ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ. Στρασβούργο, 21 Μαΐου 2013 (OR. en) 2010/0374 (COD) LEX 1338 PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 STATIS 106 ECOFIN 1090 UEM 345 CODEC 3081

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Στρασβούργο, 21 Μαΐου 2013 (OR. en) 2010/0374 (COD) LEX 1338 PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 STATIS 106 ECOFIN 1090 UEM 345 CODEC 3081 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ (ΕΣΛ 2010) - (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1) PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΙΣΡΟΩΝ-ΕΚΡΟΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 9.01 Σκοπός του παρόντος κεφαλαίου είναι να παράσχει μια γενική εικόνα των πινάκων προσφοράς και χρήσεων και του πλαισίου εισροών-εκροών Ο πυρήνας του πλαισίου εισροών-εκροών είναι οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων σε τρέχουσες τιμές και σε τιμές του προηγούμενου έτους. Το πλαίσιο συμπληρώνεται με τους συμμετρικούς πίνακες εισροών-εκροών, οι οποίοι προκύπτουν από τους πίνακες προσφοράς και χρήσεων με τη χρησιμοποίηση υποθέσεων (παραδοχών) ή συμπληρωματικών στοιχείων. Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων και οι συμμετρικοί πίνακες εισροών-εκροών μπορούν να επεκταθούν και να τροποποιηθούν για ειδικούς σκοπούς, όπως για την κατάρτιση λογαριασμών παραγωγικότητας, λογαριασμών εργασίας, τριμηνιαίων λογαριασμών, περιφερειακών και περιβαλλοντικών λογαριασμών σε νομισματικούς ή φυσικούς όρους. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 1

3 9.03 Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων είναι μήτρες που περιγράφουν τις αξίες των συναλλαγών σε προϊόντα για την εθνική οικονομία, κατηγοριοποιημένες κατά είδος προϊόντος και κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Οι πίνακες αυτοί δείχνουν: α) τη δομή του κόστους παραγωγής και το εισόδημα που δημιουργείται κατά την παραγωγική διαδικασία β) τις ροές αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στο εσωτερικό της εθνικής οικονομίας γ) τις ροές αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ της εγχώριας οικονομίας και της αλλοδαπής για την ανάλυση σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, χρειάζεται να γίνει διάκριση μεταξύ των ροών εντός της ΕΕ και των ροών με χώρες εκτός της ΕΕ Ένας πίνακας προσφοράς παρουσιάζει την προσφορά αγαθών και υπηρεσιών κατά προϊόν και κατά κλάδο παραγωγής και διακρίνει της προσφοράς μεταξύ των εγχώριων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και των εισαγωγών. Σχηματική περιγραφή πίνακα προσφοράς παρουσιάζεται στον πίνακα 9.1. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 2

4 Πίνακας 9.1 Σχηματική περιγραφή πίνακα προσφοράς Προμήθειες Κλάδοι παραγωγής Αλλοδαπή Σύνολα Προϊόντα Αξίες παραγωγής Αξίες εισαγωγών Συνολική προσφορά ανά προϊόν Σύνολα Συνολική παραγωγή του κλάδου οικονομικής δραστηριότητας Σύνολο εισαγωγών Συνολική προσφορά 9.05 Ένας πίνακας χρήσεων παρουσιάζει τη χρήση αγαθών και υπηρεσιών κατά προϊόν και κατά είδος χρήσης. Οι χρήσεις που παρουσιάζονται στις στήλες είναι οι εξής: α) Ενδιάμεση ανάλωση κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας β) Δαπάνες για τελική κατανάλωση: νοικοκυριά, κυβέρνηση και ΜΚΙΕΝ γ) Ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου και δ) Εξαγωγές. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 3

5 Στις στήλες για την ενδιάμεση ανάλωση κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, ο πίνακας παρουσιάζει τις συνιστώσες της ακαθάριστης προστιθεμένης αξίας, ως εξής: α) εισόδημα εξαρτημένης εργασίας β) λοιποί φόροι μείον επιδοτήσεις παραγωγής γ) καθαρό μεικτό εισόδημα, καθαρό λειτουργικό πλεόνασμα και ανάλωση πάγιου κεφαλαίου. Σχηματική περιγραφή πίνακα χρήσεων παρουσιάζεται στον πίνακα 9.2 παρακάτω. Πίνακας 9.2 Σχηματική περιγραφή πίνακα χρήσεων Χρήσεις Κλάδοι δραστηριότητας Τελική κατανάλωση Ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου Αλλοδαπή Σύνολο Προϊόντα Σύνολο Ενδιάμεση ανάλωση Τελική κατανάλωση Ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου Εξαγωγές Τελική χρήση Συνιστώσες προστιθέμενης αξίας Εισόδημα εξαρτημένης εργασίας Λοιποί φόροι μείον επιδοτήσεις παραγωγής Καθαρό λειτουργικό πλεόνασμα Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 4

6 9.06 Στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων ισχύουν οι ακόλουθες ταυτότητες: α) για κάθε κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, η παραγωγή είναι ίση με την ενδιάμεση ανάλωση συν την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία β) για κάθε προϊόν, η προσφορά είναι ίση με το σύνολο όλων των χρήσεων, που παρουσιάζεται σε συμμετρικές σειρές στο πλαίσιο προσφοράς και χρήσεων. Η ταυτότητα αυτή είναι έγκυρη μόνο όταν η προσφορά και οι χρήσεις αποτιμώνται με την ίδια βάση, δηλαδή αμφότερες σε τιμές αγοραστή ή αμφότερες σε βασικές τιμές (βλ. σημεία 9.30 έως 9.33). Αντιστοίχως, για κάθε προϊόν: Η προσφορά σε τιμές αγοραστή είναι ίση με την παραγωγή του προϊόντος σε βασικές τιμές συν συν συν τις εισαγωγές σε βασικές τιμές τα εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια τους φόρους μείον επιδοτήσεις προϊόντων οι οποίοι ισούνται με τη χρήση του προϊόντος σε τιμές αγοραστή, η οποία ισούται με την ενδιάμεση ζήτηση του προϊόντος συν τη δαπάνη για τελική κατανάλωση PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 5

7 συν συν τον ακαθάριστο σχηματισμό κεφαλαίου τις εξαγωγές Στο επίπεδο της συνολικής οικονομίας, η συνολική ενδιάμεση ζήτηση είναι ίση με τη συνολική ενδιάμεση ανάλωση, ενώ το σύνολο των εμπορικών και μεταφορικών περιθωρίων είναι μηδέν για τη συνολική οικονομία, επειδή εξισώνονται με την παραγωγή των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας που αποκομίζουν αυτά τα περιθώρια συνεπώς, αυτή η ταυτότητα μπορεί να εκφραστεί ως εξής: Παραγωγή + εισαγωγές + φόροι επί προϊόντων μείον επιδοτήσεις προϊόντων = Ενδιάμεση ανάλωση + τελική κατανάλωση + σχηματισμός ακαθάριστου κεφαλαίου + εξαγωγές συνεπώς Παραγωγή ενδιάμεση κατανάλωση + φόροι επί προϊόντων μείον επιδοτήσεις προϊόντων = τελική κατανάλωση + σχηματισμός ακαθάριστου κεφαλαίου + εξαγωγές μείον εισαγωγές πράγμα που καθιστά εμφανές ότι οι προσεγγίσεις με βάση την παραγωγή και τη δαπάνη για τη μέτρηση του ΑΕγχΠ είναι ισοδύναμες. γ) Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία είναι η διαφορά μεταξύ παραγωγής και ενδιάμεσης κατανάλωσης κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Ισούται με το άθροισμα των δημιουργούμενων εισοδημάτων. Συνεπώς, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία είναι ίση με το άθροισμα του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας, της ανάλωσης πάγιου κεφαλαίου, του καθαρού λειτουργικού πλεονάσματος / μεικτού εισοδήματος και των λοιπών φόρων μείον τις επιδοτήσεις παραγωγής. Έτσι, είναι δυνατόν να ελεγχθεί η συνοχή της προσέγγισης με βάση το εισόδημα με την προσέγγιση με βάση την παραγωγή για τη μέτρηση του ΑΕγχΠ. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 6

8 9.07 Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων είναι το κεντρικό πλαίσιο για τις αναλύσεις κλάδων οικονομικής δραστηριότητας, όπως την ανάλυση της παραγωγής, της προστιθέμενης αξίας, του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας, της απασχόλησης, του λειτουργικού πλεονάσματος / μεικτού εισοδήματος, των φόρων (μείον τις επιδοτήσεις) επί της παραγωγής, του ακαθάριστου σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου, της ανάλωσης πάγιου κεφαλαίου και του αποθέματος κεφαλαίου Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων περιέχουν τις ροές των ακόλουθων λογαριασμών: α) του λογαριασμού αγαθών και υπηρεσιών β) του λογαριασμού παραγωγής γ) του λογαριασμού δημιουργίας εισοδήματος. Οι εν λόγω λογαριασμοί δείχνουν τη δημιουργία εισοδήματος καθώς και την προσφορά και χρήση αγαθών και υπηρεσιών κατά θεσμικό τομέα. Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων μπορούν να συμπληρώσουν αυτές τις πληροφορίες με την παρουσίαση της κατανομής κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας και με την παρουσίαση των μεταβολών όγκου και τιμής. Οι πληροφορίες κατά θεσμικό τομέα στους λογαριασμούς τομέων και οι πληροφορίες κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων μπορούν να συνδεθούν με πίνακα σταυροειδούς ταξινόμησης, όπως αυτός που παρουσιάζεται στον πίνακα 9.3 παρακάτω. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 7

9 Πίνακας 9.3 Πίνακας που συνδέει τον πίνακα προσφοράς και χρήσεων με τους λογαριασμούς τομέων Κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας (NACE) Σύνολο Τομέας S.11 Μη χρηματοοικονομικές εταιρείες Ενδιάμεση ανάλωση Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία Εισόδημα εξαρτημένης εργασίας Λοιποί φόροι μείον επιδοτήσεις για την παραγωγή Κατανάλωση πάγιου κεφαλαίου Καθαρό λειτουργικό πλεόνασμα/ μεικτό εισόδημα Παραγωγή Ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου Αποθέματα πάγιων περιουσιακών στοιχείων Απασχόληση PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 8

10 Κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας (NACE) Σύνολο Τομέας S.12 Χρηματοοικονομικές εταιρείες Ενδιάμεση ανάλωση... Απασχόληση S.13 Γενική κυβέρνηση S.14 Νοικοκυριά S.142 Αυτοαπασχολούμενοι Υπηρεσίες στέγασης λόγω ιδιοκατοίκησης S.15 ΜΚΙΕΝ Σύνολα τομέων Ενδιάμεση ανάλωση... Απασχόληση PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 9

11 9.09 Στον πίνακα 9.4 παρουσιάζεται ένας συμμετρικός πίνακας εισροών-εκροών, που αποτελεί μια μήτρα η οποία δείχνει πώς η προσφορά καλύπτει τις χρήσεις, χρησιμοποιώντας μια ταξινόμηση της παραγωγής «προϊόν κατά προϊόν» ή «κλάδος κατά κλάδο» και τις αναλυτικές συναλλαγές ενδιάμεσης ανάλωσης καθώς και τις τελικές χρήσεις. Υπάρχει μια σημαντική εννοιολογική διαφορά μεταξύ ενός συμμετρικού πίνακα εισροών-εκροών και ενός πίνακα χρήσεων: στον πίνακα χρήσεων οι εγγραφές δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα προϊόντα κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στην ενδιάμεση ανάλωση, ενώ στον συμμετρικό πίνακα εισροών-εκροών υπάρχουν δύο εναλλακτικές μορφές παρουσίασης: α) οι εγγραφές δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα προϊόντα ως ενδιάμεση ανάλωση για την κατασκευή προϊόντων, ή β) οι εγγραφές δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται η παραγωγή των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας στην ενδιάμεση ανάλωση άλλων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας για τη δημιουργία της παραγωγής των κλάδων. Αντιστοίχως, σε έναν συμμετρικό πίνακα εισροών-εκροών χρησιμοποιείται είτε μια ταξινόμηση προϊόντων είτε μια ταξινόμηση κλάδων οικονομικής δραστηριότητας τόσο για τις σειρές όσο και για τις στήλες. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 10

12 Πίνακας 9.4 Σχηματική περιγραφή συμμετρικού πίνακα εισροών-εκροών, για προϊόντα Παραγόμενα προϊόντα Τελική κατανάλωση Ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου Αλλοδαπή Σύνολο Χρησιμοποιούμενα προϊόντα Ενδιάμεση κατανάλωση Τελική ανάλωση νοικοκυριών, ΜΚΙΕΝ και κυβέρνησης Ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου Εξαγωγές Σύνολα Συνιστώσες ακαθάριστης προστιθεμένης αξίας Αλλοδαπή Σύνολο 9.10 Οι περισσότερες στατιστικές πληροφορίες που μπορούν να ληφθούν από παραγωγικές μονάδες αναφέρονται στα είδη των προϊόντων που παρήγαγαν και πώλησαν και, συνήθως με λιγότερες λεπτομέρειες, στα είδη των προϊόντων που αγόρασαν και χρησιμοποίησαν. Ο μορφότυπος των πινάκων προσφοράς και χρήσεων είναι σχεδιασμένος έτσι ώστε να ταιριάζει με στατιστικές πληροφορίες αυτού του είδους (π.χ. χρησιμοποιούμενα προϊόντα κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας). PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 11

13 9.11 Αντίθετα, σπάνια διατίθενται πληροφορίες του τύπου «προϊόν κατά προϊόν» ή «κλάδος κατά κλάδο», όπως απαιτείται για τον συμμετρικό πίνακα εισροών-εκροών. Για παράδειγμα, από τις έρευνες των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας προκύπτουν συνήθως πληροφορίες σχετικά με τα είδη των προϊόντων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή και σχετικά με τα προϊόντα που παράγονται και πωλούνται. Συνήθως δεν διατίθενται πληροφορίες σχετικά με τις εισροές που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή συγκεκριμένων προϊόντων Ο πληροφορίες που διατάσσονται με τη μορφή πινάκων προσφοράς και χρήσεων είναι η σωστή αφετηρία για την κατάρτιση συμμετρικών πινάκων εισροών-εκροών, που έχουν πιο αναλυτική μορφή. Οι πληροφορίες του τύπου «κλάδος οικονομικής δραστηριότητας κατά προϊόν» στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων μπορούν να μετατραπούν σε συμμετρικούς πίνακες με την προσθήκη συμπληρωματικών πληροφοριών σχετικά με τις δομές των εισροών ή με την υιοθέτηση της υπόθεσης ότι οι δομές των εισροών ή τα μερίδια αγοράς κατά προϊόν ή κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας είναι πανομοιότυπα Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων και το πλαίσιο εισροών-εκροών συνδυάζουν τρεις διαφορετικούς ρόλους: περιγραφή, στατιστικό εργαλείο, εργαλείο ανάλυσης. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 12

14 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 9.14 Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων παρέχουν συστηματική περιγραφή της δημιουργίας εισοδήματος, της προσφοράς προϊόντων και των χρήσεων κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Οι εξελίξεις των εισροών και εκροών των παραγωγικών διεργασιών των επιμέρους κλάδων οικονομικής δραστηριότητας παρουσιάζονται στο πλαίσιο της εθνικής οικονομίας, δηλαδή σε σχέση με τις παραγωγικές διεργασίες άλλων εγχώριων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και της αλλοδαπής καθώς και σε σχέση με την τελική καταναλωτική δαπάνη. Σημαντικός ρόλος των πινάκων προσφοράς και χρήσεων είναι να παρουσιάζουν τις μεταβολές στη δομή της οικονομίας, δηλαδή μεταβολές όσον αφορά τη σπουδαιότητα διαφόρων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας, αλλαγές στις εισροές που χρησιμοποιούνται και στα προϊόντα που παράγονται, καθώς και αλλαγές στη σύνθεση της τελικής καταναλωτικής δαπάνης, στον ακαθάριστο σχηματισμό κεφαλαίου, στις εισαγωγές και τις εξαγωγές. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να αντικατοπτρίζουν εξελίξεις όπως την παγκοσμιοποίηση, την υπεργολαβία, την καινοτομία και τις μεταβολές στο κόστος εργασίας, στους φόρους, στις τιμές του πετρελαίου και στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων σε τιμές του προηγούμενου έτους χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση στατιστικών για την αύξηση του όγκου του ΑΕγχΠ, καθώς και για την περιγραφή μεταβολών της οικονομικής δομής σε ονομαστικούς όρους ή από άποψη όγκου. Επίσης, οι πίνακες αυτοί παρέχουν ένα πλαίσιο για την παρουσίαση των μεταβολών των εθνικών τιμών και των μεταβολών του κόστους εργασίας. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 13

15 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ 9.15 Με τη χρήση πληροφοριών σχετικά με την παραγωγή, τη δαπάνη και το εισόδημα για την κατάρτιση των πινάκων προσφοράς και χρήσεων και με τον συνδυασμό αντιφατικών εκτιμήσεων δημιουργείται αξιόπιστη και ισορροπημένη σειρά εθνικών λογαριασμών, περιλαμβανομένων των εκτιμήσεων βασικών συγκεντρωτικών μεγεθών όπως το ΑΕγχΠ σε τρέχουσες τιμές και τιμές του προηγούμενου έτους Για τη μέτρηση του ΑΕγχΠ σε αγοραίες τιμές, μπορούν να εφαρμοστούν τρεις βασικές προσεγγίσεις: η προσέγγιση με βάση την παραγωγή, η προσέγγιση με βάση τις δαπάνες και η προσέγγιση με βάση το εισόδημα. Αυτές οι τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις χρησιμοποιούνται και στην κατάρτιση των πινάκων προσφοράς και χρήσεων ως ακολούθως: α) Σύμφωνα με την προσέγγιση που έχει ως βάση την παραγωγή, το ΑΕγχΠ σε αγοραίες τιμές είναι ίσο με την παραγωγή σε βασικές τιμές μείον την ενδιάμεση ανάλωση σε τιμές αγοραστή συν τους φόρους (μείον τις επιδοτήσεις) επί των προϊόντων. β) Σύμφωνα με την προσέγγιση που έχει ως βάση τις δαπάνες, το ΑΕγχΠ σε αγοραίες τιμές είναι ίσο με το σύνολο των κατηγοριών τελικής χρήσης μείον τις εισαγωγές: τελική καταναλωτική δαπάνη + σχηματισμός κεφαλαίου + εξαγωγές εισαγωγές γ) Σύμφωνα με την προσέγγιση που έχει ως βάση το εισόδημα, το ΑΕγχΠ σε αγοραίες τιμές είναι ίσο με το άθροισμα του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας, της ανάλωσης πάγιου κεφαλαίου, των λοιπών φόρων μείον τις επιδοτήσεις παραγωγής και του καθαρού λειτουργικού πλεονάσματος / μεικτού εισοδήματος, συν τους φόρους μείον τις επιδοτήσεις επί των προϊόντων. Ενιαία εκτίμηση του ΑΕγχΠ σε αγοραίες τιμές προκύπτει όταν οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων είναι ισοσκελισμένοι. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 14

16 9.17 Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων είναι, ειδικότερα, χρήσιμοι για την εκτίμηση του ΑΕγχΠ σε αγοραίες τιμές σύμφωνα με την προσέγγιση που έχει ως βάση την παραγωγή και την προσέγγιση που έχει ως βάση τις δαπάνες. Σημαντικές πηγές στοιχείων για το θέμα αυτό είναι οι έρευνες σε επιχειρήσεις και όλα τα είδη διοικητικών στοιχείων, π.χ. φορολογικά μητρώα για τον ΦΠΑ και ειδικοί φόροι κατανάλωσης Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων χρησιμοποιούνται επίσης για τον συνδυασμό πληροφοριών που προκύπτουν από τις προσεγγίσεις που έχουν ως βάση την παραγωγής και τις δαπάνες με τον υπολογισμό και την ισοσκέλιση της προσφοράς και των χρήσεων σε επίπεδο προϊόντος. Με τη μέθοδο αυτή, η προσφορά ενός συγκεκριμένου προϊόντος υπολογίζεται και καταχωρίζεται σε διάφορες χρήσεις, π.χ. στην τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών, στην ενδιάμεση ανάλωση και στις εξαγωγές. Η μέθοδος βάσει του εισοδήματος δεν παρέχει την ίδια ισχυρή βάση ισοσκέλισης, επειδή το λειτουργικό πλεόνασμα και το μεικτό εισόδημα εκτιμώνται συνήθως ως υπόλοιπο με βάση τις πληροφορίες από τις δύο άλλες προσεγγίσεις. Ωστόσο η μέθοδος βάσει εισοδήματος βελτιώνει την ισοσκέλιση των πινάκων προσφοράς και χρήσεων όταν η δομή του παράγοντα «συνιστώσες εισοδήματος» μπορεί να εκτιμηθεί. Η συνοχή των πινάκων προσφοράς και χρήσεων με τους τομεακούς λογαριασμούς μπορεί να ελεγχθεί μέσω διασύνδεσης των πινάκων, όπως φαίνεται στον πίνακα 9.3. Αυτή η αντιπαραβολή μπορεί να βοηθήσει στην εκτίμηση του ΑΕγχΠ σε αγοραίες τιμές, συγκρίνοντας τα στοιχεία από τους λογαριασμούς αποτελεσμάτων χρήσης (κερδών-ζημιών) των εταιρειών με τις αντίστοιχες εκτιμήσεις του σχετικού κλάδου οικονομικής δραστηριότητας Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων εξυπηρετούν διάφορους στατιστικούς σκοπούς. α) Επισήμανση κενών και ασυνεπειών στις πηγές στοιχείων β) Πραγματοποίηση εκτιμήσεων μέσω υπολοίπων, π.χ. εκτίμηση της τελικής κατανάλωσης συγκεκριμένων προϊόντων ως υπολοίπων, ύστερα από την καταχώριση άλλων χρήσεων των προϊόντων PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 15

17 γ) Πραγματοποίηση εκτιμήσεων με την παρεκβολή των αριθμητικών στοιχείων μιας περιόδου βάσης σε μεταγενέστερες περιόδους για τις οποίες διατίθενται λιγότερο αξιόπιστες πληροφορίες. Π.χ. με βάση τα αναλυτικά στοιχεία προσφοράς και χρήσεων για ένα έτος αναφοράς και σύγκρισης μπορούν να εκτιμηθούν τα ετήσια αριθμητικά στοιχεία και αργότερα, με παρεκβολή από την περίοδο αναφοράς, μπορούν να εκτιμηθούν τα τριμηνιαία αριθμητικά στοιχεία δ) Έλεγχος και βελτίωση της συνέπειας, της αληθοφάνειας και της πληρότητας των αριθμητικών στοιχείων των πινάκων προσφοράς και χρήσεων και των παραγώγων αριθμητικών στοιχείων, όπως είναι αυτά που εμφανίζονται στους λογαριασμούς παραγωγής. Για τον σκοπό αυτό, η διαδικασία ισοσκέλισης δεν περιορίζεται στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων σε τρέχουσες τιμές: 1. με τη βοήθεια των πινάκων, όπως του πίνακα 9.3, που δείχνει τη διασύνδεση με τους τομεακούς λογαριασμούς, μπορεί να γίνει άμεση σύγκριση μεταξύ των εκτιμήσεων παραγωγής, δαπάνης και εισοδήματος που προέρχονται από το σύστημα προσφοράς και χρήσεων και των εκτιμήσεων που προέρχονται από ανεξάρτητες πηγές, που χρησιμοποιούνται στους τομεακούς λογαριασμούς. Η εξάλειψη των ασυνεπειών στο στάδιο αυτό εξασφαλίζει ότι, μετά τη διαδικασία ισοσκέλισης της προσφοράς και χρήσεων, θα υπάρχει συνοχή μεταξύ των πινάκων προσφοράς και χρήσεων και των τομεακών λογαριασμών 2. η κατάρτιση συμμετρικών πινάκων εισροών-εκροών από τους πίνακες προσφοράς και χρήσεων μπορεί να συμβάλει στην αποκάλυψη ασυνεπειών και ελλείψεων στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 16

18 3. με την κατάρτιση πινάκων προσφοράς και χρήσεων σε τρέχουσες τιμές και από άποψη όγκου για δύο ή περισσότερα έτη μπορούν να ισοσκελίζονται ταυτόχρονα οι εκτιμήσεις των μεταβολών όγκου, αξίας και τιμών: σε σύγκριση με την κατάρτιση και την ισοσκέλιση πινάκων προσφοράς και χρήσεων για ένα μόνο έτος σε τρέχουσες τιμές, αυτό βελτιώνει σημαντικά την αποτελεσματικότητα του πλαισίου προσφοράς και χρήσεων ε) Με τη στάθμιση και τον υπολογισμό αριθμητικών δεικτών και μεγεθών μέτρησης τιμών και όγκου, π.χ. του ΑΕγχΠ μέσω του αποπληθωρισμού των τελικών χρήσεων κατά προϊόν ή του ΑΕγχΠ μέσω της εφαρμογής της μεθόδου του διπλού αποπληθωρισμού κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Ο αποπληθωρισμός πραγματοποιείται στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο ενοποίησης των συναλλαγών, σε συνοχή με αξιόπιστες εκτιμήσεις των διακυμάνσεων των τιμών για τους ακόλουθους λόγους: 1. σε γενικές γραμμές, οι δείκτες τιμών και όγκου θα είναι πιο αντιπροσωπευτικοί σε χαμηλό επίπεδο ενοποίησης 2. η αλλαγή ποιότητας μπορεί να μετρηθεί καλύτερα σε χαμηλότερο επίπεδο ενοποίησης, π.χ. μπορούν να ληφθούν υπόψη οι μεταβολές στη σύνθεση της προσφοράς ή των χρήσεων μιας ομάδας προϊόντων PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 17

19 3. οι διαθέσιμοι δείκτες τιμών που προέρχονται από στατιστικές τιμών είναι συχνά του τύπου Laspeyres. Η αντίρρηση ότι εφαρμόζονται αντί του θεωρητικά πιο κατάλληλου τύπου Paasche είναι λιγότερο σοβαρή αν χρησιμοποιούνται σε χαμηλό επίπεδο ενοποίησης. Η ισοσκέλιση της προσφοράς και χρήσεων ενός προϊόντος είναι ευκολότερη όταν ο αριθμός των επιμέρους προϊόντων είναι υψηλότερος και τα πρωτογενή στοιχεία διατίθενται σ αυτό το επίπεδο ανάλυσης. Η ποιότητα των ισοσταθμισμένων αποτελεσμάτων θα είναι καλύτερη αυτό ισχύει ειδικότερα όταν υπάρχουν ελλείψεις στοιχείων. ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ 9.19 Σημαντικό, από αναλυτική άποψη, πλεονέκτημα των πινάκων εισροών-εκροών είναι ότι καθιστούν δυνατή τη μέτρηση όχι μόνο των επιδράσεων πρώτου επιπέδου, όταν υπάρχουν (π.χ. αλλαγές στις τιμές της ενέργειας ή του κόστους εργασίας), αλλά και των επιδράσεων δεύτερου επιπέδου ή ακόμη και πιο έμμεσων επιδράσεων. Για παράδειγμα, μια σημαντική αύξηση των τιμών της ενέργειας δεν θα επηρεάσει μόνο τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας που κάνουν εντατική χρήση ενέργειας, αλλά και τους κλάδους που χρησιμοποιούν τα προϊόντα των ενεργοβόρων αυτών κλάδων οικονομικής δραστηριότητας. Αυτές οι έμμεσες επιδράσεις μπορεί να έχουν καθοριστική σημασία, επειδή μερικές φορές είναι πιο σημαντικές από τις άμεσες επιδράσεις. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΩΝ Ταξινομήσεις 9.20 Η ταξινόμηση που χρησιμοποιείται για τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων και στους πίνακες εισροών-εκροών είναι η NACE, ενώ η ταξινόμηση που χρησιμοποιείται για τα προϊόντα είναι η CPA οι ταξινομήσεις αυτές είναι πλήρως ευθυγραμμισμένες μεταξύ τους: σε κάθε επίπεδο ενοποίησης, η CPA παρουσιάζει τα κύρια προϊόντα των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας σύμφωνα με τη NACE. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 18

20 9.21 Στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων η ταξινόμηση των προϊόντων είναι τουλάχιστον εξίσου λεπτομερής με την ταξινόμηση των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας, π.χ. το τριψήφιο επίπεδο CPA και το διψήφιο επίπεδο της NACE Οι ταξινομήσεις κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και προϊόντων μπορούν να βασίζονται σε τρεις διαφορετικούς τύπους κριτηρίων: κριτήρια προσφοράς, κριτήρια ζήτησης και κριτήρια μεγέθους. Για την ανάλυση της παραγωγικότητας, τα προϊόντα και οι παραγωγοί τους ταξινομούνται καταρχήν κατά είδος παραγωγικής διεργασίας. Για την ανάλυση της ζήτησης, τα προϊόντα ταξινομούνται με βάση την ομοιότητα του σκοπού (π.χ. τα αγαθά πολυτελείας κατατάσσονται στην ίδια ομάδα) ή με βάση την ομοιότητα της εμπορικής σχέσης (όπως είναι π.χ. το είδος του σημείου πώλησης). Για την ανάλυση των εισροών-εκροών χρησιμοποιείται η ίδια ταξινόμηση προϊόντων ή κλάδων οικονομικής δραστηριότητας για την προσφορά και τη ζήτηση. Η ταξινόμηση ορίζεται με τρόπο ώστε το μέγεθος κάθε τάξης να μην αποτελεί πολύ μικρό ή πολύ μεγάλο μέρος της εθνικής οικονομίας. Για τις διεθνείς ταξινομήσεις, αυτό συνεπάγεται ότι η ποσοτική σημασία των περισσότερων τάξεων είναι ουσιαστική σε πολλές χώρες Οι ταξινομήσεις των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και των προϊόντων στους εθνικούς λογαριασμούς βασίζονται αναγκαστικά σε μείγμα αυτών των κριτηρίων καθώς και σε προγενέστερες εμπειρίες. Ορίζονται κυρίως από την άποψη του παραγωγού και, συνεπώς, είναι λιγότερο κατάλληλες για την ανάλυση της προσφοράς και ζήτησης. Αυτοί που καταρτίζουν και αυτοί που χρησιμοποιούν στοιχεία των εθνικών λογαριασμών σχετικά με τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας και τα προϊόντα θα πρέπει να έχουν καλή γνώση του τι πράγματι συμπεριλαμβάνεται ή αποκλείεται σε κάθε ομάδα και των επιπτώσεών τους. Για παράδειγμα, ο κλάδος «διαχείριση ακίνητης περιουσίας» περιλαμβάνει τις υπηρεσίες στέγασης λόγω ιδιοκατοίκησης, ενώ ο ασφαλιστικός κλάδος δεν περιλαμβάνει τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 19

21 9.24 Τοπικές ΜΟΔ στο εσωτερικό ενός κλάδου δραστηριότητας μπορεί να έχουν διαφορετικές διαδικασίες παραγωγής. Οι διαφορές αυτές μπορεί να αντανακλούν ουσιαστικές διαφορές σε επίπεδο κάθετης ολοκλήρωσης, π.χ. ανάθεση βοηθητικών δραστηριοτήτων (όπως των υπηρεσιών καθαρισμού, μεταφορών, διοίκησης και εστίασης) σε τρίτους, μίσθωση μηχανών, πρόσληψη εργατικού δυναμικού μέσω πρακτορείων προσωρινής απασχόλησης, καθώς και σε επίπεδο εμπορίας. Επίσης, μπορεί να αντανακλούν διαφορές μεταξύ των νόμιμων και των παράνομων παραγωγών ή μεταξύ των παραγωγών από διαφορετικές περιφέρειες Λόγω της μεταβαλλόμενης οικονομικής σημασίας των διαφόρων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και προϊόντων, των μεταβολών στις διεργασίες παραγωγής και της εμφάνισης νέων προϊόντων, οι ταξινομήσεις των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και των προϊόντων πρέπει να επικαιροποιούνται τακτικά. Ωστόσο, πρέπει να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ της προσαρμογής στις οικονομικές εξελίξεις και της ανάγκης να παραμείνουν διαχρονικά συγκρίσιμα τα στοιχεία, σε συνδυασμό με το κόστος που συνεπάγονται τέτοιου είδους σημαντικές μεταβολές για τους παραγωγούς και τους χρήστες των στοιχείων Η ταξινόμηση των προϊόντων στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων είναι γενικά πιο αναλυτική από την ταξινόμηση των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας. Αυτό οφείλεται σε τέσσερις κύριους λόγους: α) τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τα προϊόντα είναι συχνά πολύ πιο αναλυτικά από τα στοιχεία για τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας β) η χαρακτηριστική παραγωγή ενός κλάδου οικονομικής δραστηριότητας μπορεί να υπόκειται σε πολύ διαφορετικά φορολογικά καθεστώτα και τιμές, π.χ. σε περίπτωση άνισης μεταχείρισης ως προς την τιμή. Η κατάρτιση και η ανάλυση των στοιχείων ευνοούνται από τη διάκριση μεταξύ των διαφόρων προϊόντων γ) για την επίτευξη αποπληθωρισμού υψηλής ποιότητας και την εκτίμηση των μεγεθών από άποψη όγκου, οι ομάδες προϊόντων είναι ομοιογενείς και συνδέονται σωστά με τους διαθέσιμους αποπληθωριστές τιμών PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 20

22 δ) για να εξασφαλιστεί μια διαφανής διαδικασία κατάρτισης των στοιχείων, χρειάζονται ξεχωριστά προϊόντα για να αποκαλύπτονται ορισμένες σημαντικές ειδικές συμβάσεις των εθνικών λογαριασμών, όπως οι υπηρεσίες στέγασης λόγω ιδιοκατοίκησης, ο ασφαλιστικός τομέας και η εμπορεύσιμη ή μη εμπορεύσιμη παραγωγή μονάδων της γενικής κυβέρνησης Η διάκριση μεταξύ εμπορεύσιμης παραγωγής, παραγωγής για ιδία τελική χρήση και μη εμπορεύσιμης παραγωγής θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για τη συνολική παραγωγή κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας η διάκριση αυτή δεν είναι απαραίτητη για κάθε ομάδα προϊόντων Η διάκριση μεταξύ παραγωγών εμπορεύσιμων προϊόντων, παραγωγών για ιδία τελική χρήση και παραγωγών μη εμπορεύσιμων προϊόντων χρησιμοποιείται για τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας όταν υπάρχουν τέτοιου είδους διαφορετικοί παραγωγοί. Γενικά, η διάκριση αυτή θα πρέπει συνεπώς να χρησιμοποιείται μόνο για την επιμέρους ταξινόμηση ενός πολύ περιορισμένου αριθμού κλάδων οικονομικής δραστηριότητας, π.χ. της υγειονομικής περίθαλψης και της εκπαίδευσης Για την ανάλυση της οικονομίας των κρατών μελών από ευρωπαϊκή άποψη ή για την κατάρτιση πινάκων προσφοράς και χρήσεων για ολόκληρη την ΕΕ, οι εισαγωγές και οι εξαγωγές υποδιαιρούνται σε: α) εντός της ΕΕ ροές, όπου διακρίνονται οι ροές εντός της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης από ροές με άλλα κράτη μέλη β) εισαγωγές και εξαγωγές από και προς χώρες εκτός ΕΕ. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 21

23 Αρχές αποτίμησης 9.30 Στον πίνακα προσφοράς, οι ροές αγαθών και υπηρεσιών αποτιμώνται σε βασικές τιμές. Στον πίνακα χρήσεων, οι ροές αγαθών και υπηρεσιών αποτιμώνται σε τιμές αγοραστή. Για να υπάρξει συνεπής αποτίμηση για τους πίνακες προσφοράς και χρήσεων, στον πίνακα 9.5 παρουσιάζεται η μετάβαση από την προσφορά σε βασικές τιμές προς την προσφορά σε τιμές αγοραστή. Επειδή η προσφορά είναι ίση με τη χρήση των προϊόντων, ισχύουν τώρα δύο ταυτότητες: α) η προσφορά σε τιμές αγοραστή ισούται με τη χρήση σε τιμές αγοραστή β) η προσφορά σε βασικές τιμές ισούται με τη χρήση σε βασικές τιμές Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία καταγράφεται σε βασικές τιμές. Είναι η παραγωγή, αποτιμώμενη σε βασικές τιμές, μείον την ενδιάμεση ανάλωση, αποτιμώμενη σε τιμές αγοραστή Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία σε τιμές κόστους συντελεστών παραγωγής δεν χρησιμοποιείται ως έννοια στο ΕΣΛ. Μπορεί να υπολογιστεί από την προστιθέμενη αξία σε βασικές τιμές, αφαιρώντας τους λοιπούς φόρους (μείον επιδοτήσεις) επί της παραγωγής Για τη μετάβαση από την προσφορά σε βασικές τιμές προς την προσφορά σε τιμές αγοραστή απαιτούνται τα ακόλουθα: α) ανακατανομή των εμπορικών περιθωρίων β) ανακατανομή των μεταφορικών περιθωρίων PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 22

24 γ) πρόσθεση των φόρων επί των προϊόντων (εκτός από τον ΦΠΑ που εκπίπτει) δ) αφαίρεση των επιδοτήσεων των προϊόντων. Παρόμοια μετάβαση ισχύει για τη μετατροπή της χρήσης από τιμές αγοραστή σε χρήση σε βασικές τιμές ωστόσο, αυτή προκύπτει τελικά από την αφαίρεση των φόρων επί των προϊόντων και την πρόσθεση των επιδοτήσεων για τα προϊόντα. Οι πίνακες 9.8 και 9.9 παρουσιάζουν τη μετάβαση πιο αναλυτικά. Οι πίνακες αυτοί εξυπηρετούν επίσης αναλυτικούς σκοπούς, π.χ. ανάλυση των τιμών και ανάλυση των συνεπειών που έχουν οι μεταβολές των συντελεστών των φόρων επί των προϊόντων Έτσι, από τη διαδικασία ισοσκέλισης προκύπτουν οι ακόλουθοι πίνακες: α) οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων 9.5 και 9.6 παρουσιάζουν τα τελικά αποτελέσματα της ισοσκέλισης προσφοράς και χρήσεων κατά προϊόν σε τιμές αγοραστή β) οι πίνακες σχετικά με τα εμπορικά και τα μεταφορικά περιθώρια (πίνακας 9.7) και τους φόρους (μείον τις επιδοτήσεις) επί των προϊόντων (πίνακας 9.8). PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 23

25 Πίνακας 9.5 Πίνακας προσφοράς σε βασικές τιμές, και μετατροπή σε τιμές αγοραστή Προμήθειες Κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας (NACE) Αλλοδαπή Συνολική προσφορά σε βασικές τιμές Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια Φόροι μείον επιδοτήσεις προϊόντων Συνολική προσφορά σε τιμές αγοραστή Προϊόντα (CPA) 1 2 Παραγωγή κατά προϊόν και κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας Εισαγωγές κατά προϊόν (CIF) Συνολική προσφορά κατά προϊόν 3 4 Σύνολο Συνολική παραγωγή κατά κλάδο 0 Εμπορεύσιμη παραγωγή Παραγωγή για ιδία τελική χρήση Μη εμπορεύσιμη παραγωγή PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 24

26 Πίνακας 9.6 Πίνακας χρήσεων σε τιμές αγοραστή Χρήσεις Κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας (NACE) Τελική κατανάλωση Ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου Αλλοδαπή Σύνολο Προϊόντα (CPA) Ενδιάμεση ανάλωση προϊόντων κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας Τελική καταναλωτική δαπάνη κατά προϊόν και κατά α) νοικοκυριά β) ΜΚΙΕΝ γ) κυβέρνηση Ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου κατά προϊόν και κατά α) ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου β) μεταβολές τιμαλφών γ) μεταβολές αποθεμάτων Εξαγωγές κατά προϊόν (FOB) Συνολική χρήση κατά προϊόν Σύνολο Συνολική ενδιάμεση ανάλωση κατά κλάδο Συνολική τελική κατανάλωση Συνολικός ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου Συνολικές εξαγωγές Συνολική χρήση προϊόντων Εισόδημα εξαρτημένης εργασίας Λοιποί φόροι μείον επιδοτήσεις παραγωγής Συνιστώσες της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας Κατανάλωση πάγιου κεφαλαίου Καθαρό λειτουργικό πλεόνασμα Μεικτό εισόδημα Σύνολο Συνολικές εισροές κατά κλάδο Συμπληρωματικές πληροφορίες Ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου Απόθεμα πάγιου κεφαλαίου Απασχόληση PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 25

27 Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια Πίνακας 9.7 Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια προσφορά Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια στην προσφορά προϊόντων Χονδρικό εμπόριο Λιανικό εμπόριο Μεταφορά Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια Προϊόντα (CPA) 1 2 Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια στη συνολική προσφορά κατά προϊόν 3 4 Σύνολο Σύνολο χονδρικού εμπορίου Σύνολο λιανικού εμπορίου Σύνολο μεταφορών Συνολικά περιθώρια στην προσφορά κατά προϊόν PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 26

28 Πίνακας 9.7 Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια χρήση (συνέχεια) Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια για τη χρήση προϊόντων Κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας (NACE) Τελική κατανάλωση Ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου Εξαγωγές Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια Προϊόντα (CPA) Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια στην ενδιάμεση ανάλωση κατά προϊόν και κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια στην τελική καταναλωτική δαπάνη κατά προϊόν και κατά α) νοικοκυριά β) ΜΚΙΕΝ γ) κυβέρνηση Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια στον ακαθάριστο σχηματισμό κεφαλαίου κατά προϊόν και κατά α) ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου β) μεταβολές τιμαλφών γ) μεταβολές αποθεμάτων Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια για εξαγωγές Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια στη συνολική χρήση κατά προϊόν Σύνολο Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια στην ενδιάμεση ανάλωση, συνολικά κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια στην τελική κατανάλωση Συνολικά εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια στον ακαθάριστο σχηματισμό κεφαλαίου Συνολικά εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια για εξαγωγές Συνολικά περιθώρια στη χρήση κατά προϊόν PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 27

29 9.35 Μέρος της μετάβασης των πινάκων προσφοράς από βασικές τιμές σε τιμές αγοραστή, καθώς και η μετάβαση των πινάκων χρήσεων από τιμές αγοραστή σε βασικές τιμές, είναι η ανακατανομή των εμπορικών περιθωρίων. Η αποτίμηση σε βασικές τιμές σημαίνει ότι τα εμπορικά περιθώρια καταγράφονται ως μέρος του εμπορίου προϊόντων, ενώ η αποτίμηση σε τιμές αγοραστή σημαίνει ότι τα εμπορικά περιθώρια κατανέμονται στα προϊόντα τα οποία αφορούν. Η ίδια κατάσταση ισχύει για τα μεταφορικά περιθώρια Το σύνολο των εμπορικών περιθωρίων κατά προϊόν ισούται με το σύνολο των εμπορικών περιθωρίων των εμπορικών κλάδων οικονομικής δραστηριότητας συν τα εμπορικά περιθώρια των λοιπών κλάδων οικονομικής δραστηριότητας. Η ίδια ταυτότητα ισχύει για τα μεταφορικά περιθώρια Τα μεταφορικά περιθώρια περιλαμβάνουν όλες τις δαπάνες μεταφοράς που πληρώνονται ξεχωριστά από τον αγοραστή και που συμπεριλαμβάνονται στη χρήση των προϊόντων σε τιμές αγοραστή αλλά όχι στις βασικές τιμές της παραγωγής ενός παραγωγού ή στα εμπορικά περιθώρια των εμπόρων χονδρικής ή λιανικής πώλησης. Συγκεκριμένα, αυτά τα μεταφορικά περιθώρια περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: α) τη μεταφορά των αγαθών από τον τόπο όπου παράγονται στον τόπο όπου τα παραλαμβάνει ο αγοραστής, σε περίπτωση που ο παραγωγός πληρώνει έναν τρίτο για τη μεταφορά και υπό τον όρο ότι το ποσό αυτό τιμολογείται ξεχωριστά στον αγοραστή β) τη μεταφορά των αγαθών που έχει οργανωθεί από τον κατασκευαστή ή από τον έμπορο χονδρικής και λιανικής πώλησης, έτσι ώστε ο αγοραστής να πρέπει να πληρώσει ξεχωριστά το κόστος μεταφοράς, ακόμη και αν η μεταφορά πραγματοποιείται από τον ίδιο τον κατασκευαστή ή τον έμπορο χονδρικής και λιανικής πώλησης. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 28

30 9.38 Όλες οι άλλες δαπάνες της μεταφοράς αγαθών δεν καταγράφονται ως μεταφορικά περιθώρια, π.χ.: α) αν ο κατασκευαστής μεταφέρει ο ίδιος τα αγαθά, αυτές οι δαπάνες μεταφοράς περιλαμβάνονται στις βασικές τιμές της παραγωγής του κατασκευαστή αυτή η μεταφορά αποτελεί βοηθητική δραστηριότητα και το επιμέρους κόστος της μεταφοράς δεν αναγνωρίζεται ως μεταφορικό κόστος β) αν ο κατασκευαστής μεριμνήσει για τη μεταφορά των αγαθών χωρίς ξεχωριστό τιμολόγιο για τις μεταφορικές υπηρεσίες, αυτές οι δαπάνες μεταφοράς συμπεριλαμβάνονται στις βασικές τιμές της παραγωγής του κατασκευαστή αυτές οι δαπάνες μεταφοράς είναι αναγνωρίσιμες και καταγράφονται ως μέρος της ενδιάμεσης ανάλωσης του κατασκευαστή γ) αν οι έμποροι χονδρικής και λιανικής πώλησης μεριμνήσουν για τη μεταφορά των αγαθών από τον τόπο όπου τα παρέλαβαν στον τόπο όπου τα παραλαμβάνει άλλος αγοραστής, οι σχετικές δαπάνες συμπεριλαμβάνονται στο εμπορικό περιθώριο αν η μεταφορά δεν χρεώνεται ξεχωριστά στον αγοραστή. Επίσης, όπως και για τους κατασκευαστές, οι δαπάνες αυτές αποτελούν βοηθητική δραστηριότητα των εμπόρων χονδρικής και λιανική πώλησης ή αγορά ενδιάμεσης υπηρεσίας, οπότε εντάσσονται στα εμπορικά περιθώρια αλλά όχι στα μεταφορικά περιθώρια δ) αν ένα νοικοκυριό αγοράζει αγαθά για σκοπούς τελικής κατανάλωσης και φροντίζει για τη μεταφορά τους από κάποιον τρίτο, οι σχετικές δαπάνες μεταφοράς καταγράφονται ως τελική καταναλωτική δαπάνη για υπηρεσίες μεταφορών και δεν συμπεριλαμβάνονται στα εμπορικά ή τα μεταφορικά περιθώρια. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 29

31 9.39 Ο πίνακας 9.7 παρουσιάζει μια κάπως απλουστευμένη εικόνα μιας μήτρας εμπορικών και μεταφορικών περιθωρίων, για τους ακόλουθους λόγους: α) Κατά τη μετατροπή των χρήσεων πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ χονδρικού και λιανικού εμπορίου, έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές των τιμών τους. Κατά την κατάρτιση των πινάκων πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι οι έμποροι χονδρικής πώλησης πωλούν απευθείας τόσο στα νοικοκυριά όσο και σε κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, π.χ. έπιπλα, και ότι οι έμποροι λιανικής πώλησης πωλούν σε κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, π.χ. σε καφενεία και εστιατόρια, καθώς και σε νοικοκυριά. β) Κατά τον υπολογισμό και την ανάλυση των εμπορικών περιθωρίων επί των προϊόντων που εντάσσονται στην τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών, μπορούν να διακρίνονται επίσης, για κάθε ομάδα προϊόντων, οι πιο σημαντικοί δίαυλοι διανομής, έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές των τιμών τους η διάκριση μεταξύ χονδρικού και λιανικού εμπορίου δεν είναι επαρκώς λεπτομερής. Για παράδειγμα, τα νοικοκυριά μπορούν να αγοράζουν αγαθά και υπηρεσίες σε υπεραγορές, παντοπωλεία, ανθοπωλεία, πολυκαταστήματα, να τα αγοράζουν στο εξωτερικό ή να τα λαμβάνουν ως εισόδημα σε είδος. Για ορισμένα προϊόντα οι δευτερεύουσες πωλήσεις είναι σημαντικές, όπως στην περίπτωση των πωλήσεων τσιγάρων σε καφενεία, εστιατόρια και πρατήρια βενζίνης. Οι πωλήσεις εμπόρων λιανικής πώλησης προσαρμόζονται, ώστε να προκύψει η αξία των πωλήσεων στα νοικοκυριά, π.χ. οι πωλήσεις σε επιχειρήσεις, σε φορείς της γενικής κυβέρνησης και σε τουρίστες πρέπει να αφαιρούνται. Βεβαίως, τέτοιες διακρίσεις μπορούν να γίνονται μόνο αν οι διαθέσιμες πηγές στοιχείων παρέχουν επαρκείς πληροφορίες για την εκτίμηση της σημασίας κάθε διαύλου διανομής. Ακόμη και για έναν και τον αυτό έμπορο ή μεταφορέα τα διάφορα προϊόντα έχουν, γενικά, διαφορετικά περιθώρια. Τα στοιχεία για τα περιθώρια κατά είδος προϊόντος είναι τα πιο κατάλληλα και χρησιμοποιούνται όταν διατίθενται. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 30

32 γ) Για τον υπολογισμό των μεταφορικών περιθωρίων είναι χρήσιμη η διάκριση κατά είδος μεταφοράς, π.χ. σιδηροδρομικές, εναέριες, θαλάσσιες, οδικές μεταφορές, καθώς και μεταφορές εσωτερικής ναυσιπλοΐας. Φόροι μείον επιδοτήσεις παραγωγής και εισαγωγών 9.40 Οι φόροι επί της παραγωγής και των εισαγωγών αποτελούνται από τα ακόλουθα: α) φόρους επί προϊόντων (D.21): 1. φόρους τύπου φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) (D.211) 2. φόρους και δασμούς επί εισαγωγών, εκτός από τον ΦΠΑ (D.212): 3. φόρους επί προϊόντων, εκτός από ΦΠΑ και φόρους εισαγωγής (D.214) β) λοιπούς φόρους επί της παραγωγής (D.29). Παρόμοιες κατηγορίες διακρίνονται για τις επιδοτήσεις Η προσφορά στις βασικές τιμές περιλαμβάνει τους άλλους φόρους μείον τις επιδοτήσεις επί της παραγωγής. Για να πραγματοποιηθεί η μετάβαση από βασικές τιμές σε τιμές αγοραστή, προστίθενται οι διάφοροι φόροι επί των προϊόντων και αφαιρούνται οι επιδοτήσεις των προϊόντων. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 31

33 Φόροι μείον επιδοτήσεις επί της προσφοράς Πίνακας 9.8 Φόροι μείον επιδοτήσεις προϊόντων Φόροι μείον επιδοτήσεις επί της προσφοράς προϊόντων ΦΠΑ Φόροι εισαγωγών Λοιποί φόροι επί της παραγωγής Επιδοτήσεις εισαγωγών Λοιπές επιδοτήσεις προϊόντων Συνολικοί φόροι μείον επιδοτήσεις προϊόντων Προϊόντα (CPA) 1 2 Φόροι μείον επιδοτήσεις της συνολικής προσφοράς κατά προϊόν και κατά χρήση 3 4 Σύνολα PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 32

34 Φόροι μείον επιδοτήσεις χρήσεων Πίνακας 9.8 Φόροι μείον επιδοτήσεις προϊόντων (συνέχεια) Συνολικοί φόροι μείον επιδοτήσεις προϊόντων Φόροι μείον επιδοτήσεις χρήσεων προϊόντων Κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας (NACE) Προϊόντα (CPA) Φόροι μείον επιδοτήσεις προϊόντων για τελικές χρήσεις: Τελική κατανάλωση α) νοικοκυριά β) ΜΚΙΕΝ γ) κυβέρνηση Ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου: δ) ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου ε) μεταβολές τιμαλφών στ) μεταβολές αποθεμάτων Εξαγωγές Φόροι μείον επιδοτήσεις ενδιάμεσης ανάλωσης προϊόντων κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 33

35 9.42 Ο πίνακας 9.8 σχετικά με τους φόρους μείον επιδοτήσεις προϊόντων είναι απλουστευμένος με τους εξής τρόπους: α) για τη χρήση προϊόντων δεν γίνεται διάκριση μεταξύ των διαφόρων τύπων φόρων επί προϊόντων, ενώ οι επιδοτήσεις δεν εμφανίζονται ξεχωριστά για την προσφορά προϊόντων διακρίνονται μόνο τρία είδη φόρων επί των προϊόντων και δύο είδη επιδοτήσεων. Γενικά, είναι χρήσιμο να παρουσιάζεται ξεχωριστά κάθε σημαντικό είδος φόρων και επιδοτήσεων επί των προϊόντων και κατόπιν να κατανέμεται το σύνολο στις διάφορες ομάδες προϊόντων β) στους διάφορους διαύλους διανομής μπορεί να ισχύουν διαφορετικοί συντελεστές φόρων και επιδοτήσεων συνεπώς, και οι δίαυλοι αυτοί πρέπει να διακρίνονται μεταξύ τους, όταν υπάρχουν σχετικές και επαρκείς πληροφορίες Οι φόροι και οι επιδοτήσεις επί των προϊόντων είναι τα ποσά που πρέπει να πληρώνονται μόνο όταν τεκμηριώνονται από φορολογικές αποτιμήσεις, δηλώσεις κ.λπ. ή τα ποσά που καταβάλλονται πραγματικά. Για την κατάρτιση των πινάκων προσφοράς και χρήσεων, οι φόροι και οι επιδοτήσεις επί των προϊόντων εκτιμώνται συνήθως κατά προϊόν, εφαρμόζοντας τους επίσημους συντελεστές φόρων ή επιδοτήσεων στις διάφορες ροές ζήτησης. Κατόπιν, θα πρέπει να γίνεται αξιολόγηση των διαφορών με τις φορολογικές αποτιμήσεις ή με τα ποσά που καταβλήθηκαν πραγματικά. α) Ορισμένες από τις διαφορές αυτές δείχνουν ότι η αρχική εκτίμηση των φόρων επί προϊόντων στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων δεν συνάδει με τους ορισμούς του ΕΣΛ: 1. γι αυτό, σε περίπτωση φοροαπαλλαγής, η αρχική εκτίμηση των φόρων επί προϊόντων μειώνεται PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 34

36 2. σε περίπτωση κρυφών οικονομικών δραστηριοτήτων ή αποφυγής της πληρωμής φόρων επί των προϊόντων, π.χ. όταν η πληρωμή των φόρων είναι υποχρεωτική αλλά δεν υπάρχει φορολογική αποτίμηση, η εκτίμηση των φόρων επί προϊόντων μειώνεται. β) Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι διαφορές μπορεί επίσης να δείχνουν ότι η αρχική εκτίμηση των φόρων και των επιδοτήσεων επί των προϊόντων είναι εσφαλμένη, π.χ. επειδή η παραγωγή κάποιου προϊόντος έχει υποεκτιμηθεί. Τότε, μπορούν να πραγματοποιηθούν τροποποιήσεις των εκτιμήσεων των ροών αγαθών και υπηρεσιών Ο ΦΠΑ μπορεί να εκπίπτει, να μην εκπίπτει ή απλώς να μην εφαρμόζεται: α) ο ΦΠΑ που εκπίπτει εφαρμόζεται στο μεγαλύτερο μέρος της ενδιάμεσης ανάλωσης, στο μεγαλύτερο μέρος του ακαθάριστου σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου και σε ένα μέρος των μεταβολών των αποθεμάτων β) ο ΦΠΑ που δεν εκπίπτει συχνά εφαρμόζεται στην τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών, σε μέρος του ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου, όπως στις νέες ιδιοκατοικούμενες κατοικίες, σε μέρος των μεταβολών των αποθεμάτων και σε μέρος της ενδιάμεσης ανάλωσης, π.χ. στην ενδιάμεση ανάλωση των μονάδων της γενικής κυβέρνησης και των χρηματοοικονομικών εταιρειών γ) ο ΦΠΑ δεν εφαρμόζεται κατά κανόνα στις ακόλουθες περιπτώσεις: 1. στις εξαγωγές σε χώρες εκτός της ΕΕ PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 35

37 2. στην πώληση αγαθών ή υπηρεσιών με μηδενικό ποσοστό ΦΠΑ ασχέτως της χρήσης τους ωστόσο, το μηδενικό ποσοστό του ΦΠΑ συνεπάγεται ότι ο ΦΠΑ που καταβάλλεται κατά την αγορά μπορεί να ανακτηθεί συνεπώς, η ενδιάμεση ανάλωση και ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου αυτών των παραγωγών διορθώνεται με το ποσό του ανακτηθέντος ΦΠΑ 3. σε όλους τους παραγωγούς που εξαιρούνται από την υποχρέωση εγγραφής σε φορολογικά μητρώα ΦΠΑ, όπως είναι μικρές επιχειρήσεις ή οι θρησκευτικές οργανώσεις στην εν λόγω περίπτωση, το δικαίωμα ανάκτησης του ΦΠΑ που καταβάλλεται κατά την αγορά είναι γενικά περιορισμένο Ο ΦΠΑ καταγράφεται σε καθαρή μορφή: η προσφορά αποτιμάται σε βασικές τιμές, δηλαδή χωρίς να περιλαμβάνεται ο τιμολογηθείς ΦΠΑ οι ενδιάμεσες και οι τελικές χρήσεις καταγράφονται σε τιμές αγοραστή, δηλαδή χωρίς να περιλαμβάνεται ο ΦΠΑ που εκπίπτει. Άλλες βασικές έννοιες 9.46 Στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων, χρησιμοποιούνται δύο μεγέθη προσαρμογής για την εξάλειψη της τυχόν διαφοράς μεταξύ της αποτίμησης των εισαγωγών στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων και της αποτίμησης που υπάρχει στους λογαριασμούς των θεσμικών τομέων. Στον πίνακα προσφοράς, για να επιτευχθεί συγκρίσιμη αποτίμηση με την εγχώρια παραγωγή στην ίδια ομάδα προϊόντων, οι εισαγωγές αγαθών αποτιμώνται σε τιμές CIF. Η τιμή CIF περιλαμβάνει τις υπηρεσίες μεταφοράς και ασφάλισης που παρέχονται από μόνιμους κατοίκους, όπως μεταφορά για ίδιο λογαριασμό ή μεταφορά από εξειδικευμένους μεταφορείς μόνιμους κατοίκους. Για να επιτευχθεί συνεκτική αποτίμηση μεταξύ των εισαγωγών και των εξαγωγών, οι εξαγωγές υπηρεσιών πρέπει να περιλαμβάνουν αυτή την τιμή. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 36

38 Στους λογαριασμούς των θεσμικών τομέων, οι εισαγωγές αγαθών αποτιμώνται σε τιμές FOB, δηλαδή όπως στην αποτίμηση που χρησιμοποιείται για τις εξαγωγές αγαθών. Ωστόσο, στην περίπτωση της αποτίμησης FOB η αξία των υπηρεσιών μεταφορών και ασφάλισης που παρέχονται από μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνεται στην εξαγωγή υπηρεσιών, θα είναι μικρότερη, επειδή καλύπτει μόνο τις εν λόγω υπηρεσίες που παρέχονται εντός της χώρας εξαγωγής. Έτσι, το αποτέλεσμα της χρησιμοποίησης διαφορετικών αρχών αποτίμησης είναι ότι οι καθαρές συνολικές εισαγωγές είναι οι ίδιες, αλλά ότι τόσο οι συνολικές εισαγωγές όσο και οι συνολικές εξαγωγές είναι μεγαλύτερες για την αποτίμηση σε τιμές CIF. Οι διαφορές μεταξύ των δύο αρχών αποτίμησης μπορούν να γίνουν εξαλειφθούν στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων με την εισαγωγή μεγεθών προσαρμογής τόσο για τις εισαγωγές όσο και για τις εξαγωγές. Τα μεγέθη προσαρμογής θα πρέπει να ισούνται με την αξία των υπηρεσιών μεταφοράς και ασφάλισης που παρέχονται από μόνιμους κατοίκους και οι οποίες ενσωματώνονται στην τιμή CIF αλλά όχι στην τιμή FOB, δηλαδή των υπηρεσιών που αφορούν τη μεταφορά και την ασφάλιση από τα σύνορα της χώρας εξαγωγής μέχρι τα σύνορα της χώρας εισαγωγής. Αυτά τα μεγέθη προσαρμογής, όταν ενσωματωθούν στους πίνακες προσφοράς και χρήσεων, δεν χρειάζονται ιδιαίτερη μεταχείριση κατά τους υπολογισμούς εισροών-εκροών. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 37

39 9.47 Η μεταβίβαση υπαρχόντων αγαθών καταγράφεται στον πίνακα χρήσεων ως αρνητική δαπάνη για τον πωλητή και θετική δαπάνη για τον αγοραστή. Για τη σχετική ομάδα προϊόντων, η μεταβίβαση υπάρχοντος αγαθού είναι αναταξινόμηση μεταξύ των χρήσεων. Μόνο το κόστος συναλλαγής δεν αντιμετωπίζεται ως αναταξινόμηση: καταγράφεται ως χρήση υπηρεσιών, π.χ. ως επιχειρηματικές ή επαγγελματικές υπηρεσίες. Για λόγους περιγραφής και ανάλυσης, μπορεί να είναι χρήσιμο να παρουσιάζεται ξεχωριστά το σχετικό μέγεθος της μεταβίβασης υπαρχόντων αγαθών για ορισμένες ομάδες προϊόντων, π.χ. η σημασία των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων στην αγορά νέων και μεταχειρισμένων αυτοκινήτων ή ο ρόλος του ανακυκλωμένου χαρτιού στην προσφορά χαρτικών προϊόντων Για τη σωστή κατανόηση των πινάκων προσφοράς και χρήσεων, πρέπει να υπομνηστούν ορισμένες από τις λογιστικές συμβάσεις που χρησιμοποιούνται στο ΕΣΛ: α) Οι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας συνιστούν μια ομάδα τοπικών μονάδων οικονομικής δραστηριότητας (ΜΟΔ) που ασχολούνται με την ίδια ή με παρόμοια δραστηριότητα. Σημαντικό χαρακτηριστικό των πινάκων προσφοράς και χρήσεων είναι ότι καταγράφουν τις δευτερεύουσες δραστηριότητες ξεχωριστά. Αυτό σημαίνει ότι οι ΜΟΔ δεν χρειάζεται να είναι ομοιογενείς ως προς τις παραγωγικές δραστηριότητές τους. Η έννοια των ΜΟΔ εξηγείται πιο λεπτομερώς στο κεφάλαιο 2. Πλήρως ομοιογενείς μονάδες παραγωγής χρησιμοποιούνται στους συμμετρικούς πίνακες εισροών-εκροών του τύπου «προϊόν κατά προϊόν». PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 38

40 β) Αν μια επιχείρηση που ασχολείται με καθαρά βοηθητικές δραστηριότητες είναι στατιστικά παρατηρήσιμη, με την έννοια ότι υπάρχουν εύκολα διαθέσιμοι ξεχωριστοί λογαριασμοί για τις παραγωγικές της δραστηριότητες, ή αν βρίσκεται σε διαφορετική γεωγραφική τοποθεσία από τις επιχειρήσεις που εξυπηρετεί, καταγράφεται ως ξεχωριστή μονάδα και καταχωρίζεται στον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας που αντιστοιχεί στην κύρια δραστηριότητά της, τόσο στους εθνικούς όσο και στους περιφερειακούς λογαριασμούς. Αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα κατάλληλα βασικά στοιχεία, η παραγωγή της βοηθητικής δραστηριότητας μπορεί να εκτιμηθεί ως το άθροισμα των στοιχείων του κόστους. Αν δεν πληρούνται αυτοί οι δύο όροι, όλες οι εισροές που αναλώνονται από μια βοηθητική δραστηριότητα, όπως υλικά, εργασία και ανάλωση πάγιου κεφαλαίου, αντιμετωπίζονται ως εισροές στην κύρια ή τη δευτερεύουσα δραστηριότητα την οποία υποστηρίζουν. γ) Τα αγαθά ή οι υπηρεσίες που παράγονται και αναλώνονται κατά την ίδια λογιστική περίοδο και στο εσωτερικό της ίδιας τοπικής ΜΟΔ (ΤΜΟΔ) δεν επισημαίνονται ξεχωριστά. Επομένως, δεν καταγράφονται ως μέρος της παραγωγής ή της ενδιάμεσης ανάλωσης αυτής της τοπικής ΜΟΔ. δ) Μικρές εργασίες επεξεργασίας, συντήρησης, αποκατάστασης ή επισκευής για λογαριασμό άλλων τοπικών ΜΟΔ πρέπει να καταγράφονται καθαρές, δηλαδή χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η αξία των σχετικών αγαθών. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 39

41 ε) Εισαγωγές και εξαγωγές συμβαίνουν όταν υπάρχει αλλαγή κυριότητας μεταξύ μόνιμων κατοίκων και μη μόνιμων κατοίκων. Η φυσική διακίνηση αγαθών διαμέσου των εθνικών συνόρων δεν συνεπάγεται από μόνη της εισαγωγή ή εξαγωγή αυτών των αγαθών. Τα αγαθά που αποστέλλονται στο εξωτερικό για επεξεργασία δεν καταγράφονται ως εξαγωγές και εισαγωγές. Αντίθετα, η αγορά αγαθών από μη μόνιμους κατοίκους ή η μεταπώληση αγαθών σε μη μόνιμους κατοίκους, χωρίς να εισέρχονται τα αγαθά στην οικονομία του εμπόρου, καταγράφονται ως εξαγωγές και εισαγωγές στους λογαριασμούς του παραγωγού και του τελικού αγοραστή, ενώ στους λογαριασμούς της οικονομίας του εμπόρου καταγράφεται καθαρή εξαγωγή αγαθών στο πλαίσιο διαμεσολαβητικού εμπορίου. στ) Τα διαρκή αγαθά μπορούν να ενοικιάζονται ή να εκχωρούνται στο πλαίσιο λειτουργικής μίσθωσης. Στις περιπτώσεις αυτές, καταγράφονται ως σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου και απόθεμα πάγιου κεφαλαίου στον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας του ιδιοκτήτη τους στον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας του χρήστη καταγράφεται ενδιάμεση ανάλωση με βάση το ύψος του καταβαλλόμενου μισθώματος. ζ) Τα άτομα που εργάζονται μέσω πρακτορείων προσωρινής απασχόλησης καταγράφονται ως απασχολούμενοι στον κλάδο των εν λόγω πρακτορείων και όχι στους κλάδους στους οποίους εργάζονται πραγματικά. Κατά συνέπεια, στους δεύτερους κλάδους, οι προμήθειες που καταβάλλονται στο πρακτορείο για την προσφορά εργατικού δυναμικού καταγράφονται ως ενδιάμεση ανάλωση και όχι ως εισόδημα εξαρτημένης εργασίας. Το εργατικό δυναμικό που εκχωρείται βάσει σύμβασης υπεργολαβίας αντιμετωπίζεται ως παροχή υπηρεσιών. PE-CONS 77/12 ADD 9 REV 1 40