ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ.Μ.Ε.)

Transcript

1 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ.Μ.Ε.) ΠΡΑΞΗ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60 ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΩΔΙΚΟΣ Ο.Π.Σ.: ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Β. ΖΟΡΑΠΑΣ ΥΠΟΕΡΓΟ 1: ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΕΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Β. ΤΣΙΟΥΜΑΣ ΥΠΟΕΡΓΟ 2: ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ: Ε. ΓΚΙΝΤΩΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΤΟΥΣ 2015 ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΡΕΥΝΩΝ Τσιούμας Β., Κούκης Γ. Υδρογεωλόγοι Γ3008/Υ2234 ΑΘΗΝΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2016 ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Ε.Σ.Π.Α ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

2 ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΡΓΟΥ ΔΙΠΑΡ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ( ) Τσιούμας Β., Κούκης Γ., Υδρογεωλόγοι ΟΜΑΔΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΔΙΠΑΡ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ( ) Επιστημονικό Προσωπικό Τεχνικό Προσωπικό Τσιούμας Β. Νιάρος Π. Κούκης Γ. Ρίζος Ε. Γκιντώνη Ε. Βαγενάς Α. Τριανταφυλλάκη Σ. Κέπας Α. Ευχαριστίες εκφράζονται σε όσους έχουν συνεισφέρει στην υλοποίηση του έργου και ειδικότερα στον κ. Ν. Στεφανάκη και κα Χ. Στράτη της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών.

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ A. ΕΤΗΣΙΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΧΩΡΑΣ (ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ)... 1 A.1 Εισαγωγή... 1 A.2 Δίκτυο Σταθμών Παρακολούθησης... 1 A.3 Μεθοδολογία Δειγματοληψιών / Αναλύσεων... 1 A.4 Εκτίμηση Κατάστασης / Μεθοδολογική Προσέγγιση... 5 A.5 Σύνοψη Αποτελεσμάτων Β.01 ΕΚΘΕΣΗ ΕΤΟΥΣ 2015 ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (GR07)13 Β.01.1 Αναφορά στον αριθμό δειγματοληψιών και αναλύσεων, που εκτέλεσε ο φορέας Β.01.2 Παρουσίαση κατάστασης σταθμών παρακολούθησης υπόγειων υδάτων Β.01.3 Στατιστικά Στοιχεία Συμπεράσματα i

4 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας Α 1: Συνολικά στοιχεία του προγράμματος παρακολούθησης έτους Υπόγεια Υδατικά Συστήματα (ΥΥΣ)... 1 Πίνακας Α 2: Μέθοδοι δοκιμών... 2 Πίνακας Α 3: Όρια εμπιστοσύνης ανά μέθοδο ανάλυσης... 3 Πίνακας Α 4: Ποιοτικά πρότυπα υπόγειων υδάτων (KYA 39626/2208/Ε130/2009 (Β 2075)... 7 Πίνακας Α 5: Ανώτερες αποδεκτές τιμές και δείκτες ρύπανσης, αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (Μέρος Β, ΥΑ 1811/2011)... 7 Πίνακας Α 6: Ποσοτική κατάταξη των σταθμών παρακολούθησης υπόγειων υδάτων Πίνακας Α 7: Χημική κατάταξη των σταθμών παρακολούθησης υπόγειων υδάτων Πίνακας Β 1: Πίνακας Β 2: Πίνακας Β 3: Πίνακας Β 4: Σταθμοί Παρακολούθησης Υπόγεια Υδατικά Συστήματα (Δειγματοληψία / Αναλύσεις Ι.Γ.Μ.Ε) Παράμετροι που αναλύθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος παρακολούθησης Ποσοτική κατάταξη υπόγειων υδάτων Χημική κατάταξη υπόγειων υδάτων ΣΧΗΜΑΤΑ Σχήμα Α 1: Ποσοτική (αριστερά) και χημική (δεξιά) κατάσταση υπόγειων υδατικών συστημάτων Σχήμα Β 1: Κατανομή των σταθμών παρακολούθησης υπόγειων υδάτων ως προς την ποσοτική (αριστερά) και χημική (δεξιά) τους κατάσταση ανά Υδατικό Διαμέρισμα ΧΑΡΤΕΣ Χάρτης 07.1: Χάρτης 07.2: Χάρτης 07.3: Σταθμοί παρακολούθησης Υπόγειων Υδατικών συστημάτων ανά Υδατικό Διαμέρισμα Χημική Κατάσταση Υπόγειων Υδατικών Συστημάτων ανά Υδατικό Διαμέρισμα Ποσοτική Κατάσταση Υπόγειων Υδατικών Συστημάτων ανά Υδατικό Διαμέρισμα ii

5 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ.Μ.Ε.) Ν.Π.Ι.Δ. ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Ν. 272/76 και ΚΥΑ ΦΕΚ 1247/Β/ ) Σπ. Λούη 1, Ολυμπιακό Χωριό, Αχαρναί Τ.Κ , Τηλ , Fax Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Το Τομεακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον - Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Σ.Π.Α. - Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς ), στο πλαίσιο των παρεμβάσεων των Διαρθρωτικών Ταμείων για την κοινωνική και οικονομική συνοχή και στόχευε στην Προστασία, Αναβάθμιση και Αειφορική Διαχείριση του Περιβάλλοντος, ώστε να αποτελέσει το υπόβαθρο για την προστασία της δημόσιας υγείας, την άνοδο της ποιότητας της ζωής των πολιτών, καθώς και βασικό παράγοντα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Οι κυριότερες παρεμβάσεις, που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του ΕΠΠΕΡΑΑ, ήσαν: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, βιοκλιματικές αναπλάσεις και ενεργειακή αποδοτικότητα, αποχετεύσεις, βιολογικοί καθαρισμοί, προστασία ευαίσθητων περιοχών, διαχείριση αστικών λυμάτων, έργα ύδρευσης, εξοικονόμηση και επαναχρησιμοποίηση νερού, διαχείριση στερεών και επικίνδυνων αποβλήτων, προστατευόμενες περιοχές, προστασία και διαχείριση υδάτινων πόρων, και υποδομές αντιπλημμυρικής προστασίας μεγάλης κλίμακας. Η Πράξη που περιγράφεται στην παρούσα έκθεση είχε ενταχθεί στο παραπάνω αναφερόμενο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Οι Πράξεις των Δράσεων αυτού του Προγράμματος συγχρηματοδοτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α.), το οποίο συμβάλλει στην άμβλυνση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από το Ελληνικό Δημόσιο. Η παρούσα μελέτη θα αναφέρεται βιβλιογραφικά ως εξής : Τσιούμας Β., Κούκης Γ. (2016): «Εφαρμογή της Οδηγίας 60/2000 Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης Υπόγειων Νερών Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας», Ι.Γ.Μ.Ε., ΕΣΠΑ / Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη». Έργο: «ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 60/2000 ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ (ΔΙΠΑΡ)», Αθήνα.

6 A. ΕΤΗΣΙΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΧΩΡΑΣ (ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ) A.1 Εισαγωγή Στον Πίνακα Α-1 γίνεται αναφορά στον αριθμό των δειγματοληψιών και αναλύσεων, καθώς και στη συχνότητά τους, που εκτέλεσε ο φορέας στα πλαίσια του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης ανά υδατικό σύστημα. Επιπρόσθετα, γίνεται αναφορά στον αριθμό των αναλύσεων ανά κατηγορία παραμέτρων και ανά υδατικό σύστημα, που εκτέλεσε ο φορέας. A.2 Δίκτυο Σταθμών Παρακολούθησης Στον Πίνακα Α-1 παρουσιάζονται τα συνολικά δεδομένα παρακολούθησης για τις δειγματοληψίες/ μετρήσεις/αναλύσεις, που διενεργήθηκαν από το Ι.Γ.Μ.Ε. Στον εν λόγω πίνακα τα στοιχεία αποτυπώνονται ανά υδατικό διαμέρισμα: Υδατικό Διαμέρισμα Πίνακας Α-1: Συνολικά στοιχεία του προγράμματος παρακολούθησης έτους 2015 Υπόγεια Υδατικά Συστήματα (ΥΥΣ) Αριθμός σταθμών Αριθμός δειγματο -ληψιών Ποσοτικές Αριθμός αναλύσεων ανά κατηγορία παραμέτρου Αζωτ. Βασικές Βαρέα ενώσ., Φυτοφάρμακα Φ/Χ Μέταλλα SO 4, Cl Συνθετικές ουσίες GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ Σύνολο A.3 Μεθοδολογία Δειγματοληψιών / Αναλύσεων Η δειγματοληψία και οι μετρήσεις πεδίου πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με τα πρωτόκολλα που συντάχθηκαν από το ΙΓΜΕ και επισυνάπτονται: ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΚΑΙ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΕΣ ΕΡΓΟΥ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60 ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ και ΟΔΗΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ 1

7 Τα ανωτέρω πρωτόκολλα δειγματοληψίας και εργασιών πεδίου συντάχθηκαν βάσει των ακόλουθων προτύπων, οδηγιών και Υπουργικών Αποφάσεων: 1. ISO Water quality Sampling Part11: Guidance on sampling of groundwaters 2. ΕΛΟΤ EN ISO AC «Ποιότητα νερού Μέρος 1: Καθοδήγηση για το σχεδιασμό προγραμμάτων δειγματοληψίας και τεχνικές δειγματοληψίας» 3. EN ISO (2004) - Water quality-sampling-part3: Guidance on the preservation and handling of water samples 4. ΕΛΟΤ ΕΝ ISO , Ποιότητα νερού Δειγματοληψία Μέρος 2: Οδηγίες τεχνικών δειγματοληψίας 5. ASTM D (2013): Standard Guide for Sampling Ground-Water Monitoring Wells 6. US EPA, RCRA Ground-Water Monitoring Draft Technical Guidance, Office of Solid Waste, U.S. Environmental Protection Agency, Washington, D.C 7. US EPA, Standard operating procedure for Ground-Water Sampling 8. European Commission, Common Implementation Strategy for the water Framework Directive (2000/60/EC), Technical Report : Guidance Document No. 19 (Guidance on Surface Water Chemical Monitoring under the Water Framework Directive) 9. ΦΕΚ 2075 ΑΠΟΦΑΣΗ 39626/2208/Ε130 Καθορισμός μέτρων για την προστασία των υπόγειων νερών από την ρύπανση και την υποβάθμιση, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2006/118/ΕΚ «σχετικά με την προστασία των υπόγειων υδάτων από την ρύπανση και την υποβάθμιση», του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2006» DEP SOP, Florida Department of Environmental Protection, FIELD SAMPLING GUIDANCE DOCUMENT #1220,U.S.EPA. Στον πίνακα Α-2 περιγράφονται ανά παράμετρο, η πρότυπη μέθοδος, ο εξοπλισμός καθώς και τα όρια ποσοτικοποίησης και ανίχνευσης των εργαστηριακών αναλύσεων, ενώ στον πίνακα Α-3 που ακολουθεί αναφέρονται τα όρια εμπιστοσύνης ανά παράμετρο. Πίνακας Α-2: Μέθοδοι δοκιμών Παράμετρος ΠΡΟΤΥΠΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Όριο ποσοτικοποίησης, LOQ Όριο ανίχνευσης, LOD ph ΕΛΟΤ 658:1983 Εργαστηριακό Πεχάμετρο - - Αγωγιμότητα ΕΛΟΤ ΕΝ 27888:1993 Εργαστηριακό Αγωγιμόμετρο 5 μs/cm 1 μs/cm Χλωριούχα ISO 9297:1989 Συσκευή Αυτόματης Τιτλοδότησης 5 mg/l 2 mg/l Εσωτερική μέθοδος βασισμένη Θειϊκά στην ASTM D516:2007 Φασματοφωτόμετρο 5 mg/l 2 mg/l ΕΛΟΤ EN ISO 11885:2009 ICP-OES 5 mg/l 2 mg/l Νιτρικά Εσωτερική μέθοδος βασισμένη στην DIN D9-1:2008 Φασματοφωτόμετρο 5 mg/l 2 mg/l Νιτρώδη Εσωτερική μέθοδος βασισμένη στην ΕΛΟΤ EN 26777:1993 Φασματοφωτόμετρο 0,05 mg/l 0,02 mg/l Αμμώνιο Εσωτερική μέθοδος βασισμένη στην DIN :1983 Φασματοφωτόμετρο 0,02 mg/l 0,01 mg/l Μαγγάνιο ASTM D5673:2003 ICP-MS 5 μg/l 2 μg/l 2

8 Χαλκός ASTM D5673:2003 ICP-MS 5 μg/l 2 μg/l Μόλυβδος ASTM D5673:2003 ICP-MS 5 μg/l 2 μg/l Κάδμιο ASTM D5673:2003 ICP-MS 0,5 μg/l 0,1 μg/l Νικέλιο ASTM D5673:2003 ICP-MS 5 μg/l 2 μg/l Χρώμιο ΕΛΟΤ EN ISO 11885:2009 ICP-OES 5 μg/l 2 μg/l Σίδηρος ΕΛΟΤ EN ISO 11885:2009 ICP-OES 10 μg/l 3 μg/l Αργίλιο ASTM D5673:2003 ICP-MS 10 μg/l 3 μg/l Κοβάλτιο ASTM D5673:2003 ICP-MS 5 μg/l 2 μg/l Αρσενικό ASTM D5673:2003 ICP-MS 5 μg/l 1 μg/l Υδράργυρος ASTM D5673:2003 ICP-MS 0,5 μg/l 0,2 μg/l Εξασθενές Χρώμιο Εσωτερική μέθοδος βασισμένη στην STANDARD METHODS Cr B, 20th ed. Φασματοφωτόμετρο 10 μg/l 3 μg/l Παράμετρος Πίνακας Α-3: Όρια εμπιστοσύνης ανά μέθοδο ανάλυσης Ονομαστική τιμή δείγματος ελέγχου Μονάδα μέτρησης Διευρυμένη αβεβαιότητα, % ΟΡΙΑ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ +2S -2S +3S -3S Αργίλιο Al 53.0 μg/l Αρσενικό As μg/l Βάριο Ba μg/l Βόριο B μg/l Κάδμιο Cd μg/l Κοβάλτιο Co μg/l Μαγγάνιο Mn μg/l Μολυβδένιο Mo 45.6 μg/l Μόλυβδος Pb μg/l Νικέλιο Ni μg/l Σελήνιο Se μg/l Χαλκός Cu μg/l Ψευδάργυρος Cu μg/l Σίδηρος Fe 36.5 μg/l Χρώμιο Cr μg/l ph 7.41 Αγωγιμότητα 1404 μs/cm Χλωριούχα Cl 25.0 mg/l Νιτρικά NO mg/l Θειϊκά SO mg/l Αμμωνία NH μg/l Νιτρώδη NO μg/l Η αξιολόγηση και ο χαρακτηρισμός της ποσοτικής κατάστασης των υπόγειων υδατικών συστημάτων απαιτεί παρατηρήσεις στάθμης μακρών χρονοσειρών, δηλαδή δεδομένων τουλάχιστον 15 ετών, προκειμένου οι όποιες μεταβολές να «αποσυνδεθούν» από τις κλιματικές διακυμάνσεις (κυρίως ύψος κατακρημνισμάτων και θερμοκρασία), οι οποίες έχουν άμεση επίδραση στα ισοζύγια των υπόγειων νερών. Τότε και μόνο θα είναι εφικτό να εντοπιστεί ενδεχόμενη τάση στα υπόγεια υδατικά αποθέματα. Συνεπώς τα δεδομένα από την παρακολούθηση της στάθμης των υπόγειων υδατικών συστημάτων στο τρέχον πρόγραμμα, που αφορούσε τα έτη δε δίνουν επαρκή τεκμηρίωση της 3

9 ποσοτικής κατάστασης, πολύ δε περισσότερο σε ορίζοντα έτους, στον οποίο αναφέρεται η παρούσα έκθεση. Εντούτοις, τα δεδομένα που συλλέχθηκαν και καταχωρήθηκαν θα αποτελέσουν σημαντικό στοιχείο για τη σύγκριση σε μελλοντικό χρόνο, σύμφωνα με τα προηγούμενα. Προκειμένου να χαρακτηριστεί ένα σύστημα ότι βρίσκεται σε κακή κατάσταση, θα πρέπει οι ανθρωπογενείς πιέσεις και εν προκειμένω οι μέσες αντλήσεις που πραγματοποιούνται να υπερβαίνουν τη μέση φυσική ή/και τεχνητή επαναπλήρωσή του, σε χρονικό ορίζοντα τουλάχιστον 15ετίας, η οποία θεωρείται η ελάχιστη περίοδος για τον στατιστικό προσδιορισμό των παραμέτρων του υδρολογικού ισοζυγίου. Για την εκτίμηση της ποσοτικής κατάστασης των σταθμών παρακολούθησης, σε όλες τις περιπτώσεις συνεκτιμήθηκαν οι ανθρωπογενείς πιέσεις, ως αποτέλεσμα του κοινωνικο-οικονομικού πλαισίου της περιοχής (π.χ. αγροτικές δραστηριότητες, τουρισμός κ.λπ.). Επιπλέον παράγοντες που καθορίζουν τις διακυμάνσεις της στάθμης, στα υπόγεια υδατικά συστήματα και την ταχύτητα αναπλήρωσής τους, είναι η φύση των γεωλογικών σχηματισμών εντός των οποίων αναπτύσσονται οι υδροφορείς (καρστικοί, ρωγμώδεις ή κοκκώδεις), ο τύπος των υδροφορέων (ελεύθερος ή υπό πίεση) και τέλος αν υπάρχει θαλάσσια επίδραση (παράκτιος ή μη). Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε για το χαρακτηρισμό της ποσοτικής κατάστασης των σταθμών παρακολούθησης περιλαμβάνει τον άμεσο χαρακτηρισμό, δηλαδή τη σύγκριση με παλαιότερα δεδομένα που το ΙΓΜΕ διαθέτει και τον έμμεσο χαρακτηρισμό, δηλαδή αξιολόγηση ποιοτικών χαρακτηριστικών των υπόγειων νερών. Πιο συγκεκριμένα: Άμεσος Χαρακτηρισμός 1. Συγκεντρώθηκαν δεδομένα στάθμης από όσους σταθμούς το ΙΓΜΕ είχε παρακολουθήσει κατά τα προηγούμενα έτη, στο πλαίσιο άλλων προγραμμάτων τα οποία παρακολουθήθηκαν και στο τρέχον πρόγραμμα. 2. Έγινε σύγκριση των μετρήσεων του τρέχοντος έτους σε σχέση με τις παλαιότερες, λαμβάνοντας υπόψη τις εποχικές διακυμάνσεις. 3. Στις περιπτώσεις όπου υπήρχε σαφής αρνητική διαφοροποίηση αποδόθηκε ο χαρακτηρισμός «ΚΑΚΗ». Έμμεσος Χαρακτηρισμός Αφορά τους παράκτιους κυρίως κοκκώδεις υδροφορείς, όπου η ανεπάρκεια υπόγειου νερού οδηγεί σε υπερεκμετάλλευση, με συνέπεια τη διείσδυση της θάλασσας και την υφαλμύρωση. Στις περιπτώσεις αυτές δεν παρατηρούνται έντονες μεταβολές στη στάθμη των υπόγειων νερών λόγω της αναπλήρωσης από το θαλασσινό. 1. Αξιολογήθηκαν οι αυξημένες συγκεντρώσεις ιόντων Cl και οι αυξημένες τιμές αγωγιμότητας. Κυρίως η διατήρηση στο χρόνο αυξημένων τιμών, μη οφειλόμενων σε φυσικά αίτια. 2. Προκειμένου να επιβεβαιωθεί η προηγούμενη αξιολόγηση ή περαιτέρω υποβάθμιση, έγινε σύγκριση με αντίστοιχα δεδομένα, για εκείνους τους σταθμούς οι οποίοι παρακολουθούνταν σε προηγούμενα προγράμματα από το ΙΓΜΕ. 3. Στις περιπτώσεις όπου υπήρχε σαφής διατήρηση αυξημένων τιμών ή αρνητική διαφοροποίηση σε σχέση με παλαιότερες τιμές, αποδόθηκε ο χαρακτηρισμός «ΚΑΚΗ». Για την αξιολόγηση της ποσοτικής κατάστασης των παρακολουθούμενων πηγών διακρίνονται δύο περιπτώσεις: 1. Εφόσον δεν ασκούνται πιέσεις από αντλήσεις, στο υπόγειο σύστημα στην ανάντη των πηγών περιοχή, που αποτελούν την πλειονότητα των περιπτώσεων, οι διακυμάνσεις της παροχής εξαρτώνται αποκλειστικά από τις διακυμάνσεις των παραμέτρων της βροχόπτωσης 4

10 και της θερμοκρασίας, οπότε ενδεχόμενη διαφοροποίηση απαιτεί εξίσου μακρές χρονοσειρές μετρήσεων παροχών για να τεκμηριωθεί ο χαρακτηρισμός. Στις περιπτώσεις αυτές αποδόθηκε ο χαρακτηρισμός «ΚΑΛΗ». 2. Εφόσον πραγματοποιούνται αντλήσεις στο υπόγειο σύστημα στην ανάντη των πηγών περιοχή, συναξιολογήθηκαν τόσο οι μεταβολές της παροχής όσο και της στάθμης των γεωτρήσεων και έγινε σύγκριση σε σχέση παλαιότερες μετρήσεις, στις περιπτώσεις που το ΙΓΜΕ διέθετε δεδομένα. Στις περιπτώσεις όπου υπήρχε σαφής αρνητική διαφοροποίηση αποδόθηκε ο χαρακτηρισμός «ΚΑΚΗ». Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι στην πλειονότητα των σταθμών δεν αναμένονται διαφοροποιήσεις, σε επίπεδο έτους, όσον αφορά το χαρακτηρισμό της ποσοτικής τους κατάστασης. A.4 Εκτίμηση Κατάστασης / Μεθοδολογική Προσέγγιση Ο χαρακτηρισμός της κατάστασης ενός υδροσημείου εξαρτάται από την αξιολόγηση της χημικής και της ποσοτικής του κατάστασης. Η καλή ποσοτική κατάσταση των υδάτων εξασφαλίζει τη μη εξάντληση του υδροφορέα από το μακροπρόθεσμο μέσο ετήσιο όγκο άντλησης, ο οποίος ενδέχεται να υπερβαίνει τον όγκο της φυσικής αναπλήρωσης του συστήματος. Η μεθοδολογία προσδιορισμού της χημικής κατάστασης των υδάτων είναι απόρροια των ευρωπαϊκών οδηγιών και της ελληνικής νομοθεσίας εναρμονισμένης με τις Οδηγίες 2000/60/ΕΚ και 2006/118/ΕΚ. Οι βασικές παραδοχές για τη μεθοδολογική προσέγγιση είναι (α) να είναι επαρκή τα δεδομένα και (β) να υπάρχει γνώση της χωρικής κατανομής των δεδομένων στην έκταση του υπόγειου υδροφόρου συστήματος. Τα δύο βασικότερα στάδια της μεθοδολογίας είναι ο έλεγχος και η αξιολόγηση των παραμέτρων των φυσικών-χημικών αναλύσεων των υδροσημείων του συστήματος και η αξιολόγηση των πιέσεων, που οφείλονται σε ανθρωπογενή αίτια. Τα στάδια εφαρμογής της μεθοδολογίας, που έχει επιλεγεί για τον προσδιορισμό της χημικής κατάστασης των υδροσημείων παρακολούθησης των υπόγειων υδάτων είναι τα εξής: (α) Προσδιορισμός έτους αναφοράς: Από τη μελέτη της χρονοσειράς για κάθε θέση υδροσημείου και κάθε παράμετρο εντός του ίδιου υδατικού συστήματος, προσδιορίζεται το έτος αναφοράς». Αυτό είναι το έτος πριν από το οποίο, οι συγκεντρώσεις ή οι τιμές της εξεταζόμενης παραμέτρου διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα, καθώς δεν αναπτύσσεται τάση ρύπανσης. Τα δεδομένα της παρακολούθησης των υπόγειων υδάτων χρησιμοποιήθηκαν για τη διαπίστωση μακροπρόθεσμων - ανθρωπογενούς αιτίας- ανοδικών τάσεων στις συγκεντρώσεις ρύπων. (β) Προσδιορισμός συγκέντρωσης αναφοράς: Η ανάλυση εξαρτάται από το πλήθος των διαθέσιμων μετρήσεων πριν το έτος αναφοράς. Αν δεν υπάρχει χρονοσειρά μετρήσεων πριν το έτος αναφοράς ή αν αυτή είναι ανεπαρκής, η συγκέντρωση «αναφοράς» της παραμέτρου προκύπτει είτε από ιστορικά στοιχεία (σποραδικές μετρήσεις στην περιοχή ή στην ευρύτερη ζώνη του υδατικού συστήματος), είτε από τη συγκέντρωση της παραμέτρου σε μια ζώνη του υδατικού συστήματος, όπου εκτιμώνται μηδενικές ή αμελητέες ανθρωπογενείς πιέσεις και επομένως, μηδενικές επιπτώσεις στα υπόγεια ύδατα. (γ) Διάγνωση τάσης: Από την εφαρμογή των προηγούμενων σταδίων διαπιστώνεται η πιθανή τάση ρύπανσης των υδάτων του συστήματος. Σε αυτό το στάδιο, λαμβάνονται υπόψη οι τιμές μέτρησης, 5

11 μετά το έτος αναφοράς ανά εξεταζόμενη παράμετρο και ανά σύστημα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η διαπίστωση της αιτίας που προκαλεί την τάση, η οποία μπορεί να είναι διάχυτη ή σημειακή και ανθρωπογενούς ή φυσικής προέλευσης. (δ) Υπολογισμός μέσης τιμής συγκέντρωσης ανά θέση: Η μέση τιμή συγκέντρωσης για τις εξεταζόμενες παραμέτρους κάθε δειγματοληπτικού σημείου και για κάθε υπόγειο υδατικό συστήμα, πραγματοποιείται για το σύνολο των μετρήσεων της χρονοσειράς και συνδέεται άμεσα με το χαρακτηρισμό της χημικής κατάστασης των υδάτων. Υπολογίζεται η μέση τιμή των αποτελεσμάτων της παρακολούθησης σε κάθε σημείο του συστήματος. Για τον υπολογισμό της μέσης τιμής κάθε παραμέτρου απαιτείται η χρονοσειρά μετρήσεων όλων των σημείων του συστήματος για την εξεταζόμενη παράμετρο να περιλαμβάνει τουλάχιστον μία μέτρηση ανά έτος. (ε) Αξιολόγηση χημικής κατάστασης ΥΥΣ: Οι δείκτες που επιλέχθηκαν να εξετασθούν είναι τα νιτρικά και νιτρώδη ιόντα, το αμμώνιο, τα χλωριούχα ιόντα, τα θειικά ιόντα, το ph, η αγωγιμότητα και το διαλυμένο οξυγόνο in situ. Οι παράμετροι αυτές αποτελούν τυπικό δείγμα των δεδομένων παρακολούθησης, που συλλέγονται, καλύπτουν τις απαιτήσεις της Οδηγίας και επιτρέπουν την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για την χημική κατάσταση των ΥΥΣ. Οι υπόλοιπες παράμετροι, αναφέρονται και αξιολογούνται σε σχέση με την πιθανή πηγή προέλευσης (φυσική, ανθρωπογενής), αλλά δεν λαμβάνονται υπόψη στον τελικό χαρακτηρισμό της ποιοτικής κατάστασης του συστήματος. Από την επεξεργασία των παραμέτρων για την ποιότητα των υδάτων προκύπτει ο χαρακτηρισμός της χημικής κατάστασης του συστήματος. Πιο συγκεκριμένα αξιολογούνται τα αποτελέσματα του υπολογισμού της μέσης τιμής κάθε συγκέντρωσης ανά θέση. Για κάθε παράμετρο διακρίνονται δύο κατηγορίες: αυτή που βρίσκεται κάτω από το όριο της ανώτερης αποδεκτής τιμής και αυτή που βρίσκεται πάνω από το όριο αυτό. Αν έστω μία παράμετρος ανά θέση υπερβαίνει την ανώτερη αποδεκτή τιμή και αυτό οφείλεται σε ανθρωπογενή δραστηριότητα, τότε το σημείο χαρακτηρίζεται ως σημείο κακής χημικής κατάστασης. Αν το ποσοστό των σημείων με κακή κατάσταση είναι πάνω από το 20%, αλλά οι θέσεις δεν έχουν διασπορά σε όλη την έκταση του συστήματος και είναι εστιασμένες σε ένα τμήμα αυτού τότε το αποτέλεσμα της κατάστασης δεν γενικεύεται για όλο το σύστημα Τα διαθέσιμα δεδομένα των χημικών αναλύσεων για τα βαρέα μέταλλα, χαρακτηρίζονται από μη συστηματικότητα στις μετρήσεις (μία ή δύο μετρήσεις ανά έτος) και έχουν πραγματοποιηθεί σε έναν περιορισμένο αριθμό υδροσημείων παρακολούθησης γι αυτό και δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό χημικής κατάστασης εκτός από ορισμένα σημεία κοντά σε βιομηχανικές περιοχές με τεκμηριωμένη ανθρωπογενή επιβάρυνση βαρέων μετάλλων. (στ) Ανάλυση πιέσεων: Η αξιολόγηση αυτή συνδυάζεται με τη μελέτη των τάσεων ανά θέση. Αν, ανά θέση, η μέση τιμή συγκέντρωσης είναι υψηλή και συνδυάζεται με σημαντικές πιέσεις, τότε η θέση παρουσιάζει υψηλό περιβαλλοντικό κίνδυνο, εάν δε οι πιέσεις είναι τυχαίες, ήπιες ή ανύπαρκτες, τότε η υψηλή τιμή συγκέντρωσης ανά θέση δεν αξιολογείται και δεν επηρεάζει το χαρακτηρισμό του συστήματος. Επισημαίνεται ότι εάν οι καταγεγραμμένες υπερβάσεις οφείλονται σε φυσικά αίτια τότε αυτές δεν θεωρούνται ρύποι και αξιολογούνται στα πλαίσια εκτίμησης της κατάστασης του ΥΥΣ ως φυσικής προέλευσης. (ζ) Τελικό στάδιο μεθοδολογίας: Τα σημεία συμβολίζονται με πράσινη ή κόκκινη κουκίδα ανάλογα με την καλή ή κακή χημική τους κατάσταση. Αν καμία μέτρηση μέσης τιμής συγκέντρωσης δεν υπερβαίνει την ανώτερη αποδεκτή τιμή τότε το σημείο συμβολίζεται με πράσινη κουκίδα. Αν, έστω και μία μέση τιμή συγκέντρωσης από τις εξεταζόμενες παραμέτρους του κάθε σημείου υπερβαίνει 6

12 την ανώτερη αποδεκτή τιμή και αυτό οφείλεται σε ανθρωπογενή δραστηριότητα, τότε το σημείο συμβολίζεται με κόκκινο. Σε περίπτωση υπερβάσεων τιμών, που μπορεί να έχουν εντελώς τοπικό και μη αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα και οι θέσεις τους να μην έχουν καλή κατανομή στο χώρο και να είναι συγκεντρωμένες σε ένα τμήμα του συστήματος τότε το αποτέλεσμα της κατάστασης δεν γενικεύεται για όλο το σύστημα. Ο χαρακτηρισμός του συστήματος τότε δύναται να διαφέρει από τον χαρακτηρισμό σημείων-θέσεων ελέγχου. Τέλος, αν η μέση τιμή συγκέντρωσης από τις εξεταζόμενες παραμέτρους του κάθε σημείου υπερβαίνει την ανώτερη αποδεκτή τιμή, λόγω φυσικών αιτίων, τότε το σημείο συμβολίζεται με πορτοκαλί. Ως «Ανώτερες Αποδεκτές Τιμές» (ΑΑΤ) ορίζονται οι ανώτερες τιμές συγκεντρώσεων ορισμένων ρύπων στα υπόγεια ύδατα λαμβάνοντας υπόψη τις φυσικές τιμές υποβάθρου, τη χρήση των νερών και την επίδραση σε επιφανειακά και χερσαία οικοσυστήματα. Ο καθορισμός των ΑΑΤ είναι απαραίτητος μόνο για εκείνα τα υπόγεια υδατικά συστήματα, που από την προκαταρκτική αξιολόγηση προκύπτει ότι διατρέχουν τον κίνδυνο να μην πετύχουν καλή χημική κατάσταση και για εκείνες τις παραμέτρους, για τις οποίες παρατηρούνται ή αναμένονται υπερβάσεις των ορίων ποιότητας, που σχετίζονται με τις χρήσεις. Μέγιστες αποδεκτές συγκεντρώσεις, (ΑΑΤ) ορίζονται οι τιμές των ορίων ποσιμότητας βάσει των σχετικών οδηγιών και της ελληνικής νομοθεσίας. Ως όριο επιφυλακής ή σημείο εκκίνησης εφαρμογής των μέτρων αντιστροφής της τάσης (at risk) ορίζεται η τιμή της παραμέτρου που είναι ίση με το 75% των ΑΑΤ. Η χρήση των ορίων ποσιμότητας ως σταθερότυπων για τη θέσπιση ανώτερων αποδεκτών τιμών και ορίων επιφυλακής βασίζεται στο γεγονός ότι ο μεγαλύτερος αριθμός των ΥΥΣ της χώρας χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων για την κάλυψη υδρευτικών αναγκών. Πίνακας Α-4: Ποιοτικά πρότυπα υπόγειων υδάτων (KYA 39626/2208/Ε130/2009 (Β 2075) A/A Ρύπος Ποιοτικό πρότυπο (1) Νιτρικά Άλατα 50 mg/l (2) Δραστικές ουσίες φυτοφαρμάκων (συμπεριλαμβάνονται αντίστοιχοι μεταβολίτες, προϊόντα αποικοδόμησης και αντιδράσεων) (1) 0.1 μg/l 0.5 μg/l (συνολικό (2) ) (1) Ως «φυτοφάρμακα», νοούνται τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και τα βιοκτόνα, όπως ορίζονται αντίστοιχα στις σχετικές διατάξεις της κείμενης εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας. (2) Ως «συνολικό», νοείται το άθροισμα όλων των επιμέρους φυτοφαρμάκων που ανιχνεύονται και προσδιορίζονται ποσοτικά κατά τη διαδικασία παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων σχετικών προϊόντων μεταβολισμού, προϊόντων αποδόμησης και προϊόντων αντίδρασης. Πίνακας Α-5: Ανώτερες αποδεκτές τιμές και δείκτες ρύπανσης, αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (Μέρος Β, ΥΑ 1811/2011) A/A Παράμετρος Ανώτερη αποδεκτή τιμή (1) ph (εύρος τιμών) (2) Aγωγιμότητα 2500μS/cm (3) Αρσενικό 10 μg/l (4) Κάδμιο 5 μg/l (5) Μόλυβδος 25 μg/l (6) Υδράργυρος 1.0 μg/l (7) Νικέλιο 20 μg/l 7

13 A/A Παράμετρος Ανώτερη αποδεκτή τιμή (8) Ολικό χρώμιο 50 μg/l (9) Αργίλιο 200 μg/l (10) Αμμώνιο 0.50 mg/l (11) Νιτρώδη 0.50 mg/l (12) Χλωριούχα ιόντα 250 mg/l (13) Θειικά ιόντα 250 mg/l (14) Άθροισμα Τριχλωροαιθυλένιου και Τετραχλωροαιθυλένιου 10 μg/l Για τα υπόγεια ύδατα, το Δίκτυο Παρακολούθησης καλύπτει την παρακολούθηση της χημικής και της ποσοτικής τους κατάστασης. Τα προγράμματα παρακολούθησης των υπογείων υδάτων περιλαμβάνουν: Δίκτυο ποσοτικής παρακολούθησης (quantitative): Διενεργείται σε όλα τα συστήματα υπόγειων υδάτων ή ομάδες συστημάτων με σκοπό τη συμπλήρωση και επικύρωση της διαδικασίας χαρακτηρισμού τους. Δίκτυο εποπτικής παρακολούθησης (surveillance): Διενεργείται σε όλα τα συστήματα, που έχουν χαρακτηρισθεί με σκοπό τη συμπλήρωση και επικύρωση της διαδικασίας εκτίμησης χημικής κατάστασης και την παροχή πληροφοριών, που θα χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση μακροπρόθεσμων τάσεων, που οφείλονται σε μεταβολές των φυσικών συνθηκών, αλλά και σε ανθρώπινες δραστηριότητες. Δίκτυο επιχειρησιακής παρακολούθησης (operational): Διενεργείται σε όλα τα συστήματα υπόγειων υδάτων ή ομάδες συστημάτων, τα οποία με βάση τόσο την εκτίμηση των επιπτώσεων όσο και την εποπτική παρακολούθηση, έχουν χαρακτηριστεί ότι κινδυνεύουν να μην επιτύχουν τους στόχους, προκειμένου να εδραιωθεί η χημική τους κατάσταση και να πιστοποιηθεί η παρουσία μακροπρόθεσμων ανθρωπογενούς αιτίας ανοδικών τάσεων στη συγκέντρωση των ρύπων. Σύμφωνα με το άρθρο 17 της Οδηγίας υπολογίζεται η μέση τιμή συγκέντρωσης όλων των ποιοτικών παραμέτρων για κάθε υδροσημείο του συστήματος, όπου υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία μετρήσεων, για τον προσδιορισμό της χημικής κατάστασης των ΥΥΣ. Οι τιμές των μέσων συγκεντρώσεων των παραμέτρων συγκρίνονται με τα ποιοτικά πρότυπα ΑΑΤ και έτσι προκύπτουν οι τυχόν υπερβάσεις για κάθε ποιοτική παράμετρο και κάθε υδροσημείο. Έλεγχος γενικής χημικής κατάστασης: για το χαρακτηρισμό των ΥΥΣ υπολογίζεται το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά της υπέρβασης. Λαμβάνοντας υπόψη τις αβεβαιότητες, που αφορούν στην αντιπροσωπευτικότητα του δικτύου παρακολούθησης και τη διακύμανση των συγκεντρώσεων, προτείνεται η εφαρμογή του κριτηρίου του 20% της συνολικής επιφάνειας ή του συνολικού όγκου του ΥΥΣ. Ως υπέρβαση για τον χαρακτηρισμό της καλής ή κακής κατάστασης θεωρείται η υπέρβαση των ΑΑΤ σε τουλάχιστον 20% των υδροσημείων του ΥΥΣ. Έλεγχος υφαλμύρισης: έλεγχος της ποιοτικής κατάστασης για τον εντοπισμό περιοχών με υπεραντλήσεις. Η καλή χημική κατάσταση των ΥΥΣ δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν υπάρχουν έντονες ανθρωπογενείς πιέσεις από απολήψεις, που έχουν ως αποτέλεσμα την υφαλμύριση του ΥΥΣ. 8

14 Ο έλεγχος για την αξιολόγηση των τάσεων γίνεται με βάση τα ακόλουθα βήματα: Έλεγχος των διατηρούμενων ανοδικών τάσεων, που οφείλονται σε ανθρωπογενή επίδραση και απειλούν τις χρήσεις των ΥΥΣ και τα επιφανειακά υδάτινα σώματα χερσαία οικοσυστήματα, που συσχετίζονται με αυτά. Έλεγχος για την αξιολόγηση των επιπτώσεων από την εξάπλωση της ρύπανσης (plume). Έλεγχος στο πλαίσιο της αξιολόγησης της ποιοτικής (χημικής) κατάστασης των ΥΥΣ, που απαιτούνται για τον εντοπισμό της υφαλμύρισης και της ανάγκης επεξεργασίας του πόσιμου νερού. Στην περίπτωση αυτή οι έλεγχοι γίνονται με βάση τα δεδομένα μετρήσεων των πλέον αντιπροσωπευτικών σημείων. Η Οδηγία 2006/118/ΕΚ προβλέπει ότι οι σημαντικές και διατηρούμενες ανοδικές τάσεις ρύπανσης στις συγκεντρώσεις ρυπαντικών ουσιών θα πρέπει να εντοπισθούν σε όλα τα συστήματα υπόγειων υδάτων, τα οποία σύμφωνα με την ανάλυση πιέσεων και επιπτώσεων βρίσκονται σε κίνδυνο. Το σημείο εκκίνησης για την εφαρμογή μέτρων για την αναστροφή σημαντικών και διατηρούμενων ανοδικών τάσεων είναι εκείνο κατά το οποίο η συγκέντρωση του ρύπου φθάνει στο 75% των παραμετρικών τιμών των ποιοτικών προτύπων υπόγειων υδάτων. Απαιτείται, λοιπόν, ο εντοπισμός των σημαντικών ανοδικών τάσεων έτσι ώστε να καθορισθούν από την Πολιτεία μέτρα για την αναστροφή των τάσεων αυτών. Η διαδικασία για τον εντοπισμό των τάσεων βασίζεται στην σωστή επιλογή σημείων ελέγχου, ώστε (α) να παρέχονται οι πληροφορίες, που απαιτούνται για την διάκριση μεταξύ των ανοδικών τάσεων και της φυσικής διακύμανσης και (β) να εντοπίζονται οι ανοδικές τάσεις εγκαίρως. Για την εφαρμογή μέτρων για την αναστροφή σημαντικών και διατηρούμενων ανοδικών τάσεων λαμβάνεται υπόψη το σημείο εκκίνησης, κατά το οποίο η συγκέντρωση του ρύπου φθάνει στο 75% των παραμετρικών τιμών των ποιοτικών προτύπων υπόγειων υδατικών συστημάτων. Με βάση την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά, για την αξιολόγηση της ποσοτικής κατάστασης εκτιμάται η μεταβολή σε βάθος χρόνου της υπόγειας στάθμης των υδάτων εφόσον έχει εξασφαλιστεί η επαρκής πυκνότητα των σημείων παρακολούθησης προκειμένου να εκτιμηθεί αυτή η διακύμανση και ειδικότερα στη μελέτη των υπερετήσιων τάσεων, που καταγράφονται. Στο χαρακτηρισμό υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες, όπως π.χ. η υφαλμύριση, η οποία ελέγχεται με την παρακολούθηση της διακύμανσης της ηλεκτρικής αγωγιμότητας (EC) και των χλωριόντων (Cl). Ο έλεγχος αυτός γίνεται σε παράκτια υδατικά συστήματα, όπου λόγω των υπεραντλήσεων προκαλείται διατάραξη της υδροδυναμικής ισορροπίας με αποτέλεσμα την ποιοτική τους υποβάθμιση. Τα στάδια μεθοδολογίας για την αξιολόγηση της ποσοτικής κατάστασης είναι τα κάτωθι: (α) Συλλογή και επεξεργασία δεδομένων: Από τη συλλογή των δεδομένων διαμορφώθηκε μια χρονοσειρά για κάθε θέση υδατικού συστήματος. Για τη διαμόρφωση των χρονοσειρών χρησιμοποιήθηκαν κυρίως τα διαθέσιμα στοιχεία από γεωτρήσεις και πηγάδια, που είναι ενταγμένα σε προγράμματα μακρόχρονης παρακολούθησης της ποσότητας των υπόγειων νερών ή στα οποία έχουν πραγματοποιηθεί συστηματικές μετρήσεις στάθμης στα πλαίσια παλαιότερων μελετών. (β) Ερμηνεία της ποσοτικής κατάστασης του υπόγειου υδατικού συστήματος: Εάν τα υδροσημεία παρακολούθησης παρουσιάζουν συνεχή υπερετήσια πτώση στάθμης ή αν καταγράφεται ελλειμματικό ισοζύγιο στο σύστημα, τότε αυτό χαρακτηρίζεται ως κακής ποσοτικής κατάστασης. Σε αντίθετη περίπτωση χαρακτηρίζεται ως καλής κατάστασης. Ωστόσο, λόγω των μικρών χρονοσειρών, 9

15 που προκύπτουν σε πολλές περιπτώσεις από τα δεδομένα μετρήσεων στάθμης στα σημεία παρακολούθησης, η ποσοτική κατάσταση εκτιμάται κυρίως από την συναξιολόγηση του αποτελέσματος του ισοζυγίου με την εμφάνιση υφαλμύρισης. Τα υπόγεια υδατικά συστήματα, που έχουν ελάχιστα ή ή/και καθόλου στοιχεία μέτρησης στάθμης, αλλά εκτιμάται ότι το υπερετήσιο ισοζύγιο τους είναι ελλειμματικό με αποτέλεσμα την υφαλμύριση είτε τη συνεχή αύξηση του βάθους άντλησης των υδρογεωτρήσεων, χαρακτηρίζονται ως κακής κατάστασης. (γ) Παρουσίαση της ποσοτικής κατάστασης των υπόγειων συστημάτων: Η παρουσίαση της ποσοτικής κατάστασης γίνεται για κάθε υδροσημείο με την κατάρτιση χάρτη χρησιμοποιώντας κατάλληλο χρωματισμό. Με πράσινο χρωματισμό απεικονίζεται το υδροσημείο, που παρουσιάζει καλή ποσοτική κατάσταση και με κόκκινο αν έχει χαρακτηρισθεί ως κακής κατάστασης. Για την ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή της προτεινόμενης μεθοδολογίας είναι απαραίτητη η τήρηση των παρακάτω προϋποθέσεων: 1) Η πυκνότητα του δικτύου παρακολούθησης της πιεζομετρικής στάθμης του νερού να καλύπτει επαρκώς, αντιπροσωπευτικά και κατά το δυνατό ομοιόμορφα, το υπό αξιολόγηση ΥΥΣ. 2) Η χρονοσειρά των σημείων παρακολούθησης να έχει ικανό βάθος χρόνου ώστε να είναι δυνατός ο εντοπισμός υπερετήσιων τάσεων μεταβολής της στάθμης. Παράλληλα, η συχνότητα των μετρήσεων να είναι τέτοια, που να επιτρέπει τη μελέτη των εποχιακών μεταβολών της πιεζομετρικής στάθμης. Σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ ένα ΥΥΣ έχει καλή ποσοτική κατάσταση όταν ισχύουν τα ακόλουθα: η μέση ετήσια τροφοδοσία (ανανεώσιμα αποθέματα) του ΥΥΣ είναι μεγαλύτερη από τις μέσες ετήσιες απολήψεις εκροές μείον τη μέση απαιτούμενη οικολογική παροχή στις περιπτώσεις που από το ΥΥΣ τροφοδοτούνται επιφανειακά υδάτινα σώματα ή χερσαία οικοσυστήματα. η μείωση της στάθμης του υπόγειου υδροφόρου από αντλήσεις για ανθρωπογενείς χρήσεις δεν επηρεάζει τη χημική κατάσταση επιφανειακών υδάτινων σωμάτων και δεν υποβαθμίζει χερσαία οικοσυστήματα, που συνδέονται με το ΥΥΣ. Οι πιέσεις, που δέχονται τα υπόγεια υδατικά συστήματα της λεκάνης, από την άντληση των αποθεμάτων τους για την κάλυψη των αναγκών σε νερό της περιοχής, αποτελούν το κύριο λόγο επιδείνωσης της ποσοτικής και εν συνεχεία και της ποιοτικής τους κατάστασης. Ο προσδιορισμός της πίεσης στα υδατικά συστήματα, λόγω αντλήσεων γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τα παρακάτω: Την αντλούμενη ποσότητα νερού ετησίως για κάθε χρήση ανά υδατικό σύστημα (π.χ. ύδρευση, άρδευση, βιομηχανία) Την κατανομή των θέσεων υδροληψίας και τον αριθμό τους Την επεξεργασία μετρήσεων στάθμης των υπόγειων υδροφορέων Την επεξεργασία υπαρχόντων στοιχείων μετρήσεων παροχής πηγών Την σύνταξη γενικευμένων ισοζυγίων ανά υπόγειο υδατικό σώμα (σύγκριση μέσων ετήσιων ρυθμιστικών αποθεμάτων με τις μέσες ετήσιες αντλήσεις και φυσικές εκφορτίσεις). Η στάθμη του υπόγειου νερού και οι παροχές των πηγών αποτελούν παραμέτρους 10

16 παρακολούθησης της ποσοτικής κατάστασης του υπόγειου συστήματος. Η στάθμη κα η παροχή των πηγών μεταβάλλονται σύμφωνα με τη διακύμανση των συνθηκών τροφοδοσίας και των εκροών του συστήματος (αντλήσεις φυσικές εκφορτίσεις). A.5 Σύνοψη Αποτελεσμάτων Στους Πίνακες Α.5-1 και Α.5-2 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα ανάλυσης των δειγμάτων και αξιολόγησης της ποσοτικής / χημικής κατάστασης των υδατικών συστημάτων ανά υδατικό διαμέρισμα, σύμφωνα με τη μεθοδολογία, που αναφέρονται στις ενότητες Α.3 και Α.4. Πίνακας Α-6: Ποσοτική κατάταξη των σταθμών παρακολούθησης υπόγειων υδάτων Υδατικό Διαμέρισμα ΚΑΛΗ ΚΑΚΗ ΑΓΝΩΣΤΗ No % No % No % GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ Σύνολο Πίνακας Α-7: Χημική κατάταξη των σταθμών παρακολούθησης υπόγειων υδάτων ΚΑΚΗ ΑΠΟ ΚΑΛΗ ΚΑΚΗ Υδατικό Διαμέρισμα ΦΥΣΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΑΓΝΩΣΤΗ No % No % No % No % GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ Σύνολο

17 Τα αποτελέσματα των ανωτέρω πινάκων (Α.5-1 και Α.5-2) δίνονται ως χάρτες στο τέλος του τεύχους και σε κατάλληλη κλίμακα. Ακολούθως, σε διάγραμμα πίτας απεικονίζονται, για όλα τα υδατικά διαμερίσματα συνολικά, ο ποσοτικός και χημικός χαρακτηρισμός των υδροσημείων (καλή, κακή, κακή από φυσικά αίτια, άγνωστη). Σχήμα Α-1: Ποσοτική (αριστερά) και χημική (δεξιά) κατάσταση υπόγειων υδατικών συστημάτων 12

18 B.01. ΕΚΘΕΣΗ ΕΤΟΥΣ 2015 ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (GR07) Β.01.1 Αναφορά στον αριθμό δειγματοληψιών και αναλύσεων, που εκτέλεσε ο φορέας Στον παρακάτω Πίνακα (Πίνακας Β 1) παρουσιάζεται το σύνολο των σταθμών παρακολούθησης του Υδατικού Διαμερίσματος της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας (GR07), στους οποίους πραγματοποιήθηκαν δειγματοληψίες / αναλύσεις από το Ι.Γ.Μ.Ε. Συνοπτικά, αποτυπώνονται οι εξής πληροφορίες: ο αύξων αριθμός του κάθε σταθμού σύμφωνα με την ΚΥΑ / (ορισμένα υδροσημεία παρακολούθησης έχουν τροποποιηθεί από την ανωτέρω ΚΥΑ, λόγω της μη πρόσβασης ή/και της μη δυνατότητας δειγματοληψίας ή/και της καταστροφής του υδροσημείου και έχουν αντικατασταθεί από άλλα εξίσου αντιπροσωπευτικά των υδροσυστημάτων, που παρακολουθούν), το Υδατικό Διαμέρισμα στο οποίο ανήκει, η ονομασία του σταθμού, ο τύπος παρακολούθησης, οι συντεταγμένες (σε WGS84), το είδος των αναλύσεων που έγιναν, ο κωδικός της λεκάνης απορροής, με την οποία σχετίζεται το κάθε ένα υδροσημείο, σύμφωνα με το Άρθρο 5 της ΟΠΥ, αναφορά εάν o σταθμός χωροθετείται σε προστατευόμενη περιοχή (ΝΑΙ/ΟΧΙ) και ο τύπος των προστατευόμενων περιοχών, σε περίπτωση, που η προηγούμενη απάντηση είναι ΝΑΙ, εάν ο σταθμός βρίσκεται σε τόπο του δικτύου διαβαθμονόμησης με βάση την Απόφαση 2005/646/ΕΚ ή στο εθνικό δίκτυο τόπων αναφοράς (δηλαδή προσδιορισμός συνθηκών αναφοράς), αναφορά εάν ο σταθμός αποτελεί τμήμα υφιστάμενων διεθνών δικτύων παρακολούθησης (π.χ. διακρατικού δικτύου παρακολούθησης ή περιοχής SoE). 13

19 Α/Α Υδατικό Διαμέρισμα Πίνακας Β 1: Σταθμοί Παρακολούθησης Υπόγεια Νερά (Δειγματοληψία / Αναλύσεις Ι.Γ.Μ.Ε.) Ονομασία Κωδικός Σταθμός Παρακολούθησης Συντεταγμένες (wgs84) Τύπος Παρακολούθησης lon lat Εποπτική Επιχειρ/κή Βασικές Φ/Χ Κατηγορίες Παραμέτρων Λεκάνη ( ες) Απορροής Προστατευό μενες περιοχές 1 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ7 GR (3) GR0701 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 2 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ6 GR (3) GR0702 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 3 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ/Α1 GR (3) GR0701 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 4 Αν. Στ. Ελλ. (07) Π/ΜΑΥΡ GR (3) GR0703 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 5 Αν. Στ. Ελλ. (07) II/16 GR (3) 3 15 GR0704 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 6 Αν. Στ. Ελλ. (07) Π/ΜΥΛ GR (3) 3 15 GR0705 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 7 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ4 GR (3) GR0706 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 8 Αν. Στ. Ελλ. (07) Π/ΚΙΡ GR (3) GR0708 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 9 Αν. Στ. Ελλ. (07) III/3 GR (3) 3 15 GR0704 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 10 Αν. Στ. Ελλ. (07) III/17 GR (3) GR0708 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 11 Αν. Στ. Ελλ. (07) VIII/87 GR (3) GR0709 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 12 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΙΣΤ4 GR (3) GR0718 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 13 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ/Α3 GR (3) 3 15 GR0710 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 14 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ/ΚΑΛ GR (3) 3 15 GR0711 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 15 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVI/225 GR (3) 3 15 GR0708 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 16 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVI/590 GR (3) GR0711 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 17 Αν. Στ. Ελλ. (07) VIII/Π18 GR (3) 3 15 GR0711 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 18 Αν. Στ. Ελλ. (07) Π25 GR (3) 3 15 GR0711 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 19 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVII/192 GR (3) GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 20 Αν. Στ. Ελλ. (07) Π7 GR (3) 3 15 GR0715 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 21 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ8 GR (3) 3 15 GR0718 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 22 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ5 GR (3) 3 15 GR0710 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 23 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVII/30 GR (3) GR0711 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 24 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVII/27 GR (3) 3 15 GR0713 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 25 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVI/28 GR (3) GR0713 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 26 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ/1 GR (3) 3 15 GR0713 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 27 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ/ΑΣΚΡΗΣ GR (3) GR0715 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 28 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ1 GR (3) 3 15 GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 29 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ/ΜΑΝΤΑ GR (3) GR0719 ΟΧΙ ΟΧΙ NAI NAI 30 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ600 GR (3) GR0714 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 31 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΕΠ/10 GR (3) 3 15 GR0713 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI Αζ. ενώσ., SO4, Cl Χημικές Βαρέα Μέταλα Υφιστάμενο διεθνές δίκτυο παρακολούθησης Ποσοτικές Φυτοφάρμακα Συνθετικές Ουσίες Κωδικός Εντός (ΝΑΙ/ΟΧΙ) Τύπος Τόπος δικτύου διάβαθμονόμησης Εντός (ΝΑΙ/ΟΧΙ) Εθνικό δίκτυο τόπων αναφοράς Εντός (ΝΑΙ/ΟΧΙ) Εντός (ΝΑΙ/ΟΧΙ) 14

20 32 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ39 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 33 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVI385 GR (3) GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 34 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ2 GR (3) GR0713 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 35 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ9 GR (3) GR0722 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 36 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ3 GR (3) GR0717 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 37 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΔΙΡ/1 GR (3) 3 15 GR0720 ΟΧΙ ΟΧΙ NAI NAI 38 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ4/ΕΡΕΤ GR (3) GR0723 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 39 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΒΑΣ/11 GR (3) GR0723 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 40 Αν. Στ. Ελλ. (07) Π/ΚΡΒ GR (3) 3 15 GR0721 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 41 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ10 GR (3) GR0724 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 42 Αν. Στ. Ελλ. (07) Π/ΠΛΑΤ GR (3) 3 15 GR0724 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 43 Αν. Στ. Ελλ. (07) Ι2 GR (3) GR0703 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 44 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΙΙ52 GR (3) GR0707 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 45 Αν. Στ. Ελλ. (07) VII120 GR (3) GR0707 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 46 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ447 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 47 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ55 GR (3) GR0701 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 48 Αν. Στ. Ελλ. (07) Β61 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 49 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΒΑΣ 6 GR (3) 3 15 GR0723 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 50 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ551 GR (3) GR0714 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 51 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΚΗΡ 16 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 52 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΚΗΡ 6 GR (3) 3 15 GR0724 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 53 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVI 544 GR (3) GR0719 ΟΧΙ ΟΧΙ NAI NAI 54 Αν. Στ. Ελλ. (07) M204 GR (3) GR0719 ΟΧΙ ΟΧΙ NAI NAI 55 Αν. Στ. Ελλ. (07) M211 GR (3) 3 15 GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 56 Αν. Στ. Ελλ. (07) M216 GR (3) 3 15 GR0712 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 57 Αν. Στ. Ελλ. (07) M217 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 58 Αν. Στ. Ελλ. (07) M218 GR (3) GR0722 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 59 Αν. Στ. Ελλ. (07) M222 GR (3) 3 15 GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 60 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΓ27 GR (3) GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 61 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΓ20 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 62 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΓ21 GR (3) 3 15 GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 63 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΓ10 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 64 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΓ14 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 65 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΓ81 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 66 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΓ29 GR (3) GR0717 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 67 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΓ23 GR (3) GR0717 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 68 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΓ19 GR (3) 3 15 GR0717 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 69 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΓ25 GR (3) GR0717 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 70 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Γ4 GR (2) GR0714 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 71 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Γ5 GR (3) GR0714 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 15

21 72 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Γ7 GR (3) 3 15 GR0714 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 73 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Γ21 GR (3) 3 15 GR0701 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 74 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Γ23 GR (3) 3 15 GR0701 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 75 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Γ28 GR (3) GR0701 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 76 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Γ44 GR (3) GR0701 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 77 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Γ1 GR (3) 3 15 GR0701 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 78 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Γ2 GR (3) 3 15 GR0701 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 79 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Γ3 GR (3) GR0702 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 80 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Π1 GR (3) GR0702 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 81 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Π2 GR (3) 3 15 GR0703 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 82 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Π3 GR (3) 3 15 GR0703 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 83 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Π4 GR (3) 3 15 GR0703 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 84 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Π5 GR (3) 3 15 GR0703 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 85 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΣΠ_Π6 GR (3) GR0703 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 86 Αν. Στ. Ελλ. (07) Ι 4 GR (3) GR0703 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 87 Αν. Στ. Ελλ. (07) Ι 82 GR (3) 3 7 GR0703 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 88 Αν. Στ. Ελλ. (07) VII 374 GR (3) GR0703 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 89 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΜ_Φ13Α GR (3) GR0706 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 90 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΜ_Φ28 GR (3) GR0706 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 91 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΜ_Φ68Α* GR (3) GR0706 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 92 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΜ_Γ1Α GR (3) GR0706 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 93 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΜ_Γ39 GR (3) GR0706 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 94 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΜ_Γ53/A GR (3) GR0706 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 95 Αν. Στ. Ελλ. (07) Ι 1 GR (3) GR0707 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 96 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΙΙ 5 GR (3) GR0707 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 97 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΙΙ52A GR (3) GR0707 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 98 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΙΙΙ 31 GR (3) GR0707 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 99 Αν. Στ. Ελλ. (07) VII 421 GR (3) GR0707 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 100 Αν. Στ. Ελλ. (07) XI 44 GR (3) GR0707 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 101 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVI 162 GR (3) GR0707 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 102 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΙΙΙ 24 GR (3) GR0708 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 103 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΙΙΙ 9 GR (3) 3 15 GR0708 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 104 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΙΙΙ 208 GR (3) GR0708 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 105 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΙΙΙ 244Α GR (3) GR0708 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 106 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΙΙΙ 316 GR (3) 3 15 GR0708 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 107 Αν. Στ. Ελλ. (07) VIII 87Α GR (3) GR0709 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 108 Αν. Στ. Ελλ. (07) IX 58 GR (3) GR0709 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 109 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΤ_Γ15 GR (3) GR0710 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 110 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΤ_Γ34 GR (3) GR0710 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 111 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΤ_Γ41 GR (3) GR0710 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 16

22 112 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΤ_Γ42 GR (3) GR0710 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 113 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΤ_Γ536 GR (3) GR0710 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 114 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΤ_Γ560 GR (3) GR0710 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 115 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΤ_Γ606 GR (3) GR0710 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 116 Αν. Στ. Ελλ. (07) VIII 46 GR (3) GR0711 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 117 Αν. Στ. Ελλ. (07) VII 386 GR (3) GR0711 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 118 Αν. Στ. Ελλ. (07) XI 39 GR (3) 3 15 GR0711 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 119 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVI 46 GR (3) 3 15 GR0711 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 120 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVI 56 GR (3) GR0711 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 121 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVII 28 GR (3) GR0711 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 122 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVII 91 GR (3) GR0711 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 123 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΧVI 60 GR (3) GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 124 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΧVI 80 GR (3) GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 125 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΧVI384 GR (3) GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 126 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΧVI 492 GR (3) 3 15 GR0712 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 127 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΧVI 544 Α GR (3) GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 128 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVII 192 GR (3) GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 129 Αν. Στ. Ελλ. (07) XIV 8 GR (3) GR0712 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 130 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVI 19 GR (3) 3 15 GR0713 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 131 Αν. Στ. Ελλ. (07) XVI 26 GR (3) 3 15 GR0713 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 132 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ110 GR (3) GR0713 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 133 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ273 GR (3) GR0713 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 134 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ402 GR (3) GR0713 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 135 Αν. Στ. Ελλ. (07) Β125 GR (3) GR0713 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 136 Αν. Στ. Ελλ. (07) Β110 GR (3) GR0713 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 137 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ543 GR (3) 3 15 GR0714 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 138 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ504 GR (3) GR0714 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 139 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ587 GR (3) GR0714 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 140 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ39* GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 141 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ122Α GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 142 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ447* GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 143 Αν. Στ. Ελλ. (07) Θ461 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 144 Αν. Στ. Ελλ. (07) Β44 GR (3) GR0716 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 145 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑS 3 Α GR (3) 3 15 GR0717 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 146 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΕΜ 1 GR (3) 3 3 GR0717 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 147 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΟΙΝ Γ GR (3) GR0717 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 148 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ 9 GR (3) GR0717 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 149 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ 97 GR (3) GR0717 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 150 Αν. Στ. Ελλ. (07) Γ 101 GR (3) GR0717 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 151 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΔΙΡ 12 GR (3) 3 15 GR0720 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 17

23 152 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΜΕΣ 17 GR (3) GR0720 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 153 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΜΕΣ Π6 GR (3) 3 15 GR0720 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 154 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΜΕΣ 35 GR (3) GR0720 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 155 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΜΕΣ Π3 GR (3) 3 15 GR0720 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 156 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΚΗΡ 4 GR (3) GR0720 ΟΧΙ ΟΧΙ NAI NAI 157 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΡ 4 GR (3) GR0722 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 158 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΨΦ 1 GR (3) GR0722 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 159 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΨΦ 23 GR (3) GR0722 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 160 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΨΦ 97 GR (3) GR0722 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 161 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΒΑΣ 7 GR (3) 3 15 GR0723 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 162 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΒΑΣ 9 GR (3) 3 15 GR0723 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 163 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΒΑΣ 10 GR (3) GR0723 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 164 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΔΙΡ 8 GR (3) GR0723 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 165 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΑΜΡ 4 GR (3) GR0723 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 166 Αν. Στ. Ελλ. (07).ΜΑΡ 1 GR (3) GR0724 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 167 Αν. Στ. Ελλ. (07).ΜΑΡ 3 GR (3) 3 15 GR0724 ΟΧΙ ΟΧΙ NAI NAI 168 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΚΑΡΠ 1 GR (3) 3 15 GR0724 ΟΧΙ ΟΧΙ NAI NAI 169 Αν. Στ. Ελλ. (07).ΜΑΡ 10 GR (3) 3 7 GR0724 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ NAI NAI 170 Αν. Στ. Ελλ. (07) ΚΑΡΠ 4 GR (3) 3 15 GR0724 ΝΑΙ 5,7 ΟΧΙ NAI NAI 171 Αν. Στ. Ελλ. (07) Π/ΑΓΔ GR (3) GR0816 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 172 Αν. Στ. Ελλ. (07) 07/Γ11 GR (3) GR0809 ΝΑΙ 7 ΟΧΙ NAI NAI 18

24 Σύμφωνα με τον ανωτέρω Πίνακα, οι σταθμοί παρακολούθησης στο Υ.Δ. Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας ανήλθαν σε 172 και η συχνότητα των δειγματοληψιών σε επιλεγμένα υδροσημεία ήταν 3 φορές το χρόνο (2 κατά την υγρή και 1 κατά τη ξηρή περίοδο). Οι δειγματοληψίες αφορούσαν σε 5 Φυσικοχημικές παραμέτρους (ph, αγωγιμότητα, θερμοκρασία νερού αέρα και διαλυμένο οξυγόνο), σε αζωτούχες ενώσεις (ΝΟ 3, ΝΟ 2, ΝΗ 4 ), θειικά ιόντα (SO 4 ) και ιόντα χλωρίου (Cl), καθώς επίσης και σε βαρέα μέταλλα ιχνοστοιχεία (Fe, Mn, Cu, Cr tot, Cr 6+, Ni, Pb, Cd, Al, As, Hg). Πίνακας Β 2: Παράμετροι, που αναλύθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος παρακολούθησης Κατηγορία/ Παράμετροι Υπόγεια Αριθμός σταθμών Αριθμός αναλύσεων Βασικές Χημικές Αναλύσεις ΝΟ ΝΟ ΝΗ SO Cl Βαρέα Μέταλλα / Ιχνοστοιχεία Fe Mn Cu Cr tot Cr Ni Pb Cd Al As Hg Φυσικοχημικές Παράμετροι Θερμοκρασία Νερού Θερμοκρασία Αέρα ph Αγωγιμότητα Διαλυμένο Οξυγόνο Ποσοτικές Παράμετροι Στάθμη υπόγειου νερού Παροχή Σύμφωνα με τον ανωτέρω Πίνακα, σε όλους τους σταθμούς παρακολούθησης (172) πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις Φυσικοχημικών Παραμέτρων κατά τις 3 περιόδους μέτρησης (2 κατά την υγρή και 1 κατά τη ξηρή περίοδο), ενώ σε επιμέρους σταθμούς (117) έγιναν Βασικές Χημικές Αναλύσεις κατά τις 3 περιόδους μέτρησης (2 κατά την υγρή και 1 κατά τη ξηρή περίοδο) και σε άλλους (117) πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις Βαρέων μετάλλων Ιχνοστοιχείων μια φορά το χρόνο (1 κατά τη ξηρή περίοδο). 19

25 Β.01.2 Παρουσίαση κατάστασης σταθμών παρακολούθησης υπόγειων υδάτων Με βάση τους παρακάτω Πίνακες (Πίνακας Β 3 και Πίνακας Β 4) σε ό,τι αφορά την ποσοτική κατάσταση των σταθμών παρακολούθησης των υπόγειων υδάτων συμπεραίνεται ότι η πλειοψηφία δεν παρουσιάζει προβλήματα (73.3% των σταθμών παρακολούθησης βρίσκεται σε καλή ποσοτική κατάσταση), παρά μόνο στις περιπτώσεις εκείνες, στις οποίες παρουσιάζεται υπεράντληση και υπερκμετάλλευση των γεωτρήσεων κατά τη θερινή κυρίως περίοδο σε περιοχές αφενός με έντονο τουριστικό ενδιαφέρον, αφετέρου εκεί όπου παρατηρείται εντατική αγροτική καλλιέργεια (Κάμπος Χώρας Χίου, Καλλονή Λέσβου, Μεσόκαμπος Σάμου). Ωστόσο, κατά τη χειμερινή περίοδο, δεν έχει διαπιστωθεί έλλειμμα σε διαθεσιμότητα υπόγειου νερού. Αντίθετα, σε ότι αφορά τη χημική κατάσταση, παρατηρείται σημαντική αύξηση του ποσοστού με κακή σχετικά ποιότητα των υπόγειων νερών (43.3%), εξαιτίας της έντονης ανθρωπογενούς υφαλμύρισης σε παράκτιες, ως επί το πλείστον, περιοχές, λόγω της υπερκμετάλλευσης των υδατικών πόρων, καθώς και της γηγενούς ρύπανσης σε ορισμένα ιχνοστοιχεία (Ni, As, Hg), που υπερβαίνουν τα ανώτερα επιτρεπτά όρια του πόσιμου νερού. Η ρύπανση αυτή οφείλεται στους γεωλογικούς σχηματισμούς, που απαντούν στην ευρύτερη περιοχή, οι οποίοι δυνητικά τροφοδοτούν το υπόγειο νερό, μέσω της έκπλυσης και αποσάθρωσης των πετρωμάτων (ηφαιστειακά, βασικά υπερβασικά πετρώματα, εξαλλοιώσεις πλουτώνιων και μεταμορφωμένων πετρωμάτων κ.ά.). Πίνακας Β 3: Ποσοτική κατάταξη των σταθμών παρακολούθησης υπόγειων υδάτων ΚΑΛΗ ΚΑΚΗ No % No % Υπόγεια Ύδατα Σύνολο Πίνακας Β 4: Χημική κατάταξη των σταθμών παρακολούθησης υπόγειων υδάτων ΚΑΛΗ ΚΑΚΗ No % No % Υπόγεια Ύδατα Σύνολο Σχήμα Β 1: Κατανομή των σταθμών παρακολούθησης υπόγειων υδάτων ως προς την ποσοτική (αριστερά) και ποιοτική (δεξιά) τους κατάσταση στο ΥΔ Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας. 20

26 Β.01.3 Στατιστικά Στοιχεία Συμπεράσματα Με βάση τα παραπάνω στοιχεία και αποτελέσματα προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα: Κατά τη διάρκεια του έτους 2015 πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις σε 3 περιόδους (2 για την υγρή και 1 για τη ξηρή), μετρώντας κάθε φορά τις 5 φυσικοχημικές παραμέτρους insitu (ph, αγωγιμότητα, θερμοκρασία νερού και αέρα και διαλυμένο οξυγόνο) σε όλα τα υδροσημεία παρακολούθησης και αναλύοντας χημικά (5 βασικά χημικά ιόντα και 11 βαρέα μέταλλα / ιχνοστοιχεία) επιλεγμένα υδροσημεία, τα οποία χρήζουν συστηματικής ποιοτικής παρακολούθησης. Τα υδροσημεία / σταθμοί παρακολούθησης έχουν επιλεγεί βάσει γεωλογικών / υδρογεωλογικών κριτηρίων, η επιλογή ορισμένων εξ αυτών για χημικές αναλύσεις, καθώς και η συχνότητά τους έχουν προκύψει λαμβάνοντας υπόψη τις εκάστοτε φυσικές και ανθρωπογενείς πιέσεις, κοινωνικο οικονομικά κριτήρια και την κατά τόπους υδροοικονομία. Αξιολογώντας τις παραμετρικές τιμές που συλλέχτηκαν παρατηρείται μια γενική βελτίωση σε ότι αφορά τα ποσοτικά χαρακτηριστικά ενώ στα ποιοτικά αντιθέτως έχουμε στασιμότητα. Σε ότι αφορά την καλυτέρευση των ποσοτικών χαρακτηριστικών σημαντικός παράγοντας είναι οι κλιματικές συνθήκες οι οποίες συνέβαλαν, ενώ δεν παρατηρείται το ίδιο στα ποιοτικά και αυτό ερμηνεύεται στο ότι η διαδικασία βελτίωσής τους είναι αργή και απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα για να έχουμε αξιόλογη καλυτέρευση. Τονίζεται εδώ ότι η υδροχημική σύσταση των υδροσυστημάτων με υψηλές συγκεντρώσεις νιτρικών ιόντων και χλωριόντων στα πλαίσια των καινούργιων προγραμμάτων χρίζει εντατικής παρακολούθησης και λήψης κατάλληλων μέτρων ώστε να υπάρξει αρχικά ανάσχεση και στη συνέχεια προστασία. Κατά τη διάρκεια υλοποίησης των μετρήσεων δεν προέκυψαν ουσιώδη προβλήματα, που να αποτελούν τροχοπέδη για την ομαλή εκτέλεση των μετρήσεων πεδίου και εργαστηρίου. Τονίζεται όμως ότι για την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση όλων των υδροσυστημάτων της Κεντρικής Ανατολικής Στερεάς και Εύβοιας είναι απαραίτητο να γίνουν αλλαγές στους σταθμούς παρακολούθησης όπως προκύπτει από το σύνολο των μετρήσεων που συλλέχθηκαν και αξιολογήθηκαν. Τέλος αξιολογώντας τις παραμετρικές τιμές ( ) που χαρακτηρίζουν την ποσοτική και ποιοτική κατάσταση των υδροσυστημάτων τα κατατάσσουμε σε τρεις κατηγορίες: πλεονασματικά, ελλειμματικά και ισορροπημένα. Α) Πλεονασματικά υδροσυστήματα : Καλλίδρομου Οίτης, Γραβιάς, Παρνασσού, Άνω Μέσω Ρού Βοιωτικού Κηφισού, Καλαποδίου Κάστρου Ορχομενού Βασιλικών, Υλίκης Παραλίμνης, Ελικώνα, Μαντουδίου, Δίρφυος, Σέτας Κύμης, Χαλκίδας Ερέτριας, Όχης, Γκιώνας, Άμφισσας Ιτέας. Β) Υδροσυστήματα σε ισορροπία: Θηβών Υλίκης, Ασωπού, Ιστιαίας Λίμνης, Αταλάντης. Γ) Ελλειμματικά υδροσυστήματα: Διστόμου, Κάτω Ρού Βοιωτικού Κηφισού, Υπάτης, Σπερχειού, Λαμίας. 21

27 Χ Α Ρ Τ Ε Σ Χάρτης 07.1: Χάρτης 07.2: Χάρτης 07.3: Σταθμοί παρακολούθησης Υπόγειων Υδατικών συστημάτων ανά Υδατικό Διαμέρισμα Χημική Κατάσταση Υπόγειων Υδατικών Συστημάτων ανά Υδατικό Διαμέρισμα Ποσοτική Κατάσταση Υπόγειων Υδατικών Συστημάτων ανά Υδατικό Διαμέρισμα

28

29

30