ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: ΣΟ MARKETING ΣΩΝ ΚΡΑΗΩΝ ΣΖ ΒΟΡΔΗΑ ΔΛΛΑΓΑ.

Transcript

1 ΑΣΔΗ ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: ΣΟ MARKETING ΣΩΝ ΚΡΑΗΩΝ ΣΖ ΒΟΡΔΗΑ ΔΛΛΑΓΑ. ΔΠΗΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: ΜΑΜΑΛΖ ΠΤΡΗΓΩΝ ΔΠΗΜΔΛΔΗΑ: ΚΟΝΣΟΒΑ ΓΑΦΝΖ ΚΩΝ/ΝΗΑ Α.Μ.:4134 ΑΠΡΗΛΗΟ 2011

2 2

3 ηελ κεηέξα κνπ θαη ζηνλ παηέξα κνπ, Πνπ κε ζηεξίδνπλ πάληα Καη είλαη ηα πξφηππά κνπ. αο επραξηζηψ γηα φια, απ ηα βάζε ηεο θαξδηάο κνπ. 3

4 «Οίλνο επθξαίλεη θαξδία», Αξραίνη εκψλ πξφγνλνη 4

5 ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ Ζ εξγαζία απηή δελ ζα κπνξνχζε λα πξαγκαηνπνηεζεί έλα δελ ππήξρε ε ππνζηήξημε θαη ε βνήζεηα ησλ παξαθάησ ππεπζχλσλ ησλ νηλνπνηείσλ φπνπ θαη έιαβαλ ρψξα ε ζπλεληεχμεηο θαη νη νπνίνη αθηέξσζαλ ηνλ ρξφλν, ηηο απφςεηο θαη ηηο ηδέεο ηνπο γηα ην θξαζί. Κχξηνο Γεψξγηνο Βνπξβνπθέιεο γηα ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε Κπξία Οηθνλνκίδνπ γηα ην Κηήκα Βηβιία Υψξα Κπξία Λεηβαδηψηε Μαγδαιελή γηα ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ Κχξηνο Θσκάο Λίγαο γηα ην Κηήκα Λίγαο Κπξία ηδεξνπνχινπ Μαξία θαη θχξηνο Εαραξηάδεο Γξεγφξηνο γηα ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ Κχξηνο Μεραειίδεο Μηράιεο γηα ηελ Οηλνπνηία Ατδαξίλε Σέινο, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θαζεγεηή πνπ κνπ αλέζεζε απηή ηελ εξγαζία, θχξην Μάκαιε ππξίδσλα, επίθνπξν θαζεγεηή κάξθεηηλγθ ζην ηκήκα Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ ηνπ ΣΔΗ Καβάιαο, γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηά ηνπ θαηά ηελ δηάξθεηα εθπφλεζεο ηεο πηπρηαθήο κνπ εξγαζίαο. 5

6 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Ζ εξγαζία πνπ αθνινπζεί είλαη κία πνηνηηθή έξεπλα θαη αζρνιείηαη κε ηελ ζεκεξηλή θαηάζηαζε ησλ Διιήλσλ νηλνπαξαγσγψλ ηεο βφξεηαο Διιάδαο ζε επίπεδν κάξθεηηλγθ. Αξρηθά, ζα παξνπζηαζζεί έλα ηθαλνπνηεηηθφ δείγκα νηλνπαξαγσγψλ, νη νπνίνη ζα απαληήζνπλ ζε εξσηεκαηνιφγην, δεκηνπξγψληαο ηηο πξννπηηθέο πνπ ζα βνεζήζνπλ ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ζπκπεξαζκάησλ γηα ηελ θαηάζηαζε θαη ην επίπεδν πνπ βξίζθεηαη ζήκεξα ην κάξθεηηλγθ πνπ πξεζβεχεη ην ειιεληθφ βνξεηνειιαδίηηθν θξαζί. Πην ζπγθεθξηκέλα αξρηθά ζα παξνπζηαζηεί κηα κηθξή ηζηνξηθή αλαδξνκή γηα ην θξαζί θαζψο θαη ε θαηάζηαζε ηνπ ειιεληθνχ θξαζηνχ ζήκεξα. Δπίζεο ζα πξαγκαηνπνηεζεί ε πξνβνιή δχν κεγάισλ θνηλψλ νξγαληζκψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχλ πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο, ηνπ πλδέζκνπ Δμαγσγέσλ Βνξείνπ Διιάδνο (ΔΒΔ) θαη ησλ Γξφκσλ Σνπ Κξαζηνχ Σεο Βνξείνπ Διιάδνο θαη ν δεχηεξνο κάιηζηα ζα απνηειέζεη ζέκα ζπδήηεζεο ζηα ζπκπεξάζκαηα ηεο εξγαζία θαζψο απνηειεί κηα θνηλή πξνζπάζεηα ησλ νηλνπνηψλ ηεο βνξείνπ Διιάδνο. Έπεηηα, ζα αθνινπζήζεη ε θαηαγξαθή ησλ απφςεσλ ησλ νηλνπνηείσλ ζρεηηθά κε ηελ παξαγσγή θαη ηελ δηαλνκή ηνπ θξαζηνχ πνπ παξάγνπλ, ηελ δηαθήκηζε, ηνλ αληαγσληζκφ θαη ηηο θηλήζεηο πξνψζεζεο πνπ πξαγκαηνπνηνχλ ελ κέζσ νηθνλνκηθήο θξίζεο θαζψο επίζεο θαη ηηο επηδηψμεηο ηνπο γηα ην θξαζί ηνπο ζηελ Διιάδα αιιά θαη ζην εμσηεξηθφ. ηελ ζπλέρεηα, ζα παξνπζηαζηεί ε πεξηγξαθή ησλ απαληήζεσλ θαη ν ζπζρεηηζκφο ηνπο γηα λα αθνινπζήζεη ε ζπδήηεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο έξεπλαο ζηα νηλνπνηεία ε νπνία είλαη ρξήζηκε γηα ηελ δηεμαγσγή ησλ ζπκπεξαζκάησλ ηεο εξγαζίαο γηα ην επφκελν ζηάδην φπνπ ζα πξαγκαηνπνηεζεί ε παξάζεζε ησλ πξνζσπηθψλ πξνηάζεσλ, φπνπ θξηζεί ζθφπηκν λα ζεκεησζνχλ. 6

7 ΚΟΠΟ ΣΗ ΔΡΓΑΙΑ θνπφο ηεο εξγαζίαο απηήο είλαη ε θαηαλφεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ κάξθεηηλγθ ζηα νηλνπνηεία ηεο βνξείνπ Διιάδνο θαη ηα απνηειέζκαηα πνπ επηθέξνπλ νη ζηξαηεγηθέο πνπ αθνινπζνχλ νη νηλνπνηνί αιιά θαη νη ππεχζπλνη κάξθεηηλγθ ηνπ θξαζηνχ. Μεηά ηελ δηεμαγσγή ησλ ζπκπεξαζκάησλ ζα αθνινπζήζεη ε ππνβνιή πξνηάζεσλ εθεί πνπ θξίλνληαη αλαγθαίεο πξνθεηκέλνπ λα ζπκπιεξσζεί κηα πιήξεο πνηνηηθή αλάιπζε ηεο πξνζέγγηζεο ηνπ κάξθεηηλγθ ηνπ θξαζηνχ ηεο βνξείνπ Διιάδνο. 7

8 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. ΔΙΑΓΧΓΗ 1.1 Σν θξαζί θαη ε ηζηνξία ηνπ 1.2 Σν ειιεληθφ θξαζί ζήκεξα 1.3 Σν κάξθεηηλγθ 1.4 Οη Γξφκνη ηνπ θξαζηνχ ηεο βφξεηαο Διιάδαο 1.5.Δ.Β.Δ. χλδεζκνο Δμαγσγέσλ Βνξείνπ Διιάδνο 2. ΟΗΝΟΠΟΗΔΗΑ 2.1 Δπηινγή θαη πξνζέγγηζε ησλ νηλνπνηείσλ 2.2 Σν εξσηεκαηνιφγην 3. ΣΑ ΟΗΝΟΠΟΗΔΗΑ ΚΑΗ ΟΗ ΤΝΔΝΣΔΤΞΔΗ ΣΟΤ 3.1 Κηήκα Βνπξβνπθέιε 3.2 Κηήκα Βηβιία Υψξα 3.3 Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ 3.4 Κηήκα Λίγαο 3.5 Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ 3.6 Οηλνπνηία Ατδαξίλε 4. Ζ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΩΝ ΑΠΑΝΣΖΔΩΝ ΚΑΗ Ο ΣΑΤΣΟΥΡΟΝΟ ΤΥΔΣΗΜΟ ΣΩΝ ΟΗΝΟΠΟΗΔΗΩΝ 4.1 Παξαγσγή Κξαζηνχ 4.2 Γηαλνκή Κξαζηνχ 4.3 Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο 4.4 Διιεληθφ Κξαζί 4.5 Μειινληηθά ρέδηα 4.6 Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ 4.7 Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία 5. ΤΕΖΣΖΖ ΣΩΝ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΩΝ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ ΣΑ ΟΗΝΟΠΟΗΔΗΑ- ΥΟΛΗΑΜΟ- ΤΠΟΒΟΛΖ ΠΡΟΣΑΔΩΝ 5.1 Παξαγσγή Κξαζηνχ 8

9 5.2 Γηαλνκή Κξαζηνχ 5.3 Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο 5.4 Διιεληθφ Κξαζί 5.5 Μειινληηθά ρέδηα 5.6 Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ 5.7 Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία 6. ΣΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΣΖ ΔΡΓΑΗΑ ΔΠΗΛΟΓΟ 7. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΗΝΑΚΩΝ- ΔΗΚΟΝΩΝ- ΦΩΣΟΓΡΑΦΗΩΝ 1. Ο ζεφο Γηφλπζνο απεηθνλίδεηαη ζε αξραίν λφκηζκα, ζειίδα Ζ βηνινγία ηνπ ζηαθπιηνχ, ζειίδα Γηάγξακκα ηεο θηινζνθίαο ηνπ Μάξθεηηλγθ, ζειίδα Απεηθφληζε θηαιψλ θξαζηνχ, ζειίδα Απεηθφληζε βαξειηψλ παιαίσζεο ηνπ θξαζηνχ, ζειίδα Απεηθφληζε παιαίσζεο εκθηαισκέλσλ θξαζηψλ, ζειίδα Απεηθφληζε επηηξαπέδηνπ νίλνπ, ζειίδεο 40,63,70,72,90 8. Απεηθφληζε ηεο δηαδηθαζίαο εμαγσγήο ηνπ θειινχ απφ ην ζηφκην ηεο θηάιεο, ζειίδα Πίλαθαο δσγξαθηθήο κε ηελ αλαπαξάζηαζε ηεο εκθηάισζεο θξαζηνχ ζε παιαηφηεξα ρξφληα, ζειίδα Απεηθνλίζεηο πνπ αθνξνχλ ηνλ επηηξαπέδην νίλν γεληθά, ζειίδεο 120, 121 9

10 1. ΔΙΑΓΧΓΗ 1.1 Σν θξαζί θαη ε ηζηνξία ηνπ. Σν κρασί (επίζεο οίνος) είλαη έλα αιθννινχρν πνηφ πξντφλ ηεο δχκσζεο ησλ ζηαθπιηψλ ή ηνπ ρπκνχ ηνπο (κνχζηνο). Πνηά παξεκθεξή ηνπ θξαζηνχ παξάγνληαη επίζεο απφ άιια θξνχηα ή άλζε ή ζπφξνπο, αιιά ε ιέμε θξαζί απφ κφλε ηεο ζεκαίλεη πάληα θξαζί απφ ζηαθχιηα. Σν θξαζί είλαη ηδηαίηεξνπ ελδηαθέξνληνο γηα δηάθνξνπο ιφγνπο. Δίλαη αθελφο έλα δεκνθηιέο πνηφ πνπ ζπλνδεχεη θαη εληζρχεη έλα επξχ θάζκα επξσπατθψλ θαη κεζνγεηαθψλ γεχζεσλ, απφ ηηο πην απιέο θαη παξαδνζηαθέο σο ηηο πην ζχλζεηεο θαη αθεηέξνπ απνηειεί ζεκαληηθφ γεσξγηθφ πξντφλ πνπ αληηθαηνπηξίδεη ηελ πνηθηιία ηνπ εδάθνπο θαη ην θιίκα ελφο ηφπνπ. Σν θξαζί ρξεζηκνπνηείηαη επίζεο ζε ζξεζθεπηηθέο ηειεηέο ζε πνιινχο πνιηηηζκνχο ελψ ην εκπφξην θξαζηνχ είλαη ηζηνξηθήο ζπνπδαηφηεηαο γηα πνιιέο πεξηνρέο. Σν ακπέιη, απφ ην νπνίν πξνέξρεηαη ην θξαζί έρεη ζχκθσλα κε ηνπο παιαηνληνιφγνπο, πξντζηνξία πνιιψλ εθαηνκκπξίσλ εηψλ. Πξηλ αθφκα απφ ηελ επνρή ησλ παγεηψλσλ επδνθηκνχζε ζηελ πνιηθή δψλε, θπξίσο ζηελ Ηζιαλδία, ζηε Βφξεηα Δπξψπε αιιά θαη ηε βνξεηνδπηηθή Αζία. Οη παγεηψλεο πεξηφξηζαλ ζεκαληηθά ηελ εμάπισζή ηνπ θαη επέβαιαλ θαηά θάπνην ηξφπν ηελ γεσγξαθηθή απνκφλσζε πνιιψλ πνηθηιηψλ, κέξνο ησλ νπνίσλ εμειίρζεθαλ θαη ζε δηαθνξεηηθά είδε. ηελ πνξεία ησλ ρξφλσλ, δηάθνξνη πιεζπζκνί άγξησλ ακπέισλ κεηαθηλήζεθαλ πξνο ζεξκφηεξεο δψλεο, θπξίσο πξνο ηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ λνηίνπ Καπθάζνπ. ηελ πεξηνρή απηή, κεηαμχ Δπμείλνπ Πφληνπ, Καζπίαο ζάιαζζαο θαη Μεζνπνηακίαο, γελλήζεθε ην είδνο Άμπελος η οινουόρος (ιαη. Vitis vinifera). Οη δηαθνξεηηθέο πνηθηιίεο απηνχ ηνπ είδνπο θαιιηεξγνχληαη θαη ζήκεξα. Ζ δηαδηθαζία ηεο ακπεινπξγίαο εηθάδεηαη πσο έρεη ηηο ξίδεο ηεο ζηελ αγξνηηθή επαλάζηαζε θαη ηε κφληκε εγθαηάζηαζε πιεζπζκψλ κε ζθνπφ ηελ θαιιηέξγεηα, ρξνλνινγείηαη δειαδή γχξσ ζην 5000 π.υ. Απφ ηνπο πξψηνπο γλσζηνχο ακπεινθαιιηεξγεηέο ζεσξνχληαη νη αξραίνη Πέξζεο, νη εκηηηθνί ιανί θαη νη Αζζχξηνη. Μεηαγελέζηεξα νη γλψζεηο ακπεινπξγίαο θαη νηλνπνηίαο κεηαθέξζεθαλ ζηνπο Αηγχπηηνπο, ηνπο ιανχο ηεο Φνηλίθεο θαη ηνπο πιεζπζκνχο ηεο Μηθξαζίαο θαη ηνπ Διιαδηθνχ ρψξνπ. 10

11 Οη Αξραίνη Έιιελεο έπηλαλ ην θξαζί αλακεηγλχνληαο ην κε λεξφ, ζε αλαινγία ζπλήζσο 1:3 (έλα κέξνο νίλνπ πξνο ηξία κέξε λεξνχ). Γηέζεηαλ εηδηθά ζθεχε ηφζν γηα ηελ αλάκεημε (θξαηήξεο) φζν θαη γηα ηελ ςχμε ηνπ. Ζ πφζε θξαζηνχ πνπ δελ είρε αλακεηρζεί κε λεξφ ("άθξαηνο νίλνο") ζεσξείην βαξβαξφηεηα θαη ζπλεζηδφηαλ κφλν απφ αξξψζηνπο ή θαηά ηε δηάξθεηα ηαμηδηψλ σο ηνλσηηθφ. Γηαδεδνκέλε ήηαλ αθφκα ε θαηαλάισζε θξαζηνχ κε κέιη θαζψο θαη ε ρξήζε κπξσδηθψλ. Ζ πξνζζήθε αςίλζνπ ζην θξαζί ήηαλ επίζεο γλσζηή κέζνδνο (απνδίδεηαη ζηνλ Ηππνθξάηε θαη αλαθέξεηαη σο "Ηππνθξάηεηνο Οίλνο") φπσο θαη ε πξνζζήθε ξεηίλεο. Ο ηξφπνο παξαγσγήο ηνπ θξαζηνχ ζε παιαηφηεξεο επνρέο δελ δηέθεξε νπζηαζηηθά απφ ηηο ζχγρξνλεο πξαθηηθέο. Δίλαη αμηνζεκείσην πσο ζψδνληαη σο ηηο κέξεο καο θείκελα ηνπ Θεφθξαζηνπ, ηα νπνία πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο γχξσ απφ ηνπο ηξφπνπο θαιιηέξγεηαο. Οη Έιιελεο γλψξηδαλ ηελ παιαίσζε ηνπ θξαζηνχ, ηελ νπνία επηηχγραλαλ κέζα ζε ζακκέλα πηζάξηα, ζθξαγηζκέλα κε γχςν θαη ξεηζίλη. Σν θξαζί εκθηαισλφηαλ ζε αζθνχο ή ζε ζθξαγηζκέλνπο πήιηλνπο ακθνξείο, αιεηκκέλνπο κε πίζζα γηα λα κέλνπλ ζηεγαλνί. Σν εκπφξην ησλ ειιεληθψλ θξαζηψλ απισλφηαλ ζε νιφθιεξε ηε Μεζφγεην κέρξη ηελ ηβεξηθή ρεξζφλεζν θαη ηνλ Δχμεηλν πφλην θαη απνηεινχζε κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο. ε αξθεηέο πφιεηο ππήξραλ εηδηθνί λφκνη ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε πνηφηεηα ηνπ θξαζηνχ, αιιά θαη ελάληηα ζηνλ αληαγσληζκφ θαη ηηο εηζαγσγέο. Υαξαθηεξηζηηθφηεξν παξάδεηγκα απνηειεί ε λνκνζεζία ηεο Θάζνπ, ζχκθσλα κε ηελ νπνία πινία κε μέλν θξαζί πνπ πιεζίαδαλ ην λεζί ζα έπξεπε λα δεκεχνληαη. Υαξαθηεξηζηηθφ ήηαλ ην θξαζί Γέλζηο (ίζσο ην αξραηφηεξν θξαζί κε νλνκαζία πξνέιεπζεο), πνπ παξήγεην ζηελ Γελζαιηάηηδα Υψξα (ζεκεξηλή πεξηνρή Αιαγνλίαο). πσο αλαθέξεη ν Αιθκάλ, ην πεξίθεκν θξαζί Γέλζηο, ήηαλ άππξνο νίλνο αλζνζκίαο (Αιθκάλ παξ Αζελαίσ θαη Ζζχρηνο: Η.31). 11

12 Οη Ρσκαίνη ήξζαλ ζε επαθή κε ην θξαζί απφ ηνπο Έιιελεο απνίθνπο θαη ηνπο γεγελείο Δηξνχζθνπο θαη επηδφζεθαλ επίζεο ζηελ ακπεινθαιιηέξγεηα. Με ηελ θαηάξξεπζε ηεο Ρψκεο θαη ηηο κεηαλαζηεχζεηο ησλ ιαψλ ε ακπεινπξγία γλψξηζε πεξίνδν χθεζεο. ε θάπνηεο πεξηνρέο ε ακπεινπξγία εγθαηαιείθζεθε γηα αηψλεο. εκαληηθφ ξφιν ζηελ δηάζσζε ηεο νηλνπνηίαο είραλ νη θιεξηθνί θαη κνλαρνί, πνπ ρξεηάδνληαλ ην θξαζί γηα ηειεηνπξγηθνχο ζθνπνχο. Σελ επνρή ηνπ Καξινκάγλνπ θαη ηνπ Μεζαίσλα, ε ηέρλε ηνπ θξαζηνχ γλψξηζε μαλά άλζηζε. ην Βπδαληηλή Απηνθξαηνξία, νη κεγαιχηεξεο εθηάζεηο γεο αλήθαλ ζηελ εθθιεζηαζηηθή πεξηνπζία θαη νη κνλαρνί επσκίζηεθαλ ηελ θαιιηέξγεηα ησλ ακπειηψλ θαζψο θαη ηελ παξαγσγή ηνπ θξαζηνχ. Απηή ηελ πεξίνδν κάιηζηα πξέπεη λα εγθαηαιείθζεθε θαη ε πξαθηηθή ηεο αλάκεημεο ηνπ θξαζηνχ κε λεξφ. ηε Γχζε, ηελ ίδηα πεξίνδν, ε ηέρλε ηνπ θξαζηνχ γλψξηζε κεγάιε αλάπηπμε. Σν 16ν αηψλα είρε εμαπισζεί ζηελ Ηζπαλία αιιά θαη ζηε Γαιιία. Σελ επνρή απηή πξνσζνχληαη θαη αξθεηέο ηερληθέο θαηλνηνκίεο, φπσο ε ρξήζε γπάιηλεο θηάιεο θαη θειινχ. Δπηπιένλ γίλεηαη γλσζηή ε παξαζθεπή αθξψδνπο νίλνπ (φπσο γηα παξάδεηγκα ε ζακπάληα, πνπ απνδίδεηαη ζηνλ Γάιιν Βελεδηθηίλν κνλαρφ Πεξηληφλ). Οηλνπνηία Οη ξψγεο ηνπ ζηαθπιηνχ, πνπ απνηειεί θαη ηελ πξψηε χιε ηνπ θξαζηνχ, πεξηέρνπλ ζάθραξα, νξγαληθά νμέα θαη λεξφ (πάλσ απφ 70%). Ζ πεξηεθηηθφηεηα ζε απηέο ηηο νπζίεο εμαξηάηαη θάζε θνξά απφ ηελ πνηθηιία, ην ππέδαθνο, ηηο θιηκαηηθέο 12

13 ζπλζήθεο, αιιά θαη απφ ηελ ρξνληθή ζηηγκή ηεο σξίκαλζεο ηνπ ζηαθπιηνχ. Μεηά ηελ δηαδηθαζία ηνπ ηξχγνπ (ζπγθνκηδήο), αθνινπζεί ε γιεπθνπνίεζε, ε δηαδηθαζία δειαδή θαηά ηελ νπνία εμάγεηαη ην γλεύκος (ή ζπλήζσο μούστος) απφ ην ζηαθχιη. Γηα ηελ έθζιηςε ηνπ κνχζηνπ ρξεζηκνπνηνχληαη δηάθνξεο κέζνδνη, ζπλεζέζηεξα κε ρξήζε εηδηθψλ κεραλεκάησλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζπλζιίβνληαο ην ζηαθχιη αλάκεζα ζε πεξηζηξεθφκελνπο θπιίλδξνπο. Καηά ηε γιεπθνπνίεζε, επηβάιιεηαη ε αθαίξεζε ησλ θνηζαληψλ (απνβνζηξύρωζε) ηνπ ζηαθπιηνχ, θαζψο είλαη επηδήκηα ηφζν γηα ηελ γεχζε ηνπ ηειηθνχ θξαζηνχ, φζν θαη γηα ηελ πγεία ηνπ θαηαλαισηή. ηε ζπλέρεηα αθνινπζεί ε ηειηθή δηαδηθαζία ηεο δχκσζεο. Σν νηλφπλεπκα πνπ πεξηέρεη ην θξαζί παξάγεηαη απφ ηα ζάθραξα ηνπ κνχζηνπ κε ηελ αληίδξαζε ηεο αιθννιηθήο δχκσζεο, πνπ επηηειείηαη απφ εηδηθά έλδπκα, ηηο δπκάζεο ησλ δπκνκπθήησλ. Οη δπκνκχθεηεο ππάξρνπλ αδξαλνπνηεκέλνη ζην θινηφ ησλ ζηαθπιηψλ θαη θαζψο έξρνληαη ζε επαθή κε ην κνχζην, πνιιαπιαζηάδνληαη θαη επηηεινχλ ηε δχκσζε. Δθηφο απφ αηζπιηθή αιθνφιε παξάγεηαη θαη δηνμείδην ηνπ άλζξαθα αιιά θαη κηα ζεηξά δεπηεξεπφλησλ πξντφλησλ θαη ελψζεσλ κε θαζνξηζηηθή ζεκαζία πνιιέο θνξέο γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ νίλνπ. Ζ δηαδηθαζία ηεο δχκσζεο δηαξθεί ζπλήζσο 8-25 εκέξεο. Δίλαη ζχλεζεο, λα παξαηείλεηαη ή λα δηαθφπηεηαη ε δχκσζε κε ηερλεηά κέζα, θπξίσο κέζσ ηεο δηαηήξεζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο ζε ρακειά ή πςειά επίπεδα 13

14 αληίζηνηρα. Ο ρξφλνο ηεο δχκσζεο είλαη θαζνξηζηηθφο γηα ην θξαζί πνπ ζα παξαρζεί ηειηθά. Δπηπιένλ γίλεηαη ζπλήζσο ιφγνο γηα ιεπθή θαη εξπζξή νηλνπνίεζε, αλάινγα κε ην ρξψκα ηνπ παξαγφκελνπ θξαζηνχ. Ηδηαίηεξε αμία έρεη ηέινο θαη ε δηαδηθαζία σξίκαλζεο ηνπ θξαζηνχ. Θεσξείηαη γεληθά πσο έλα θξαζί γίλεηαη θαιχηεξν φζν παιηψλεη, σζηφζν δηαθνξεηηθά είδε θξαζηνχ ραξαθηεξίδνληαη θαη απφ δηαθνξεηηθή δηάξθεηα δσήο. Δπηπιένλ έλα θξαζί κπνξεί λα ππνζηεί θαη γήξαλζε, νπφηε θαη δελ πξέπεη λα θαηαλαιψλεηαη. Κχξηα επηδίσμε απνηειεί ζηελ πξάμε ε αξγή θαη ειεγρφκελε νμείδσζε ηνπ θξαζηνχ. Ζ δηάξθεηα ηεο σξίκαλζεο ηνπ πνηθίιιεη θαη ζπλήζσο θπκαίλεηαη απφ κεξηθνχο κήλεο έσο ιίγα ρξφληα. Γεληθά ειάρηζηα θξαζηά έρνπλ δηάξθεηα δσήο άλσ ησλ 50 ή 100 εηψλ, ελψ ηα πεξηζζφηεξα θζάλνπλ ζηελ πνηνηηθή ηνπο θνξχθσζε εληφο κεξηθψλ ρξφλσλ. 1.2 Σν ειιεληθφ θξαζί ζήκεξα. Ζ άκπεινο κπνξεί λα θαιιηεξγεζεί ζηα μεξά θαη θησρά εδάθε γη' απηφ επεθηάζεθε ζ' φιε ηελ Διιάδα. Ζ ζπξξίθλσζε φκσο, ηα ηειεπηαία ρξφληα, ηεο αγξνηηθήο ηάμεο έθεξε θαη ηελ κείσζε ησλ θαιιηεξγνχκελσλ κε ακπέιη εθηάζεσλ. Κπξίσο απηφ παξαηεξήζεθε ζηα νξεηλά θαη άγνλα κέξε, ηα πξψηα εγθαηαιείθηεθαλ απφ ηνπο θαηνίθνπο ηνπο. Απφ ηελ ιαηξεία ηνπ νιχκπηνπ Γηφλπζνπ κέρξη θαη ζήκεξα ινηπφλ, ην θξαζί ζπλδέεηαη κε πνιιέο ζξεζθεπηηθέο, θνηλσληθέο, εκπνξηθέο θαη πνιηηηζηηθέο πηπρέο ηνπ ειιεληθνχ ιανχ θαη ζηηο κέξεο καο έρεη θαηαθέξεη λα αλαγλσξηζηεί γηα ηελ πνηφηεηά ηνπ θαη εθηφο ζπλφξσλ ηνπ ειιαδηθνχ ρψξνπ, θαηαθηψληαο επξσπατθέο θαη δηεζλείο δηαθξίζεηο. Κχξηνο θαη βαζηθφο ζηφρνο ησλ νηλνπαξαγσγψλ θαίλεηαη λα είλαη ε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ θξαζηνχ, παξφια απηά, ε αλάπηπμε ηνπ αγξνηνπξηζκνχ θαίλεηαη επίζεο λα ηνπο απαζρνιεί. 14

15 1.3 Σν κάξθεηηλγθ Σν κάξθεηηλγθ είλαη, ζήκεξα, κηα δεκνθηιήο ιέμε. Γηα πνιινχο είλαη ε δηαδηθαζία πψιεζεο, γηα άιινπο ε δηαθήκηζε θαη πξνψζεζε. Οξηζκέλνη νξίδνπλ ην κάξθεηηλγθ σο έξεπλα αγνξάο γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ αλαγθψλ ησλ θαηαλαισηψλ. ια απηά, αιιά θαη θάηη πεξηζζφηεξν είλαη ην κάξθεηηλγθ. ηελ πξαγκαηηθφηεηα ην κάξθεηηλγθ είλαη κηα επξχηεξε έλλνηα απφ νπνηαδήπνηε έλλνηα αλαθέξζεθε παξαπάλσ θαη δελ κπνξεί λα δηαηππσζεί κε κία θαη κφλν ιέμε. Σν Βξεηαληθφ Ηλζηηηνχην Μάξθεηηλγθ ρξεζηκνπνηεί ηνλ αθφινπζν νξηζκφ: «Μάξθεηηλγθ είλαη ε δηαδηθαζία ηεο δηνίθεζεο, κε ηελ νπνία εληνπίδνληαη, πξνβιέπνληαη θαη ηθαλνπνηνύληαη νη αλάγθεο ηνπ θαηαλαιωηή κε θάπνην θέξδνο γηα ηελ επηρείξεζε.» ΕΠΙΧΕΙΡΗΗ ΕΝΣΟΠΙΖΕΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΑΝΑΓΚΕ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΗ ΘΕΜΙΣΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΗ ΚΕΡΔΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΕΙ Ζ θηινζνθία ηνπ Μάξθεηηλγθ ζχκθσλα κε ηνλ νξηζκφ ηνπ Βξεηαληθνχ Ηλζηηηνχηνπ Μάξθεηηλγθ. 15

16 1.4 Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ ηεο Βφξεηαο Διιάδαο. Μηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ελέξγεηεο κάξθεηηλγθ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο απφ ηνπο νηλνπαξαγσγνχο ηεο βνξείνπ Διιάδνο, κε ζθνπφ ηελ αλάδεημε ησλ πξντφλησλ ηνπο θαη ησλ πεξηνρψλ νπνχ βξίζθνληαη ηα νηλνπνηία ηνπο, είλαη ε ίδξπζε ησλ «Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ ηεο Βφξεηαο Διιάδαο». Ζ Έλσζε Οηλνπαξαγσγψλ ηνπ Ακπειψλα ηεο Βνξείνπ Διιάδνο ηδξχζεθε ην 1993 απφ 15 νξακαηηζηέο νηλνπαξαγσγνχο ηνπ βνξεηνειιαδηθνχ ρψξνπ κε ηελ αξρηθή επσλπκία «Έλσζε Οηλνπαξαγσγψλ ηνπ Ακπειψλα ηεο Μαθεδνλίαο». Ο ζηφρνο ήηαλ λα δεκηνπξγήζεη ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηε ζηήξημε ηεο ακπειννηληθήο παξάδνζεο θαη λα δψζεη ηε δπλαηφηεηα ζε Έιιελεο θαη μέλνπο λα αλαθαιχςνπλ ην καθεδνληθφ ακπειψλα. Σν 2002, ε πξνζάξηεζε ηεο Ζπείξνπ θαη ε επέθηαζε ησλ νηλνπνηείσλ-κειψλ ζηε Θξάθε νδήγεζε ζηε κεηνλνκαζία ζε «ΔΝΩΖ ΟΗΝΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΣΟΤ ΑΜΠΔΛΩΝΑ ΣΖ ΒΟΡΔΗΟΤ ΔΛΛΑΓΟ» κε ην δηαθξηηηθφ ηίηιν «ΓΡΟΜΟΗ ΣΟΤ ΚΡΑΗΟΤ ΣΖ ΒΟΡΔΗΟΤ ΔΛΛΑΓΟ». ήκεξα, 37 νηλνπνηεηηθέο εηαηξείεο έρνπλ ελψζεη ηηο δπλάκεηο ηνπο θαη δηαζέηνπλ έλα κέξνο ηεο δξαζηεξηφηεηαο ησλ ζηειερψλ ηνπο γηα ηελ επίηεπμε ησλ θνηλψλ ηνπο ζηφρσλ, πνπ είλαη νη εμήο: Σν θηίζηκν ηεο εηθφλαο ησλ θξαζηψλ ηνπ Ακπειψλα ηεο Βφξεηαο Διιάδαο θαη ε πξνβνιή ηνπο ζην εζσηεξηθφ θαη εμσηεξηθφ. Πξφθεηηαη γηα κηα ζεκαληηθή πξσηνβνπιία, δηφηη αθελφο νη Έιιελεο αθφκα δελ είλαη πιήξσο ελεκεξσκέλνη γηα ην θξαζί θαη δηαηεξνχλ κχζνπο γχξσ απ απηφ (ην ρχκα θξαζί είλαη παξαδνζηαθφ, ην ζπηηηθφ είλαη πγηεηλφ θ.ιπ.) θαη αθεηέξνπ δελ ππήξμε κέρξη ζηηγκήο νξγαλσκέλε δξαζηεξηνπνίεζε ή θξαηηθή ππνζηήξημε πνπ λα ζπκβάιεη δπλακηθά ζηελ πξνψζεζε ηνπ ειιεληθνχ θξαζηνχ ζηελ Διιάδα θαη ην εμσηεξηθφ. Ζ αλάπηπμε θαη ηνπξηζηηθή αμηνπνίεζε ηνπ Ακπειψλα ηεο Βνξείνπ Διιάδνο θαη ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο ησλ δηαθφξσλ πεξηνρψλ θαη ε παξνρή κηαο νινθιεξσκέλεο νηλνηνπξηζηηθήο πξφηαζεο ζηνπο επηζθέπηεο. 16

17 Ζ ζηήξημε ηεο ειιεληθήο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη ησλ ηνπηθψλ πνιηηηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε θεληξηθφ άμνλα ην ακπέιη θαη ην θξαζί. Ζ ζπκκεηνρή ζηηο δηαδηθαζίεο ζέζπηζεο γεληθψλ θαλφλσλ πνπ λα δηέπνπλ ηηο ζρέζεηο ακπεινπξγψλ, νηλνπνηψλ θαη νηλεκπφξσλ, κε ζηφρν ηελ θαιχηεξε δπλαηή ζπλεξγαζία, ηελ εμππεξέηεζε ησλ θαηαλαισηψλ θαη ηελ πνηνηηθή αλαβάζκηζε ππεξεζηψλ θαη πξντφλησλ. ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζηφρνπ ζπκβάινπλ αθφκε κε ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ηνπο, ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε, πνιηηηζηηθνί ζχιινγνη, δηάθνξνη θνξείο, επηρεηξήζεηο θαη πνιίηεο, ζπκκεηέρνληαο ζε ελέξγεηεο αλάπηπμεο πνπ έρνπλ δηαξθή απνηειέζκαηα. Σέηνηεο ελέξγεηεο είλαη ε νδηθή ζήκαλζε, ε ίδξπζε ιανγξαθηθψλ κνπζείσλ κε άμνλα ην ακπέιη, ην θξαζί θαη ηελ ηνπηθή γαζηξνλνκία, ε έθδνζε βηβιίσλ θαη ε πξαγκαηνπνίεζε πνηθίισλ πνιηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ. πγθεθξηκέλα, γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ παξαπάλσ ζηφρσλ, ε ΔΝ.Ο.Α.Β.Δ. αλαπηχζζεη ηηο αθφινπζεο πνιχκνξθεο δξαζηεξηφηεηεο: Υάξαμε ηνπξηζηηθψλ δηαδξνκψλ ζηνλ Ακπειψλα ηεο Βνξείνπ Διιάδνο, φπνπ πξνζδηνξίδνληαη φια ηα ζεκεία ηνπ νηλνινγηθνχ, πνιηηηζκηθνχ θαη ηνπξηζηηθνχ ελδηαθέξνληνο, φπσο ακπειψλεο, νηλνπνηεία, αξραηνινγηθά θαη ηζηνξηθά αμηνζέαηα, ρψξνη θπζηθνχ θάιινπο θαη αθφκε, επηιεγκέλα εζηηαηφξηα θαη παξαδνζηαθνί μελψλεο, εξγαζηήξηα ηνπηθψλ πξντφλησλ θαη επηρεηξήζεηο ελαιιαθηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, εθθξαζηέο ηεο πινχζηαο ειιεληθήο γαζηξνλνκίαο θαη ηεο πνηνηηθήο θηινμελίαο. Δθπαίδεπζε ησλ επαγγεικαηηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θξαζί, φπσο εζηηαηφξσλ, μελνδφρσλ, ζεξβηηφξσλ, εηδηθψλ μελαγψλ θιπ. πκκεηνρή ζε δηεζλείο εηαηξείεο θαη νξγαληζκνχο πνπ έρνπλ παξεκθεξείο ή νκνεηδείο ζθνπνχο. Ζ δεκηνπξγία απηήο ηεο πξφηππεο ηνπξηζηηθήο ζπλεξγαζίαο 17

18 εληζρχεη κε ηα ζεηηθά ηεο απνηειέζκαηα θαη πεξαηηέξσ δξαζηεξηφηεηεο ηεο πεξηθεξεηαθήο νηθνλνκίαο. Οξγάλσζε εθδειψζεσλ γαζηξνλνκηθνχ θαη πνιηηηζηηθνχ πεξηερνκέλνπ θαη ζπλεδξίσλ, κε ζθνπφ ηελ πξνζέγγηζε ηνπ Έιιελα θαη μέλνπ επηζθέπηε ζηελ πινχζηα νηληθή θαη γαζηξνλνκηθή καο παξάδνζε θαη ηα πνιηηηζκηθά ζηνηρεία γχξσ απφ απηήλ, κέζα απφ επηιεγκέλνπο ρψξνπο εζηίαζεο, δηεπηζηεκνληθέο ζπλαληήζεηο θαη πνιηηηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Ζ θαηαμησκέλε εθδήισζε νηλνγλσζίαο ηα ΒνξΟηλά δηνξγαλψλεηαη θάζε ρξφλν ζηελ Αζήλα, ηε Θεζζαινλίθε θαη ζε επαξρηαθέο πφιεηο κε ζηφρν ηε γλσξηκία ηνπ νηλφθηινπ θνηλνχ κε ηα θαηλνχξγηα θξαζηά ησλ νηλνπαξαγσγψλ ηεο Έλσζεο. πκκεηνρή ζε δηεζλείο εθζέζεηο ηεο Διιάδαο θαη ηνπ εμσηεξηθνχ. Γηνξγάλσζε δηεζλνχο δηαγσληζκνχ νίλνπ, ηνπ κνλαδηθνχ ζηελ Διιάδα πνπ πξαγκαηνπνηείηαη θάζε ρξφλν κε ηελ νλνκαζία «Γηεζλήο Γηαγσληζκφο Οίλνπ Θεζζαινλίθεο» πνπ απνζθνπεί ζηελ παξνπζίαζε ηνπ πινχηνπ ηεο παγθφζκηαο πνηνηηθήο νηλνπαξαγσγήο ζην θαηαλαισηηθφ θνηλφ θαη ηνλ εκπνξηθφ θφζκν. Ζ βαζηθφηεξε δξαζηεξηφηεηα ηεο ΔΝ.Ο.Α.Β.Δ, νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ ηεο Βνξείνπ Διιάδνο, απνηεινχλ έλα πξσηνπφξν γηα ηελ Διιάδα πξφγξακκα νηλνηνπξηζκνχ θαη κία θαηλνηφκν πξφηαζε πξνο φινπο ηνπο επηζθέπηεο απφ ηελ Διιάδα θαη ην εμσηεξηθφ, λα πξνζεγγίζνπλ ηηο πινχζηεο ακπεινπξγηθέο πεξηνρέο ηεο βνξεηνειιαδίηηθεο γεο ζε ζπλδπαζκφ κε πιήζνο άιισλ ηνπηθψλ πνιηηηζκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ κέζα απφ έλα δίθηπν επηζθέςηκσλ νηλνπνηείσλ. Σν 1997, νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ εληάρζεθαλ ζην επίζεκν πξφγξακκα ηνπ Οξγαληζκνχ ηεο Πνιηηηζηηθήο Πξσηεχνπζαο ηεο Δπξψπεο, κε ηίηιν «Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ-Γαζηξνλνκία». 18

19 Σν 2008 πξαγκαηνπνηήζεθε ε δηεχξπλζε ηνπ δηθηχνπ, κε ηελ έληαμε επηιεγκέλσλ ρψξσλ εζηίαζεο θαη θηινμελίαο, εξγαζηεξίσλ ηνπηθψλ πξντφλησλ θαη επηρεηξήζεσλ ελαιιαθηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ψζηε καδί λα δεκηνπξγήζνπλ θαη λα πξνζθέξνπλ κηα νινθιεξσκέλε ηνπξηζηηθή πξφηαζε ζηνπο επηζθέπηεο ηεο Βφξεηαο Διιάδαο. Ζ θηινδνμία απηή πινπνηήζεθε κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο «Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ ηεο Βνξείνπ Διιάδνο», απφ ηηο 16 Αλαπηπμηαθέο εηαηξείεο ηεο Βνξείνπ Διιάδνο θαη ηελ Δλ.Ο.Α.Β.Δ. ζηα πιαίζηα ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο Leader+. Με κηα νινθιεξσκέλε νηλνηνπξηζηηθήο πξφηαζε θαη πιήζνο εθδειψζεσλ πνπ ςπραγσγνχλ θαη ελεκεξψλνπλ, νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ ηεο Βνξείνπ Διιάδνο βξίζθνληαη πάληα δπλακηθά ζην πξνζθήλην ζηεξίδνληαο ην θξαζί, ζηνηρείν πνιηηηζκηθήο ηαπηφηεηαο ησλ Διιήλσλ. Πξνηείλνπλ ζηνλ επηζθέπηε ηνπ βνξεηνειιαδίηηθνπ ακπειψλα 8 ζπλνιηθά δηαδξνκέο κε άμνλα ην θξαζί, πνπ νδεγνχλ απφ ην ζετθφ ιπκπν, ηε Ραςάλε θαη ηελ Κξαληά ζηελ επεηξσηηθή Είηζα θαη ζην Μέηζνβν, απφ ηελ Καζηνξηά θαη ην αθξηηηθφ Ακχληαην, ηε Βεγφξα, ηνλ Άγην Παληειεήκνλα θαη ην Βειβεληφ, ζηε Νάνπζα, ζηε ηελήκαρν, ζηε ηξάληδα, ζην Ρνδνρψξη, ζην Γηαλλαθνρψξη θαη ηελ Δπηζθνπή, απφ ηελ Πέιια θαη ηε Γνπκέληζζα ζηε βπδαληηλή Θεζζαινλίθε, ηελ Δπαλνκή, ηνλ Αζθφ, ηελ ζζα, ηελ Αγρίαιν, ην Καινρψξη θαη ζηε καγεπηηθή Υαιθηδηθή, ζηνλ Άγην Παχιν, ζηελ Αξλαία, ζην Πφξην Καξξάο θαη ζηε Υξσκίηζα ζην Άγηνλ ξνο, απφ ηηο έξξεο θαη ην δηνλπζηαθφ Παγγαίν, ην Κνθθηλνρψξη, ην Μηθξνρψξη, ηα Κνθθηλφγεηα, ζηε Θξάθε, ζηα Άβδεξα θαη ηε Μαξψλεηα. Οη Γηαδξνκέο ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ ηεο Βνξείνπ Διιάδνο είλαη: Γηαδξνκή ηνπ Κξαζηνχ ησλ Θεψλ ηνπ Οιχκπνπ Γηαδξνκή ηνπ Κξαζηνχ ηεο Ζπείξνπ Γηαδξνκή ηνπ Κξαζηνχ ησλ Ληκλψλ Γηαδξνκή ηνπ Κξαζηνχ ηεο Νάνπζαο Γηαδξνκή ηνπ Κξαζηνχ ηεο Πέιιαο-Γνπκέληζζαο Γηαδξνκή ηνπ Κξαζηνχ ηεο Θεζζαινλίθεο Γηαδξνκή ηνπ Κξαζηνχ ηεο Υαιθηδηθήο Γηαδξνκή ηνπ Κξαζηνχ ηνπ Γηφλπζνπ 19

20 Ο αξηζκφο ησλ νηλνπνηψλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηνπο δξφκνπο ηνπ θξαζηνχ ηεο βφξεηαο Διιάδαο αλέξρεηαη ζηνπο 32, ζχκθσλα κε ηα επίζεκα ζηνηρεία πνπ έρνπλ αλαξηεζεί απφ ηελ εηαηξεία ζηελ ηζηνζειίδα ηεο. Ζ ζπγθεθξηκέλε έξεπλα αζρνιείηαη κε έλα επξχ δείγκα ησλ παξαπάλσ, έηζη ψζηε ην απνηέιεζκα λα πξνζεγγίδεη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν ηα πξαγκαηηθά ζηνηρεία. Σα νηλνπνηεία πνπ δελ ήηαλ δπλαηφ λα επηζθεθζνχλ ιφγσ δηαθφξσλ ζπλζεθψλ, ζπκκεηείραλ ζηελ έξεπλα κέζσ ή ηειεθσληθψο, θαζψο φινη νη εθπξφζσπνη ησλ εηαηξεηψλ ήηαλ πξφζπκνη λα ζπκκεηέρνπλ ζηελ δηαδηθαζία. 20

21 1.5 χλδεζκνο Δμαγσγέσλ Βνξείνπ Διιάδνο (ΔΒΔ) ε κηα αθφκε πξνζπάζεηα πξνψζεζεο ησλ πξντφλησλ ηνπο θαη κεηάβαζήο ηνπο ζε λέεο αγνξέο, νη νηλνπαξαγσγνί βνξείνπ Διιάδνο, ζπκκεηέρνπλ θαη ζηνλ ζχλδεζκν εμαγσγέσλ βνξείνπ Διιάδνο. ΔΒΔ: χλδεζκνο Δμαγσγέσλ Βνξείνπ Διιάδνο Ο χλδεζκνο Δμαγσγέσλ Βνξείνπ Διιάδνο (.Δ.Β.Δ.) ηδξχζεθε ην 1975, σο ζσκαηείν κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα θαη απνηειεί ζήκεξα έλαλ απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο ζπλδέζκνπο επηρεηξήζεσλ κε δηεζλή δξαζηεξηφηεηα ζηελ Διιάδα. Tα κέιε ηνπ ΔΒΔ είλαη παξαγσγηθέο, κεηαπνηεηηθέο, εκπνξηθέο θαη παξνρήο ππεξεζηψλ επηρεηξήζεηο πνπ βξίζθνληαη ζε φιε ηελ Διιάδα θαη ζπλεξγάδνληαη κε ηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. θνπνί ηνπ πλδέζκνπ είλαη: Ζ κειέηε, πξνζηαζία θαη πξναγσγή ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ κειψλ ηνπ ζηελ αλάπηπμε ηεο εμσζηξέθεηαο θαη δηεζλνχο δξαζηεξηφηεηάο ηνπο ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζην εμσηεξηθφ Ζ πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ ησλ ειιεληθψλ επηρεηξήζεσλ θαζψο θαη ησλ ειιεληθψλ επελδχζεσλ ζην εμσηεξηθφ Ζ ζπκβνιή ηνπ ζε ζέκαηα αλάπηπμεο ηεο δηεζλνχο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ ειιεληθψλ επηρεηξήζεσλ Ζ ζπλεηζθνξά ηνπ ζηε γεληθφηεξε νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο Ο.Δ.Β.Δ., αμηνπνηψληαο ηε γλψζε θαη εκπεηξία ησλ κειψλ ηνπ, ζπκβάιιεη ζηε δηακφξθσζε ζέζεσλ θαη ζηελ ηεθκεξίσζε πξνηάζεσλ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο εμσζηξέθεηαο θαη δηεζλνχο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, απνηειψληαο χκβνπιν ηεο Πνιηηείαο γηα ηα ζέκαηα απηά. 21

22 Δίλαη απφ ηνπο ιίγνπο θνξείο ζηελ Διιάδα πνπ δηαζέηνπλ νξγαλσκέλν Σκήκα Δμππεξέηεζεο Μειψλ, ην νπνίν ζε θαζεκεξηλή βάζε δηεθπεξαηψλεη δεθάδεο δεηήζεηο πιεξνθφξεζεο γηα εηδηθά ζέκαηα εμαγσγψλ θαη δηεζλνχο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, παξέρνληαο άκεζε, πξαθηηθή, νπζηαζηηθή θαη ηεθκεξησκέλε ππνζηήξημε ζηελ Διιεληθή επηρεηξεκαηηθή θνηλφηεηα θαη παξεκβαίλνληαο απνηειεζκαηηθά γηα ηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ θαη ηελ εμάιεηςε εμαγσγηθψλ αληηθηλήηξσλ. Ο.Δ.Β.Δ. αλαπηχζζεη ζπλερψο λέεο ππεξεζίεο ζηήξημεο ησλ ειιεληθψλ εμαγσγηθψλ επηρεηξήζεσλ αληαπνθξηλφκελνο ζηηο ζχγρξνλεο απαηηήζεηο ηνπο θαη ζπκβάιινληαο νπζηαζηηθά ζηελ δηεζλή αλάπηπμή ηνπο. Οξηζκέλεο απφ ηηο ζεκαληηθέο ππεξεζίεο πνπ παξέρεη ν ΔΒΔ είλαη: επηρεηξεκαηηθέο πιεξνθνξίεο γηα ρψξεο θαη θιάδνπο ζηαηηζηηθέο αλαιχζεηο γηα ηελ πνξεία ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ πξντφλησλ αλά θιάδν θαη γηα θάζε πηζαλή ρψξα πξννξηζκφ εθπφλεζε κειεηψλ ζηξαηεγηθήο αλάπηπμεο εμαγσγψλ, ρσξψλ θαη θιάδσλ ππφδεημε δπλεηηθψλ ζπλεξγαηψλ (εηζαγσγέσλ, ρνλδξεκπφξσλ) κε αλαιπηηθά πξνθίι ζην εμσηεξηθφ θαη δεηήζεηο πξντφλησλ παξνρή πιεξνθνξηψλ γηα ηε θεξεγγπφηεηα πειαηψλ ηνπ εμσηεξηθνχ έγθπξε θαη έγθαηξε ελεκέξσζε κέζα απφ ην εβδνκαδηαίν ειεθηξνληθφ newsletter ΔΒΔ ΔXPRESS, εγθπθιίνπο, ειεθηξνληθέο θαη έληππεο εθδφζεηο, δειηία ηχπνπ δηεμαγσγή ζρεηηθψλ ζεκηλαξίσλ θαη εκεξίδσλ πινπνίεζε Δπξσπατθψλ θαη άιισλ πξνγξακκάησλ πξνψζεζεο ειιεληθψλ πξντφλησλ θαη ελίζρπζεο ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ ειιεληθψλ επηρεηξήζεσλ δηνξγάλσζε θαη ππνζηήξημε επηρεηξήζεσλ γηα ζπκκεηνρή ζε επηρεηξεκαηηθέο απνζηνιέο, δηεζλείο εθζέζεηο, θιαδηθέο ζπλαληήζεηο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ 22

23 πξφζβαζε ζε κηα πιήξσο ελεκεξσκέλε βηβιηνζήθε εμσηεξηθνχ εκπνξίνπ εθπαίδεπζε/θαηάξηηζε κε εκεξίδεο θαη εθπαηδεπηηθά ζεκηλάξηα-πξνγξάκκαηα, αιιά θαη κέζσ ζπλεξγαζηψλ κε εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα, θαιιηεξγψληαο ην πλεχκα ηεο εμσζηξέθεηαο θαη ηεο ελζάξξπλζεο αλάιεςεο εμσζηξεθψλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ έθδνζε ηνπ Καηαιφγνπ Δμαγσγέσλ κε ηα πιήξε ζηνηρεία ησλ εμαγσγηθψλ επηρεηξήζεσλ ηεο Διιάδαο θαηαρσξεκέλσλ αλά παξαγφκελν πξντφλ δηνξγάλσζε ζεζκνζεηεκέλσλ ζεκαληηθψλ εθδειψζεσλ φπσο ην Παλειιήλην πλέδξην Αλάπηπμεο Δμαγσγψλ θαη εθδειψζεσλ ηχπνπ partenariat ζπζηεκαηηθή πξνψζεζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο πηζηνπνίεζεο κε παξεκβάζεηο γηα ηελ ελίζρπζε ησλ επηρεηξήζεσλ γηα ηελ απφθηεζε θαη δηαηήξεζε ζεκάησλ ζπκκφξθσζεο θαη ζηξαηεγηθή ζπλεξγαζία κε ηνλ Διιεληθφ Οξγαληζκφ Σππνπνίεζεο (ΔΛΟΣ) Ζ παξνρή πνιιψλ απφ ηηο ππεξεζίεο απηέο γίλεηαη απφ ην Ηλζηηηνχην Δμαγσγηθψλ Δξεπλψλ θαη πνπδψλ ηνπ ΔΒΔ (ΗΔΔ), ην νπνίν ιεηηνπξγεί απφ ην 1990 θαη δηαζέηεη εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ θαη πξφζβαζε ζηηο θπξηφηεξεο Βάζεηο Γεδνκέλσλ ζε Διιάδα θαη εμσηεξηθφ. Ο αξηζκφο ησλ νηλνπαξαγσγψλ βνξείνπ Διιάδνο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηνλ ΔΒΔ ζχκθσλα κε ην επίζεκν site ηνπ ΔΒΔ αλέξρνληαη ζηνπο

24 1 ΟΙΝΟΠΟΙΔΙΑ 1.4 Δπηινγή θαη πξνζέγγηζε ησλ νηλνπνηείσλ ηελ πξνζπάζεηα λα γίλεη γλσζηφ αλ πξάγκαηη πξνσζείηαη θαη δηαθεκίδεηαη ην θξαζί ηεο βνξείνπ Διιάδαο, πνηα είλαη ε γεληθφηεξε θαηάζηαζή ηνπ, αλ ζηεξίδεηαη απφ ην θξάηνο θαη ηελ Δπξσπατθή Έλσζε, πνηα είλαη ηα κειινληηθά ζρέδηα ησλ νηλνπνηψλ θαη θαηά πφζν έρνπλ επεξεαζηεί απφ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε, δεκηνπξγήζεθε ην παξαθάησ εξσηεκαηνιφγην. ε απηφ ην εξσηεκαηνιφγην ινηπφλ, θιήζεθαλ λα απαληήζνπλ νηλνπνηεία απφ φιε ηελ Μαθεδνλία θαη ηελ Θξάθε. κσο ιφγσ ηεο ηδηνκνξθίαο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, θαζψο πξαγκαηεχεηαη κηα πνηνηηθή έξεπλα, νη ζπλεληεχμεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ έιαβαλ ρψξα ζηα ίδηα ηα νηλνπνηεία θαη απαληήζεθαλ είηε απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο νηλνπαξαγσγνχο, ή απφ ηνπο νηλνιφγνπο ησλ νηλνπνηείσλ ή απφ εμνπζηνδνηεκέλνπ ππεπζχλνπο ησλ νηλνπνηείσλ. Έηζη πξαγκαηνπνηεζήθαλ ζπλνιηθά έμη ζπλεληεχμεηο απφ νηλνπνηεία φιεο ηεο Μαθεδνλίαο θαη ηεο Θξάθεο, κε ζθνπφ λα απνηειέζνπλ έλα αληηπξνζσπεπηηθφ δείγκα φισλ ησλ νηλνπνηείσλ φιεο ηεο βνξείνπ Διιάδνο. Σα νηλνπνηεία πνπ πήξαλ κέξνο ζηελ έξεπλα είλαη ηα εμήο: ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε ζηα Άβδεξα Ξάλζεο, ην Κηήκα Βηβιία Υψξα ζην Κνθθηλνρψξη Καβάιαο, ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ ζηελ Δπαλνκή Θεζζαινλίθεο, ην Κηήκα Λίγαο ζηα Γηαλληηζά εξξψλ, ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ ζην Μηθξνρψξη Γξάκαο θαη ην Κηήκα Ατδαξίλε ζηελ Γνπκέληζζα Κηιθίο. 24

25 1.5 Σν εξσηεκαηνιφγην Σν εξσηεκαηνιφγην απνηειείηαη απφ εθηά ελφηεηεο θαη είλαη ην εμήο: ΟΓΖΓΟ ΤΝΔΝΣΔΤΞΖ: 1. Παξαγσγή Κξαζηνχ Μπνξείηε λα κνπ πείηε γηα ην θξαζί πνπ παξάγεηε; Σχπνπο, πνηθηιίεο (Διιεληθέο ή άιιεο); Ση πνζφηεηεο; Δίλαη ην Διιεληθφ θξαζί πςειήο πνηφηεηαο; Παξάγεηε θξαζί κφλν απφ ζηαθχιηα δηθηά ζαο παξαγσγήο ή αγνξάδεηε ζηαθχιηα ή κνχζην απφ άιινπο παξαγσγνχο; Πνπιάηε ηα θξαζηά ζαο εκθηαισκέλα ή θαη ρχκα; Ση ζπζθεπαζία ρξεζηκνπνηείηε γηα ηα θξαζηά ζαο (γπάιηλε, ράξηηλε ή θάηη άιιν); 2. Γηαλνκή Κξαζηνχ ε πνηνπο πνπιάηε θξαζί (ιηαλνπσιεηέο, ρνλδξεκπφξνπο, supermarkets, απεπζείαο ζηνπο θαηαλαισηέο ή θάπνπ αιινχ); Πνηα είλαη ηα πνζνζηά γηα ηνλ θαζέλα; Δμάγεηε θξαζί; Δκθηαισκέλν ή ρχκα; Πνζφηεηεο; Με θειιφ ή βηδσηφ θαπάθη; ε πνηεο ρψξεο εμάγεηε ηα θξαζηά ζαο; Γηαηί επηιέμαηε ηηο ρψξεο απηέο; Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ηνπ Διιεληθνχ θξαζηνχ ζηε δηεζλή αγνξά; Τπάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ; Πνηα απφ ηα θξαζηά ζαο έρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά; Πνηεο είλαη νη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο; Δίλαη νη ίδηεο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ; 25

26 3. Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο Γηαθεκίδεηε ηα θξαζηά ζαο; Αλ λαη, πσο; Πνηνπο ζεσξείηε αληαγσληζηέο ζαο; Ση πηζηεχεηε φηη ιακβάλνπλ ππφςε νη θαηαλαισηέο φηαλ αγνξάδνπλ θξαζί (ηχπνο, πνηθηιία, ρψξα πξνέιεπζεο, Ολνκαζία Πξνέιεπζεο Τςειήο Πνηφηεηαο, νξγαληθφ θξαζί); Πνηα είλαη θαηά ηελ άπνςή ζαο ηα πην ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο θξαζηνχ πςειήο πνηφηεηαο; Ση είλαη πην ζεκαληηθφ γηα ηνπο θαηαλαισηέο; 4. Διιεληθφ Κξαζί Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην Διιεληθφ θξαζί; Πνηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπ ζε ζρέζε κε ηα θξαζηά απφ άιιεο ρψξεο; Πηζηεχεηε φηη ην Διιεληθφ θξαζί είλαη αθξηβφ; Απαηηεί πςειφηεξεο επελδχζεηο θαη έρεη κεγαιχηεξν θφζηνο παξαγσγήο ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο; 5. Μειινληηθά ρέδηα Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ην θξαζί (ΚΑΠ, ΚΟΑ, νίλνπ θ.α.); Πνηα είλαη ηα κειινληηθά πιάλα ηεο εηαηξείαο ζαο; Πψο ζα πεηχρεηε ηνπο ζηφρνπο ζαο; 26

27 6. Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ Αλήθεηε ζηηο εηαηξείεο ησλ «Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ»; Πφζν ζαο σθέιεζε ε ζπκκεηνρή ζαο ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ; Θεσξείηε πσο δηαθεκηζηήθαηε πεξηζζφηεξν κέζα απφ ηα πξνγξάκκαηα πνπ πξνσζνχλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ; Θεσξείηε ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο; Οη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ πξνσζνχλ ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζηελ πεξηνρή ζαο; Έρεηε ζπκκεηάζρεη ζε θάπνην πξφγξακκα (ζπλέδξην, ζεκηλάξην, δηαγσληζκφ, δηεζλή ή κε θιπ) ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ; Έρεηε σθειεζεί απφ απηή ηε ζπκκεηνρή; 7. Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία Ζ νηθνλνκηθή θξίζε, έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ; Πσο αληηδξά ην ηκήκα κάξθεηηλγθ ηνπ νηλνπνηείνπ ζαο, ζηηο αιιαγέο απηέο; Πνηεο ζηξαηεγηθέο αθνινπζεί; Θα κεηψλαηε ηελ πνηφηεηα ή θαη ηελ πνζφηεηα ζε θάπνην απφ ηα πξντφληα ζαο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθχζεηε πειαηεία; 27

28 2 ΣΑ ΟΙΝΟΠΟΙΔΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΝΔΝΣΔΤΞΔΙ ΣΟΤ 3.1 ΚΣΖΜΑ ΒΟΤΡΒΟΤΚΔΛΖ ΑΒΓΖΡΑ ΞΑΝΘΖ 1.Παξαγσγή Κξαζηνχ -Μπνξείηε λα κνπ πείηε γηα ην θξαζί πνπ παξάγεηε; Σχπνπο, πνηθηιίεο (Διιεληθέο ή άιιεο); Ση πνζφηεηεο; Δκείο θαηά βάζε ρξεζηκνπνηνχκε ειιεληθέο πνηθηιίεο, γεγελείο θαη γεληθά ειιεληθέο φπσο αζχξηηθν ξνδίηεο, κηα ηνπηθή, ην πακίηη, ην ιεκληφ απφ ηα θφθθηλα. κσο θάζε νηλνπνηείν πνπ ζέιεη λα ζηεξηρζεί νηθνλνκηθά, βαζίδεηαη θαη ζε μεληθέο πνηθηιίεο. Πξαγκαηνπνηνχκε απηφ ην «πάληξεκα» ειιεληθψλ θαη μέλσλ πνηθηιηψλ, γηα λα έρνπκε έλα δηπιφ ραξαθηήξα. ζνλ αθνξά ζην εμσηεξηθφ, λα κπνξνχκε λα πξνβαιιφκαζηε θαη κε ηνλ ειιεληθφ ραξαθηήξα, αιιά θαη ζην εζσηεξηθφ πνπ θαίλεηαη κέρξη θαη ζήκεξα πσο νη μεληθέο πνηθηιίεο έρνπλ θεξδίζεη πην πνιχ ην ειιεληθφ θνηλφ. Αλ θαη ηα ηειεπηαία πέληε πεξίπνπ ρξφληα παξαηεξείηαη κηα ζηξνθή πξνο ηηο γεγελείο θαη ηηο απηφρζνλεο πνηθηιίεο ηεο Διιάδνο, γηα λα παξάμνπλ θάηη θαζαξά ειιεληθφ. Απηφ ρξίδεη κεγάιεο κειέηεο βέβαηα, γηαηί νη ειιεληθέο πνηθηιίεο δελ έρνπλ κειεηεζεί θαη δελ έρνπλ θηάζεη ζε ζεκείν λα είλαη ηφζν παξαγσγηθέο. Γειαδή νηθνλνκηθά, απηή ηελ ζηηγκή, έλα νηλνπνηείν, πνπ ζέιεη λα θζάζεη ζε έλα κεγάιν επίπεδν, δελ κπνξεί λα ζηεξηρζεί κφλν ζηηο ειιεληθέο πνηθηιίεο. Γελ έρνπλ εμεηδηθεπζεί θαη δελ έρνπλ «κειεηεζεί» κέρξη απηή ηελ ζηηγκή. Τπάξρνπλ θάπνηεο εμαηξέζεηο, φπσο ην αγησξγήηηθν, ην μηλφκαπξν θαη ην αζχξηηθν θαη θάπνηεο αθφκα αλά πεξηνρέο ζε φιε ηελ Διιάδα, πνπ επεηδή ήηαλ νηλνπαξαγσγηθέο πεξηνρέο, ππήξρε αλάπηπμε. Σν ακπέιη, φζν πην πνιχ θαιιηεξγείηαη, ηφζν πην πνιιά πξάγκαηα ζα ζνπ δψζεη, ζίγνπξα θαιχηεξν θξαζί. ηελ Διιάδα, επεηδή ε νηλνπαξαγσγή είρε ζηακαηήζεη γηα έλα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα, δελ είκαζηε ζαλ ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ φπσο είλαη ε Γαιιία θαη ε Ηηαιία πνπ έρνπλ κηα νηληθή παξάδνζε αηψλσλ(γηα ηνπο ηειεπηαίνπο αηψλεο κηιάκε βέβαηα, φρη γηα ηελ αξραηφηεηα). Τπάξρεη έλα ηεξάζηην θελφ ρξφλνπ πνπ ε νηληθή παξάδνζε θαη ην εκθηαισκέλν θξαζί δελ ππάξρεη ζηελ 28

29 Διιάδα, άξρηζε κεηά ην 1980 λα ππάξρεη, αο πνχκε κηα «άλζηζε» ζην θαιφ θαη πνηνηηθφ εκθηαισκέλν θξαζί ζηελ Διιάδα. Ζ πνζφηεηα παξαγσγήο είλαη ζρεηηθά κηθξή. Κπκαίλεηαη ζηηο θηάιεο ηνλ ρξφλν θαη έρνπκε 5 εηηθέηεο, δειαδή πεξίπνπ θηάιεο ε θάζε εηηθέηα. Παξάγνπκε 2 ιεπθά θξαζηά, 2 θφθθηλα θαη 1 ξνδέ. -Δίλαη ην ειιεληθφ θξαζί πςειήο πνηφηεηαο; Σν ειιεληθφ θξαζί έρεη πνιχ δξφκν λα δηαλχζεη αθφκα. ζνλ αθνξά ηελ ζρέζε ηηκήο-πνηφηεηαο, ππάξρνπλ θαη έρνπλ γίλεη ιάζε ζ απηφ ηνλ ηνκέα, φπσο γίλνληαη θαη ζε άιιεο ρψξεο. Γηα παξάδεηγκα, δελ είλαη φηη νη Γάιινη ή νη Ηηαινί παξάγνπλ ην θαιχηεξν θξαζί ζηνλ θφζκν, νπνηνηδήπνηε Γάιινη ή Ηηαινί. Έρνπλ έλα φλνκα θαη κπνξνχλ λα ην εθκεηαιιεπηνχλ. Πηζηεχσ φηη ην ειιεληθφ θξαζί είλαη πνιχ εηιηθξηλέο, έρεη ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξέπεη λα έρεη κε βάζε ηελ ηηκή πνπ πνπιάκε θαη ηελ παξαγσγή πνπ έρνπκε είλαη ζρεηηθά θζελά. Σν πξφβιεκα έγθεηηαη ζην φηη δελ ιεηηνπξγεί ζσζηά ην εκπφξην ζηελ Διιάδα, απηφ είλαη ην ιάζνο. Σν φηη δειαδή ην θξαζί κπνξεί λα θηάζεη ζηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή ζε πνιχ απμεκέλε ηηκή, ζε ζρέζε κε ηελ ηηκή ηνπ παξαγσγνχ φπνπ ζπκβαίλεη θαη κε φια ηα πξντφληα ζηελ Διιάδα. Απιά ζην θξαζί «θζάλεη ν θφκπνο ζην ρηέλη» αθνχ δελ ρξίδεη θάπνηαο ηδηαίηεξεο πξνζνρήο, δειαδή ζέιεη δχν ηξία πξάγκαηα γηα λα ην ζεξβίξεηο πάλσ ζην ηξαπέδη, νχηε πξνεηνηκαζία κεγάιε ρξεηάδεηαη. Απηφ είλαη ην βαζηθφ. Σα ιεθηά πνπ βγαίλνπλ πάλσ ζε κία θηάιε, ζηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή, είλαη δπζαλάινγν ζε ζρέζε κε ηελ παξαγσγή ηνπ. Δπηπξνζζέησο, δελ έρεη κάζεη ν Έιιελαο λα αλαδεηεί ην θξαζί, είηε ζην νηλνπνηείν, είηε ζηελ θάβα, είηε ζην κάξθεη. Σψξα, ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη αξρίζεη θαη ην αλαδεηά πην έληνλα. Δίκαζηε, βέβαηα, ιαφο πνπ ηνπ αξέζεη λα βγαίλεη έμσ λα απνιακβάλεη ην πνηφ ηνπ, ην θξαζί ηνπ. Ο ηειηθφο φκσο, θαηαλαισηήο, θαζνξίδεη ηελ ηηκή ζην ηέινο. ηαλ βιέπεηο γηα παξάδεηγκα, ηελ εζηίαζε λα αλεβάδεη ηελ ηηκή ζπλέρεηα θαη ζπλερίδεηο λα δεηάο ην ίδην πξντφλ, θπζηθφ επφκελν είλαη ε δήηεζε λα θαζνξίζεη κηα πςειφηεξε ηηκή. 29

30 -Παξάγεηε θξαζί κφλν απφ ζηαθχιηα δηθηά ζαο παξαγσγήο ή αγνξάδεηε ζηαθχιηα ή κνχζην απφ άιινπο παξαγσγνχο; Βηνινγηθή θαιιηέξγεηα. Ζ θηινζνθία καο ήηαλ απηή: επεηδή βαζηδφκαζηε ζηελ βηνινγηθή θαιιηέξγεηα θαη επεηδή ζηελ πεξηνρή ηεο Θξάθεο δελ ππάξρεη άιινο βηνινγηθφο ακπειψλαο, ζηήζακε ην νηλνπνηείν κε απηή ηελ θηινζνθία, λα θάλνπκε θάηη δηαθνξεηηθφ. Οπφηε είλαη φινη ηδηφθηεηνη ακπειψλεο, φινη βηνινγηθήο θαιιηέξγεηαο. -Πνπιάηε ηα θξαζηά ζαο εκθηαισκέλα ή θαη ρχκα; ιε ε παξαγσγή εκθηαιψλεηαη. Γελ ππάξρεη ρχκα θξαζί. -Ση ζπζθεπαζία ρξεζηκνπνηείηε γηα ηα θξαζηά ζαο (γπάιηλε, ράξηηλε ή θάηη άιιν); πζθεπαζία γπάιηλε απνθιεηζηηθά. Βέβαηα ηψξα, έρνπλ κπεη ζηελ ζεηξά θαη έλα είδνο κηθξψλ πιαζηηθψλ κπνπθαιηψλ. 2.Γηαλνκή Κξαζηνχ -ε πνηνπο πνπιάηε θξαζί (ιηαλνπσιεηέο, ρνλδξεκπφξνπο, supermarkets, απεπζείαο ζηνπο θαηαλαισηέο ή θάπνπ αιινχ); Πνηα είλαη ηα πνζνζηά γηα ηνλ θαζέλα; Σα πάληα, δειαδή θαη ζε θάβεο θαη επηζθέςηκν είλαη ην νηλνπνηείν θαη ζε ρνλδξεκπφξνπο, δειαδή είλαη απισκέλν ην δίθηπν. Σα πνζνζηά ησλ ρνλδξεκπφξσλ θαη ησλ θάβσλ είλαη βέβαηα κεγαιχηεξα απφ ηελ ιηαληθή αιιά γεληθφηεξα ηα πνζνζηά είλαη ηζνξξνπεκέλα. Καη απηφ γηαηί, δελ έρεη κπεη ζηελ θηινζνθία ηνπ Έιιελα ε επίζθεςε ζε έλα νηλνπνηείν, δχζθνια ζα ρηππήζεη ηελ πφξηα. Τπάξρνπλ βέβαηα θαη θάπνηνη ηαθηηθνί πειάηεο πνπ ην έρνπλ θαηαιάβεη, αιιά δελ έξρεηαη εχθνια ν θφζκνο λα επηζθεθηεί ην νηλνπνηείν. Σψξα θπζηθά ηα ηειεπηαία 2 ρξφληα παξαηεξείηαη κηα θηλεηηθφηεηα θαη κε εθδειψζεηο πνπ έρνπκε θάλεη θαη κε θάπνηα 30

31 event. Ίζσο θηαίεη πνπ ν Έιιελαο έρεη πνιχ «αζηφο», δειαδή δελ βγαίλεη πξνο ηα έμσ εχθνια. Παξφιν πνπ βξηζθφκαζηε ζε κηα κηθξή θνηλσλία φπσο είλαη ε Ξάλζε, φηαλ θιείλεζαη κέζα ζην θιεηλόλ άζηπ δελ πξφθεηηαη λα επηζθεθηείο εχθνια έλα νηλνπνηείν. Πην πνιχ έξρνληαη νη μέλνη επηζθέπηεο, εδψ έρνπλ θαηαθζάζεη επηζθέπηεο κέρξη θαη απφ ηελ Υηιή. Αιιά ν Έιιελαο δελ ελδηαθέξεηαη εχθνια γηα θάηη δηαθνξεηηθφ, έρεη εληάμεη άιια ελδηαθέξνληα ζην πξφγξακκά ηνπ. -Δμάγεηε θξαζί; Δκθηαισκέλν ή ρχκα; Πνζφηεηεο; Με θειιφ ή βηδσηφ θαπάθη; Ναη, εμάγνπκε θξαζί. Μφλν εκθηαισκέλν πάληα. Πεξίπνπ ην 40% κε 50% αλάινγα κε ηελ ρξνληά. ια κε θειιφ θαη φρη βηδσηφ θαπάθη ή θάηη αλάινγν. -ε πνηεο ρψξεο εμάγεηε ηα θξαζηά ζαο; Γηαηί επηιέμαηε ηηο ρψξεο απηέο; Οη εμαγσγέο πξαγκαηνπνηνχληαη ζε ρψξεο θπξίσο ηεο θεληξηθήο Δπξψπεο φπσο ε Γεξκαλία, ην Βέιγην θαη ε Οιιαλδία. Οη ίδηεο νη ρψξεο καο επέιεμαλ κέζα απφ δηαγσληζκνχο θαη εθζέζεηο. Απηέο νη ρψξεο έρνπλ κηα θνπιηνχξα φζνλ αθνξά ην θξαζί, απηφ είλαη ην παξάμελν, δειαδή ε βφξεηα Δπξψπε παίξλεη πεξηζζφηεξν θξαζί ελψ παξάγεη πην ζθιεξά πνηά, ελψ ε λφηηα Δπξψπε πνπ ζπκπεξηιακβάλεη θαη ηελ Διιάδα, παξάγεη θξαζί θαη θαηαλαιψλεη πην ζθιεξά πνηά. Γηα παξάδεηγκα, ε Διιάδα είλαη πξψηε ζηελ θαηαλάισζε νπίζθη παγθνζκίσο, αλάινγα βέβαηα θαη κε ηνλ πιεζπζκφ. -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ηνπ Διιεληθνχ θξαζηνχ ζηε δηεζλή αγνξά; Τπάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ; Υψξεο φπσο ε Γαιιία, ε Ηηαιία είλαη ρψξεο κπξνζηάξεδεο ζην εκθηαισκέλν θξαζί. Τπάξρεη ε νηληθή θνπιηνχξα, νιφθιεξεο πεξηνρέο έρνπλ βαζηζηεί ζηελ νηλνπαξαγσγή απνθιεηζηηθά, ε νηθνλνκία ηνπο έρεη βαζηζηεί εθεί. Αθφκα θαη ρψξεο νη νπνίεο δελ είραλ νηληθή παξάδνζε, κε νηθνλνκηθή θξίζε, φπσο είλαη ε Διιάδα 31

32 ηψξα, πξηλ απφ 40 ρξφληα φπσο είλαη ε Ηζπαλία, έρνπλ φκσο πεξηνρέο θαζαξά αγξνηηθέο πνπ βαζίδνληαη ζ απηφ ην αγαζφ. Κη απηφ είλαη πνπ δελ έρεη αθφκα αληηιεθζεί ν Έιιελαο θαη ε πνιηηεία εδψ ζηελ Διιάδα, φηη πέληε πξάγκαηα κπνξεί λα παξάμεη απηφο ν ηφπνο θαη απηά είλαη ην ιάδη, ην θξαζί, ην ηπξί, ηα δηάθνξα παξαδνζηαθά γιπθά θαη ηα νηλνπλεπκαηψδε φπσο είλαη ην νχδν θαη ην ηζίπνπξν. Απηά, ζα πξέπεη ε πνιηηεία λα ηα ζηεξίμεη θαη νιφθιεξεο θνηλσλίεο λα βαζηζηνχλ ζ απηά, γηαηί επηθέξνπλ ηεξάζηηα θέξδε, φζν δελ κπνξνχκε λα θαληαζηνχκε. Μπνξεί λα ζεσξνχληαη αγξνηηθά πξντφληα, φιε απηή ε λννηξνπία πνπ ππάξρεη γχξσ απφ ηα αγξνηηθά πξντφληα, είλαη ιάζνο. Δλψ βιέπνπκε ζε άιιεο ρψξεο, φπσο ε Ηηαιία, φπνπ ζηνλ ηξχγν ζπκκεηέρνπλ λένη, θνηηεηέο, άλζξσπνη ηεο πεξηνρήο. Σέηνηεο ζπκπεξηθνξέο, δελ είλαη κέζα ζηελ θνπιηνχξα ηνπ Έιιελα αθφκα. Πηζηεχσ φκσο, πσο ηα επφκελα ρξφληα ζα πάεη κπξνζηά, γηαηί ήδε δνπιεχεηαη απηφ ην πξάγκα. -Πνηα απφ ηα θξαζηά ζαο έρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά; Ηζνξξνπεκέλεο είλαη νη πσιήζεηο θαη ησλ πέληε εηηθεηψλ καο. Καη νη πέληε θηλνχληαη κε ηνλ ίδην ηξφπν, δελ καο κέλεη θξαζί, ηα πνπιάκε φια. Αλάινγα κε ην ραξκάλη θαη αλάινγα κε ηνλ ραξαθηήξα, πξνθχπηνπλ θαη νη εηηθέηεο. Δκείο έρνπκε δχν ζεηξέο ηελ ζεηξά Άβδεξνο, κε ηελ νλνκαζία ηεο πεξηνρήο, πνπ έρεη πην ειιεληθφ ραξαθηήξα, δειαδή ην ραξκάλη ηεο πεξηέρεη πην πνιχ γεγελείο θαη ειιεληθέο πνηθηιίεο θαη ηελ ζεηξά ιαγάξα, ε νπνία πεξηέρεη ηα θιαζζηθά βνξεηνειιαδίηηθα ραξκάληα. Γειαδή merlot ζεηξά θαη ιίγν πακίηη θαη ην άιιν sauvignon blanc - αζχξηηθν, πνπ βαζίδνληαη ζε μεληθέο πνηθηιίεο θαη είλαη πην γεκάηα θαη πην εμεδεηεκέλα θξαζηά γηα ηνλ γλψζηε. Δλψ ν ραξαθηήξαο πνπ ζέινπκε λα πξνβάιινπκε πην πνιχ πξνο ηα έμσ βαζίδεηαη ζηελ ζεηξά Άβδεξνο, δειαδή είλαη εθεί ην κεγάιν καο ραξηί. 32

33 -Πνηεο είλαη νη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο; Δίλαη νη ίδηεο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ; Μηιάκε θαη πάιη γηα ηζνξξνπεκέλεο πσιήζεηο, ζηελ Διιάδα φκσο πσιείηαη πεξηζζφηεξν ε ζεηξά ιαγάξα πνπ πεξηέρεη πεξηζζφηεξν μεληθέο πνηθηιίεο, εδψ είλαη θαη ην παξάδνμν, ιφγσ ηνπ φηη είλαη πην αξσκαηηθφ θαη πην «γεκάην». Δλψ ζην εμσηεξηθφ επεηδή ςάρλνπλ θάηη πην ειιεληθφ, λα ην πνχκε απιά, δελ ηνπο ελδηαθέξνπλ ηφζν πνιχ απηέο νη πνηθηιίεο, ζην εμσηεξηθφ κπνξείο λα βξεηο απηέο ηηο μεληθέο πνηθηιίεο. Έμσ δεηείηαη πην πνιχ ε ζεηξά Άβδεξνο, ε νπνία βαζίδεηαη ζε ειιεληθέο πνηθηιίεο θαζαξά. 3.Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο -Γηαθεκίδεηε ηα θξαζηά ζαο; Αλ λαη, πσο; Ναη, πξνζπαζνχκε ζε θιαδηθά πεξηνδηθά θαη θπξίσο ζε έληππν ηχπν. -Πνηνπο ζεσξείηε αληαγσληζηέο ζαο; Αληαγσληζκφο ππάξρεη παληνχ. Ο αληαγσληζκφο ζην θξαζί είλαη ηεξάζηηνο. Σν θξαζί είλαη έλα πξντφλ πνπ θαη είλαη έλα πξντφλ πνπ θαη εχθνια παξάγεηαη θαη δχζθνια, έρεη πεξίεξγν «ραξαθηήξα» θαη επίζεο ππάξρνπλ πάξα πνιιψλ εηδψλ θξαζηά ζηελ αγνξά. Σν δήηεκα είλαη ηη ζέιεηο λα [παξνπζηάζεηο θαη ηη θνηλφ ζέιεηο λα δεκηνπξγήζεη. ηαλ μεθηλάο κε ηελ πξννπηηθή φηη ζηγά ζηγά ζα ζηεζείο θαη ζα θηηάμεηο θάηη δηαθνξεηηθφ, θάηη θαηλνχξην, κπνξείο λα ην θάλεηο θαη έηζη μεθηλήζακε θαη εκείο. Γειαδή πξέπεη λα ππάξμεη ε θαηάιιειε ζηηγκή θαη λα δεκηνπξγήζεηο έλα θνηλφ. Αλ δελ έρεηο δεκηνπξγήζεη απηφ ην θνηλφ, είλαη δχζθνιν λα μερσξίζεηο ζηελ αγνξά. Καη πφζν κάιινλ ηψξα, ηελ ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή. ρη απφ νηθνλνκηθή άπνςε, αιιά ιφγσ ηνπ φηη ππάξρνπλ πάξα πνιιά νηλνπνηεία. Καη γεληθά ζηελ Διιάδα θαη παγθφζκηα. Ο κεγαιχηεξνο αληαγσληζκφο γηα εκέλα, βξίζθεηαη ζην εμσηεξηθφ. Σν θξαζί ζηελ Διιάδα ζα κπνξνχζε λα πάεη πνιχ θαιχηεξα θαη νηλνπαξαγσγηθέο πεξηνρέο λα έρνπλ κεγαιχηεξε απήρεζε. 33

34 -Ση πηζηεχεηε φηη ιακβάλνπλ ππφςε νη θαηαλαισηέο φηαλ αγνξάδνπλ θξαζί (ηχπνο, πνηθηιία, ρψξα πξνέιεπζεο, Ολνκαζία Πξνέιεπζεο Τςειήο Πνηφηεηαο, νξγαληθφ θξαζί); Σν λα είλαη θαιφ ην θξαζί. Σίπνηα άιιν. Απηφο πνπ πίλεη θξαζί ζα αλαδεηήζεη ην θαιφ θξαζί. Απφ εθεί θαη πέξα ηα ππφινηπα είλαη παξάκεηξνη πνπ ν θαζέλαο ηα αληηιακβάλεηαη δηαθνξεηηθά. Τπάξρνπλ άλζξσπνη πνπ ηνπο αξέζεη λα αζρνινχληαη κε ην θξαζί, λα ςάμνπλ δειαδή λα βξνπλ απφ πνηα πεξηνρή είλαη θιπ, ππάξρνπλ φκσο άλζξσπνη, πνπ απηφ είλαη ην πην ινγηθφ, πνπ αο ην πνχκε ηνπο αξέζεη λα πίλνπλ θαιφ θξαζί θαη λα είλαη θαιφ ην θξαζί φηη θη αλ είλαη, απφ φπνηα πεξηνρή θη αλ πξνέξρεηαη. Φπζηθά πξνυπνζέηεη, λα θνιιάεη ζηελ αίζζεζε θαη ζηελ γεχζε ηνπ θαζελφο, απηφ είλαη ην ινγηθφ. ια ηα ππφινηπα, είλαη απιά παξάκεηξνη νη νπνίνη απνδεηθλχνπλ ηελ πνηφηεηά ηνπ θαη ηνπ δίλνπλ αο ην πνχκε έλα αηνχ παξαπάλσ. ρη φηη κε βάζε ηελ πεξηνρή ή κε βάζε ηελ πνηθηιία, ή ηη είλαη, ζα ςάμεη θάπνηνο εχθνια λα βξεη ην θξαζί. -Πνηα είλαη θαηά ηελ άπνςή ζαο ηα πην ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο θξαζηνχ πςειήο πνηφηεηαο; Ση είλαη πην ζεκαληηθφ γηα ηνπο θαηαλαισηέο; Σα ραξαθηεξηζηηθά είλαη θαζαξά ππνθεηκεληθά, δελ κπνξψ λα ηα ραξαθηεξίζσ εχθνια. Σν βαζηθφηεξν απ φια πάλησο είλαη λα ηεξεί θάπνηεο πξνυπνζέζεηο, δειαδή λα έρεη ζσζηφ ρξψκα, θαιφ άξσκα, λα κπνξεί λα αληέμεη ζηνλ ρξφλν, γηα λα κπνξεί θάπνηνο λα ην απνζεθεχζεη ζηελ θάβα ηνπ θαη λα ην θαηαλαιψζεη κεηά απφ θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα (ππάξρνπλ βέβαηα θαη θξαζηά εηδηθνχ ηχπνπ πνπ θαηαλαιψλεηαη κέζα ζε κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα.). ηέινο, βαζηθφ είλαη επίζεο, λα έρεη ηελ ζσζηή ζρέζε πνηφηεηαο-ηηκήο. 34

35 4.Διιεληθφ Κξαζί -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην Διιεληθφ θξαζί; Έρεη πάξα πνιχ δξφκν αθφκα ζίγνπξα ην ειιεληθφ θξαζί θαη ζέιεη πνιχ αγψλα. Έρεη θαηαθηήζεη αξθεηέο ζεκαληηθέο ζέζεηο, έρεη κπεη ζηελ ζπλείδεζε ησλ μέλσλ φηη θάηη ζπκβαίλεη ζηελ Διιάδα, φηη θάηη πάεη λα γίλεη, φηη ππάξρνπλ θαιά ειιεληθά θξαζηά θαη απφ δηαγσληζκνχο έρνπκε θαηαθηήζεη αξθεηέο δηαθξίζεηο. Πηζηεχσ πάλησο, πσο ζέιεη πνιχ δξφκν αθφκα θαη φηη πξέπεη λα ζπγθξνηεζνχκε θαη λα έρνπκε κηα πην ζνβαξή πνξεία. Να απνθηήζνπκε κηα ηζηνξία, απηφ είλαη ην βαζηθφ, κηα αίγιε, φπσο είλαη ε Ηηαιία θαη ε Γαιιία, έρνπκε δειαδή αξθεηφ δξφκν αθφκα. Δλψ έρνπκε θηάζεη ζε θαιφ ζεκείν. Γελ πάεη λα πεη φηη ην ειιεληθφ θξαζί είλαη ην θαιχηεξν φισλ, απηφ λα ην βγάινπκε απ ην κπαιφ καο, απηφ έρσ λα πσ κφλν. -Πνηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπ ζε ζρέζε κε ηα θξαζηά απφ άιιεο ρψξεο; Σν ειιεληθφ θξαζί ρξεηάδεηαη λα πξνβιεζεί πεξηζζφηεξν, ρξεηάδεηαη λα γίλνπλ θαιχηεξεο ελέξγεηεο, νη νηλνπαξαγσγνί ν θαζέλαο παιέςεη κφλνο ηνπ. Δληάμεη, έρνπλ γίλεη θαη ηδησηηθέο πξσηνβνπιίεο, φπσο είλαη νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ, πνπ πιένλ ππάξρεη κηα επαθή, επηθνηλσλνχλ ηα πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδνληαη, πξνζπαζνχκε λα ηα πξνβάιινπκε κε ηνλ θαιχηεξν ηξφπν. Πηζηεχσ φκσο, πσο δελ θηάλνπλ απηά, πξέπεη ν Έιιελαο λα αγαπήζεη ην ειιεληθφ θξαζί, λα πάςεη απηή ε μελνκαλία πνπ καο θαηέρεη γεληθά, κε βάζε απηή ηελ λννηξνπία ηελ «παηήζακε» θαη βξηζθφκαζηε ζε απηή ηελ δχζθνιε ζέζε. Γειαδή αλ ν θαζέλαο καο αγφξαδε πέληε ή έμη ειιεληθά πξντφληα θη αο κελ ήηαλ θξαζί δελ ζα είραλ θιείζεη εξγνζηάζηα θαη ε θαηάζηαζε ζα ήηαλ πνιχ θαιχηεξε. Μαο έρνπλ θάλεη έξκαην ησλ μέλσλ πξντφλησλ. Μπνξεί λα αθνχγεηαη θάπσο πεξίεξγν, αιιά έηζη είλαη ηα πξάγκαηα. 35

36 -Πηζηεχεηε φηη ην Διιεληθφ θξαζί είλαη αθξηβφ; Απαηηεί πςειφηεξεο επελδχζεηο θαη έρεη κεγαιχηεξν θφζηνο παξαγσγήο ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο; Ναη, ην θφζηνο ζηελ Διιάδα γα λα θηηάμεηο έλα νηλνπνηείν φζνλ αθνξά ηνλ εμνπιηζκφ, είλαη παλάθξηβν. Καη απηφ γηαηί ε Διιάδα είλαη κηα ρψξα πνπ δελ παξάγεη ηέηνηα κεραλήκαηα, δελ έρνπκε βηνκεραληθέο κνλάδεο πνπ ζα παξάμνπλ ηέηνηαο πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο κεραλήκαηα πνπ ρξεηάδεηαη κηα ζχγρξνλε πνηνηηθή κνλάδα. Απφ θεη θαη πέξα, φζνλ αθνξά ην πιηθφ κέξνο, φλησο είλαη φια πην αθξηβά. Καη φζν πην αθξηβά είλαη απηά, ηφζν απμάλνληαη θαη ηα έμνδα ηεο παξαγσγήο ζηαθπιηνχ. Γηαηί ζαλ αγξνηηθφ πξντφλ, έρεη θαη ηηο αλάινγεο απαηηήζεηο θαη είλαη κεγαιχηεξν ην θνζηνιφγην ζρέζε κε κηα άιιε επξσπατθή ρψξα. Γη απηφ θαη ε Διιάδα, πηζηεχσ, πσο κέλεη πίζσ ζηνλ αληαγσληζκφ φζνλ αθνξά ηηο μέλεο ρψξεο. 5.Μειινληηθά ρέδηα -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ην θξαζί (ΚΑΠ, ΚΟΑ, νίλνπ θ.α.); Οη πξννπηηθέο ηνπ θξαζηνχ ζηνλ επξχηεξν ρψξν ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη αξθεηά ειπηδνθφξεο, γηα ηνλ θχξην ιφγν φηη έρεη θαηαζηεί ην θξαζί είδνο ζεκαληηθφ ζηελ δηαηξνθή ηνπ Δπξσπαίνπ πνιίηε. ε απηφ θπζηθά έρεη ζπκβάιεη θαη ε Δπξσπατθή Έλσζε σο θνξέαο πξνβνιήο θαη αλάπηπμεο ηεο αγνξάο ηνπ θξαζηνχ. πγθεθξηκέλα γηα ην δηθφ καο Κηήκα,ε Δπξσπατθή Αγνξά είλαη έλαο ζεκαληηθφο ρψξνο εμαγσγψλ θαη απηφ δηφηη νη απνζηάζεηο θαη νη γξαθεηνθξαηηθέο δπζθνιίεο είλαη ειάρηζηεο πιένλ πνπ ζεκαίλεη ρακειφ θφζηνο γεληθφηεξα. Φπζηθά απφ πιεπξάο καο ππάξρεη θαη ν αλάινγνο έιεγρνο απηήο ηεο αγνξάο. -Πνηα είλαη ηα κειινληηθά πιάλα ηεο εηαηξείαο ζαο; -Πψο ζα πεηχρεηε ηνπο ζηφρνπο ζαο; Οη ζηφρνη πξαγκαηνπνηνχληαη βήκα βήκα. Δκείο δελ βηαδφκαζηε λα απνδείμνπκε θάηη. Έρνπκε ζαλ ζθνπφ λα παξάμνπκε πεξηζζφηεξε πνζφηεηα θξαζηνχ, 36

37 λα βαζηζηνχκε πην πνιχ ζηελ εμαγσγή, απηφ είλαη ην βαζηθφηεξν, θαη λα ζπλερίζνπκε λα αλαδεηθλχνπκε ηελ πεξηνρή ησλ Αβδήξσλ. Γηαηί απηφ είλαη βαζηθφ ζην νηλνπνηείν. Γελ είλαη φηη εθπξνζσπείο απνθιεηζηηθά ηνλ εαπηφ ζνπ, ζε πνηνηηθφ θαιφ θξαζί, εθπξνζσπείο θαη φιε ζνπ ηελ πεξηνρή. Καη ζαλ ζηφρν έρνπκε λα επηθεληξσζνχκε γεληθά ζηνλ νηλνηνπξηζκφ, απηφ πηζηεχσ ζέιεη παξαπάλσ κειέηε, ίζσο θάλνπκε θάπνηνπο μελψλεο, ίζσο πξνζπαζήζνπκε λα θάλνπκε κηα αίζνπζα εθδειψζεσλ, ηέηνηα πξάγκαηα δειαδή πνπ ζα βαζίδνληαη γχξσ απφ ην θξαζί. Καη φζνλ αθνξά ην θξαζί ζα πξνζπαζήζνπκε λα ην θάλνπκε φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξν. 6.Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ -Αλήθεηε ζηηο εηαηξείεο ησλ «Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ»; Ναη, αλήθνπκε ζηηο εηαηξείεο ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ. -Πφζν ζαο σθέιεζε ε ζπκκεηνρή ζαο ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ; Θεσξείηε πσο δηαθεκηζηήθαηε πεξηζζφηεξν κέζα απφ ηα πξνγξάκκαηα πνπ πξνσζνχλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ; Σα νθέιε είλαη πνιιαπιά φπσο ηα νθέιε ηνπ λα είζαη θνληά ζε άιινπο νηλνπαξαγσγνχο θαη πφζν κάιινλ ζε κηα ηέηνηα ηδησηηθή πξσηνβνπιία. Έρεη βέβαηα θάπνην θφζηνο απηφ ην πξάγκα, είκαζηε κέηνρνη, πιεξψλνπκε θαη εθεί, δηνξγαλψλνληαη θαη εθδειψζεηο πνπ θαη εθεί πξέπεη λα πιεξψλνπκε. Βιέπσ φκσο φηη ν θφζκνο πιένλ έρεη αγθαιηάζεη ηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ. Έρνπλ πάξεη βέβαηα θαη αξθεηέο πξσηνβνπιίεο νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ. Πξφθεηηαη γηα έλαλ ηδησηηθφ νξγαληζκφ πνπ δηνξγαλψλεη θάζε ρξφλν ην δηαγσληζκφ Θεζζαινλίθεο, έλαλ δηαγσληζκφ πνπ είλαη γηα ην θξαζί θαη ηα νηλνπλεπκαηψδε πνηά θαη είλαη παγθνζκίνπ θήκεο. Τπάγεηαη κάιηζηα ζηνλ παγθφζκην νξγαληζκφ νίλνπ. Δίλαη πνιιά ηα νθέιε απφ κηα ηέηνηα ζπκκεηνρή, κφλν ην φηη έξρεζαη ζε επαθή κε επαγγεικαηίεο ηνπ ρψξνπ θαη ην δηθφ ζνπ «ζηλάθη», θηάλεη κφλν, δειαδή κφλν απηφ καο δίλεη πνιιαπιά νθέιε. 37

38 Έρνπλ γίλεη θάπνηεο ζπλδέζεηο, ζα γίλνπλ θη άιια πξάγκαηα, γηαηί θη νη δξφκνη ηνπ θξαζηνχ είλαη ζ απηφ ην κεηαίρκην, δειαδή ηψξα ηα ηειεπηαία δχν ρξφληα έρνπλ γίλεη πνιιέο θηλήζεηο δηαθήκηζεο θαη πξνβνιήο φπσο θαη νη εθζέζεηο γεπζηγλσζίαο. Ζ πξνβνιή είλαη αξθεηή. Δίλαη πάληα ελήκεξε ε ηζηνζειίδα ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ θαη απνηειεί έλα κέζνλ λα ελεκεξσζεί θαη ν θφζκνο γηα ην θξαζί, λα μέξεη ηη γίλεηαη ζηα ειιεληθά δεδνκέλα απηή ηελ ζηηγκή. Καη ππάξρεη κφλν ζηελ βφξεηα Διιάδα κηα ηέηνηα πξσηνβνπιία. Γειαδή, είρε δεκηνπξγεζεί θάηη θαη ζηελ λφηηα Διιάδα, απιά δελ είρε ηελ ίδηα επηηπρία θαη δελ «θξάηεζε». Σα νηλνπνηεία πνπ ζπκκεηέρνπλ είλαη αξθεηά θαη πξνζπαζνχκε λα ηνπο έρνπκε φινπο θάησ απφ ηελ «ζθέπε» ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ, γηαηί απηφο είλαη έλαο ηξφπνο λα ειέγρνπκε ην θαιφ πνηνηηθφ θξαζί, εθηφο βέβαηα απφ ηελ πξσηνβνπιία ηεο πξνβνιήο, γηα παξάδεηγκα. Γηαηί γηα λα κπεηο ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ ζα πξέπεη λα πιεξνίο θάπνηεο πξνυπνζέζεηο. Γελ κπνξείο λα κπεηο, γηα παξάδεηγκα, κε ρχκα θξαζί, κπαίλεηο απνθιεηζηηθά κε εκθηαισκέλν θξαζί, απνθιεηζηηθά κε ηνπηθφ νίλν, θαη ηέινο κε ην λα δηαζέηεηο επηζθέςηκν νηλνπνηείν ή ζθνπεχεηο ζην άκεζν κέιινλ λα θάλεηο επηζθέςηκν νηλνπνηείν. -Θεσξείηε ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο; Οη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ πξνσζνχλ ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζηελ πεξηνρή ζαο; Δίλαη ζεκαληηθφο παξάγνληαο ν αγξνηνπξηζκφο, φρη κφλν γηα ην θξαζί αιιά θαη γεληθά γηα νιφθιεξε ηελ πεξηνρή. Κάζε πεξηνρή ζηελ Διιάδα, θάζε ηφπνο, πξέπεη λα πξνβάιιεη θάπνηα πξάγκαηα γηα λα πξνζειθχζεη ηνπξηζκφ. Απηφ είλαη βαζηθφ θαη δελ κπνξνχλ λα ην αληηιεθζνχλ θαη νη επηρεηξεκαηίεο αιιά θαη ε πνιηηεία. Λέκε θαη πξνβάιινπκε θαη βαζηδφκαζηε ζαλ ρψξα ζηνλ ηνπξηζκφ. ηαλ φκσο δελ πιεξνχκε βαζηθέο πξνυπνζέζεηο δελ κπνξνχκε λα ιέκε φηη είκαζηε κηα πιήξεο ηνπξηζηηθή ρψξα φηαλ δελ έρνπκε αγξνηνπξηζκφ. Υψξεο πνπ ήηαλ πνιχ πίζσ ζε θάπνηα πξάγκαηα, φπσο ε Βνπιγαξία, έρνπλ πξαγκαηνπνηήζεη ζνβαξέο επελδχζεηο θαη έρνπλ αλαπηχμεη ηνλ αγξνηνπξηζκφ ζε ζεκείν πνπ πιένλ δελ κπνξνχκε λα ηηο αληαγσληζηνχκε. Γειαδή, έρνπλ «θχγεη» θαη δέθα ρξφληα κπξνζηά ζε ηέηνηα ζέκαηα. 38

39 -Έρεηε ζπκκεηάζρεη ζε θάπνην πξφγξακκα (ζπλέδξην, ζεκηλάξην, δηαγσληζκφ, δηεζλή ή κε θιπ) ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ; Έρεηε σθειεζεί απφ απηή ηε ζπκκεηνρή; πκκεηέρνπκε ζρεδφλ θάζε ρξφλν ηα ηειεπηαία 6 ρξφληα. Έρνπκε ζεκαληηθά νθέιε θαη έρνπκε βξαβεπηεί πνιιέο θνξέο ζαλ θξαζί θαη κε εηδηθέο δηαθξίζεηο. θαη καο δίλεη πεξηζζφηεξε ψζεζε θαη κεγαιχηεξε αίγιε, αο ην πνχκε. Καη βέβαηα, αθνπγφκαζηε πεξηζζφηεξν θαη ζην παλειιήλην θαη ζην εμσηεξηθφ. Σέηνηεο θηλήζεηο είλαη απηέο πνπ σθεινχλ ην θξαζί, γηαηί απνδεηθλχεηαη πσο είλαη έλα απνθνξχθσκα, γηα ηελ δνπιεηά ζνπ θαη φηη έρεηο πξνζπαζήζεη γηα λα θάλεηο, νη δηαγσληζκνί θαη νη δηαθξίζεηο κε απηφ ηνλ ηξφπν. Γηαηί αλαδεηθλχεζαη κέζα απφ φιν απηφ ηνλ αληαγσληζκφ, βιέπεηο φηη έρεηο πεηχρεη θάηη θαη είλαη θαη έλα εχζεκν φζνλ αθνξά ηνλ θφπν θαη ηελ δνπιεηά πνπ έρεηο θάλεη. Δπηπρψο αλαγλσξίδεηαη απηφ ζην ηέινο. 7.Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία -Ζ νηθνλνκηθή θξίζε, έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ; Απηφ είλαη αιήζεηα. Έρεη επεξεαζηεί θαη ε αγνξά ηνπ θξαζηνχ. -Πσο αληηδξά ην ηκήκα κάξθεηηλγθ ηνπ νηλνπνηείνπ ζαο, ζηηο αιιαγέο απηέο; Πνηεο ζηξαηεγηθέο αθνινπζεί; Οη θηλήζεηο πνπ αθνινπζήζακε είλαη φπσο απηέο θάζε επηρεηξεκαηία. Σν νηλνπνηείν ιεηηνπξγεί κε βάζε θάπνηνπο θαλφλεο, δελ κπνξείο λα «ραιάζεηο» ην θξαζί. Με ηίπνηα. Θα πξέπεη λα πξνζέμεηο ηα πάληα θαη λα γίλεηο αθφκα θαιχηεξνο, λα έρεηο θαιχηεξε πνηφηεηα κεο ζηελ θξίζε. Καη πηζηεχσ πσο δεκηνπξγνχληαη θαη λέεο επθαηξίεο κέζα απφ ηελ θξίζε. Μπνξεί λα πνπιήζεηο ιηγφηεξεο θηάιεο ζηελ Διιάδα, αιιά ζηγά ζηγά ζαλ κεζαίνπ κεγέζνπο νηλνπνηείν πνπ είκαζηε, λα κπνξέζεηο λα θάλεηο ζηαζεξά βήκαηα. Γηαηί ν θφζκνο ζα ζηξαθεί πξνο ηα εζέλα. Σνλ ηειεπηαίν θαηξφ βιέπσ φηη ππάξρεη κηα εληνπηφηεηα, δειαδή ζηελ ηνπηθή θνηλσλία αξρίδνπλ θαη πξνηηκνχλ πεξηζζφηεξν ην ηνπηθφ πξντφλ θαη απηφ κε ραξνπνηεί ηδηαίηεξα. Καη απηφ γίλεηαη γηαηί θαη αλαγλσξίδνπλ ηε δνπιεηά αιιά πιένλ βιέπνπλ θαη ηελ ηηκή. Γηαηί 39

40 δελ έρνπκε αθξηβά θξαζηά. ε ζρέζε κε ηελ πνηφηεηά καο, έρνπκε ζηαζεξή θαη ζσζηή πνιηηηθή. Πηζηεχσ φηη γηα λα δηαηεξεζεί έλα νηλνπνηείν, πξέπεη λα δεη ηα θφζηε ηνπ θαη λα δεη ηη παξάγεη. Απηφ είλαη ην βαζηθφ. Τπάξρνπλ πνιιά ιάζε πνπ έρνπλ γίλεη ζ απηφ ηνλ ρψξν θαη βαζηθά πηζηεχσ φηη ζηελ Διιάδα ζα πέζεη ε ηηκή ζην θξαζί θαη ζα έξζεη ζηα θπζηνινγηθά επίπεδα πνπ ζα έπξεπε λα είλαη εδψ θαη ρξφληα. -Θα κεηψλαηε ηελ πνηφηεηα ή θαη ηελ πνζφηεηα ζε θάπνην απφ ηα πξντφληα ζαο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθχζεηε πειαηεία; ρη δελ ζα κείσλα ηελ πνηφηεηα πνηέ. Οχηε θαη ηελ πνζφηεηα ζα κεηψζσ, αιιά ζα πξνζπαζήζσ λα απεπζπλζψ θαη ζε άιιεο αγνξέο απηφ είλαη ην πην ινγηθφ θαη ην πην πγηέο, λα κπνξέζσ λα αλνίμσ ηνπο νξίδνληέο κνπ κέζα ζηελ νηθνλνκηθή θξίζε θαη λα πεξηνξίζσ ην πειαηνιφγηφ κνπ ζε ζπγθεθξηκέλν ζεκείν. Γειαδή, πξνηηκψ ελ κέζσ νηθνλνκηθήο θξίζεο, λα βξσ θαηλνχξηνπο πειάηεο νη νπνίνη είλαη πην θεξέγγπνη, πην ζσζηνί, θαη λα δηαζέζσ ην θξαζί κνπ θαη λα βξσ πειάηεο ζην εμσηεξηθφ. Με ηνλ έλα ή ηνλ άιιν ηξφπν λα πνπιήζσ ην θξαζί κνπ ζσζηά θαη εθεί πνπ πξέπεη. Δλψ πξηλ ζα κπνξνχζα λα ην πνπιήζσ νπνπδήπνηε. Σψξα ζα πξέπεη λα ςάμεηο πην πνιχ. Γειαδή απαηηεί πεξηζζφηεξν ρξφλν θαη θφπν γηα λα βξεηο λένπο πειάηεο θαη ηίπνηα ην δηαθνξεηηθφ. Αλ ήκνπλ έλα πνιχ κεγάιν νηλνπνηείν θαη παξήγαγα θηάιεο θαη παξαπάλσ, ηφηε λαη, ζα είρα πξφβιεκα. Βέβαηα απηφ είλαη αλάινγν θαη ην πνπ βξίζθεζαη. ηελ Διιάδα, φια ηα νηλνπνηεία βαζίδνληαη θαηά βάζε ζηελ ειιεληθή αγνξά. Σφηε ζα ππήξρε πξφβιεκα. Γηα κέλα ηα ειιεληθά νηλνπνηεία πξέπεη λα παξνπζηάζνπλ κηα εμσζηξέθεηα σο πξνο ηηο πσιήζεηο θαη λα εμάγνπλ. Δθεί θαη ζα ππάξμεη κεγαιχηεξν αληίθξηζκα θαη ηα ιεθηά ζα έξζνπλ θαη πην εχθνια. (Πξνζσπηθή ζπλέληεπμε, επηέκβξηνο 2010) 40

41 3.2 ΚΣΖΜΑ ΒΗΒΛΗΑ ΥΩΡΑ ΚΟΚΚΗΝΟΥΩΡΗ ΚΑΒΑΛΑ 1. Παξαγσγή Κξαζηνχ - Μπνξείηε λα κνπ πείηε γηα ην θξαζί πνπ παξάγεηε; Σχπνπο, πνηθηιίεο (Διιεληθέο ή καο); Ση πνζφηεηεο; Οη πνηθηιίεο πνπ θαιιηεξγνχκε είλαη απφ ειιεληθέο αζχξηηθν θαη αγησξγίηηθν, ιεπθνί θαη εξπζξνί νίλνη θαη απφ μεληθέο έρνπκε Sauvignon Blank, Chardonnay, Semillon, Gewürztraminer, Syrah, Cabernet Sauvignon θαη Merlot. Απ απηέο, ε syrah πνπ θάλνπκε έλα ξνδέ θξαζί θαη ε Cabernet Sauvignon merlot θαη έρνπκε θαη ηελ Gewürztraminer πνπ θάλνπκε έλα γιπθφ ιεπθφ θξαζί. Σψξα, νη εηηθέηεο ησλ θξαζηψλ πνπ παξάγνπκε είλαη έληεθα απηή ηελ ζηηγκή θαη είλαη ζπλδπαζκνί απηψλ ησλ πνηθηιηψλ πνπ πξναλαθέξζεθαλ. Απφ πνζφηεηεο, ε κεγαιχηεξε παξαγσγή είλαη ην ιεπθφ θαη ην θφθθηλν θξαζί καο. -Θεσξείηαη ην ειιεληθφ θξαζί πςειήο πνηφηεηαο; Ναη, ηα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ γίλεη πνιχ θαιέο πξνζπάζεηεο θαη απηφ θαίλεηαη δειαδή θαη ζην εμσηεξηθφ ππάξρεη κηα θαιχηεξε απνδνρή απφ φηη ππήξρε πξηλ απφ θάπνηα ρξφληα θαη εδψ θαίλεηαη πιένλ φηη γίλεηαη κηα πνιχ θαιή πξνζπάζεηα, ππάξρνπλ πνιιά θαιά νηλνπνηεία ζηελ Διιάδα απηή ηελ ζηηγκή πνπ θάλνπλ ζνβαξή δνπιεηά θαη παξάγνπλ πνιχ θαιέο εηηθέηεο θαη κπνξνχλ άλεηα λα ζηαζνχλ θαη ζην εμσηεξηθφ θνληά ζε πνιχ γλσζηά, μέλα πξντφληα. - Παξάγεηε θξαζί κφλν απφ ζηαθχιηα δηθηά καο παξαγσγήο ή αγνξάδεηε ζηαθχιηα ή κνχζην απφ καο παξαγσγνχο; Έρνπκε δηθή καο παξαγσγή θαη ζπλεξγαδφκαζηε κε θάπνηνπο παξαγσγνχο κε ηνπο νπνίνπο έρνπκε ζπκβάζεηο θαη απφ ηνπο νπνίνπο αγνξάδνπκε ηα ζηαθχιηα, φρη κνχζην. 41

42 - Πνπιάηε ηα θξαζηά καο εκθηαισκέλα ή θαη ρχκα; Παξάγνπκε θαη πνπιάκε κφλν εκθηαισκέλα θξαζηά. - Ση ζπζθεπαζία ρξεζηκνπνηείηε γηα ηα θξαζηά καο (γπάιηλε, ράξηηλε ή θάηη άιιν); Υξεζηκνπνηνχκε γπάιηλεο ζπζθεπαζίεο ζε δηάθνξα κεγέζε. Ξεθηλνχλ απφ 750ml πνπ είλαη ε θνηλή θηάιε θαη θηάλνπλ κέρξη ηηο 27ιηηξεο θηάιεο, γηα θάπνηα θξαζηά. 2. Γηαλνκή Κξαζηνχ. - ε πνηνπο πνπιάηε θξαζί (ιηαλνπσιεηέο, ρνλδξεκπφξνπο, supermarkets, απεπζείαο καο θαηαλαισηέο ή θάπνπ αιινχ); Πνηα είλαη ηα πνζνζηά γηα ηνλ θαζέλα; Έρνπκε αληηπξνζψπνπο δηαλνκείο, ηξεηο ζε φιε ηελ Διιάδα θάηη πνπ ηζρχεη απνθιεηζηηθά γηα ηελ Διιάδα, φπνπ δελ πξνκεζεχνπκε άκεζα ζε καγαδηά νχηε ζε εζηηαηφξηα θαη θάβεο, νχηε ιφγσ εληνπηφηεηαο πνπιάκε άκεζα ζηελ πεξηνρή. Πνπιάκε ζε ηξεηο αληηπξνζψπνπο θαη απηνί ξπζκίδνπλ φιν ην δίθηπν. Σψξα, ζην εμσηεξηθφ, πνπιάκε απεπζείαο ζε εζηηαηφξηα θαη ζε θάβεο ζηνπο δηάθνξνπο πειάηεο καο. - Δμάγεηε θξαζί; Δκθηαισκέλν ή ρχκα; Πνζφηεηεο; Με θειιφ ή βηδσηφ θαπάθη; Ναη εμάγνπκε θξαζί. Πάληα εκθηαισκέλν. Έλα 20% ηεο παξαγσγήο καο πξννξίδεηαη γηα εμαγσγή. Παξάγνπκε θαη κε θειιφ θαη κε βηδσηφ θαπάθη. Δίλαη βέβαηα κηθξφ ην πνζνζηφ γηα ην βηδσηφ θαπάθη θαη είλαη ζε κία θηάιε, ζην Βηβιία Υψξα ηελ ιεπθή, γηα θάπνηεο ρψξεο πνπ ην δεηνχλ καο είλαη ε Αγγιία, ε νπεδία θιπ. 42

43 -ε πνηεο ρψξεο εμάγεηε ηα θξαζηά ζαο; Γηαηί επηιέμαηε ηηο ρψξεο απηέο; Οη ρψξεο πνπ εμάγνπκε είλαη θπξίσο Καλαδάο, Ακεξηθή, φπνπ εμάγεηαη θαη ε κεγαιχηεξε πνζφηεηα θαη ζηελ ζπλέρεηα ζηελ Δπξψπε ζε αξθεηέο ρψξεο φπσο είλαη ε Γεξκαλία, ε νπεδία, ην Βέιγην, Αγγιία θαη ζε άιιεο, αξθεηέο ρψξεο, γεληθά ζηελ Δπξψπε αιιά θαη ζηα Βαιθάληα, ζηελ Βνπιγαξία. πλήζσο βέβαηα, νη ρψξεο καο επηιέγνπλ κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ, κέζσ εθζέζεσλ θαη πξνβνιψλ πνπ γίλνληαη. Γίλεηαη πεξηζζφηεξν ζε ρψξεο φπνπ ππάξρεη ην ειιεληθφ ζηνηρείν, θαζψο ζπλήζσο νη πξψηνη πειάηεο πνπ καο πξνζεγγίδνπλ ζε θάζε ρψξα είλαη Έιιελεο πνπ κέλνπλ ζην εμσηεξηθφ θαη πξνβάιινπλ ην ειιεληθφ ζηνηρείν θαη απφ θεη θαη πέξα έρνπκε θαη μέλνπο πειάηεο. -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ηνπ Διιεληθνχ θξαζηνχ ζηε δηεζλή αγνξά; Τπάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ; Σν κέιινλ ηνπ ειιεληθνχ θξαζηνχ λνκίδσ πσο δηαθαίλεηαη πνιχ θαιφ. Σψξα βέβαηα, ππάξρεη κία θάκςε ιφγσ ησλ νηθνλνκηθψλ ζεκάησλ, εμαηηίαο ηεο θξίζεο. Γηαθνξεηηθά, ην ειιεληθφ θξαζί είρε κνλίκσο αχμνπζα πνξεία θαη λνκίδσ φηη πήγαηλε πάξα πνιχ θαιά, απιά δελ μέξσ θαηά πφζν ζα ην θξαηήζεη πίζσ απηή ε θξίζε, ηειηθά. Απηφ πνπ πηζηεχσ ηψξα ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο, ε Διιάδα έρεη έλα θαθφ πξνεγνχκελν φζνλ αθνξά ην θξαζί, ην ζέκα ηεο ξεηζίλαο. Ζ ξεηζίλα είλαη απηφ πνπ είλαη θαη θαιψο είλαη, απιά νη μέλνη είραλ ζπλδπάζεη ηελ παξαγσγή νίλνπ ζηελ Διιάδα κε ηελ παξαγσγή ξεηζίλαο θαη ηίπνηε πεξηζζφηεξν. Οπφηε έπξεπε λα μεπεξάζνπκε απηφ ην θαηλφκελν ζηα κάηηα ησλ μέλσλ, ζηηο γεχζεηο καο, γηα λα κπνξέζνπκε λα απνθαηαζηήζνπκε ην φλνκα ηνπ ειιεληθνχ θξαζηνχ ζηελ παγθφζκηα αγνξά. Καη απηφ είλαη θάηη πνπ δελ ην είραλ αληίζηνηρα νη Ηζπαλνί, νη Ηηαινί, πνπ μεθίλεζαλ ζρεηηθά φρη πνιχ παιαηφηεξα απφ εκάο, ζην λα θαίλνληαη ζηα παγθφζκηα νηληθά δξψκελα, αιιά δελ είραλ λα μεπεξάζνπλ θάπνην ηέηνηνπ είδνπο πξνεγνχκελν. Ή ε λφηηα Αθξηθή αο πνχκε, ε νπνία μεθίλεζε απ ην πνπζελά θαη ηψξα είλαη κηα δχλακε ζηα παγθφζκηα νηληθά δξψκελα. ζνλ αθνξά ηηο πνηθηιίεο, ππάξρνπλ ειιεληθέο πνηθηιίεο πνπ είλαη πνιχ αμηφινγεο, ε καιαγνπδηά καο πνχκε είλαη κία απ απηέο, είλαη εμαηξεηηθή. Σν αγησξγήηηθν είλαη κία αθφκε. Αιιά ζα πξέπεη λα γίλεη πνιχ θαιή δνπιεηά ζην λα ηηο πξνβάιινπκε ζην εμσηεξηθφ. Γίλνληαη πνιιέο 43

44 πξνζπάζεηεο θαη ε Διιάδα έρεη δπλαηφηεηεο λα πξνβάιιεη ηα πξντφληα ηεο γηαηί έρεη θαιή πξψηε χιε, έρεη θαιέο θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο θαη εδαθνινγηθέο, πνπ βνεζνχλ ζηελ ακπεινθαιιηέξγεηα. Κάπνηα ζηηγκή ζα θεξδίζνπκε ηελ ζέζε καο ζηνλ παγθφζκην ράξηε. - Πνηα απφ ηα θξαζηά ζαο έρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά; Σν Βηβιία Υψξα Λεπθφ θαη ζηε ζπλέρεηα ην Βηβιία Υψξα Δξπζξφ. -Πνηεο είλαη νη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο; Δίλαη νη ίδηεο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ; Ζ κεγαιχηεξε θαη πην δεκνθηιήο παξαγσγή είλαη ην Sauvignon Blank πνπ θαιιηεξγνχκε θαη ηελ κεγαιχηεξε πνζφηεηα, 60% θαη 40% αζχξηηθν είλαη ηα πνζνζηά ζην ιεπθφ ζην Βηβιία Υψξα. Δπίζεο γηα ηα θφθθηλα θξαζηά καο νη πνζφηεηεο πνπ θαιιηεξγνχκε, είλαη θπξίσο Cabernet Sauvignon θαη Merlot. Απ απηέο, ην αζχξηηθν είλαη θαζαξά ειιεληθή πνηθηιία, ελψ νη Cabernet Sauvignon θαη Merlot θαη Sauvignon Blank είλαη απφ ηηο πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο πνπ ππάξρνπλ παγθνζκίσο. Γεληθά ζηελ Διιάδα θαιιηεξγνχληαη πνιιέο θνζκνπνιίηηθεο πνηθηιίεο, ην ίδην θάλνπκε θη εκείο, αιιά πάληα απηφ πνπ πξνζπαζνχκε είλαη λα αλαδείμνπκε θαη ειιεληθέο, γη απηφ θαη έρνπκε πνιιέο εηηθέηεο κε ζπλδπαζκφ μεληθψλ κε ειιεληθέο πνηθηιίεο. 3. Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο -Γηαθεκίδεηε ηα θξαζηά ζαο; Αλ λαη, πσο; Γεληθά δηαθήκηζε κε ηελ έλλνηα ηεο επί πιεξσκή δηαθήκηζε, θάλνπκε πάξα πνιχ ιίγν, δειαδή ζηα ηφζα ρξφληα πνπ είλαη ε Βηβιία Υψξα, απφ ην 2001 πνπ ηδξχζεθε, ζηα έληεθα απηά πεξίπνπ ρξφληα πνπ είκαζηε, έρνπκε θάλεη δχν-ηξείο θνξέο δηαθήκηζε. Γελ είλαη θάηη δειαδή πνπ είλαη πάγηα ηαθηηθή ηεο επηρείξεζεο. 44

45 Καη φηαλ έγηλε γηα θάπνηα πξντφληα πνπ είραλ πνιχ κεγάιε δηάθξηζε θαη έπξεπε λα θαλεί απηφ θάπσο ζηνλ θφζκν. - Πνηνπο ζεσξείηε αληαγσληζηέο ζαο; Πξαγκαηηθά ζηνλ ρψξν απηφ ππάξρνπλ άλζξσπνη νη νπνίνη αγαπνχλ πνιχ απηφ πνπ θάλνπλ δειαδή δελ ήξζαλε έηζη απιά λα θάλνπλ κία επηρείξεζε. Δίλαη θπξίσο άλζξσπνη κε κηα θνπιηνχξα, κε κηα θηινζνθία ε νπνία δελ έρεη λα θάλεη κε αληαγσληζκνχο κε απηή ηελ έλλνηα. Γελ κπνξψ λα μέξσ ηη ζα γίλεη κεηά απφ είθνζη ρξφληα, πσο ζα είλαη ε θαηάζηαζε, αιιά ηνπιάρηζηνλ επεηδή απηνί νη νηλνπνηνί είλαη νη πξψηνη πνπ ην έρνπλ μεθηλήζεη ζηελ Διιάδα, έρνπλ αλαπηχμεη ηελ δηθή ηνπο θηινζνθία γηα ηνλ ρψξν, έθαλαλ ην ρφκπη ηνπο επάγγεικα, ηελ αγάπε ηνπο, δειαδή ην λα θηηάρλνπλ θξαζί. Ζ νηλνινγία θαη ε νηλνπνηεία δελ είλαη κηα «βηνκεραληθή» θαηάζηαζε. Γελ ππάξρνπλ αληαγσληζηέο, έηζη είλαη ηα πξάγκαηα. - Ση πηζηεχεηε φηη ιακβάλνπλ ππφςε νη θαηαλαισηέο φηαλ αγνξάδνπλ θξαζί (ηχπνο, πνηθηιία, ρψξα πξνέιεπζεο, Ολνκαζία Πξνέιεπζεο Τςειήο Πνηφηεηαο, νξγαληθφ θξαζί); Ννκίδσ φηη είλαη κηα ζπληζηακέλε δηαθφξσλ παξαγφλησλ πνπ αλαθέξζεθαλ. ίγνπξα πξνζέρνπλ ηνλ παξαγσγφ, δειαδή αλ είλαη θάπνηνο γλσζηφο, θάπνηνο νηλνπνηφο πνπ ήδε γλσξίδνπλ, παίδεη ξφιν δειαδή θαη ην φλνκα, ε εηηθέηα, παίδεη ξφιν ην αλ ην έρνπλ μαλαδνθηκάζεη θαη μέξνπλ ηελ πνηφηεηα,επίζεο παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ε πξνέιεπζε, απφ πνχ είλαη θαη ζίγνπξα πνηαο ρψξαο είλαη. Καη απφ θεη θαη πέξα είλαη θαη ζέκα ππνθεηκεληθφ, είλαη ζέκα γνχζηνπ. -Πνηα είλαη θαηά ηελ άπνςή ζαο ηα πην ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά καο θξαζηνχ πςειήο πνηφηεηαο; Ση είλαη πην ζεκαληηθφ γηα ηνπο θαηαλαισηέο; ίγνπξα, ηα θπξηφηεξα είλαη ε πνηφηεηα θαη ε κεζηφηεηα ζηελ γεχζε, ε πινχζηα γεχζε θαη ην αξσκαηηθφ δπλακηθφ ηνπ θξαζηνχ. Απφ θεη θαη πέξα αλ κηιάκε γηα θφθθηλν θξαζί είλαη νη δπλαηφηεηεο παιαίσζεο πνπ έρεη, θαζψο είλαη πνιχ 45

46 ζεκαληηθφο παξάγνληαο ζην λα ην επηιέμεη θάπνηνο. Τπάξρνπλ πνιινί πνπ είλαη νηλφθηινη, έρνπλ θάβα θαη επηιέγνπλ ηα θξαζηά ηα νπνία ζα κπνξνχζαλ λα ηα θπιάμνπλ θαη λα ηα δηαηεξήζνπλ γηα έλα ρξνληθφ δηάζηεκα. ια απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά, παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζην λα επηιέμεη θάπνηνο έλα θξαζί. 4. Διιεληθφ Κξαζί - Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην Διιεληθφ θξαζί; Σν ειιεληθφ θξαζί είλαη ζε πνιχ θαιή ζέζε απηή ηελ ζηηγκή, βξίζθεηαη ζε άλνδν. Γίλνληαη πνιχ ζνβαξέο θαη νπζηαζηηθέο πξνζπάζεηεο, δελ γίλεηαη θάηη ηπραίν. Βιέπσ πσο πνηνο φπνηνο αζρνιείηαη, αζρνιείηαη επεηδή ην αγαπά θαη ζέιεη λα ην αλαδείμεη. Δίλαη ζε πνιχ θαιή ζέζε απηή ηε ζηηγκή ην ειιεληθφ θξαζί, πξνρσξάεη. -Πνηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπ ζε ζρέζε κε ηα θξαζηά απφ άιιεο ρψξεο; Πιενλεθηήκαηα είλαη ζίγνπξα ηα ραξαθηεξηζηηθά πςειήο πνηφηεηαο πνπ παξνπζηάδεη φηαλ γίλεηαη πνιχ θαιή δνπιεηά. Δδψ, επεηδή ππάξρνπλ φια απηά θιηκαηνινγηθά θαη εδαθνινγηθά πξνηεξήκαηα θαη νη ειιεληθέο πνηθηιίεο θαη ην θιίκα θαη ην έδαθνο βνεζνχλ πνιχ ζηελ Διιάδα γηα λα θάλνπκε θαιφ θξαζί. Σψξα, ηα κεηνλεθηήκαηα είλαη ίζσο απηά πνπ καο πξναλέθεξα πνπ ην ειιεληθφ θξαζί είρε ίζσο κηα άζρεκε θαηάζηαζε λα αληηκεησπίζεη ζην εμσηεξηθφ γηα λα κπνξέζεη λα ζηαζεί ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο πνπ δελ ην είραλε απηφ. Καη απφ ζέκα θφζηνπο, ίζσο ζηελ Διιάδα λα είλαη πςειφηεξν απφ ρψξεο φπσο είλαη ε Αξγεληηλή ή ε Υηιή. - Πηζηεχεηε φηη ην Διιεληθφ θξαζί είλαη αθξηβφ; Απαηηεί πςειφηεξεο επελδχζεηο θαη έρεη κεγαιχηεξν θφζηνο παξαγσγήο ζε ζρέζε κε άιιεορψξεο; ε ζρέζε κε άιιεο δπηηθέο επξσπατθέο ρψξεο, λνκίδσ πσο δελ έρεη πνιχ κεγάιε δηαθνξά ζε θφζηνο παξαγσγήο, αιιά ππάξρεη δηαθνξά ζε ζχγθξηζε κε ρψξεο φπσο 46

47 είλαη ε λφηηα Αθξηθή, νη ρψξεο ηεο θεληξηθήο θαη ηεο λνηίνπ Ακεξηθήο, νη νπνίεο έρνπλ απνθηήζεη κηα θαιή ζέζε ζηα παγθφζκηα δξψκελα, φζνλ αθνξά ηελ παξαγσγή θξαζηνχ, αιιά εθεί ηα θφζηε είλαη πνιχ ρακειφηεξα. Οπφηε ζίγνπξα ζηελ Διιάδα, θαη ην εξγαηηθφ δπλακηθφ θαη νη θαηαζθεπέο ησλ νηλνπνηείσλ θαη φια απηά απαηηνχλ πνιχ πεξηζζφηεξν θφζηνο απφ ρψξεο πνπ πξναλέθεξα, αιιά θαη ζηελ γεηηνληθή καο Βνπιγαξία. 5. Μειινληηθά ρέδηα -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ην θξαζί (ΚΑΠ, ΚΟΑ, νίλνπ θ.α.); Ζ πνιηηηθή ηεο επξσπατθήο έλσζεο γηα ην θξαζί, δείρλεη φηη ππάξρεη έλα ελδηαθέξνλ γηα ην ειιεληθφ θξαζί θαη πξνζπαζεί λα ην πξνβάιιεη. Τπάξρνπλ ζεκαληηθέο πξνζπάζεηεο πξνβνιήο ηνπ θαη απφ ηελ Δπξψπε. Σν κέιινλ, πηζηεχσ πσο ζα είλαη πνιχ θαιχηεξν γηα ην ειιεληθφ θξαζί. Θα απνθηήζνπκε θάπνηα ηζρχ, πνπ λνκίδσ πσο ηελ αμίδνπκε. -Πνηα είλαη ηα κειινληηθά πιάλα ηεο εηαηξείαο ζαο θαη πψο ζα πεηχρεηε ηνπο ζηφρνπο ζαο; Ζ παξαγσγή καο έρεη απμεζεί ζηαδηαθά ηα ηειεπηαία ρξφληα, απηφ πνπ ζα κπνξνχζακε λα θάλνπκε κε είλαη κηα επηπιένλ αχμεζε ηεο παξαγσγήο καο. Σψξα βέβαηα ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο είλαη ιίγν ζπγθξαηεκέλα, γη απηφ θαη είλαη φινη ιίγν πην επηθπιαθηηθνί. Ννκίδσ πσο είλαη γεληθφ θαηλφκελν. Γελ ππάξρνπλ θάπνηα πιάλα κεγάιεο αλάπηπμεο, ππήξραλ θάπνηα ζρέδηα κειινληηθά, αιιά έρνπλ πξνο ην παξφλ παγψζεη. 6. Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ -Αλήθεηε ζηηο εηαηξείεο ησλ «Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ»; Ναη, αλήθνπκε ζηηο εηαηξείεο ησλ «Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ». 47

48 - Πφζν ζαο σθέιεζε ε ζπκκεηνρή ζαο ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ; Θεσξείηε πσο δηαθεκηζηήθαηε πεξηζζφηεξν κέζα απφ ηα πξνγξάκκαηα πνπ πξνσζνχλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ; Ναη, παίξλνπκε κέξνο ζπλερψο ζηηο ελέξγεηεο πξνψζεζεο πνπ θάλεη ε ΔΝΟΑΒΔ, ε Έλσζε Οηλνπαξαγσγψλ Βνξείνπ Διιάδνο θαη λνκίδσ φηη φια ηα πξνγξάκκαηα είλαη πνιχ ζνβαξά, φια απηά πνπ δηνξγαλψλεη. Πξφθεηηαη γηα πξνζπάζεηεο αμηφινγεο πνπ καο έρνπλ βνεζήζεη αξθεηά γηαηί έρνπκε γίλεη πνιχ γλσζηνί κέζσ απηψλ ησλ πξνβνιψλ ζην επξχηεξν θνηλφ πνπ είλαη θαη ν θαηαλαισηήο πνπ καο ελδηαθέξεη λα καο γλσξίζεη άκεζα. Οπφηε, κέζσ εθζέζεσλ, κέζσ θάπνησλ άιισλ παξάιιεισλ πξνβνιψλ πνπ γίλνληαη ή κέζσ επηζθέςεσλ εδψ ζην νηλνπνηείν πνπ δηνξγαλψλεη ε ΔΝΟΑΒΔ, έρνπκε βνεζεζεί αξθεηά. - Θεσξείηε ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο; Οη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ πξνσζνχλ ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζηελ πεξηνρή ζαο; Απαληψληαο πξψηα ζην δεχηεξν εξψηεκα, λαη, νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ πξνσζνχλ ηνλ αγξνηνπξηζκφ ζηελ πεξηνρή καο. Οηηδήπνηε έρεη λα θάλεη κε ηνλ αγξνηνπξηζκφ πξνβάιιεηαη πνιχ απφ ηελ ΔΝΟΑΒΔ. Καη πηζηεχσ πσο ν αγξνηνπξηζκφο παίδεη πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν, γηαηί βξηζθφκαζηε ζε κηα πεξηνρή πνπ είλαη θαζαξά αγξνηηθή, δελ είκαζηε θνληά ζε αζηηθφ θέληξν, νπφηε απηφ πνπ κπνξεί λα γίλεη θαη λα θέξεη θφζκν ζηελ πεξηνρή είλαη θάηη ηέηνην. Βέβαηα ζε ζπλδπαζκφ κε ην νηλνπνηείν γηαηί θαη ην νηλνπνηείν απνηειεί έλα ρψξν έιμεο ηνπξηζηψλ ζηελ πεξηνρή θαη ζε θάζε πεξηνρή. Οπφηε, είλαη αιιειέλδεηα, ζα βνεζεζνχλ ην έλα απφ ην άιιν. - Έρεηε ζπκκεηάζρεη ζε θάπνην πξφγξακκα (ζπλέδξην, ζεκηλάξην, δηαγσληζκφ, δηεζλή ή κε θιπ) ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ; Έρεηε σθειεζεί απφ απηή ηε ζπκκεηνρή; πκκεηέρνπκε γεληθά ζε φιεο ηηο δξάζεηο ησλ Γξφκσλ ηνπ θξαζηνχ π.ρ.: στο Γιεθνή Γιαγωνισμό Οίνοσ Θεσσαλονίκης, 48

49 στις «Ανοιττές Πόρτες», πνπ γίλνληαη θάζε ρξφλν έλα ζαββαηνθχξηαθν ηνπ Μαΐνπ θαηά ην νπνίν είκαζηε αλνηρηά γηα φινπο ηνπο νηλφθηινπο λα καο επηζθεθζνχλ, λα μελαγεζνχλ ζηνπο ρψξνπο ηνπ νηλνπνηείνπ, λα δνθηκάζνπλ ηα θξαζηά καο θαη λα ηα πξνκεζεπζνχλ, εθ φζνλ ην επηζπκνχλ, κε κία εηδηθή γηα ηηο εκέξεο εθείλεο έθπησζε, στα «ΒορΟινά» πνπ είλαη εθζέζεηο πνπ δηνξγαλψλνληαη ζε δηάθνξεο κεγάιεο πφιεηο ηεο Διιάδαο γηα λα γλσξηζηνχκε κε ηνπο ζπλεξγάηεο καο (θάβεο, εζηηαηφξηα θ.ιπ. ζεκεία πψιεζεο), αιιά θαη κε ηνλ θαηαλαισηή θ.ιπ. Δλλνείηαη φηη απφ φιεο απηέο ηηο δξάζεηο ηα νηλνπνηεία έρνπλ πνιιαπιά, άκεζα θαη έκκεζα, νθέιε. 7. Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία -Ζ νηθνλνκηθή θξίζε, έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ; Αζθαιψο θαη ηε έρεη επεξεάζεη. Αο κελ μερλάκε φηη ην θξαζί φπσο θαη λα ην θάλνπκε είλαη έλα θνκκάηη ηεο ςπραγσγίαο, ζα έιεγα, ζηε δσή καο. Γελ είλαη θαγεηφ, δελ είλαη θάηη πνπ «πξέπεη» λα κπεη ζην ηξαπέδη καο θάζε κέξα, νχηε είλαη θάηη πνπ αλ ζα βγνχκε έμσ ζα πξέπεη λα ην πηνχκε. Δίλαη έλα είδνο δηαζθέδαζεο ή κηαο επραξίζηεζεο πνπ πξνζθέξνπκε ζηνλ εαπηφ καο φηαλ καο είκαζηε ζε θαιή νηθνλνκηθή θαηάζηαζε. Απηφ ην εηζπξάηηνπκε πνιχ άκεζα ζηε δνπιεία καο, κε ζπδεηήζεηο πνπ θάλνπκε κε εζηηαηφξηα, εθεί έρεη ρηππεζεί πάξα πνιχ ην θξαζί. Γελ έρεη «ρηππεζεί» ηφζν πνιχ ζηελ θάβα, γηαηί πιένλ ν θαηαλαισηήο πξνηηκάεη λα ην αγνξάζεη θαη λα ην πηεί ζην ζπίηη ηνπ κε παξέα, παξά λα βγεη έμσ θαη λα ην πιεξψζεη, φπσο έθαλε θαη κε ην θαγεηφ ηνπ αληίζηνηρα. Ννκίδσ φηη ην πξψην πνπ έρεη «ρηππεζεί είλαη ην εζηηαηφξην, ε εζηίαζε θαη ζηε ζπλέρεηα ην ρηχπεκα ην 49

50 εηζπξάηηνπκε πξνο ηα «πάλσ» θαη νη ππφινηπνη (δει. ν θαβίζηαο, ν ρνλδξέκπνξνο, ν αληηπξφζσπνο θαη ην νηλνπνηείν). - Πσο αληηδξά ην ηκήκα κάξθεηηλγθ ηνπ νηλνπνηείνπ ζαο ζηηο αιιαγέο απηέο; Πνηεο ζηξαηεγηθέο αθνινπζεί; Δίκαζηε αθφκα ζε κηα θάζε πνπ δελ μέξνπκε θαη θαιά πψο λα αληηδξάζνπκε. Πξνζπαζνχκε λα βνεζήζνπκε ηνλ ηνκέα θαη καο εζηίαζεο θαη ηεο ιηαληθήο πψιεζεο, φπσο θαη λα ρεη ηνπο ζηεξίδνπκε. Μπνξψ λα πσ φηη δελ είκαζηε ζε θάζε, λα ρξεηάδεηαη λα κεηψζνπκε ηελ πνζφηεηα παξαγσγήο, απιά είκαζηε ζε κία θάζε δηεξεχλεζεο θαη πξνζπαζνχκε λα δνχκε ηη ζα θάλνπκε γηα ην κέιινλ. Δπηπξφζζεηα, απηφ πνπ πξνζπαζνχκε είλαη ην άλνηγκα ηεο αγνξάο ηνπ εμσηεξηθνχ, κε αχμεζε ησλ εμαγσγψλ καο ζηνπο ήδε πειάηεο καο, αιιά θαη κε δηεχξπλζε ησλ πσιήζεσλ ζε ρψξεο πνπ δελ εμαγάγακε κέρξη ζήκεξα. - Θα κεηψλαηε ηελ πνηφηεηα ή θαη ηελ πνζφηεηα ζε θάπνην απφ ηα πξντφληα ζαο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθχζεηε πειαηεία; Σελ πνηφηεηα φρη, δελ ζα ηελ ζπζίαδε ε Βηβιία Υψξα γηα θαλέλα ιφγν. Καιχηεξα λα κεηψλακε ηελ πνζφηεηα, παξά ηελ πνηφηεηα. Πξνο ην παξφλ θάηη ηέηνην δελ έρεη ζπκβεί. Γελ μέξσ ηη γίλεη κε ηελ θαηλνχξηα εζνδεία ην 2011, θαζψο ε ρξνληά πνπ καο θινλίδεη είλαη απηή ηνπ 11. Απηή ζα είλαη δχζθνιε γηα ηα νηλνπνηεία, ηνπιάρηζηνλ έηζη δηαθαίλεηαη. (Πξνζσπηθή ζπλέληεπμε, Φεβξνπάξηνο 2011) 50

51 3.2 ΚΣΖΜΑ ΓΔΡΟΒΑΗΛΔΗΟΤ ΔΠΑΝΟΜΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ 1.Παξαγσγή Κξαζηνχ -Μπνξείηε λα κνπ πείηε γηα ην θξαζί πνπ παξάγεηε; Σχπνπο, πνηθηιίεο (Διιεληθέο ή άιιεο); Ση πνζφηεηεο; Δδψ ζην θηήκα Γεξνβαζηιείνπ, ην θξαζί πνπ παξάγνπκε πξνέξρεηαη απφ ηα δηθά καο ηα ακπέιηα, δελ αγνξάδνπκε απφ πνπζελά αιινχ νχηε ζηαθχιηα, νχηε θξαζί. Έηζη έρνπκε πεξηνξηζκέλε παξαγσγή αιιά ειεγρφκελε πνηφηεηα. Έρνπκε 560 ζηξέκκαηα ακπέιη κε ειιεληθέο θαη δηεζλείο πνηθηιίεο. ια ηα θξαζηά καο είλαη ηνπηθνί νίλνη Δπαλνκήο, αλήθνπλ ζε απηή ηελ θαηεγνξία, ζχκθσλα κε ηελ λνκνζεζία, είλαη μεξά έρνπκε δέθα δηαθνξεηηθέο εηηθέηεο ηα ελλέα είλαη μεξά θαη έρνπκε έλα θξαζί ην νπνίν είλαη θπζηθφο γιπθχο νίλνο. Γειαδή πξνέξρεηαη απφ ππεξψξηκα ζηαθχιηα. ςηκνο ηξχγνο, έηζη ιέγεηαη, αιιά είλαη πνιχ κηθξή ε παξαγσγή ηνπ. Γειαδή ηα θξαζηά καο είλαη μεξά, εθηφο απφ απηφ ην θξαζί. - Δίλαη ην Διιεληθφ θξαζί πςειήο πνηφηεηαο; Πηζηεχσ φηη ηα ηειεπηαία είθνζη ρξφληα ππάξρεη πνηνηηθφ ειιεληθφ θξαζί, γηαηί αζρνιήζεθαλ λένη άλζξσπνη κε απηφ, ζπνχδαζαλ πάλσ ζην αληηθείκελν, θαηάιαβαλ φηη δελ αξθεί κφλν ην κεξάθη, ρξεηάδνληαη θαη νη ζπνπδέο. Βγήθαλ ζην εμσηεξηθφ, έθαλαλ ζχγρξνλα νηλνπνηεία θαη πηζηεχσ φηη ππάξρεη ειιεληθφ πνηνηηθφ θξαζί πνπ κε ην θαηάιιειν κάξθεηηλγθ, κπνξεί λα αλαγλσξηζζεί θαη ζην εμσηεξηθφ. - Παξάγεηε θξαζί κφλν απφ ζηαθχιηα δηθηά ζαο παξαγσγήο ή αγνξάδεηε ζηαθχιηα ή κνχζην απφ άιινπο παξαγσγνχο; πσο πξναλέθεξα, ηα πάληα, θαη ν κνχζηνο θαη ηα ζηαθχιηα είλαη δηθήο καο παξαγσγήο. ια πξνέξρνληαη απφ ηα ακπέιηα καο. 51

52 - Πνπιάηε ηα θξαζηά ζαο εκθηαισκέλα ή θαη ρχκα; Μφλν εκθηαισκέλα, δελ έρνπκε ρχκα. - Ση ζπζθεπαζία ρξεζηκνπνηείηε γηα ηα θξαζηά ζαο (γπάιηλε, ράξηηλε ή θάηη άιιν); Υξεζηκνπνηνχκε κφλν γπαιί. ηε κεγαιχηεξε παξαγσγή καο ρξεζηκνπνηνχκε γπαιί θαη θπζηθφ θειιφ, γηα θάπνηεο ιίγεο εμαγσγέο ρξεζηκνπνηήζακε ην βηδσηφ θαπάθη. 2. Γηαλνκή Κξαζηνχ -ε πνηνπο πνπιάηε θξαζί (ιηαλνπσιεηέο, ρνλδξεκπφξνπο, supermarkets, απεπζείαο ζηνπο θαηαλαισηέο ή θάπνπ αιινχ); Πνηα είλαη ηα πνζνζηά γηα ηνλ θαζέλα; ηελ Διιάδα, πνπιάκε ην θξαζί καο κέζσ ρνλδξεκπφξσλ, έρνπκε έλαλ ζηε Θεζζαινλίθε πνπ είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ Βφξεηα Διιάδα θαη δχν ζηελ Αζήλα πνπ είλαη ππεχζπλνη γηα ηελ Νφηην Διιάδα. Καη απηνί θάλνπλ ηε δηαλνκή ζε θάβεο, ζε εζηηαηφξηα θιπ. Ζ κνλαδηθή πεξίπησζε πνπ πνπιάκε εκείο άκεζα ην θξαζί καο, είλαη ζε επηρεηξήζεηο ηεο Δπαλνκήο, ιφγσ ηεο εληνπηφηεηαο ησλ πξντφλησλ. Απηνί πνπ καο επηζθέπηνληαη εδψ, κπνξνχλ λα αγνξάζνπλ θξαζί, γηαηί ην ζεσξνχκε θαη ζσζηφ, καο ηηκνχλ κε ηελ επίζθεςή ηνπο, έξρνληαη ζην νηλνπνηείν, παίξλνπλ θαη έλα θξαζί αλ ζέινπλ, αιιά έηζη πνπιάκε κηθξνπνζφηεηεο. Σν βαζηθφ ζχλνιν ηεο παξαγσγήο καο δηαλέκεηαη κέζσ ρνλδξεκπφξσλ. Καη ηέινο, ζηα καγαδηά ηεο Δπαλνκήο, ιφγσ ηεο εληνπηφηεηαο ηνπ πξντφληνο. 52

53 -Δμάγεηε θξαζί; Δκθηαισκέλν ή ρχκα; Πνζφηεηεο; Με θειιφ ή βηδσηφ θαπάθη; Ναη, ην 25 % κε 30% πεξίπνπ ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο καο πξννξίδεηαη γηα ηηο εμαγσγέο. Μφλν εκθηαισκέλν θξαζί παξάγνπκε. Σα πεξηζζφηεξα είλαη κε θειιφ θαη θάπνηα κε βηδσηφ θαπάθη, γηα ηηο εμαγσγέο. -ε πνηεο ρψξεο εμάγεηε ηα θξαζηά ζαο; Γηαηί επηιέμαηε ηηο ρψξεο απηέο; Απηή ε ζρέζε κε ην εμσηεξηθφ είλαη θάπσο ακθίδξνκε. Σν πνπ εμάγνπκε είλαη θαη επηινγή καο αιιά θαη απφ ηελ δήηεζε ηνπ θφζκνπ ζην εμσηεξηθφ. Γηα παξάδεηγκα, ζέιακε λα κπνχκε ζηελ αγνξά ηεο Ακεξηθήο θαη κπήθακε, ελψ ζηελ Βξαδηιία καο πξνζέγγηζαλ απηνί θαη κπήθακε θαη ζε απηή ηελ αγνξά. πλήζσο έηζη γίλεηαη βαζηθά, ςάρλνπλ ειιεληθφ θξαζί θαη έηζη γίλεηαη ε αξρή. Αιιά εκείο απφ θεη θαη πέξα θάλνπκε πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο, δειαδή δελ είλαη απιά φηη απνθηήζακε έλαλ εμαγσγέα ζηελ Νέα Τφξθε θαη ηειείσζε, κεηά απφ εθεί θαη πέξα είλαη ην δχζθνιν, πσο ζα θξαηεζείο ζηελ αγνξά θαη πσο ζα ειέγρεηο ηελ αγνξά θαη ζα είζαη εθεί πνπ ζέιεηο λα είζαη. Απηφ είλαη ην δχζθνιν. Σψξα, απφ ρψξεο, ζηελ Δπξψπε ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο, δειαδή, Γεξκαλία, Αγγιία, νπεδία, Διβεηία, Βέιγην Λνπμεκβνχξγν, Απζηξία, ιίγν Ηζπαλία, Κχπξνο πνπ ζεσξείηαη εμαγσγή, Σζερία, Βνπιγαξία, Οιιαλδία πνπ είλαη κηα θαιή αγνξά, Γαιιία ιίγν θαη κεηά ΖΠΑ, Καλαδά, Ηαπσλία, Βξαδηιία, Μαιδίβεο θαη ηψξα έρνπκε θάπνηεο επαθέο κε Κίλα, δελ εμάγνπκε αθφκα είκαζηε ζηελ δηαδηθαζία ησλ δεηγκάησλ. -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ηνπ Διιεληθνχ θξαζηνχ ζηε δηεζλή αγνξά; Τπάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ; Ξεθηλψληαο απφ ηελ δεχηεξε εξψηεζε, λαη ππάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ θαη απηφ είλαη κία απφ ηηο καγείεο ηνπ θξαζηνχ, δειαδή ε ίδηα πνηθηιία, δίλεη δηαθνξεηηθφ θξαζί αλ θπηεπηεί ζηελ Διιάδα, απφ φηη ζηελ Καιηθφξληα ή ζηελ Υηιή θαη απηφ είλαη έλα ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ θξαζηνχ. Λφγσ ηνπ κηθξνθιίκαηνο, ιφγσ ηνπ παξαγσγνχ, ιφγσ ηνπ νηλνιφγνπ, ην θξαζί πνπ βγαίλεη είλαη δηαθνξεηηθφ. Οπφηε, ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηα θξαζηά. ζνλ αθνξά ηελ πξψηε εξψηεζε, ην 53

54 ειιεληθφ θξαζί κπνξεί λα δηαθξηζεί ζην εμσηεξηθφ γηαηί έρεη έλα ζεκαληηθφ «φπιν», ηηο γεγελείο, ηηο ειιεληθέο ληφπηεο πνηθηιίεο, κ απηφ κπνξεί λα δηαθξηζεί. Γηαηί απφ πιεπξάο πνζνηήησλ, είκαζηε πνιχ «κηθξνί», δελ έρνπκε κεγάιε παξαγσγή. Αληηπξνζσπεχνπκε έλα πνιχ κηθξφ πνζνζηφ ηεο παγθφζκηαο νηλνπαξαγσγήο. Παξάγνπκε πνιχ ιίγν θξαζί ζπγθξηηηθά κε άιιεο ρψξεο, αιιά έρνπκε ηηο ειιεληθέο πνηθηιίεο, πνπ αλ δψζνπκε βάζε ζε απηφ ην θνκκάηη πηζηεχσ φηη ζα πάεη θαιά, αιιά πάληα κε ηελ θαηάιιειε πξνψζεζε. Δκείο πηζηεχνπκε φηη νη Έιιελεο νηλνπαξαγσγνί πξέπεη λα εζηηάζνπλ ζηελ πνηφηεηα θαη ζηηο ειιεληθέο πνηθηιίεο. Δκείο, γηα παξάδεηγκα, ζην θηήκα καο, ην 70% θαη παξαπάλσ παξάγνπκε ειιεληθέο πνηθηιίεο. Γεγελείο, ληφπηεο. Καη βιέπνπκε θαη απφ ηνπο πειάηεο θαη ηνπο επηζθέπηεο καο, φηη ζέινπλ ειιεληθέο πνηθηιίεο. -Πνηα απφ ηα θξαζηά ζαο έρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά; Δπεηδή ε κεγαιχηεξε παξαγσγή καο είλαη ην ιεπθφ καο θξαζί απφ αζχξηηθν θαη καιαγνπδηά, αλαινγηθά έρεη θαη ην κεγαιχηεξν κεξίδην γηαηί απνηειεί ην 70% πεξίπνπ ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο καο. -Πνηεο είλαη νη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο; Δίλαη νη ίδηεο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ; Ζ πην γλσζηή καο πνηθηιία είλαη ε καιαγνπδηά, πνπ είλαη παιηά ειιεληθή πνηθηιία ηελ νπνία νηλνπνίεζε πξψηε θνξά ν θ. Γεξνβαζηιείνπ, φηαλ ήηαλ νηλνιφγνο ζην θηήκα Καξξάο, ζηελ Υαιθηδηθή ηελ δεθαεηία ηνπ 70. Σελ νηλνπνίεζε πεηξακαηηθά, ηελ δηέζσζε θαη ηελ αλαβίσζε θαη έηζη απηή ε πνηθηιία έρεη ζπλδεζεί κε ην φλνκά ηνπ θαη ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ. Ηδίσο ζην εμσηεξηθφ ηνλ ραξαθηεξίδνπλ σο ηνλ «παηέξα ζαο καιαγνπδηάο». Απηή ε πνηθηιία θαη καο ραξαθηεξίδεη θαη ηελ αγαπάκε θαη ηδηαίηεξα. Άιιε πνηθηιία ζηαθπιηνχ είλαη ην αζχξηηθν πνπ ην έρνπκε θαη εκείο, αιιά θαη γεληθά ζηελ Διιάδα είλαη πάξα πνιχ γλσζηή πνηθηιία. Απφ θφθθηλεο έρνπκε ην ιεκληφ, ην καπξνχδη θαη ην καπξνηξάγαλν. Απφ απηέο πνπ δελ παξάγνπκε εκείο, αιιά είλαη γλσζηέο ζηελ Διιάδα είλαη ην 54

55 αγησξγίηηθν, ην μηλφκαπξν, ην κνζρνθίιεξν απφ ιεπθφ. Απφ μέλεο, απηέο πνπ παξάγνπκε θαη εκείο, είλαη ην chardonnay, ην syrah θαη ην cabernet sauvignon πνπ δελ έρνπκε εκείο. Δκείο έρνπκε θαη κία γαιιηθή πνπ είλαη πην ηδηαίηεξε θαη πην ζπάληα, ην viognier. 3.Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο -Γηαθεκίδεηε ηα θξαζηά ζαο; Αλ λαη, πσο; Γεληθά, δηαθήκηζε δελ θάλνπκε, δειαδή ζε ξάδην, ζηελ ηειεφξαζε, νχηε έκκηζζεο θαηαρσξίζεηο θάλνπκε, δειαδή λα πιεξψζνπκε ζε πεξηνδηθφ γηα λα κπεη ην θξαζί καο. Ο θχξηνο Γεξνβαζηιείνπ πηζηεχεη πσο ην θξαζί είλαη θάηη πνιχ πξνζσπηθφ, θαη κφλν αλ ην δνθηκάζεη θάπνηνο κπνξεί λα απνθαζίζεη αλ ηνπ αξέζεη ή φρη θαη λα δηαιέμεη ην θξαζί ηνπ. Γη απηφ εκείο πηζηεχνπκε πσο ε δηαθήκηζε καο είλαη ην νηλνπνηείν καο. Γειαδή, ε κεγαιχηεξε δηαθήκηζε είλαη φηη είκαζηε επηζθέςηκνη ζην θνηλφ, ζε φινπο. Απ ηελ άιιε πιεπξά, ζηελ αγνξά θπζηθά θαη αθνινπζνχκε φιν απηφ ην θνκκάηη ηεο πξνψζεζεο θαη θάλνπκε θάπνηεο εμαηξέζεηο έκκηζζσλ θαηαρσξήζεσλ ζε πεξηνδηθά πνπ έρνπλ ζρέζε 100% κε ην θξαζί. Απηφ έρεη γίλεη θαη ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ. Αιιά δελ θάλνπκε θαζφινπ ζε έληππα γεληθνχ πεξηερνκέλνπ. ε θάπνηεο εηδηθέο εθδφζεηο έρεη γίλεη εμαίξεζε. Γεληθφηεξα, φζνλ αθνξά ζην ζέκα ηεο πξνψζεζεο, γηα καο κεηξά ε επηζθεςηκφηεηα ζην θηήκα καο, νη παξάιιειεο εθδειψζεηο πνπ θάλνπκε ζην θηήκα, δειαδή πέξα απφ ηηο μελαγήζεηο θαη ηηο γεπζηηθέο δνθηκέο, θάλνπκε δηαιέμεηο, ζπλαληήζεηο ηχπνπ ζεκηλάξηα γηα ην θξαζί ή γηα ηνλ πνιηηηζκφ γχξσ απφ ην θξαζί. Έρνπκε εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα γηα παηδηά, γηα παξάδεηγκα ην κνπζείν νίλνπ. ια ηα παξαπάλσ, απνηεινχλ πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο γηα καο πνπ πηζηεχνπκε φηη βνεζνχλ ην θηήκα. Σέινο, νη ζπκκεηνρέο καο ζε εθζέζεηο, ηφζν ζηελ Διιάδα ηφζν ζην εμσηεξηθφ θαη νη ζπκκεηνρέο καο ζε δηαγσληζκνχο θξαζηνχ ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζην εμσηεξηθφ θαη απηά ηα βξαβεία πνπ παίξλνπκε απφ ηνπο δηαγσληζκνχο ηα δηαρεηξηδφκαζηε αλάινγα, κε δειηία ηχπνπ, κε αλαθνξέο πάλσ ζην κπνπθάιη πνπ κπαίλεη ην βξαβείν, δηάθνξεο ηέηνηεο ελέξγεηεο. 55

56 -Πνηνπο ζεσξείηε αληαγσληζηέο ζαο; Καη πάιη ζα ζαο απαληήζσ φηη δελ ζεσξνχκε φηη έρνπκε αληαγσληζηέο κε ηελ έλλνηα φηη ην θξαζί πηζηεχνπκε πσο είλαη θάηη πνιχ πξνζσπηθφ θαη ή αξέζεη ή δελ αξέζεη ζε θάπνηνλ. Γειαδή φηαλ έξρνληαη εδψ θαη κε ξσηάλε πην είλαη ην θαιχηεξφ καο θξαζί, δελ κπνξνχκε λα πνχκε. Ο θχξηνο Γεξνβαζηιείνπ απαληά, «είλαη απηφ πνπ ζαο αξέζεη». Δκείο κπνξνχκε λα πνχκε φηη θάλνπκε πνηνηηθφ θξαζί, απφ θεη θαη πέξα, αλ αξέζεη ζηνλ θφζκν ή δελ αξέζεη, είλαη πξνζσπηθή ππφζεζε. Οπφηε δελ πηζηεχσ φηη έρνπκε αληαγσληζηέο κε ηελ έλλνηα φηη «θάλεη θάηη απηφο, λα ην θάλνπκε θαη κείο». Γελ ιεηηνπξγνχκε ζε ηέηνην επίπεδν αληαγσληζκνχ. Ζ πξνζσπηθή κνπ γλψκε είλαη φηη αθφκε ζηνλ ρψξν ηνπ θξαζηνχ ππάξρεη κηα θαιή ηζνξξνπία θαη αξκνλία αλάκεζα ζηνπο παξαγσγνχο. Γειαδή εκείο είκαζηε θίινη κε ηνπο πεξηζζφηεξνπο νηλνπαξαγσγνχο. Τπάξρνπλ πνιινί νηλνπαξαγσγνί πνπ θηηάρλνπλ θαιφ θξαζί ζηελ Διιάδα θαη καο ζεσξνχλ ζηελ ίδηα θαηεγνξία. Σνπο παξαθνινπζνχκε, βιέπνπκε ηελ εμέιημή ηνπο, αιιά σο εθεί. Τπάξρνπλ ζπλεξγαζίεο νηλνπνηψλ, πξνσζνχλ καδί ηα θξαζηά. Αο πνχκε, ν θχξηνο Γεξνβαζηιείνπ έρεη άιιν νηλνπνηείν κε άιιν φλνκα, ζην Κηήκα Βηβιία Υψξα, φπνπ θαη είλαη ζπληδηνθηήηεο. Κάπνηνο ζα έιεγε, έθαλε αληαγσληζηηθφ νηλνπνηείν; Δκείο δελ ην βιέπνπκε έηζη. Άιιεο πνηθηιίεο, άιια εδάθε, άιια θιίκαηα, γη απηφ θαη ιέκε φηη ην θξαζί δελ είλαη θαζαξά εκπνξηθφ πξντφλ, θξχβεη θαη άιια πίζσ. -Ση πηζηεχεηε φηη ιακβάλνπλ ππφςε νη θαηαλαισηέο φηαλ αγνξάδνπλ θξαζί (ηχπνο, πνηθηιία, ρψξα πξνέιεπζεο, Ολνκαζία Πξνέιεπζεο Τςειήο Πνηφηεηαο, νξγαληθφ θξαζί); Γεληθά νη θαηαλαισηέο βιέπνπλ ην φλνκα, ηνπο επεξεάδεη ην φλνκα, ηνπο επεξεάδεη πνιχ αλ έρνπλ αθνχζεη κηα θαιή θξηηηθή, αλ έρεη βξαβεπηεί έλα θξαζί, εκείο βιέπνπκε ηέηνηεο δηαθνξέο. Καη απηφ κπνξνχκε λα ην θξίλνπκε ζηηο εθζέζεηο πνπ έξρεηαη πνιχ θφζκνο, αο πνχκε πνιινί έξρνληαη θαη καο δεηάλε λα δνθηκάζνπλ απηφ πνπ πήξε ην ρξπζφ κεηάιιην ζηνλ ηάδε δηαγσληζκφ. Μεηά έρνπκε ηηο πνηθηιίεο. Κάπνηνη πξνηηκνχλ νξηζκέλεο πνηθηιίεο, δειαδή έξρνληαη θαη καο ιέλε ε αγαπεκέλε πνπ είλαη ην αζχξηηθν γηα παξάδεηγκα, ή ε καιαγνπδηά. Τπάξρεη θαη απηφ αιιά δελ κπνξψ λα πσ ζηαηηζηηθά πξνο ηα πνχ θιείλεη θάπνηνο. Κάπνηνη επηιέγνπλ αλάινγα κε 56

57 ην θαγεηφ, πην πξνρσξεκέλν ζηάδην. Δπεξεάδεη θαη ε ηηκή θπζηθά. Ννκίδσ πάλησο φηη νη Έιιελεο πίλνπλ ειιεληθφ θξαζί, δελ πίλνπλ ηφζν πνιχ μέλα. Γειαδή πξνηηκνχλ ηα ειιεληθά θξαζηά. Γηα βηνινγηθήο θαιιηέξγεηαο αθνχγεηαη ζηγά ζηγά, απιά επεηδή πξηλ απφ ιίγα ρξφληα ηα βηνινγηθήο θαιιηέξγεηαο δελ ήηαλ θαιήο πνηφηεηαο ηα θξαζηά ηψξα αξρίδνπλ λα παίξλνπλ έδαθνο, αιιά δελ ην αθνχσ ηφζν ζπρλά ζαλ παξάγνληα πνπ ιακβάλνπλ ππφςε νη θαηαλαισηέο. Αθνχσ γηα πνηθηιίεο, παξαγσγνχο θαη γηα βξάβεπζε. ην εμσηεξηθφ δε, ππάξρνπλ θαη νη opinion leaders, δειαδή αλ βγεη έλαο θαη πεη φηη απηφ είλαη θαιφ θξαζί, κπνξεί λα απμεζεί ε θαηαλάισζε ηνπ νηλνπνηείνπ ηνλ επφκελν κήλα. Απηφ δελ είλαη ηφζν έληνλν ζηελ Διιάδα αθφκα αιιά ζηγά ζηγά ν θφζκνο επεξεάδεηαη. -Πνηα είλαη θαηά ηελ άπνςή ζαο ηα πην ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ζαο θξαζηνχ πςειήο πνηφηεηαο; Ση είλαη πην ζεκαληηθφ γηα ζαο θαηαλαισηέο; Γηα λα είλαη έλα θξαζί πςειήο πνηφηεηαο, πξέπεη λα πξνέξρεηαη απφ πςειήο πνηφηεηαο ζηαθχιηα. Δίλαη ην Α θαη ην Ω. ν Γεξνβαζηιείνπ ιέεη φηη θαη ν θαιχηεξνο νηλνιφγνο ηνπ θφζκνπ λα είζαη αλ δελ έρεηο θαιφ ζηαθχιη, δελ κπνξείο λα δψζεηο θαιφ θξαζί. Απηφ είλαη λφκνο. Οπφηε φια μεθηλάλε απφ ην ζηαθχιη, απφ ηελ γε, ηελ θαιιηέξγεηα ηνπ ακπειηνχ. Απφ θεη θαη πέξα, κεηά ην ζηαθχιη πνπ είλαη ην πξψην λνκίδσ πσο είλαη ζηηο γλψζεηο, ζην ηαιέλην ηνπ νηλνπαξαγσγνχ, ζηελ νηλνπνίεζε λα θάλεη ηα ζσζηά ραξκάληα, ηα ζσζηά παληξέκαηα ησλ πνηθηιηψλ. Δπίζεο, πξνζσπηθή κνπ άπνςε, είλαη θαιφ λα αθνχεη ιίγν θαη ηνλ θαηαλαισηή. Έλα θαιφ πνηνηηθφ θξαζί είλαη απηφ πνπ πξνέξρεηαη απφ θαιά ζηαθχιηα, νηλνπνηείηαη κε ηηο ζχγρξνλεο κεζφδνπο θαζψο ε ηερλνινγία βνεζάεη. Οπφηε, είλαη έλαο ζπλδπαζκφο πξαγκάησλ.. 4. Διιεληθφ Κξαζί -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην Διιεληθφ θξαζί; 57

58 Σν πην ζεκαληηθφ πνπ έρεη ην ειιεληθφ θξαζί είλαη νη ειιεληθέο πνηθηιίεο, φπσο ζαο πξναλέθεξα. Διιεληθέο πνηθηιίεο θαη πνηφηεηα. Δδψ πξέπεη λα επελδχζνπκε. -Πνηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπ ζε ζρέζε κε ηα θξαζηά απφ άιιεο ρψξεο; Σν θφζηνο παξαγσγήο ηνπ αλ ην ζπγθξίλεηο γεληθά κε άιιεο ρψξεο εθηφο Δπξψπεο- είλαη πςειφ ζηελ θαιιηέξγεηα ηεο γεο θαη ε γε είλαη αθξηβή γεληθά θαη ζηελ Διιάδα νπφηε απηφ απμάλεη ην θφζηνο παξαγσγήο ηνπ θξαζηνχ. Δπίζεο, νη πνζφηεηεο είλαη πεξηνξηζκέλεο νπφηε απηφ απμάλεη πεξηζζφηεξν ηελ ηηκή ηνπ ειιεληθνχ θξαζηνχ, ηδίσο ζην εμσηεξηθφ, νπφηε ην θφζηνο είλαη έλα ζέκα. Γηα λα έρεηο ζηαζεξά πςειή πνηφηεηα, πξέπεη λα μνδέςεηο. Απηά πάλε αλάινγα. κσο νη Έιιελεο θάλνπκε έλα ιάζνο πνιιέο θνξέο, ζπγθξίλνπλ ζπρλά έλα Διιεληθφ θξαζί θάβαο κε έλα Υηιηαλφ πρ θξαζί ζνχπεξ κάξθεη. Πξέπεη λα ζπγθξίλεηο φκνηα πξάγκαηα. Αλ ζπγθξίλεηο έλα ειιεληθφ θξαζί θζελφ, κε έλα θζελφ Υηιηαλφ, ην ειιεληθφ είλαη πην θζελφ. Καη θαιχηεξν ζε πνηφηεηα. πγθξίλνπκε κεξηθέο θνξέο ιάζνο πξάγκαηα. ηαλ έρεηο κηα γε 560 ζηξεκκάησλ, φπσο εκείο, φηαλ παξάγεηο απφ εδψ φιν ην θξαζί, ην θφζηνο απμάλεηαη θαη θαη επέθηαζε ην θξαζί ζνπ ζα είλαη φλησο πην αθξηβφ. Αιιά δελ κπνξείο λα ζπγθξίλεηο θαη έλα θξαζί καδηθήο παξαγσγήο κε έλα θαιφ γαιιηθφ θαη λα πεηο πσο φλησο ην γαιιηθφ θξαζί είλαη θαιχηεξν απφ ην ειιεληθφ. Δπίζεο, δελ πξέπεη λα θξίλνπκε ηηο ηηκέο ησλ θξαζηψλ απφ ηηο ηηκέο ζηα εζηηαηφξηα, νη νπνίεο είλαη πςειέο. Πξέπεη λα ζθέθηεζαη ηη ζπγθξίλεηο. Οπφηε λνκίδνπκε φηη γεληθά δελ είλαη αθξηβφ ην ειιεληθφ θξαζί. Απιά ππάξρεη απηή ε ιάζνο ζχγθξηζε. Δίλαη φκσο αιήζεηα φηη βξίζθεηο πην πνιιά μέλα θξαζηά πνπ είλαη «ηίκηα», πνπ είλαη πνιχ θζελά. Γειαδή εδψ ζηελ Διιάδα, δελ έρνπκε ηφζν πνιχ θαιά θαη θζελά ζηελ ηηκή θξαζηά. Πξέπεη θαη ν θαηαλαισηήο λα ην βιέπεη πην ζθαηξηθά. -Πηζηεχεηε φηη ην Διιεληθφ θξαζί είλαη αθξηβφ; Απαηηεί πςειφηεξεο επελδχζεηο θαη έρεη κεγαιχηεξν θφζηνο παξαγσγήο ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο; Ναη είλαη πνιχ αθξηβή ε γε. Καη φρη κφλν λα ηελ αγνξάζεηο, αιιά θαη ε θαιιηέξγεηά ηεο π.ρ. ην κεξνθάκαην ησλ εξγαηψλ. Δκείο είκαζηε 22 πεξίπνπ άηνκα ην κφληκν πξνζσπηθφ θαη νη 12 είλαη εξγάηεο γεο, φιν ηνλ ρξφλν κφληκνη. Γειαδή ζέιεη 58

59 πνιχ δνπιεηά θαη απηφ είλαη φλησο αθξηβφ ζηελ Διιάδα ζπγθξηηηθά κε ηηο ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ. Ζ θαιιηέξγεηα ηεο γεο. Αιιά θαη ηα βαξέιηα, πνπ εκείο ηα παίξλνπκε απφ ην εμσηεξηθφ, φια απηά, δεκηνπξγνχλ θφζηνο γηα ηελ παξαγσγή πνηνηηθνχ θξαζηνχ. 5. Μειινληηθά ρέδηα -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ πνιηηηθή ζαο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ην θξαζί (ΚΑΠ, ΚΟΑ, νίλνπ θ.α.); Δκάο καο ελδηαθέξεη ην θνκκάηη ησλ εμαγσγψλ γεληθά θαη ηδίσο θάπνηεο αγνξέο ζπγθεθξηκέλεο θαη πξνζπαζνχκε κε δηάθνξεο πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο λα εηζέιζνπκε θαιχηεξα ζε θάπνηεο αγνξέο θαη πηζηεχνπκε φηη απηφ ζα είλαη θαιφ γηα ην ειιεληθφ θξαζί, δειαδή ην λα δνζεί έκθαζε ζηηο αγνξέο γηα ηηο εμαγσγέο. Απφ ηελ πιεπξά καο, πξνζπαζνχκε θαη θάλνπκε φηη κπνξνχκε γηα λα θξαηήζνπκε ζηαζεξά πςειή ηελ πνηφηεηα ηνπ θξαζηνχ. Δπηκέλνπκε ζηηο ειιεληθέο πνηθηιίεο γηαηί βιέπνπκε πσο ππάξρεη θαη κεγάιε αληαπφθξηζε απφ ην εμσηεξηθφ γηα ηηο ειιεληθέο πνηθηιίεο, θαη δηαθξίλνληαη θαη θξαζηά κε ειιεληθέο πνηθηιίεο ζην εμσηεξηθφ, ηα δηθά καο έρνπλ δηαθξηζεί καδί κε άιια. Απιά ζα ήηαλ θαιφ λα γίλεη θάηη πην ζεζκηθφ γηα ην εμσηεξηθφ. Γηα παξάδεηγκα, εκείο κε άιια 2 νηλνπνηεία είκαζηε ζαλ νκάδα ζηελ Ακεξηθή θαη θάλνπκε πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο σο νκάδα, είκαζηε κέιε ηεο All About Greek Wine, πνπ θαη απηή είλαη ηδησηηθή έλσζε κε πην πνιιά κέιε θαη νξγαλψλεη γεπζηηθέο δνθηκέο θιπ. Ζ πεξίνδνο είλαη δχζθνιε νηθνλνκηθά λα δεηήζνπκε δειαδή απφ ην θξάηνο λα ζηεξίμεη νηθνλνκηθά θαη ην θξαζί, αιιά εκείο ζα θάλνπκε φηη θαιχηεξν κπνξνχκε, ζα ζπλερίδνπκε λα πξνζπαζνχκε γηα ην κέιινλ καο ζην εμσηεξηθφ. -Πνηα είλαη ηα κειινληηθά πιάλα ηεο εηαηξείαο ζαο; Μηα κεγάιε αιιαγή είλαη φηη ζα θπθινθνξήζεη έλα λέν θξαζί πνπ ήηαλ κφλν γηα εμαγσγέο, απφ θέηνο ζα θπθινθνξεί θαη ζηελ Διιάδα. Δίλαη ε 100% καιαγνπδηά. Απφ θεη θαη πέξα, ζηφρνο καο είλαη απηφ πνπ ήδε είπα, γηα ηελ δηαηήξεζε ηεο 59

60 πνηφηεηαο ηνπ θξαζηνχ, νη εμαγσγέο θαη ζα πξνζπαζήζνπκε λα έρνπκε θφζκν ζην νηλνπνηείν καο, κε ηηο μελαγήζεηο θαη ηηο γεπζηηθέο δνθηκέο. Θέινπκε θαη ειπίδνπκε λα θάλνπκε ην κνπζείν καο πην δπλακηθφ, ηψξα πνπ αλαθαηλίζηεθε θαη ιεηηνπξγεί πιένλ κε ηελ λέα ηνπ κνξθή, λα θξαηήζνπκε ηα λέα εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα πνπ έρνπκε, ζα θάλνπκε θαη άιιεο δηαιέμεηο θαη άιιεο παξάιιειεο εθδειψζεηο. Ννκίδνπκε πσο ην έλα ζηεξίδεη ην άιιν. Πξψηα, θπζηθά, είκαζηε νηλνπνηείν κε δηαθνξά, αιιά θαη ην κνπζείν νίλνπ πηζηεχνπκε λα ζπληειέζεη ζεηηθά. -Πψο ζα πεηχρεηε ηνπο ζηφρνπο ζαο; Γηαηήξεζε πνηφηεηαο, θαιή νξγάλσζε φισλ ησλ πξνσζεηηθψλ καο ελεξγεηψλ, θαιή ελεκέξσζε, εμσζηξέθεηα, ζπλεξγαζία. 6. Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ -Αλήθεηε ζαο εηαηξείεο ησλ «Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ»; Ναη αλήθνπκε ζηνπο Γξφκνπο Σνπ Κξαζηνχ θαη είκαζηε ηδξπηηθφ κέινο. Ο θχξηνο Γεξνβαζηιείνπ ήηαλ απφ ηνπο πξψηνπο ζ απηή ηελ νκάδα πνπ ην ζθέθηεθαλ θαη ην δεκηνχξγεζαλ. -Πφζν ζαο σθέιεζε ε ζπκκεηνρή ζαο ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ; Θεσξείηε πσο δηαθεκηζηήθαηε πεξηζζφηεξν κέζα απφ ηα πξνγξάκκαηα πνπ πξνσζνχλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ; Ννκίδνπκε φηη νη Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ είλαη κηα πάξα πνιχ θαιή ηδέα. Τπήξρε ζην εμσηεξηθφ εδψ θαη πάξα πνιιά ρξφληα. Οη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ ηεο Βφξεηαο Διιάδαο είλαη ε πξψηε έλσζε πνπ δεκηνπξγήζεθε ζηελ Διιάδα. Σψξα ππάξρνπλ δηάθνξνη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ. Πηζηεχνπκε φηη επλνεζήθακε, φηη καο βνήζεζε ε έλσζε. Κάλεη θάπνηεο ελέξγεηεο πξνσζεηηθέο θαη θάπνηεο εθζέζεηο θαη εθδειψζεηο πνπ βνεζάλε. Οξγαλψλεη θάπνηα πξνγξάκκαηα πνπ θάπνηα νηλνπνηεία ηα 60

61 βνήζεζε αθφκε πεξηζζφηεξν, βνήζεζε ηα νηλνπνηεία πην πξαθηηθά. Δκάο, πνπ είρακε ήδε ην νηλνπνηείν καο βνήζεζαλ πην πεξηθεξεηαθά. Ννκίδνπκε φηη είλαη πνιχ ζεκαληηθφ απηφ, δειαδή νη νηλνπαξαγσγνί λα πξνσζνχλ φινη καδί ην θξαζί. Έρνπκε θαη κία εθδήισζε θάζε ρξφλν πνπ θάλνπκε ηηο Αλνηρηέο Πόξηεο, πνπ είλαη ηεο έλσζεο, βαζηθά φιεο ηεο Δπξψπεο είλαη, θαη ζπκκεηέρνπλ φιεο νη ελψζεηο ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ, θαη έλα ζαββαηνθχξηαθν θάζε Μάτν είλαη αλνηρηά γηα ηνλ θφζκν θαη εκείο έρνπκε παξάιιειεο εθδειψζεηο θαη είλαη πάξα πνιχ σξαία πνπ γίλνληαη φια απηά ππφ ηελ νκπξέια ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ. Με φιεο ηηο δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδνπκε γεληθά απηφλ ηνλ θαηξφ, αιιά ζηεξίδνπκε ζε φηη επηιέμεη λα θάλεη ε έλσζε απηή. -Θεσξείηε ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο; Οη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ πξνσζνχλ ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζηελ πεξηνρή ζαο; Πηζηεχνπκε πάξα πνιχ ζηνλ αγξνηνπξηζκφ θαη ζηνλ νηλνηνπξηζκφ γεληθά ζηελ Διιάδα, θαη ζεσξνχκε φηη είλαη έλαο ζεκαηηθφο ηνπξηζκφο πνπ έρεη έλα πνιχ κεγάιν κέιινλ. Μπνξνχλ λα γίλνπλ πάξα πνιιά πξάγκαηα θαη ζηελ πεξηνρή καο θαη ζηελ Διιάδα γεληθά. Οη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ βνεζάλε άιια ρξεηάδνληαη πην πνιιά πξάγκαηα. Γελ μέξσ αλ έρνπλ ηελ δχλακε κφλν νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ λα ην θάλνπλ απφ κφλνη ηνπο. Δκείο πξνζπαζνχκε σο θηήκα πεξηζζφηεξν θπζηθά θαη βνεζάεη πάιη, αιιά εκείο ζηελ Δπαλνκή, πηζηεχνπκε πσο πξέπεη λα ππάξρεη κηα πάξα πνιχ θαιή ζρέζε κεηαμχ νηλνπνηείνπ θαη ησλ ζπλεξγαδνκέλσλ κειψλ, πνπ είλαη θάπνηα εζηηαηφξηα, θάπνηα μελνδνρεία πνπ πιεξνχλ θάπνηεο πξνυπνζέζεηο θαη αλήθνπλ θαη απηά ζηνπο Γξφκνπο. Μπνξεί φιν απηφ λα αθνχγεηαη ξνκαληηθφ φιν απηφ, αιιά πηζηεχνπκε πσο πξέπεη λα είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλα ηα κέιε κε ηα ζπλεξγαδφκελα ηεο πεξηνρήο. Ννκίδνπκε πσο είλαη πνιχ θαιφ λα δνζεί βάζε ζε απηφ. Θέινπκε λα επελδχζνπκε ζ απηφ ην θνκκάηη ηνπ αγξνηνπξηζκνχ. -Έρεηε ζπκκεηάζρεη ζε θάπνην πξφγξακκα (ζπλέδξην, ζεκηλάξην, δηαγσληζκφ, δηεζλή ή κε θιπ) ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ; Έρεηε σθειεζεί απφ απηή ηε ζπκκεηνρή; 61

62 Ναη, ζπκκεηέρνπκε ζε φηη δηνξγαλψλνπλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ. Γηα παξάδεηγκα, δηνξγαλψλνπλ ηνλ δηεζλή Γηαγσληζκφ Οίλνπ; πκκεηέρνπκε. Έρνπκε βξαβεπηεί απφ ηνλ δηαγσληζκφ θαη ππάξρεη θαη ε ζρεηηθή δηαθήκηζε ιφγσ ηεο βξάβεπζεο απφ ηνλ δηαγσληζκφ. πκκεηέρνπκε ζε φιεο ηηο εθζέζεηο πνπ πξαγκαηνπνηεί ηφζν ζηελ Διιάδα, φζν θαη ζην εμσηεξηθφ πην ζπάληα, θπξίσο ζηελ Διιάδα είλαη ε δξάζε ηνπ. πκκεηέρνπκε θαη ζηηο Αλνηρηέο Πφξηεο, ήκαζηαλ απφ ηελ αξρή αλνηρηά θαη ζπλερίδνπκε θάζε ρξφλν. ηη θάλεη είκαζηε κέζα. 7. Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία -Ζ νηθνλνκηθή θξίζε, έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ; Ναη ηελ έρεη επεξεάζεη. Καη απηφ γηαηί ε νηθνλνκηθή θξίζε έρεη επεξεάζεη ηελ έμνδν. Γεληθά ε θαηαλάισζε ηδίσο ηνπ εκθηαισκέλνπ θξαζηνχ ζηα εζηηαηφξηα θαη γεληθά ζηελ έμνδν ηνπ Έιιελα. Τπάξρεη γεληθά πξφβιεκα, έρεη επεξεαζηεί ε αγνξά ηνπ θξαζηνχ. Σν πην δπζάξεζην είλαη φηη επηθξαηεί κηα αγσλία θαη κηα αλεζπρία γηα ην πνπ κπνξεί λα θηάζεη απηφ ην πξφβιεκα. Δκείο γεληθφηεξα είκαζηε ζε πνιχ θαιά επίπεδα, θπζηθά θαη ππάξρεη έλα ζέκα πνπ ην παξαθνινπζνχκε, πξνζπαζνχκε λα θάλνπκε φηη κπνξνχκε θαη λα έρνπκε κηα ηζνξξνπία ζε φια ηα ζέκαηα θαη ζ απηφ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο. -Πσο αληηδξά ην ηκήκα κάξθεηηλγθ ηνπ νηλνπνηείνπ ζαο, ζηηο αιιαγέο απηέο; Πνηεο ζηξαηεγηθέο αθνινπζεί;. Δίκαζηε έλα νηλνπνηείν κε πεξηνξηζκέλε παξαγσγή. Κάζε ρξφλν ηα θξαζηά ηειείσλαλ πξηλ θπθινθνξήζεη ε λέα ζνδεηά. Γη απηφ θαη ηψξα κε ηελ θξίζε θαη ηε κείσζε ηεο θαηαλάισζεο ηνπ θξαζηνχ, ειέγρνπκε θαιχηεξα ηελ θαηάζηαζε. ζνλ αθνξά ην κάξθεηηλγθ, θαη κηιάσ γηα ελέξγεηα πξνηνχ μεθηλήζεη ην ζέκα ηεο θξίζεο, δειαδή πξηλ δχν ρξφληα, έρνπκε γίλεη πην επηιεθηηθνί ζηηο εθζέζεηο πνπ ζπκκεηέρνπκε, αλέθαζελ δελ ζπκκεηείρακε ζε φιεο αιιά ηψξα έρνπκε γίλεη ιίγν πην επηιεθηηθνί. Απιά πηζηεχνπκε πσο ρξεηάδνληαη κηα αιιαγή θαη απηέο έηζη ψζηε λα κελ θάλνπκε ζπλέρεηα ην ίδην θαη ην ίδην. Γελ ζέινπκε λα επαλαιακβαλφκαζηε, απηή 62

63 είλαη κηα πξνζπάζεηά καο θαη γεληθά απηφ πνπ ζέινπκε λα θάλνπκε λνκίδσ είλαη απηέο νη δηάθνξεο εθδειψζεηο πνπ θάλνπκε κε αθνξκή ην θξαζί, ην κνπζείν πνπ έρνπκε, γηα λα γλσξίζεη πην πνιχο θφζκνο ην θξαζί καο. Γειαδή δελ κηιάκε γηα κηα άκεζε εκπνξηθή ζθέςε, αιιά βήκαηα ζηγαλά επελδχνληαο ζην κέιινλ. Γειαδή καο αξέζεη πνιχ πνπ θάλακε δχν ζεκηλάξηα κφλν γηα θνηηεηέο, πνπ ήηαλ δσξεάλ, αιιά καο άξεζε πνιχ πνπ ελδηαθέξζεθαλ θαη ήξζαλ 100 παηδηά θαη ήηαλ ζε ιίζηα αλακνλήο ηα 50. Κάλνπκε ηέηνηεο ελέξγεηεο θαη ζθνπφο καο είλαη λα γλσξίζεη ν θφζκνο ηα θξαζηά καο, ηηο πνηθηιίεο, ηελ αγάπε πνπ έρνπκε γηα ηελ γε. Γηα καο απηά είλαη ηα ζεκαληηθά. Καη πηζηεχνπκε φηη ζηγά ζηγά θαη θξαηψληαο ζηαζεξά ηελ πνηφηεηα, ζα ζπλερίζνπκε ζσζηά. Γελ θάλακε θάηη πνιχ δηαθνξεηηθφ πξηλ θαη έηζη δελ έρνπκε αιιαγή πνπζελά. ζνλ αθνξά θαη ην κάξθεηηλγθ γηα παξάδεηγκα, δελ θάλακε δηαθεκίζεηο δελ θάλνπκε. Γελ «θφςακε» θάηη ηέηνην ιφγσ θξίζεο. Σν κάξθεηηλγθ καο είλαη ηα θξαζηά καο, ην νηλνπνηείν καο, λα έξζεη θάπνηνο εδψ λα δεη ηη θξχβεηαη πίζσ απφ ηελ εηηθέηα, φπσο ιέεη θαη ν νηλνιφγνο καο. Δπηπξνζζέησο, ζα ήζεια λα αλαθέξσ φηη ζπκκεηέρνπκε θαη ζε εθδφζεηο, θαη έρνπκε εθδψζεη βηβιία θαη έρνπκε ζηεξίμεη εθδφζεηο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ην θξαζί θαη κε ηνλ πνιηηηζκφ πνπ έρεη ζρέζε κε ην θξαζί. -Θα κεηψλαηε ηελ πνηφηεηα ή θαη ηελ πνζφηεηα ζε θάπνην απφ ηα πξντφληα ζαο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθχζεηε πειαηεία; Γελ ππάξρεη θακία πεξίπησζε γηα κείσζε ηεο πνηφηεηαο. Άιισζηε ζε πεξηφδνπο θξίζεο απηφ πνπ πξέπεη λα θξαηεζεί είλαη ε πνηφηεηα. ζν γηα ηελ πνζφηεηα, ν ακπειψλαο είλαη έλαο θαη φιν ην θξαζί παξάγεηαη απφ απηφλ ηνλ ακπειψλα. Ζ αχμεζε ή κείσζε ηεο παξαγσγήο ξπζκίδεηαη απφ ηε θχζε θαη απφ ηνπο ζηφρνπο καο. Απηφ πνπ είλαη δεδνκέλν θαη θνκκάηη ηεο θηινζνθίαο καο είλαη φηη δελ ζα απμεζεί ν ακπειψλαο καο πνιχ. Καη απηφ γηαηί δελ ζέινπκε λα ράζνπκε ην παηρλίδη απηφ, ηελ ζρέζε πςειήο πνηφηεηαο πεξηνξηζκέλεο πνζφηεηαο. (Πξνζσπηθή ζπλέληεπμε, Φεβξνπάξηνο 2011) 63

64 3.3 ΚΣΖΜΑ ΛΗΓΑ ΓΗΑΝΝΗΣΑ ΠΔΛΛΑ 1.Παξαγσγή Κξαζηνχ -Μπνξείηε λα κνπ πείηε γηα ην θξαζί πνπ παξάγεηε; Σχπνπο, πνηθηιίεο (Διιεληθέο ή άιιεο); Ση πνζφηεηεο; Οη πνηθηιίεο είλαη θαη ειιεληθέο θαη μέλεο. Αο μεθηλήζνπκε απφ ηηο ιεπθέο. Απφ μέλεο είλαη ην sauvignon blanc απφ ειιεληθέο είλαη ν ξνδίηεο, θαη ε θπδσλίηζα θαη ζε ιίγν θαηξφ ζα ππάξρεη ην αζχξηηθν ην νπνίν αθφκε δελ έρεη δψζεη παξαγσγή. Απφ εξπζξέο πνηθηιίεο είλαη ην μηλφκαπξν θαη ην merlot. ζνλ αθνξά ηηο πνζφηεηεο, ην νηλνπνηείν καο παξάγεη πεξίπνπ 60 κε 70 ρηιηάδεο ηελ ρξνληά θαη είλαη ιεπθά ξνδέ θαη εξπζξά. -Δίλαη ην Διιεληθφ θξαζί πςειήο πνηφηεηαο; Σα ηειεπηαία ρξφληα έρεη γίλεη κηα πνιχ θαιή πξνζπάζεηα, θαη βξίζθεηαη ζε ζπλερή αλνδηθή πνξεία. Με ηελ ηερλνγλσζία πνπ έρνπλ θέξεη άλζξσπνη πνπ έρνπλ ζπνπδάζεη ζην εμσηεξηθφ, θπξίσο ζηε Γαιιία. Απηφ ζεκαίλεη φηη έρεη αλέβεη θαη ην επίπεδν ησλ θαηαλαισηψλ. -Παξάγεηε θξαζί κφλν απφ ζηαθχιηα δηθηά ζαο παξαγσγήο ή αγνξάδεηε ζηαθχιηα ή κνχζην απφ άιινπο παξαγσγνχο; Τπάξρεη ε ιεγφκελε νκάδα Λίγα, νη νπνίνη είλαη ακπεινπξγνί θαη θαιιηεξγνχλ ηα ακπέιηα ζχκθσλα κε πξφηππα ηα νπνία έρεη ζέζεη ν θ. Λίγαο, πνπ 64

65 ζεκαίλεη φηη είλαη βηνινγηθή θαιιηέξγεηα. Καη απηψλ ησλ νηλνπνηψλ ηα ζηαθχιηα ρξεζηκνπνηνχκε ζην νηλνπνηείν. -Πνπιάηε ηα θξαζηά ζαο εκθηαισκέλα ή θαη ρχκα; Καη εκθηαισκέλα ηα πνπιάκε θαη ρχκα. -Ση ζπζθεπαζία ρξεζηκνπνηείηε γηα ηα θξαζηά ζαο (γπάιηλε, ράξηηλε ή θάηη άιιν); ηα εκθηαισκέλα ρξεζηκνπνηνχκε θηάιε γπάιηλε, ελψ ζην ρχκα ρξεζηκνπνηείηαη ν αζθφο, πνπ είλαη κία ζαθνπιίηζα απφ πιηθφ ηξνθίκσλ κε κία θάλνπια. 2.Γηαλνκή Κξαζηνχ -ε πνηνπο πνπιάηε θξαζί (ιηαλνπσιεηέο, ρνλδξεκπφξνπο, supermarkets, απεπζείαο ζαο θαηαλαισηέο ή θάπνπ αιινχ); Πνηα είλαη ηα πνζνζηά γηα ηνλ θαζέλα; ε φινπο πνπιάκε. Καη απεπζείαο ζηνπο θαηαλαισηέο θαη ζε θάβεο θαη ζε εζηηαηφξηα. Ννκίδσ πσο ζηνπο ρνλδξεκπφξνπο δίλνπκε ηελ κεγαιχηεξε πνζφηεηα. -Δμάγεηε θξαζί; Δκθηαισκέλν ή ρχκα; Πνζφηεηεο; Με θειιφ ή βηδσηφ θαπάθη; Ναη, έρνπκε θάλεη θάπνηεο κηθξέο εμαγσγέο. Δκθηαισκέλν θαη κε θειιφ θαη νη πνζφηεηεο εμαγσγήο είλαη κηθξέο. -ε πνηεο ρψξεο εμάγεηε ηα θξαζηά ζαο; Γηαηί επηιέμαηε ηηο ρψξεο απηέο; 65

66 ηελ Γεξκαλία έρνπκε θάλεη θάπνηεο εμαγσγέο θαη ιίγν ζηελ Ηαπσλία. Σν γηαηί ζε απηέο ηηο ρψξεο, είλαη απφ επαθέο πνπ γίλνληαη, απφ ην αλάινγν έδαθνο πνπ ζα ππάξρεη ζηελ ρψξα πνπ εμάγεηο, έηζη ψζηε λα κπνξεί λα δερηεί ην θξαζί ζνπ. -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ηνπ Διιεληθνχ θξαζηνχ ζηε δηεζλή αγνξά; Τπάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ; Έρεη γίλεη κηα ηεξάζηηα πξνζπάζεηα θαη έξεπλα θαη λνκίδσ φηη ην κέιινλ είλαη επνίσλν. Σν ειιεληθφ θξαζί ζα πξέπεη λα θεξδίζεη έλα κεξίδην ηεο δηεζλήο αγνξάο. Καη λνκίδσ πσο έρεη φια ηα θφληα γηα απηφ. Φπζηθά θαη ππάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ, φπσο είλαη νη θιηκαηνινγηθέο δηαθνξέο, νη δηαθνξεηηθέο πνηθηιίεο αιιά θαη ηα θφζηε. -Πνηα απφ ηα θξαζηά ζαο έρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά; Καηαξρήλ νη εηηθέηεο καο είλαη ηέζζεξηο, δχν ιεπθέο, κία ξνδέ θαη κία εξπζξή. Απφ ζέκα παξαγσγήο θαη κφλν, ηα ιεπθά καο είλαη πην πνιιά. -Πνηεο είλαη νη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο; Δίλαη νη ίδηεο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ; Δπεηδή ζαο πξναλέθεξα, νη εηηθέηεο είλαη ζπγθεθξηκέλεο, δελ ππάξρεη κεγάιε επηινγή έηζη ψζηε λα πεη θαλείο πσο κία απφ φιεο είλαη πην αγαπεηή θαη πνπιάεη πεξηζζφηεξν. Δίλαη, αο ην πνχκε ηζνξξνπεκέλα. 3.Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο -Γηαθεκίδεηε ηα θξαζηά ζαο; Αλ λαη, πσο; Φπζηθά θαη ηα δηαθεκίδνπκε ηα θξαζηά καο. Καη ζηα έληππα αιιά θαη κέζσ θάπνησλ εθζέζεσλ πνπ γίλνληαη, θάπνηεο παξνπζίεο δηθέο ζαο. 66

67 -Πνηνπο ζεσξείηε αληαγσληζηέο ζαο; Ο αληαγσληζκφο είλαη ζεκηηφο. νπ δίλεη ην θίλεηξν απηφ λα αλεβάζεηο ηελ δηθή ζνπ πνηφηεηα. Δίλαη πνιχ θαιφ ην θιίκα κεηαμχ ησλ νηλνπαξαγσγψλ θαη γίλνληαη ζπλνιηθέο πξνζπάζεηεο φπσο θαη ε ΔΝΟΒΑΔ. -Ση πηζηεχεηε φηη ιακβάλνπλ ππφςε νη θαηαλαισηέο φηαλ αγνξάδνπλ θξαζί (ηχπνο, πνηθηιία, ρψξα πξνέιεπζεο, Ολνκαζία Πξνέιεπζεο Τςειήο Πνηφηεηαο, νξγαληθφ θξαζί)? Ννκίδσ πσο γηα ηνπο πεξηζζφηεξνπο ε ηηκή παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν, ε ρξνληά θαη ε πνηθηιία θαη ν ηχπνο θπζηθά, δειαδή αλ ηνπ αξέζεη ην εξπζξφ, ην ιεπθφ ή ην ξνδέ θξαζί. -Πνηα είλαη θαηά ηελ άπνςή ζαο ηα πην ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο θξαζηνχ πςειήο πνηφηεηαο; Ση είλαη πην ζεκαληηθφ γηα ηνπο θαηαλαισηέο; Γηα ηνπο θαηαλαισηέο πνπ έρνπλ γλψζε, ηα πην ζεκαληηθά είλαη απηά πνπ πξναλέθεξα φπσο ν ηχπνο θαη ε πνηθηιία, αιιά θαη ην φλνκα πξνέιεπζεο. 4.Διιεληθφ Κξαζί -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην Διιεληθφ θξαζί; αο είπα, πηζηεχσ πσο ην ειιεληθφ θξαζί βξίζθεηαη ζε αλνδηθή πνξεία φζνλ αθνξά ηα πνηνηηθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά θαη λνκίδσ πσο ζην κέιινλ ζα θεξδίζεη. 67

68 -Πνηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπ ζε ζρέζε κε ηα θξαζηά απφ άιιεο ρψξεο; Σν κεγάιν ηνπ κεηνλέθηεκα λνκίδσ πσο είλαη ην πςειφ θφζηνο παξαγσγήο θαη ην κεγαιχηεξν πιενλέθηεκα είλαη ην θιίκα πνπ έρνπκε ζηελ Διιάδα. -Πηζηεχεηε φηη ην Διιεληθφ θξαζί είλαη αθξηβφ? Απαηηεί πςειφηεξεο επελδχζεηο θαη έρεη κεγαιχηεξν θφζηνο παξαγσγήο ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο? Ναη, ζηελ δηεζλή αγνξά λνκίδσ πσο είλαη αθξηβφ ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο θαη απηφ ζπκβαίλεη γηαηί πξαγκαηηθά απαηηεί πςειφηεξεο επελδχζεηο θαη έρεη κεγαιχηεξν θφζηνο παξαγσγήο ζρεηηθά κε άιιεο ρψξεο. 5.Μειινληηθά ρέδηα -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ην θξαζί (ΚΑΠ, ΚΟΑ, νίλνπ θ.α.); Οη Δπξσπαίνη πνιίηεο αγαπνχλ ην θξαζί θαη απηφ ζπκβάιιεη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ εμαγσγψλ καο ζην εμσηεξηθφ. Δίλαη κηα ζεκαληηθά αγνξά, ρσξίο επηπιένλ νηθνλνκηθέο επηβαξχλζεηο ή γξαθεηνθξαηηθψλ κπεξδεκάησλ. Πξνζπαζνχκε λα αλνηρηνχκε πεξηζζφηεξν ζηελ επξσπατθή αγνξά. - Πνηα είλαη ηα κειινληηθά πιάλα ζαο εηαηξείαο ζαο; ηφρνο καο είλαη λα δηαηεξνχκε θαιέο ηηκέο θαη ζηαζεξέο έηζη ψζηε λα θηάζεη ζηνλ θαηαλαισηή φζν ην δπλαηφλ πην νηθνλνκηθά. Καη ε πνηφηεηα είλαη δεδνκέλν φηη είλαη πξσηαξρηθφο καο ζηφρνο. -Πψο ζα πεηχρεηε ηνπο ζηφρνπο ζαο; 68

69 θαηαλαισηή. Γηαζθαιίδνληαο ζηαζεξέο ηηκέο, γηα ηελ δηεπθφιπλζε ηνπ ηειηθνχ 6.Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ -Αλήθεηε ζηηο εηαηξείεο ησλ «Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ»; Ναη, αλήθνπκε ζηηο εηαηξείεο ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ. -Πφζν ζαο σθέιεζε ε ζπκκεηνρή ζαο ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ; Θεσξείηε πσο δηαθεκηζηήθαηε πεξηζζφηεξν κέζα απφ ηα πξνγξάκκαηα πνπ πξνσζνχλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ; Καηαξρήλ πξέπεη λα αλαθέξνπκε φηη νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ έθεξαλ ηνλ θφζκν πην θνληά ζην θξαζί. Άξρηζε ν θφζκνο λα απνθηά νηληθή παηδεία. Απηφκαηα απηφ ζεκαίλεη φηη κπνξεί λα μερσξίδεη πην είλαη θαιφ θαη πην δελ είλαη, λα επηιέγεη θαη ζίγνπξα έγηλε γλσζηή θαη ε δηθή καο εηηθέηα. Μέζα απφ ζαο Γξφκνπο ηνπ θξαζηνχ δειαδή, γίλακε γλσζηνί ζε πάξα πνιχ θφζκν. -Θεσξείηε ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο; Οη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ πξνσζνχλ ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζηελ πεξηνρή ζαο; Φπζηθά θαη πηζηεχνπκε πσο ν αγξνηνπξηζκφο είλαη ζεκαληηθφο παξάγνληαο γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ καο θαη νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ πξαγκαηηθά βνεζνχλ πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. -Έρεηε ζπκκεηάζρεη ζε θάπνην πξφγξακκα (ζπλέδξην, ζεκηλάξην, δηαγσληζκφ, δηεζλή ή κε θιπ) ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ; Έρεηε σθειεζεί απφ απηή ηε ζπκκεηνρή; 69

70 Φπζηθά θαη έρνπκε ζπκκεηάζρεη ζε εθδειψζεηο θαη ζε θάπνηεο εθζέζεηο θαη κάιηζηα ζηελ ηειεπηαία έθζεζε πνπ ζπκκεηείρακε πήξακε ην αζεκέλην κεηάιιην γηα ην εξπζξφ καο. Απηφ έγηλε ζηελ Γηεζλή Έθζεζε Θεζζαινλίθεο πνηψλ θαη ηξνθίκσλ. 7.Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία -Ζ νηθνλνκηθή θξίζε, έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ; Ζ νηθνλνκηθή θξίζε θπζηθά θαη έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ. -Πσο αληηδξά ην ηκήκα κάξθεηηλγθ ηνπ νηλνπνηείνπ ζαο ζηηο αιιαγέο απηέο? Πνηεο ζηξαηεγηθέο αθνινπζεί; Πξνζπαζνχκε πεξηζζφηεξν λα πξνσζήζνπκε ηα θξαζηά καο. Γελ «πεηξάδνπκε» ηελ πνηφηεηα άιια πξνζπαζνχκε λα βξνχκε θαηλνχξηεο επθαηξίεο κέζα ζηελ θξίζε, ρσξίο λα αλεβάζνπκε ηηο ηηκέο καο. -Θα κεηψλαηε ηελ πνηφηεηα ή θαη ηελ πνζφηεηα ζε θάπνην απφ ηα πξντφληα ζαο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθχζεηε πειαηεία; Ζ πνηφηεηα είλαη αδηαπξαγκάηεπηε. ζνλ αθνξά ηελ πνζφηεηα, απηφ είλαη πηζαλφ. Καη λνκίδσ φηη έηζη γίλεηαη ζε φια ηα νηλνπνηεία ηελ ηειεπηαία ρξνληά, δελ κπνξνχλ λα απνξξνθήζνπλ ηφζεο πνζφηεηεο ζηαθπιηνχ. (Πξνζσπηθή ζπλέληεπμε, Απξίιηνο 2011) 70

71 3.5 ΚΣΖΜΑ ΣΔΥΝΖ ΟΗΝΟΤ ΜΗΚΡΟΥΩΡΗ ΓΡΑΜΑ 1. Παξαγσγή Κξαζηνχ -Μπνξείηε λα κνπ πείηε γηα ην θξαζί πνπ παξάγεηε; Σχπνπο, πνηθηιίεο (Διιεληθέο ή άιιεο); Ση πνζφηεηεο; Σφπνο ηδηαίηεξα επλνεκέλνο, ε Γξάκα ζπγθεληξψλεη ραξαθηεξηζηηθά πνπ νθείινληαη ζην κηθξνθιίκα θαη ζηε δηακφξθσζε ησλ εδαθψλ ηεο. Οη ακπειψλεο ηνπ Κηήκαηνο Σέρλε Οίλνπ θαηαιακβάλνπλ έθηαζε 260 ζηξεκκάησλ. Δπηιέρζεθαλ επηθιηλείο ηνπνζεζίεο κε επλντθφ λφηην πξνζαλαηνιηζκφ πνπ δελ πιήηηνληαη απφ αλνημηάηηθνπο παγεηνχο. ηα πξνηθηζκέλα ακκναξγηινπειψδε εδάθε ηνπο πξνζαξκφζηεθαλ θαη αλαδείρηεθαλ κε εμαίξεην ηξφπν νη θνζκνπνιίηηθεο πνηθηιίεο: sauvignon blanc, chardonnay, cabernet sauvignon, merlot, syrah, sangiovese, nebbiolo θαη νη ειιεληθέο, αζχξηηθν θαη αγησξγίηηθν. πλνιηθά παξάγνπκε πεξίπνπ θηάιεο. - Δίλαη ην Διιεληθφ θξαζί πςειήο πνηφηεηαο; Ναη, ην ειιεληθφ θξαζί είλαη πςειήο πνηφηεηαο. 71

72 - Παξάγεηε θξαζί κφλν απφ ζηαθχιηα δηθηά ζαο παξαγσγήο ή αγνξάδεηε ζηαθχιηα ή κνχζην απφ άιινπο παξαγσγνχο; Παξάγνπκε θξαζί θαη απφ δηθά καο ζηαθχιηα αιιά θαη απφ ζηαθχιηα πνπ αγνξάδνπκε απφ παξαγσγνχο ηνπο νπνίνπο ζπλεξγαδφκαζηε αξθεηά ρξφληα. Μνχζην δελ αγνξάδνπκε. - Πνπιάηε ηα θξαζηά ζαο εκθηαισκέλα ή θαη ρχκα; ια ηα θξαζηά καο πσινχληαη εκθηαισκέλα. - Ση ζπζθεπαζία ρξεζηκνπνηείηε γηα ηα θξαζηά ζαο (γπάιηλε, ράξηηλε ή θάηη άιιν; ιεο νη ζπζθεπαζίεο καο είλαη γπάιηλεο. 2. Γηαλνκή Κξαζηνχ -ε πνηνπο πνπιάηε θξαζί (ιηαλνπσιεηέο, ρνλδξεκπφξνπο, supermarkets, απεπζείαο ζηνπο θαηαλαισηέο ή θάπνπ αιινχ); Πνηα είλαη ηα πνζνζηά γηα ηνλ θαζέλα; Τπάξρεη έλαο δηαλνκέαο γηα φιε ηελ Διιάδα θαη γηα ηνλ λνκφ Γξάκαο θαη κφλν πνπιάκε εκείο ζε θάβεο. -Δμάγεηε θξαζί; Δκθηαισκέλν ή ρχκα; Πνζφηεηεο; Με θειιφ ή βηδσηφ θαπάθη; Δμάγνπκε θξαζί. Πάληα εκθηαισκέλν θαη είλαη πεξίπνπ ην 20% κε 25% ηεο πνζφηεηαο παξαγσγήο. Πξνο ην παξφλ ρξεζηκνπνηνχκε κφλν κε θειιφ.. -ε πνηεο ρψξεο εμάγεηε ηα θξαζηά ζαο; Γηαηί επηιέμαηε ηηο ρψξεο απηέο; 72

73 Δμάγνπκε ζε Γεξκαλία, Βέιγην, Απζηξία, Οιιαλδία, Πνισλία, Ακεξηθή θαη Κχπξν. Μαο επέιεμαλ κέζα απφ εθζέζεηο θαη κέζσ θάπνησλ πςειψλ θξηηεξίσλ. -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ηνπ Διιεληθνχ θξαζηνχ ζηε δηεζλή αγνξά; Τπάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ; Ζ Διιάδα έρεη πξφβιεκα ζην εμσηεξηθφ ζαλ brand name, πξέπεη ινηπφλ πξψηα λα «ρηίζνπκε» φλνκα ζαλ ρψξα ψζηε λα «κπνχκε» ζε αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ θαη έπεηηα λα δνζεί βαξχηεηα ζην marketing ηνπ θάζε νηλνπνηείνπ. -Πνηα απφ ηα θξαζηά ζαο έρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά; Σα θξαζηά καο ηα νπνία έρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά είλαη ην Σέρλε Αιππίαο ην ιεπθφ θαη ην εξπζξφ. -Πνηεο είλαη νη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο; Δίλαη νη ίδηεο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ; Οη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο είλαη sauvignon blanc απφ ιεπθά θαη απφ εξπζξά cabernet sauvignon θαη merlot. Απηά γηα ηελ Διιάδα, θαζψο ζην εμσηεξηθφ πξνηηκνχλ θπξίσο ειιεληθέο πνηθηιίεο φπσο είλαη π.ρ. ην Αζχξηηθν. 3.Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο 73

74 -Γηαθεκίδεηε ηα θξαζηά ζαο; Αλ λαη, πσο; Μέρξη πξνζθάησο δελ ηα δηαθεκίδακε, αιιά ηειεπηαία έρνπκε θάλεη αξθεηέο θαηαρσξήζεηο ζε πεξηνδηθά πνπ είλαη ζρεηηθά κε ηε γαζηξνλνκία, αιιά θαη κέζα απφ ηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ. -Πνηνπο ζεσξείηε αληαγσληζηέο ζαο; Αληαγσληζηέο καο ζην εμσηεξηθφ είλαη νη ρψξεο ηνπ Νένπ Κφζκνπ πνπ έρνπλ σο δπλαηφ ζεκείν ηε ζρέζε «πνηφηεηαο-ηηκήο». -Ση πηζηεχεηε φηη ιακβάλνπλ ππφςε νη θαηαλαισηέο φηαλ αγνξάδνπλ θξαζί (ηχπνο, πνηθηιία, ρψξα πξνέιεπζεο, Ολνκαζία Πξνέιεπζεο Τςειήο Πνηφηεηαο, νξγαληθφ θξαζί); ια ηα παξαπάλσ. -Πνηα είλαη θαηά ηελ άπνςή ζαο ηα πην ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο θξαζηνχ πςειήο πνηφηεηαο; Ση είλαη πην ζεκαληηθφ γηα ηνπο θαηαλαισηέο; Σα ραξαθηεξηζηηθά ελφο θξαζηνχ πςειήο πνηφηεηαο θαη απηφ πνπ ζα είλαη ζεκαληηθφ γηα ηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή είλαη ην άξσκα, ε δνκή πνπ έρεη ζην ζηφκα, ε επίγεπζε θαη ην ρξψκα. 4. Διιεληθφ Κξαζί -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην Διιεληθφ θξαζί; 74

75 Σν ειιεληθφ θξαζί έρεη πνιιά λα δψζεη. Πηζηεχσ πσο ζην κέιινλ ζα αμηνπνηεζνχλ πεξηζζφηεξν νη ειιεληθέο πνηθηιίεο. -Πνηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπ ζε ζρέζε κε ηα θξαζηά απφ άιιεο ρψξεο; Σν κεγαιχηεξν κεηνλέθηεκα ηνπ ειιεληθνχ θξαζηνχ είλαη ην φηη δελ έρεη «ρηίζεη» εκπνξηθφ φλνκα ζην εμσηεξηθφ, ην πιενλέθηεκα είλαη ε πνηφηεηά ηνπ.. -Πηζηεχεηε φηη ην Διιεληθφ θξαζί είλαη αθξηβφ; Απαηηεί πςειφηεξεο επελδχζεηο θαη έρεη κεγαιχηεξν θφζηνο παξαγσγήο ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο; Θεσξψ φηη είλαη αθξηβφ ην ειιεληθφ θξαζί αιιά ελ κέξεη απηφ είλαη δηθαηνινγεκέλν ιφγσ ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο. Έηζη θη αιιηψο, γηα λα θηηάμεηο έλα νηλνπνηείν άξηην θαη πξνζαλαηνιηζκέλν ζηελ παξαζθεπή πνηνηηθνχ θξαζηνχ, φιε απηή ε θαηάζηαζε πξνυπνζέηεη έλα κεγάιν θφζηνο. Καη θηεξηαθά θαη αγνξά ηερλνινγίαο θαη ηερλνγλσζίαο. Απφ θεη θαη πέξα αθφκα θαη ε θαιιηέξγεηα ηεο πξψηεο χιεο, ηνπ ζηαθπιηνχ, δελ είλαη έλα θφζηνο ην νπνίν δελ ην ιεο ζνβαξφ. Πξάγκαηη είλαη ζεκαληηθφ γηαηί θαη ηα νηλνπνηεία αλαγθάζηεθαλ ζηα πιαίζηα ηεο αλάπηπμήο ηνπο λα επελδχζνπλ ζε αγνξέο ρσξαθηψλ ηα νπνία πξννξίδνληαλ θαη γίλνληαλ ακπειψλεο, ηα νπνία επίζεο δελ είλαη θνκκάηηα γεο ηπραία, αιιά ζα πξέπεη λα έρνπλ ζπγθεθξηκέλα ραξαθηεξηζηηθά. Δπηπξνζζέησο, ε άξδεπζε ηνπ θαη ε θχηεπζε ηνπ ακπειψλα, ην θφζηνο ησλ εξγαηψλ, ην θφζηνο ηεο θξνληίδαο. Σν ζηαθχιη είλαη έλα πξντφλ ην νπνίν έρεη πάξα πνιιέο θξνληίδεο. Θέιεη παξαθνινχζεζε ζπλέρεηα. Καη ε θξνληίδα ηνπ δελ ππφθεηηαη κφλν ζε αλεηδίθεπηνπο εξγάηεο. Θα πξέπεη λα ην παξαθνινπζεί θάπνηνο πνπ είλαη ζρεηηθφο κε ηελ ακπεινπξγία, έλαο γεσπφλνο, ζα πξέπεη λα αγνξαζζνχλ κεραλήκαηα, θαη φια απηά ηα πξάγκαηα ελψ είκαζηε ζηελ αξρή, ζην ζηήζηκν ηνπ νηλνπνηείνπ, φπνπ αγνξάδνληαη πξάγκαηα γηα πξψηε θνξά. Δπίζεο, εκείο ζηελ Διιάδα, δελ θαηαζθεπάδνπκε, νχηε παξάγνπκε απηά πνπ ρξεηάδεηαη έλα νηλνπνηείν. ια απηά ηα αγνξάδνπκε απφ ην εμσηεξηθφ θαη είλαη αθξηβά. 75

76 4. Μειινληηθά ρέδηα -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ην θξαζί (ΚΑΠ, ΚΟΑ, νίλνπ θ.α.); Πηζηεχσ γεληθά γηα ην ειιεληθφ θξαζί επεηδή είλαη έλα λέν νπζηαζηηθά πξντφλ γηα ηνλ θφζκν, ην καζαίλεη αθφκα, θαη επεηδή δελ έρεη εηζρσξήζεη δεκηνπξγψληαο ζηαζεξέο θαη γεξέο βάζεηο ζε φιεο ηηο αγνξέο ηνπ θφζκνπ, θπξίσο ζηηο επξσπατθέο αγνξέο έρνπκε δεκηνπξγήζεη κηα θαιή ηάζε θαη ηα δεδνκέλα ηα παίξλνπκε θπξίσο απφ θεη, αιιά επεηδή θεξδίδεη έδαθνο ζηγά ζηγά, ζε φηη έρεη λα θάλεη κε ηελ θήκε ηνπ θαη ην φλνκά ηνπ, ην ειιεληθφ θξαζί ζα αλζίζεη ζηα επφκελα ρξφληα. Σν ζεσξψ ινηπφλ επνίσλν ην κέιινλ γηα ην ειιεληθφ θξαζί. Δίλαη θάηη θαηλνχξην, δελ ην έρεη βαξεζεί ν θφζκνο. Ο θφζκνο, ζε φηη έρεη λα θάλεη κε ηελ επηινγή ηνπ θξαζηνχ ςάρλεηαη θαη ζέιεη λα δνθηκάζεη θαηλνχξηα πξάγκαηα. Δπεηδή θάηη θαηλνχξην, απνξξνθάηαη απφ ηνλ θφζκν, κέρξη λα ην θάλνπκε θαιά γλσζηφ σο πνηνηηθφ, φρη σο θάηη θαηλνχξην απιά, θάηη δηαθνξεηηθφ θαη λέν αιιά πνιχ πνηνηηθφ, ζα πεξάζεη θάπνην δηάζηεκα. Πηζηεχσ πσο κεηά απφ 10 κε 15 ρξφληα ζα είκαζηε ζε έλα πάξα πνιχ θαιφ ζεκείν. -Πνηα είλαη ηα κειινληηθά πιάλα ηεο εηαηξείαο ζαο; Σα κειινληηθά πιάλα είλαη αξρηθά ε ζπλερήο βειηίσζε. Πξνζπαζνχκε λα βειηησζνχκε θάζε ρξφλν. Απμάλνληαο ηελ πνηφηεηα θαη φρη ηελ πνζφηεηα.. Γελ πξέπεη λα δνχκε έλα ηέηνην επγεληθφ πξντφλ ηειείσο εκπνξηθά. Θα ην δνχκε αιιά ρσξίο λα πεηξάμνπκε ηελ πνηφηεηά ηνπ. Γειαδή, εκείο ζαλ νηλνπνηείν κπνξεί λα έρνπκε απηή ηελ ζηηγκή ηελ δπλαηφηεηα λα παξαζθεπάδνπκε εηεζίσο 300 ή 400 ρηιηάδεο θηάιεο, αιιά εζθεκκέλα δελ μεπεξλάκε ηηο 200 ρηιηάδεο θηάιεο. Καη εηδηθά ζε πεξίνδν θξίζεο. Αιιά θαη λα κελ ππήξρε θξίζε, ζχκθσλα θαη κε ηελ πνξεία ησλ πξνεγνχκελσλ εηψλ θάλακε ζηαζεξά θαη κηθξά βήκαηα, ρσξίο λα πεηξάμνπκε ηελ πνηφηεηα, θαη αθφκα πεξηζζφηεξν ρσξίο λα απνθιίλνπκε απφ ηελ πξνζήισζε καο πξνο απηφ ηνλ ζηφρν, ηελ παξαζθεπή πνηνηηθνχ θξαζηνχ. -Πψο ζα πεηχρεηε ηνπο ζηφρνπο ζαο; 76

77 Σα ζρέδηα καο είλαη λα πξνζθέξνπκε θαιφ πνηνηηθφ θξαζί. Θα ην πεηχρνπκε κε ζθιεξή δνπιεηά, έηζη φπσο θάλακε κέρξη ηψξα, κε αγάπε πξνο απηφ πνπ θάλνπκε θαη κε πηέδνληαο ηελ επηρείξεζε εκπνξηθά. Πξνβνιή, πξνψζεζε θαη πξνζέγγηζε κε «επγεληθφ» ηξφπν ζ' απηφ ην πξντφλ. 6. Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ -Αλήθεηε ζηηο εηαηξείεο ησλ «Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ»; Ναη αλήθνπκε ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ. -Πφζν ζαο σθέιεζε ε ζπκκεηνρή ζαο ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ; Θεσξείηε πσο δηαθεκηζηήθαηε πεξηζζφηεξν κέζα απφ ηα πξνγξάκκαηα πνπ πξνσζνχλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ; Πηζηεχσ φηη καο σθέιεζε ζίγνπξα, άιισζηε ε ηζρχο ελ ηε ελψζεη, πξνσζεζήθακε ηαπηφρξνλα θαη κε ηα ππφινηπα νηλνπνηεία, θαηεπζχλζεθε θφζκνο πξνο ην νηλνπνηείν καο, ην δήζακε. Ήξζε θφζκνο καο επηζθέθηεθε, καο γλψξηζε, πξάγκα πνπ πηζηεχσ κφλνη καο δελ ζα κπνξνχζακε λα ην θηάζνπκε, φρη ηφζν γξήγνξα ηνπιάρηζηνλ. Γηαηί ην θφζηνο είλαη ηδηαίηεξν. Οπφηε, λαη θαη θπζηθά καο σθέιεζε θαη ζπλερίδνπκε λα είκαζηε κέιε θαη ζπκκεηέρνπκε θαη ζηηο δξάζεηο απηέο.. -Θεσξείηε ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο; Οη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ πξνσζνχλ ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζηελ πεξηνρή ζαο; Ναη ν αγξνηνπξηζκφο είλαη κία κνξθή ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ. Δίλαη πάξα πνιχ ζεκαληηθφ θαη γηα ηνπο Έιιελεο, αιιά θαη γηα ηνπο μέλνπο νη νπνίνη 77

78 επηζθέπηνληαη ηελ Διιάδα λα θάλνπλ ηέηνηνπ είδνπο ηνπξηζκφ γλσξίδνληαο θαη εκείο θαη απηνί ηα ειιεληθά πξντφληα. Γλσξίδνληαο ινηπφλ φηη έρνπκε αμηφινγα ειιεληθά πξντφληα αξρίδνπκε θαη ζηξεθφκαζηε ίζσο ζηγά ζηγά πξνο απηά. Οπφηε, λαη, ην ζεσξψ έλα ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ην κέιινλ φισλ ησλ ειιεληθψλ πξντφλησλ, φρη κφλν ηνπ θξαζηνχ, καδί κε φια ηα ππφινηπα θαη ην θξαζί. Φπζηθά θαη νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ πξνσζνχλ ηνλ αγξνηνπξηζκφ ζηελ πεξηνρή καο, φπσο θαη ζηελ ππφινηπε Διιάδα θαη αθνχ καο έρνπλ ρσξίζεη θαη ζε δηαδξνκέο, ε επηινγή κπνξεί λα είλαη θάζε θνξά δηαθνξεηηθή γηα ηνλ εθδξνκέα. Καη νη Γξφκνη ην δηαθεκίδνπλ κε πνιινχο ηξφπνπο. Καη κε δεκνζηεχζεηο θαη κε ζπνηάθηα θαη ζηελ ηζηνζειίδα ηνπο, γίλεηαη γλσζηφ ινηπφλ, θαη κέρξη ηψξα ζπλαληψ θφζκν ν νπνίνο ην γλσξίδεη πξηλ εγψ λα ηνπο ελεκεξψζσ. -Έρεηε ζπκκεηάζρεη ζε θάπνην πξφγξακκα (ζπλέδξην, ζεκηλάξην, δηαγσληζκφ, δηεζλή ή κε θιπ) ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ; Έρεηε σθειεζεί απφ απηή ηε ζπκκεηνρή; Απφ δηεζλή δηαγσληζκφ έρνπκε ηνλ δηεζλή δηαγσληζκφ νίλνπ ηεο Θεζζαινλίθεο, ηεο ΔΝΟΒΑΔ, εθεί πνπ αλήθνπλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ, ζπκκεηέρνπκε γηαηί αλαθέξεηαη ζε πνηνηηθά θξαζηά απφ φιν ηνλ θφζκν, έρνπκε βξαβεπηεί λαη, θαη απηή ε πξνβνιή θπζηθά βνεζά κε ηελ ζεηξά ηεο. Οπσζδήπνηε είλαη πνιχ ρξεζηηθή ε ζπκκεηνρή καο ζαλ κέιε απηήο ηεο έλσζεο θαη ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ θαη επέθηαζε. 7. Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία -Ζ νηθνλνκηθή θξίζε, έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ; Ζ νηθνλνκηθή θξίζε έρεη επεξεάζεη πάξα πνιχ ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ. Καη απηφ ζπκβαίλεη γηαηί απηή ηελ ζηηγκή ζηελ Διιάδα ε θξίζε δηνρεηεχεηαη κε ηξνκνθξαηηθφ ηξφπν θαη επεξεάδεη άκεζα ηελ ςπρνινγία ηνπ κέζνπ θαηαλαισηή. Ζ ςπρνινγία ηνπ κέζνπ Έιιελα ινηπφλ ηνλ πξνδηαζέηεη λα εμαζθαιίζεη ηα απαξαίηεηα. Απφ ηα πξψηα πξάγκαηα πνπ ζα θφςεη ν Έιιελαο ηψξα πνπ βξίζθεηαη ελ κέζσ νηθνλνκηθήο θξίζεο είλαη ην θξαζί. Σν νπνίν θξαζί ήηαλ ήδε εθ ησλ πξαγκάησλ θάηη αθξηβφ, ζεσξείηαη ινηπφλ πεξηηηφ θαη λαη ε δήηεζή ηνπ έρεη πέζεη. Σν ζεσξνχκε φηη 78

79 είλαη πξνζσξηλφ θάηη ηέηνην θαη φηη ν θαηαλαισηήο ζα γπξίζεη θαη πάιη ζην θξαζί αλ θάηζεη κε εξεκία θαη δεη φηη έρνπλ αθξηβχλεη φια ηα ππφινηπα, ηα ζθιεξά πνηά, φπσο νπίζθη θαη βφηθα γηα παξάδεηγκα. Σν θξαζί καο είλαη ειιεληθφ θαη δελ ην επηβαξχλεη εηδηθφο θφξνο θαηαλάισζεο. Καη ε ηηκή ηνπ δελ έρεη απμεζεί πέξα απφ ηηο απμήζεηο ηνπ ΦΠΑ. ια ηα ππφινηπα πνηά φκσο έρνπλ απμεζεί. Θεσξψ φηη είλαη ζέκα ρξφλνπ λα θαηεπζπλζνχκε θαη πάιη, λα δεκηνπξγήζνπκε απηή ηελ ηάζε θαηαλάισζεο.. ηα επφκελα 2 κε 3 ρξφληα πηζηεχσ πσο ζα ηζνξξνπήζνπλ. -Πσο αληηδξά ην ηκήκα κάξθεηηλγθ ηνπ νηλνπνηείνπ ζαο, ζηηο αιιαγέο απηέο; Πνηεο ζηξαηεγηθέο αθνινπζεί; Καηαξράο, αληηδξνχκε κε ςπρξαηκία. Απφ θεη θαη πέξα δελ παληθνβαιιφκαζηε έηζη ψζηε λα αξρίζνπκε λα θάλνπκε εηδηθέο πξνζθνξέο θαη λα επηειίζνπκε ηηκνινγηαθά έλα πξντφλ ην νπνίν κέρξη ρζεο θφζηηδε ρ, ηψξα λα θνζηίδεη ην κηζφ απηνχ ηνπ ρ. ίγνπξα ζα πξνζπαζήζνπκε λα «ζπκκαδέςνπκε» πιένλ ηα έμνδα παξαγσγήο θαη λα κεηψζνπκε θαη επέθηαζε θαη ηελ ηηκή ηνπ θξαζηνχ. Παξφια απηά, ε αληηκεηψπηζε πνπ έρνπκε, πεξηιακβάλεη έληνλε δηαθήκηζε, πνιιέο παξνπζηάζεηο, ζηειέρε ηα νπνία, απφ ηελ ζέζε ηνπο ηελ νξγαληθή ηνπ νηλνπνηείνπ απνζπψληαη θαη έξρνληαη πην θνληά ζηνλ θφζκν κε επηζθέςεηο ζε μελνδφρνπο, εζηηάηνξεο, ή κεηαπσιεηέο θξαζηνχ. Σα κέρξη ηψξα δείγκαηα, δείρλνπλ φηη ε ιηαληθή ηνπ θξαζηνχ έρεη αλέβεη, ελψ ε δήηεζή ηνπ ζε εζηηαηφξηα θαη γεληθά ζε ρψξνπο εζηίαζεο, έρεη πέζεη. Απηφ θαηαδεηθλχεη φηη ν θφζκνο πνπ ηνπ άξεζε ην θξαζί, ζπλερίδεη λα ην πίλεη ζπίηη ηνπ. Σν ιάζνο ινηπφλ γίλεηαη απφ θάπνηνπο επαγγεικαηίεο ηνπ ρψξνπ ηεο εζηίαζεο, πνπ είηε απφ ιάζνο ή απφ ακέιεηα, θάλνπλ δεκηά ζηνλ εαπηφ ηνπο ζπλερίδνληαο λα έρνπλ ηελ ίδηα ηηκνινγηαθή ζπκπεξηθνξά ζ' απηά ηα πξντφληα. Πηζηεχσ πσο έλα 40 κε 50% θέξδνο, ζα έθεξλε πνιχ θαιχηεξα απνηειέζκαηα. -Θα κεηψλαηε ηελ πνηφηεηα ή θαη ηελ πνζφηεηα ζε θάπνην απφ ηα πξντφληα ζαο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθχζεηε πειαηεία; Γελ ζεσξψ φηη κεηψλνληαο ηελ πνηφηεηα ελφο θξαζηνχ κπνξνχκε λα πξνζειθχζνπκε πεξηζζφηεξν θφζκν. Ηζα-ίζα πνπ θάηη ηέηνην ζα κπνξνχζε λα απνβεί θαηαζηξνθηθφ γηα ηελ «εηθφλα» θαη ηε θήκε ηνπ νηλνπνηείνπ. Ο θφζκνο πνπ πξνηηκά 79

80 κέρξη ζήκεξα ηα θξαζηά καο, ην θάλεη γηαηί γλσξίδεη πσο δελ έρνπλ κεγάιε δηαθχκαλζε ζηελ πνηφηεηα απφ ρξνληά ζε ρξνληά θαη απηή ε πνηνηηθή ζηαζεξφηεηα είλαη πνπ ηνλ θεξδίδεη. Δθεί πνπ ζα κπνξνχζακε λα δψζνπκε βάζε είλαη ζηε βειηίσζε ηεο ζρέζεο «πνηφηεηα-ηηκή», θξαηψληαο ζηαζεξή ηελ πνηφηεηα, κεηψλνληαο φκσο ηελ ηηκή κε ειάηησζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο. Με ηνλ ηξφπν απηφ ηα πξντφληα γίλνληαη πην αληαγσληζηηθά θαη θαη επέθηαζε πην ειθπζηηθά γηα ηνλ θαηαλαισηή. (Πξνζσπηθή ζπλέληεπμε, Γεθέκβξηνο 2011) 3.6 ΟΗΝΟΠΟΗΪΑ ΑΪΓΑΡΗΝΖ ΓΟΤΜΔΝΗΑ ΚΗΛΚΗ 1.Παξαγσγή Κξαζηνχ -Μπνξείηε λα κνπ πείηε γηα ην θξαζί πνπ παξάγεηε; Σχπνπο, πνηθηιίεο (Διιεληθέο ή άιιεο); Ση πνζφηεηεο; Ζ πεξηνρή καο εδψ ε Γνπκέληζζα είλαη κηα δψλε νλνκαζίαο πξνέιεπζεο, πνπ ζεκαίλεη φηη ππάξρνπλ πνηθηιίεο θαζνξηζκέλεο γηα ηελ πεξηνρή γηα λα παξάγνπλ ηα θξαζηά νλνκαζία πξνέιεπζεο αλψηεξεο πνηφηεηαο. Απηέο είλαη ην μηλφκαπξν θαη ε λεγθφζθα. Σν μηλφκαπξν είλαη θχξηα πνηθηιία ηνπ καθεδνληθνχ ακπειψλα θαη ε λεγθφζθα είλαη κηα βνεζεηηθή πνηθηιία πνπ ζηελ νπζία ππάξρεη κφλν ζηελ πεξηνρή καο πιένλ. Απφ θεη θαη πέξα, ν ακπειψλαο καο απαξηίδεηαη θαη απφ μεληθέο πνηθηιίεο πνπ έρνπλ εληαρηεί ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη παξάγνπκε θξαζηά θαη απφ απηέο ηηο πνηθηιίεο, ηα νπνία θξαζηά δελ κπνξνχλ λα βγνπλ ζαλ νλνκαζία πξνέιεπζεο αιιά είλαη νίλνη ηνπηθνί. Δλδεηθηηθά λα αλαθέξσ θάπνηεο πνηθηιίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχκε, ην merlot,ην sauvignon blanc απφ μεληθέο θαη ν ξνδίηεο, πνπ είλαη κηα πνηθηιία πνπ ζπλαληάκε θαη ζε φιε ηελ Διιάδα, ην cabernet,ην syrah. Μηιάκε γηα αξθεηέο πνηθηιίεο, αθνχ θαη ην θιίκα εδψ επλνεί ηελ θαιιηέξγεηα ησλ πεξηζζνηέξσλ πνηθηιηψλ. Οη πνζφηεηεο πνπ παξάγνπκε εδψ είλαη πεξίπνπ 200 ηφλνη ζηαθχιηα θάηη πνπ ζεκαίλεη φηη παξάγνπκε πεξίπνπ 100 ηφλνπο θξαζί ηνλ ρξφλν. 80

81 -Δίλαη ην Διιεληθφ θξαζί πςειήο πνηφηεηαο; Έρεη γίλεη πνιχ κεγάιε πξφνδνο ηα ηειεπηαία 15 κε 20 ρξφληα, παξάγνπκε πιένλ θξαζηά πνιχ πςειήο πνηφηεηαο, ην δήηεκα είλαη αλ είλαη αληαγσληζηηθά ζην ζέκα πνηφηεηαο-ηηκήο, ζην δηεζλέο πεξηβάιινλ. -Παξάγεηε θξαζί κφλν απφ ζηαθχιηα δηθηά ζαο παξαγσγήο ή αγνξάδεηε ζηαθχιηα ή κνχζην απφ άιινπο παξαγσγνχο; Ζ πιεηνςεθία ησλ ζηαθπιηψλ είλαη δηθήο καο παξαγσγήο, έρνπκε έλαλ ακπειψλα, πεξίπνπ 100 ζηξεκκάησλ θαη νξηζκέλνπο ζπκβαιιφκελνπο παξαγσγνχο κε ηνπο νπνίνπο ζπλεξγαδφκαζηε πάξα πνιιά ρξφληα θαη ππάξρεη ζπλεξγαζία ζε φια ηα επίπεδα ηεο παξαγσγήο. -Πνπιάηε ηα θξαζηά ζαο εκθηαισκέλα ή θαη ρχκα; Έλα κεγάιν πνζνζηφ πσιείηαη ζε ζπζθεπαζία αζθνχ. Δίλαη δειαδή ηππνπνηεκέλν ην θξαζί, κε πξσηφθνιιν, φπσο θάλνπκε θαη κε ηα εκθηαισκέλα. Έλα πνζνζηφ ηνπ 70% δειαδή πσιείηαη ζαλ «ρχκα», απιά ζε κεγάιεο ζπζθεπαζίεο ησλ 3 ή 5 ιίηξσλ θιπ. Σν ππφινηπν πνζνζηφ παξαγσγήο πσιείηαη εκθηαισκέλν. -Ση ζπζθεπαζία ρξεζηκνπνηείηε γηα ηα θξαζηά ζαο (γπάιηλε, ράξηηλε ή θάηη άιιν); Υξεζηκνπνηνχκε ηνλ αζθφ, φπσο πξναλέθεξα θαη ηελ γπάιηλε θηάιε. 2.Γηαλνκή Κξαζηνχ 81

82 -ε πνηνπο πνπιάηε θξαζί (ιηαλνπσιεηέο, ρνλδξεκπφξνπο, supermarkets, απεπζείαο ζηνπο θαηαλαισηέο ή θάπνπ αιινχ); Πνηα είλαη ηα πνζνζηά γηα ηνλ θαζέλα; Τπάξρνπλ θάπνηνη ρνλδξέκπνξνη-αληηπξφζσπνη γηα κεγαιχηεξεο απνζηάζεηο φπσο είλαη ε Αζήλα. Απφ θεη θαη πέξα ππάξρεη κηα ηθαλνπνηεηηθή ιηαληθή πψιεζε ηφζν απφ ην νηλνπνηείν, φζν θαη απφ 2 ζεκεία πψιεζεο πνπ έρνπκε κέζα ζηελ Γνπκέληζζα. Καη θάπνηα ζεκεία επίζεο ηα νπνία είηε ηα παξέρνπκε απεπζείαο, θάπνηα εζηηαηφξηα, θάβεο θιπ θαη έλα πνζνζηφ ην εμάγνπκε. Σα πνζνζηά είλαη θάπσο κνηξαζκέλα θαζψο θαη ην πνζνζηφ ησλ ρνλδξεκπφξσλ είλαη πςειφ αιιά πνπιάκε θαη απφ εδψ αξθεηφ θξαζί, έρνπκε κηα πςειή ιηαληθή θαη επίζεο έλα δίθηπν πνπ έρνπκε αλαπηχμεη επεηδή είκαζηε παιηνί παξαγσγνί ην νπνίν ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη είλαη θαη απηφ ιηαληθή. -Δμάγεηε θξαζί; Δκθηαισκέλν ή ρχκα; Πνζφηεηεο; Με θειιφ ή βηδσηφ θαπάθη; Δμάγνπκε έλα αξθεηά ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ εκθηαισκέλνπ θξαζηνχ είλαη πξνο εμαγσγή. Σν 1/3 ησλ εκθηαισκέλσλ θξαζηψλ πεγαίλεη ζηελ αγνξά ηνπ εμσηεξηθνχ. Καη είλαη απνθιεηζηηθά κε θειιφ. -ε πνηεο ρψξεο εμάγεηε ηα θξαζηά ζαο; Γηαηί επηιέμαηε ηηο ρψξεο απηέο; Κπξίσο ζηελ Γεξκαλία θαη έλα κηθξφ πνζνζηφ ζηελ Γαιιία, ζηελ Κχπξν θαη θαηά θαηξνχο ζηελ Αγγιία θαη ζηελ Απζηξία. Ζ αιήζεηα είλαη πσο δελ ην επηιέμακε εκείο, νη πην πνιινί πειάηεο καο βξήθαλ. ηελ Γεξκαλία πηζηεχσ φηη ππάξρνπλ πάξα πνιινί πειάηεο πνπ είλαη ήδε Έιιελεο 2 εο ή 3 εο γεληάο θαη είηε έρνπλ θαηαζηήκαηα είηε δηαθηλνχλ ρνλδξηθψο πξντφληα ειιεληθά. Οπφηε είλαη κηα εχθνιε αγνξά θαη ππάξρεη πεδίν θαη ζαλ κεγάιε ρψξα πνπ είλαη αιιά επίζεο ππάξρνπλ θαη πάξα πνιινί Έιιελεο. Γεληθά πηζηεχσ φηη ν πην εχθνινο δξφκνο είλαη ε επξσπατθή αγνξά, ελδνθνηλνηηθά πνπ δελ ππάξρνπλ πξφζζεηα ηέιε θαη θφξνη νχηε εθηεισληζκφο θαη γίλεηαη πην εχθνιε ε δηαδηθαζία ηεο εμαγσγήο. 82

83 -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ηνπ Διιεληθνχ θξαζηνχ ζηε δηεζλή αγνξά; Τπάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ; Τπάξρεη κεγάινο αληαγσληζκφο, ην πεξηβάιινλ είλαη πνιχ αληαγσληζηηθφ θπξίσο ιφγσ ησλ ηξίησλ ρσξψλ, ησλ λέσλ ρσξψλ παξαγσγψλ θξαζηνχ. πλήζσο ζην εμσηεξηθφ ην ειιεληθφ θξαζί θαηαιακβάλεη πνιχ κηθξφ κεξίδην ζηελ αγνξά. Πάκε ζε έλα ζνχπεξ κάξθεη ζα δνχκε έλα βνπιγάξηθν θξαζί, απζηξαιέδηθν ή Υηιηαλφ λα πηάλεη έλα κεγάιν ξάθη θαη ην ειιεληθφ λα είλαη ζρεδφλ αλχπαξθην. Άξα ινηπφλ πξέπεη λα δείμνπκε κεγαιχηεξε εμσζηξέθεηα λα θάλνπκε ηηο αλάινγεο θηλήζεηο θαη λα έρνπκε πην αληαγσληζηηθέο ηηκέο ψζηε λα κπνξέζνπκε λα επηηχρνπκε θαιχηεξα απνηειέζκαηα. Πξνο ην παξφλ δειαδή νη θηλήζεηο είλαη πνιχ δεηιέο, πνιχ κηθξέο, είλαη θαη κηθξέο νη παξαγσγέο, νπφηε θαη κε ηελ κεγάιε θξίζε πνπ πεξλά ηψξα ε ρψξα καο, κάιινλ ζα πξέπεη λα ζηξαθνχκε πξνο ηα έμσ. -Πνηα απφ ηα θξαζηά ζαο έρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά; Κπξίσο πξνσζνχληαη ηα θφθθηλα θξαζηά, ηα ηειεπηαία ρξφληα φκσο ππάξρεη έλα παξάδνμν θαη ην ιεπθφ θξαζί ην ηζνξξνπεί. Καη ζαλ ηάζε θαη ζαλ κφδα θαη ην θιίκα ίζσο επλνεί ηελ θαηαλάισζή ηνπ αθνχ έρνπκε γεληθά δεζηφ θαηξφ. Οπφηε ζα έιεγα φηη είλαη κνηξαζκέλα κεηαμχ ιεπθνχ θαη εξπζξνχ παιαησκέλνπ θξαζηνχ. -Πνηεο είλαη νη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο; Δίλαη νη ίδηεο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ; Δδψ θαιιηεξγνχκε ην μηλφκαπξν, δειαδή βγαίλεη ζηελ αγνξά κε νλνκαζία πξνέιεπζεο Γνπκέληζζα θαη ην ιεπθφ απφ ηελ πνηθηιία sauvignon blanc. ην εμσηεξηθφ φκσο αλ ςάρλνπλ θάπνην ειιεληθφ θξαζί, ςάρλνπλ ζπλήζσο έλα ηππηθφ ειιεληθφ θξαζί, άξα ινηπφλ κηιάκε γηα ην μηλφκαπξν θαη είλαη κηα πνηθηιία πνπ έρεη δπλακηθή θαη δπλαηφηεηεο. Δίλαη δχζθνιε βέβαηα ζαλ πνηθηιία γηα θάπνηνλ πνπ δελ γλσξίδεη πνιχ θαιά άιια θξαζηά εθηφο απφ ηα δηάζεκα, νπφηε θπξίσο αλαδεηνχλ απηφ αιιά φρη ζε πνιχ κεγάιεο πνζφηεηεο. Πξέπεη δειαδή λα εθπαηδεπηεί θαη ν μέλνο θαηαλαισηήο ζηηο ειιεληθέο πνηθηιίεο. 83

84 3.Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο -Γηαθεκίδεηε ηα θξαζηά ζαο; Αλ λαη, πσο; Γελ έρνπκε κπεη πάξα πνιχ ζην θνκκάηη ηεο δηαθήκηζεο θαη γηα ηα θνλδχιηα αθνχ είκαζηε κηα κηθξή νηθνγελεηαθή επηρείξεζε θαη ην θφζηνο δηαθήκηζεο επξέσο είλαη κεγάιν. Έκκεζα γίλνληαη θάπνηεο δηαθεκηζηηθέο θηλήζεηο θπξίσο κέζα απφ ηνπ Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ ηεο Βνξείνπ Διιάδνο πνπ είλαη έλα δίθηπν θαη ππάξρνπλ θάπνηεο δξάζεηο φπνπ δηαθεκίδεηαη ην θξαζί, ζε θάπνηα έληππα, ζε θάπνηα πεξηνδηθά, κέζσ εθδειψζεσλ. Αιιά γεληθφηεξα είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλεο νη δαπάλεο γηα δηαθεκηζηηθνχο ιφγνπο. -Πνηνπο ζεσξείηε αληαγσληζηέο ζαο; Αληαγσληζκφο ππάξρεη θαη είλαη πάξα πνιχ έληνλνο, βέβαηα ππάξρεη έλα πνιχ θαιφ θιίκα αλάκεζα ζηνπο νηλνπαξαγσγνχο. Έρνπκε θάλεη θαη απηφ ην δίθηπν ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ πνπ είλαη θάηη κνλαδηθφ γηα ηνλ θιάδν καο ζε ζρέζε κε άιινπο θιάδνπο. Τπάξρεη πνιχ θαιφ θιίκα θαη θηιηθφ. Παξφια απηά φζνλ αθνξά ηα πξντφληα ππάξρεη αληαγσληζκφο γηα ην αλ ζα δηαιέμεη θάπνηνο ην δηθφ κνπ θξαζί ή ηνπ δηπιαλνχ γηα παξάδεηγκα πνπ κπνξεί λα θηηάρλεη παξφκνην θξαζί, ππάξρεη θαη είλαη ν θαιφο αληαγσληζκφο. Ο θαθφο αληαγσληζκφο, ππάξρεη θαη ζε κεγάιν βαζκφ. Μαο πιήηηεη θαη είλαη ην αλεμέιεγθην ρχκα θξαζί, ην «ζπηηηθφ» αο πνχκε θξαζί θαη ρσξίο ηνλ θαηάιιειν εμνπιηζκφ, ρσξίο λα έρνπλ θάλεη επελδχζεηο ζην θξαζί, ρσξίο λα πεξλάλε απφ θαλφλεο πγηεηλήο πνπ δηέπνπλ ην θξαζί γηαηί είλαη έλα ηξφθηκν, πσινχλ αλεμέιεγθηα θαη θηλνχληαη ζηελ αγνξά, ρσξίο θακία θνξνινγία θαη απηφ είλαη πνπ καο πιήηηεη πεξηζζφηεξν, ν θαθφο θαη φρη ν πγηήο αληαγσληζκφο. -Ση πηζηεχεηε φηη ιακβάλνπλ ππφςε νη θαηαλαισηέο φηαλ αγνξάδνπλ θξαζί (ηχπνο, πνηθηιία, ρψξα πξνέιεπζεο, Ολνκαζία Πξνέιεπζεο Τςειήο Πνηφηεηαο, νξγαληθφ θξαζί); 84

85 Ο θαζέλαο θπζηθά έρεη ηα δηθά ηνπ θξηηήξηα. Πηζηεχσ πσο εηδηθά ηψξα κε φιεο ηηο δπζθνιίεο πνπ έρεη ν θαηαλαισηήο, ςάρλεη ην θαιχηεξν θξαζί ζε ζρέζε κε ηελ ηηκή ηνπ. ρέζε πνηφηεηαο- ηηκήο. Τπάξρνπλ βέβαηα ηα γεπζηηθά θξηηήξηα ηνπ θαζελφο θαζψο θάζε θαηαλαισηήο έρεη επηιέμεη θάπνηνπο ζπγθεθξηκέλνπο ηχπνπο θξαζηψλ πνπ κπνξεί λα επηιέγεη πάληα κεηαμχ απηψλ. Τπάξρεη βέβαηα θαη κηα κηθξή κεξίδα πνπ ςάρλεη πάληα θάηη δηαθνξεηηθφ. Άξα ζα πξέπεη λα πξνζαλαηνιηζηνχκε ζε θξαζηά πνηνηηθά κε φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξε ηηκή. -Πνηα είλαη θαηά ηελ άπνςή ζαο ηα πην ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο θξαζηνχ πςειήο πνηφηεηαο; Ση είλαη πην ζεκαληηθφ γηα ηνπο θαηαλαισηέο; Πηζηεχσ πσο ε πνηφηεηα πξέπεη λα ζπλάδεη πάληα κε ηελ ηηκή ηνπ. Γειαδή λα ππάξρεη έλα θαιφ θξαζί, αιιά κε πφζα ρξήκαηα ζα ην απνθηήζνπκε. Πηζηεχσ φηη πάληα πξέπεη λα αλαδεηνχκε ηελ θαιή πνηφηεηα ζε ζρέζε κε ηελ ηειηθή ηηκή πνπ ζα θηάζεη ζην ξάθη ή ζην εζηηαηφξην. Απφιπην θξηηήξην λνκίδσ φηη δελ ππάξρεη ηα θαιχηεξα θξαζηά ζεσξνχληαη απηά πνπ είλαη πςειήο παιαίσζεο. 4.Διιεληθφ Κξαζί -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην Διιεληθφ θξαζί; πσο πξναλέθεξα, έρεη θάλεη κηα πάξα πνιχ θαιή πξφνδν φζνλ αθνξά ηα πνηνηηθά ζηάληαξ. Σα νηλνπνηεία είλαη πιένλ πιήξσο εμνπιηζκέλα, είλαη απφ ηα αξηηφηεξα ίζσο αλ φρη κφλν ζηελ Δπξψπε, αιιά θαη ζηνλ θφζκν θαζψο ηα πεξηζζφηεξα είλαη θαηλνχξηα. Ο ηερλνινγηθφο εμνπιηζκφο, ε ηερληθή ππνζηήξημε απφ εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ πνπ ππάξρεη. Ννκίδσ πσο ην ειιεληθφ θξαζί είλαη ζε πνιχ θαιφ δξφκν φζνλ αθνξά ηελ πνηφηεηά ηνπ. Δθεί πνπ «πνλάκε» ιίγν είλαη ζην ακπέιη αθφκα, πνπ είλαη βέβαηα πάξα πνιχ βαζηθφ γηαηί είλαη ε πξψηε χιε, ελψ ζηελ νηλνινγία έρνπκε πξνρσξήζεη πάξα πνιχ ζηελ ακπεινπξγία είκαζηε αθφκα αξθεηά πίζσ. Γελ ππήξρε ππνζηήξημε φζνλ αθνξά ηνπο ακπεινπξγνχο θαη απφ θξαηηθνχο θνξείο ψζηε λα πξνρσξήζεη ε επηζηήκε ηεο ακπεινπξγίαο, δειαδή λα καο δψζεη θαιχηεξα απνηειέζκαηα ζαλ πξψηε χιε. Καη εθεί λνκίδσ πσο πξνζπαζνχλ ηα νηλνπνηεία θηηάρλνληαο λένπο ακπειψλεο ππφ δηθή ηνπο επίβιεςε λα βειηησζνχλ ζε 85

86 απηφ ην θνκκάηη. Καη πάληα γηα ην ηειηθφ πξντφλ ε ζρέζε πνηφηεηαο-ηηκήο. ε ζρέζε κε πνιιέο ρψξεο πνπ έρνπλ θζελφ εξγαηηθφ δπλακηθφ δελ κπνξνχκε λα είκαζηε πνιχ αληαγσληζηηθνί γηαηί γεληθά ηα θφζηε είλαη αξθεηά κεγάια. -Πνηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπ ζε ζρέζε κε ηα θξαζηά απφ άιιεο ρψξεο; Δλ κέξεη απάληεζα λσξίηεξα ζε απηή ηελ εξψηεζε. Έλα πιενλέθηεκα πνπ δελ μέξσ αλ ην έρνπκε εθκεηαιιεπηεί, είλαη φηη εκείο δελ είκαζηε λέα ρψξα ζηελ νηλνπαξαγσγή. Απνηεινχκε κέξνο ηνπ παιηνχ θφζκνπ φπσο ιέκε, απφ ηνπο πξψηνπο δηδάμαληεο ζην θξαζί, άζρεηα αλ κείλακε πίζσ γηα πνιιά ρξφληα, άξα ζα πξέπεη λα εθκεηαιιεπηνχκε ηελ ηππηθφηεηα θαη ηελ ηδηαηηεξφηεηα ηνπ θιίκαηνο ηεο Διιάδαο θαη ησλ ειιεληθψλ πνηθηιηψλ πνπ νξηζκέλεο απφ απηέο δίλνπλ θξαζηά εληειψο δηαθνξεηηθά απφ απηά πνπ γλσξίδνπκε κέρξη ηψξα θαη έρνπλ επηθξαηήζεη ζαλ πνηθηιίεο. Πνηθηιίεο φπσο ην αζχξηηθν, ην μηλφκαπξν, ην αγησξγήηηθν θαη πνιιέο άιιεο, κπνξνχλ λα δψζνπλ θξαζηά θαη πςειήο πνηφηεηαο θαη κηαο δηαθνξεηηθήο γεχζεο, γεχζεο κεζνγείνπ, κε εληειψο πξσηφηππα ραξαθηεξηζηηθά πνπ κπνξεί ν θφζκνο θαη ζην δηεζλέο ζηεξέσκα λα εθηηκήζεη. ζνλ αθνξά ηα κεηνλεθηήκαηα, είλαη πνιιέο θνξέο ε ζρέζε πνηφηεηαο θαη ηηκήο. Καη ίζσο, ην γεγνλφο φηη ζηελ Διιάδα δελ έρνπκε βγάιεη αθφκα ζηελ Διιάδα θαη δελ μέξσ αλ κπνξνχκε λα ην θάλνπκε ίζσο θαη ιφγσ θιίκαηνο, ην πνιχ κεγάιν θξαζί, ην πνιχ ζπνπδαίν θξαζί πνπ ζα θάλεη πάξα πνιχ κεγάιε δηεζλή πνξεία θαη ζα κπνξεί λα ζπκπαξαζχξεη θαη ηα ππφινηπα θξαζηά φπσο έθαλαλ ζην παξειζφλ νη Ηηαινί θαη νη Γάιινη θαη νη Ηζπαλνί. -Πηζηεχεηε φηη ην Διιεληθφ θξαζί είλαη αθξηβφ; Απαηηεί πςειφηεξεο επελδχζεηο θαη έρεη κεγαιχηεξν θφζηνο παξαγσγήο ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο; 86

87 Ναη, ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο λνκίδσ πσο επηθξαηνχζε κηα θάπνηα θαθή λννηξνπία ζην παξειζφλ. Πνιιά θξαζηά ππεξεθηηκήζεθαλ θαη είραλ πςειφηεξεο ηηκέο απφ φηη ν θαηαλαισηήο, κπνξνχζε λα πιεξψζεη γηα θάπνηα θξαζηά. Απηφ θάλεθε ακέζσο κε ηελ έιεπζε ηεο θξίζεο, πνιιά απφ ηα αθξηβά θξαζηά, έπεζαλ νη πσιήζεηο ηνπο θαη φηαλ έπεζαλ νη ηηκέο ηνπο θάλεθε πσο πνιιά θξαζηά ήηαλ ππεξεθηηκεκέλα. Γεληθά φκσο ππάξρεη πξφβιεκα θαζψο ηα θφζηε είλαη πνιχ αθξηβά. Πνιιέο επελδχζεηο θαη πνιχ αθξηβέο επελδχζεηο θαη πξφζθαηεο επελδχζεηο πξνζπαζνχλ λα απνζβεζηνχλ, άξα απηφ δεκηνπξγεί πξφβιεκα ζηε ζρέζε πνηφηεηαο ηηκήο. Θα κπνξνχζε δειαδή ην ειιεληθφ θξαζί θαηά κέζν φξν λα είλαη πην θζελφ έηζη ψζηε λα είλαη θαη πην αληαγσληζηηθφ πξνο ηα έμσ. Καη απηφ θηφιαο απνδεηθλχεηαη απφ ην γεγνλφο φηη πνιιά θξαζηά θπθινθνξνχλ κε ηηκέο πην ρακειέο ζην εμσηεξηθφ απφ φηη ζηελ ειιεληθή αγνξά. 5.Μειινληηθά ρέδηα -Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ην θξαζί (ΚΑΠ, ΚΟΑ, νίλνπ θ.α.); Σν κέιινλ ησλ πξντφλησλ καο εμαξηάηαη απφ ηελ πνξεία πνπ ζα έρεη ν θιάδνο γεληθφηεξα. Καη πηζηεχσ πξνο ηα έμσ θαζψο ε ειιεληθή αγνξά είλαη πεξηνξηζκέλε, είλαη κηθξή. Οπφηε πηζηεχσ πσο φινη πξέπεη λα θηλεζνχλ πξνο αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ. Καη γηα λα γίλεη απηφ πξέπεη θαη ην πξντφλ λα γίλεη πην αληαγσληζηηθφ. Ζ λνκνζεζία ηνπ θξαζηνχ επηπρψο ελδνθνηλνηηθά καο επλνεί, δελ ππάξρεη κεγάιε θνξνινγία θαη αλ παξακείλνπλ έηζη ηα πξάγκαηα θαη δελ αιιάμνπλ, πηζηεχσ πσο ην ειιεληθφ θξαζί έρεη κεγάιεο ειπίδεο λα απνθηήζεη κεγαιχηεξε δπλακηθή. - Πνηα είλαη ηα κειινληηθά πιάλα ηεο εηαηξείαο ζαο; Μειινληηθφ καο πιάλν είλαη λα απμεζεί ην πνζνζηφ εκθηαισκέλνπ θξαζηνχ, γηαηί ζίγνπξα έρεη κηα κεγαιχηεξε θεξδνθνξία θαη έλα κεγαιχηεξν prestige θαη ζίγνπξα είλαη πην εμαγψγηκν έλα εκθηαισκέλν θξαζί απφ έλα θξαζί ρχκα. 87

88 -Πψο ζα πεηχρεηε ηνπο ζηφρνπο ζαο; Καη απηφ κπνξνχκε λα ην πεηχρνπκε κνλάρα αλεβάδνληαο ηελ πνηφηεηα ησλ θξαζηψλ. Πξνζπαζνχκε θαη ζ απηφλ ηνλ ηνκέα έρνληαο θπηέςεη ηα δηθά καο ακπέιηα, ηα νπνία είλαη πην ειεγρφκελα, θάλνπκε πεηξακαηηζκνχο θαη πξνζπαζνχκε λα δνχκε πνπ είλαη ε ηάζε ησλ θαηαλαισηψλ. 6.Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ -Αλήθεηε ζηηο εηαηξείεο ησλ «Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ»; Ναη, είκαζηε απφ ηα ηδξπηηθά κέιε ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ. -Πφζν ζαο σθέιεζε ε ζπκκεηνρή ζαο ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ; Θεσξείηε πσο δηαθεκηζηήθαηε πεξηζζφηεξν κέζα απφ ηα πξνγξάκκαηα πνπ πξνσζνχλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ; Σα άκεζα νθέιε ίζσο δελ ηα έρνπκε δεη ζε κεγάιν βαζκφ, φπσο λα απμήζνπκε ηηο πσιήζεηο ζεκαληηθά ή ην λα πξνβιεζνχκε πάξα πνιχ ζεκαληηθά, ππάξρνπλ φκσο έκκεζα νθέιε, έρνπλ πινπνηεζεί θαη θάπνηα πξνγξάκκαηα επελδχζεσλ κέζα απφ ηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ φπνπ νξγαλσζήθακε φινη καδί γηα λα πεηχρνπκε θάπνηα πξάγκαηα, φπσο είλαη ν επηζθέςηκνο ρψξνο θαη άιια. Κπξίσο κέζσ θάπνησλ δξάζεσλ πνπ ζίγνπξα αηνκηθά ν θαζέλαο ζε κηθξά νηλνπνηεία φπσο εκείο δελ ζα κπνξνχζακε λα ηα πινπνηήζνπκε. ίγνπξα ππάξρεη κηα πξνβνιή κέζα απφ ηνπο Γξφκνπο, δελ είλαη θαζφινπ εχθνιν λα θάλεηο δξάζεηο κφλνο ζνπ, έρνπλ πνιχ πςειά θφζηε, ελψ ζπκκεηέρνληαο ζην δίθηπν ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ είλαη πνιχ πην εχθνιν λα δηαθεκηζηείο θαη κε πνχ κηθξφηεξν θφζηνο. 88

89 -Θεσξείηε ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο; Οη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ πξνσζνχλ ηνλ Αγξνηνπξηζκφ ζηελ πεξηνρή ζαο; Γίλνληαη πξνζπάζεηεο ζ απηφ, δελ ππάξρνπλ ζπλνιηθά νη ππνδνκέο γηα λα ππνζηεξίμνπλ θάηη ηέηνην, ελψ νη Γξφκνη θηλνχληαη ζ απηφλ ηνλ ηνκέα. Γηα παξάδεηγκα φηαλ θάπνηνο επηζθέπηεο έξρεηαη εδψ ζην δηθφ καο νηλνπνηείν θαη είλαη επηζθέπηεο, φρη ηεο κία κέξαο θαη ζέιεη λα πεξάζεη θάπνηεο κέξεο ζηελ πεξηνρή, δελ ππάξρνπλ νη αλάινγεο ππνδνκέο ψζηε λα ππνζηεξηρζεί φιν απηφ, δειαδή δελ ππάξρνπλ αξθεηά θαηαιχκαηα, δελ ππάξρνπλ αξθεηνί ρψξνη εζηίαζεο, ψζηε λα ζπλεξγαζηνχκε νκαδηθά θαη λα απνδψζεη απηφ νθέιε γηα φινπο. -Έρεηε ζπκκεηάζρεη ζε θάπνην πξφγξακκα (ζπλέδξην, ζεκηλάξην, δηαγσληζκφ, δηεζλή ή κε θιπ) ησλ Γξφκσλ ηνπ Κξαζηνχ; Έρεηε σθειεζεί απφ απηή ηε ζπκκεηνρή; Ναη, ζπλερψο παίξλνπκε κέξνο ζε εθδειψζεηο, ζηηο πεξηζζφηεξεο απφ ηηο νπνίεο δηνξγαλψλνπλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ, φπσο ηα ΒνξΟηλά θαη ζε άιιεο εθδειψζεηο ησλ Γξφκσλ ηνπ θξαζηνχ. 7.Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία -Ζ νηθνλνκηθή θξίζε, έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ; Ναη, έρεη αξρίζεη λα ηελ επεξεάδεη ζε κεγάιν βαζκφ, φζνλ αθνξά ηελ εζσηεξηθή αγνξά. Πηζηεχσ πσο φπσο θαη γηα εκάο έηζη θαη γηα ηνπο ζπλαδέιθνπο καο, έλα κεγάιν θνκκάηη ηεο αγνξάο ήηαλ ε Αζήλα, ε νπνία θαη έρεη πάζεη ηελ κεγαιχηεξε θαζίδεζε φπσο ήηαλ ινγηθφ άιισζηε, ζαλ πξσηεχνπζα θαη αθνχ εθεί θηλείηαη ην κεγαιχηεξν εκπνξηθφ θνκκάηη. Έρεη αξρίζεη θαη επεξεάδεη αηζζεηά θαη γηα απηφ πξνζπαζνχκε λα βξνχκε ιχζε ζ απηφ. -Πσο αληηδξά ην ηκήκα κάξθεηηλγθ ηνπ νηλνπνηείνπ ζαο, ζηηο αιιαγέο απηέο; Πνηεο ζηξαηεγηθέο αθνινπζεί; 89

90 Δθφζνλ ε ειιεληθή αγνξά πεξηνξίδεηαη, ππάξρεη κία κείσζε θαηαλάισζεο, ν έλαο δξφκνο είλαη λα γίλνπκε πην εμσζηξεθείο, λα γίλνπλ πην αληαγσληζηηθά ηα πξντφληα θαη λα πξνηηκεζεί ε αγνξά ηνπ εμσηεξηθνχ. Καη ππάξρεη θαη ν άιινο δξφκνο, λα πξνζπαζήζνπκε λα ζπκπηέζνπκε ηα θφζηε, ψζηε λα κπνξέζεη θαη ν Έιιελαο θαηαλαισηήο λα πάξεη εμίζνπ θαιά θξαζηά ζε πην θαιέο ηηκέο. -Θα κεηψλαηε ηελ πνηφηεηα ή θαη ηελ πνζφηεηα ζε θάπνην απφ ηα πξντφληα ζαο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθχζεηε πειαηεία; Σελ πνηφηεηα φρη, πξνζπαζνχκε λα θάλνπκε πνηνηηθά πξντφληα, είκαζηε κηθξφ νηλνπνηείν κε ζρεηηθά κηθξή παξαγσγή θαη ν θφζκνο γλσξίδεη φηη πξνζπαζνχκε λα θάλνπκε πνηνηηθά πξντφληα. Πξνζπαζνχκε κε ηα ππάξρνληα πξντφληα απηά λα ζπκπηέζνπκε φζν κπνξνχκε ηα θφζηε παξαγσγήο, ψζηε λα βγνχκε ζηελ αγνξά κε ηελ ίδηα πνηφηεηα θαη ίζσο ρακειφηεξεο ηηκέο έηζη ψζηε λα παξακείλνπλ ειθπζηηθά. (Πξνζσπηθή ζπλέληεπμε, Απξίιηνο 2011) 90

91 4. Ζ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΩΝ ΑΠΑΝΣΖΔΩΝ ΚΑΗ Ο ΣΑΤΣΟΥΡΟΝΟ ΤΥΔΣΗΜΟ ΣΩΝ ΟΗΝΟΠΟΗΔΗΩΝ Παξαθάησ παξαηίζεληαη νη επηά ελφηεηεο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ κε ηηο εξσηήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηελ θάζε ελφηεηα, θαη αθνινπζεί ν ζπζρεηηζκφο ησλ απαληήζεσλ, ηαπηφρξνλα, φισλ ησλ ζπλεληεπμηαδφκελσλ νηλνπνηείσλ. 4.1 Παξαγσγή Κξαζηνχ Μπνξείηε λα κνπ πείηε γηα ην θξαζί πνπ παξάγεηε; Σχπνπο, πνηθηιίεο (Διιεληθέο ή άιιεο); Ση πνζφηεηεο; ζνλ αθνξά γηα ην θξαζί πνπ παξάγνπλ, φια ηα νηλνπνηεία παξάγνπλ νίλνπο ιεπθνχο, εξπζξνχο θαη ξνδέ. Οη ειιεληθέο πνηθηιίεο πνπ θαιιηεξγνχλ είλαη ην αζχξηηθν, ν ξνδίηεο, ην πακίηη, ην ιεκληφ, ην αγησξγήηηθν, ε καιαγνπδηά, ε θπδσλίηζα, ην μηλφκαπξν, ην καπξνχδη, ην καπξνηξάγαλν θαη ε λεγθφζθα. Απφ απηέο, ην πακίηη είλαη κηα πνηθηιία ηνπηθή ηεο Ξάλζεο θαη 91

92 παξάγεηαη απφ ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε. Ζ λεγθφζθα είλαη κηα βνεζεηηθή πνηθηιία πνπ θαιιηεξγείηαη πιένλ νπζηαζηηθά ζηελ Γνπκέληζζα απφ ηελ νηλνπνηία Ατδαξίλε. Σέινο, ε καιαγνπδηά ραξαθηεξίδεη ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ, αθνχ ηελ νηλνπνίεζε γηα πξψηε θνξά, ηελ δηέζσζε θαη ηελ αλαβίσζε ν θ. Γεξνβαζηιείνπ. Μαδί κε ην καπξνχδη θαη ην καπξνηξάγαλν, πνπ θαιιηεξγείηαη ζην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ, απνηεινχλ νίλνπο ηνπηθνχο ηεο Δπαλνκήο. Απφ μέλεο πνηθηιίεο θαιιηεξγνχληαη νη merlot, syrah, sauvignon blanc, chardonnay, Semillon, gewürztraminer, cabernet sauvignon, sangiovese, nebbiolo θαη ηέινο ε viognier. Οη πνζφηεηεο παξαγσγήο έρνπλ σο εμήο: - Σν Κηήκα Βνπξβνπθέιε παξάγεη πεξίπνπ θηάιεο ηνλ ρξφλν θαη έρεη 5 εηηθέηεο, δειαδή 10 κε 12 ρηιηάδεο θηάιεο ε εηηθέηα. - ην Κηήκα Βηβιία Υψξα, ε κεγαιχηεξε παξαγσγή είλαη ην θφθθηλν θαη ην ιεπθφ θξαζί πνπ παξάγεη. - ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ ε παξαγσγή ηνπο πξνέξρεηαη απφ ηα 560 ζηξέκκαηα ακπέιη πνπ θαιιηεξγείηαη. - ην Κηήκα Λίγαο, παξάγνληαη πεξίπνπ 60 κε 70 ρηιηάδεο θηάιεο ηνλ ρξφλν. - ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ παξάγνληαη εηεζίσο θηάιεο θαη 92

93 - ηελ Οηλνπνηία Ατδαξίλε παξάγνληαη πεξίπνπ 100 ηφλνη ζηαθχιηα ηνλ ρξφλν. Παξάγεηε θξαζί κφλν απφ ζηαθχιηα δηθηά ζαο παξαγσγήο ή αγνξάδεηε ζηαθχιηα ή κνχζην απφ άιινπο παξαγσγνχο; - Σν Κηήκα Βηβιία Υψξα, ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ θαη ε Οηλνπνηία Ατδαξίλε, αγνξάδνπλ ζηαθχιηα εθηφο απφ ηα ζηαθχιηα πνπ παξάγνπλ. Μνχζην δελ αγνξάδνπλ. - Σν Κηήκα Βνπξβνπθέιε θαιιηεξγεί ηδηφθηεηνπο ακπειψλεο βηνινγηθήο θαιιηέξγεηαο. - ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ θαη ν κνχζηνο θαη ηα ζηαθχιηα είλαη δηθήο ηνπο παξαγσγήο θαη πξνέξρνληαη φια απφ ηα ακπέιηα ηνπο. - Σέινο, ππάξρεη ε ιεγφκελε νκάδα Λίγα, νη νπνίνη είλαη ακπεινπξγνί θαη θαιιηεξγνχλ ηα ακπέιηα ζχκθσλα κε πξφηππα ηα νπνία έρεη ζέζεη ν θ. Λίγαο, πνπ ζεκαίλεη φηη είλαη βηνινγηθή θαιιηέξγεηα. Καη απηψλ ησλ νηλνπνηψλ ηα ζηαθχιηα ρξεζηκνπνηνχλ ζην νηλνπνηείν. Πνπιάηε ηα θξαζηά ζαο εκθηαισκέλα ή θαη ρχκα; Σα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία εκθηαιψλνπλ φιε ηελ παξαγσγή ηνπο. κσο ην Κηήκα Λίγαο θαη ε Οηλνπνηία Ατδαξίλε πνπινχλ έλα κεγάιν πνζνζηφ ηεο παξαγσγήο ηνπο ζε ζπζθεπαζία αζθνχ. Ση ζπζθεπαζία ρξεζηκνπνηείηε γηα ηα θξαζηά ζαο (γπάιηλε, ράξηηλε ή θάηη άιιν); 93

94 Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ νηλνπνηείσλ ρξεζηκνπνηεί γπάιηλε θηάιε γηα ηελ ζπζθεπαζία ησλ θξαζηψλ πνπ παξάγεη. Σν Κηήκα Λίγαο θαη ε Οηλνπνηία Ατδαξίλε ρξεζηκνπνηνχλ θαη ηνλ αζθφ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ γηα ηελ ζπζθεπαζία ηνπ ρχκα θξαζηνχ. 4.2 Γηαλνκή Κξαζηνχ ε πνηνπο πνπιάηε θξαζί (ιηαλνπσιεηέο, ρνλδξεκπφξνπο, supermarkets, απεπζείαο ζηνπο θαηαλαισηέο ή θάπνπ αιινχ); Πνηα είλαη ηα πνζνζηά γηα ηνλ θαζέλα; ια ηα νηλνπνηεία πνπινχλ ζε ρνλδξεκπφξνπο ή απνθιεηζηηθνχο δηαλνκείο φπνπ θαη πξνκεζεχνπλ ηελ κεγαιχηεξε πνζφηεηα παξαγσγήο ηνπο, αλ φρη φιε. Κάπνηα απφ απηά πσινχλ θαη ζε θάβεο θαη ζε επηρεηξήζεηο ηεο πεξηνρήο ηνπο ιφγσ εληνπηφηεηαο. Απεπζείαο ζηνπο θαηαλαισηέο πνπινχλ ηα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία, αθνχ είλαη θαη επηζθέςηκα. Δμάγεηε θξαζί; Δκθηαισκέλν ή ρχκα; Πνζφηεηεο; Με θειιφ ή βηδσηφ θαπάθη; ια ηα νηλνπνηεία εμάγνπλ θξαζί. Σν εμαγφκελν θξαζί είλαη πάληα εκθηαισκέλν, άιιεο θνξέο κε θειιφ θαη ζε θάπνηεο εμαγσγέο, ηα Κηήκαηα Βηβιία Υψξα θαη Γεξνβαζηιείνπ ρξεζηκνπνηνχλ βηδσηφ θαπάθη. ε πνηεο ρψξεο εμάγεηε ηα θξαζηά ζαο; Γηαηί επηιέμαηε ηηο ρψξεο απηέο; ια ηα νηλνπνηεία εμάγνπλ ζηελ Γεξκαλία θαη γεληθά νη πεξηζζφηεξεο εμαγσγέο ιακβάλνπλ ρψξα κέζα ζηελ Δπξσπατθή θνηλφηεηα αιιά θαη θάπνηα ζηελ Ακεξηθή θαη ηνλ Καλαδά. πγθεθξηκέλα: 94

95 - Σν Κηήκα Βνπξβνπθέιε πξαγκαηνπνηεί εμαγσγέο ζε ρψξεο θπξίσο ηεο θεληξηθήο Δπξψπεο θαη εθηφο απφ ηελ Γεξκαλία, ζην Βέιγην θαη ηελ Οιιαλδία θαη ζε άιιεο. - Σν Κηήκα Βηβιία Υψξα εμάγνπλ ζε ρψξεο φπσο ν Καλαδάο, ε Ακεξηθή, φπνπ εμάγεηαη θαη ε κεγαιχηεξε πνζφηεηα θαη ζηελ ζπλέρεηα ζηελ Δπξψπε ζε αξθεηέο ρψξεο φπσο είλαη ε Γεξκαλία, ε νπεδία, ην Βέιγην, Αγγιία θαη ζε άιιεο, αξθεηέο ρψξεο, γεληθά ζηελ Δπξψπε αιιά θαη ζηα Βαιθάληα, ζηελ Βνπιγαξία. - Σν θηήκα Γεξνβαζηιείνπ, ζηελ Δπξψπε ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο, δειαδή, Γεξκαλία, Αγγιία, νπεδία, Διβεηία, Βέιγην Λνπμεκβνχξγν, Απζηξία, ιίγν Ηζπαλία, Κχπξνο πνπ ζεσξείηαη εμαγσγή, Σζερία, Βνπιγαξία, Οιιαλδία πνπ φπσο ππνζηεξίδεη είλαη κηα θαιή αγνξά, Γαιιία ιίγν θαη κεηά ΖΠΑ, Καλαδά, Ηαπσλία, Βξαδηιία, Μαιδίβεο θαη ηψξα έρνπλ θάπνηεο επαθέο κε Κίλα, δελ εμάγνπλ αθφκα, αιιά είλαη ζηε δηαδηθαζία ησλ δεηγκάησλ. - Σν Κηήκα Λίγαο, ζηελ Γεξκαλία έρνπλ θάλεη θάπνηεο εμαγσγέο θαη ιίγν ζηελ Ηαπσλία. - Σν Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ, εμάγνπλ ζε Γεξκαλία, Βέιγην, Απζηξία, Οιιαλδία, Πνισλία, Ακεξηθή θαη Κχπξν θαη - Ζ Οηλνπνηία Ατδαξίλε εμάγεη θπξίσο ζηελ Γεξκαλία θαη έλα κηθξφ πνζνζηφ ζηελ Γαιιία, ζηελ Κχπξν θαη θαηά θαηξνχο ζηελ Αγγιία θαη ζηελ Απζηξία. ζνλ αθνξά ηα θξηηήξηα επηινγήο απηψλ ησλ ρσξψλ, ηα νηλνπνηεία ππνζηεξίδνπλ πσο νη ίδηεο νη ρψξεο ηα επέιεμαλ κέζα απφ δηαγσληζκνχο θαη εθζέζεηο θαη ππνγξακκίδνπλ πσο ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο, παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν θαη νη Έιιελεο ηνπ εμσηεξηθνχ πνπ δεηνχλ ην ειιεληθφ ζηνηρείν, εθηφο απφ ην μέλν θνηλφ πνπ ςάρλεη ηηο ειιεληθέο γεγελείο πνηθηιίεο. 95

96 Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ηνπ Διιεληθνχ θξαζηνχ ζηε δηεζλή αγνξά; Τπάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ; Σα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία βιέπνπλ επνίσλν ην κέιινλ ηνπ θξαζηνχ θαη παξαδέρνληαη πσο ππάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ πνπ παξάγνπλ θαη εμάγνπλ θξαζί. Δπηπξνζζέησο, ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε ζεκεηψλεη πσο ζα πξέπεη λα ππάξμεη ζηξνθή πξνο ηα ειιεληθά αγξνηηθά πξντφληα θαη ε ηαπηφρξνλε ζηαδηαθή απφθηεζε νηληθήο θνπιηνχξαο φπσο έρεη δεκηνπξγεζεί θαη ζε ρψξεο κπξνζηάξεδεο ζην εκθηαισκέλν θξαζί. Σν Κηήκα Βηβιία Υψξα πξνζζέηεη πσο ε νηθνλνκηθή θξίζε θαίλεηαη λα επεξέαζε ην ειιεληθφ θξαζί αιιηψο είρε κνλίκσο αχμνπζα πνξεία αιιά ηνλίδεη επίζεο πσο νη μέλνη είραλ ζπλδπάζεη ηελ παξαγσγή νίλνπ ζηελ Διιάδα κε ηελ παξαγσγή ξεηζίλαο. Απηφ δελ ην είραλε άιιεο ρψξεο, νπφηε ζα έπξεπε λα απνθαηαζηαζεί ην φλνκα ηνπ ειιεληθνχ θξαζηνχ ζηελ δηεζλή αγνξά. Σν Κηήκα Σέρλε Οίλνπ ζπκθσλεί ζην φηη ε Διιάδα έρεη πξφβιεκα ζην εμσηεξηθφ κε ην brand name θαη πηζηεχεη πσο πξέπεη λα ρηηζηεί έλα φλνκα ζαλ ρψξα γηα λα αλνίμνπλ νη αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ θαη πηζηεχεη πσο γηα λα γίλεη θάηη ηέηνην ζα πξέπεη θάζε νηλνπνηείν λα δψζεη βαξχηεηα ζην κάξθεηηλγθ. Σν Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ θαη ην Κηήκα Λίγαο επηθεληξψλνληαη ζηελ πνηθηινκνξθία ησλ θξαηψλ φζνλ αθνξά ην γεπζηηθφ απνηέιεζκα ηεο θάζε πνηθηιίαο, θαζψο επίζεο, ην πξψην πξνζζέηεη ηελ ζεκαληηθφηεηα ηεο πξνψζεζεο ησλ ειιεληθψλ πνηθηιηψλ ζηελ δηεζλή αγνξά. Σν Κηήκα Ατδαξίλε ππνζηεξίδεη πσο ππάξρεη αληαγσληζκφο θπξίσο κε ηηο ηξίηεο ρψξεο πνπ εμάγνπλ ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη έηζη ζα πξέπεη λα γίλνπλ πην αληαγσληζηηθέο νη ηηκέο ησλ ειιεληθψλ θξαζηψλ ζηε δηεζλή αγνξά θαη λα ππάξμεη κηα ζηξνθή πξνο ηηο δηεζλείο αγνξέο. 96

97 Πνηα απφ ηα θξαζηά ζαο έρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά; - Ηζνξξνπεκέλεο είλαη νη πσιήζεηο θαη ησλ πέληε εηηθεηψλ ζην Κηήκα Βνπξβνπθέιε. - ην θηήκα Βηβιία Υψξα, ην Βηβιία Υψξα ιεπθφ θαη ζηε ζπλέρεηα ην Βηβιία Υψξα ην θφθθηλν. - ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ, επεηδή ε κεγαιχηεξε παξαγσγή ηνπ είλαη ην ιεπθφ θξαζί απφ αζχξηηθν θαη καιαγνπδηά, αλαινγηθά έρεη θαη ην κεγαιχηεξν κεξίδην γηαηί απνηειεί ην 70% πεξίπνπ ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο, αιιά θαη ζην θηήκα Λίγαο, απφ ζέκα παξαγσγήο θαη κφλν, ηα ιεπθά ηνπο είλαη πην πνιιά. - ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ, ηα θξαζηά ηα νπνία έρνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ αγνξά είλαη ην Σέρλε Αιππίαο ην ιεπθφ θαη ην εξπζξφ. - Απφ ηελ νηλνπνηία Ατδαξίλε θπξίσο πξνσζνχληαη ηα θφθθηλα θξαζηά, ηα ηειεπηαία ρξφληα φκσο ππάξρεη έλα παξάδνμν θαη ην ιεπθφ θξαζί ην ηζνξξνπεί. Οπφηε ππνζηεξίδνπλ φηη είλαη κνηξαζκέλα κεηαμχ ιεπθνχ θαη εξπζξνχ παιαησκέλνπ θξαζηνχ. Πνηεο είλαη νη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο; Δίλαη νη ίδηεο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ; Σα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία κηινχλ γηα ηζνξξνπεκέλεο πσιήζεηο. Παξφια απηά θάπνηα, ζπκπιεξψλνπλ κε ηα παξαθάησ: - Σν θηήκα Βνπξβνπθέιε αλαθέξεη πσο ζηελ Διιάδα πσιείηαη πεξηζζφηεξν ε ζεηξά ιαγάξα πνπ έρεη πεξηζζφηεξεο μεληθέο πνηθηιίεο. Δλψ ζην εμσηεξηθφ επεηδή ςάρλνπλ θάηη πην ειιεληθφ, δεηείηαη πην πνιχ ε ζεηξά Άβδεξνο, ε νπνία βαζίδεηαη ζε ειιεληθέο πνηθηιίεο θαζαξά. 97

98 - ην Κηήκα Βηβιία Υψξα, ε κεγαιχηεξε θαη πην δεκνθηιήο παξαγσγή είλαη ην Sauvignon Blank πνπ θαιιηεξγνχλ θαη ηελ κεγαιχηεξε πνζφηεηα, 60% θαη 40% αζχξηηθν είλαη ηα πνζνζηά ζην ιεπθφ Βηβιία Υψξα. Δπίζεο θαη ζην θφθθηλν θξαζί είλαη κεγάιεο νη πνζφηεηεο πνπ θαιιηεξγνχλ, ηηο Cabernet Sauvignon θαη Merlot. - Γηα ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ, ε πην γλσζηή πνηθηιία είλαη ε καιαγνπδηά, πνπ είλαη παιηά ειιεληθή πνηθηιία ηελ νπνία νηλνπνίεζε πξψηε θνξά ν Γεξνβαζηιείνπ. Άιιε πνηθηιία ζηαθπιηνχ είλαη ην αζχξηηθν θαη απφ θφθθηλεο έρνπλ ην ιεκληφ, ην καπξνχδη θαη ην καπξνηξάγαλν. Απφ μέλεο, είλαη ην chardonnay θαη ην syrah θαη έρνπλ θαη κία γαιιηθή πνπ είλαη πην ηδηαίηεξε θαη πην ζπάληα, ην viognie. - Γηα ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ νη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο είλαη sauvignon απφ ιεπθά θαη απφ εξπζξά cabernet ή ζε ζπλδπαζκφ merlot- cabernet θαη ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ. - ηελ Οηλνπνηία Ατδαξίλε θαιιηεξγνχλ ην μηλφκαπξν, δειαδή βγαίλεη ζηελ αγνξά κε νλνκαζία πξνέιεπζεο Γνπκέληζζα θαη ην ιεπθφ απφ ηελ πνηθηιία sauvignon blanc. ην εμσηεξηθφ φκσο αλ ςάρλνπλ θάπνην ειιεληθφ θξαζί, ςάρλνπλ ζπλήζσο έλα ηππηθφ ειιεληθφ θξαζί, άξα ινηπφλ γηα ην μηλφκαπξν πνπ φπσο ππνζηεξίδνπλ έρεη δπλακηθή θαη δπλαηφηεηεο. 4.3 Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο Γηαθεκίδεηε ηα θξαζηά ζαο; Αλ λαη, πσο; Ζ πιεηνςεθία ησλ νηλνπνηείσλ απάληεζε πσο δηαθεκίδεη ηα θξαζηά ηεο θπξίσο ζε έληππν ηχπν θαη θιαδηθά πεξηνδηθά θαη κέζα απφ ηνπο Γξφκνπο ηνπο Κξαζηνχ Βνξείνπ Διιάδνο. Παξφια απηά, ην Κηήκα Βηβιία Υψξα θαη ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ ππνζηεξίδνπλ πσο δελ θάλνπλ ζπρλά δηαθεκίζεηο ηνπ ηχπνπ ησλ έκκηζζσλ θαηαρσξήζεσλ. Σν Κηήκα Βηβιία Υψξα ζπγθεθξηκέλα, ζηα 11 ρξφληα ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ, έθαλαλ 2 ή 3 θνξέο δηαθήκηζε θαη απηφ έγηλε γηα θάπνηα πξντφληα πνπ είραλ πνιχ κεγάιε δηάθξηζε θαη έπξεπε λα θαλεί απηφ θάπσο ζηνλ 98

99 θφζκν, φπσο ιέλε. Καη ζην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ πηζηεχνπλ πσο δηαθήκηζή ηνπο είλαη ην νηλνπνηείν ηνπο, θαη ζεσξνχλ πσο ζην ζέκα ηεο πξνψζεζεο γηα ην Κηήκα κεηξά ε επηζθεςηκφηεηα ηνπ. Πνηνπο ζεσξείηε αληαγσληζηέο ζαο; Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ νηλνπνηείσλ ππνζηεξίδεη πσο ν αληαγσληζκφο ππάξρεη, είλαη κεγάινο, ππάξρεη παληνχ θαη είλαη ζεκηηφο. Σν Κηήκα Σέρλε Οίλνπ ζεκεηψλεη πσο αληαγσληζηέο ηνπο ζην εμσηεξηθφ είλαη νη ρψξεο ηνπ Νένπ Κφζκνπ πνπ έρνπλ σο δπλαηφ ζεκείν ηε ζρέζε «πνηφηεηαο-ηηκήο». Σν Κηήκα Βνπξβνπθέιε ππνζηεξίδεη πσο αλ θάζε νηλνπνηείν δελ έρεη δεκηνπξγήζεη ην θνηλφ ηνπ, είλαη δχζθνιν λα μερσξίζεη ζηελ αγνξά. Καη πφζν κάιινλ ηψξα, ηελ ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή, ιφγσ ηνπ φηη ππάξρνπλ πάξα πνιιά νηλνπνηεία. Καη γεληθά ζηελ Διιάδα, αιιά θαη παγθφζκηα. Ο κεγαιχηεξνο αληαγσληζκφο γηα ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε βξίζθεηαη ζην εμσηεξηθφ. Παξφια απηά, ην θιίκα κεηαμχ ησλ νηλνπαξαγσγψλ ηεο βνξείνπ Διιάδνο θαίλεηαη λα είλαη πνιχ θαιφ φπσο φινη ππνζηεξίδνπλ. Δηδηθφηεξα, ηα Κηήκαηα Βηβιία Υψξα θαη Γεξνβαζηιείνπ, δελ ζεσξνχλ φηη ππάξρεη αληαγσληζκφο ζην θξαζί, θαζψο ην θξαζί δελ είλαη κηα βηνκεραληθή θαηάζηαζε, φπσο ιέλε νη πξψηνη θαη φηη ην θξαζί είλαη πνιχ πξνζσπηθφ, φπσο απαληνχλ νη δεχηεξνη, επνκέλσο δελ κπνξεί λα ππάξμεη αληαγσληζκφο. Ση πηζηεχεηε φηη ιακβάλνπλ ππφςε νη θαηαλαισηέο φηαλ αγνξάδνπλ θξαζί (ηχπνο, πνηθηιία, ρψξα πξνέιεπζεο, Ολνκαζία Πξνέιεπζεο Τςειήο Πνηφηεηαο, νξγαληθφ θξαζί); Οη απαληήζεηο ησλ νηλνπνηείσλ είραλ πνιιά θνηλά ζηνηρεία θαη ζπλνςίδνληαη ζηηο εμήο παξαθάησ: 99

100 Σα Κηήκαηα Βηβιία Υψξα, Βνπξβνπθέιε θαη Ατδαξίλε ππνζηεξίδνπλ πσο ε επηινγή θξαζηνχ απφ ηνπο θαηαλαισηέο είλαη πξσηίζησο ζέκα ππνθεηκεληθφ φζνλ αθνξά ζηα γεπζηηθά θξηηήξηα ηνπ θαζελφο. Σα Κηήκαηα Βηβιία Υψξα, Σέρλε Οίλνπ, Γεξνβαζηιείνπ θαη Λίγαο ζπκθσλνχλ ζην φηη ε πνηθηιία ηνπ ζηαθπιηνχ είλαη αθφκα έλαο παξάγνληαο πνπ ιακβάλνπλ ππφςε νη θαηαλαισηέο φηαλ αγνξάδνπλ θξαζί θαζψο επίζεο θαη ε ηηκή φπσο πηζηεχνπλ ηα Κηήκαηα Γεξνβαζηιείνπ, Λίγαο θαη Ατδαξίλε. Σα Κηήκαηα Βηβιία Υψξα, Γεξνβαζηιείνπ θαη Σέρλε Οίλνπ ζεκεηψλνπλ ηελ ζπνπδαηφηεηα κηαο δπλαηήο εηηθέηαο αθνχ ν θφζκνο φπσο ιέλε, πξνζέρεη ην φλνκα, ηνλ παξαγσγφ θαη φπσο ζπκπιεξψλνπλ ην πξψην θαη ην ηξίην θαη ηελ πξνέιεπζε ηνπ θξαζηνχ. Δπίζεο, ην Κηήκα Βηβιία Υψξα ζεκεηψλεη πσο ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη αλ νη θαηαλαισηέο έρνπλ δνθηκάζεη μαλά ην θξαζί θαη γλσξίδνπλ ηελ πνηφηεηα ηνπ θαη ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε ππνζηεξίδεη πσο ζεκαζία έρεη λα είλαη θαιφ ην θξαζί θαη πσο απφ θεη θαη πέξα φια ηα ππφινηπα είλαη απιά παξάκεηξνη νη νπνίνη ππνδεηθλχνπλ ηελ πνηφηεηα ηνπ θξαζηνχ θαη ηνπ δίλνπλ έλα αηνχ παξαπάλσ. Σν Κηήκα Σέρλε Οίλνπ εθηφο απφ ηελ πνηθηιία πνπ ήδε αλαθέξζεθε αλαγάγεη ζε ζεκαληηθνχο παξάγνληεο ηελ πςειή πνηφηεηα, ην νξγαληθφ θξαζί αιιά θαη ηνλ ηχπν. Με ηνλ ηειεπηαίν παξάγνληα ζπκθσλεί θαη ην Κηήκα Λίγαο αθνχ φπσο ππνζηεξίδεη παίδεη ξφιν αλ θάπνηνο πξνηηκά ηνλ εξπζξφ, ηνλ ξνδέ ή ηνλ ιεπθφ νίλν θαη ηνλίδεη πσο θαη ε ρξνληά είλαη κία αθφκα παξάκεηξνο. Σέινο, ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ ηνλίδεη ηελ ζπνπδαηφηεηα ηεο βξάβεπζεο θάπνηνπ θξαζηνχ θαη πσο απηφ ιακβάλεηαη ππφςε απφ ηνπο θαηαλαισηέο θαη ζπκπιεξψλεη ζπλερίδνληαο πσο νη Έιιελεο πξνηηκνχλ πεξηζζφηεξν ηα ειιεληθά θξαζηά θαη φηη γεληθά ππάξρνπλ θαηαλαισηέο πνπ αλάινγα κε ην θαγεηφ ηνπο ζα επηιέμνπλ θαη ην θξαζί πνπ ζα θαηαλαιψζνπλ. Πνηα είλαη θαηά ηελ άπνςή ζαο ηα πην ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο θξαζηνχ πςειήο πνηφηεηαο; Ση είλαη πην ζεκαληηθφ γηα ηνπο θαηαλαισηέο; Καη ζε απηή ηελ εξψηεζε, ηα νηλνπνηεία είραλ αξθεηά θνηλά ζηνηρεία ζηηο απαληήζεηο ηνπο. πγθεθξηκέλα, ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε, ην Κηήκα Βηβιία Υψξα θαη ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ ππνζηεξίδνπλ φηη ην αξσκαηηθφ δπλακηθφ ηνπ 100

101 θξαζηνχ είλαη έλα ραξαθηεξηζηηθφ πςειήο πνηφηεηαο θαζψο επίζεο ην πξψην θαη ην ηξίην επηζεκαίλνπλ ηελ ζπνπδαηφηεηα ηνπ ζσζηνχ ρξψκαηνο ζην θξαζί. Δπίζεο, ηα νηλνπνηεία Βνπξβνπθέιε, Βηβιία Υψξα θαη Ατδαξίλε ζέηνπλ ηηο δπλαηφηεηεο παιαίσζεο ηνπ θξαζηνχ σο έλα αθφκα ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ελφο θαινχ θξαζηνχ φπσο θαη ε ζσζηή ζρέζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο ηηκήο φπσο αλαθέξνπλ ην πξψην θαη ην ηξίην. Δπηπξνζζέησο, ηα Κηήκαηα Βηβιία Υψξα θαη Σέρλε Οίλνπ ζπκθσλνχλ ζηελ ζεκαζία ηεο κεζηφηεηαο ζηε γεχζε, ζηεο ζσζηήο δνκήο ζην ζηφκα ελφο θαινχ θξαζηνχ. Σν Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ επηθεληξψλεηαη ζην πςειήο πνηφηεηαο ζηαθχιη θαζψο θαη ζηηο γλψζεηο θαη ην ηαιέλην ηνπ νηλνπαξαγσγνχ, έηζη ψζηε φηαλ πξαγκαηνπνηεί ηελ νηλνπνίεζή ηνπ, λα θάλεη ηα ζσζηά ραξκάληα θαη ηα ζσζηά παληξέκαηα ησλ πνηθηιηψλ. Δπίζεο ππνζηεξίδεη πσο είλαη ζεκαληηθφ λα νηλνπνηείηαη ην θξαζί κε ζχγρξνλεο κεζφδνπο θαζψο, φπσο ππνζηεξίδνπλ ε ηερλνινγία βνεζά. Σν Κηήκα Λίγαο ζέηνπλ σο ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο θξαζηνχ πςειήο πνηφηεηαο θαη σο ζεκαληηθφηεξσλ γηα ηνπο θαηαλαισηέο ηνλ ηχπν, ηελ πνηθηιία αιιά θαη ην φλνκα πξνέιεπζεο. 4.4 Διιεληθφ Κξαζί Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην Διιεληθφ θξαζί; Σα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία δειψλνπλ πσο ην ειιεληθφ θξαζί είλαη ζε πνιχ θαιφ δξφκν θαη πσο ην κέιινλ ηνπ πξνβιέπεηαη επνίσλν. - Σν Κηήκα Βνπξβνπθέιε ππνζηεξίδεη φηη ην ειιεληθφ θξαζί έρεη πάξα πνιχ δξφκν θαη ζέιεη πνιχ αγψλα. Έρεη θαηαθηήζεη αξθεηέο ζεκαληηθέο ζέζεηο, έρεη κπεη ζηελ ζπλείδεζε ησλ μέλσλ φηη θάηη ζπκβαίλεη ζηελ Διιάδα, φηη θάηη πάεη λα γίλεη, φηη ππάξρνπλ θαιά ειιεληθά θξαζηά θαη απφ δηαγσληζκνχο έρνπλ θαηαθηήζεη αξθεηέο δηαθξίζεηο. εκεηψλεη φηη ην ειιεληθφ θξαζί πξέπεη λα απνθηήζεη κηα ηζηνξία, κηα αίγιε, φπσο είλαη ε Ηηαιία θαη ε Γαιιία, έρεη 101

102 δειαδή αξθεηφ δξφκν αθφκα. Δλψ έρεη θηάζεη ζε θαιφ ζεκείν. Γελ πάεη λα πεη φηη ην ειιεληθφ θξαζί είλαη ην θαιχηεξν φισλ αθφκα, απηφ ην απνθιείεη. - Σν Κηήκα Βηβιία Υψξα πηζηεχεη φηη γίλνληαη πνιχ ζνβαξέο θαη νπζηαζηηθέο πξνζπάζεηεο, δελ γίλεηαη θάηη ηπραίν. πνηνο αζρνιείηαη, αζρνιείηαη επεηδή ην αγαπά θαη ζέιεη λα ην αλαδείμεη. - Καηά ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ, ην πην ζεκαληηθφ πνπ έρεη ην ειιεληθφ θξαζί είλαη νη ειιεληθέο πνηθηιίεο θάηη πνπ ηνλίδεηαη θαη απφ ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ. Γηα ηα Κηήκα ηα Λίγαο θαη Οηλνπνηία Ατδαξίλε, ην ειιεληθφ θξαζί έρεη θάλεη κηα πάξα πνιχ θαιή πξφνδν φζνλ αθνξά ηελ πνηφηεηά ηνπ. Δηδηθφηεξα ε δεχηεξε δειψλεη πσο ηα νηλνπνηεία είλαη πιένλ πιήξσο εμνπιηζκέλα, είλαη απφ ηα αξηηφηεξα ίζσο αλ φρη κφλν ζηελ Δπξψπε, αιιά θαη ζηνλ θφζκν θαζψο ηα πεξηζζφηεξα είλαη θαηλνχξηα. Ο ηερλνινγηθφο εμνπιηζκφο, ε ηερληθή ππνζηήξημε απφ εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ πνπ ππάξρεη. Σν ειιεληθφ θξαζί είλαη ζε πνιχ θαιφ δξφκν φζνλ αθνξά ηελ πνηφηεηά ηνπ. Δπηπξνζζέησο δειψλεη πσο έλα κεηνλέθηεκα είλαη ην ακπέιη, πνπ είλαη βέβαηα πάξα πνιχ βαζηθφ γηαηί είλαη ε πξψηε χιε, ελψ ζηελ νηλνινγία ηα ειιεληθά νηλνπνηεία έρνπλ πξνρσξήζεη πάξα πνιχ ζηελ ακπεινπξγία βξίζθνληαη αθφκα αξθεηά πίζσ. Γελ ππήξρε ππνζηήξημε φζνλ αθνξά ηνπο ακπεινπξγνχο θαη απφ θξαηηθνχο θνξείο ψζηε λα πξνρσξήζεη ε επηζηήκε ηεο ακπεινπξγίαο, ψζηε λα δψζεη θαιχηεξα απνηειέζκαηα ζαλ πξψηε χιε. Καη πάληα γηα ην ηειηθφ πξντφλ ε ζρέζε πνηφηεηαο-ηηκήο. ε ζρέζε κε πνιιέο ρψξεο πνπ έρνπλ θζελφ εξγαηηθφ δπλακηθφ δελ κπνξνχλ ηα ειιεληθά νηλνπνηεία λα αληαγσληζηνχλ γηαηί γεληθά ηα θφζηε είλαη αξθεηά κεγάια. Πνηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπ ζε ζρέζε κε ηα θξαζηά απφ άιιεο ρψξεο; 102

103 ηα κεγαιχηεξα πιενλεθηήκαηα θαίλεηαη λα ζπγθαηαιέγνληαη ηα θιηκαηνινγηθά θαη εδαθνινγηθά πξνηεξήκαηα γηα ηα Κηήκαηα Βηβιία Υψξα, Λίγαο θαη Ατδαξίλε θαζψο θαη γηα ην πξψην καδί κε ηελ Οηλνπνηία Ατδαξίλε νη ειιεληθέο πνηθηιίεο είλαη έλα κεγάιν πιενλέθηεκα. Σέινο, έλα αθφκα πξνηέξεκα πνπ παξαηεξείηαη απφ ην Βηβιία Υψξα θαη ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ είλαη ε πςειή πνηφηεηα ηνπ ειιεληθνχ θξαζηνχ. Απφ ηα κεγαιχηεξα κεηνλεθηήκαηα θαίλεηαη λα είλαη ην θφζηνο παξαγσγήο πνπ ζχκθσλα κε ηα Κηήκαηα Βηβιία Υψξα, Γεξνβαζηιείνπ θαη Λίγαο είλαη πνιχ πςειφ ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο θαη εθηφο Δπξψπεο. Δπίζεο, ζχκθσλα κε ην Κηήκα Βηβιία Υψξα θαη ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ, ην ειιεληθφ θξαζί δελ έρεη θηίζεη θαιφ εκπνξηθφ φλνκα ζην εμσηεξηθφ, ιφγσ θαη ηεο θαηάζηαζήο πνπ αληηκεηψπηζε ζηηο δηεζλείο αγνξέο, ελψ θαη ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε ζεκεηψλεη πσο δελ πξνβάιιεηαη φζν πξέπεη θαη ρξεηάδεηαη κεγαιχηεξε πξνψζεζε. Σν ίδην Κηήκα ζπκπιεξψλεη πσο είλαη αλαγθαία θαη ε ζηήξημε απφ ην ειιεληθφ θνηλφ θαζψο έλα κεγάιν κεηνλέθηεκα είλαη ε μελνκαλία ζηελ αγνξά εηζαγφκελσλ πξντφλησλ θαη φρη ειιεληθψλ. Σέινο, ην Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ ζεκεηψλεη πσο νη πνζφηεηεο παξαγσγήο είλαη πεξηνξηζκέλεο άξα είλαη εχινγε θαη ε αχμεζε ηνπ θφζηνπο ζην εμσηεξηθφ, φπνπ θαη θαίλεηαη λα ππάξρεη θαιχηεξε ζρέζε πνηφηεηαο θαη ηηκήο φπσο ηνλίδεη θαη ε Οηλνπνηία Ατδαξίλε, ε νπνία θαη δίλεη έκθαζε ζην γεγνλφο φηη δελ έρεη παξαρζεί ζηελ Διιάδα ην πνιχ ζπνπδαίν θαη κεγάιν θξαζί πνπ ζα ζπκπαξαζχξεη θαη ηα ππφινηπα, θάηη πνπ έρεη ζπκβεί ζε άιιεο ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ. Πηζηεχεηε φηη ην Διιεληθφ θξαζί είλαη αθξηβφ; Απαηηεί πςειφηεξεο επελδχζεηο θαη έρεη κεγαιχηεξν θφζηνο παξαγσγήο ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο; ια ηα νηλνπνηεία δειψλνπλ πσο πξάγκαηη, ην ειιεληθφ θξαζί είλαη αθξηβφ θαη πσο απαηηεί πςειφηεξεο επελδχζεηο θαη έρεη κεγαιχηεξν θφζηνο παξαγσγήο ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο. πγθεθξηκέλα, ηα Κηήκαηα Βνπξβνπθέιε, Σέρλε Οίλνπ θαη Γεξνβαζηιείνπ αλαθέξνληαη ζην γεγνλφο φηη δελ παξάγνληαη ζηελ Διιάδα, αιιά ζην εμσηεξηθφ ηέηνηα κεραλήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηηο ζχγρξνλεο κεζφδνπο παξαγσγήο 103

104 θξαζηνχ. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα, ε Διιάδα λα κέλεη πίζσ ζπγθξηηηθά κε άιιεο ρψξεο. επίζεο, φπσο αλαθέξνπλ ηα Κηήκαηα Βηβιία Υψξα, Σέρλε Οίλνπ θαη Γεξνβαζηιείνπ, εθηφο απφ ηα κεραλήκαηα θαη ηα θηεξηαθά, ην εξγαηηθφ δπλακηθφ απνηειεί έλα κεγάιν κέξνο ηνπ θφζηνπο θαζψο πξφθεηηαη φρη απιά γηα ηελ απφθηεζε ηερλνγλσζίαο, αιιά θαη θαιιηέξγεηα, ηελ ζπληήξεζε θαη θξνληίδα ηνπ ακπειψλα. Σέινο κηα δηαθνξεηηθή απφ ηηο άιιεο πξνζέγγηζε γηα ην πςειφ θφζηνο ησλ ειιεληθψλ θξαζηψλ, εθηφο απφ ην πςειφ θφζηνο παξαγσγήο, είλαη θαη ε θαθή λννηξνπία πνπ ππήξρε φπσο ππνζηεξίδεη ε Οηλνπνηία Ατδαξίλε. Απηφ ζπλέβε γηαηί, φπσο ζεκεηψλνπλ, ππεξεθηηκήζεθαλ πνιιά θξαζηά θαη δελ κπνξνχζε πιένλ ν θαηαλαισηήο λα πιεξψζεη γη απηά, θάηη πνπ θάλεθε εηδηθά κε ηελ έιεπζε ηεο θξίζεο. 4.5 Μειινληηθά ρέδηα Πνηα είλαη ε άπνςή ζαο γηα ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ζαο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ην θξαζί (ΚΑΠ, ΚΟΑ, νίλνπ θ.α.); Δδψ θάζε θηήκα απάληεζε κε ην δηθφ ηνπ ηξφπν, ζπγθεθξηκέλα: - Σν Κηήκα Βνπξβνπθέιε επηζεκαίλεη πσο νη πξννπηηθέο ηνπ θξαζηνχ ζηνλ επξχηεξν ρψξν ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη αξθεηά ειπηδνθφξεο, γηα ηνλ θχξην ιφγν φηη έρεη θαηαζηεί ην θξαζί είδνο ζεκαληηθφ ζηελ δηαηξνθή ηνπ Δπξσπαίνπ πνιίηε. ε απηφ θπζηθά έρεη ζπκβάιεη θαη ε Δπξσπατθή Έλσζε σο θνξέαο πξνβνιήο θαη αλάπηπμεο ηεο αγνξάο ηνπ θξαζηνχ. πγθεθξηκέλα γηα ην Κηήκα,ε Δπξσπατθή Αγνξά είλαη έλαο ζεκαληηθφο ρψξνο εμαγσγψλ θαη απηφ δηφηη νη απνζηάζεηο θαη νη γξαθεηνθξαηηθέο δπζθνιίεο είλαη ειάρηζηεο πιένλ πνπ ζεκαίλεη ρακειφ θφζηνο γεληθφηεξα. Φπζηθά απφ πιεπξάο καο ππάξρεη θαη ν αλάινγνο έιεγρνο απηήο ηεο αγνξάο. 104

105 - Καηά ην Κηήκα Βηβιία Υψξα, ε πνιηηηθή ηεο επξσπατθήο έλσζεο γηα ην θξαζί, δείρλεη φηη ππάξρεη έλα ελδηαθέξνλ γηα ην ειιεληθφ θξαζί θαη πξνζπαζεί λα ην πξνβάιιεη. Τπάξρνπλ ζεκαληηθέο πξνζπάζεηεο πξνβνιήο ηνπ θαη απφ ηελ Δπξψπε. Σν κέιινλ, πηζηεχνπλ πσο ζα είλαη πνιχ θαιχηεξν γηα ην ειιεληθφ θξαζί θαη πσο ζα απνθηήζεη θάπνηα ηζρχ, πνπ ηελ αμίδεη. - Σν Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ, ελδηαθέξεη ην θνκκάηη ησλ εμαγσγψλ γεληθά θαη ηδίσο θάπνηεο αγνξέο ζπγθεθξηκέλεο θαη πξνζπαζνχλ κε δηάθνξεο πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο λα εηζέιζνπλ θαιχηεξα ζε θάπνηεο αγνξέο θαη πηζηεχνπλ φηη απηφ ζα είλαη θαιφ γηα ην ειιεληθφ θξαζί, δειαδή ην λα δνζεί έκθαζε ζηηο αγνξέο γηα ηηο εμαγσγέο. Απφ ηελ πιεπξά ηνπο, πξνζπαζνχλ λα θξαηήζνπλ ζηαζεξά πςειή ηελ πνηφηεηα ηνπ θξαζηνχ. Δπηκέλνπλ ζηηο ειιεληθέο πνηθηιίεο γηαηί βιέπνπλ πσο ππάξρεη θαη κεγάιε αληαπφθξηζε απφ ην εμσηεξηθφ γηα ηηο ειιεληθέο πνηθηιίεο, θαη δηαθξίλνληαη θαη θξαζηά κε ειιεληθέο πνηθηιίεο ζην εμσηεξηθφ. Απιά ζα ήηαλ θαιφ λα γίλεη θάηη πην ζεζκηθφ γηα ην εμσηεξηθφ, φπσο ππνγξακκίδνπλ. - Καηά ην Κηήκα Λίγαο νη Δπξσπαίνη πνιίηεο αγαπνχλ ην θξαζί θαη απηφ ζπκβάιιεη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ εμαγσγψλ ηνπο ζην εμσηεξηθφ. Δίλαη κηα ζεκαληηθά αγνξά, ρσξίο επηπιένλ νηθνλνκηθέο επηβαξχλζεηο ή γξαθεηνθξαηηθψλ κπεξδεκάησλ γηα απηφ θαη πξνζπαζνχλ λα αλνηρηνχλ πεξηζζφηεξν ζηελ επξσπατθή αγνξά. - Σν Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ αλαθέξεη γηα ην ειιεληθφ θξαζί, επεηδή είλαη έλα λέν νπζηαζηηθά πξντφλ γηα ηνλ θφζκν θαη αθφκα ην καζαίλεη, θαη επεηδή δελ έρεη εηζρσξήζεη δεκηνπξγψληαο ζηαζεξέο θαη γεξέο βάζεηο ζε φιεο ηηο αγνξέο ηνπ θφζκνπ, θπξίσο ζηηο επξσπατθέο αγνξέο έρεη δεκηνπξγήζεη κηα θαιή ηάζε θαη ηα δεδνκέλα ηα παίξλνπλ θπξίσο απφ θεη, αιιά επεηδή θεξδίδεη έδαθνο ζηγά ζηγά, ζε φηη έρεη λα θάλεη κε ηελ θήκε ηνπ θαη ην φλνκά ηνπ, ην ειιεληθφ θξαζί ζεσξνχλ φηη ζα αλζίζεη ζηα επφκελα ρξφληα. Θεσξνχλ ινηπφλ επνίσλν ην κέιινλ γηα ην ειιεληθφ θξαζί, θαζψο είλαη θάηη θαηλνχξην, δελ ην έρεη βαξεζεί ν θφζκνο. Ο θφζκνο, ζε φηη έρεη λα θάλεη κε ηελ επηινγή ηνπ θξαζηνχ ςάρλεηαη θαη ζέιεη λα δνθηκάζεη θαηλνχξηα πξάγκαηα. Δπεηδή θάηη θαηλνχξην, απνξξνθάηαη απφ ηνλ θφζκν, κέρξη λα ην 105

106 θάλνπλ θαιά γλσζηφ σο πνηνηηθφ, φρη σο θάηη θαηλνχξην απιά, θάηη δηαθνξεηηθφ θαη λέν αιιά πνιχ πνηνηηθφ, ζα πεξάζεη θάπνην δηάζηεκα. Πηζηεχνπλ πσο κεηά απφ 10 κε 15 ρξφληα ην θξαζί ζα βξίζθεηαη ζε έλα πάξα πνιχ θαιφ ζεκείν. - Σέινο ην θηήκα Ατδαξίλε ππνζηεξίδεη πσο ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ηνπ εμαξηάηαη απφ ηελ πνξεία πνπ ζα έρεη ν θιάδνο γεληθφηεξα. Καη επεηδή πηζηεχνπλ πσο ε ειιεληθή αγνξά είλαη πεξηνξηζκέλε θαη κηθξή, ζεσξνχλ πσο φινη πξέπεη λα θηλεζνχλ πξνο αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ. Καη γηα λα γίλεη απηφ πξέπεη θαη ην πξντφλ λα γίλεη πην αληαγσληζηηθφ. Ζ λνκνζεζία ηνπ θξαζηνχ επηπρψο φπσο ιέλε, ελδνθνηλνηηθά επλνεί ηα νηλνπνηεία, δελ ππάξρεη κεγάιε θνξνινγία θαη αλ παξακείλνπλ έηζη ηα πξάγκαηα θαη δελ αιιάμνπλ ην ειιεληθφ θξαζί έρεη κεγάιεο ειπίδεο λα απνθηήζεη κεγαιχηεξε δπλακηθή. Πνηα είλαη ηα κειινληηθά πιάλα ηεο εηαηξείαο ζαο; Καη ζε απηή ηελ εξψηεζε νη απαληήζεηο ησλ νηλνπνηείσλ ήηαλ ηδηαίηεξεο, άξα θαη νη ζηφρνη ηνπ θαζελφο θαίλνληαη λα είλαη δηαθνξεηηθνί. Πην ζπγθεθξηκέλα: - ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε έρνπλ ζαλ ζθνπφ λα παξάμνπλ πεξηζζφηεξε πνζφηεηα θξαζηνχ θαη λα βαζηζηνχλ πην πνιχ ζηελ εμαγσγή, αιιά θαη λα ζπλερίζνπλ λα αλαδεηθλχνπλ ηελ πεξηνρή ησλ Αβδήξσλ. Γηαηί απηφ είλαη βαζηθφ ζην νηλνπνηείν φπσο ιέλε, ην φηη δελ είλαη φηη εθπξνζσπείο απνθιεηζηηθά ηνλ εαπηφ ζνπ, ζε πνηνηηθφ θαιφ θξαζί, εθπξνζσπείο θαη φιε ζνπ ηελ πεξηνρή. Δπηπξνζζέησο ζπκπιεξψλνπλ πσο ζαλ ζηφρν ζέηνπλ ηελ επηθέληξσζή ηνπο γεληθά ζηνλ νηλνηνπξηζκφ, πνπ πηζηεχνπλ πσο ζέιεη παξαπάλσ κειέηε, ίζσο θάλνπλ θάπνηνπο μελψλεο, ίζσο πξνζπαζήζνπλ λα θάλνπλ κηα αίζνπζα εθδειψζεσλ, ηέηνηα πξάγκαηα δειαδή πνπ ζα βαζίδνληαη γχξσ απφ ην θξαζί. Καη φζνλ αθνξά ην θξαζί, δειψλνπλ πσο ζα πξνζπαζήζνπλ λα ην θάλνπλ φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξν. 106

107 - Σν Κηήκα Βηβιία Υψξα ππνζηεξίδεη πσο ε παξαγσγή ηνπο έρεη απμεζεί ζηαδηαθά ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη απηφ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα θάλνπλ, φπσο ιέλε κε είλαη κηα επηπιένλ αχμεζε ηεο παξαγσγήο. Σψξα βέβαηα ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο είλαη ιίγν ζπγθξαηεκέλα, γη απηφ θαη είλαη φινη ιίγν πην επηθπιαθηηθνί. Ννκίδσ πσο είλαη γεληθφ θαηλφκελν. Γελ ππάξρνπλ θάπνηα πιάλα κεγάιεο αλάπηπμεο, ππήξραλ θάπνηα ζρέδηα κειινληηθά, αιιά έρνπλ πξνο ην παξφλ παγψζεη. - Σν Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ δειψλεη πσο κηα κεγάιε αιιαγή είλαη φηη ζα θπθινθνξήζεη έλα λέν θξαζί πνπ ήηαλ κφλν γηα εμαγσγέο, απφ θέηνο ζα θπθινθνξεί θαη ζηελ Διιάδα θαη είλαη ε 100% καιαγνπδηά. Απφ θεη θαη πέξα, ζηφρνο ηνπο θαίλεηαη λα είλαη ε δηαηήξεζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ θξαζηνχ, αθνχ θαη ηα ζηξέκκαηα ζα είλαη απηά πάλσ θάησ, δελ ζα απμεζνχλ πνιχ γηα λα ειέγρνπλ φπσο ιέλε φιε ηελ θαηάζηαζε θαη κεηά ζα πξνζπαζήζνπλ λα έρνπλ θφζκν ζην νηλνπνηείν, κε ηηο μελαγήζεηο θαη ηηο γεπζηηθέο δνθηκέο. Θέινπλ θαη ειπίδνπλ λα θάλνπλ ην κνπζείν ηνπο πην δπλακηθφ, ηψξα πνπ αλαθαηλίζηεθε θαη ιεηηνπξγεί πιένλ κε ηελ λέα ηνπ κνξθή θαη λα θξαηήζνπλ ηα λέα εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα πνπ έρνπλ φπσο επίζεο ζα θάλνπλ θαη άιιεο δηαιέμεηο θαη άιιεο παξάιιειεο εθδειψζεηο θαη απηφ γηαηί πηζηεχνπλ πσο ην έλα ζηεξίδεη ην άιιν. Πξψηα θπζηθά θαη ζεσξνχληαη νηλνπνηείν κε δηαθνξά, αιιά θαη ην κνπζείν νίλνπ πηζηεχνπλ λα ζπληειέζεη ζεηηθά. - ην Κηήκα Λίγαο ζηφρνο ηνπο είλαη λα δηαηεξήζνπλ ηηο ίδηεο ηηκέο θαη ζηαζεξέο ηηκέο έηζη ψζηε λα θηάζεη ζηνλ θαηαλαισηή φζν ην δπλαηφλ πην νηθνλνκηθά. Καη ε πνηφηεηα είλαη δεδνκέλν, φπσο ιέλε είλαη θαη ν πξσηαξρηθφο ηνπο ζηφρνο. - ην Κηήκα Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ ηα κειινληηθά πιάλα είλαη αξρηθά ε ζπλερήο βειηίσζε, θαζψο ππνζηεξίδνπλ φηη βειηηψλνληαη θάζε ρξφλν. 107

108 Απμάλνληαο ηελ πνηφηεηα θαη φρη ηελ πνζφηεηα. Γειαδή, ζαλ νηλνπνηείν κπνξεί έρνπλ απηή ηελ ζηηγκή ηελ δπλαηφηεηα λα παξαζθεπάδνπλ εηεζίσο 300 ή 400 ρηιηάδεο θηάιεο, αιιά εζθεκκέλα δελ μεπεξλνχλ ηηο 200 ρηιηάδεο θηάιεο. Καη εηδηθά ζε πεξίνδν θξίζεο. Αιιά θαη λα κελ ππήξρε θξίζε, ζχκθσλα θαη κε ηελ πνξεία ησλ πξνεγνχκελσλ εηψλ πξαγκαηνπνηνχζαλ ζηαζεξά θαη κηθξά βήκαηα, ρσξίο λα πεηξάμνπλ ηελ πνηφηεηα, θαη αθφκα πεξηζζφηεξν ρσξίο λα απνθιίλνπλ απφ ηελ πξνζήισζε ηνπο πξνο απηφ ηνλ ζηφρν, ηελ παξαζθεπή πνηνηηθνχ θξαζηνχ. - Μειινληηθφ πιάλν ηεο Οηλνπνηίαο Ατδαξίλε είλαη λα απμεζεί ην πνζνζηφ εκθηαισκέλνπ θξαζηνχ, γηαηί φπσο ιέλε, έρεη κηα κεγαιχηεξε θεξδνθνξία θαη έλα κεγαιχηεξν prestige θαη ζίγνπξα είλαη πην εμαγψγηκν έλα εκθηαισκέλν θξαζί απφ έλα θξαζί ρχκα. Πψο ζα πεηχρεηε ηνπο ζηφρνπο ζαο; Ζ ζηξαηεγηθή πνπ ζα αθνινπζήζνπλ γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ θάζε νηλνπνηείνπ, θαίλεηαη πσο είλαη δηαθνξεηηθή γηα θαζέλα απφ απηά. - ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε έρνπλ ζαλ ζθνπφ λα παξάμνπλ πεξηζζφηεξε πνζφηεηα θξαζηνχ θαη λα βαζηζηνχλ πην πνιχ ζηελ εμαγσγή, αιιά θαη λα ζπλερίζνπλ λα αλαδεηθλχνπλ ηελ πεξηνρή ησλ Αβδήξσλ. Γηαηί απηφ είλαη βαζηθφ ζην νηλνπνηείν φπσο ιέλε, ην φηη δελ είλαη φηη εθπξνζσπείο απνθιεηζηηθά ηνλ εαπηφ ζνπ, ζε πνηνηηθφ θαιφ θξαζί, εθπξνζσπείο θαη φιε ζνπ ηελ πεξηνρή. Δπηπξνζζέησο ζπκπιεξψλνπλ πσο ζαλ ζηφρν ζέηνπλ ηελ επηθέληξσζή ηνπο γεληθά ζηνλ νηλνηνπξηζκφ, πνπ πηζηεχνπλ πσο ζέιεη παξαπάλσ κειέηε, ίζσο θάλνπλ θάπνηνπο μελψλεο, ίζσο πξνζπαζήζνπλ λα θάλνπλ κηα αίζνπζα εθδειψζεσλ, ηέηνηα πξάγκαηα δειαδή πνπ ζα βαζίδνληαη γχξσ απφ ην θξαζί. Καη φζνλ αθνξά ην θξαζί, δειψλνπλ πσο ζα πξνζπαζήζνπλ λα ην θάλνπλ φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξν 108

109 - Σν Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ πηζηεχεη πσο ζα επηηχρεη κε δηαηήξεζε πνηφηεηαο, θαιή νξγάλσζε φισλ ησλ πξνσζεηηθψλ ηνπο ελεξγεηψλ, θαιή ελεκέξσζε, εμσζηξέθεηα, ζπλεξγαζία. - ην Κηήκα Βηβιία Υψξα πηζηεχνπλ πσο δελ ππάξρνπλ θάπνηα πιάλα κεγάιεο αλάπηπμεο, ππήξραλ θάπνηα ζρέδηα κειινληηθά, αιιά έρνπλ πξνο ην παξφλ παγψζεη. - ην Κηήκα Λίγαο πηζηεχνπλ πσο ζα πεηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο ηνπο δηαζθαιίδνληαο ζηαζεξέο ηηκέο, γηα ηελ δηεπθφιπλζε ηνπ ηειηθνχ θαηαλαισηή. - Σα ζρέδηα ην Κηήκαηνο Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ είλαη λα πξνζθέξνπλ θαιφ πνηνηηθφ θξαζί θαη πηζηεχνπλ πσο ζα ην πεηχρνπλ κε ζθιεξή δνπιεηά, κε αγάπε πξνο απηφ πνπ θάλνπλ θαη κε πηέδνληαο ηελ επηρείξεζε εκπνξηθά. Να απνδψζεη εκπνξηθά, δεδνκέλν ηνπ φηη αλ ην θάλνπλ απφ ηψξα φπσο ιέλε, δελ ζα έρνπλ γηα αξγφηεξα. Πξνβνιή, πξνψζεζε θαη πξνζέγγηζε κε «επγεληθφ» ηξφπν ζ απηφ ην πξντφλ είλαη ηα πιάλα ηνπο. - ην Κηήκα Ατδαξίλε πξνζπαζνχλ θαη ζ απηφλ ηνλ ηνκέα έρνληαο θπηέςεη ηα δηθά ηνπο ακπέιηα, ηα νπνία είλαη πην ειεγρφκελα, θάλνπλ πεηξακαηηζκνχο θαη πξνζπαζνχλ λα θαηαιάβνπλ ηελ ηάζε ησλ θαηαλαισηψλ. 4.6 Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ ια ηα νηλνπνηεία πνπ πήξαλ κέξνο ζηελ εξγαζία αλήθνπλ ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ βνξείνπ Διιάδνο. Θεσξνχλ φηη δηαθεκίζηεθαλ άιια πεξηζζφηεξν θαη άιια ιηγφηεξν, θαη φια επσθειήζεθαλ είηε κέζα απφ βξαβεχζεηο είηε κέζα απφ πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ. ζνλ αθνξά ην θνκκάηη ηνπ αγξνηνπξηζκνχ, ηα νηλνπνηεία πηζηεχνπλ πνιχ ζην θνκκάηη ηνπ νηλνηνπξηζκνχ, αιιά ζε πνιιά θαίλεηαη λα βξίζθεηαη αθφκα ζε πξψηκν ζηάδην. Δηδηθφηεξα ζην δηαγσληζηηθφ θνκκάηη ηα νηλνπνηεία ζπκκεηέρνπλ ζε δηάθνξεο εθδειψζεηο φπσο είλαη ν Δηεζλήο Δηαγωληζκόο Οίλνπ αιιά θαη ζηηο Αλνηρηέο Πόξηεο. 4.7 Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία Ζ νηθνλνκηθή θξίζε, έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ; 109

110 Καηά ηελ ζχκθσλε γλψκε φισλ ησλ νηλνπνηείσλ, ε νηθνλνκηθή θξίζε έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ. Σα Κηήκαηα Βηβιία Υψξα, Γεξνβαζηιείνπ θαη Σέρλε Οίλνπ Μηθξνρσξίνπ ην ζηεξίδνπλ ζην φηη επεηδή ην θξαζί δελ είλαη θάηη απαξαίηεην θαη νη πεξηζζφηεξνη ην ζεσξνχλ σο θνκκάηη ηεο ςπραγσγίαο ηνπο, ζε πεξίνδν θξίζεο είλαη θπζηθφ λα έρνπλ πέζεη νη πσιήζεηο ηνπ θαη πηζηεχνπλ πσο είλαη κηα δχζθνιε πεξίνδνο πνπ ζα δηαξθέζεη γηα κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα. Αμηνζεκείσην είλαη πσο ην Κηήκα Βηβιία Υψξα επηζεκαίλεη πσο δελ έρνπλ κεησζεί ηφζν νη πσιήζεηο ζηηο θάβεο, αιιά ζηνπο ρψξνπο εζηίαζεο, γηαηί πιένλ ν θαηαλαισηήο πξνηηκάεη λα ην αγνξάζεη ην θξαζί θαη λα ην πηεί ζην ζπίηη ηνπ κε παξέα, παξά λα βγεη έμσ θαη λα ην πιεξψζεη ζε πςειφηεξε ηηκή. Πσο αληηδξά ην ηκήκα κάξθεηηλγθ ηνπ νηλνπνηείνπ ζαο, ζηηο αιιαγέο απηέο; Πνηεο ζηξαηεγηθέο αθνινπζεί; Κάζε νηλνπνηείν θαίλεηαη λα αληηδξά δηαθνξεηηθά ζηηο αιιαγέο πνπ επηθέξεη ε νηθνλνκηθή θξίζε, ή αθφκα θαη λα κελ αιιάδεη θάηη αλ δελ έρεη επεξεαζηεί. - ην Κηήκα Βνπξβνπθέιε πηζηεχνπλ πσο νη θηλήζεηο πνπ αθνινχζεζαλ είλαη φπσο απηέο θάζε επηρεηξεκαηία. Σν νηλνπνηείν ιεηηνπξγεί κε βάζε θάπνηνπο θαλφλεο, δελ κπνξείο λα «ραιάζεηο» ην θξαζί. Θα πξέπεη λα πξνζέμεηο ηα πάληα θαη λα γίλεηο αθφκα θαιχηεξνο, λα έρεηο θαιχηεξε πνηφηεηα κεο ζηελ θξίζε, φπσο ππνζηεξίδνπλ. Καη πηζηεχνπλ πσο δεκηνπξγνχληαη θαη λέεο επθαηξίεο κέζα απφ ηελ θξίζε. Μπνξεί λα πνπιήζεηο ιηγφηεξεο θηάιεο ζηελ Διιάδα, αιιά ζηγά ζηγά ζαλ κεζαίνπ κεγέζνπο νηλνπνηείν, λα θάλεηο ζηαζεξά βήκαηα. Γηαηί ν θφζκνο ζα ζηξαθεί πξνο ηα εθεί. Σνλ ηειεπηαίν θαηξφ ππάξρεη κηα εληνπηφηεηα, δειαδή ζηελ ηνπηθή θνηλσλία αξρίδνπλ θαη πξνηηκνχλ πεξηζζφηεξν ην ηνπηθφ πξντφλ. Καη απηφ γίλεηαη γηαηί θαη αλαγλσξίδνπλ ηε δνπιεηά αιιά πιένλ βιέπνπλ θαη ηελ ηηκή. ε ζρέζε κε ηελ 110

111 πνηφηεηά ζην ζπγθεθξηκέλν ηκήκα έρνπλ ζηαζεξή θαη ζσζηή πνιηηηθή. Πηζηεχνπλ φηη γηα λα δηαηεξεζεί έλα νηλνπνηείν, πξέπεη λα δεη ηα θφζηε ηνπ θαη λα δεη ηη παξάγεη. Τπάξρνπλ πνιιά ιάζε πνπ έρνπλ γίλεη ζ απηφ ηνλ ρψξν φπσο ππνζηεξίδνπλ θαη βαζηθά φηη ζηελ Διιάδα ζα πέζεη ε ηηκή ζην θξαζί θαη ζα έξζεη ζηα θπζηνινγηθά επίπεδα πνπ ζα έπξεπε λα είλαη εδψ θαη ρξφληα. - ην Κηήκα Βηβιία Υψξα πξνζπαζνχλ λα βνεζήζνπλ ηνλ ηνκέα ηεο εζηίαζεο θαη ηεο ιηαληθήο πψιεζεο. Γελ βξίζθνληαη ζε θάζε, λα ρξεηάδεηαη λα κεηψζνπλ ηελ πνζφηεηα παξαγσγήο, απιά ζε κία θάζε δηεξεχλεζεο θαη ζθέθηνληαη ηη ζα θάλνπλ γηα ην κέιινλ. Δπηπξφζζεηα, απηφ πνπ επηδηψθνπλ είλαη ην άλνηγκα ηεο αγνξάο ηνπ εμσηεξηθνχ, κε αχμεζε ησλ εμαγσγψλ καο ζηνπο ήδε πειάηεο καο, αιιά θαη κε δηεχξπλζε ησλ πσιήζεσλ ζε ρψξεο πνπ δελ εμήγαγαλ κέρξη ζήκεξα. - Σν Κηήκα Γεξνβαζηιείνπ δειψλεη φηη αλήθεη ζ απηή ηελ θαηεγνξία ησλ νηλνπνηείσλ πνπ ε παξαγσγή είλαη πεξηνξηζκέλε γεληθά θαη είλαη επηινγή ηνπο απηφ γηα λα έρνπλ ειεγρφκελε πνηφηεηα, φπσο δειψλνπλ θαη έηζη δελ άιιαμε θάηη ξηδηθά ή λα παξνπζηάζηεθε κηα κεγάιε αιιαγή ζηελ θαηαλάισζε, βξίζθνληαη πάλσ θάησ ζηα ίδηα επίπεδα. ζνλ αθνξά ην κάξθεηηλγθ, πξηλ δχν ρξφληα, απνθάζηζαλ λα γίλνπλ πην επηιεθηηθνί ζηηο εθζέζεηο πνπ ζπκκεηέρνπλ θαη απηφ γηαηί πηζηεχνπλ πσο ρξεηάδνληαη κηα αιιαγή θαη απηέο έηζη ψζηε λα κελ γίλεηαη ζπλέρεηα ην ίδην θαη ην ίδην αθνχ δελ ζέινπλ λα επαλαιακβάλνληαη φπσο ιέλε. εκαληηθέο γηα ην νηλνπνηείν ζεσξνχληαη νη δηάθνξεο εθδειψζεηο θαη ηα ζεκηλάξηα πνπ πξαγκαηνπνηνχλ κε αθνξκή ην θξαζί, ην κνπζείν ηνπο, γηα λα γλσξίζεη πην πνιχο θφζκνο ην θξαζί ηνπο. Έηζη πηζηεχνπλ πσο δελ ζηνρεχνπλ πξνο κηα άκεζε εκπνξηθή ζθέςε, αιιά ζε βήκαηα ζηγαλά επελδχνληαο ζην κέιινλ. Καη πηζηεχνπλ πσο ζηγά ζηγά θαη θξαηψληαο ζηαζεξά ηελ πνηφηεηα, ζα ζπλερίζνπλ ζσζηά. ζνλ αθνξά ην κάξθεηηλγθ, δελ έθαλαλ δηαθεκίζεηο δελ θάλνπλ θαη ηψξα ελ κέζσ θξίζεο. Γελ «έθνςαλ» θάηη ηέηνην ιφγσ θξίζεο. Σν κάξθεηηλγθ ηνπο πηζηεχνπλ πσο είλαη ηα θξαζηά ηνπο, ην νηλνπνηείν ηνπο, ην λα έξζεη θάπνηνο εδψ λα δεη ηη θξχβεηαη πίζσ απφ ηελ εηηθέηα. Δπηπξνζζέησο, αλαθέξνπλ φηη ζπκκεηέρνπλ 111

112 θαη ζε εθδφζεηο, θαη έρνπλ εθδψζεη βηβιία θαη έρνπλ ζηεξίμεη εθδφζεηο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ην θξαζί θαη κε ηνλ πνιηηηζκφ πνπ έρεη ζρέζε κε ην θξαζί. - ην Κηήκα Λίγαο πξνζπαζνχλ πεξηζζφηεξν λα πξνσζήζνπλ ηα θξαζηά ηνπο. Γελ «πεηξάδνπλ» ηελ πνηφηεηα άιια πξνζπαζνχλ λα βξνπλ θαηλνχξηεο επθαηξίεο κέζα ζηελ θξίζε, ρσξίο λα αλεβάζνπλ ηηο ηηκέο ησλ θξαζηψλ ηνπο. - Σν θηήκα Σέρλε Οίλνπ δειψλεη πσο θαηαξράο αληηδξνχλ κε ςπρξαηκία. Απφ θεη θαη πέξα δελ παληθνβάιινληαη έηζη ψζηε λα αξρίζνπλ λα θάλνπλ εηδηθέο πξνζθνξέο θαη λα επηειίζνπλ ηηκνινγηαθά έλα πξντφλ ην νπνίν κέρξη ρζεο θφζηηδε ρ, ηψξα λα θνζηίδεη ην κηζφ απηνχ ηνπ ρ. ίγνπξα ζα πξνζπαζήζνπλ φπσο ππνζηεξίδνπλ λα «ζπκκαδέςνπλ» πιένλ ηα έμνδα παξαγσγήο θαη λα κεηψζνπλ θαη επέθηαζε θαη ηελ ηηκή ηνπ θξαζηνχ. Παξφια απηά, ε αληηκεηψπηζε πνπ έρνπλ, πεξηιακβάλεη έληνλε δηαθήκηζε, πνιιέο παξνπζηάζεηο, ζηειέρε ηα νπνία, απφ ηελ ζέζε ηνπο ηελ νξγαληθή ηνπ νηλνπνηείνπ απνζπψληαη θαη έξρνληαη πην θνληά ζηνλ θφζκν κε επηζθέςεηο ζε μελνδφρνπο, εζηηάηνξεο, ή κεηαπσιεηέο θξαζηνχ. Σα κέρξη ηψξα δείγκαηα, δείρλνπλ φηη ε ιηαληθή ηνπ θξαζηνχ έρεη αλέβεη, ελψ ε δήηεζή ηνπ ζε εζηηαηφξηα θαη γεληθά ζε ρψξνπο εζηίαζεο, έρεη πέζεη. Απηφ θαηαδεηθλχεη φηη ν θφζκνο πνπ ηνπ άξεζε ην θξαζί, ζπλερίδεη λα ην πίλεη ζπίηη ηνπ. Σν ιάζνο ινηπφλ γίλεηαη απφ θάπνηνπο επαγγεικαηίεο ηνπ ρψξνπ ηεο εζηίαζεο, πνπ είηε απφ ιάζνο ή απφ ακέιεηα, θάλνπλ δεκηά ζηνλ εαπηφ ηνπο ζπλερίδνληαο λα έρνπλ ηελ ίδηα ηηκνινγηαθή ζπκπεξηθνξά ζ' απηά ηα πξντφληα. Πηζηεχνπλ πσο έλα 40 κε 50% θέξδνο, ζα έθεξλε πνιχ θαιχηεξα απνηειέζκαηα. - Ζ Οηλνπνηία Ατδαξίλε ζεκεηψλεη πσο εθφζνλ ε ειιεληθή αγνξά πεξηνξίδεηαη, ππάξρεη κία κείσζε θαηαλάισζεο, ν έλαο δξφκνο είλαη λα γίλνπλ πην εμσζηξεθείο, λα γίλνπλ πην αληαγσληζηηθά ηα πξντφληα θαη λα πξνηηκεζεί ε αγνξά ηνπ εμσηεξηθνχ. Καη ππάξρεη θαη ν άιινο δξφκνο, λα πξνζπαζήζνπλ λα ζπκπηέζνπλ ηα θφζηε, ψζηε λα κπνξέζεη θαη ν Έιιελαο θαηαλαισηήο λα πάξεη εμίζνπ θαιά θξαζηά ζε πην θαιέο ηηκέο. 112

113 Θα κεηψλαηε ηελ πνηφηεηα ή θαη ηελ πνζφηεηα ζε θάπνην απφ ηα πξντφληα ζαο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθχζεηε πειαηεία; ια ηα νηλνπνηεία απάληεζαλ αξλεηηθά ζην ελδερφκελν ηεο κείσζεο ηεο πνηφηεηαο ησλ θξαζηψλ ηνπο γηα ηπρφλ πξνζέιθπζε πειαηείαο. Αληίζεηα ππνζηεξίδνπλ πσο θάηη ηέηνην ζα ήηαλ επηβιαβέο θαη ζα είρε ηα αληίζεηα απνηειέζκαηα ζνλ αθνξά ην ζέκα ηεο κείσζεο ηεο πνζφηεηαο ζε θάπνην απφ ηα θξαζηά ηνπο ηα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία δελ ζα ην πξαγκαηνπνηνχζαλ αιιά ζα ην πξνηηκνχζαλ θάπνηα αλ ζα έπξεπε λα δηαιέμνπλ αλάκεζα ζε πνηφηεηα θαη πνζφηεηα. 5. ΤΕΖΣΖΖ ΣΩΝ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΩΝ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ ΣΑ ΟΗΝΟΠΟΗΔΗΑ- ΥΟΛΗΑΜΟ- ΤΠΟΒΟΛΖ ΠΡΟΣΑΔΩΝ 5.1 Παξαγσγή Κξαζηνχ ζνλ αθνξά ηελ παξαγσγή θξαζηνχ, ηα νηλνπνηεία ηεο Βνξείνπ Διιάδνο θαίλεηαη λα ρξεζηκνπνηνχλ θαη ειιεληθέο θαη μεληθέο πνηθηιίεο ζηαθπιηνχ γηα ηελ νηλνπνίεζε ησλ θξαζηψλ ηνπο. Οη πνζφηεηεο πνπ παξάγνπλ είλαη ζρεηηθά κηθξέο ζηα πεξηζζφηεξα απφ απηά δεδνκέλνπ φηη επηθεληξψλνληαη ζηελ πνηφηεηα, φπσο ιέλε. Κάπνηνη παξάγνπλ ζηαθχιηα κφλν δηθήο ηνπο παξαγσγήο θαη άιινη αγνξάδνπλ ζηαθχιηα θαη απφ άιινπο παξαγσγνχο, φπσο επίζεο θάπνηνη ρξεζηκνπνηνχλ ή θαιιηεξγνχλ ζηαθχιηα βηνινγηθήο θαιιηέξγεηαο. Σα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία πσινχλ ηα θξαζηά ηνπο εκθηαισκέλα ζε γπάιηλε ζπζθεπαζία κε θειιφ, αιιά εληφο ησλ 113

114 ζπλφξσλ ην ππφινηπν πνζνζηφ, πνπιά ρχκα θξαζί ζε ζπζθεπαζία αζθνχ κε θάλνπια. ια ηα παξαπάλσ δείρλνπλ κηα πνηθηινκνξθία ζηηο επηινγέο θαη ηηο πξνζθνξέο ζην αγνξαζηηθφ νηλφθηιν θνηλφ. Φαίλεηαη φηη ηα νηλνπνηεία ηνικνχλ ζηνλ ζπλδπαζκφ θαη ην πάληξεκα ησλ ραξκαληψλ, αθνχ φια πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ έξεπλα απαζρνινχλ νηλνιφγνπο θαη εηδηθνχο ηνπ θξαζηνχ ζε φια ηα ζηάδηα παξαγσγήο θαη εκθηάισζεο θαη απηφ πξνζζέηεη ζην ηειηθφ απνηέιεζκα αμηνιφγεζεο ηεο έξεπλαο. Αμηνζεκείσην είλαη πσο ηα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία αμηνπνηνχλ θαιιηεξγψληαο ηηο γεγελείο, ληφπηεο πνηθηιίεο ηεο πεξηνρήο ηνπο. Με ηνλ ηξφπν απηφ, θαηαθέξλνπλ λα δίλνπλ ην ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ηεο πεξηνρήο ηνπο, αθνχ απνηππψλνληαη πην εχθνια ζην κπαιφ ηνπ θαηαλαισηή. Γηα παξάδεηγκα, ε ζεηξά Άβδεξνο ηνπ Κηήκαηνο Βνπξβνπθέιε, ζε παξαπέκπεη ακέζσο ζηελ ηνπνζεζία πνπ είλαη ηα Άβδεξα Ξάλζεο θαη πξνάγεηαη κε ηνλ ηξφπν απηφ, ε επηζθεςηκφηεηα ζην νηλνπνηείν, πνπ είλαη θαη ην δεηνχκελν ζηα επηζθέςηκα νηλνπνηεία αιιά θαη ζηελ επξχηεξε πεξηνρή πξνσζψληαο ηνλ αγξνηνπξηζκφ. 5.2 Γηαλνκή Κξαζηνχ Σα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία πσινχλ απεπζείαο ζηνπο ρνλδξεκπφξνπο ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηεο παξαγσγήο ηνπο θαη νη νπνίνη είλαη ππεχζπλνη γηα ην δίθηπν δηαλνκήο ζηελ Διιάδα. ζνλ αθνξά ζην εμσηεξηθφ, πσινχλ απεπζείαο ζηνπο πειάηεο ηνπο σο επί ην πιείζηνλ θαη επίζεο θάπνηα πνπινχλ απεπζείαο ζε επηρεηξήζεηο ηεο πεξηνρήο ιφγσ εληνπηφηεηαο. ια ηα νηλνπνηεία πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ έξεπλα εμάγνπλ θξαζί θαη ην εμαγφκελν θξαζί είλαη πάληα εκθηαισκέλν κε θειιφ θαη ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο νξηζκέλα νηλνπνηεία εμάγνπλ εκθηαισκέλν θξαζί κε βηδσηφ θαπάθη. Οη πνζφηεηεο εμαγσγήο θηάλνπλ κέρξη θαη ην 1/3 πεξίπνπ ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο. Οη ρψξεο πνπ εμάγνπλ ηα θξαζηά ηνπο είλαη θπξίσο δπηηθνεπξσπατθέο ρψξεο, φπσο ε Γεξκαλία θαη άιιεο, αιιά θαη ζηελ Ακεξηθή θαη ηνλ 114

115 Καλαδά θαη ηελ Ηαπσλία. Σα ίδηα ηα νηλνπνηεία επηιέρζεθαλ απφ ηνπο επηρεηξεκαηίεο ησλ ρσξψλ απηψλ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο, αθνχ φπσο ιέλε, αθνξκή ζηάζεθαλ νη δηάθνξεο δηαθξίζεηο ζε δηαγσληζκνχο, εθζέζεηο αιιά θαη κέζα απφ πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο ησλ ίδησλ ησλ νηλνπνηείσλ, επεθηείλνληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ην πειαηνιφγηφ ηνπο ζην εμσηεξηθφ. Σα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία βιέπνπλ επνίσλν ην κέιινλ ηνπ θξαζηνχ θαη παξαδέρνληαη πσο ππάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ρσξψλ πνπ παξάγνπλ θαη εμάγνπλ θξαζί. Σα δεκνθηιέζηεξα θξαζηά θαη νη πην δεκνθηιείο πνηθηιίεο άιιεο θνξέο είλαη ίδηεο θαη άιιεο θνξέο δηαθέξνπλ ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ. 5.3 Γηαθήκηζε θαη αληαγσληζκφο Σα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία δηαθεκίδνπλ ηα θξαζηά ηνπο ζε έληππα θαη θιαδηθά πεξηνδηθά γεπζηγλσζίαο, θαη ππάξρεη θαη έλα κηθξφ πνζνζηφ πνπ ζπάληα δηαθεκίδεη ηα θξαζηά ηνπ κε ηελ έλλνηα ηεο επί πιεξσκή δηαθήκηζεο. ην θεθάιαην δηαθήκηζε, ηα ζπλεληεπμηαδφκελα νηλνπνηεία θαίλνληαη λα αξθνχληαη ζηα παξαπάλσ, αιιά ζα κπνξνχζαλ λα εμειίμνπλ ηελ πξνσζεηηθή ζπκπεξηθνξά ηνπο κε επηπιένλ δηαθεκηζηηθέο θηλήζεηο πνπ ζαλ ζθνπφ ζα έρνπλ λα δηαηεξήζνπλ, λα πξνζειθχζνπλ θαη λα απμήζνπλ ηελ πειαηεία ηνπο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ, θαη λα βειηηψζνπλ ηελ απφδνζε ησλ επελδπκέλσλ θεθαιαίσλ ηνπο. Κάηη ηέηνην βέβαηα ζα κπνξνχζε λα πξαγκαηνπνηεζεί κεηά ην πέξαο ηεο θξίζεο θαζψο ην θξαζί, φπσο ην ραξαθηήξηζαλ ηα ίδηα ηα νηλνπνηεία, δελ είλαη είδνο πξψηεο αλάγθεο θαη ε δηαθήκηζε επηηπγράλεη αχμεζε ησλ πσιήζεσλ κφλν αλ ην δηαθεκηδφκελν πξντφλ ηθαλνπνηεί κηα ζπγθεθξηκέλε αλάγθε ησλ θαηαλαισηψλ θαη αλ δελ ζπκβαίλεη απηφ, ηφηε ε δηαθήκηζε είλαη επηδήκηα γηα ηελ επηρείξεζε. ζνλ αθνξά ην ζέκα ησλ αληαγσληζηηθψλ νηλνπνηείσλ, ηα πεξηζζφηεξα ζπλεληεπμηαδφκελα απαληνχλ πσο αληαγσληζκφο ππάξρεη θαη είλαη ζεκηηφο, ππάξρεη βέβαηα θαη ε άπνςε φηη ε επηινγή θξαζηνχ είλαη έλα ζέκα πνιχ πξνζσπηθφ θαη ππνθεηκεληθφ θαη έηζη δελ ππάξρεη ν «θαθφο» αληαγσληζκφο. ε κία θαη κφλν άπνςε ππήξρε ε έλλνηα ηνπ θαθνχ αληαγσληζκνχ θαη απηή απεπζπλφηαλ ζην αλεμέιεγθην ρχκα θξαζί, ην «ζπηηηθφ» θξαζί πνπ θηλείηαη ζηελ αγνξά θαη πιήηηεη ηα νηλνπνηεία πνπ παξάγνπλ θαη ρχκα θξαζί. Οη αληαγσληζηέο είλαη κία απφ ηηο βαζηθφηεξεο 115

116 δπλάκεηο ηνπ κηθξνπεξηβάιινληνο κηαο επηρείξεζεο. Ο ζεσξεηηθφο ζηφρνο ηνπ κάξθεηεξ θάζε νηλνπνηείνπ πξέπεη λα είλαη λα πξνζθέξεη ζηελ αγνξά θξαζηά πνπ λα κελ κπνξνχλ λα ππνθαηαζηαζνχλ κε άιια, παξφια απηά νξηζκέλνη εηδηθνί ππνζηεξίδνπλ φηη έλαο ηέηνηνο ζηφρνο είλαη αθαηφξζσηνο θαη πηζηεχνπλ πσο φια ηα πξντφληα ή ππεξεζίεο πθίζηαληαη ηηο πηέζεηο ηνπ αληαγσληζκνχ. Καη γηα λα επηηεπρζεί έλα αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα, πξέπεη λα ππάξρνπλ δχν βαζηθνί παξάκεηξνη, ε πνηφηεηα θαη ε ζπλερήο πξνψζεζε. Σα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία ππνζηεξίδνπλ πσο ν θάζε θαηαλαισηήο έρεη ηα δηθά ηνπ θξηηήξηα ζηελ επηινγή ελφο θξαζηνχ. Παξφια απηά θαίλεηαη λα επεξεάδεη άκεζα ν ηχπνο, ε πνηθηιία, ε ρψξα πξνέιεπζεο, ε νλνκαζία πξνέιεπζεο πςειήο πνηφηεηαο, ή ην αλ είλαη νξγαληθφ θξαζί. ηηο απαληήζεηο ηνπο γηα ηα ραξαθηεξηζηηθά πςειήο πνηφηεηαο νη απαληήζεηο ησλ νηλνπνηείσλ επηθεληξψλνληαη ζε φιεο ηηο παξακέηξνπο πνπ πξέπεη λα έρεη έλα θξαζί πςειήο πνηφηεηαο φπσο είλαη ε ηθαλφηεηα παιαίσζεο ηνπ, αιιά έλα κηθξφ πνζνζηφ αλέθεξε θαη ηελ ζσζηή ζρέζε πνηφηεηαο-ηηκήο, ηδηαίηεξα ζην ζθέινο ηεο απάληεζεο φπνπ αθνξνχζε ηνπο θαηαλαισηέο. ζνλ αθνξά ην ηειεπηαίν, αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο πνιιέο θνξέο νη θαηαλαισηέο αληηιακβάλνληαη ηηο ηηκέο βάζεη ελφο αληηνηθνλνκηθνχ ηξφπνπ. Ο βαζηθφηεξνο παξάγνληαο πνπ ιακβάλνπλ ππφςε φηαλ αγνξάδνπλ έλα πξντφλ είλαη ε αμία ηνπ. Έηζη, ζηελ πνιηηηθή ηεο ηηκνιφγεζεο ζνβαξφ ξφιν παίδεη θαη ε έλλνηα ηεο αμίαο. Έξεπλεο νη νπνίεο έγηλαλ θαηά θαηξνχο, απνθάιπςαλ φηη νη θαηαλαισηέο ηείλνπλ λα ζπλδπάζνπλ ηηο πςειέο ηηκέο κε ηελ πνηφηεηα ησλ αγαζψλ. Τπάξρνπλ νξηζκέλεο ελδηαθέξνπζεο πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο νη θαηαλαισηέο αξλήζεθαλ έλα πξντφλ επεηδή ε ηηκή ηνπ ήηαλ πνιχ ρακειή. Έηζη νη θαηαλαισηέο, ηείλνπλ λα έρνπλ κεγαιχηεξεο ακθηβνιίεο φηαλ δηαιέγνπλ έλα είδνο κε ρακειή ηηκή, παξά φηαλ δηαιέγνπλ έλα είδνο κε πςειή ηηκή. 5.4 Διιεληθφ Κξαζί Σα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία ππνζηεξίδνπλ πσο ην ειιεληθφ θξαζί βξίζθεηαη ζε πνιχ θαιφ δξφκν. Αλ θαη είρε πνιιέο δπζθνιίεο λα αληηκεησπίζεη, φπσο είλαη ην ζέκα ηεο ξεηζίλαο θαη ηνπ θαθνχ brand name, θαίλεηαη πσο ζηγά ζηγά αλαγλσξίδεηαη ε αμία ηνπ θαη ζην εμσηεξηθφ, αθνχ έρεη ηηο ειιεληθέο, ληφπηεο πνηθηιίεο πνπ ειθχνπλ 116

117 ην μέλν ελδηαθέξνλ αιιά θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ην γεγνλφο φηη πιένλ πξαγκαηνπνηνχληαη νηλνπνηήζεηο κε άξηηα ηερλνγλσζία θαη ηερλνινγία, ηελ νπνία δηαζέηεη θάζε ζχγρξνλν ειιεληθφ νηλνπνηείν. Έλα απφ ηα κεγαιχηεξα πιενλεθηήκαηά ηνπ απνηεινχλ απηέο νη γεγελείο πνηθηιίεο, αιιά θαη νη θιηκαηνινγηθέο θαη εδαθνινγηθέο πξνδηαγξαθέο ηεο Διιάδαο. Αληίζεηα, κεγάιν κεηνλέθηεκα είλαη ην πςειφ θφζηνο παξαγσγήο ζε αληίζεζε κε ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ. Απηφ έρεη ηα αίηηά ηνπ ζην πςειφ θφζηνο αγνξάο θαη ζπληήξεζεο κεραλεκάησλ, θηεξηαθψλ, απφθηεζεο, θαιιηέξγεηαο, ζπληήξεζεο θαη θξνληίδαο ηεο γεο, γεγνλφο πνπ πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζεί απφ εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ. Σν ηειεπηαίν πξέπεη λα ππάξρεη θαη θαηά ηελ νηλνπνίεζε θαη ηελ εκθηάισζε ή ζπζθεπαζία, φπνπ εηδηθνί νηλνιφγνη πξνρσξνχλ ζε δηάθνξα παληξέκαηα θαη ζπλδπαζκνχο ραξκαληψλ γηα ηελ δεκηνπξγία λέσλ γεχζεσλ ζηα ειιεληθά νηληθά δξψκελα. Άιιεο ρψξεο, δελ έρνπλ ηφζν πςειά θφζηε, φζνλ αθνξά γηα παξάδεηγκα ην κεξνθάκαηα ησλ εξγαηψλ θαη ηελ αγνξά ηεο γεο, πνπ ζηελ Διιάδα είλαη πνιχ αθξηβή. ια ηα παξαπάλσ ζπληζηνχλ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ην ειιεληθφ θξαζί είλαη αθξηβφηεξν απφ μέλα ζην εμσηεξηθφ θαη παξάγνληαο πνπ φπσο πξνέθπςε απφ ηελ έξεπλα, ηα ειιεληθά θξαζηά δελ κπνξνχλ εχθνια λα αληαγσληζηνχλ ηα άιια θξαζηά, ιφγσ ηεο ζρέζεο πνηφηεηαο θαη ηηκήο. 5.5 Μειινληηθά ρέδηα ζνλ αθνξά ην κέιινλ ησλ πξντφλησλ ηνπο ζηελ Δπξψπε, νη νηλνπαξαγσγνί γλσξίδνπλ γηα ηελ δήηεζε ησλ επξσπαίσλ γηα ην θξαζί θαη πξνσζνχλ ζεκαληηθά ηελ εμαγσγή ησλ θξαζηψλ ηνπο ζηελ Δπξψπε, πξνζπαζψληαο λα θαηαθηήζνπλ φιν θαη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο αγνξέο ηεο. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη κάξθεηεξο ησλ νηλνπνηείσλ έρνπλ εληνπίζεη θαη πξνζπαζνχλ λα ηθαλνπνηήζνπλ ηελ αλάγθε ησλ θαηαλαισηψλ αθνινπζψληαο ηνλ βαζηθφ νξηζκφ ηνπ κάξθεηηλγθ. ε απηφ θαίλεηαη λα ζπκβάιινπλ θαη ε ελδνθνηλνηηθή λνκνζεζία, φπνπ δελ ππάξρεη κεγάιε θνξνινγία, νπφηε δελ απμάλεηαη ην θφζηνο ζεκαληηθά. Δπηπξφζζεηα, θαη ην ζέκα ησλ απνζηάζεσλ έρεη πιένλ εθκεδεληζηεί θαη απηφ δίλεη αθφκα έλα θίλεηξν γηα εμαγσγέο εληφο επξσπατθψλ ζπλφξσλ, αθνχ δελ απμάλεηαη ην θφζηνο ζην εμσηεξηθφ, πνπ είλαη ήδε απμεκέλν ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο. Δπίζεο, κέζα ζηα κειινληηθά πιάλα ησλ 117

118 νηλνπνηείσλ, θαίλεηαη λα είλαη ε πξνβνιή ηεο πεξηνρήο πνπ εθπξνζσπνχλ, ε δηαηήξεζε ή ε αχμεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ θξαζηψλ ηνπο, ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ε επέθηαζε ησλ θαιιηεξγνχκελσλ εθηάζεψλ ηνπο, αιιά θαη ε εκθηάισζε ελφο κεγαιχηεξνπ πνζνζηνχ θξαζηνχ, φηαλ αλαθεξφκαζηε ζε νηλνπνηεία πνπ πσινχλ θαη ρχκα θξαζί. ια ηα κειινληηθά ηνπο πιάλα ινηπφλ, είλαη ζπλπθαζκέλα κε ηελ πνηφηεηα θαη ηδηαίηεξα φζνλ αθνξά ηελ εκθηάισζε ηνπ ρχκα θξαζηνχ, ζα πξνζζέζεη κεγαιχηεξε αμηνπηζηία θαη θχξνο ηδηαίηεξα ζηελ αγνξά ηνπ εμσηεξηθνχ. Τπνζηεξίδνπλ πσο ζα πεηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο ηνπο κε ζπλερή, ζηαζεξή δνπιεηά θαη κε ηελ δηαηήξεζε ησλ ηηκψλ ηνπο ζηα ίδηα επίπεδα αιιά θαη αλαδεηψληαο ηελ δήηεζε ηνπ θαηαλαισηή. Καηά ηελ θάζε κηαο θάκςεο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ ν επηρεηξεκαηίαο δελ έρεη κεγάιεο δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο ηηκνινγηαθήο πνιηηηθήο. Δμαξηεκέλνο απφ ηηο πεξηζηάζεηο, κπνξεί λα επηιέμεη θαη λα αθνινπζήζεη κία ή πεξηζζφηεξεο ζηξαηεγηθέο, φπσο νη παξαθάησ: 1. Μείσζε ηνπ πνζνζηνχ επηβάξπλζεο ηεο ηηκήο (markup) 2. Αιιαγή ηεο ηηκήο βάζεη ησλ αιιαγψλ θφζηνπο. 3. Αληηγξαθή ηεο ηαθηηθήο ησλ αληαγσληζηψλ σο πξνο ηηο ηηκέο. 5.6 Γξφκνη Σνπ Κξαζηνχ ια ηα νηλνπνηεία πνπ πήξαλ κέξνο ζηελ εξγαζία αλήθνπλ ζηνπο Γξφκνπο ηνπ Κξαζηνχ βνξείνπ Διιάδνο. Θεσξνχλ φηη δηαθεκίζηεθαλ άιια πεξηζζφηεξν θαη άιια ιηγφηεξν, θαη φια επσθειήζεθαλ είηε κέζα απφ βξαβεχζεηο είηε κέζα απφ πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχλ νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ. ζνλ αθνξά ην θνκκάηη ηνπ αγξνηνπξηζκνχ, ηα νηλνπνηεία πηζηεχνπλ πνιχ ζην θνκκάηη ηνπ νηλνηνπξηζκνχ, αιιά ζε πνιιά θαίλεηαη λα βξίζθεηαη αθφκα ζε πξψηκν ζηάδην. Δηδηθφηεξα ζην δηαγσληζηηθφ θνκκάηη ηα νηλνπνηεία ζπκκεηέρνπλ ζε δηάθνξεο εθδειψζεηο φπσο είλαη ν Δηεζλήο Δηαγωληζκόο Οίλνπ αιιά θαη ζηηο Αλνηρηέο Πόξηεο. πσο θαίλεηαη, νη Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ είλαη κηα ζσζηή ηδέα κάξθεηηλγθ, αθνχ πξψηα απ φια πξφθεηηαη γηα θνηλή πξνζπάζεηα ησλ νηλνπνηψλ ηεο Βνξείνπ Διιάδνο, 118

119 κε κνηξαζκέλεο νηθνλνκηθέο επηβαξχλζεηο θαη πξνζθέξνπλ ζηα νηλνπνηεία κία επηπιένλ παξάκεηξν πξνβνιήο. 5.7 Οηθνλνκηθή θξίζε θαη νηλνπνηεία Καηά ηελ ζχκθσλε γλψκε φισλ ησλ νηλνπνηείσλ, ε νηθνλνκηθή θξίζε έρεη επεξεάζεη ηελ αγνξά ηνπ θξαζηνχ. Παξφια απηά, νη ηπρφλ αιιαγέο πνπ πξαγκαηνπνίεζαλ ηα νηλνπνηεία δελ επεξεάδνπλ ζε θακία πεξίπησζε ηελ πνηφηεηα ηνπ θξαζηνχ θαζψο ππνζηεξίδνπλ πσο θάηη ηέηνην ζα ήηαλ επηβιαβέο θαη ζα είρε ηα αληίζεηα απνηειέζκαηα. ζνλ αθνξά ην ζέκα ηεο κείσζεο ηεο πνζφηεηαο ζε θάπνην απφ ηα θξαζηά ηνπο ηα πεξηζζφηεξα νηλνπνηεία δελ ζα ην πξαγκαηνπνηνχζαλ αιιά ζα ην πξνηηκνχζαλ θάπνηα αλ ζα έπξεπε λα δηαιέμνπλ αλάκεζα ζε πνηφηεηα θαη πνζφηεηα. Οη πξνηάζεηο Οη ζεκαληηθφηεξεο πξνηάζεηο πνπ πξνθχπηνπλ κεηά ηελ πξαγκαηνπνίεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο έξεπλαο, είλαη νη εμήο παξαθάησ. Δμέιημε ηεο πξνσζεηηθήο ζπκπεξηθνξάο ησλ νηλνπνηείσλ κε επηπιένλ δηαθεκηζηηθέο θηλήζεηο πνπ ζαλ ζθνπφ ζα έρνπλ λα δηαηεξήζνπλ, λα πξνζειθχζνπλ θαη λα απμήζνπλ ηελ πειαηεία ηνπο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ, θαη λα βειηηψζνπλ ηελ απφδνζε ησλ επελδπκέλσλ θεθαιαίσλ ηνπο. Καηά ηελ θάζε ηεο θάκςεο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ ν επηρεηξεκαηίαο νηλνπαξαγσγφο δελ έρεη κεγάιεο δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο ηηκνινγηαθήο πνιηηηθήο. 119

120 Δμαξηεκέλνο απφ ηηο πεξηζηάζεηο, κπνξεί λα επηιέμεη θαη λα αθνινπζήζεη κία ή πεξηζζφηεξεο ζηξαηεγηθέο, φπσο νη παξαθάησ: 1. Μείσζε ηνπ πνζνζηνχ επηβάξπλζεο ηεο ηηκήο (markup) 2. Αιιαγή ηεο ηηκήο βάζεη ησλ αιιαγψλ θφζηνπο. 3. Αληηγξαθή ηεο ηαθηηθήο ησλ αληαγσληζηψλ σο πξνο ηηο ηηκέο. Υξήζηκε θαη πνιχ σθέιηκε ζα ήηαλ ε αχμεζε ηεο ζπκκεηνρήο ηνπο ζε εθζέζεηο, δηαγσληζκνχο, κε ζθνπφ ηελ κεγαιχηεξα πξνβνιή θαη ηελ πξνψζεζε ησλ θξαζηψλ ηνπο. Δχινγε ζα ήηαλ ε δηαηήξεζε ηεο πξνζήισζεο ζηελ πνηφηεηα θαη φρη απαξαηηήησο ζηελ πνζφηεηα γηα λα κελ ραζεί ε ζρέζε εκπηζηνζχλεο πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί κεηαμχ ησλ νηλνπνηείσλ θαη ησλ πειαηψλ ηνπο. Γηαηήξεζε ησλ ηηκψλ ζηα ίδηα επίπεδα ή θαη ειαθξά κείσζή ηνπο, αλάινγα κε ην θαηά πφζν ην επηηξέπεη ην θφζηνο παξαγσγήο ηνπ θάζε θξαζηνχ, έηζη ψζηε λα δηαηεξεζεί ε βησζηκφηεηα ηεο επηρείξεζεο. Δπηπξνζζέησο, κία θίλεζε πνπ ζα πξνζέιθπε Έιιελεο, αιιά θαη λένπο πειάηεο ηνπ εμσηεξηθνχ είλαη ε κεγαιχηεξε έκθαζε πνπ πξέπεη λα δνζεί ζηηο ειιεληθέο πνηθηιίεο, κηαο θαη απνηεινχλ πφιν έιμεο, εηδηθφηεξα γηα ηνπο μέλνπο γεπζηγλψζηεο ηνπ θξαζηνχ, πνπ έρνπλ ζθνπφ λα γλσξίζνπλ θαηλνχξγηεο ειιεληθέο γεχζεηο. Πξνζσπηθή επίβιεςε ηεο θαηάζηαζεο ηνπ πειαηνινγίνπ θαη ελδειερνχο επίβιεςεο ησλ θηλήζεσλ θαη ηξφπσλ πξνβνιήο αιιά θαη ηηκνιφγεζεο ησλ θξαζηψλ ηνπο απφ ηνπο ρνλδξεκπφξνπο, ηδηαίηεξα φηαλ απηνί είλαη ππεχζπλνη γηα ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ παξαγσγήο ηνπ θάζε νηλνπνηείνπ. Με ηνλ ηξφπν απηφ, νη νηλνπνηνί, ζα είλαη ζπλερψο ελήκεξνη γηα ηνλ ηξφπν πνπ πξνσζείηαη ην κεγαιχηεξν θνκκάηη ηεο παξαγσγήο ηνπο. Πεξηνξηζκνί εξγαζίαο 120

121 Ζ έξεπλα απηή πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηνπο ρξνληθνχο πεξηνξηζκνχο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ θχζε ηεο εξγαζίαο θαη ζπκπεξηέιαβε ηηο απφςεηο έμε νηλνπνηείσλ ηεο βνξείνπ Διιάδνο, ζε πεξηνρέο πνπ λα θαιχπηνπλ φζν ην δπλαηφλ γεσγξαθηθά ηελ Μαθεδνλία θαη ηελ Θξάθε. Πξνθαλψο ίζσο λα κελ αληηπξνζσπεχεη φια ηα νηλνπνηεία ηεο βνξείνπ Διιάδνο, αιιά απνηειεί ηελ αληηπξνζψπεπζε ελφο κηθξνχ δείγκαηνο ησλ νηλνπνηείσλ ηεο Μαθεδνλίαο θαη ηεο Θξάθεο. Πξνηάζεηο γηα κειινληηθέο έξεπλεο Λφγσ ησλ πεξηνξηζκψλ ηεο εξγαζίαο, ζα κπνξνχζαλ ζην κέιινλ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ έξεπλεο πνπ λα θαιχπηνπλ φιεο ηηο παξακέηξνπο θαη λα δίλνπλ κία ζπλνιηθή εηθφλα πνπ λα αθνξά ην κάξθεηηλγθ ησλ θξαζηψλ ζηε βφξεηα Διιάδα. Απηφ ζα κπνξνχζε ζίγνπξα λα πινπνηεζεί, κε ηελ ζπκκεηνρή πεξηζζνηέξσλ νηλνπνηείσλ. Δπίζεο, ζα ήηαλ ελδηαθέξνλ ε θαηάζεζε ησλ απφςεσλ ησλ νηλνπνηψλ κεηά ην πέξαο ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, φπνπ θαη ην κάξθεηηλγθ ζα κπνξνχζε λα ιεηηνπξγήζεη πην «ειεχζεξα» φζνλ αθνξά ηηο επελδχζεηο πνπ κπνξνχλ λα γίλνπλ πάλσ ζ απηφ. Με ηνλ ηξφπν απηφ, ζα δηλφηαλ ε επθαηξία λα ππάξμνπλ νη ζπγθξίζεηο ησλ ζπκπεξαζκάησλ γηα ηελ ιεηηνπξγία θαη ηελ ζπκπεξηθνξά ησλ νηλνπνηείσλ θαηά ηελ δηάξθεηα θαη κεηά ην πέξαο ηεο νηθνλνκηθήο θάκςεο. 4. ΣΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΣΖ ΔΡΓΑΗΑ ΔΠΗΛΟΓΟ Με ην πέξαο ηεο εθπφλεζεο απηήο ηεο πνηνηηθήο έξεπλαο, γίλεηαη θαηαλνεηφο ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ησλ νηλνπνηείσλ ηεο βνξείνπ Διιάδνο θαζψο επίζεο γίλνληαη γλσζηνί θαη νη κεραληζκνί πξνψζεζεο πνπ επηιέγνπλ νη κάξθεηεξο γηα λα πξνβάιινπλ θαη λα δηαθεκίζνπλ ηα θξαζηά ηνπο. 121

122 Κχξηνο θαη βαζηθφο ζηφρνο ησλ νηλνπαξαγσγψλ θαίλεηαη λα είλαη ε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ θξαζηνχ, γη απηφ θαη δίλνπλ ζεκαζία ζηελ ηερλνγλσζία θαη πξνβάιινπλ ηηο βξαβεχζεηο θαη ηηο δηαπξέςεηο ηνπο. Οη θηλήζεηο ησλ νηλνπαξαγσγψλ είλαη πξνζεθηηθέο, ν αληαγσληζκφο ππάξρεη θαη είλαη κεγάινο θαη ε αλάγθε γηα πεξαηηέξσ δηεχξπλζε ηνπ πειαηνινγίνπ ζην εμσηεξηθφ νινέλα θαη απμάλεηαη. ια ηα παξαπάλσ δηαθαηέρεη ε άπνςε φηη νη γεγελείο πνηθηιίεο είλαη απηέο πνπ ζα αλαδείμνπλ ηνλ ηφπν ηνπ θαζελφο θαη κε ηηο θαηάιιειεο ηερληθέο κάξθεηηλγθ θαη πξνψζεζεο, ζα απμήζνπλ ηνλ αγξνηνπξηζκφ ηεο πεξηνρήο ηνπο. Δπηπξνζζέησο, ε ζρέζε πνηφηεηαο ηηκήο θαίλεηαη επίζεο λα ηνπο απαζρνιεί, παξφια απηά, δελ ζα κείσλαλ ηελ πνηφηεηα γηα λα κεηψζνπλ ην θφζηνο παξαγσγήο, πνπ είλαη πάξα πνιχ πςειφ. πσο θαίλεηαη δελ ελδείθλπηαη ε πεξίνδνο ηεο θξίζεο γηα πεξαηηέξσ δηαθεκηζηηθέο θαη πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο. Παξφια απηά, ην ειιεληθφ θξαζί άξρηζε μαλά λα απαζρνιεί, κεηά απφ κία κεγάιε πεξίνδν θάκςεο ηνπ, λα ζεκεηψλεη αλακθηζβήηεηε πνηνηηθή βειηίσζε θαη λα θεξδίδεη κεηάιιηα θαη δηαθξίζεηο. Καη νη νηλνπαξαγσγνί ηεο Βφξεηαο Διιάδαο παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ εμέιημε απηή. Απφ ην Κηιθίο θαη ηελ Ξάλζε κέρξη ηε Θάζν θαη απφ ηελ Φιψξηλα κέρξη ηελ Υαιθηδηθή θαη ηελ Κνδάλε, ζε φιε ζρεδφλ ηελ έθηαζε ηεο Βφξεηαο Διιάδαο, θαιιηεξγείηαη θαη παξάγεηαη θξαζί φισλ ησλ πνηθηιηψλ θαη γεπζηγλσζηηθψλ πξνζδνθηψλ ζε κηα ζπλερή πξνζπάζεηα ησλ Διιήλσλ νηλνπνηψλ γηα ηελ δηαηήξεζε ηεο ειιεληθήο ακπεινπξγηθήο παξάδνζεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πξνζπάζεηα λα δψζνπλ ηε δπλαηφηεηα ζε Έιιελεο θαη μέλνπο ιάηξεηο ηνπ νίλνπ λα αλαθαιχςνπλ ηνπο ακπειψλεο ηεο Βνξείνπ Διιάδνο. 122

123 5. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Σδσξηδάθεο θ. θαη Σδσξηδάθε Α.(2002). Αξρέο κάξθεηηλγθ. Η ειιεληθή πξνζέγγηζε, Αζήλα: Δθδφζεηο Rosili. Εψηνο Γ.(2008). Δηαθήκηζε. Σρεδηαζκόο, Αλάπηπμε, Απνηειεζκαηηθόηεηα, Θεζζαινλίθε: Δθδφζεηο University Studio Press ΑΔ. 123

124 Απφ ην δηαδίθηπν: Βηθηπαηδεία, ειεθηξνληθή εγθπθινπαίδεηα (πξφζβαζε ) Γξφκνη ηνπ Κξαζηνχ (πξφζβαζε ) χλδεζκνο Δμαγσγέσλ Βνξείνπ Διιάδνο (πξφζβαζε ) Γεξνβαζηιείνπ (πξφζβαζε ) Σέρλε Οίλνπ (πξφζβαζε ) Λίγαο (πξφζβαζε ) Βνπξβνπθέιε (πξφζβαζε ) Βηβιία Υψξα (πξφζβαζε ) 124