r. Ασημακόπουλος1, Ο. Ταρασίδου 2, Μ. Κουσαρής 2 1. Ογκο λογική Κλινική Α.Π.Θ. 2. Α κτινολογικό Εργαστήριο Ογκολογικού Νοσ. ΙΚΑ «Γ.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "r. Ασημακόπουλος1, Ο. Ταρασίδου 2, Μ. Κουσαρής 2 1. Ογκο λογική Κλινική Α.Π.Θ. 2. Α κτινολογικό Εργαστήριο Ογκολογικού Νοσ. ΙΚΑ «Γ."

ÊΝηρεύς Ταρσούλη
7 χρόνια πριν
Προβολές:

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ 2000. Τόuος 8. Τεύ"(ΟC. ΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ: ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ r. Ασημακόπουλος, Ο. Ταρασίδου 2, Μ. Κουσαρής 2. Ογκο λογική Κλινική Α.Π.Θ. 2. Α κτινολογικό Εργαστήριο Ογκολογικού Νοσ.

1 ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Τόuος 8. Τεύ"(ΟC. ΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ: ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ r. Ασημακόπουλος, Ο. Ταρασίδου 2, Μ. Κουσαρής 2. Ογκο λογική Κλινική Α.Π.Θ. 2. Α κτινολογικό Εργαστήριο Ογκολογικού Νοσ. ΙΚΑ «Γ. Γεννηματάς» Αθήνα ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αν αλύονται εν συντομία οι διαγνωστικές μέθοδοι του καρκίνου του μαστού. Η μαστογρ αφία αναδεικνύεται η εξέταση εκλογής για πληθυ σμιακ6 έλεγχο και επιτρέπει πρώιμη διάγνωση στο 95% των περιπτώσεων, βελτιώ νοντας έτσι την πρόγνωση. Αναλύεται η τεχνική της και εν συντομία αναφέρονται η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA) και η κυτταρολογική εξέταση, ο υπερηχογραφικός έλεγχος, η Μαγνητική Τομογραφία και τέλος το σπινθ ηρογράφημα των μαστών. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την πιο ση μαντική ίσως πάθηση από αυτές που πλήττουν το γυναικείου πληθυσμό και γιατί η συχνότητά του είναι μεγάλη αλλά και γιατί αυξάνεται συνεχώς. Η πιθανότητα που έχει μια γυναίκα στις δυτικές χώρες να αναπτύξει καρκίνο του μαστού είναι :0. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος υπάρχε ι για τις γυναίκες άνω των 40 χρ6νων και η συχνότητα ανε βαίνει προοδευτικά μέχρι τα 70 χρόνια. Η μεγαλύτερη ελπίδα για αύξηση της επιβίωσης είναι η πρώιμη διάγνωση του μη εμφανούς κλινικά καρκίνου με πληθυσμιακό έλεγχο. Ιδανική μέθοδος γι ' αυτό θεωρείται η μαστογραφία. Ο ι βασικ ές διαγνωστικέ ς μέθοδοι για τη μελέτη μιας ασθενούς με ένα πρ6βλημα στο μαστό είναι: ) Κλινική εξέταση - ιστορικό. 2) Μαστογραφία - ΕντοπιστικtΊ λήψη. 3) Παρακέντηση και κυτταρολογική εξέταση (Fine needle aspiration biopsy - FNA). 4) Η πριν τη χειρουργική βιοψία εντόπιση της βλάβης με βελόνη (Prebiopsy needle localization PNL). 5) Χειρουργική βιοψία. 6) Υπέρηχοι. 7) Μαγνητική Τομογραφία. 8) Σπινθηρογράφημα. ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ Η πιο πετυχημένη μέθοδος πληθυσμιακού ελέγχου είναι η μαστογραφία (Εικ., 2). Υπολογίζεται ότι η μαστογραφία μπορεί να αναδείξει έναν καρκίνο δύο χρόνια πριν αυτός να είναι ψηλαφητός. Ο ρόλος της έγκε ιται στην: α) έγκαιρη ανίχνευση μη ψηλαφητών βλαβών (προκλινικά στάδια) β) ανάδειξη και αξιολόγηση ψηλαφητών βλα βών (διαχωρισμός καλοήθων - κακοήθων) (Εικ. 3, 4) Το π6τε πρέπει να γίνεται μία μαστογραφία εξαρτάται από διάφορους παράγοντες: ) Πάντοτε, ανεξάρτητα από την ηλικία της γυναίκας, εφόσον υπάρχει υπόνοια καρκίνου. 2) Τουλάχιστον μία φορά σε γυναίκες 35 χρόνων (μαστογραφία αναφοράς). 3) Κάθε ένα ή δύο χρόνια σε ασυμπτωματικές γυναίκες χρόνων (ανάλογα με την υφή του αδένα και τους δείκτες αυξημένου κινδύνου). 4) Κάθε ένα χρ6νο σε γυναίκες άνω των 50 χρ6νων. Οι προϋποθέσεις για τη σωστή μελέτη μιας

2 μαστογραφίας, είναι : ) Ιq-rορικό (ατομικό, ο ικογενε ιακό, επι.βαρυντικοί παράγοντες). 2) Επισκόπηση. 3) Ψηλάφηση. 4) Άρτια τεχνικά ; υψηλής διαγνωστική ς αξίας μαστογραφία : α) Δύο προβολές για τον κάθε μαστ ό, μία κεφαλουραία και μία λοξί προβολή σε 450 που να περιλαμβάνει και τη μασχαλιαία χώρα (Εικ. 5). β) Σωστή τοποθέτηση του μαστού. γ) Επαρκής πίεση αυτού. δ) Σωστή επιλογή ακτινολογικών στοιχε ίων. ε) Συγκριτική μελέτη με προηγού μενη εξέταση, όταν αυτή υπάρχει. στ) Εντοπιστική λήψη: Ειδική λήψη που χρησιμοποιείται για να καθορίσει καλύτερα μία βλάβη ή για να επιβεβαιωθεί η παρουσία τη ς. Γίνεται με ε ιδικό κώνο που εφαρμόζεται με πίεση επάνω στην περιοχή που μας ενδιαφέρει. Εάν τη ρηθ ούν όλα αυτά, η έγκαιρη δ ιάγνωση φθάνει για καρκίνους μικρότερους του εκατοστού στο 95%, με πολύ χαμηλό ποσοστό ψευδώς αρνητ ικών. ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ ΚΑΙ ΚΥΠΑΡΟΛΟ ΠΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ - FNA Είναι χρήσιμη για να αξιολογηθούν βλάβες ψηλαφητές ή μη ψηλαφητές, οι οποίες φαίνονται στη μαστογραφία και οι οποίες μπορε ί να είναι καρκίνοι ή ινοαδενώματα. Εάν τα αποτελέσματα της κυτταρολογικής εξέτασης δεν είναι σαφή, τότε χρ ειάζεται χειρουργική βιοψία. ΠΡΙΝ ΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΒΙΟΨΙΑ ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΤΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΜΕ ΒΕ ΛΟΝΗ (PNL), ΜΕ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ Ενδείκνυται για οποιαδήποτε μη φαν ερ ή βλάβη, δηλαδή για κάθε ύποπτο εύρημα που φαίνεται στη μαστογραφία, αλλά δεν είναι ψηλαφητό. Ο σκοπός της είναι να διασφαλίσει την αφαί- ρεση του μη ψηλαφητού όγκου με τη μικρότε ρη δυνατή παραμόρφωση του μαστού. Μ ετά την PNL πρέπ ε ι να γίν εται στο μαοτογράφο ακτινογραφία του αφαιρεθέντος τεμαχίου (ακό μη και αν δεν έχει αποτιτανώσε ις ) γ ια να επιβεβαιωθεί η παρουσία τη ς βλάβης στο κομμάτι. Είναι σημαντικό να πούμε ότι ακό μα και με υψη λής πο ιότητας μαστογραφίες, ένα 5% από όλους τους ψηλαφητούς καρκίνους μπορεί να μη φαίνεται στη μαστογραφία. Αυτύ ουνrίθως οφείλεται στο πολύ πυκνύ παρ έγχυμα του μαστού (πολύ ακτινοσκιερό), στον τύπο του όγκου ή κα ι στα δύο μαζ ί. Εν τούτοις ο συνδυασμός της κλινικής εξέτα σης, τη ς μαστογραφίας και τη ς FNA, μπορ εί να δώσει μια σωστή διάγνωση στις περισσότερες περιπτώσεις. ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ Η διαγνωστική του δυνατότητα υπολείπεται σαφώς τη ς μαστογραφίας και συγκεκριμένα: α) Α δυνατεί να αναδείξει μικροαποτιτανώσεις. β) Δεν ανιχνεύει πάντα συμπαγείς μάζε ς μικρότερε ς του εκατοστού. γ) Η διαφορική διάγνωση καλοήθων - κακοήθων βλαβών, δεν είναι αξιόπιστη. δ) Η διαγνωστική ακρίβ εια μ ε ιώνεται ακόμη περισσότερο σε λιποβρ ιθ είς μαστούς (γιατί το λίπος εμποδίζει τη δίοδο της δέσμης των υπε ρήχων). Σήμερα η υπερηχογραφία χρ ησ ιμοποιείται κυρίως για: ) Δ ιαφορική δ ιάγνωση κυστικών - συμπαγών μαζών. 2) Σε πυκνούς, νεανικούς μαστούς όπου η διαγνωστική ακρίβεια τ ης μαστογραφίας περιορίζεται κατά πολύ. 3) Όταν υπάρχει ψηλαφητό εύρημα το οποίο δεν είναι εμφανές στη μαστογραφ ία. 4) Σε εγκύους οι οποίες παρουσιάζουν κλινικά ευρή ματα. 5) Για την παρακολούθ ηση τη ς εξέλ ιξη ς (αύξηση μεγέθους) καλο ήθ ων ή κυτταρολογικά αμφίβολων αλλοιώσεων.

3 6) Για κατευθυνόμενη με υπερήχους παρακέντηση μη ψηλαφητών βλαβών. ΜΑΓΝΗΤΙΚΉ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Όταν υπάρχουν εμφανί ψηλαφητικά ή μαστογραφικά ευρματα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διαχωρίσει καλοίθεις από κακοίθεις παθήσεις. Οι ενδείξεις αυτής περιορίζονται λόγω αδυναμίας εκτίμησης των μικροαποτιτανώσεων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρακολούθηση με δυναμικό πρωτόκολλο για διαχωρισμό υποτροπής (πρώιμη σκιαγραφική ενίσχυση), από ουλώδη μετεγχειρητικό ιστό καθώς και από καλόηθες ινοαδένωμα (σχετικά βραδύτερη και ασθενέστερη σκιαγραφική ενίσχυση). ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ Μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν υπάρχει ψηλαφητό εύρ ημα ύποπτο για κακοήθεια το οποίο χρήζει περαιτέρω ελέγχου αντί της fine needle biopsy.

4 Εικ.. Φυσιολογικός μαστός, κεφαλοvραία λήψη Εικ. 2. Φυσιολογικός μαστός, πλαγία λήψη Εικ. 3. Απλί κύστη

5 Εικ. 4. Καρκίνος με αστεροειδή σκίαση, πάχυνση δέρματος και εισολκή θηλής Εικ. 5. Φυσιολογικοί μαστοί σε λοξή λήψη 45

6 SUMMARY BREAST CANCER: DIAGNOSTIC METHODS G. ASIMAΚOPOULOS', Ο. TARASIDOU', Μ. KOUSARIS. Department of Oncology of A.U.T. 2. Radiology Departmeιιt of G. Gennimatas l.k.a. Oncological Hospital, Athens -- The diagnostic methods of brcast cancer have been analyzed briefly. Mammography has been proven as the examen of choice for screening and permitted tle precocious diagnosis in 95% of the cases, this way improνing the prognosis. Its technique has been analyzed and paracentesis with fine needle (FNA), cytologic examination, CT as well as MRI scans, ultrasound investigation and scanning have been reported briefly. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Καμπούρης Θ. Ελληνική Ακτινολογία. Η μαστογραφία στον καρκίνο του μαστού. 2. Κωνστάντες. Η διαγνωστική συμβολή της μαστογραφίας στις παθήσεις του μαστού. Ιατρική 47:8. 3. Ιωαννίδου-Μουζάκα. Η επιδημιολογία του καρκίνου του μαστού. Ι ατρική 47:6. 4. Teaching Atlas of Mammography - Tabar. 5. Film - Screen Mammography Martin Dunitz. 6. Scintigraphy as an adjunct to Plain-Film Mammography ίη Palpable Breast Lesions - Ctinical Radiology 998:53:7-24.

Σχετικά έγγραφα

Οι σκοποί της Εταιρείας μας είναι επιστημονικοί και κοινωνικοί και αφορούν στην:

Οι σκοποί της Εταιρείας μας είναι επιστημονικοί και κοινωνικοί και αφορούν στην: Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη νεοπλασματική νόσο που προσβάλλει τις γυναίκες, με αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο για την ίδια την ασθενή, αλλά και για το οικογενειακό και φιλικό της περιβάλλον.