξήζε αεξίνπ ζηα νρήκαηα θνηλσληθά απνδεθηή. Σα δηαγξάκκαηα πνπ αθνινπζνχλ καο δίλνπλ κηα εηθφλα γηα ην πψο θπκαίλεηε ε ρξήζε ηνπ Φ.Α θαηά ηε ρξήζε ηνπ ζε θάπνηνπο απ ηνπο παξαπάλσ ηνκείο ηφζν ζε θαζεκεξηλή φζν θαη ζε εηήζηα βάζε 82

84 Γηάγξακκα 1 εηήζηα θακπχιε θνξηίνπ ειεθηξνπαξαγσγήο Γηάγξακκα 2 εηήζηα θακπχιε θνξηίνπ κεγάιεο βηνκεραλίαο Γηάγξακκα 3 Δηήζηα θακπχιε θνξηίνπ κηθξήο βηνκεραλίαο. 83

85 Γηάγξακκα 4 Δηήζηα θακπχιε θνξηίνπ ζέξκαλζεο νηθηαθνχ ηνκεα. Γηάγξακκα 5 Δηήζηα θακπχιε θνξηίνπ θιηκαηηζκνχ. 84

86 Γηάγξακκα 6 Ζκεξήζηα θακπχιε θνξηίνπ ειεθηξνπαξαγσγήο Γηάγξακκα 7 Ζκεξήζηα θακπχιε θνξηίνπ καγεηξέκαηνο - δεζηνχ λεξνχ 85

87 Γηάγξακκα 8 Ζκεξήζηα θακπχιε θνξηίνπ ελφο ζπζηήκαηνο θπζηθνχ αεξηνχ 4. Ζ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΘΔΩΡΖΖ ΣΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ ΣΟΤ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Οη παξάγνληεο πνπ απαξηίδνπλ ην πιέγκα ησλ εκπνξηθψλ ζρέζεσλ ζηελ βηνκεραλία ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, είλαη νη αθφινπζνη: 1. Ηδηαηηεξφηεηεο ηεο βηνκεραλίαο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ. 2. πκβάζεηο Πξνκήζεηαο θαη Πψιεζεο Φπζηθνχ Αεξίνπ. 3. Δκπνξηθά ζρήκαηα κεηαθνξάο θαη δηαλνκή θπζηθνχ αεξίνπ. 4. Ννκηθφ θαζεζηψο πνπ δηέπεη ηελ αγνξά ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ. 5. Σηκνιφγεζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ. 4.1 Ηδηαηηεξόηεηεο ηεο βηνκεραλίαο ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ Σν θπζηθφ αέξην απνθηά νινέλα θαη κεγαιχηεξε ζεκαζία, θαζψο ππνθαζηζηά φιν θαη πεξηζζφηεξν ην πεηξέιαην θαη ηα παξάγσγα ηνπ. Καζψο ε κεηαθνξά ηνπ δελ είλαη ηφζν απιή φζν εθείλε ηνπ πεηξειαίνπ, ε έλλνηα ηεο αζθάιεηαο ηξνθνδνζίαο ζηελ βηνκεραλία ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ έρεη βαξχλνπζα ζεκαζία θαη είλαη ζηελά ζπλδεδεκέλε κε ηελ θηινζνθία ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο (καθξνρξφληεο ζπκβάζεηο πξνκήζεηαο). Ηζηνξηθά, ε 86

88 βηνκεραλία ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ έρεη πξνζειθχζεη θξαηηθά κνλνπψιηα θαη κεγάιεο πνιπεζληθέο εηαηξίεο, αθφκε θαη ζηνλ ηνκεα ηεο δηαλνκήο, θαη κφλν πξφζθαηα παξαηεξνχληαη νξηζκέλεο ζεκαληηθέο κεηαβνιέο πνπ ζα νδεγήζνπλ, έζησ θαη κεξηθψο, ζηνλ θαηαθεξκαηηζκφ ησλ εκπνξηθψλ ζρεκάησλ θαη ζηελ αλάδεημε πεξηζζνηέξσλ «εηαίξσλ» ζηελ βηνκεραλία απηή. ε θακία, φκσο πεξίπησζε ε βηνκεραλία ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ δελ ζα πάςεη λα επεξεάδεη θαη λα επεξεάδεηαη απφ γεσπνιηηηθνχο παξάγνληεο, δηαθξαηηθέο ζρέζεηο θαη παξεκβάζεηο θπβεξλήζεσλ, αιιαγέο ζην λνκηθφ ή -αθφκε- θαη θνξνινγηθφ θαζεζηψο ησλ ρσξψλ ζηηο νπνίεο ππάξρεη. Δηθόλα 6. Σν θνπηί ηεο Παλδψξαο 4.2 πκβάζεηο θπζηθνύ αεξίνπ Ζ ύκβαζε Πώιεζεο θαη Αγνξάο (ΠΑ) θπζηθνχ αεξίνπ (Sales and Purchase Agreement) είλαη έλα ζπκβφιαην κεηαμχ ηνπ πξνκεζεπηή θαη ηνπ αγνξαζηή ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, ην νπνίν θαζνξίδεη ηνπο φξνπο κε βάζε ηνπο νπνίνπο γίλεηαη ε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ απφ ηνλ πξψην ζηνλ δεχηεξν, επ αμοιβαιως επωθελείς όροσς. 87

89 θνπόο ηεο ΠΑ είλαη ε ζσζηή αλάιπζε ησλ θηλδχλσλ πνπ εκπεξηέρνληαη ζε κηα ζπγθεθξηκέλε αγνξαπσιεζία θπζηθνχ αεξίνπ, ε φζν ην δπλαηφλ ηζνκεξήο θαηαλνκή απηψλ ησλ θηλδχλσλ κεηαμχ ησλ κεξψλ θαη ε ζσζηή θνζηνιφγεζε ηεο αλάιεςεο απηψλ ησλ θηλδχλσλ, ψζηε ην θπζηθφ αέξην λα θαηαζηεί δπλαηψλ λα πσιεζεί ζε αληαγσληζηηθή ηηκή ζηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή. Οη ζπκβάζεηο πξνκήζεηαο θπζηθνχ αεξίνπ είλαη απφ ηηο πιένλ πνιχπινθεο, θαζψο έρνπλ θάζε θνξά λα αληηκεησπίζνπλ κνλαδηθά ζηε θχζε ηνπο projects.γελ ππάξρνπλ έζησ θαη δπν ζπκβάζεηο πνπ λα είλαη κεηαμχ ηνπο ίδηεο, εθηφο εάλ αληηπξνζσπεχνπλ κηα «εηθνληθή» αγνξαπσιεζία (π.ρ. κεηαμχ θξαηηθψλ κνλνπσιηψλ) Καηεγνξίεο ζπκβάζεσλ θπζηθνύ αεξίνπ Τπάξρνπλ ζπκβάζεηο κε βάζε ηελ πθή ηεο αγνξνπσιεζίαο νη νπνίεο εκπεξηέρνπλ ζπκβάζεηο ζπλδεδεκέλεο κε έλα θνίηαζκα θαζψο θαη ζπκβάζεηο πξνκήζεηαο. πκβάζεηο κε βάζε ηελ ρξνληθή δηάξθεηα όπσο καθξνρξφληεο ζπκβάζεηο πξνκήζεηαο. Έρνπλ δηάξθεηα άλσ ησλ 15 εηψλ, ζπλήζσο άλσ ησλ 20 εηψλ. Αληηπξνζσπεχνπλ ηηο πιένλ ζπλήζεηο ζπκβάζεηο κέρξη ζήκεξα θαη αθνξνχλ, θπξίσο, δηαθξαηηθή κεηαθνξά θπζηθνχ αεξίνπ.βξαρπρξφληεο θαη κεζνπξφζεζκεο ζπκβάζεηο νη νπνίεο έρνπλ δηάξθεηα 1-5 εηψλ θαη απνηεινχλ ζπλήζσο ζπκβάζεηο πψιεζεο πξνο ηειηθνχο ρξήζηεο (βηνκεραλίεο, εκπνξηθνχο θαηαλαισηέο). πλαληηφληαη ζε αλεπηπγκέλεο αγνξέο θπζηθνχ αεξίνπ θαη ζε θαζεζηψηα αληαγσληζκνχ. πκβάζεηο Spot. πνπ πξφθεηηαη γηα αγνξαπσιεζία κηθξψλ πνζνηήησλ (θνξηίσλ) θπζηθνχ αεξίνπ. πλήζσο απαληψληαη ζηελ αγνξά ηνπ ΤΦΑ ή ζπλάπηνληαη κεηαμχ ηζρπξά δηαζπλδεδεκέλσλ δηθηχσλ (ζην εζσηεξηθφ κηαο ρψξαο ή κεηαμχ γεηηνληθψλ ρσξψλ). Άιιεο κε βάζε ηελ κνξθή ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ, φπσο νη ζπκβάζεηο γηα αέξην αγσγψλ θαζψο θαη νη ζπκβάζεηο ΤΦΑ θαη ηέινο νη εηδηθέο ζπκβάζεηο πνπ εκπεξηέρνπλ ζπκβάζεηο κε option ηνπ αγνξαζηή (ζπάληεο, ζπλδένληαη κε θνηηάζκαηα) θαη ζπκθσλίεο swap Υαξαθηεξηζηηθά ησλ ζπκβάζεσλ πξνκήζεηαο 88

90 Σηκνιόγεζε Απνηειεί, ίζσο, ηνλ ζεκαληηθφηεξν θαη πιένλ πνηθηιφκνξθν θαη απφθξπθν νξφ θάζε ζχκβαζεο δηφηη αληηθαηνπηξίδεη ηνλ ηζνκεξή θαηακεξηζκφ ησλ θηλδχλσλ ζηα αληηζπκβαιιφκελα κέξε, ηελ αμία ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ ηνπηθή ελεξγεηαθή αγνξά θαη παξέρεη ηηο δπλαηφηεηεο γηα λα ην θαηαζηήζνπλ αληαγσληζηηθφ. πγθεθξηκέλα επηβάιιεηαη λα έρεη ηέηνηα ραξαθηεξηζηηθά ψζηε λα κπνξεί λα αληαπνθξηζεί ζην πιήξεο δηάζηεκα ηεο δηαξθείαο ηεο ζχκβαζεο. πληζηάηαη ζηνλ ηχπν ππνινγηζκνχ ηεο ηηκήο ζηνλ θαζνξηζκφ απηφκαηεο αλαπξνζαξκνγήο ηεο ηηκήο θαζψο θαη ζηνλ θαζνξηζκφ ηνπ ηξφπνπ αλαζεψξεζεο ηνπ ηχπνπ ππνινγηζκνχ ηεο ηηκήο. Οη δείθηεο θαζνξηζκνχ θαη αλαπξνζαξκνγήο ηεο ηηκήο εμαξηψληαη απφ: Σηο ηηκέο ησλ αληαγσληζηηθψλ θαπζίκσλ Σν πεηξέιαην Σα πξντφληα πεηξειαίνπ 89

91 Σελ ειεθηξηθή ελέξγεηα Σνλ άλζξαθα Σα εηδηθά πξντφληα (π.ρ. ηηκή ηεο ακκσλίαο ζηελ ελ ιφγσ αγνξά) Σνλ πιεζσξηζκφ Σηο δηεζλείο ή ηνπηθέο ηηκέο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ Οη ιφγνη αλαζεψξεζεο ηεο ζπκβαηηθήο ηηκήο είλαη: Ζ κεηαβνιή ζηελ ελεξγεηαθή αγνξά Ζ απνδεδεηγκέλε νηθνλνκηθή αδπλακία ελφο εθ ησλ δπν κεξψλ ππφ ηελ ηζρχνπζα ηηκή πψιεζεο Άιινη ιφγνη πνπ αλαθέξνληαη ζηελ ζχκβαζε (π.ρ. κεηαβνιή ηεο ηηκήο ηνπ εηζαγνκέλνπ αεξίνπ, αληαγσληζκφο, θιπ.) Παξαθάησ αλαθέξνληαη ηα εκπνξηθά ζηνηρεία θαη ε φζν ην δπλαηφλ αληηθεηκεληθφηεξε νηθνλνκηθή πξαγκάηεπζε κεηαμχ ησλ ζπκβάζεσλ. 0,102 /θ.κ(ηηκή απνδεθηή απ ηνπο ηειηθνύο ρξήζηεο) Κόζηνο αγνξαζηή 0,03 /θ.κ Διάρηζην θέξδνο αγνξαζηή 0,008 /θ.κ Πεξηνρή πξνο δηαπξαγκάηεπζε Διάρηζην θέξδνο πξνο πσιεηή 0,008 /θ.κ Κόζηνο εμόξπμεο θαη κεηαθνξάο 0,038 90

92 5. ΔΗΑΓΩΓΖ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Ζ εηζαγσγή Φπζηθνχ Αεξίνπ ζηελ Διιάδα απνθαζίζηεθε απφ ηελ πνιηηεία ζηα πιαίζηα ηεο πξνζπάζεηαο εθζπγρξνληζκνχ ηεο παξαγσγηθήο δνκήο θαη ηεο βειηίσζεο ηνπ ελεξγεηαθνχ ηζνδπγίνπ. Δπηπξφζζεηα έγηλε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ νμπκέλσλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ. Ζ δηεξεχλεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ ΦΑ μεθίλεζε ηελ δεθαεηία ηνπ 1970 φηαλ νη πεηξειατθέο θξίζεηο θαηέζηεζαλ επηηαθηηθή ηελ αλάγθε δηεχξπλζεο ησλ πεγψλ ελέξγεηαο. Ζ νξηζηηθή απφθαζε ειήθζε κε ηελ ζπκθσλία γηα ηελ πξνκήζεηα Ρσζηθνχ ΦΑ ην Με ηα ζεκεξηλά ηερλνινγηθά δεδνκέλα θαη κε βέβαηε πξφβιεςε γηα αξθεηέο αθφκε δεθαεηίεο, νη ειεθηξνπαξαγσγηθνί ζηαζκνί κε ηερλνινγία ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ ΦΑ ζηηο επηρεηξήζεηο ειεθηξηζκνχ είλαη νη βέιηηζηεο δπλαηέο επηινγέο ηφζν απφ πιεπξάο θφζηνπο ειεθηξνπαξαγσγήο φζν θαη απφ πιεπξάο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ. 5.1 Παξαγσγή Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο ζηελ Διιάδα ην δηαζπλδεδεκέλν ζχζηεκα θαη ζηα λεζηά Κξήηεο θαη Ρφδνπ ιεηηνπξγνχλ πάλσ απφ 7 ιηγληηηθνί ζηαζκνί, 4 πεηξειατθνί ζηαζκνί θαη 2 πεηξειατθέο κνλάδεο ζην Λαχξην, έλαο ζηαζκφο Φπζηθνχ Αεξίνπ, 2 κνλάδεο ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ Φπζηθνχ Αεξίνπ θαη 24 πδξνειεθηξηθνί ζηαζκνί. Δπηπξφζζεηα ιεηηνχξγεζαλ 36 απηφλνκνη ζεξκνειεθηξηθνί ζηαζκνί, 21 αηνιηθά πάξθα θαη 5 θσηνβνιηαηθνί ζηαζκνί θπξίσο ζηα απηφλνκα λεζηά. ιεο νη κνλάδεο ΦΑ βξίζθνληαη ζην δηαζπλδεδεκέλν ζχζηεκα θαη έσο ην 2000 είραλ ζπλνιηθά εγθαηεζηεκέλε ηζρχ MW. Με ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηεο κνλάδαο ηεο Κνκνηελήο ε ζπλνιηθά εγθαηεζηεκέλε ηζρχο αλέξρεηαη ζηα ΜW. 5.2 Εήηεζε Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο ζηελ Διιάδα Ζ δήηεζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηελ Διιάδα έρεη παξνπζηάζεη κέζε εηήζηα αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 10% θαηά ηελ δεθαεηία Ζ ΓΔΖ εθηηκά φηη ε αλακελφκελε αχμεζε ηεο δήηεζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ αλάγθε αχμεζεο ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο ζηελ Διιάδα ζην άκεζν κέιινλ. Ζ ΓΔΖ εθηηκά φηη ε έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ ιηγληηηθνχ ζηαζκνχ ζηε Φιψξηλα, ηνπ ζηαζκνχ 91

93 ΦΑ ζηελ Κνκνηελή θαη ε επηπιένλ παξαγσγηθή ηζρχο απφ ηδηψηεο παξαγσγνχο ζα παξάζρνπλ επαξθή εγθαηεζηεκέλε ηζρχ ψζηε λα ηθαλνπνηεζεί ε απμαλφκελε δήηεζε. 5.3 Σν Διιεληθό ύζηεκα Φπζηθνύ Αεξίνπ - Πξνκήζεηα Φπζηθνύ Αεξίνπ Ζ βαζηθή ππνδνκή ηνπ Διιεληθνχ πζηήκαηνο πεξηιακβάλεη: Tνλ θεληξηθφ αγσγφ πςειήο πίεζεο (50 bar) απφ ηα Διιελνβνπιγαξηθά ζχλνξα κέρξη ηελ Αηηηθή κήθνπο 511 ρηιηνκέηξσλ. Σνπο θιάδνπο κεηαθνξάο πςειήο πίεζεο πξνο ηελ Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη ηελ Θξάθε, ηελ Θεζζαινλίθε, ηνλ Βφιν, ηελ Αηηηθή (δχν θιάδνη κε πξννξηζκφ ην Λαχξην θαη ην Κεξαηζίλη) ζπλνιηθνχ κήθνπο 400 ρηιηνκέηξσλ. Σνλ Σεξκαηηθφ ηαζκφ Τγξνπνηεκέλνπ Φπζηθνχ Αεξίνπ (LNG) ζηε λεζίδα Ρεβπζνχζα. Ζ Διιάδα πξνκεζεχεηαη ΦΑ απφ ηελ Ρσζία ην νπνίν κεηαθέξεηαη κέζσ αγσγνχ θαη εηζάγεηαη ζην Διιεληθφ χζηεκα ζην ηδεξφθαζηξν. Τγξνπνηεκέλν ΦΑ απφ ηελ Αιγεξία κεηαθέξεηαη κέζσ πινίσλ ζην ηαζκφ ππνδνρήο LNG. ηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο Ρεβπζνχζαο γίλεηαη αεξηνπνίεζε ηνπ LNG ην νπνίν έπεηηα εηζάγεηαη ζην χζηεκα απφ ηνλ κεηξεηηθφ ζηαζκφ Αγίαο Σξηάδαο. ηελ εηθφλα 7 θαίλεηαη ην χζηεκα Μεηαθνξάο θαη ηα ζεκεία εηζαγσγήο Ρσζηθνχ θαη Αιγεξηλνχ ΦΑ. 92

94 Δηθόλα 7 Ζ ΓΔΖ μεθίλεζε ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνχ κε ΦΑ ηνλ Ηνχλην ηνπ 1997 φηαλ μεθίλεζε ε κεηαηξνπή ηνπ πεηξειατθνχ ζηαζκνχ παξαγσγήο ζηνλ Άγην Γεψξγην. Σνλ Αχγνπζην ηνπ 1998 μεθίλεζε ε ιεηηνπξγία ηεο κνλάδαο 3 ζην Λαχξην θαη ηνλ Γεθέκβξην ηνπ ίδηνπ έηνπο μεθίλεζε θαη ε ηξνθνδφηεζε ηεο κνλάδαο 4. Ζ κνλάδα ηεο Κνκνηελήο ηξνθνδνηήζεθε κε ΦΑ ηνλ επηέκβξην ηνπ 2001 θαη έπεηηα απφ ηελ πεξίνδν δνθηκψλ μεθίλεζε ηελ εκπνξηθή ιεηηνπξγία ηεο ζηηο αξρέο ηνπ