Timelines και γεωμετρικά ερωτήματα σε Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών

Transcript

1

2 Timelines και γεωμετρικά ερωτήματα σε Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών Περίληψη Το θέμα της πτυχιακής εργασίας είναι η ανάπτυξη μιας εφαρμογής Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφορίας που θα διαχειρίζεται, θα αξιοποιεί και θα εμφανίζει στον τελικό χρήστη διάφορα γεωγραφικά δεδομένα. Η γεωγραφική αυτή απεικόνιση θα γίνεται μέσα από ένα διαδραστικό περιβάλλον που θα χρησιμοποιεί πληθώρα εργαλείων επεξεργασίας και παρουσίασης των δεδομένων. Βασικός άξονας του Project είναι ο εμπλουτισμός μιας χαρτοσύνθεσης με χρονικά ενημερωμένες πληροφορίες και ο τρόπος που μπορούν να εφαρμοστούν με επιτυχία. Οι χρονικές αυτές πληροφορίες αντιστοιχούν στα πολιτικά σύνορα όλων των χωρών παγκοσμίως και διαθέτουν πληροφορία από το 1 μ.χ. μέχρι και σήμερα. Έτσι, με τη χρήση μίας μετακινούμενης μπάρας χρόνου, μπορεί ο χρήστης να εναλλάσσεται μεταξύ των εποχών και να παρατηρεί τις μετατοπίσεις των συνόρων. Το interface της εφαρμογής περιλαμβάνει μεγάλο εύρος από εργαλεία για μια ολοκληρωμένη παρουσίαση των γεωγραφικών δεδομένων και δεν επικεντρώνεται μόνο στις χρονικές ενδείξεις. Στην εφαρμογή θα συναντήσουμε μηχανισμούς αναζήτησης, μετρήσεων (εμβαδόν, μήκος, περιφέρεια), συγκρίσεων (γραφικά διαγράμματα) και διαφόρων άλλων ποσοτικών ελέγχων. Για την ανάπτυξη της εφαρμογής χρησιμοποιήθηκαν λογισμικά προϊόντα της ESRI και σε επίπεδο επιτραπέζιας επεξεργασίας (ArcGIS Desktop) αλλά και σε επίπεδο διαμοιρασμού της χαρτοσύνθεσης μέσω εξυπηρετητή (ArcGIS Server). Το σύνολο του λογισμικού που χρησιμοποιήθηκε ολοκληρώνεται με κάποια ακόμη προϊόντα της ίδιας εταιρίας ή και συνεργαζόμενων εταιριών. Στα επόμενα κεφάλαια γίνεται μια λεπτομερής ανάλυση της διαδικασίας που ακολουθήθηκε για την κατασκευή διαδραστικής πλατφόρμας της εφαρμογής. Παρακάτω θα γίνουν εννοιολογικές αναλύσεις για τις μορφές των δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν καθώς και για τις μεθόδους που εισάγονται στο λογισμικό περιβάλλον της εφαρμογής - 2 -

3 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΓΣΠ ΤΟΜΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΓΣΠ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΓΣΠ ΧΩΡΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΕ ΕΝΑ ΓΣΠ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ RASTER ΚΑΙ VECTOR ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ARCGIS ESRI ARCGIS DESKTOP ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ARCGIS DESKTOP ArcReader ArcView ArcEditor ArcInfo ARCGIS SERVER Βασικές λειτουργίες Extensions ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ARCGIS VIEWER FOR FLEX ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ARCGIS VIEWER FOR FLEX ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ WIDGETS Βασικά widgets Παραμετροποιήσιμα widgets WIDGETS ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΓΕΝΙΚΑ WIDGETS Header Controller Map Switcher Navigation Overview Map Coordinates ΕΙΔΙΚΑ WIDGETS Layer list Print Bookmarks Search Draw And Measure Query Time Chart GeoRSS Find An Address ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 Περιγραφή των γεωγραφικών δεδομένων Τα γεωγραφικά δεδομένα είναι οτιδήποτε μπορεί να αποτελεί πληροφορία και συνοδεύει ένα κομμάτι γης πάνω στο χάρτη. Για να επιτύχουμε την ευκολότερη κατανόηση τους μπορούμε να τα διακρίνουμε σε 4 βασικές κατηγορίες. Κατηγορίες γεωγραφικών δεδομένων: I. Φυσικά αντικείμενα (Σπίτια, δρόμοι, λίμνες, ποτάμια, δάση, άνθρωποι κλπ.) II. Διοικητικές μονάδες (χωριά, πόλεις, νομοί, εθνικοί δρυμοί, στρατόπεδα κλπ.) III. Γεωγραφικά φαινόμενα (θερμοκρασία, υγρασία, κατανομή θαλάσσιων πληθυσμών, ηφαίστεια, σεισμογενείς περιοχές κλπ.) IV. Παραγόμενες πληροφορίες (Πληθυσμός ανά περιοχή, επίπεδο φτώχειας, καταλληλότητα εδάφους για καλλιέργεια κα.) Συλλέγοντας λοιπόν όλα αυτά τα δεδομένα μπορούμε, μέσω κατάλληλων μηχανισμών συνδυασμού και ελέγχου, να εξάγουμε πολύ σημαντικές πληροφορίες για κάποια περιοχή που μας ενδιαφέρει να μελετήσουμε. Η συλλογή, η καταγραφή, η μελέτη και η ανάλυση των παραπάνω γεωγραφικών δεδομένων για την μετέπειτα παρουσίαση τους αποτελεί ευρύτερο αντικείμενο της Χαρτογραφίας. Χαρτογραφία «Αντικείμενο της χαρτογραφίας είναι η σμίκρυνση των χωρικών χαρακτηριστικών μιας μεγάλης επιφάνειας και η παρουσίασή τους με τη μορφή ενός χάρτη, ώστε να καταστούν ορατά» (Robinson et al., 2002, σελ. 11). Ο σκοπός κατασκευής των χαρτών διαφέρει από χάρτη σε χάρτη. Κάποιοι χάρτες κατασκευάζονται αποκλειστικά για αποθήκευση γεωγραφικών πληροφοριών σε χωρική μορφή. Άλλοι για την εξυπηρέτηση αναγκών μετακίνησης και πλοήγησης. Σε άλλους συνοψίζονται μεγάλοι όγκοι στατιστικών δεδομένων, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η πρόβλεψη χωρικών φαινομένων και τάσεων που πιθανώς να παρουσιαστούν. Γενικά, η θεματική του κάθε χάρτη είναι διαφορετική και εξαρτάται από το λόγο κατασκευής του. Συνήθως, όμως, ένας χάρτης δεν έχει μία θεματική και δεν έγινε για την ικανοποίηση ενός μόνο σκοπού. Η ψηφιακή τεχνολογία έχει επιδράσει σημαντικά στη χαρτογραφία. Πριν από τη ριζική αυτή αλλαγή στον τομέα της χαρτογραφίας, ένας χάρτης χρησιμοποιούταν βοηθητικά για την αποθήκευση χωρικών δεδομένων και για την επικοινωνία των ανθρώπων στις μεταξύ τους χωρικές σχέσεις. Με την είσοδο, όμως, της ψηφιακής τεχνολογίας αυτό άλλαξε και αντικαταστάθηκε από τη δημιουργία μίας ψηφιακής βάσης δεδομένων, στην οποία περιέχονται τα χωρικά δεδομένα και στη συνέχεια δημιουργούνται οι χάρτες από αυτά, μέσω ενός συστήματος, στο οποίο οι διαδικασίες γίνονται αυτοματοποιημένα. Ένα τέτοιο σύστημα συνιστά το λεγόμενο Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ) (Robinson et al.,2002, σελ. 360)

5 Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών Ένα Σύστημα Πληροφοριών που βασίζεται στη διαχείριση γεωγραφικών πληροφοριών (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να περιέχει και μη χωρικές (περιγραφικές) πληροφορίες) ονομάζεται Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών (ΓΣΠ) ή Geographical Information System (GIS) Λειτουργία ΓΣΠ Τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών παρουσιάζουν τεράστια ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο (Ζήσου, 2007, σελ. 21). Οι κυριότεροι λόγοι που οδήγησαν σε αυτό ήταν η ραγδαία ανάπτυξη της πληροφορικής και της τεχνολογίας, σε συνδυασμό με τη μείωση του κόστους αγοράς των αντίστοιχων μηχανημάτων και προγραμμάτων, η βελτίωση των μαθηματικών μεθόδων, οι απαιτήσεις που προέκυψαν από τον μεγάλο όγκο στοιχείων που ήταν διαθέσιμα και έπρεπε να επεξεργαστούν και να τροποποιηθούν με πολλούς, διαφορετικούς και σύνθετους τρόπους και τέλος, η μεγάλη και συνεχώς αυξανόμενη ανησυχία για το περιβάλλον (Μανιάτης, 1996, σελ. 25). Η τεχνολογία των ΓΣΠ δεν αναφέρεται μόνο στη διαχείριση γεωγραφικών πληροφοριών, αλλά αφορά στο χωρικό σχεδιασμό και «αντιπροσωπεύει ένα ισχυρό σύνολο εργαλείων για τη συλλογή, αποθήκευση, ανάληψη ανά πάσα στιγμή, μετασχηματισμό και απεικόνιση χωρικών στοιχείων του πραγματικού κόσμου» (Κουτσόπουλος, 2002, σελ. 53). Στο σχήμα 2.1 παρουσιάζεται ο τρόπος λειτουργίας τους. Οι πληροφορίες στα ΓΣΠ διακρίνονται, ως προς τη φύση τους, σε χωρικές και περιγραφικές (Χαλκιάς, ΓΣΠ Ι, σελ. 17). Βασική ιδέα των ΓΣΠ αποτελεί η μεταξύ τους σύνδεση. Οι χωρικές πληροφορίες χωρίζονται σε «ομάδες ομοειδών γεωγραφικών πληροφοριών», στις οποίες «αντιστοιχεί ένας πίνακας περιγραφικών πληροφοριών» (Ζήσου, 2007, σελ. 21). Αυτό παρουσιάζεται στο σχήμα 2.2. Όλες μαζί οι χωρικές πληροφορίες αποτελούν μία βάση δεδομένων. Επομένως, τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών ορίζονται ως «μία οργανωμένη συλλογή μηχανολογικού εξοπλισμού (hardware), λογισμικού (software), χωρικών και περιγραφικών δεδομένων με στόχο τη συλλογή, αποθήκευση, ενημέρωση, διαχείριση, ανάλυση και παρουσίαση κάθε μορφής πληροφορίας, που αφορά το γεωγραφικό περιβάλλον» (Ζήσου, 2007, σελ. 23). Γεωγραφικό: Αναφέρεται στη γεωγραφία του πραγματικού κόσμου, τη χωρική κατανομή των πραγμάτων. Σύστημα : Αναφέρεται στην ύπαρξη εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού και στην αμφίδρομη σχέση του με τις μονάδες υπολογιστών και λογισμικών, καθώς οι μονάδες και τα λογισμικά συλλέγουν, επεξεργάζονται και παρουσιάζουν δεδομένα απαραίτητα στη λήψη αποφάσεων από το εκάστοτε επιστημονικό προσωπικό

6 Πληροφοριών: Αναφέρεται στην ύπαρξη δεδομένων και πληροφοριών εκείνων που κρίνονται αναγκαίες στην διαδικασία λήψης αποφάσεων. Πληροφορίες που προκύπτουν από τη συλλογή, την επεξεργασία και την ερμηνεία των δεδομένων. Ένα ΓΣΠ διακρίνεται σε 4 υποενότητες : Input: Εδώ γίνεται η εισαγωγή των χωρικών και γραφικών δεδομένων στο GIS σύστημα μας στη βασική τους μορφή όπως συλλέγονται από τις διάφορες πηγές. Preprocessing: Γίνεται προ-επεξεργασία των δεδομένων με σκοπό να οργανωθεί κατάλληλα η πληροφορία ώστε να μπορεί να δημοσιοποιηθεί. Σε αυτήν την υποενότητα μας δίνεται η δυνατότητα να διαχειριστούμε, να παρατηρήσουμε και να διαμορφώσουμε το σύνολο των δεδομένων μας. Analysis: Εκτελεί ασκήσεις πάνω στα δεδομένα. Σε αυτό το σημείο διεξάγονται χωρικές αναλύσεις για τη δημιουργία κατάλληλων μορφών πληροφορίας. Output: Δημιουργία θεματικών χαρτών, περιγραφικών μοντέλων και στατιστικών αναλύσεων. Μετέπειτα εξάγονται για την χρησιμοποίηση τους από τον χρήστη στον τομέα που αυτός επιθυμεί. Σημαντικό πλεονέκτημα της τεχνολογίας των ΓΣΠ αποτελεί το γεγονός, ότι η αποθήκευση των δεδομένων είναι μία διαδικασία η οποία γίνεται χωριστά από αυτήν της αναπαράστασης των δεδομένων. Επομένως, δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να αναπαραστήσει με διαφορετικούς τρόπους τα ίδια δεδομένα, ανάλογα με τις απαιτήσεις του προβλήματος προς επίλυση. Για παράδειγμα, να εμφανίσει τις περιοχές που κρίνονται κατάλληλες για τη δημιουργία Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) ή τα σημεία παράδοσης παραγγελιών για μια συγκεκριμένη ημερομηνία. Πηγές δεδομένων των ΓΣΠ αποτελούν οι αναλογικοί χάρτες, αφού ψηφιοποιηθούν με αυτόματο σαρωτή ή ψηφιοποιητή, τα ψηφιακά αρχεία χαρτών, τα αρχεία πινάκων ή κειμένων, οι αεροφωτογραφίες, οι ορθοφωτογραφίες και ορθοφωτοχάρτες, οι δορυφορικές εικόνες, τα αρχεία από ψηφιακές κάμερες και τα αρχεία CAD. Τομείς εφαρμογής των ΓΣΠ Η τεχνολογία των ΓΣΠ χρησιμοποιείται σε πολλούς κλάδους. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικοί: o Περιφερειακός προγραμματισμός-σχεδιασμός o Αστικός προγραμματισμός-σχεδιασμός o Συγκοινωνίες-Μεταφορές - 6 -

7 o o o o o o o o Τεχνική υποδομή Περιβάλλον Φορολογία Εκπαίδευση και υγεία-πρόνοια Πυροσβεστική, Δασική υπηρεσία, Αστυνομία Ανάλυση αγοράς Αγορά εργασίας Δίκτυα διανομών, πωλήσεων και χωροθετήσεις κατανομών Παρατηρούμε πόσο σημαντική είναι η ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΣΓΠ, καθώς το φάσμα των εφαρμογών τους είναι ευρύ. Πλεονεκτήματα από τη χρήση ΓΣΠ Η εφαρμογή ενός συστήματος γεωγραφικών πληροφοριών συνεπάγεται μία σειρά χρονικών, οικονομικών και οργανωτικών ενεργειών, που θα πρέπει να εφαρμόζονται για τη συντήρησή του. Επομένως, θα πρέπει να υπάρχουν πολύ καλοί λόγοι για να αποφασίσει κανείς να χρησιμοποιήσει ένα τέτοιο σύστημα, οι πιο σημαντικοί εκ των οποίων παρουσιάζονται παρακάτω. (Korte, 2001, p ) Πρώτα απ' όλα, τα δεδομένα ενός χάρτη είναι πιο ασφαλή και καλύτερα οργανωμένα, όπως αναφέρθηκε και εξηγήθηκε στην ενότητα 2.1. Ένα συνηθισμένο πρόβλημα των αναλογικών χαρτών είναι ότι χάνονται ή τοποθετούνται σε λάθος θέση ή ακόμα αρχειοθετούνται λαθεμένα. Επίσης, με την πάροδο του χρόνου και την πολυχρησία αλλοιώνονται. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στους ψηφιακούς χάρτες, οι οποίοι είναι οργανωμένοι σε ένα σύστημα GIS. Η ποσότητα των πληροφοριών που μπορεί να συμπεριληφθεί σε ένα αναλογικό χάρτη, ο οποίος είναι αποτυπωμένος σε χαρτί συγκεκριμένων διαστάσεων, εξαρτώνται από το μέγεθος του χαρτιού και την κλίμακα του χάρτη. Κάτι τέτοιο, αυτομάτως, συνεπάγεται ότι για να έχει μία εταιρεία/ επιχείρηση/ οργανισμός γραφικά όλα όσα χρειάζεται, θα πρέπει να έχει πολλούς χάρτες, ο καθένας εκ των οποίων θα έχει διαφορετική θεματική, διαφορετική κλίμακα και επομένως, διαφορετικά επίπεδα λεπτομέρειας. Επίσης, ένα μέρος των πληροφοριών, όπως σύνορα περιοχών, δρόμοι, πλατείες κτλ, θα επαναλαμβάνεται σε διαφορετική κλίμακα κάθε φορά και με άλλη λεπτομέρεια. Επιπροσθέτως, δεν θα είναι δυνατή η ταυτόχρονη ενημέρωση των χαρτών για τις όποιες αλλαγές συμβαίνουν στο χώρο. Η τεχνολογία των GIS βοηθάει στην αποφυγή της παραπάνω διαδικασίας. Όλα τα δεδομένα οργανώνονται σε μία βάση δεδομένων. Αναλόγως με τη θεματική του προβλήματος προς επίλυση, επιλέγονται τα δεδομένα που χρειάζονται και εμφανίζονται στην κατάλληλη κλίμακα και επομένως, με τον κατάλληλο βαθμό λεπτομέρειας. Επιπλέον, η ενημέρωση για τις εκάστοτε αλλαγές γίνεται γρήγορα και εύκολα. Ένα ακόμα πολύ ουσιαστικό πλεονέκτημα των GIS είναι ότι μπορούν να δοθούν απαντήσεις σε πολύπλοκα ερωτήματα γρήγορα και εύκολα, με τη βοήθεια αυτοματοποιημένων διαδικασιών έτοιμων από το λογισμικό που χρησιμοποιείται. Για - 7 -

8 παράδειγμα, ποιες περιοχές ικανοποιούν τρία συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ταυτόχρονα. Η διαδικασία, που θα έπρεπε να λάβει χώρα παλαιότερα, ήταν πολύπλοκη, δύσκολη, κουραστική και χρονοβόρα. Ιδιαίτερα αν επρόκειτο για μελέτη περιοχών που δεν περικλείονταν σε ένα φύλλο χάρτη αλλά σε δύο ή και περισσότερα, και η περιοχή ενδιαφέροντος ήταν μεταξύ αυτών των φύλλων. Κάτι τέτοιο έχει ξεπεραστεί πλήρως με την τεχνολογία των GIS, διότι εκεί ο χάρτης είναι ενιαίος, όσο μεγάλη κι αν είναι η περιοχή ενδιαφέροντος. Όλα τα παραπάνω έχουν σαν αποτέλεσμα την παραγωγή καλύτερου, ποιοτικότερου και ουσιαστικότερου έργου από τους εργαζόμενους, διότι τους δίνεται η δυνατότητα περάτωσης του εκάστοτε έργου σε λιγότερο χρόνο και με πολύ λιγότερο κόπο. Γι' αυτό δεν υπάρχουν, πλέον, εργασίες που να μείνουν ανολοκλήρωτες επειδή θα κριθεί ότι ο χρόνος που χρειάζεται για να βγουν εις πέρας είναι δυσανάλογα μεγαλύτερος σε σχέση με τη σημαντικότητα της εργασίας, ή τουλάχιστον είναι πολύ λίγες. Όπως είναι αντιληπτό, τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν τα ΓΣΠ στην διεκπεραίωση εργασιών είναι αρκετά σημαντικά. Να σημειωθεί ότι σε κάθε τομέα εφαρμογής δίνεται βαρύτητα σε κάτι διαφορετικό, το οποίο εξαρτάται από τη φύση της εργασίας. Στα μειονεκτήματα θα μπορούσαμε να συγκαταλέξουμε το υψηλό αρχικό κόστος απόκτησης. Επίσης η αποτελεσματική χρήση του συστήματος απαιτεί άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό. Απαιτείται αρκετή εκπαίδευση και γνώσεις διαφόρων κλάδων. Χωρικά και περιγραφικά δεδομένα Τα ΓΣΠ αποδίδουν γεωγραφική ταυτότητα στις κάθε είδους ιδιότητες και θεματικές πληροφορίες που ενσωματώνονται σε αυτά. Η γεωγραφική διάσταση των πληροφοριών υλοποιείται με τα διάφορα συστήματα συντεταγμένων και τους ψηφιακούς χάρτες (διανυσματικούς ή ψηφιδωτούς). Ένα ΓΣΠ περιλαμβάνει μηχανισμούς και διαδικασίες τόσο για τη διαχείριση των χωρικών πληροφοριών, όσο και των περιγραφικών. Σε κάθε στοιχείο του χώρου αντιστοιχίζονται: Χωρικά δεδομένα (spatial data), που προσδιορίζουν τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του στοιχείου (θέση, διαστάσεις, σχήμα κ.λπ.) και έχουν άμεση σχέση με τον εντοπισμό του. Περιγραφικά δεδομένα ή μη χωρικά δεδομένα (aspatial data ή attributes), που αναφέρονται σε χαρακτηριστικά ή ιδιότητες που αποδίδονται στο συγκεκριμένο στοιχείο του χώρου και δεν σχετίζονται άμεσα με τον εντοπισμό του. Οι γεωδαιτικές επιστήμες παρέχουν στο ΓΣΠ χωρικά δεδομένα. Η συγκέντρωση περιγραφικών δεδομένων μπορεί να γίνει με οποιοδήποτε τρόπο με τη βοήθεια ειδικών διαδικασιών τυποποίησης για την ευχερέστερη εισαγωγή στο σύστημα. Τα ΓΣΠ βασίζονται για τη λειτουργία τους στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών υπολογιστών, των περιφερειακών τους μονάδων και στη σύνταξη - 8 -

9 ειδικών προγραμμάτων. Τα χωρικά δεδομένα ορίζονται συνήθως από μαθηματικά ορισμένα χαρακτηριστικά που περιλαμβάνουν τη δυνατότητα εντοπισμού: προβολικές συντεταγμένες x, y γεωγραφικές συντεταγμένες φ, λ. Τα μη χωρικά δεδομένα περιγράφουν κάποια χαρακτηριστικά ενός αντικειμένου /στοιχείου και με την έννοια αυτή καλούνται περιγραφικά δεδομένα. Τα περιγραφικά δεδομένα μπορεί να είναι μη χωρικά χαρακτηριστικά ενός χωρικού αντικειμένου, όπως όνομα, ταξινόμηση, χρώμα, ενώ μπορεί να είναι ποσοτικά ή ποιοτικά. Ονόματα, επεξηγήσεις και επιγραφές Aριθμοί (πχ. αρίθμηση οικοπέδων) H διεύθυνση ενός ακινήτου (x, y) μπορεί να εντοπισθεί, επομένως χαρακτηρίζεται ως χωρικό δεδομένο και η θέση παραμένει αναλλοίωτη, ενώ ο ιδιοκτήτης μπορεί να αλλάξει και επομένως το όνομά του είναι περιγραφικό δεδομένο. Μέσα από τις δομές λειτουργίας των ΓΣΠ και τις δυνατότητες του λογισμικού είναι δυνατή η αμφίδρομη σχέση μεταξύ χωρικών και περιγραφικών δεδομένων. O χρήστης επιλέγει το γραφικό (χωρικό) στοιχείο και με απλούστατο χειρισμό λαμβάνει τις περιγραφικές πληροφορίες που αντιστοιχούν σε αυτό. Τα ΓΣΠ: Αποτελούν μια τεχνολογία παραγωγής ψηφιακών προϊόντων (χάρτες, πίνακες κλπ.). Παρέχουν δυνατότητες συσχέτισης μεταξύ αναγκών και πληροφοριών για την κάλυψη οργανωτικών και διαχειριστικών λειτουργιών. Παρέχουν τη δυνατότητα δημιουργίας μοντέλων που ορίζουν τις σχέσεις μεταξύ χωρικών πληροφοριών και περιγραφικών πληροφοριών. Δίνουν δυνατότητα πρόβλεψης φαινομένων με βάση τα μοντέλα συσχετίσεων που περιέχονται στη βάση πληροφοριών ή δημιουργίας υποθετικών καταστάσεων για τον έλεγχο και την αύξηση της ετοιμότητας κυρίως των κρατικών μηχανισμών. Η μετακίνηση μεταξύ των βάσεων χωρικών και περιγραφικών δεδομένων δίνει τη δυνατότητα όχι μόνον της εύρεσης κάποιου στοιχείου ή κάποιας πληροφορίας, αλλά και της χρησιμοποίησης πολλαπλών δεδομένων αποθηκευμένων σε μεγάλο αριθμό αρχείων. Τα εργαλεία αναζήτησης και η διαδικασία χωρικής ανάλυσης επιτρέπουν πολλαπλές αναζητήσεις, εύρεση στοιχείων που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις ή διαθέτουν προκαθορισμένα από το χρήστη ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Οι δυνατότητες συνδυασμένης χρησιμοποίησης των χωρικών και των περιγραφικών πληροφοριών καθιστούν τα ΓΣΠ ισχυρότατα βοηθήματα για το σχεδιασμό ενεργειών και τη λήψη αποφάσεων. Αυτό ισχύει τόσο για αποφάσεις που βασίζονται σε αντικειμενικά στοιχεία, στατιστικές αξιολογήσεις και πραγματικούς αριθμούς, όσο και για αποφάσεις που βασίζονται σε αρχές πολιτικής. Οι αποφάσεις αυτής της κατηγορίας ακολουθούν διαφορετική λογική, όπου όμως ένα ΓΣΠ και πάλι μπορεί να δώσει τα υπάρχοντα στοιχεία και να προδιαγράψει τις επιπτώσεις των αποφάσεων σε θεωρητικό επίπεδο. Τα ΓΣΠ βοηθούν στη λήψη αποφάσεων που αφορούν ένα πρόσωπο, μια μικρή επιχείρηση μέχρι την άσκηση πολιτικής από ένα κυβερνητικό σχήμα σε ένα τόπο

10 Τα δεδομένα σε ένα ΓΣΠ - Εισαγωγή & Επεξεργασία Τα δεδομένα που εισάγονται στο ΓΣΠ αποτελούνται από χωρικές και περιγραφικές πληροφορίες. Οι χωρικές πληροφορίες αφορούν κατά κύριο λόγο το ψηφιακό χαρτογραφικό υπόβαθρο στο οποίο βασίζεται το ΓΣΠ. Οι ψηφιακοί χάρτες μπορούν να προκύψουν με διαφόρους τρόπους, όπως π.χ. από επίγειες τοπογραφικές ή κτηματολογικές εργασίες, φωτογραμμετρικά δεδομένα, ψηφιοποίηση υπαρχόντων «χάρτινων» χαρτών κλπ. Οι περιγραφικές πληροφορίες συλλέγονται από υπάρχοντα ηλεκτρονικά ή συμβατικά αρχεία, εκθέσεις, συζητήσεις ή και από τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων. Η ακρίβεια, εγκυρότητα και επικαιρότητα των κάθε είδους πληροφοριών αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για την επιτυχία ή την αποτυχία του έργου της δημιουργίας και της χρησιμοποίησης ενός ΓΣΠ. Μεγάλη σημασία για την αποτελεσματική χρήση ενός ΓΣΠ έχουν και οι δυνατότητες απεικόνισης των αποτελεσμάτων και της παραγωγής προϊόντων από την επεξεργασία των αποθηκευμένων σε αυτό πληροφοριών. Η πιο απλή περίπτωση είναι η απεικόνιση των αποτελεσμάτων με τη μορφή χαρτών και πινάκων στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Ένα ολοκληρωμένο ΓΣΠ επιτρέπει τη σύνταξη θεματικών χαρτών, όπου με κατάλληλους συμβολισμούς δείχνονται τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των περιγραφικών πληροφοριών, την εξαγωγή των αποτελεσμάτων σε ψηφιακή μορφή, σε format αναγνώσιμο από άλλα προγράμματα, την έξοδος αναλυτικών στατιστικών στοιχείων με τη μορφή αριθμών και διαγραμμάτων, τη δημιουργία νέων αρχείων με δευτερογενή στοιχεία, και τη χρησιμοποίηση των αποτελεσμάτων της χωρικής ανάλυσης σε εκθέσεις και αναλύσεις. Η σωστή οργάνωση της μεθοδολογίας της εργασίας και η εκπαίδευση και αποτελεσματική απόδοση του προσωπικού είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες που καθορίζουν την επιτυχή έκβαση κάθε είδους εργασίας εφαρμογής ενός ΓΣΠ. Η διαδικασία εισαγωγή δεδομένων σε ένα ΓΣΠ περιλαμβάνει τα εξής βήματα: Βήμα 1ο: Ανάλυση της εφαρμογής, σχεδιασμός των απαραίτητωνπεριεχομένωντουγσπ και οργάνωση. Βήμα 2ο: Εισαγωγή των χαρτογραφικών δεδομένων που θα αποτελέσουν το ψηφιακό υπόβαθρο του ΓΣΠ. Βήμα 3ο: Έλεγχος και διόρθωση των χωρικών στοιχείων, ώστε να είναι δυνατός ο ορισμός της τοπολογίας χωρίς προβλήματα. Βήμα 4ο: Μετασχηματισμός των διορθωμένων ψηφιακών δεδομένων, με σκοπό να αναφέρονται όλα στο ίδιο χαρτογραφικό σύστημα. Βήμα 5ο: Μετατροπές της μορφής των γραφικών αρχείων, όπου απαιτείται και καθορισμός της τοπολογίας. Βήμα6ο:Έλεγχος ακριβείας του ψηφιακού υποβάθρου του ΓΣΠ με την τοπολογία του. Βήμα 7ο: Εισαγωγή των περιγραφικών δεδομένων

11 Δομή των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφορίας Σε μία προσπάθεια να ορίσουμε τη λειτουργία των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών μπορούμε να αναφέρουμε πως είναι ένα οργανωμένο σύνολο αποτελούμενο από πέντε δομικά στοιχεία τα οποία συνεργάζονται μεταξύ τους και είναι τα παρακάτω: Χρήστες: Οι χρήστες αποτελούν το ουσιαστικότερο και πλέον απαραίτητο δομικό στοιχείο αυτών των συστημάτων. Αναπτύσσουν όλες τις επιμέρους λειτουργίες για τη σωστή ροή και επεξεργασία των δεδομένων και δίνουν λύση σε προβλήματα που προκύπτουν. Λογισμικό: Στο λογισμικό εντάσσονται όλες οι εφαρμογές που μπορούν να υποστηρίξουν διαδικασίες όπως η ψηφιοποίηση, η αποθήκευση, η επεξεργασία, η ανάλυση δεδομένων, με απώτερο σκοπό την παραγωγή πληροφοριών. Πληροφορίες έτοιμες για παρουσίαση σε οθόνη, σε χαρτί ή σε άλλο αποθηκευτικό μέσο (ή μέσο παρουσίασης). Στο συγκεκριμένο project χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό ArcGIS της εταιρίας ESRI. Εκτενέστερη αναφορά θα γίνει σε επόμενο κεφάλαιο. Απαραίτητη κρίνεται επίσης η ύπαρξη ενός λογισμικού δημιουργίας Βάσης Δεδομένων. Δεδομένα: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν κάθε μορφής δεδομένα που συνοδεύουν πληροφοριακά μία περιοχή πάνω στο χάρτη. Τα γεωγραφικά δεδομένα ακολουθούν τρεις βασικές φόρμες: map, attribute, image data. Εκτενέστερη αναφορά θα γίνει στη συνέχεια. Προσεγγίσεις: Είναι όλες οι διαδικασίες που εφαρμόζονται πρίν και μετά την επεξεργασία των δεδομένων για τη σωστή εξαγωγή των αποτελεσμάτων. Υλικό: Βεβαίως κανένα από τα προηγούμενα δομικά στοιχεία δεν μπορεί να εφαρμοστεί ή να λάβει δράση αν δεν υπάρχει το απαραίτητο υπολογιστικό υλικό. Στην κατηγορία του υλικού εντάσσονται τα συστήματα Η/Υ, τα οποία αποτελούν τη βάση όπου τρέχει το λογισμικό των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. Υπάρχει η δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε έναν προσωπικό υπολογιστή ή ένα

12 σταθμό εργασίας. Επιπλέον εντάσσεται ένα σύστημα απεικόνισης, το οποίο διαθέτει την απαραίτητη τεχνολογία, ώστε να υποστηρίζει έγχρωμες γραφικές απεικονίσεις υψηλής ανάλυσης, αλλά και ένα σύστημα αποθήκευσης μεγάλης χωρητικότητας. Αναγκαία είναι και η ύπαρξη ενός συστήματος εισαγωγής δεδομένων π.χ. σαρωτές. Επίσης, χρειάζεται και ένα σύστημα παρουσίασης των αποτελεσμάτων σε έντυπη μορφή π.χ. εκτυπωτές. Η ποιότητα του εξοπλισμού επηρεάζει την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων καθώς και τη ταχύτητα εκτέλεσης. Raster και Vector δεδομένα Σε ένα ΣΓΠ τα χωρικά δεδομένα μπορούν να αναπαρίστανται με δύο βασικές δομές: την διανυσματική δομή και τη ψηφιδωτή δομή. Αντίστοιχα λοιπόν τα ΣΓΠ χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Τα «διανυσματικά» (vector) συστήματα Τα συστήματα «μωσαϊκού» (raster ή grid) Απεικόνιση της γεωγραφικής πληροφορίας από Raster και Vector GIS Τα διανυσματικά συστήματα αποθηκεύουν τη γεωγραφική πληροφορία σε αναλυτική μορφή συντεταγμένων, ενώ τα συστήματα μωσαϊκού αποθηκεύουν την πληροφορία σε μορφή πλέγματος ψηφίδων. Στα VECTOR-GIS η καταγραφή και η επεξεργασία των χωρικών πληροφοριών γίνεται με τη χρήση της γεωμετρίας των διανυσμάτων που περιλαμβάνει σημεία, γραμμές και πολύγωνα, με τα οποία αντιπροσωπεύονται αντιστοίχως τα εξής γεωμετρικά στοιχεία του χώρου: τόποι, γραμμικά στοιχεία και επιφάνειες. Τα RASTER-GIS βασίζονται στην αρχή των στοιχειωδών επιφανειών (raster, cells, pixels). Οι στοιχειώδεις επιφάνειες είναι συνήθως τετράγωνα ή παραλληλόγραμμα και ενίοτε τριγωνικής ή εξαγωνικής μορφής. Δημιουργείται

13 δηλαδή ένα πλέγμα πάνω από μία εικόνα (συνήθως ψηφιακά σαρωμένος χάρτης), το οποίο διαχωρίζει την εικόνα σε πολύ μικρά στοιχειώδη κομμάτια - ψηφίδες, παρόμοιες με αυτές που βλέπει κανείς όταν μεγεθύνει υπερβολικά μία ψηφιακή φωτογραφία. Οι χάρτες μωσαϊκού (raster ή grid) υστερούν στη δημιουργία των χωρικών συσχετίσεων που επιτυγχάνουν οι διανυσματικοί (vector) χάρτες. Για το λόγο αυτό τα σύγχρονα GIS χρησιμοποιούν διανυσματικούς χάρτες, ενώ συνοδεύονται και από ειδικές εφαρμογές μετατροπής των χαρτών από «raster» σε «vector» μορφή. Κατά τη μετατροπή ενός vector αρχείου σε raster, υπάρχει απώλεια ποιότητας όσο αφορά την ταύτιση των συντεταγμένων στα σημεία που ψηφιοποιούμε. Η ποιότητα εξαρτάται από την ικανότητα του ψηφιοποιητή αλλά και την ποιότητα των υλικών που δουλεύει. Κατά την εργασία αυτή, περιοχές της επιφάνειας του raster ψηφιακού χάρτη μετατρέπονται σε σημεία, γραμμές και πολύγωνα ως χωριστά γραφικά αντικείμενα μορφής vector. Η μετατροπή αυτή βασίζεται στις εναλλαγές χρώματος ή έντασης στα pixel του ψηφιδωτού χάρτη. Το προκύπτον σχέδιο είναι διανυσματικής μορφής και είναι ανάλογο του ψηφιακού σχεδίου που θα προέκυπτε, εάν γινόταν ψηφιοποίηση σημείου προς σημείο με τη βοήθεια ψηφιοποιητή. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η εργασία αυτή, αν και αυτοματοποιημένη, δεν είναι απόλυτα ακριβής. Στην πραγματικότητα η μετατροπή μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά σφάλματα καθορισμού των γραφικών αντικειμένων, γεγονός που απαιτεί τον επισταμένο έλεγχο και διορθώσεις. Η εφαρμογή των VECTOR-GIS συνίσταται κατά κύριο λόγο στην απεικόνιση της χωρικής πληροφορίας υπό μορφή γραμμικών στοιχείων, όπως σημείων - γραμμών πολυγώνων. Οι εφαρμογές των VECTOR-GIS είναι πολλαπλές, όπως στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στην Ανάπτυξη, στον Σύγχρονο Σχεδιασμό των πόλεων, στον Τουρισμό, στις Συγκοινωνίες, στα Δίκτυα Κοινής Ωφέλειας, στην Εκπαίδευση, στη Δημόσια Πληροφόρηση, στο Κτηματολόγιο, στον Περιβαλλοντικό Σχεδιασμό, μεταξύ άλλων. Μερικές από τις δυνατότητες των VECTOR-GIS είναι στους ακόλουθους τομείς: Χαρτογραφία. Καταγραφή και απεικόνιση των πολεοδομικών συγκροτημάτων των πόλεων. Καταγραφή και απεικόνιση αστικών, πολιτιστικών, κοινωνικών υποδομών. Διαχείριση οδικού και μεταφορικού δικτύου. Διαχείριση δικτύων κοινής ωφέλειας, όπως δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης, άρδευσης, κλπ. Εύρεση συντομότερης διαδρομής μεταξύ δύο σημείων (π.χ. εύρεση κοντινότερης υπηρεσίας). Περιβαλλοντικό Σχεδιασμό (απεικόνιση χρήσεων γης και φυτοκάλυψης, μοντελοποίηση υδρογραφικού δικτύου, διαχείριση επιφανειακής υδρολογίας λεκανών)

14 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει σήμερα η ανάπτυξη μοντέλων σε RASTER-GIS και η εφαρμογή τους στον Περιβαλλοντικό Σχεδιασμό. Οι πληροφορίες που μας παρέχουν τα RASTER-GIS συνδυαζόμενα με δεδομένα πεδίου χρησιμοποιούνται για την εκπόνηση μελετών, στατιστικών αναλύσεων, γεωτεχνικών, γεωλογικών και περιβαλλοντολογικών μοντέλων με στόχο τον προσδιορισμό επιπτώσεων (impact analysis) καθώς και τη συνεχή παρακολούθηση φαινομένων, τα οποία μεταβάλλονται χωρικά και χρονικά (monitoring). Τα RASTER-GIS στηρίζονται στην ανάπτυξη πολυκριτιριακών μοντέλων, όπου τα επιμέρους κριτήρια διαβαθμίζονται αρχικά με έναν συντελεστή βαρύτητας και στη συνέχεια από την επάλληλη τοποθέτησή τους και μέσω στατιστικών μεθοδολογιών ασαφούς λογικής (fuzzy analysis) προκύπτει το τελικό μοντέλο. Συγκεκριμένα, ο συνδυασμός των VECTOR-GIS και RASTER-GIS καθώς και των Δορυφορικών εικόνων, μπορεί να εφαρμοστεί στους ακόλουθους τομείς: 1. Χωροθετήσεις έργων, όπως: Χ.Υ.Τ.Α. Φράγματα. Κοιμητήρια. Χάραξη οδικών δικτύων περιβαλλοντικώς αποδεκτών 2. Ανάπτυξη μελετών και μοντέλων φυσικού κινδύνου, όπως: Μοντέλα μορφολογίας αναγλύφου. Μοντέλα Διάβρωσης και παραγωγής φερτών υλικών. Μοντέλα Πλημμυρικού Κινδύνου. Μοντέλα Κατολισθήσεων, τα οποία στηρίζονται σε γεωλογικά και γεωτεχνικά κριτήρια. Μοντέλα Σεισμικής Επικινδυνότητας, όπου υπολογίζεται η χωρική κατανομή της αναμενόμενης εδαφικής επιτάχυνσης, μετάθεσης, ταχύτητας, σεισμικής έντασης, Μοντέλα Τρωτότητας υπόγειων υδροφόρων από επιφανειακές εστίες μόλυνσης. 3. Ανάπτυξη μοντέλων υδατικού ισοζυγίου, όπου συνδυάζονται μοντέλα επιφανειακής και υπόγειας υδρολογίας. 4. Χάραξη οδικού δικτύου περιβαλλοντικώς αποδεκτού

15 Πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα ψηφιδωτών (raster) γραφικών Πλεονεκτήματα Απλή δομή δεδομένων Συμβατά με δεδομένα τηλεπισκόπισης ή σάρωσης (scanned) Υπεροχή στην χωρική ανάλυση και μοντελοποίηση Μειονεκτήματα Μεγάλες απαιτήσεις αποθηκευτικού χώρου (μνήμης) Η ποιότητα της οπτικοποίησης εξαρτάται άμεσα από το μέγεθος της ψηφίδας Οι μετατροπές από ένα προβολικό σύστημα σε άλλο είναι δύσκολες Είναι δυσκολότερη η ανάπτυξη τοπολογίας Πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα διανυσματικών (vector) γραφικών Πλεονεκτήματα Μικρότερες απαιτήσεις αποθηκευτικού χώρου Εύκολη ανάπτυξη τοπολογίας Πολύ υψηλή ανάλυση Η οπτικοποίηση των δεδομένων είναι πλησιέστερη στην πραγματική κατάσταση Μειονεκτήματα Περίπλοκη δομή δεδομένων Μη συμβατή μορφή με τηλεπισκοπικά δεδομένα Ακριβά προγράμματα επεξεργασίας και ακριβός εξοπλισμός Σε μερικές περιπτώσεις η χωρική ανάλυση είναι δυσκολότερη Η χρήση επικαλυπτόμενων διανυσματικών χαρτών είναι δυσκολότερη στην επεξεργασία Εισαγωγή στο ArcGIS ESRI Παγκόσµιος ηγέτης στην αγορά λογισµικού ΓΣΠ είναι η εταιρεία ESRI(Environmental System Research Institute). Ιδρύθηκε το 1969 σαν ιδιωτική εταιρία συµβούλων µε ειδίκευση στην ανάλυση χρήσης γης (land use analysis projects).σήµερα καταλαµβάνει το µεγαλύτερο µερίδιο της αγοράς έχοντας αναπτύξει λογισµικά προϊόντα που συνθέτουν ένα πλήρες ΓΣΠ. Πρόκειται για προϊόντα που εκτελούνται σε επιτραπέζιες (desktop) πλατφόρµες, σε εξυπηρετητές και σε φορητές συσκευές. Επίσης περιλαµβάνονται προϊόντα ανάπτυξης και υπηρεσίες διαδικτύου

16 ArcGIS Desktop Πρόκειται για ένα desktop GIS πακέτο για την εισαγωγή στοιχείων και τη μετέπειτα επεξεργασία ψηφιακών χαρτών, πινάκων και διαγραµµάτων. Με την εισαγωγή µας στο γραφικό του περιβάλλον του µας παρέχεται ένα σύνολο από εργαλεία για την εύκολη διαχείριση των ψηφιακών γεωγραφικών βάσεων. Οι γεωγραφικές αυτές βάσεις δεδομένων αποτελούνται από γεωγραφικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το σχήμα, το μέγεθος, τη θέση, τη γεωμετρία της γεωγραφικής οντότητας και από πίνακες που περιέχουν τις ιδιότητες των οντοτήτων αυτών. Η σύνδεση µεταξύ πινάκων και χαρτών είναι δυναμική, δηλαδή κάθε αλλαγή στη βάση δεδομένων επιφέρει τις ανάλογες αλλαγές στο χάρτη και αντίστροφα. Το Arc View µπορεί ακόμα να αποτελέσει εργαλείο χωρικής ανάλυσης των δεδομένων, γεωγραφικής απεικόνισης διευθύνσεων µε εμφάνιση τους σε χάρτη, δημιουργίας και επεξεργασίας γεωγραφικών δεδοµένων και δεδοµένων πινάκων και φυσικά θεµατικής χαρτογραφίας. Περιληπτικά: ArcGIS Desktop: Πρόκειται για µία σύνθεση λογισµικών προϊόντων πουεκτελούνται σε επιτραπέζιους υπολογιστές. Χρησιµοποιείται για τη δηµιουργία, εισαγωγή, επεξεργασία, ανάλυση και δηµοσίευση γεωγραφικών πληροφοριών καθώς και τη δηµιουργία χαρτών µε αυτές και την υποβολή ερωτήσεων σε αυτές. Στη σύνθεση αυτή ανήκουν τέσσερα προϊόντα, καθένα από τα οποία προσφέρει µεγαλύτερη λειτουργικότητα. Αυτά είναι:arcreader, ArcView, ArcEditor, ArcInfo. ArcGIS Desktop Extensions: Τα επιτραπέζια προϊόντα µπορούν να εµπλουτιστούν µε επιπλέον δυνατότητες, όπως τρισδιάστατη απεικόνιση και γεωστατική ανάλυση, µέσα από µία σειρά προϊόντων

17 Τα πιο διαδεδοµένα από αυτά είναι: ArcGIS Geostatical Analyst, ArcGIS Network Analyst, ArcGIS Schematics, ArcGIS Spatial Analyst, ArcGIS Survey Analyst, ArcGIS Tracking Analyst, ArcWeb Sercices. ArcGIS Desktop Applications: Πρόκειται για µία σουίτα εφαρµογών που περιλαµβάνει τα ArcMap, ArcCatalog, ArcToolbox, ModelBuilder, και ArcGlobe. Χρησιµοποιώντας το σύνολο αυτών των προϊόντων είναι εφικτή η εκτέλεση οποιασδήποτε λειτουργίας απλής ή σύνθετης, όπως γεωγραφική ανάλυση, απεικόνιση, διαχείριση κ.α. Μερικά από τα παραπάνω θα παρουσιαστούν αναλυτικότερα στη συνέχεια. Λειτουργικότητα των προϊόντων του ArcGIS Desktop ArcReader Το λογισµικό ArcReader είναι µία εύχρηστη εφαρµογή που επιτρέπει στους χρήστες να βλέπουν, να εξερευνούν και να εκτυπώνουν χάρτες και globes (πρόκειται για γεωγραφικό µοντέλο που δηµιουργείται από το ArcGlobe και στο οποίο αποθηκεύεται κάθε γεωγραφικό δεδοµένο σε µία τρισδιάστατη σφαίρα στην πραγµατική τοποθεσία του. Το ArcReader διατίθεται δωρεάν. Το ArcReader προσφέρει τη δυνατότητα: Επέκτασης των γεωγραφικών δεδοµένων Παρατήρησης χαρτών και πλοήγησης σε αυτούς Υποβολής ερωτηµάτων στα δεδοµένα Εκτύπωσης χαρτών Προσαρµογής της µορφής του

18 Βασικά συστατικά του ArcGIS Desktop Τα επίπεδα αδειοδότησης του Desktop Το ArcGIS Desktop έχει υλοποιηθεί σε τρία διαφορετικά επίπεδα δυνατοτήτων. Το ArcView, ArcEditor και ArcInfo. Καθένα αποτελεί αυτόνομο λογισμικό GIS. Το ArcView παρέχει εργαλεία για παρουσίαση, αναζήτηση και ανάλυση των γεωγραφικών και περιγραφικών δεδομένων, καθώς και δυνατότητες δημιουργίας και ενοποίησης τους. Το ArcEditor παρέχει ότι και το ArcView και επιπρόσθετα δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας και επεξεργασίας γεωγραφικών οντοτήτων, που είναι αποθηκευμένες στη γεωγραφική βάση δεδομένων (Geodatabase) στην οποία έχουν πρόσβαση πολλοί χρήστες

19 Το ArcInfo συμπεριλαμβάνει όλες τις λειτουργίες του ArcEditor και επιπλέον παρέχει προηγμένες δυνατότητες γεωγραφικής επεξεργασίας και χωρικών αναλύσεων. Πρόσθετα, σε αυτό το επίπεδο λογισμικού, υποστηρίζονται όλες οι εφαρμογές και τα εργαλεία περιβάλλοντος ArcInfo Workstation, όπως ο Arc, ο ArcPlot και ο ArcEdit. Αναλυτικότερα: ArcView Το ArcView είναι λογισμικό που συναντάται στα γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα, που χρησιμοποιείται για την απεικόνιση, την διαχείριση, την δημιουργία και την ανάλυση γεωγραφικών δεδομένων. Με τη χρήση του ArcView γίνεται κατανοητό το γεωγραφικό περιεχόμενο των δεδομένων μας, επιτρέποντας έτσι να δει κανείς τις σχέσεις μεταξύ των δεδομένων και να αναγνωρίσει τα πρότυπα με νέους τρόπους. Με το ArcView, μπορείτε: Να δημιουργήσετε χάρτες και να αλληλεπιδράσετε με τα δεδομένα σας, με την παραγωγή αναφορών και διαγραμμάτων, την εκτύπωση και την ενσωμάτωση των χαρτών σας σε άλλα έγγραφα και εφαρμογές. Να εξοικονομήσετε χρόνο χρησιμοποιώντας πρότυπα χαρτών για να δώσετε ένα συνεπές ύφος στους χάρτες σας. Να δημιουργήσετε μοντέλα διαδικασιών, scripts και διαγράμματα ροής για να οπτικοποιήσετε και να αναλύσετε τα δεδομένα σας Να διαβάσετε, να εισάγετε και να διαχειριστείτε περισσότερα από 70 διαφορετικά είδη δεδομένων και μορφοτύπων, συμπεριλαμβανομένου δημογραφικών στοιχείων, εγκαταστάσεων, αρχεία CAD, εικόνες, δικτυακές εφαρμογές, πολυμέσα και μεταδεδομένα. Να επικοινωνήσετε πιο αποτελεσματικά εκτυπώνοντας, δημοσιεύοντας και κοινοποιώντας τα γεωγραφικά σας δεδομένα και το δυναμικό σας περιεχόμενο σε άλλους. Να χρησιμοποιήσετε εργαλεία, όπως τα Find, Identify, Measure και Hyperlink, για να ανακαλύψετε πληροφορίες που δεν είναι διαθέσιμες όταν δουλεύετε με κλασσικούς (στατικούς) εκτυπωμένους χάρτες. Να λάβετε καλύτερες αποφάσεις και να λύσετε προβλήματα πιο γρήγορα

20 ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Το ArcView είναι μια desktop εφαρμογή που σου επιτρέπει να πραγματοποιήσεις βασική απεικόνιση, υποβολή ερωτημάτων, επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων. Ανάλογα με τι χαρακτηριστικά χρειάζεται κανείς, μπορεί να επιλέξει μεταξύ τριών επιπέδων αδειοδότησης του ArcGIS Desktop (ArcInfo, ArcEditor, ArcView). Τα προϊόντα του ArcGIS Desktop μοιράζονται τις ίδιες εφαρμογές (ArcMap, ArcCatalog), διεπαφές χρηστών και περιβάλλον ανάπτυξης. Καθώς οι χρήστες κινούνται από τον ArcView στον ArcEditor και στον ArcInfo διατίθεται επιπρόσθετη λειτουργικότητα. Τα κύρια χαρακτηριστικά του ArcView είναι: Δημιουργία χαρτών Με τη χρήση προκαθορισμένων προτύπων χαρτών εξοικονομείται χρόνος και γίνεται εύκολα η παραγωγή ομοιόμορφων και συνεπών χαρτών. Χωρικά ερωτήματα Υποβάλετε ερωτήματα στα δεδομένα σας και λύστε περίπλοκα προβλήματα μέσα από μια ποικιλία εργαλείων: διαδραστική μέτρηση αποστάσεων, εύρεση στοιχείων στο χάρτη, επιλογή δεδομένων με βάση την τοποθεσία ή κάποιο χαρακτηριστικό τους, αποεπιλογή όλων, πρόσβαση στις ιδιότητες των επιπέδων μέσα από το κουτί διαλόγου του Identify, και πολλά άλλα. Βασική μοντελοποίηση και ανάλυση Μοντελοποιείστε χωρικές συσχετίσεις, μετρείστε πως τα στοιχεία μέσα σε μια συλλογή δεδομένων σχετίζονται μεταξύ τους στο χώρο, και παρουσιάστε τα αποτελέσματα σας μέσα από αναφορές και διαγράμματα. Απλή επεξεργασία στοιχείων και ενοποίηση δεδομένων Δημιουργείστε και επεξεργαστείτε σημειακά, γραμμικά και πολυγωνικά στοιχεία και τα χαρακτηριστικά τους. Χρησιμοποιείστε μια μεγάλη συλλογή από είδη δεδομένων που περιλαμβάνουν δημογραφικά στοιχεία, εγκαταστάσεις, CAD αρχεία, εικόνες, δικτυακές εφαρμογές, και πολυμέσα. Έτοιμες προς χρήση συλλογές δεδομένων Ξεκινήστε την απεικόνιση και την ανάλυση άμεσα με τα ενσωματωμένα δεδομένα της ESRI και το Maps Media Kit, που ενημερώνονται κάθε χρόνο και έχουν προ-διαμορφωθεί ώστε να δουλεύουν συγκεκριμένα με το λογισμικό της ESRI. Δυνατότητα επεκτάσεων Προσθέστε περισσότερες δυνατότητες και επεκτείνετε την δύναμη του ArcView με τη χρήση μιας ή περισσότερων από τις πολλές προαιρετικές επεκτάσεις του ArcGIS Desktop (ArcGIS Desktop extensions). Οι επεκτάσεις αυτές επιτρέπουν την πραγματοποίηση πιο απαιτητικών λειτουργιών, όπως γεωεπεξεργασία πλεγματικών αρχείων και τρισδιάστατη ανάλυση. Μια επίσης σημαντική επέκταση του ArcView είναι το Network Analyst. Το Network Analyst είναι µία επέκταση του ArcView σχεδιασμένο να βοηθήσει στον αποδοτικότερο χειρισμό των χωρικών δικτύων. Τα ποικίλα προβλήματα στα οποία απευθύνεται έχουν µία κοινή παράμετρο: την ανάγκη για μετάβαση από ένα σημείο σε ένα άλλο µε έναν βέλτιστο τρόπο. Για την επίλυση τέτοιου είδους προβλημάτων απαιτείται η ύπαρξη κάποιου δικτύου (π.χ., οδικό δίκτυο, ηλεκτρικό δίκτυο, κτλ.) που να αποτελείται από άρρηκτα συνδεδεμένα ευθύγραµµα τµήµατα, καθένα εκ των οποίων περιλαμβάνει πληροφορία σχετικά µε το κόστος που επιφέρει στη

21 δρομολόγηση η διάβαση του συγκεκριμένου τµήµατος. Το Network Analyst µπορεί να προσομοιώσει ρεαλιστικά σενάρια µέσα από ένα σύνολο παραμέτρων που προσαρμόζονται κάθε φορά από τον χρήστη. Ο χρήστης µπορεί να ορίσει: δρόμους µονής κατεύθυνσης απαγόρευση αναστροφών υπόγειες ή υπερυψωμένες διαβάσεις κλειστούς δρόμους λόγω εμποδίων time windows για χρονικό προγραµµατισµό οχημάτων που μετέχουν στη δρομολόγηση Εφαρμογές του Network Analyst Το Network Analyst ενσωματώνει ένα γραφικό περιβάλλον εργασίας που παρέχει πρόσβαση στις δυνατότητες του προγράµµατος στις οποίες περιλαμβάνονται: Η εύρεση βέλτιστης διαδρομής Υπολογίζει τη καλύτερη διαδρομή για την μετάβαση από ένα σημείο σε ένα άλλο ή τη καλύτερη διαδρομή για την επίσκεψη περισσότερων του ενός σημείων. Ο χρήστης µπορεί να επιλέξει τα σημεία που θα επισκεφτεί είτε επιλέγοντας τα πάνω στο χάρτη ή εισάγοντας πίνακα µε τις διευθύνσεις των σημείων και δημιουργώντας έτσι ένα γραµµικό θέμα στο ArcGIS Desktop. Επίσης στην περίπτωση των περισσοτέρων του ενός σημείων ο χρήστης αποφασίζει τη σειρά µε την οποία θα τα επισκεφθεί, ή µπορεί να αφήσει το πρόγραµµα να επιλέξει την αποδοτικότερη ακολουθία σημείων. Η εύρεση δικτύου υπηρεσιών σε µία τοποθεσία Το Network Analyst προσφέρει δύο εργαλεία τα οποία επιτρέπουν την εύρεση στοιχείων ενδιαφέροντος σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή, δίκτυα υπηρεσιών και περιοχές υπηρεσιών. Τα δίκτυα υπηρεσιών υπολογίζουν στο οδικό δίκτυο τους ευπρόσιτους δρόμους εντός καθορισμένου κόστους (απόσταση ή χρόνος διάσχισης).οι περιοχές υπηρεσιών προσδιορίζουν την περιφέρεια που περικλείει τους ευπρόσιτους δρόμους. Εφόσον έχει δημιουργηθεί ένα δίκτυο υπηρεσιών ή µία περιοχή υπηρεσιών, ο χρήστης µπορεί από το περιβάλλον του ArcGIS Desktop να επιλέξει κάποιο θέμα για να υπολογίσει την προσβασιμότητα στη τοποθεσία. Η εύρεση της πιο κοντινής υπηρεσίας σε ένα δίκτυο. Το Network Analyst προσδιορίζει τις πιο κοντινές υπηρεσίες και υποδεικνύει τη καλύτερη διαδρομή προς αυτές. Για την λήψη αυτών των αποτελεσμάτων ο χρήστης αρκεί να προσδιορίσει την τοποθεσία σε ένα γραµµικό θέμα και το όνομα του σημειακού θέματος που απεικονίζει τις ζητούμενες υπηρεσίες

22 Παραγωγή οδικών οδηγιών Το Network Analyst µπορεί να παράγει πλήρεις και εύχρηστες οδηγίες για την διάσχιση οποιασδήποτε διαδροµής, είτε είναι διαδροµή µεταξύ δύο σηµείων, είτε περισσότερων των δύο σηµείων, ή διαδροµή προς την πιο κοντινή υπηρεσία. Ο χρήστης µπορεί να επιλέξει τον τρόπο αναφοράς του χρόνου και του µήκους διάσχισης, το τρόπο αναφοράς των ονοµάτων των δρόµων κατά τη διαδροµή και αν θα ενσωµατωθούν ορόσηµα. ArcEditor Το λογισμικό ArcEditor αποτελεί μια πλήρη λύση λογισμικού GIS σε σχέση με την επεξεργασία και με τη διαχείριση των γεωγραφικών δεδομένων. Περιέχοντας το σύνολο των δυνατοτήτων που προσφέρει το λογισμικό ArcView, το ArcEditor έχει επιπλέον ενσωματωμένο ένα πλούσιο σύνολο εργαλείων επεξεργασίας και επικύρωσης γεωγραφικών δεδομένων. Το λογισμικό ArcEditor υποστηρίζει τόσο τη δυνατότητα επεξεργασίας των δεδομένων από μοναδικό χρήστη, όσο και τη δυνατότητα ταυτόχρονης επεξεργασίας των δεδομένων από πολλούς χρήστες. Οι πλέον αντιπροσωπευτικές εργασίες που μπορούν να υλοποιηθούν με το λογισμικό ArcEditor είναι: Δημιουργία και επεξεργασία δεδομένων GIS με τη χρήση εργαλείων επεξεργασίας σχεδιαστικού τύπου. Δημιουργία πλούσιων σε δυνατότητες γεωγραφικών βάσεων δεδομένων με αντικείμενα που έχουν ενσωματωμένη συμπεριφορά, συνοδευόμενη από κανόνες επικύρωσης. Μοντελοποίηση πολύπλοκων ροών εργασίας κατά την επεξεργασία των δεδομένων σε περιβάλλοντα ταυτόχρονης πρόσβασης από πολλούς χρήστες. Δημιουργία και συντήρηση της χωρικής ακεραιότητας των δεδομένων. Δημιουργία, διαχείριση και διερεύνηση γεωμετρικών δικτύων, δηλαδή του τοπολογικού μοντέλου που χρησιμοποιείται στην μοντελοποίηση δικτύων μονοδιάστατης ροής, όπως αυτών της μεταφοράς ή της διανομής του ηλεκτρικού δικτύου. Αύξηση της απόδοσης και της παραγωγικότητας κατά την επεξεργασία των δεδομένων. Διαχείριση του περιβάλλοντος επεξεργασίας πολλών χρηστών μέσω του versioning. Αποσυνδεδεμένη επεξεργασία (disconnected editing) των δεδομένων από την κεντρική βάση κι ενημέρωσή τους στο πεδίο. Υποστήριξη τοπολογίας στη βάση δεδομένων συνοδευόμενη από κανόνες και συμπεριφορά. Μπορεί να πραγματοποιηθεί ο εντοπισμός και η διόρθωση των σφαλμάτων κάτω από συγκεκριμένους κανόνες επικύρωσης που διασφαλίζουν τη χωρική ακεραιότητα των δεδομένων. Υποστήριξη κανόνων ακεραιότητας των περιγραφικών χαρακτηριστικών των δεδομένων

23 Εργαλεία επεξεργασίας annotation (γραφικών σχολίων επί του χάρτη) το οποίο μπορεί να είναι συνδεδεμένο με συγκεκριμένα χωρικά στοιχεία (feature linked annotation). ArcInfo To λογισμικό ArcInfo εμπεριέχει πλήρως τις λειτουργικές δυνατότητες των λογισμικών ArcEditor και ArcView, προσφέροντας επιπλέον τεχνικές προχωρημένων χωρικών αναλύσεων, διαχείρισης χωρικών δεδομένων και υψηλής χαρτογραφικής απόδοσης. Αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη λύση λογισμικού GIS-Desktop, έχοντας ως αντιπροσωπευτικά χαρακτηριστικά: Στο πεδίο της χωρικής ανάλυσης: Ένας μεγάλος αριθμός εργαλείων γεωγραφικής επεξεργασίας δίνει στο λογισμικό ArcInfo τη δυνατότητα υλοποίησης προχωρημένων αναλύσεων των χωρικών δεδομένων. Ενδεικτικά αναφέρονται οι επόμενες δυνατότητες: Αναλύσεις επικάλυψης όπως Ένωση, Διατομή, Απαλοιφή. Αναλύσεις εγγύτητας όπως Δημιουργία ζώνης επιρροής, Εγγύτητα, Απόσταση σημείων. Αναλύσεις επιφανειών όπως Όψης, Σκίασης, Κλίσης. Επεξεργασία και μετατροπή πλεγματικών δεδομένων. Στο πεδίο της διαχείρισης χωρικών δεδομένων: Στο λογισμικό ArcInfo προσφέρονται τεχνικές εκτεταμένης διαχείρισης του σχήματος και των δεδομένων της γεωγραφικής βάσης δεδομένων. Ενδεικτικά αναφέρονται οι επόμενες δυνατότητες Δημιουργία γεωγραφικών βάσεων δεδομένων ενός ή πολλών χρηστών. Εφαρμογή τεχνικών χωρικής ανάλυσης για τη μεταφορά δεδομένων από και προς την γεωγραφική βάση δεδομένων. Μετατροπή των δεδομένων της γεωγραφικής βάσης σε πολλούς, διαφορετικούς μορφότυπους. Υλοποίηση μαζικών επεξεργασιών στα δεδομένα της γεωγραφικής βάσης. Στο πεδίο της χαρτογραφικής απόδοσης: Το λογισμικό ArcInfo απλοποιεί ιδιαίτερα τη δημιουργία χαρτών υψηλής ποιότητας, μέσω εύχρηστων εργαλείων και τεχνικών δημιουργίας χαρτών. Ενδεικτικά αναφέρονται οι επόμενες δυνατότητες: Διάθεση μεγάλου αριθμού πρότυπων χαρτών, χαρτογραφικών συμβόλων και στοιχείων. Εύχρηστες τεχνικές απόδοσης συμβόλων και χαρτογραφικής σχεδίασης. Δυνατότητα χρήσης κανόνων για την αυτόματη τοποθέτηση κειμένου και ετικετών στο χάρτη. Ενσωμάτωση της επέκτασης του λογισμικού ΑrcGIS, Maplex για την ενίσχυση των προσφερόμενων τεχνικών τοποθέτησης κειμένου και ετικετών στο χάρτη

24 Το περιβάλλον εργασίας του ArcGIS Desktop για οποιοδήποτε από τα τρία επίπεδα λογισμικού, παρέχεται με τρεις εφαρμογές, που διαθέτουν την ίδια επιφάνεια εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι ο χρήστης που έχει εξοικειωθεί με το περιβάλλον εργασίας των τριών εφαρμογών στην έκδοση ArcView, εύκολα και κατά τον ίδιο τρόπο εργάζεται στο περιβάλλον των τριών εφαρμογών του λογισμικού ArcEditor ή ArcInfo. Οι τρεις εφαρμογές είναι: ArcMap ArcCatalog ArcToolbox ArcMap: Είναι η κεντρική εφαρμογή εισαγωγής, διαχείρισης, ανάλυσης και παρουσίασης των χωρικών δεδομένων. Περιέχει πληθώρα εργαλείων για την κατασκευή διαγραμμάτων και γραφικών, καθώς και εργαλεία για την δημιουργία και την επεξεργασία νέων χωρικών οντοτήτων, καθώς και ένα πλήρες πρόγραμμα δημιουργίας αναφορών. Το Arcmap αποτελεί το περιβάλλον επεξεργασίας δεδομένων, δημιουργίας και εξαγωγής υψηλής ποιότητας χαρτοσυνθέσεων και προϊόντων εκτύπωσης. ArcCatalog: Είναι η εφαρμογή που επιτρέπει τη διαχείριση των αρχείων στα οποία είναι αποθηκευμένα τα χωρικά και περιγραφικά δεδομένα. Με τον ArcCatalog μπορούμε να παρακολουθήσουμε με διαφορετικούς τρόπους (μικροεικόνες, λεπτομέρειες κ.λ.π.) το περιεχόμενο των καταλόγων στους οποίους έχουμε αποθηκεύσει τα γεωγραφικά μας αρχεία. Έχουμε τη δυνατότητα να λάβουμε άμεσα μια προεπισκόπηση των χωρικών και περιγραφικών στοιχείων και αρχείων μας ή να δημιουργήσουμε και να επεξεργαστούμε τα μεταδεδομένα που συνδέονται με τα αρχεία αυτά. ArcToolbox: Πρόκειται για ένα πλήρες περιβάλλον για την εκτέλεση γεωγραφικών επεξεργασιών και χωρικών αναλύσεων, για τη μετατροπή δεδομένων σε ότι αφορά το σύστημα συντεταγμένων τους, την τοπολογία κ.λ.π. Επιπλέον: ArcSDE: προσθέτει στην οικογένεια του ArcGIS υπηρεσίες οργάνωσης των δεδομένων σε περιβάλλον RDBMS. Το ArcSDE είναι πλήρως συμβατό με όλα τα συστήματα διαχείρισης σχεσιακών βάσεων δεδομένων (RDBMS) που διατίθενται στην αγορά (Oracle, Microsoft SQL Server, IBM DB2, Informix), ενώ υποστηρίζει διαφορετικού τύπου δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από αντιπροσωπευτικούς φορείς τυποποίησης, όπως είναι για παράδειγμα η Κοινοπραξία OpenGIS (OGC), ή ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (ISO). ArcIMS: είναι η πρόταση της ESRI για χαρτογράφηση στο Παγκόσμιο Δικτυακό Ιστό (Web). Παρέχει μια έτοιμη λύση για τη δημιουργία και τη διάθεση χαρτών. Ο ArcIMS είναι εύχρηστος στη λειτουργία του, ενώ διαθέτει ευελιξία, στη διαμόρφωση

25 της εμφάνισης και λειτουργίας των χαρτών. Τα σύγχρονα εργαλεία του για τη διαμόρφωση και διαχείριση client/server, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να οικοδομήσουν ασφαλείς, αξιόπιστες και προσαρμόσιμες λύσεις για όλες τις επιχειρήσεις προκειμένου να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση. ArcGIS Server Ο ArcGIS Server είναι υπεύθυνος για τον διαμοιρασμό χαρτογραφικών υπηρεσιών και εφαρμογών μέσω του διαδικτύου. Με τον ArcGIS Server, μπορείτε: Να συνδέσετε περισσότερους ανθρώπους με την πληροφορία που χρειάζονται για λήψη καλύτερων αποφάσεων. Να δημοσιεύσετε γρήγορα, χαρτογραφικές Web εφαρμογές και υπηρεσίες προσαρμοσμένες στο κοινό σας. Να απλοποιήσετε την πρόσβαση στις υπηρεσίες σας, τα δεδομένα και τις εικόνες. Ο ArcGIS Server υποστηρίζει ροές εργασίας για desktop, Web, και mobile εφαρμογές. Σας βοηθά να προστατεύσετε και να διαχειριστείτε τις πληροφορίες χαρτογράφησης, και παρέχει μια επεκτάσιμη πλατφόρμα που πληρεί τα πάντα, από τις πιο απλές μέχρι τις πιο σύνθετες απαιτήσεις χαρτογράφησης στο Web. Λειτουργικότητα Ο ArcGIS Server διατίθεται σε 3 εκδόσεις Basic: Αυτή παρέχει έναν ολοκληρωμένο εξυπηρετητή GIS (GIS server) για διαχείριση χωρικών δεδομένων. Επικεντρώνεται στην οργάνωση και τη διαχείριση γεωγραφικών συνόλων δεδομένων. Standard: Αυτή παρέχει όλα τα χαρακτηριστικά της Basic έκδοσης συν την οπτικοποίηση (δημιουργία web εφαρμογών) και τη χωρική ανάλυση

26 Advanced: Αυτή παρέχει όλα τα χαρακτηριστικά της Standard έκδοσης, μαζί με την προηγμένη χωρική ανάλυση και μοντελοποίηση και τη δυνατότητα δημιουργίας και παραμετροποίησης mobile εφαρμογών. Η Advanced έκδοση περιλαμβάνει επίσης τέσσερις προηγμένες επεκτάσεις ανάλυσης (3D, Spatial, Network, και Geostatistical) χωρίς επιπλέον κόστος. Διαχείριση χωρικών δεδομένων Κάθε λειτουργική έκδοση που περιγράφεται παραπάνω έχει δύο επίπεδα για τη διαχείριση χωρικών δεδομένων: Workgroup: Περιορισμός για λειτουργία σε ένα μοναδικό μηχάνημα και περιλαμβάνει μηχανισμό διαχείρισης βάσεως δεδομένων, SQL Server Express. Υποστηρίζει μέχρι 10 ταυτόχρονες συνδέσεις σε μία geodatabase πολλών χρηστών Περιορίζεται σε 4 GB αποθήκευσης δεδομένων σε μία geodatabase πολλών χρηστών Enterprise: Τρέχει σε πολλαπλές μηχανές και σε βάσεις δεδομένων της επιλογής σας (IBM DB2, Informix Dynamic Server, Microsoft SQL Server, Oracle, ή PostgreSQL). Υποστηρίζει απεριόριστες ταυτόχρονες συνδέσεις σε μία geodatabase πολλών χρηστών Περιέχει απεριόριστη χωρητικότητα αποθήκευσης Μπορεί να εγκατασταθεί είτε σε έναν ενιαίο εξυπηρετητή ή να διανεμηθεί σε πολλούς διακομιστές (Κάθε διακομιστής απαιτεί άδεια) Βασικές λειτουργίες Διαχείριση Δεδομένων (Data Management) (Παρέχεται και στις τρεις εκδόσεις) Παρέχει υπηρεσίες για εξόρυξη δεδομένων, αναπαραγωγή, και συγχρονισμό, καθώς και ένα πλαίσιο και εργαλεία για τη διαχείριση μεγάλων συνόλων χωρικών δεδομένων σε μία RDBMS, όπως η IBM DB2, IBM Informix, Oracle, Microsoft Access, Microsoft SQL Server, και PostgreSQL. GIS Web Υπηρεσίες (παρέχεται στις εκδόσεις Standard και Advanced) Υποστηρίζει Web services συμπεριλαμβανομένων map, image, globe, locator, geoprocessing, KML, WMS, WCS, WFS, and WFS-T (REST και SOAP πρόσβαση περιλαμβάνονται σε όλες τις εκδόσεις) Δημιουργία web εφαρμογών (παρέχεται στις εκδόσεις Standard και Advanced) Περιλαμβάνει εργαλεία για δημιουργία πλούσιων εφαρμογών χαρτογράφησης βασισμένων σε browser. Χωρική Ανάλυση (παρέχεται στις εκδόσεις Standard και Advanced) Υποστηρίζει server-based ανάλυση και γεωεπεξεργασία, περιλαμβάνοντας vector, raster, 3D, και network ανάλυση καθώς και μοντέλα, scripts, και εργαλεία

27 Δημοσίευση σε Client (παρέχεται στις εκδόσεις Standard και Advanced) Υποστηρίζει ένα μεγάλο αριθμό clients συμπεριλαμβανομένων των ArcGIS Desktop, ArcGIS Explorer, ArcGIS for AutoCAD, και εφαρμογών βασισμένων σε browser Διαχείριση εικόνων (παρέχεται στις εκδόσεις Standard και Advanced) Υποστηρίζει ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης εικόνας για την παροχή μεγάλων ποσοτήτων εικόνων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε desktop, mobile, Web, και imagery clients Εφαρμογή Web GIS (παρέχεται στις εκδόσεις Standard και Advanced) Παρέχει μία out-of-the-box, παραμετροποιήσιμη εφαρμογή χαρτογράφησης με εργαλεία για την πλοήγηση χάρτη, χαρακτηριστικά αναγνώρισης, μέτρηση αποστάσεων, εύρεση διευθύνσεων, και αναζήτηση χαρακτηριστικών. Εργαλεία ανάπτυξης (παρέχεται στις εκδόσεις Standard και Advanced) Περιλαμβάνει Application Development Frameworks (ADFs) για.net και Java και Application Programming Interfaces (APIs) για JavaScript, Flex, και Micro soft Silverlight/WPF Δυνατότητα για web ψηφιοποίηση (παρέχεται στις εκδόσεις Standard και Advanced) Υποστηρίζει εργασίες χωρικής επεξεργασίας για εφαρμογές, όπως η προσθήκη, τροποποίηση και διαγραφή στοιχείων χάρτη με σημεία, γραμμές και πολύγωνα Προηγμένη χωρική ανάλυση (παρέχεται στην έκδοση Advanced) Περιλαμβάνονται 3D Analyst, Geostatistical Analyst, Network Analyst, και Spatial Analyst Εφαρμογές πεδίου (παρέχεται στην έκδοση Advanced) Παρέχει μία out-of-the-box, παραμετροποιήσιμη mobile εφαρμογή που επιτρέπει τις δυναμικές επερωτήσεις και ανανέωση στα δεδομένα εξ αποστάσεως. Διαχειρίζεται από τον ArcGIS Server, ενσωματώνεται σε GPS, και ταιριάζει απόλυτα στο ΙΤ περιβάλλον της επιχείρηση Εργαλεία ανάπτυξης για mobile συσκευές (παρέχεται στην έκδοση Advanced) Παρέχει εργαλεία για τη διαχείριση και την ανάπτυξη προσαρμοσμένων εφαρμογών για χρήση σε φορητές συσκευές, συμπεριλαμβανομένων ενός πακέτου για την ανάπτυξη λογισμικού (SDK) (Mobile εφαρμογές μπορούν να εγκατασταθούν σε Windows CE ή Windows Mobile συσκευές με το. NET Compact Framework και τα Windows XP ή Vista με.net Framework)

28 Extensions Desktop Extensions Οι επεκτάσεις (extensions) του συστήματος εφαρμόζονται ανεξαρτήτως έκδοσης του desktop (ArcView, ArcEditor, ArcInfo). Επιγραμματικά αναφέρουμε: Spatial Analyst, Geostatistical Analyst, 3D Analyst, ArcScan, Survey Analyst, ArcView Image Analysis, ArcPress, ArcNetwork, Maplex, Tracking Analyst, Schematics κ.α. Οι παραπάνω υπογραμμισμένες επεκτάσεις αναλύονται εκτενέστερα παρακάτω: Spatial Analyst: Το ArcGIS Spatial Analyst είναι μια επέκταση του ArcGIS Desktop που παρέχει ισχυρά εργαλεία για περιεκτική χωρική μοντελοποίηση και ανάλυση βασισμένη κυρίως σε πλεγματικά (raster) δεδομένα. Επιτρέπει τη δημιουργία, ανάλυση και χαρτογραφική απόδοση πλεγματικών δεδομένων και την υλοποίηση ολοκληρωμένης πλεγματικής διανυσματικής (raster vector) ανάλυσης. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, όταν η απαιτούμενη μοντελοποίηση του χώρου απαιτεί καλής ποιότητας χωρική ανάλυση. Χρησιμοποιώντας το ArcGIS Spatial Analyst, μπορεί κάποιος να εξάγει νέα πληροφορία από τα υπάρχοντα δεδομένα, να αναλύσει χωρικές σχέσεις, να δημιουργήσει χωρικά μοντέλα και να εκτελέσει πολύπλοκες λειτουργίες πλεγματικών δεδομένων. Τα μοντέλα που εφαρμόζονται στο Spatial Analyst εμπεριέχουν τεκμηρίωση με αποτέλεσμα να γίνεται εύκολα κατανοητή η διαδικασία χωρικής ανάλυσης που εφαρμόζεται, να εξετάζονται τα what-if σενάρια και να επιτρέπουν τη σύγκριση αποτελεσμάτων. Το Spatial Analyst παρέχει τη δυνατότητα: Να βρεθούν κατάλληλες τοποθεσίες Να γίνει Υδρολογική ανάλυση Να υλοποιηθεί άλγεβρα μεταξύ χαρτών Να γίνει χωρική παρεμβολή και δημιουργία ισοκαμπύλων

29 Να υπολογίσει το συνολικό κόστος ταξιδιού από το ένα μέρος στο άλλο Να εφαρμόσει ανάλυση χρήσεων γης Να αναλύσει το δίκτυο μεταφοράς Να προσδιορίσει τα επίπεδα ρύπανσης Να εκτελέσει ανάλυση για την παραγωγή σοδειάς Να προσδιορίσει δυνητική διάβρωση Να εφαρμόσει δημογραφική ανάλυση Να μοντελοποιήσει και οπτικοποιήσει εγκληματικά μοτίβα Να διεξάγει εκτίμηση επικινδυνότητας 3D Analyst: Το ArcGIS 3D Analyst είναι μια από τις βασικότερες επεκτάσεις του ArcGIS Desktop που επιτρέπει την αποτελεσματική απεικόνιση και ανάλυση δεδομένων. H σημαντικότερη λειτουργία του, είναι η απεικόνιση της τρίτης διάστασης από ψηφιακά δεδομένα τα οποία έχουν στη βάση τους κάποια τιμή z (π.χ: ύψος, βάθος). Είναι επίσης η μόνη επέκταση που προσφέρει το δικό της εξειδικευμένο περιβάλλον εργασίας για την απεικόνιση, διαχείριση και ανάλυση των τρισδιάστατων δεδομένων, το ArcScene. Χρησιμοποιώντας το ArcGIS 3D Analyst, μπορείτε να δείτε μια επιφάνεια από τις πολλές οπτικές γωνίες, να θέσετε ερωτήματα σχετικά με μια επιφάνεια, με τους κατάλληλους αλγόριθμους να καθορίσετε τις περιοχές που είναι ορατές από μια επιλεγμένη θέση σε μια επιφάνεια, να δημιουργήσετε μια ρεαλιστική εικόνα προοπτικής που περιβάλει πλεγματικά και διανυσματικά στοιχεία πάνω από μια επιφάνεια και επιπλέον να καταγράψετε ή να εκτελέσετε τρισδιάστατη πλοήγηση. Το 3D Analyst σας δίνει την δυνατότητα: Να δημιουργήσετε τρισδιάστατες απόψεις χρησιμοποιώντας άμεσα τα GIS δεδομένα σας Να αναλύσετε τρισδιάστατα αντικειμένων με εργαλεία όπως τα cut/fill, line-of-sight και μοντελοποίηση της γήινης επιφάνειας. Να δείτε τα στοιχεία σας από σφαιρική σε τοπική προοπτική. Να πλοηγηθείτε ομαλά σε δεδομένα εδάφους σε εικόνες με πολλαπλή ανάλυση Να κάνετε τη χωρική ανάλυση σε δύο ή τρεις διαστάσεις. Να απεικονίσετε τα αποτελέσματα μοντελοποίησης ή ανάλυσης στις τρεις διαστάσεις. Να εξάγετε τις αστικοποιήσεις σας σε βίντεο. Να χρησιμοποιήσετε τρισδιάστατα μοντέλα και σύμβολα για πιστότερη απεικόνιση

30 Tracking Analyst: Το Tracking Analyst είναι μια επέκταση του ArcGIS Desktop που δίνει την δυνατότητα στο χρήστη να δημιουργήσει χρονικές αλληλουχίες απεικονίσεων για την ανάλυση της πληροφορίας που σχετίζεται με το χρόνο και την τοποθεσία. Μέσα από μια καθορισμένη συλλογή τυχαίων δεδομένων, το ArcGIS Tracking Analyst δημιουργεί ένα ορατό μονοπάτι (ή ίχνος), που παρουσιάζει την πορεία μέσα από το χώρο και το χρόνο του φαινομένου που αναλύεται. Σε ένα ολοκληρωμένο ArcGIS σύστημα μπορεί κανείς να δει πολύπλοκες χρονικές αλληλουχίες και χωρικά μοτίβα. Με το ArcGIS Tracking Analyst, μπορεί κανείς: Να απεικονίσει αλλαγές με την πάροδο του χρόνου Να συμβολίσει την ηλικία των δεδομένων με χρώμα, μέγεθος ή σχήμα Να ομαδοποιήσει και να συμβολίσει δεδομένα κατά οντότητα ή χρονική ομάδα Να αναπαράγει δεδομένα που εξαρτώνται από τον χρόνο με διαδραστικό τρόπο Να αναλύσει ιστορικά δεδομένα ή δεδομένα πραγματικού χρόνου Να δημιουργήσει animation videos Χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τον Tracking Server, μπορεί κανείς να εντοπίσει αλλαγές στα δεδομένα του καθώς αυτές λαμβάνουν χώρα. Υπάρχει δυνατότητα συνδρομής σε δεδομένα πραγματικού χρόνου μέσα από το διαδίκτυο με το GPS και άλλες πηγές τροφοδότησης δεδομένων για να υποστηριχθούν τα παρακάτω: Διαχείριση στόλου και εντοπισμός οχημάτων Παρακολούθηση δικτύου αισθητήρων Ανταπόκριση σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης Διαχείριση πόρων ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Το ArcGIS Tracking Analyst αποτελεί επέκταση του ArcGIS που δέχεται, απεικονίζει και αναλύει αλληλουχίες χρονικά συσχετισμένων δεδομένων με τη χρήση αντικειμένων και εργαλείων σχεδιασμένων να διαχειρίζονται τόσο δεδομένα πραγματικού χρόνου όσο και ιστορικά δεδομένα. Η οπτικοποίηση δεδομένων πραγματικού χρόνου δίνει τη δυνατότητα δυναμικής αναπαράστασης δεδομένων Παροχή εργαλείων που μπορούν να διαμορφώσουν τη συμβολογία των χρονικών συμβάντων ενισχύοντας την επικοινωνιακή αξία Με την εργαλειομπάρα του Playback Manager, μπορούν να αναπαραχθούν συμβάντα σε διαφορετικές ταχύτητες. Παρέχεται η δυνατότητα επεξεργασίας και επιλογής φίλτρων για χωροχρονικά δεδομένα. Η χαρτογράφηση δίνει την δυνατότητα να δει ο χρήστης τα δεδομένα σε διάφορες σχηματικές μορφές και αναπαραστάσεις

31 Server Extensions 3D Extension Προηγμένη 3D μοντελοποίηση και ανάλυση Geostatistical Extension Προηγμένη στατιστική μοντελοποίηση και ανάλυση. Network Extension Προηγμένη μοντελοποίηση και ανάλυση δικτύου. Spatial Extension Προηγμένη μοντελοποίηση και ανάλυση raster δεδομένων Data Interoperability Extension Παρέχει πρόσβαση στο Web σε εκατοντάδες μορφές δεδομένων Image Extension Παρέχει γρήγορη πρόσβαση σε εκατοντάδες μορφές δεδομένων εικόνα Job Tracking Extension Παρέχει πρόσβαση στο Web για διαχείριση ροών εργασίας. Geoportal Extension Οργάνωση, κοινή χρήση, και εύρεση διαφορετικών πηγών GIS δεδομένων Schematics Extension Προηγμένα διαγράμματα και μοντέλα δικτύων

32 Μεθοδολογία Η διαδικασία που ακολουθήθηκε για την ανάπτυξη της εφαρμογής μπορεί να συνοψιστεί στα κάτωθι βήματα: Η εύρεση των δεδομένων που επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν στο χάρτη έγινε κυρίως από την ιστοσελίδα των ανοιχτών δεδομένων ( καθώς και των mapcruzin ( και nils weidmann ( Τα δεδομένα βρίσκονται σε μορφή shapefile (.shp),.kml,.kmz. Έγινε κατάλληλη τροποποίηση και καταμερισμός των δεδομένων έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από την ArcGIS Desktop εφαρμογή μας για την περαιτέρω προσαρμογή και επεξεργασία τους. Τα δεδομένα εισάγονται στον χάρτη στον Arcmap Έγινε αλλαγή προβολικού συστήματος από Greek σε WGS84 Αλλαγή συμβόλου για κάθε τύπο δεδομένων Επαλήθευση της ορθότητας των δεδομένων αφού αλλάξαμε προβολικό σύστημα χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες θέασης ορθοφωτογραφιών του κτηματολογίου Έλεγχος της χαρτοσύνθεσης για λάθη με χρήση της toolbar map service publishing Δημιουργία των services με δύο τρόπους: είτε μέσω ArcMap είτε μέσω ArcGIS Manager Κατασκευή και παραμετροποίηση της εφαρμογής μας μέσω του ArcGIS Viewer for Flex Application Builder. Η εφαρμογή εκτελείται από το αρχείο index.html στο φάκελο του IIS στον υποφάκελο flexviewers/timeapp. Ο χρήστης από το Interface της εφαρμογής ανοίγοντας έναν browser και το αρχείο πλοηγείται στη χαρτοσύνθεση που έχει δημιουργηθεί. Υπάρχει μία πληθώρα από διαδραστικά widgets τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει για να πάρει τις πληροφορίες που επιθυμεί κάθε φορά. Παρακάτω θα γίνει εκτενέστερη αναφορά στα widgets που λαμβάνουν δράση στην εφαρμογή. Κεντρικό θέμα της χαρτοσύνθεσης μας αποτελεί η χρονική διάσταση που δώσαμε στον χάρτη μέσω του Time Widget με το οποίο ο χρήστης μπορεί να παρατηρεί τις μεταβολές που προέκυψαν στα πολιτικά σύνορα παγκοσμίως εδώ και 2000 χρόνια!

33 Εγκατάσταση Στο αρχικό στάδιο δημιουργήθηκε ένα εικονικό μηχάνημα με τη χρήση του VirtualBox της Oracle. Κατόπιν έγινε εγκατάσταση των Windows 2003 Server βάσει των requirements του ArcGIS: ArcGIS Desktop Requirements Hardware CPU: 2.2GHz ή περισσότερο Επεξεργαστής: Intel Core Duo, SSE2 (ή γρηγορότερος) Pentium 4 or Xeon Processors RAM: τουλάχιστον 2GB Διαθέσιμος Χώρος στο δίσκο: 2.4GB Ανάλυση Οθόνης: 1024x768 (24-bit χρώμα) Software.NET Framework 3.5 SP1 Microsoft Internet Explorer Version 7.0 ή 8.0 ArcGIS Server Requirements Software Microsoft Internet Explorer version 7.0 Στο επόμενο στάδιο έγινε εγκατάσταση του.net Framework 3.5 SP1 (απαιτείται η προεγκατάσταση) και του ArcGIS Desktop. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε το Adobe Flash Player 10 καθώς και το Flash Builder 4. Και τα δύο αποτελούν requirements του ArcGIS API για Flex. Εγκαταστάθηκαν Flex Builder και Visual Studio 2010 Express. Βάση δεδομένων προτιμήθηκε η PostgreSQL για λόγους συμβατότητας, αξιοπιστίας και. Τέλος εγκαταστάθηκε το ArcSDE (Spatial Database Engine), ρόλος του οποίου είναι να συνδέσει τον ArcGIS Server με τη βάση PostgreSQL

34 ArcGIS Viewer for Flex Version 3.0 Ο ArcGIS Viewer είναι μια εφαρμογή που έχει αναπτυχθεί με ArcGIS API για Flex. Αποτελεί την πρόταση της ESRI για τη δημιουργία παραμετροποιήσιμων web εφαρμογών χαρτογράφησης χωρίς να απαιτείται προγραμματισμός. Με τη νέα έκδοση του ArcGIS Viewer for Flex (Version 3.0) δίνεται στον χρήστη η δυνατότητα να δημιουργήσει την web map εφαρμογή του επιλέγοντας ανάμεσα σε δύο μη-προγραμματιστικές μεθόδους ανάπτυξης. Η πρώτη μέθοδος είναι χρησιμοποιώντας τον application builder του ArcGIS Viewer for Flex που επιτρέπει στον χρήστη να κατασκευάσει και να παραμετροποιήσει μια web εφαρμογή χαρτογράφησης μέσα από ένα σύνολο καθοδηγημένων εντολών. Είναι μία what-you-see-is-what-you-get (WYSIWYG) εφαρμογή που ολοκληρώνει τη δημιουργία της web map υπηρεσίας. Η δεύτερη μέθοδος ανάπτυξης πραγματοποιείται μέσω ενός περιβάλλοντος γρήγορης ανάπτυξης από τον χρήστη και απαιτεί την τροποποίηση των configuration (.xml) αρχείων που συνοδεύουν την εφαρμογή. Η τροποποίηση γίνεται με τη μεταφορά έτοιμων κομματιών κώδικα. Κάθε παραμετροποίηση που θέλουμε να κάνουμε στην εφαρμογή, μαζί με τον κώδικα περιλαμβάνει και readme αρχείο κάνοντας ακόμα ευκολότερο το έργο μας. Και οι δύο τρόποι κατασκευής είναι συμβατοί με τον ArcGIS Server και με τις ArcGIS Online υπηρεσίες διαδικτύου. Επίσης υποστηρίζουν όλες τις νέες δυνατότητες που προσφέρει ο ArcGIS Server Στο συγκεκριμένο project χρησιμοποιήθηκε η πρώτη μεθοδολογία κατασκευής μέσω του ArcGIS Viewer application builder της ESRI. Με τον ArcGIS Viewer μπορεί ο χρήστης γρήγορα να δημιουργήσει και να αναπτύξει μια web εφαρμογή χαρτογράφησης η οποία υποστηρίζει: προβολή των δεδομένων, αλληλεπιδραστικά ερωτήματα (interactive querying), επεξεργασία των δεδομένων online, εξαγωγή δεδομένων, γεωκωδικοποίηση (geocoding) και εκτύπωση. Η λειτουργικότητα και η παραμετροποίηση του ArcGIS Viewer οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στο μοντέλο προγραμματισμού των widgets. Τα widgets είναι εργαλεία που προσαρμόζονται πάνω στην εφαρμογή και προσδίδουν ευελιξία, φορητότητα και λειτουργικότητα. Μπορούν εύκολα να προστεθούν αλλά και να αφαιρεθούν από τον Viewer. Αυτό γίνεται είτε από το περιβάλλον διαχείρισης

35 των widgets (σύμφωνα με την πρώτη μέθοδο ανάπτυξης), είτε αντιγράφοντας τα βασικά αρχεία (pdf και xml) και παραμετροποιώντας το βασικό configuration αρχείο του viewer. Με την εγκατάσταση του ArcGIS Viewer περιέχονται ως προεπιλεγμένα κάποια widget. Η ανάπτυξη νέων γίνεται στο ArcGIS for Flex. Μόλις κατεβεί ο ArcGIS Viewer και αποσυμπιεστούν τα αρχεία στον βασικό φάκελο του IIS (C:\inetpub\wwwroot) μπορεί άμεσα να χρησιμοποιηθεί για περαιτέρω παραμετροποίηση. Ο φάκελος του flexviewer περιέχει: Assets: Περιέχει τα βασικά συστατικά όπως εικόνες και γραφικά που χρησιμοποιούνται από την εφαρμογή Widgets: Στο φάκελο αυτό εμπεριέχονται όλα τα widgets που χρησιμοποιεί Διάφορα XML αρχεία για τη παραμετροποίηση Λοιπά αρχεία της εφαρμογής ArcGIS Viewer for Flex Application Builder Requirements Version 3.0 Οι απαιτήσεις του συστήματος για να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε τον Application Builder και να δημιουργήσουμε Flex Viewer εφαρμογές είναι οι ακόλουθες: Web server Το σύστημα μας πρέπει να συνεργάζεται με κάποιον web server με δυνατότητα ανάγνωσης/εγγραφής αρχείων από/προς αυτόν. Adobe AIR (τουλάχιστον version 3.1) Το Adobe AIR παρακάμπτει τους περιορισμούς ενός browser και διευκολύνει τη συνεργασία Εφαρμογής Χρήστη. Αν το σύστημα δεν έχει ήδη εγκατεστημένο το Adobe AIR θα ερωτηθεί κατά την εγκατάσταση του Application Builder. Εναλλακτικά μπορούμε να εγκαταστήσουμε το Adobe AIR από τη σελίδα Βασικές Παραμετροποιήσεις του ArcGIS Viewer for Flex Κατά την πρώτη φορά που θα τρέξει ο χρήστης τον application builder θα πρέπει να γίνουν οι ρυθμίσεις που αφορούν τις τοποθεσίες που θα βρίσκεται η εφαρμογή στο σύστημα του, καθώς επίσης και το url από όπου θα μπορεί να έχει διαδικτυακή πρόσβαση στην εφαρμογή. Παρακάτω φαίνονται οι default επιλογές που έχει το πρόγραμμα

36 Αφού κάνουμε τις ρυθμίσεις που θέλουμε πατάμε το κουμπί Save και συνεχίζουμε για τη δημιουργία της εφαρμογής. Κάνοντας κλικ στο Create a New Application μπορούμε να δώσουμε το όνομα που θέλουμε στην εφαρμογή μας. Παρατηρούμε επίσης πως τροποποιείται το url της εφαρμογής σύμφωνα με το όνομα. Πατώντας Create o builder δημιουργεί τα απαραίτητα αρχεία της νέας εφαρμογής και μας εισάγει στο κεντρικό περιβάλλον διαχείρισης και κατασκευής της εφαρμογής μας

37 Σε πρώτη φάση καλούμαστε να επιλέξουμε το χάρτη-υπόβαθρο που θα χρησιμοποιεί η εφαρμογή μας. Μπορούμε να επιλέξουμε παραπάνω από ένα χάρτη. Σε αυτήν την περίπτωση ενεργοποιείται αυτόματα το Map Switcher Widget που μας δίνει τη δυνατότητα να αλλάζουμε την εμφάνιση του χάρτη μέσα στην εφαρμογή όποτε επιθυμούμε. Οι χάρτες που θα χρησιμοποιήσουμε μπορούν να είναι είτε Web Maps από το ArcGIS.com είτε χάρτες που δημιουργήσαμε εμείς μέσα από το ArcGIS for Desktop και συγκεκριμένα από το περιβάλλον του ArcMap. Επιλέγουμε το χάρτη ή τους χάρτες που επιθυμούμε και τους εισάγουμε στην εφαρμογή

38 Με τον ίδιο τρόπο εισάγουμε και τα layers που δημιουργήσαμε ώστε να μπορούν να εμφανίζονται στη χαρτοσύνθεση μας. Κατόπιν, η καρτέλα που συναντάμε είναι αυτή των widgets. Εδώ υπάρχει ένας κατάλογος με έτοιμα widgets που μπορούμε να εισάγουμε πολύ εύκολα πατώντας το κουμπί include. Η κατάργηση ενός widget γίνεται εξίσου εύκολα. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι μπορούμε να εισάγουμε και άλλα widget εκτός λίστας πού ενδεχομένως να βρούμε στο διαδίκτυο. Επίσης η εισαγωγή τους γίνεται πολύ εύκολα με την μεταφορά ενός έτοιμου κομματιού κώδικα που συνοδεύει πάντα το φάκελο του widget. Αντιγράφουμε κατάλληλα τον κώδικα μέσα στο config.xml αρχείο της εφαρμογής μας καθώς επίσης και το φάκελο του widget μέσα στον φάκελο C:\Inetpub\wwwroot\flexviewers\<machinename>\widgets. Και στις δύο περιπτώσεις, αφού εισάγουμε τα widgets πρέπει να τα παραμετροποιήσουμε έτσι ώστε να συνεργάζονται σωστά με τα δεδομένα μας και να μας επιστρέφουν κατάλληλες πληροφορίες. Η παραμετροποίηση γίνεται είτε με μικρές αλλαγές στον κώδικα του widget είτε με κουμπιά εντολών όπως θα δούμε παρακάτω

39 Στη συνέχεια συναντάμε την καρτέλα Layout. Εδώ καθορίζουμε τη θέση και τη λειτουργία των βασικών widget στο περιβάλλον χρήσης της εφαρμογής (User Interface). Μπορούμε να ενεργοποιούμε ή να καταργούμε τα core widgets επιλέγοντας on/off. Ολοκληρώνοντας σχεδιαστικά το User Interface της χαρτοσύνθεσης μας, χρησιμοποιούμε τα εργαλεία της καρτέλας Design. Σε αυτό το σημείο μπορούμε να εισάγουμε κάποιο λογότυπο που θα εμφανίζεται στο web map (πάνω αριστερά) όπως επίσης και τον τίτλο, τη γραμματοσειρά, το φόντο κτλ

40 Τέλος, στην καρτέλα Preview μας παρέχεται μία διαδραστική προεπισκόπηση της εφαρμογής μας. Όλα τα εργαλεία και οι ρυθμίσεις λειτουργούν όπως ακριβώς ορίστηκαν στα προηγούμενα βήματα. Δεξιά πάνω εμφανίζεται όπως βλέπουμε στο σχήμα το όνομα και το URL της εφαρμογής. Κάνοντας κλικ πάνω στο URL μας ανοίγει τον web browser και μαζί την τελική μας χαρτοσύνθεση. Εισαγωγή στα Widgets Βασικά widgets Τα ακόλουθα widgets είναι αυτόνομα και τυπικά πάντα ορατά από το χρήστη στο User Interface της εφαρμογής. Coordinate widget Εμφανίζει τις τρέχουσες συντεταγμένες. Header Controller widget Για γρήγορη πρόσβαση στα widgets της εφαρμογής

41 Map switcher widget Μας εναλλάσσει μεταξύ των Basemaps της εφαρμογής. Navigation widget Επιτρέπει την πλοήγηση στο χάρτη του Viewer. Overview Map widget Εμφανίζει μια πλοηγήσιμη επισκόπηση του χάρτη. Splash widget Εμφανίζει ένα αναδυόμενο παράθυρο κάθε φορά που ανοίγει η εφαρμογή. Static image widget Εμφανίζει μια στατική εικόνα στη χαρτοσύνθεση (κάποιο λογότυπο για παράδειγμα). Παραμετροποιήσιμα widgets Τα ακόλουθα widget τοποθετούνται πάνω στη λίστα του HeaderControler και μπορούν να ελαχιστοποιούνται, να κλείνουν και να ανοίγουν με τη πρωτοβουλία του χρήστη. Bookmark widget Αποθηκεύει κομμάτια συγκεκριμένης χωρικής πληροφορίας για γρηγορότερη πλοήγηση (γεωγραφικοί σελιδοδείκτες). Chart widget Εμφανίζει διαγράμματα μεταξύ χαρακτηριστικών του χάρτη. Data Extract widget Εξάγει δεδομένα από την εφαρμογή σε αρχεία. Draw widget Δημιουργία σχημάτων, γραμμών, και λέξεων πάνω στη χαρτοσύνθεση. Edit widget Επιτρέπει την επεξεργασία σε όποια layers έχουν επεξεργάσιμα χαρακτηριστικά. Geoprocessing widget Επιτρέπουν τη χρήση κάθε εργασία Γεωεπεξεργασίας. GeoRSS widget Δημιουργεί layers που τροφοδοτούνται με GeoRSS υπηρεσίες. Layerlist widget Εμφανίζει τα λειτουργικά layers που υπάρχουν στο χάρτη. Legend widget Εμφανίζει υπόμνημα για τη χαρτοσύνθεση. Locate widget Εντοπίζει τη διεύθυνση του σημείου που υποδεικνύουμε. Print widget Advanced or simple printing of the current map. Query widget Εμφανίζει επιλεγμένα χαρακτηριστικά της εφαρμογης. Search widget Αφήνει στους χρήστες να επιλέγουν ποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό να εμφανίζεται στο χάρτη. Είναι παρόμοιο με το query widget αν εξαιρέσουμε ότι το query widget παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά σε πρώτη φάση. Time widget Επιτρέπει την χρονική μεταφορά πάνω σε χρονικά ενημερωμένα layers. Επιπρόσθετα έχει αναπτυχθεί μία κοινότητα από widget developers όπου συνεχώς ενημερώνεται με καινούριες εφαρμογές τις οποίες μπορούν και να μοιράζονται μεταξύ τους οι δημιουργοί αυτών των widget

42 Widgets που χρησιμοποιήθηκαν Τα widgets που χρησιμοποιήθηκαν στην εφαρμογή μπορούμε να τα χωρίσουμε σε δύο βασικές κατηγορίες. Στα γενικά που αφορούν γενικές λειτουργίες του User Interface της εφαρμογής και στα πιο συγκεκριμένα με επιμέρους λειτουργίες. Γενικά: Header Controller, Map Switcher, Navigation, Overview Map, Info Templates, Coordinates Ειδικά: Layer list, Print, Bookmarks, Search, Draw And Measure, Query, Time, Chart, GeoRss, Find an address Γενικά Widgets Τα Γενικά widgets ή αλλιώς Core Widgets έχουν πολύ ουσιαστική λειτουργία πάνω στη χαρτοσύνθεση του ArcGIS Viewer for Flex και επομένως ενεργοποιούνται αυτόματα κατά τη δημιουργία μιας καινούριας εφαρμογής. Είναι αυτόνομα και δεν χρειάζονται κάποια δική μας ρύθμιση για να λειτουργήσουν. Header Controller Ελέγχει το πάνω τμήμα της εφαρμογής. Καθορίζει που θα εμφανίζεται ο τίτλος, η περιγραφή της εφαρμογής και το logo. Επίσης ελέγχει τη θέση του widget tray και το κουμπί About το οποίο εμφανίζει πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή (Έκδοση κ.α.). Η γενική δομή για το αρχείο configuration.xml του Header Controller φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα:

43 Όλο το αρχείο ορίζεται από την ετικέτα (tag) <configuration>. «Παιδιά» της οποίας είναι: <about> : Εμπεριέχει της πληροφορίας που θα προβάλει το ανάλογο παράθυρο Με τις εξής επιλογές: <visible> : Καθορίζει αν θα είναι εμφανίσιμος ο σύνδεσμος About. Προεπιλεγμένο το true. <label> : Καθορίζει την ονομασία. Προεπιλεγμένη το About. <content> : Καθορίζει το κείμενο που περιέχεται στη splash screen. Δηλαδή στο pop-up παράθυρο που εμφανίζεται κατά το άνοιγμα της εφαρμογής εφόσον ο χρήστης το επιλέξει. <btnlabel> : Το περιεχόμενο του κουμπιού που κλείνει το pop-up παράθυρο. Προεπιλογή το «OK». <width> : Πλάτος του pop-up παράθυρου. Προεπιλογή 500px <height> : Ύψος του pop-up παράθυρου. Προεπιλογή 500px Map Switcher Επιτρέπει στο τελικό χρήστη να περιηγείται σε διαφορετικούς χάρτες. Επιλέγει ποιόν base map θέλει να προβάλει

44 Ο κώδικας που καθορίζει το menu αλλά και τα basemaps που θα προβάλλονται είναι ο κάτωθι: <map> <basemaps> <layer label="streets" type="tiled" visible="true" alpha="1" url=" er"/> <layer label="imagery" type="tiled" visible="false" alpha="1" url=" /> <layer label="worldtopographic" type="tiled" visible="false" alpha="1" url=" er"/> </basemaps> Στη παραπάνω περίπτωση το map switcher θα εμφανίζει τρεις επιλογές: Streets, Imagery και World Topographic. Το widget αυτό δίνει επίσης την επιλογή στο χρήστη να διαλέξει ποια layers πληροφορίας θέλει να εμφανίζονται στο χάρτη. Η ετικέτα (tag) που χρησιμοποιούνται είναι <operationlayer> παιδί της οποίας είναι η <layer>. Έτσι όταν υπάρχει τουλάχιστον μια ετικέτα <operationlayer> η επιλογή more θα εμφανιστεί στο map switcher

45 Navigation Το navigation widget προσφέρει ένα εκτενές σύνολο κουμπιών περιήγησης. Προσφέρει αρκετά περισσότερες επιλογές σε σχέση με τη προεπιλεγμένη απλοϊκή μπάρα: Βρίσκεται στα αριστερά της εφαρμογής. Όταν ο κέρσορας δεν παραμένει πάνω στη μπάρα γίνεται αχνή. Εφόσον το widget είναι μέρος του User Interface της εφαρμογής, θα πρέπει να δηλωθεί ως ανεξάρτητο widget και όχι σε <widgetcontainer>. Για να επαναφέρουμε τη κλασσική μπάρα πλοήγησης πηγαίνουμε στο βασικό config.xml του viewer και είτε σβήνουμε είτε βάζουμε εντός σχολίων το τμήμα που αναφέρεται στο Navigation widget αλλά και ορίζουμε το zoomslidervisible στην ετικέτα <map> σε "true". Οι αλλαγές φαίνονται στο τμήμα κώδικα παρακάτω:... <!-- UI elements--> <!-- <widget left="10" top="50" config="widgets/navigation/navigationwidget.xml" url="widgets/navigation/navigationwidget.swf"/> -->... <map initialextent=" " top="40" zoomslidervisible="true">... </map>

46 Η γενική δομή του αρχείου configuration του Navigation widget: Όλο το αρχείο ορίζεται από την ετικέτα (tag) <configuration>. «Παιδιά» της οποίας είναι: <panwheel> : Καθορίζει το επάνω τμήμα του widget. Το panwheel. Παίρνει τις ακόλουθες παραμέτρους: visible - Καθορίζει αν θα είναι ορατό ή όχι στον Viewer. Προεπιλεγμένα είναι ορατό fullextlabel - Καθορίζει το κουμπί full extend το οποίο επιστρέφει τον χάρτη στην γενικότερη όψη του panuplabel - Καθορίζει το κουμπί pan up pandownlabel - Καθορίζει το κουμπί pan down panrightlabel - Καθορίζει το κουμπί pan right panleftlabel - Καθορίζει το κουμπί pan left fullexticon - Ορίζει τη διαδρομή που βρίσκεται η εικόνα που εμφανίζεται στον viewer. Υποστηρίζει αρχεία PNG και GIF <prevextbutton> : Καθορίζει το κουμπί previous extent Παίρνει τις ακόλουθες παραμέτρους: visible - Καθορίζει αν θα είναι ορατό. Ως προεπιλογή έχει να είναι

47 label - Καθορίζει την ονομασία του κουμπιού. Προεπιλογή έχει «Previous Extent» <nextextbutton> - Καθορίζει το κουμπί next extent Παίρνει τις ακόλουθες παραμέτρους: visible - Καθορίζει αν θα είναι ορατό ή όχι στον Viewer. Προεπιλεγμένα είναι ορατό label - Καθορίζει την ονομασία του κουμπιού. Προεπιλογή έχει «Next Extent» <panbutton> - Καθορίζει το κουμπί pan Παίρνει τις ακόλουθες παραμέτρους: visible - Καθορίζει αν θα είναι ορατό ή όχι στον Viewer. Προεπιλεγμένα είναι ορατό label - Καθορίζει την ονομασία του κουμπιού. Προεπιλογή έχει «Pan» icon - Ορίζει τη διαδρομή που βρίσκεται η εικόνα που εμφανίζεται στον viewer. Υποστηρίζει αρχεία PNG και GIF. <zoominbutton> Καθορίζει το κουμπί zoom in Παίρνει τις ακόλουθες παραμέτρους: visible - Καθορίζει αν θα είναι ορατό ή όχι στον Viewer. Προεπιλεγμένα είναι ορατό label - Καθορίζει την ονομασία του κουμπιού. Προεπιλογή έχει «Zoom In»). icon - Ορίζει τη διαδρομή που βρίσκεται η εικόνα που εμφανίζεται στον viewer. Υποστηρίζει αρχεία PNG και GIF <zoomoutbutton> - Καθορίζει το κουμπί zoom out Παίρνει τις ακόλουθες παραμέτρους: visible Καθορίζει αν θα είναι ορατό ή όχι στον Viewer. Προεπιλεγμένα είναι ορατό label - Καθορίζει την ονομασία του κουμπιού. Προεπιλογή έχει «Zoom Out» icon - Ορίζει τη διαδρομή που βρίσκεται η εικόνα που εμφανίζεται στον viewer. Υποστηρίζει αρχεία PNG και GIF

48 Overview Map Το overview widget προσθέτει ένα παράθυρο για γενική επισκόπηση του χάρτη. Δείχνει όλον τον χάρτη ενώ σε ένα κόκκινο τετράγωνο απεικονίζεται το σημείο στο οποίο έχουμε εστιάσει. Βρίσκεται στο κάτω δεξιό τμήμα της εφαρμογής. Ως προεπιλογή είναι ελαχιστοποιημένο. Πατώντας στο βελάκι εμφανίζεται. Το widget δίνει την δυνατότητα στο χρήστη να περιηγηθεί στο χάρτη απλά κινώντας το τμήμα του κόκκινου τετραγώνου δίνοντας μια καλύτερη αντίληψη. Εφόσον το widget είναι μέρος του User Interface της εφαρμογής, θα πρέπει να δηλωθεί ως ανεξάρτητο widget και όχι σε <widgetcontainer>. Η γενική δομή του αρχείου configuration του Overview map widget: Όλο το αρχείο ορίζεται από την ετικέτα (tag) <configuration>. «Παιδιά» της οποίας είναι: <initialstate> - Καθορίζει αν το παράθυρο του Overview map θα είναι εμφανές ή όχι κατά την εκκίνηση της εφαρμογής. Η προεπιλογή είναι είναι false. Κατά την εκκίνηση το παράθυρο είναι σε σμίκρυνση. <layer> - Πρόκειται για map service

49 Σημείωση: Το σύστημα συντεταγμένων του Overview map πρέπει να είναι το ίδιο με του base map. Αν δεν έχει επιλεχθεί κάποιο συγκεκριμένο layer τότε θα χρησιμοποιηθεί ο base map του Viewer. <labels> - Περιέχει όλες τις ετικέτες του widget. Ως «παιδιά» έχει: <opentooltip> - Καθορίζει την ετικέτα που εμφανίζεται όταν το ο χρήστης επιχειρεί να μεγιστοποιήσει το παράθυρο του Overview map. Προεπιλογή έχει: «Click to open overview map» <closetooltip> - Καθορίζει την ετικέτα που εμφανίζεται όταν το ο χρήστης επιχειρεί να ελαχιστοποιήσει το παράθυρο του Overview map. Προεπιλογή έχει: «Click to close overview map» Coordinates Το coordinate widget προσθέτει τη ένα πλαίσιο στο κάτω αριστερό άκρο της εφαρμογής το οποίο εμφανίζει τις ακριβείς συντεταγμένες του σημείου που δείχνει ο κέρσορας. Το προβολικό σύστημα που χρησιμοποιεί το widget εξαρτάται από το σύστημα που χρησιμοποιεί ο basemap. Εφόσον το widget είναι μέρος του User Interface της εφαρμογής, θα πρέπει να δηλωθεί ως ανεξάρτητο widget και όχι σε <widgetcontainer>

50 Η γενική δομή του αρχείου configuration του Coordinate widget: Όλο το αρχείο ορίζεται από την ετικέτα (tag) <configuration>. «Παιδιά» της οποίας είναι: <outputunit> -Η μονάδα μέτρησης που προβάλει το widget. Υποστηρίζονται οι εξείς τιμές: geo (Geographic), dms (Degress, Minutes, Seconds), και Μερκατορικές (Web mercator). <numberformatter> - Καθορίζει την ακρίβεια των συντεταγμένων Παίρνει τις ακόλουθες παραμέτρους: decimalseparator - Καθορίζεται το σημείο στίξης που ξεχωρίζει τα δεκαδικά ψηφία. Προεπιλογή είναι η τελεία «.» thousandsseparator - Καθορίζεται το σημείο στίξης που ξεχωρίζει τις χιλιάδες. Προεπιλογή είναι η τελεία «.» usethousandsseparator - Καθορίζει πότε θα χρησιμοποιείται ο διαχωριστής χιλιάδων. Προεπιλεγμένα χρησιμοποιείται. precision - Καθορίζει το επίπεδο ακριβείας rounding - Καθορίζει αν οι τιμές θα εμφανίζονται. Προεπιλεγμένα δε γίνεται κάποια στρογγυλοποίηση <label> - Καθορίζει τα χαρακτηριστικά του κειμένου Παίρνει τις ακόλουθες παραμέτρους: template - Η ετικέτα για τις συντεταγμένες color - Το χρώμα της γραμματοσειράς των συντεταγμένων. Προεπιλεγμένο είναι το μαύρο (με τιμή "0x000000"). fontfamily - Η γραμματοσειρά που χρησιμοποιείται προεπιλεγμένη είναι η «Verdana». fontsize - Το μέγεθος της γραμματοσειράς. Προεπιλεγμένη "9. fontweight - Το «style» της γραμματοσειράς. Προεπιλεγμένο είναι το έντονο «bold»

51 Παράδειγμα configuration αρχείου: <?xml version="1.0"?> <configuration> <outputunit>geo</outputunit> <numberformatter precision="6"/> <label template="latitude:{1} Longitude:{0}"/> </configuration> Ειδικά Widgets Τα ειδικά widgets έχουν πιο πολύπλοκη λειτουργία και απαιτούν κάποια προεπεξεργασία και παραμετροποίηση για να μπορέσουν να εισαχθούν στην εφαρμογή. Είναι αναγκαίο για τα περισσότερα από αυτά να ορίσουμε από ποιον πίνακα δεδομένων θα αντλούν τις πληροφορίες, και τι είδους αποτελέσματα θέλουμε να μας εμφανίζουν. Επίσης τα περισσότερα από αυτά είναι προαιρετικά και εξυπηρετούν συγκεκριμένο σκοπό πάνω στην εφαρμογή. Επομένως λοιπόν τα ενεργοποιούμε όταν εμείς το θεωρούμε σκόπιμο με ενέργειες που αναφέρονται παρακάτω. Layer list Το Layer List Widget προσφέρει τη δυνατότητα στο τελικό χρήστη να επιλέξει ανάμεσα σε διαφορετικά map services αλλά και στα layers τους. Τα layers που εμφανίζονται στο widget είναι αυτά που έχουν δηλωθεί στο βασικό configuration.xml του Viewer. Στο παράδειγμα της εφαρμογής διακρίνονται 3 layers (Colourtimeboundaries, timeboundaries, WorldBorders ). Δίπλα από κάθε layer υπάρχει ένα checkbox το οποίο καθορίζει ποια layer είναι ενεργά και ποια όχι καθώς και ένα βελάκι στα layers τα οποία περιέχουν υποκατηγορίες. Για παράδειγμα το layer Colourtimeboundaries περιέχει ως sub-layer τα Names και Boundaries

52 Print Το Print widget δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να εκτυπώσει το κομμάτι του χάρτη που βλέπει (WYSIWYG - What You See Is What You Get). Να σημειωθεί ότι πέραν του ίδιου του χάρτη εκτυπώνονται όλα τα widgets που είναι ενεργά όπως η μπάρα πλοήγησης (Navigation widget), η κλίμακα του χάρτη (scale bar) και το logo powered by ESRI. Ο χρήστης μπορεί να καθορίσει ένα τίτλο για το χάρτη, μια περιγραφή καθώς και το copyright όπως φαίνεται στην εικόνα παρακάτω. To Print widget δημιουργεί μία έτοιμη προς εκτύπωση εκδοχή του χάρτη μέσω της ενέργειας εξυπηρέτησης ExportWebMap του ArcGIS 10. Υποστηρίζει ένα σύνολο από output αρχεία όπως PDF, PNG και SVG. Παρακάτω φαίνεται σε παράδειγμα το αποτέλεσμα της εξόδου ενός PDF αρχείου με τον χάρτη και επιπρόσθετα στοιχεία (κλίμακα, συντεταγμένες κλπ)

53 Bookmarks Το widget Bookmarks αποθηκεύει τις αγαπημένες τοποθεσίες του χρήστη στο χάρτη. Το κουμπί Bookmarks προβάλει μια λίστα με τις καταχωρήσεις των χωρικών αγαπημένων του χρήστη. Η λίστα μπορεί να επεξεργαστεί. Να αναδιαταχτούν αλλά και να διαγραφούν κάποιες εγγραφές. Το κουμπί Add Bookmark προσθέτει την τρέχουσα όψη του χάρτη στη λίστα. Στο παράδειγμα παρακάτω εισάγουμε τη περιοχή της Θεσσαλονίκης στις καταχωρήσεις του widget

54 Τα δεδομένα στη λίστα διατάσσονται βάσει ημερομηνίας και ώρας που δημιουργήθηκαν. Για να διαγραφεί μια εγγραφή αρκεί να πατηθεί το κόκκινο κουμπί στα αριστερά της: Search Το widget Search επιτρέπει στο χρήστη να αναζητάει χαρακτηριστικά του χάρτη σε ένα συγκεκριμένο layer. Η διαδικασία της αναζήτησης μπορεί να γίνει με δύο τρόπους. Χωρικά (spatially) χρησιμοποιώντας τα εργαλεία χωρικής αναζήτησης και μέσω κειμένου αναζητώντας χαρακτηριστικά του χάρτη

55 Διαδικασία Αναζήτησης Αρχικά επιλέγουμε το layer από τη λίστα των διαθέσιμων στο οποίο επιθυμούμε να κάνουμε την αναζήτηση. Επιλέγουμε τη μέθοδο αναζήτησης: χωρικά (spatially) ή βάσει χαρακτηριστικού Στη περίπτωση της χωρικής αναζήτησης επιλέγουμε ένα από τα εργαλεία που μας παρέχει το search widget: Σημείο (Point) Πολύγραμμο (Polyline) Ελεύθερο πολύγραμμο (freehand polyline) Παραλληλόγραμμο (rectangle) Κύκλος (circle) Πολύγωνο (polygon) Ελεύθερο πολύγωνο (freehand polygon) Για την αναζήτηση βάσει χαρακτηριστικού ο χρήστης εισάγει κείμενο το οποίο ταιριάζει με τη σύνταξη/μορφή των δεδομένων Παράδειγμα προβολής απαντήσεων σε ερώτημα για δημογραφικά στοιχεία των Ην. Πολιτειών Αμερικής στην εφαρμογή μας φαίνεται παρακάτω: Πηγαίνοντας το κέρσορα πάνω σε ένα σημείο εκ των αποτελεσμάτων προβάλλονται τα δεδομένα του με τη βοήθεια ενός παράθυρου pop-up:

56 Οι παραμετροποιήσεις που έγιναν μέσω του application builder για να λειτουργεί σωστά το widget φαίνονται παρακάτω: Εδώ ορίζουμε από που θα φορτώνει τα δεδομένα το εργαλείο αναζήτησης της εφαρμογής (Search URL), καθώς επίσης και ποια πεδία επιθυμούμε να μας εμφανίζει τελικά η αναζήτηση μας. Draw And Measure Επιτρέπει στον χρήστη να σχηματίζει απλά σχήματα και κείμενο πάνω στο χάρτη. Επί προσθέτως παρέχει δυνατότητες μέτρησης αποστάσεων (μήκος για ευθείες, εμβαδόν και περίμετρο για πολύγωνα). Τα εργαλεία που παρέχει είναι: Σημείο (point)

57 Πολύγραμμο (polyline) Ελεύθερη Γραμμή (Freehand Polyline) Ορθογώνιο Παραλληλόγραμμο (Rectangle) Κύκλος (Circle) Έλλειψη (Ellipse) Πολύγωνο (Polygon) Ελεύθερο Πολύγωνο (Freehand Polygon) Κείμενο (Text) Αρχικά επιλέγουμε ένα από τα εργαλεία στη μπάρα του widget. Το εργαλείο που είναι ενεργό μαρκάρεται με χρώμα κίτρινο ενώ οι ρυθμίσεις του εμφανίζονται στο παράθυρο του widget. Στη περίπτωση που έχει επιλεγεί το εργαλείο γραμμής ή πολυγώνου εμφανίζεται η επιλογή show measurements η οποία αν γίνει ενεργή θα εμφανίσει στα αποτελέσματα μετρήσεις αποστάσεως, εμβαδού, περιμέτρου

58 Για να προστεθεί ένα νέο χαρακτηριστικό στο χάρτη αρκεί να επιλέξει ο χρήστης κάποιο σημείο πάνω του. Για να προστεθεί κείμενο εισάγεται στο πεδίο text του παράθυρου. Query Το Query widget δίνει τη δυνατότητα στο τελικό χρήστη να υποβάλει προκαθορισμένα ερωτήματα στην εφαρμογή. Μπορεί να επιδράσει μόνο σε ένα layer. Στην εφαρμογή μας το layer από το οποίο παίρνει πληροφορίες και απαντάει στα ερωτήματα είναι το WorldBorders. 1ο Παράδειγμα Query : Στην συγκεκριμένη εγκατάσταση του ArcGIS FlexViewer, τοποθετήθηκε το query widget AREA BIGGER THAN sq km το οποίο διαθέτει ένα προεγκατεστημένο ερώτημα το οποίο προβάλει όλες τις χώρες παγκοσμίως που έχουν γεωγραφικό εμβαδόν μεγαλύτερο από τετραγωνικά χιλιόμετρα

59 Οι παραμετροποιήσεις που έγιναν για να εγκατασταθεί το ερώτημα φαίνονται παρακάτω: Εδώ, στην καρτέλα Input, ορίστηκε από ποιο πεδίο θα εξεταστούν τα δεδομένα (AREA) και με ένα πολύ απλό ερώτημα τύπου SQL φιλτράρουμε μόνο τις τιμές του πεδίου που επιθυμούμε. Τέλος, στην καρτέλα Output ορίζουμε ποια πεδία από τον πίνακα δεδομένων του layer θέλουμε να εμφανίζονται. Όταν ο χρήστης επιλέξει ένα από τα αποτελέσματα του Query τότε ο χάρτης εστιάζει στο σημείο και εμφανίζεται ένα παράθυρο pop-up με τις πληροφορίες της εγγραφής:

60 2ο Παράδειγμα Query : Άλλο ένα παράδειγμα χρήσης του Query widget που εφαρμόσαμε στην εφαρμογή μας με τον ArcGIS flex viewer application builder είναι το POPULATION BIGGER THAN Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το συγκεκριμένο ερώτημα μας εμφανίζει όλες τις χώρες παγκοσμίως με πληθυσμό μεγαλύτερο των 50 εκατομμυρίων. Αντίστοιχα με το προηγούμενο ερώτημα τα αποτελέσματα που εμφανίζει είναι στην από κάτω εικόνα: Time Το Time widget είναι σχεδιασμένο για να λειτουργεί με χρονικά ενημερωμένα δεδομένα που είναι δημοσιοποιημένα από τον ArcGIS Server σαν μια μορφή δυναμικού service. Μας δίνει την δυνατότητα μέσω μίας μπάρας κύλισης που

61 διαθέτει να μεταφερόμαστε χρονικά στο χάρτη και να παρατηρούμε τις τρέχουσες κάθε φορά πληροφορίες. Ο χειρισμός είναι πολύ απλός και κατανοητός για οποιονδήποτε χρήστη της εφαρμογής. Ο συνολικός χρόνος που διανύει η χρονομπάρα έχει υποδιαιρεθεί σε πολλά υποσύνολα χρόνου. Αυτά τα μικρότερα κομμάτια χρόνου είναι φυσικά σε σειρά μεταξύ τους. Ανάμεσα σε αυτά τα κομμάτια υπάρχει ένα σημείο το οποίο λέγεται Time Stop. Τα time stops εξυπηρετούν στη καλύτερη και λεπτομερέστερη κύλιση του δείκτη της χρονομπάρας πάνω σε αυτήν. Μέσα από το περιβάλλον ρυθμίσεων του widget μπορούμε να επιλέξουμε το χρονικό μέγεθος κατά το οποίο θα διαιρείται ο χρόνος και επομένως και το πλήθος των time stops. Όταν πατάμε το Play από το Time widget ο δείκτης ξεκινάει αυτόματα να μετακινείται από το πρώτο time stop στο επόμενο, μέχρι να φτάσει στο τελευταίο. Αν επιθυμούμε μπορούμε να πατήσουμε Pause για να παρατηρήσουμε καλύτερα τα στοιχεία που απεικονίζονται εκείνη τη στιγμή πάνω στο χάρτη. Επίσης μας δίνεται η δυνατότητα να μεταφέρουμε το δείκτη χειροκίνητα με το ποντίκι μας όπου εμείς θέλουμε. Τέλος υπάρχουν άλλα δύο κουμπιά με τα οποία μετακινούμαστε στο επόμενο ή στο προηγούμενο time stop. Για να λειτουργήσουν όλα αυτά έχουν γίνει παραμετροποιήσεις κατά το σχεδιασμό της εφαρμογής. Στον πίνακα ρυθμίσεων του Time widget μπορείς να ορίσεις: Μορφή Ημερομηνίας Επιλογή επανάληψης (on/off) Ταχύτητα κύλισης του δείκτη Τρόπο εμφάνισης χρονικών δεδομένων (Time options)

62 o Τρέχουσα χρονική στιγμή o Από την αρχή μέχρι την τρέχουσα χρονική στιγμή o Για κάποιο χρονικό διάστημα πριν την τρέχουσα χρονική στιγμή. Χρονική διάρκεια μεταξύ των Time Stops (βήμα) Από που θα πάρει τις πληροφορίες για το StartTime και τοendtime Το Start Time και το End Time μπορούμε να τα βρούμε από το αρχείο των δεδομένων του layer που έχει τη χρονική πληροφορία. Αυτό γίνεται με τη βοήθεια του ArcGIS Services Directory μέσω του ArcGIS Services Manager. Πάμε τώρα να δούμε την απεικόνιση της χαρτοσύνθεσης μας καθώς μεταβάλλονται τα χρονικά δεδομένα. Στην εφαρμογή μας έχουν επιλεγεί δύο τρόποι εμφάνισης των χρονικά μεταβαλλόμενων συνόρων πάνω στο χάρτη. Αυτό επιτυγχάνεται με τη δημιουργία δύο layer που εμπεριέχουν τα ίδια δεδομένα αλλά με διαφορετική οπτική απεικόνιση. Το πρώτο layer ονομάζεται Colourtimeboundaries και παρουσιάζει την αλλαγές των Πολιτικών συνόρων παγκοσμίως εδώ και 2000 χρόνια εμφανίζοντας τις γείτονες χώρες με διαφορετικό χρώμα μεταξύ τους. Το άλλο layer καλείται timeboundaries kai εμφανίζει μόνο τις αλλαγές των πολιτικών συνόρων χωρίς να χρωματίζει τις χώρες που υπάρχουν κάθε στιγμή στη χαρτοσύνθεση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να φαίνεται ο χάρτης - υπόβαθρο που χρησιμοποιούμε σε αντίθεση με το Colourtimeboundaries που υπερκαλύπτει τα κομμάτια γης του basemap της εφαρμογής. Για το καλύτερο οπτικό αποτέλεσμα και λόγω καλύτερης αντίθεσης χρωμάτων και γραμματοσειρών, χρησιμοποιήθηκε διαφορετικό basemap για κάθε layer. Παραδείγματα τις οπτικής απεικόνισης και των δύο layer φαίνονται παρακάτω

63 421 μ.χ μ.χ μ.χ

64 761 μ.χ μ.χ μ.χ

65 Chart To chart widget παρουσιάζει τα διάφορα ποσοτικά χαρακτηριστικά ενός layer σε γραφικά διαγράμματα. Δίνει έτσι τη δυνατότητα στον τελικό χρήστη να παρατηρεί τα ποσοτικά δεδομένα και να κάνει συγκρίσεις πιο εύκολα από ότι παρατηρώντας τους πίνακες δεδομένων από τους οποίους φτιάχτηκαν τα διαγράμματα. Όταν ανοίξουμε το Chart widget καλούμαστε να κάνουμε δύο επιλογές. 1. Το Data layer από το οποίο θα φορτώσει τα δεδομένα το widget 2. Το εργαλείο με το οποίο θα επιλέξουμε τις οντότητες που θέλουμε να συγκρίνουμε Δύο παραδείγματα όπου γίνονται για το εμβαδόν και τον πληθυσμό μεταξύ Γερμανίας, Πολωνίας και Τσεχίας με διαγράμματα τύπου Bar και Pie αντίστοιχα: Διάγραμμα τύπου Bar

66 Διάγραμμα τύπου Pie Το Chart widget υποστηρίζει τέσσερις τύπους γραφικών διαγραμμάτων. Αυτοί οι τύποι είναι οι Bar και Pie όπως φαίνονται παραπάνω καθώς επίσης και οι Column και Line. Οι ρυθμίσεις που ήταν απαραίτητες να γίνουν για τη λειτουργία του widget έγιναν μέσω του Application Builder. Ορίζουμε το Source URL για το layer που θέλουμε να εισάγουμε στο widget Ορίζουμε επίσης τα πεδία του layer που θέλουμε να συμμετέχουν στα διαγράμματα. Αφού τα εισάγουμε (include) επιλέγουμε με τι τύπο διαγράμματος θέλουμε να εμφανίζονται. Βλέπουμε παραπάνω ότι μπορούμε να επιλέξουμε τα ίδια πεδία δεδομένων να εμφανίζονται με παραπάνω από έναν τύπο διαγράμματος

67 Επίσης μπορούμε να εισάγουμε παραπάνω από ένα layer στο widget για μεγαλύτερο εύρος πληροφοριών και ποικίλα σημεία σύγκρισης. GeoRSS To GeoRSS widget ενεργοποιεί τη διασύνδεση της εφαρμογής με GeoRSS τοποθεσίες. Με αυτό επιτυγχάνεται μία συνεχής και on-line πληροφοριοδότηση από οργανισμούς ή υπηρεσίες που συνεργάζονται. Έτσι λοιπόν μόλις ενεργοποιείται το widget εμφανίζει μία λίστα με τις πιο πρόσφατες γεωγραφικά προσδιορισμένες πληροφορίες που παρέχει η κάθε υπηρεσία. Στην εφαρμογή μας η υπηρεσία που τροφοδοτεί το widget είναι ένας οργανισμός σεισμολογικών καταγραφών. Επιλέγοντας κάποιο στοιχείο από την εμφανιζόμενη λίστα, ανοίγει ένα pop-up παράθυρο πάνω από την επιλεγμένη περιοχή με πιο λεπτομερείς πληροφορίες

68 Το pop-up παράθυρο διαθέτει επίσης και έναν υπερ-σύνδεσμο με τη σελίδα του οργανισμού στο internet για ακόμα πιο λεπτομερή ανάλυση της πληροφορίας Find An Address To Find An Address widget επιτρέπει στον τελικό χρήστη να βρίσκει μια τοποθεσία στα εμφανιζόμενα περιεχόμενα του χάρτη στον viewer. H αναζήτηση της περιοχης μπορεί να γίνει με δύο τρόπους. Είτε εισάγοντας την επιθυμητή διεύθυνση είτε εισάγοντας τις συντεταγμένες γεωγραφικού πλάτους και μήκους. Συνεργάζεται πρωτίστως με υπηρεσίες γεωκωδικοποίησης του ArcGIS for Server

69 Τα γεωκωδικοποιημένα αποτελέσματα της αναζήτησης εμφανίζονται στο widget με τη μορφή λίστας. Τα αποτελέσματα συνοδεύονται με κάποιο score που υποδηλώνει πόσες ενδείξεις είχε για το συγκεκριμένο αποτέλεσμα η αναζήτηση. Με βάση αυτό τοscore κατατάσσονται στη λίστα. Όταν το score μιας περιοχής είναι 100 τότε ο χάρτης κάνει zoom στην περιοχή αυτή

70 Δεδομένα Δημόσια, Ανοικτά Δεδομένα ( Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν προέρχονται κατά κύριο λόγο από τη σελίδα των δημόσιων Ανοιχτών Δεδομένων καθώς και της mapcruzin.com και nils.weidmann.ws. geodata.gov.gr Το geodata.gov.gr αποτελεί την πρώτη προσπάθεια για τη δωρεάν διάθεση γεωχωρικών δεδομένων της ευρύτερης Δημόσιας Διοίκησης προς όλους τους πολίτες της χώρας. Ο διαδικτυακός τόπος ενημερώνεται διαρκώς με δεδομένα από ολοένα και περισσότερους φορείς της Δημόσιας Διοίκησης, ενώ εμπλουτίζεται και με λειτουργικότητα. Στόχος είναι σε μερικούς μήνες να μπορούν να προσφέρονται όλα τα γεωχωρικά δεδομένα που διαθέτει η Δημόσια Διοίκηση, ώστε οι πολίτες, να μπορούν: Να ελέγχουν τη δημόσια διοίκηση Να συμμετέχουν ενεργά στην προστασία του περιβάλλοντος Να αναπτύσσουν νέες, έξυπνες εφαρμογές και υπηρεσίες Τα γεωχωρικά δεδομένα προσφέρονται μέσω διαδικτυακών υπηρεσιών (WMS Web Map Service και WFS Web Feature Service), που είναι ανοικτά πρότυπα και καθορίζονται από το Open Geospatial Consortium. Τα δεδομένα προσφέρονται στο σύστημα αναφοράς WGS84 το οποίο ακολουθείται κατά κανόνα από όλες τις υπηρεσίες που μπορείτε να βρείτε στο διαδίκτυο. Αυτό σημαίνει πως προσφέροντας τα γεωχωρικά δεδομένα στο σύστημα αναφοράς WGS84 έχουμε τη δυνατότητα να συνδυάσουμε χάρτες και δεδομένα από πολλαπλές διαφορετικές ελεύθερες και δωρεάν πηγές. Επίσης, είναι πιο εύκολο για ένα μη ειδικό να χρησιμοποιήσει τα γεωχωρικά δεδομένα σε απλές εφαρμογές, ενώ οι ειδικοί μπορούν εύκολα να κάνουν το μετασχηματισμό σε άλλο σύστημα αναφοράς. Τα αρχεία με γεωχωρικά δεδομένα που προσφέρονται από το geodata.gov.gr ακολουθούν τα παρακάτω συστήματα αναφοράς: SHP: ΕΓΣΑ87, καθώς προσφέρει καλύτερη ακρίβεια για την Ελληνική επικράτεια και χρησιμοποιείται από όλους τους χρήστες GIS στην Ελλάδα KML: WGS84, καθώς επιτρέπει την άμεση εμφάνιση των δεδομένων στις εφαρμογές Google Μaps/Earth από απλούς χρήστες GML: WGS84, για τους ίδιους λόγους

71 - 71 -