ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΔΟΚΙΜΙΑ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΨΑΛΛΙΔΑΣ ΠΑΤΡΑ, Οκτώβριος 2010 Περιεχόμενα 1

2 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ... 6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1º ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2º ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Οφέλη και μειονεκτήματα των βέλτιστων περιοχών νομίσματος Τα οφέλη ενός κοινού νομίσματος Τα μειονεκτήματα ενός κοινού νομίσματος Τα βέλτιστα κριτήρια περιοχής νομίσματος Τα αποτελέσματα της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο διεθνές εμπόριο Θεωρητικά υποδείγματα της επίδρασης της αστάθειας συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο Εμπειρικές μελέτες της επίδρασης της αστάθειας σελ συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο Αστάθεια συναλλαγματικής ισοτιμίας και το υπόδειγμα βαρύτητας (gravity model) του εμπορίου Το υπόδειγμα του Rose για την επίδραση του κοινού νομίσματος στο εμπόριο Θεωρητικά θεμέλια της επίδρασης του Rose Τα αποτελέσματα των κοινών νομισμάτων στα μη μέλη της ένωσης Προς μια βέλτιστη εκτίμηση της επίδρασης του Rose Το πρόβλημα μεροληψίας επιλογής Μεροληψία ταυτόχρονου προσδιορισμού (simultaneity bias)

3 2.5.3 Η αντιμετώπιση των μηδενικών τιμών εμπορίου Πολύπλευρη εμπορική αντίσταση Τα εμπορικά αποτελέσματα της Οικονομικής Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) 55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3º ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΣΤΟ ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ: Η ΜΕΘΟΔΟΣ KERNEL MATCHING Εισαγωγή Το υπόδειγμα βαρύτητας Η βάση δεδομένων και το οικονομετρικό πλαίσιο Μεταβλητές και Δεδομένα Η εκτίμηση σταθερών επιδράσεων Μέθοδος εκτίμησης των διαφορών Αποτελέσματα ροπής και προσέγγιση matching Αποτελέσματα Αποτελέσματα σταθερών επιδράσεων Αποτελέσματα της μεθόδου Διαφοράς των διαφορών Τα αποτελέσματα ροπής και τα αποτελέσματα επεξεργασίας (treatment effects) Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4º ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ Εισαγωγή To υπόδειγμα, οι μεταβλητές και η οικονομετρική Το υπόδειγμα βαρύτητας Μεταβλητές και βάσεις δεδομένων

4 4.3. Αποτελέσματα Μέθοδος εκτίμησης της διαφοράς των διαφορών Τα αποτελέσματα ροπής και τα αποτελέσματα επεξεργασίας Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5º ΑΥΞΑΝΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ; ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗΣ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑΣ Εισαγωγή Μεταβλητές και Βάση Δεδομένων Η Επίδραση του Ευρώ στο Διεθνές Εμπόριο Έλεγχος Υπόθεσης Μοναδιαίων Ριζών Ενδογένεια στην περιοχή του Ευρώ: κύρια αποτελέσματα Δημιούργησε το Εμπόριο την ΟΝΕ; Μια προσέγγιση δυαδικής επιλογής Έλεγχος αιτιότητας κατά Granger Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6º ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΗΣ ΟΝΕ Εισαγωγή Εμπειρικό πλαίσιο Εισαγωγικά Μεταβλητές και βάση δεδομένων Το οικονομετρικό υπόδειγμα Αποτελέσματα Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7º 4

5 ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

6 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 3.1 Εκτίμηση σταθερών επιδράσεων: Πλήρες δείγμα Πίνακας 3.2 Εκτίμηση σταθερών επιδράσεων: Περιορισμένο δείγμα Πίνακας 3.3: Εκτίμηση διαφοράς των διαφορών: Πλήρες δείγμα Πίνακας 3.4: Εκτίμηση διαφοράς των διαφορών: Πλήρες δείγμα Πίνακας 3.5: Εκτίμηση μοντέλου Probit Πίνακας 3.6: Μη παραμετρική εκτίμηση θεραπείας Πίνακας 4.1: Εκτίμηση διαφοράς των διαφορών: 10 βασικοί τομείς παραγωγής, άμεσος εμπορικός 109 αποπληθωριστής... Πίνακας 4.2: Εκτίμηση διαφοράς των διαφορών: 10 βασικοί τομείς παραγωγής, έμμεσος εμπορικός αποπληθωριστής Πίνακας 4.3 Εκτίμηση μοντέλου Probit Πίνακας 4.4: Μη παραμετρική εκτίμηση του αποτελέσματος θεραπείας Πίνακας 5.1: Αποτελέσματα σταθερών επιδράσεων:άμεσος εμπορικός αποπληθωριστής Πίνακας 5.2: Αποτελέσματα σταθερών επιδράσεων: έμμεσος αποπληθωριστής Πίνακας 5.3: Έλεγχος Υπόθεσης μοναδιαίων ριζών Πίνακας 5.4: Ενδογένεια της ΟΝΕ Πίνακας 5.5: Πρόβλεψη συμμετοχής στην ΟΝΕ Πίνακας 5.6: Έλεγχος αιτιότητας Πίνακας 6.1: Βασικά αποτελέσματα Πίνακας 6.2: Έλεγχος πρόσθετων μεταβλητών-μη χρησιμοποίηση κερδών Πίνακας 6.3: Έλεγχος πρόσθετων μεταβλητών-μη χρησιμοποίηση ΑΕΠ

7 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο πρωταρχικός σκοπός αυτής της διατριβής είναι η μελέτη της επίδρασης του Ευρώ στο διεθνές εμπόριο των χωρών της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) για τη περίοδο από το 1995 έως το Επιπλέον, εκτιμήθηκε η παραπάνω επίδραση και στο τομεακό εμπόριο, με την ανάλυση της επίδρασης του Ευρώ στους δέκα βασικούς τομείς της παραγωγής των παραπάνω οικονομιών. Στη συνέχεια, ερευνήθηκε εμπειρικά το κατά πόσο η αύξηση του διεθνούς εμπορίου που παρατηρήθηκε τα χρόνια πριν την εισαγωγή του Ευρώ οδήγησε στην υιοθέτηση αυτού του κοινού νομίσματος. Τέλος, υπολογίστηκε η εξαγωγική απόδοση των χωρών της Ευρωζώνης και κατά πόσο αυτή η απόδοση επηρεάστηκε από την εισαγωγή του Ευρώ. Συνοπτικά, τα αποτελέσματα αυτής της διατριβής δείχνουν ότι το εμπόριο αυξάνεται αρκετά για τις χώρες του Ευρώ σε σύγκριση με αυτό των άλλων χωρών του ΟΑΣΑ και σε σύγκριση με το εμπόριο που αυτές οι χώρες θα είχαν, αν δεν γινόντουσαν μέλη της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης. Επίσης βρίσκεται ότι το Ευρώ όχι μόνο δεν προκαλεί εμπορική παρεκτροπή αλλά αυξάνει επίσης το εμπόριο των χωρών της ΟΝΕ με τον υπόλοιπο κόσμο. Επιπλέον, οι κλάδοι που επηρεάστηκαν περισσότερο από την εισαγωγή αυτού του κοινού νομίσματος είναι οι κλάδοι εντάσεως εργασίας. Από την άλλη, αν και υπήρχε αυξημένο εμπόριο μεταξύ των χωρών της Ένωσης πριν την εισαγωγή του Ευρώ, αυτή δεν ήταν η γενεσιουργός αιτία της δημιουργίας της. Τέλος, το Ευρώ υπήρξε ο σπουδαιότερος παράγοντας που εξηγεί την αύξηση της εξαγωγικής απόδοσης των χωρών της ΟΝΕ για την περίοδο

8 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από την αρχική διακήρυξη της δημιουργίας της τότε Ευρωπαϊκής Κοινότητας των 6 χωρών διαφαινόταν ότι ο βασικός στόχος αυτής της Ένωσης ήταν ο περιορισμός των εμποδίων και φραγμών στο μεταξύ τους εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών. Το τελευταίο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η εισαγωγή ενός κοινού νομίσματος στη πλειοψηφία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), προκειμένου το εξωτερικό τους εμπόριο να μην επηρεάζεται από τις αναταραχές και τις κερδοσκοπικές πιέσεις στις συναλλαγματικές τους ισοτιμίες. Για αυτό το σκοπό το 1999 το Ευρώ υιοθετήθηκε σε 12 οικονομίες της ΕΕ που πάνω από 10 χρόνια τώρα αποτελούν τις οικονομίες της Ευρωζώνης ή αλλιώς Οικονομικής Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ). Συνεπώς, δεν αποτελεί έκπληξη ότι ο μεγαλύτερος αριθμός εμπειρικών, κατά τη συντριπτική τους πλειοψηφία, μελετών ερευνά την επίδραση του Ευρώ στο εξωτερικό εμπόριο των χωρών της Ευρωζώνης παρά την οποιαδήποτε άλλη επίδραση έχει στα υπόλοιπα μακροοικονομικά τους στοιχεία. Το κύριο συμπέρασμα που οι παραπάνω μελέτες δείχνουν είναι ότι το Ευρώ έχει μια θετική επίδραση στο εξωτερικό εμπόριο. Από την άλλη, η επίδραση αυτή είναι αρκετά μικρή γύρω στο 8% με 10% κατά μέσο όρο, πράγμα το οποίο έρχεται σε αντίθεση με εκτιμήσεις και προβλέψεις παλαιότερων μελετών που βασίσθηκαν σε περιπτώσεις νομισματικών Ενώσεων πριν τη δημιουργία της Ευρωζώνης. Ο πρώτος στόχος αυτής της διατριβής είναι να εκτιμήσει την επίδραση του Ευρώ στο εμπόριο και να συγκρίνει την παραπάνω επίδραση με τα αποτελέσματα των προηγούμενων μελετών χρησιμοποιώντας τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την Eurostat. Συνεπώς, η πρώτη διαφορά με τις ήδη υπάρχουσες εμπειρικές έρευνες είναι ότι σε αυτή τη διατριβή το δείγμα 8

9 αποτελείται κυρίως από παρατηρήσεις του εξωτερικού εμπορίου των χωρών, μετά την εισαγωγή του Ευρώ. Η δεύτερη διαφορά είναι ότι για τις παρατηρήσεις του εξωτερικού εμπορίου που χρησιμοποιούνται σε αυτή τη διατριβή υπάρχουν δεδομένα τόσο για τις ποσότητες των εισαγωγών και των εξαγωγών των χωρών μελών της ΕΕ όσο και για τις αντίστοιχες τιμές τους. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα να δημιουργηθεί ένας άμεσος εμπορικός αποπληθωριστής και να μην χρησιμοποιηθούν έμμεσοι αποπληθωριστές όπως γίνονταν σε όλες τις προηγούμενες εμπειρικές μελέτες. Η τρίτη και σημαντικότερη διάφορα είναι η χρησιμοποίηση της μεθόδου matching (matching technique) ως της κύριας οικονομετρικής προσέγγισης προκειμένου να μελετηθεί η επίδραση του Ευρώ στο εξωτερικό εμπόριο. Οι προηγούμενες μελέτες χρησιμοποιούν ως οικονομετρικό εργαλείο τη μέθοδο των σταθερών επιδράσεων (fixed effects), η οποία όμως προϋποθέτει ότι οι χώρες του δείγματος είναι οι κατάλληλες και ότι η σχέση των μεταβλητών που επηρεάζουν το εμπόριο είναι γραμμική. Με τη χρησιμοποίηση της μεθόδου matching οι δύο παραπάνω υποθέσεις δεν υιοθετούνται. Οι μεταβλητές που συμπεριλαμβάνονται στην οικονομετρική ανάλυση που χρησιμοποιείται σε αυτή τη διατριβή προέρχονται από το ευρέως χρησιμοποιούμενο υπόδειγμα της βαρύτητας (gravity model). Το υπόδειγμα αυτό υποθέτει ότι το εμπόριο μεταξύ δύο χωρών είναι θετική συνάρτηση του γινομένου των Ακαθάριστων Εγχώριων Προϊόντων των δύο χωρών καθώς επίσης και όλων των άλλων παραγόντων που επιδρούν θετικά σε αυτό, όπως για παράδειγμα ένα κοινό νόμισμα. Από την άλλη, το εξωτερικό τους εμπόριο επηρεάζεται αρνητικά από την 9

10 απόσταση μεταξύ των χωρών καθώς και όλων των άλλων παραγόντων που επιδρούν αρνητικά σε αυτό όπως τυχόν δασμοί και άλλοι εμπορικοί περιορισμοί. Το κύριο εμπειρικό συμπέρασμα αυτής της διατριβής είναι ότι επηρεάζει θετικά το εμπόριο και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι οι προηγούμενες μελέτες είχαν εκτιμήσει. Οι κύριοι λόγοι είναι ότι πλέον το διμερές εξωτερικό εμπόριο έχει αποπληθωριστεί με έναν άμεσο αποπληθωριστή και ότι η οικονομετρική μέθοδος που χρησιμοποιείται σε αυτήν την διατριβή δεν υιοθετεί τις περιοριστικές υποθέσεις των προηγούμενων μελετών. Εξίσου σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχει μόνο αύξηση στο διμερές εμπόριο των χωρών μελών της ΟΝΕ αλλά το ότι η εισαγωγή του Ευρώ οδήγησε σε αύξηση του εξωτερικού εμπορίου των παραπάνω χωρών και με τα μη μέλη της Ένωσης. Μια πιθανή εξήγηση του παραπάνω εμπειρικού αποτελέσματος είναι ότι χώρες με μεγάλη συναλλαγματική αστάθεια προ της εισαγωγής του Ευρώ, ωφελούνται καθώς πλέον μπορούν να αναπτύξουν το εξωτερικό τους εμπόριο με τον υπόλοιπό κόσμο έχοντας ένα σταθερότερο νόμισμα. Το παραπάνω ισχυροποιείται με το εύρημα ότι η μεγαλύτερη θετική επίδραση του Ευρώ παρατηρήθηκε στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες όπως η Ελλάδα. Το επόμενο βήμα της ανάλυσης είναι η μελέτη των κλάδων της οικονομίας των οποίων το εξωτερικό εμπόριο ωφελήθηκε περισσότερο μετά την εισαγωγή του Ευρώ. Ελάχιστες μελέτες έχουν ερευνήσει το παραπάνω ερώτημα και σε καμία από αυτές δεν έχει εφαρμοστεί η μέθοδος matching. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι κλάδοι που είναι εντάσεως εργασίας φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο από την εισαγωγή του Ευρώ σε σχέση με τους κλάδους που είναι εντάσεως κεφαλαίου. Όμως η θετική επίδραση του Ευρώ είναι εμφανής στους 8 από τους 10 κύριους κλάδους παραγωγής. 10

11 Στη συνέχεια εξετάζεται το κατά πόσο η παραπάνω επίδραση του Ευρώ οφείλεται αποκλειστικά στη δημιουργία της ΟΝΕ και όχι και σε άλλους παράγοντες που δεν έχουν συμπεριληφθεί στην οικονομετρική μελέτη. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η επίδραση του Ευρώ είναι ενδογενής και ότι δεν υπάρχουν άλλοι εξωγενείς παράγοντες που να την επηρεάζουν. Από την άλλη, βρέθηκε ότι εν μέρει το εμπόριο των χωρών μελών της ΟΝΕ πριν τη δημιουργία της Ένωσης, έπαιξε ρόλο για τη δημιουργία της Ευρωζώνης αλλά οι στατιστικοί έλεγχοι αιτιότητας που χρησιμοποιήθηκαν δεν έδειξαν πρωτογενή αιτιότητα μεταξύ των παραπάνω δύο παραγόντων. Τέλος η επίδραση του Ευρώ στην εξαγωγική απόδοση των χωρών-μελών της ΟΝΕ μελετήθηκε, και για πρώτη φορά στη βιβλιογραφία η εισαγωγή ενός κοινού νομίσματος χρησιμοποιήθηκε ως επεξηγηματική μεταβλητή. Ταυτόχρονα τόσο μακροοικονομικοί όσο και μικροοικονομικοί παράγοντες συμπεριελήφθησαν στο μοντέλο ανάλυσης ώστε να έχουμε μια πλήρη εικόνα της συμπεριφοράς των εξαγωγών. Το βασικό συμπέρασμα ήταν ότι και σε αυτή τη περίπτωση το Ευρώ αύξησε την απόδοση τόσο των εξαγωγών εντός των χωρών της ΟΝΕ όσο και για τις χώρες που δεν είναι μέλη αυτής της Ένωσης. Συγκεκριμένα, ο αντίκτυπος του Ευρώ ήταν τόσο μεγάλος όσο και οι δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη μια από τις σπουδαιότερες μεταβλητές που εξηγούν την εξαγωγική απόδοση μιας χώρας. Η συνέχεια της διατριβής οργανώνεται με τον ακόλουθο τρόπο. Στο επόμενο κεφάλαιο, μια εκτενής ανάλυση των προηγούμενων μελετών που διερεύνησαν την επίδραση της διακύμανσης της συναλλαγματικής ισοτιμίας και των ενώσεων νομίσματος στο εμπόριο μεταξύ των χωρών παρουσιάζεται. Στο κεφάλαιο 3 η κύρια επίδραση του Ευρώ στο εξωτερικό εμπόριο των χωρών μελών αναλύεται ακολουθούμενη με την διερεύνηση της 11

12 παραπάνω επίδρασης στο τομεακό εμπόριο στο κεφάλαιο 4. Στο κεφάλαιο 5 η ενδογένεια της επίδρασης του Ευρώ ελέγχεται, ενώ η εξαγωγική συμπεριφορά των χώρων της ευρωζώνης παρουσιάζεται στο κεφάλαιο 6. Τα τελικά συμπεράσματα της διατριβής παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 7. 12

13 2. Βιβλιογραφική Επισκόπηση Μια σειρά διαφορετικών νομισμάτων χαρακτηρίζει το διεθνές νομισματικό σύστημα. Η πλειοψηφία αυτών αφορά ανεξάρτητα κράτη, αλλά υπάρχουν επίσης πολλά παραδείγματα δημιουργίας πολυεθνικών νομισμάτων, όπως ο σχηματισμός της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ). Ο κλάδος της οικονομικής θεωρίας που προσπαθεί να απαντήσει στις ερωτήσεις σχετικά με τα οφέλη, τα μειονεκτήματα και τους κανόνες του σχηματισμού των κοινών νομισμάτων καλείται βέλτιστη θεωρία περιοχής νομίσματος (optimum currency area - OCA) ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΤΩΝ ΒΕΛΤΙΣΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ Η οικονομική θεωρία των κοινών νομισμάτων προέρχεται από την παραδοσιακή θεωρία των βέλτιστων περιοχών νομίσματος (OCA) η οποία διατυπώθηκε πρώτα από τον Mundel (1961). Όταν ένα έθνος εγκαταλείπει το εθνικό νόμισμά του και υιοθετεί το νόμισμα κάποιας ευρύτερης περιοχής παύει να ελέγχει τη νομισματική πολιτική του. Ο Mundell μελέτησε κάτω από ποιες περιστάσεις αυτό το κόστος ελαχιστοποιείται και υποστήριξε ότι όταν υπάρχει τέλεια κινητικότητα των παραγωγικών συντελεστών η υιοθέτηση ενός κοινού νομίσματος έχει το μικρότερο κόστος για την χώρα που το υιοθετεί. Σε αυτό το τμήμα της διατριβής περιγράφονται τα κέρδη και οι ζημίες από τη συμμετοχή μιας χώρας σε μία βέλτιστη περιοχή νομίσματος (OCA) Τα οφέλη ενός κοινού νομίσματος Ένα κοινό νόμισμα έχει σημαντικά οφέλη για τις χώρες που το υιοθετούν. Αυτά προκύπτουν τόσο σε μικροοικονομικό όσο σε και μακροοικονομικό επίπεδο. Σύμφωνα με τον De Grauwe (2003) ένα κοινό νόμισμα οδηγεί σε κέρδη στην οικονομική αποδοτικότητα 13

14 τα οποία προέρχονται από δύο κύριες πηγές. Η πρώτη πηγή αφορά την ελαχιστοποίηση των δαπανών συναλλαγής που συνδέονται με την ανταλλαγή των εθνικών νομισμάτων και τον περιορισμό του κινδύνου που προέρχεται από τις μελλοντικές κινήσεις αβεβαιότητας των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Η μείωση κόστους συναλλαγής ωφελεί τις επιχειρήσεις καθώς επίσης και τους καταναλωτές που επιλέγουν να ταξιδέψουν μεταξύ των χωρών και αντιπροσωπεύει το πιο προφανές κέρδος μιας νομισματικής ένωσης. Ένα κοινό νόμισμα καταργεί τις δαπάνες συναλλαγής που προκύπτουν κατά τη μετατροπή των νομισμάτων. Όσο υψηλότερο το εμπόριο και όσο περισσότερες επενδύσεις πραγματοποιούνται μεταξύ των χωρών, τόσο μεγαλύτερο το κέρδος από τις μειωμένες δαπάνες συναλλαγής. Οι Emerson et al (1992) έχουν υπολογίσει αυτά τα κέρδη για τις μεγαλύτερες οικονομίες τις ΟΝΕ στο 0,2 τις εκατό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος κάθε χώρας. Εντούτοις, όταν εισάγεται ένα κοινό νόμισμα, οι τράπεζες και άλλοι οργανισμοί που δραστηριοποιούνται στην αγορά συναλλάγματος έχουν μια απώλεια από τις προμήθειες επί των συναλλαγών που πραγματοποιούνται στην αγορά αυτή. Παρόλο αυτά, ο De Grauwe (2003) έδειξε ότι το κέρδος για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές είναι μεγαλύτερο από την απώλεια των τραπεζών μετά την εισαγωγή του κοινού νομίσματος. Επιπλέον, η κατάργηση των δαπανών συναλλαγής οδηγεί σε ένα πρόσθετο έμμεσο κέρδος λόγω της μεγαλύτερης διαφάνειας των τιμών στις χώρες που συγκροτούν την Ένωση. Σε μια ένωση νομίσματος υπάρχει μόνο ένα νόμισμα το οποίο αποτελεί την μονάδα υπολογισμού των τιμών και η οποία διευκολύνει τη σύγκριση των τιμών και των μισθών μεταξύ των χωρών. Σύμφωνα με τον Visser (2000) η χρήση ενός κοινού νομίσματος καθιστά τις αγορές 14

15 των χωρών συγκρίσιμες και μειώνει το κόστος της πληροφόρησης για τους καταναλωτές. Συνεπώς, ένα κοινό νόμισμα μειώνει τις διαφορές στις τιμές ενός αγαθού στις χώρες-μέλη της Ένωσης, καθώς πλέον η αξία του απεικονίζεται στην ίδια μονάδα μέτρησης και είναι άμεσα συγκρίσιμη από τους καταναλωτές των χωρών της Ένωσης. Η άμεση συγκρισιμότητα των τιμών αυξάνει επίσης τον ανταγωνισμό, ο οποίος ωφελεί τους καταναλωτές που αντιμετωπίζουν τις ίδιες χαμηλότερες τιμές σε όλες τις χώρες. Ένα κοινό νόμισμα μειώνει επίσης τον κίνδυνο αβεβαιότητας (uncertainty risk) όσον αφορά τις μετακινήσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Σύμφωνα με τον Mongelli (2002) μέσα σε μια νομισματική ένωση η ονομαστική αβεβαιότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας (nominal exchange rate uncertainty) του νομίσματος μηδενίζεται, οδηγώντας σε ελαχιστοποίηση του hedging cost. Παρά τη σημασία αυτού του οφέλους είναι αρκετά δύσκολη η ποσοτικοποίηση του και συνεπώς δεν έχει μετρηθεί ακόμη η επίδραση του από κάποια εμπειρική μελέτη. Η μειωμένη διακύμανση της συναλλαγματικής ισοτιμίας μειώνει επίσης το ασφάλιστρο κινδύνου (risk premium) που απαιτείται από τους επενδυτές προκειμένου να προβούν σε επενδύσεις και επομένως αυξάνει το μέγεθος τους σε ολόκληρη τη νομισματική ένωση. Επίσης, ένα κοινό νόμισμα "ενώνει" τις εθνικές χρηματιστηριακές αγορές και οδηγεί σε υψηλότερη αποδοτικότητα στην κατανομή του κεφαλαίου στην ένωση. Από την άλλη, οι μεγάλες σε όγκο συναλλαγές είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν έναν κλονισμό τιμών (price shock) σε μια ενωμένη αγορά από ότι σε μια μικρή εθνική αγορά. Σύμφωνα με τον Tavlas (1993) σε μια διευρυμένη αγορά συναλλάγματος μειώνεται η αστάθεια των τιμών και η δυνατότητα των παικτών χρηματιστηρίου να επηρεάσουν τις τιμές και να διαταράξουν τη νομισματική πολιτική. 15

16 Ένα περαιτέρω πλεονέκτημα ενός κοινού νομίσματος είναι ότι ενισχύει την πειθαρχία και την αξιοπιστία της νομισματικής πολιτικής. Παραδείγματος χάριν, σύμφωνα με τον Visser (2000) εάν σε μια νομισματική ένωση υπάρχουν χαμηλά ποσοστά πληθωρισμού, είναι προς το συμφέρον μιας χώρας με υψηλό πληθωρισμό να εισέλθει στην ένωση. Εντούτοις, αν μια χώρα με υψηλό πληθωρισμό γίνει μέλος της ένωσης μπορεί αυτό με τη σειρά του να αυξήσει το πληθωρισμό σε όλη την ένωση αν αυτή η χώρα δεν καταφέρει άμεσα να τον μειώσει. Σύμφωνα με τον Visser (2000), ένα άλλο όφελος που προκύπτει από την υιοθέτηση ενός κοινού νομίσματος είναι ότι δεν υπάρχει καμία ανάγκη να κρατούνται πλέον σε μορφή συναλλαγματικών ρευστών διαθεσίμων νομίσματα άλλων χωρών της ένωσης. Αυτά τα διαθέσιμα μπορούν να επενδυθούν σε διάφορες δραστηριότητες βελτιώνοντας την ανάπτυξη της οικονομίας. Τέλος το πιο σημαντικό όφελος, είναι ότι η χρήση ενός κοινού νομίσματος μπορεί να οδηγήσει σε μια αύξηση στο διεθνές εμπόριο των χωρών της Ένωσης. Το εμπόριο που αυξάνεται λόγω της χρήσης ενός κοινού νομίσματος μπορεί να είναι πολύ σημαντικό και το όφελος για τις οικονομίες μπορεί να είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από ότι το κέρδος λόγω των μειωμένων δαπανών συναλλαγής και της μείωσης της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Επειδή τα οφέλη για το εμπόριο λόγω της χρήσης ενός κοινού νομίσματος είναι ιδιαίτερα σημαντικά αλλά το μέγεθος τους είναι αμφισβητούμενο, η μελέτη τους θα αποτελέσει ένα σημαντικό μέρος αυτής της διατριβής Τα μειονεκτήματα ενός κοινού νομίσματος Ενώ η εισαγωγή ενός κοινού νομίσματος έχει πολυάριθμα οφέλη, παράλληλα δημιουργεί και διάφορες δαπάνες στις χώρες-μέλη μιας ένωσης. Σε γενικές γραμμές μπορεί 16

17 να επισημανθεί ότι ενώ τα οφέλη ενός κοινού νομίσματος προκύπτουν συνήθως σε μικροοικονομικό επίπεδο, οι δαπάνες συσχετίζονται συνήθως με τα μακροοικονομικά μεγέθη των διαφόρων μελών μιας νομισματικής ένωσης. Το κύριο κόστος από την εισαγωγή ενός κοινού νομίσματος που αντιμετωπίζει μια χώρα όταν εισέρχεται σε μια νομισματική ένωση, είναι η απώλεια της ανεξαρτησίας της σε θέματα νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής. Σε μια νομισματική ένωση οι εθνικές κεντρικές τράπεζες κάθε μεμονωμένης χώρας είτε σταματούν να υπάρχουν είτε δεν έχουν καμία πραγματική δύναμη. Συνεπώς, όταν μια χώρα σταματά να χρησιμοποιεί το εθνικό νόμισμά της και γίνεται μέλος μιας νομισματικής ένωσης χάνει ένα όργανο της οικονομικής πολιτικής της. Συγκεκριμένα, μια χώρα που ανήκει σε μια νομισματική ένωση δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τη συναλλαγματική ισοτιμία 1 του νομίσματος της, ως μέσο για την προστασία της από οικονομικές διαταραχές. Επιπλέον, δεν μπορεί να καθορίσει την ούτε ποσότητα των νομισμάτων που κυκλοφορούν στη χώρα προκείμενου να αντιμετωπίσει πιθανά ελλείμματα στην οικονομία της. Από την άλλη, τα παραπάνω μειονεκτήματα ενός κοινού νομίσματος ελαχιστοποιούνται σε περιπτώσεις συμμετρικών κλονισμών που έχουν επιπτώσεις σε όλα τα μέλη της νομισματικής ένωσης, καθώς μπορούν να αντιμετωπιστούν από όλες τις χώρες παράλληλα. Αν όμως οι κλονισμοί είναι ασύμμετροι και έχουν διαφορετικές επιπτώσεις στα διάφορα μέλη, η μη δυνατότητα χρησιμοποίησης της συναλλαγματική πολιτικής από μια χώρα μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη αστάθεια στην παραγωγή την ανάπτυξη και την απασχόληση της χώρας. 1 Είτε υποτιμώντας, είτε ανατιμώντας το νόμισμα της. 17

18 Η προηγούμενη ανάλυση είναι βασισμένη στην υπόθεση ότι εάν μια χώρα διατηρήσει τη συναλλαγματική ισοτιμία ως μέσο πολιτικής, οι αποφάσεις της θα είναι πάντα ορθολογικές και θα υιοθετούνται όταν οι οικονομικές καταστάσεις το επιβάλλουν. Εντούτοις, στην πράξη η συναλλαγματική πολιτική δεν ασκείται απαραίτητα με ορθολογικά οικονομικά κριτήρια. Ένα άλλο κόστος μιας νομισματικής ένωσης είναι η λεγόμενη απώλεια seignorage. Με τον όρο seignorage ορίζονται τα πραγματικά εισοδήματα που μια κυβέρνηση αποκτά με τη δημιουργία νέων χαρτονομισμάτων και κερμάτων για να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες της. Το seignorage είναι μια σημαντική πηγή κυβερνητικών εισοδημάτων μόνο για τις οικονομίες που υφίστανται υψηλό πληθωρισμό. Για τις περισσότερες από τις χώρες τα εισοδήματα seignorage ανέρχονται χαρακτηριστικά σε λιγότερο από ένα τοις εκατό του ΑΕΠ (Emerson et Al 1992). Συνεπώς η απώλεια της δεν είναι μία από τις υψηλότερες δαπάνες μιας νομισματικής ένωσης. Μια τελευταία δαπάνη των νομισματικών ενώσεων προκύπτει όταν πρωτοεισάγεται το κοινό νόμισμα σε μία χώρα και αποτελεί τη δαπάνη μετατροπής του νομίσματος της χώρας στο κοινό νόμισμα της Ένωσης. Το κόστος αυτής της μετατροπής αποτελείται από τρία μέρη. Αρχικά, όταν εισάγεται ένα κοινό νόμισμα, νέα χαρτονομίσματα και κέρματα πρέπει να παρασχεθούν στη κυκλοφορία και τα παλαιά θα πρέπει να αποσυρθούν. Επίσης, οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις πρέπει να μετατρέψουν τα χαρτονομίσματα, τα κέρματα καθώς και τις τιμές τους στο νέο νόμισμα. Τέλος, όπως ο Visser (2000) αναφέρει οι οικονομικοί φορείς πρέπει να εξομοιωθούν με τους υπολογισμούς στη νέα μονάδα του νομίσματος. 18

19 2.2. ΤΑ ΒΕΛΤΙΣΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Γενικά, μια οικονομική περιοχή ορίζεται ως βέλτιστη νομισματική περιοχή (optimum currency area) όταν έχει τη δυνατότητα να οδηγήσει σε μια ταυτόχρονη μείωση της ανεργίας και του πληθωρισμού στις χώρες-μέλη της Mundell (1961). Η παραδοσιακή θεωρία της βέλτιστης νομισματικής περιοχής προέρχεται από την ανάλυση των θετικών και των αρνητικών επιπτώσεων, των σταθερών και των κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών στην οικονομία μίας χώρας. Κυρίως σκοπός της είναι ο προσδιορισμός και η αξιολόγηση των κριτηρίων που πρέπει να πληρούν οι υποψήφιες χώρες μιας νομισματικής ένωσης. Μια πληθώρα διαφορετικών κριτηρίων έχουν προταθεί προκειμένου μια χώρα να κριθεί αν είναι κατάλληλη για να γίνει μέλος μιας νομισματικής ένωσης. Ο Mundell (1961) υποστηρίζει ότι η ύπαρξη ενός υψηλού βαθμού κινητικότητας των παραγωγικών συντελεστών είναι το κύριο κριτήριο που πρέπει να καθορίζει τη δημιουργία μιας νομισματικής ένωσης. Εάν ο βαθμός κινητικότητας των παραγωγικών συντελεστών μεταξύ δύο χωρών είναι υψηλός, τότε οι χώρες αυτές είναι ιδανικές υποψήφιες για να δημιουργήσουν μια νομισματική ένωση. Αυτό συμβαίνει επειδή η κινητικότητα των παραγωγικών συντελεστών είναι ένα υποκατάστατο της ευελιξίας της συναλλαγματικής ισοτιμίας όσον αφορά την αντιμετώπιση των ασυμμετρικών κλονισμών. Αν και ο Mundell προτείνει την κινητικότητα όλων των παραγωγικών συντελεστών ως κριτήριο για τη συμμετοχή σε μια νομισματική ένωση, η ανάλυσή του εστιάζεται στην κινητικότητα της εργασίας. Όσον αφορά την κινητικότητα του κεφαλαίου, η επίδραση της σε περίπτωση ανισορροπιών στις πληρωμές (payments disequilibria) μεταξύ των μελών μιας νομισματικής ένωσης είναι αβέβαιη. 19

20 Ένα άλλο κριτήριο για τη δημιουργία μίας νομισματικής ένωσης σύμφωνα με τον Mundell είναι η τέλεια ευελιξία των μισθών και των τιμών. Εάν οι τιμές και οι μισθοί είναι και οι δύο εξ ολοκλήρου εύκαμπτες, δεν υπάρχει καμία ανάγκη για την εφαρμογή συναλλαγματικής και νομισματικής πολιτικής και συνεπώς ευνοείται η δημιουργία μια νομισματικής Ένωσης. Ο McKinnon (1963) προτείνει ως σημαντικότερο κριτήριο για το σχηματισμό των βέλτιστων νομισματικών περιοχών το πόσο ανοικτή είναι μια οικονομία. Υποστηρίζει ότι όσο πιο ανοικτή είναι μια οικονομία, τόσο μεγαλύτερη είναι η ανάγκη για την υιοθέτηση σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών προκειμένου να αποτρέψουν οποιαδήποτε αστάθεια των τιμών που προκαλείται από τις διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Ένα συμπέρασμα αυτού του επιχειρήματος είναι ότι μια μικρή χώρα θα τείνει να γίνει μέλος μιας νομισματικής ένωσης, καθώς όσο μικρότερο το μέγεθος της οικονομίας, τόσο πιο ανοικτή είναι αυτή η οικονομία. Ο Kenen (1969) προτείνει ότι μια χώρα είναι κατάλληλη για να συμμετέχει σε μια νομισματική ένωση, όσο μεγαλύτερη είναι η ποικιλία των προϊόντων που παράγει. Οι ιδιαίτερα διαφοροποιημένες οικονομίες είναι καλύτεροι υποψήφιοι για τις βέλτιστες νομισματικές περιοχές από τις λιγότερα διαφοροποιημένες, καθώς μια ιδιαίτερα διαφοροποιημένη οικονομία δεν χρειάζεται τα εργαλεία της συναλλαγματικής πολιτικής της προκειμένου να αντιμετωπίσει μια ύφεση λόγω μείωσης της ζήτησης σε μια ομάδα προϊόντων. Σε μια ιδιαίτερα διαφοροποιημένη οικονομία αναμένεται ότι οι θετικοί και οι αρνητικοί κλονισμοί θα εξισορροπούνται κατά τη διάρκεια του χρόνου. Συνεπώς, οι συνολικές εξαγωγές θα είναι σταθερότερες από ότι σε μια οικονομία που διαφοροποιείται λιγότερο στη παραγωγή των αγαθών. 20

21 Σύμφωνα με Fleming (1971) τα κράτη που σχηματίζουν μια νομισματική ένωση πρέπει να έχουν κατά προσέγγιση παρόμοια ποσοστά πληθωρισμού. Εάν η διαφορά στα ποσοστά πληθωρισμού μεταξύ των μελών είναι μεγάλη για μεγάλες χρονικά περιόδους, οι σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες δεν μπορούν να διατηρηθούν. Συνεπώς, οι μεγάλες διαφορές στα ποσοστά πληθωρισμού καθιστούν μια κοινή νομισματική πολιτική δύσκολη. Η παραδοσιακή θεωρία των βέλτιστων νομισματικών περιοχών καθορίζει τους ιδανικούς οικονομικούς κανόνες για τη νομισματική ολοκλήρωση. Στην πραγματικότητα, οι οικονομικοί λόγοι δεν είναι συνήθως οι μόνοι παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση εάν ένα ενιαίο νόμισμα πρέπει ή όχι να εισαχθεί μεταξύ των διαφόρων χωρών. Ιστορικοί, πολιτιστικοί και πολιτικοί παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο σε αυτή την απόφαση. Ένα τελευταίο σημείο που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την παραδοσιακή θεωρία των βέλτιστων νομισματικών περιοχών προέρχονται από τις θεωρίες οικονομικής ολοκλήρωσης. Όσο λιγότερο οι δυο χώρες εμπορεύονται μεταξύ τους και όσο λιγότερο όμοιοι είναι οι επιχειρηματικοί τους κύκλοι, τόσο χειρότεροι υποψήφιοι είναι για να σχηματίσουν μια νομισματική ένωση. Με άλλα λόγια, εάν η ανάλυση των ιστορικών στοιχείων δείχνει ότι δύο χώρες εμπορεύονται λίγο η μια με την άλλη και οι επιχειρηματικοί κύκλοι τους είναι ασύμμετροι, δεν θα πρέπει να συγκροτήσουν μια νομισματική ένωση. Εντούτοις, η εμπορική ένταση και η συμμετρία επιχειρηματικών κύκλων μπορούν να αυξηθούν ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης ενός κοινού νομίσματος. Η πραγματική ολοκλήρωση μπορεί να ακολουθήσει τη νομισματική ολοκλήρωση και η σχέση μεταξύ των δύο χαρακτηρίζεται από αιτιότητα διπλής κατεύθυνσης. Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες που δεν 21

22 πληρούν τα οικονομικά κριτήρια και άρα δεν πρέπει να συγκροτήσουν μια οικονομική ένωση σύμφωνα με τη θεωρία των βέλτιστων οικονομικών περιοχών μπορούν να ικανοποιήσουν τα κριτήρια με τη πέρασμα του χρόνου εάν προχωρήσουν στο σχηματισμό της νομισματικής ένωσης. 22

23 2.3. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΣΤΑΘΕΙΑΣ ΤΗΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΙΣΟΤΙΜΙΑΣ 2 ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ Οι υπερασπιστές των νομισματικών ενώσεων υποστηρίζουν ότι μια αύξηση στο εμπόριο είναι ένα από τα λίγα αναμφισβήτητα οφέλη ενός κοινού νομίσματος. Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι σήμερα, έχουν υπάρξει λίγα εμπειρικά στοιχεία που υποστηρίζουν αυτήν την θέση. Τα περισσότερα συμπεράσματα σχετικά με την επίδραση των κοινών νομισμάτων στο εμπόριο έχουν προέλθει από τη βιβλιογραφία που εξετάζει τα αποτελέσματα της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας μεταξύ των εμπορικών τους συναλλαγών. Δηλαδή, μέχρι πολύ πρόσφατα αν η συναλλαγματική αστάθεια ήταν μηδέν τότε αυτό ήταν συνώνυμο με ένα κοινό νόμισμα, πράγμα το οποίο δεν είναι το ίδιο στην πράξη. Πολλοί οικονομολόγοι και πολιτικοί υποστηρίζουν ότι η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας μειώνει το ύψος των διεθνών εμπορικών συναλλαγών. Εντούτοις, οι εμπειρικές μελέτες δεν έχουν βρει μια στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας και του διεθνούς εμπορίου. Ακόμα και στις περιπτώσεις που έχει βρεθεί τέτοια στατιστικά σημαντική σχέση, η επίδραση της συναλλαγματικής σταθερότητας στο διεθνές εμπόριο είναι πολύ μικρή. Από την άλλη, και οι προβλέψεις των θεωρητικών υποδειγμάτων σχετικά με την επίδραση της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο διεθνές εμπόριο είναι αντιφατικές. Ο στόχος αυτού του τμήματος της διατριβής είναι να παρουσιάσει μια επισκόπηση για τις σημαντικότερες θεωρητικές και εμπειρικές συνεισφορές στη σχετική βιβλιογραφία και να συζητηθούν τα πιο πρόσφατα συμπεράσματα για τον αντίκτυπο της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο διεθνές εμπόριο. 2 Exchange rate volatility 23

24 2.3.1 Θεωρητικά υποδείγματα της επίδρασης της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο Ένα εύκαμπτο σύστημα συναλλαγματικής ισοτιμίας σημαίνει ότι οι οικονομικοί φορείς που συμμετέχουν στο διεθνές εμπόριο εκτίθενται στον κίνδυνο των συναλλαγματικών μεταβολών. Όταν οι συναλλαγματικές ισοτιμίες παρουσιάζουν διακύμανση θεωρούνται εύκαμπτες (volatile). Η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας ορίζεται συχνά ως η αβεβαιότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας, αν και σε κάποιες περιπτώσεις η αβεβαιότητα μπορεί να είναι υψηλή ακόμα και όταν η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι χαμηλή. Οι περισσότερες μελέτες χρησιμοποιούν τους όρους του κινδύνου λόγω της αβεβαιότητας και της αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας ως ταυτόσημους. Διαισθητικά μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι μια αύξηση στην αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας θα μειώσει το εμπόριο. Εντούτοις, παρά τη γενική πεποίθηση ότι ο κίνδυνος της ανταλλαγής είναι ένα εμπόδιο στο διεθνές εμπόριο, σε θεωρητικό επίπεδο υπάρχει μια θεμελιώδης εκκρεμής ασάφεια σχετικά με τα αποτελέσματα της. Τα διαφορετικά θεωρητικά μοντέλα ανάλογα με τις υποθέσεις που υιοθετούνται., συμπεραίνουν θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο της συναλλαγματικής αστάθειας στο διεθνές εμπόριο Η πρώτη συμβολή στη θεωρία για τον αντίκτυπο της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμία (Ethier 1973, Clark 1973) στο διεθνές εμπόριο, υποστηρίζει την υπόθεση ότι η αστάθεια μειώνει το εμπόριο, η οποία θεμελιώνεται ορθολογικά από τη θεωρία της εμπορικής επιλογής μιας χώρας κάτω από συνθήκες οικονομικής αβεβαιότητας. Η ανάλυση του αντίκτυπου της αβεβαιότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο είναι 24

25 βασισμένη στην υπόθεση ότι η προθυμία μιας επιχείρησης να εξάγει σε μία άλλη αγορά 3 εξαρτάται από την αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης κερδοφορίας της. Στα απλούστερα εμπορικά υποδείγματα, η αβεβαιότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας αυξάνει τον κίνδυνο από το εμπόριο των αγαθών και αναμένεται να αυξήσει την αβεβαιότητα των κερδών που μπορεί να πραγματοποιηθούν από τις εξαγωγές μίας επιχείρησης. Ως εκ τούτου, οι αποστρεφόμενοι τον κίνδυνο (risk-averse) εξαγωγείς θα μειώσουν τις εξαγωγές τους όταν αυξάνεται η αβεβαιότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας της χώρας τους με τη χώρα στην οποία θέλουν να πραγματοποιήσουν τις εμπορικές τους δραστηριότητες. Η υπόθεση της αποστροφής του κινδύνου εκ μέρους των επιχειρήσεων δεν είναι επαρκής για να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η αβεβαιότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας μειώνει το εμπόριο. Μια αύξηση στον κίνδυνο έχει ένα αποτέλεσμα υποκατάστασης και ένα αποτέλεσμα εισοδήματος. Όταν υπάρχει μια αύξηση στην αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας, το αποτέλεσμα υποκατάστασης θα μειώσει το εμπόριο, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις θα βρουν τις εμπορικές συναλλαγές λιγότερο ελκυστικές. Όμως η μείωση του εμπορίου μειώνει επίσης την αναμενόμενη χρησιμότητα των επιχειρήσεων, και η ώθηση να αντισταθμιστεί μπορεί να οδηγήσει σε μια αύξηση στη δραστηριότητα των εμπορικών συναλλαγών τους(de Grauwe 1988). Είναι επίσης δυνατό να δημιουργηθεί ένα υπόδειγμα που υποστηρίζει την παραπάνω αρνητική επίδραση χωρίς να υποθέσει αποστροφή κινδύνου για τις επιχειρήσεις. O Demers (1991) υποθέτει την ουδετερότητα απέναντι στο κίνδυνο για μια ανταγωνιστική εταιρία που είναι όμως αβέβαιη για τη ζήτηση για το προϊόν της, λόγω της αβεβαιότητας των τιμών που προκαλεί η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας μεταξύ των χωρών. Κάτω από τέτοια 3 Και συνεπώς να δημιουργηθεί διεθνές εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών. 25

26 αβεβαιότητα οι εταιρίες θα μειώσουν τα επίπεδα παραγωγής τους λόγω της αναστρεψιμότητας της επένδυσης στο φυσικό κεφάλαιο, και επομένως το διεθνές εμπόριο θα μειωθεί. Τα απλά μοντέλα που αναλύουν τον αντίκτυπο της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο διεθνές εμπόριο υποθέτουν ότι η συναλλαγματική ισοτιμία αντιπροσωπεύει τη μόνη πηγή κινδύνου για την εταιρία που εξάγει, το οποίο όμως δεν είναι ρεαλιστικό στη πράξη. Για μια εταιρεία που διαφοροποιεί το προϊόν της σε ξένο περιβάλλον, η αβεβαιότητα συναλλαγματικής ισοτιμίας μπορεί να αντιπροσωπεύσει έναν σχετικά δευτερεύοντα και ιδιαίτερα διαφοροποιήσιμο κίνδυνο. Για παράδειγμα, οι απώλειες λόγω μείωσης της συναλλαγματικής ισοτιμία μιας χώρας μπορούν να αντισταθμιστούν από την αύξηση των επιτοκίων της χώρας αυτής. Με άλλα λόγια, ο κίνδυνος της συναλλαγματικής ισοτιμίας δεν είναι ένας πρόσθετος ανεξάρτητος κίνδυνος αλλά μια παράμετρος του συνολικού κινδύνου που υφίσταται μία εταιρία. Επιπλέον, οι διεθνείς συναλλαγές μπορούν να παρέχουν ευκαιρίες για την αποφυγή του κινδύνου που έγκειται στις εγχώριες αγορές που σε αρκετές περιπτώσεις είναι μεγαλύτερος από τον κίνδυνο που προκύπτει λόγω αστάθειας στην συναλλαγματική ισοτιμία μίας χώρας. Ο Willet (1986) υποστηρίζει ότι είναι η σύνθεση του εμπορίου, παρά ο γενικός όγκος του, που επηρεάζεται από την αβεβαιότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Οι Peree και Steinherr (1989) επισημαίνουν ότι οι εμπειρικές εκτιμήσεις της επίδρασης της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο μπορούν να επηρεαστούν από την επίδραση και των άλλων συναλλαγματικών ισοτιμιών. Επομένως, προτείνουν ότι ο σχετικός κίνδυνος πρέπει να ενσωματωθεί στην εμπειρική ανάλυση. Τέλος ο Cushman (1986) αποδεικνύει ότι η παράλειψη χωρών όταν μελετάται ο κίνδυνος από την αστάθεια της συναλλαγματικής 26

27 ισοτιμίας είναι ένας πιθανός λόγος για τον οποίο μερικές μελέτες βρίσκουν μια θετική σύνδεση μεταξύ της διμερούς μεταβλητότητας συναλλαγματικής ισοτιμίας και του διεθνούς εμπορίου. Ο Baron (1976) εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο η επιλογή του νομίσματος τιμολόγησης έχει επιπτώσεις στις αποφάσεις της παραγωγής και της τιμολόγησης μιας εξαγωγικής εταιρίας, όταν οι συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι αρκετά ρευστές και η αγορά δεν είναι πλήρως ανταγωνιστική. Ο Baron έδειξε ότι οι εξαγωγικές εταιρίες θα αυξήσουν τις τιμές τους όταν χρησιμοποιείται το ξένο νόμισμα για τη τιμολόγηση των αγαθών. Το παραπάνω συμπέρασμα προκύπτει από την υπόθεση ότι, όταν το εγχώριο νόμισμα χρησιμοποιείται, οι εταιρίες αντιμετωπίζουν τον λεγόμενο κίνδυνο της ποσότητας (quantity risk) και η αντίδραση τους θα εξαρτηθεί από τις ιδιότητες της καμπύλης ζήτησης που αντιμετωπίζουν. Όταν η ζήτηση είναι γραμμική, η τιμή θα μειωθεί και με αυτόν τον τρόπο θα αυξηθεί η ζήτηση για το προϊόν τους και θα μειωθεί η διαφορά των κερδών μεταξύ των δύο αγορών. Η αρνητική επίπτωση της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο είναι βασισμένη στην απλοποιημένη υπόθεση ότι δεν υπάρχει καμία δυνατότητα αντισταθμιστικών κερδών (hedging). Από την άλλη, τα υποδείγματα που λαμβάνουν υπόψη τους τα αντισταθμιστικά κέρδη και υποθέτουν την ύπαρξη μιας τέλειας αγοράς, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το ύψος των εμπορικών συναλλαγών είναι ανεπηρέαστο από τις ιδιαιτέρως ρευστές συναλλαγματικές ισοτιμίες (Arize και λοιποί 2000). Εντούτοις, η προστασία του μακροπρόθεσμου κινδύνου της ανταλλαγής μπορεί να είναι δύσκολη τόσο για τις αναπτυσσόμενες (Arize και λοιποί 2004) όσο και για τις αναπτυγμένες χώρες (HM Treasury 2003). Επιπλέον, οι Viaene και De Vries (1992) υπογραμμίζουν ότι ακόμα κι αν υπάρχουν τέλειες δυνατότητες αντισταθμιστικών κερδών, η μεταβλητότητα της συναλλαγματικής 27

28 ισοτιμίας ασκεί αρνητική επίδραση στις εμπορικές συναλλαγές επειδή έχει επιπτώσεις στο ασφάλιστρο κινδύνου στην αγορά ανταλλαγής. Σύμφωνα με ένα άλλο θεωρητικό σκέλος, η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας θα μπορούσε να έχει μια θετική επίδραση στο διεθνές εμπόριο δεδομένου ότι μπορεί να προσφέρει υψηλότερες ευκαιρίες κέρδους για τις εταιρίες (Franke 1991, Sercu και Vanhulle 1992, Broll και Eckwert 1999). Στα θεωρητικά αυτά μοντέλα, οι εταιρίες πρέπει να αποφασίσουν το επίπεδο παραγωγής τους και τις εξαγωγές τους προτού να είναι γνωστή η συναλλαγματική ισοτιμία της χώρας προέλευσης τους με τις υπόλοιπες χώρες. Συνεπώς, έμμεσα υποθέτουν ότι οι αλλαγές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες δεν αντιπροσωπεύουν μόνο κίνδυνο για τις επιχειρήσεις, αλλά από την άλλη δημιουργούν ευκαιρίες για να πραγματοποιηθούν κέρδη. Όταν η συναλλαγματική ισοτιμία γίνεται πιο μεταβλητή, η πιθανότητα των πολύ ευνοϊκών αυξήσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών συμβαδίζει μαζί με την πιθανότητα της πραγματοποίησης υψηλών κερδών. Η πιθανότητα των πολύ δυσμενών συναλλαγματικών ισοτιμιών αυξάνεται επίσης, αλλά αυτό δεν μπορεί να αντισταθμίσει τα πιθανά κέρδη, δεδομένου ότι η εταιρία είναι ελεύθερη να σταματήσει να εξάγει(emerson και λοιποί 1992). Εντούτοις, η υπόθεση ότι η υψηλότερη μεταβλητότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας δημιουργεί την ευκαιρία για τα υψηλότερα κέρδη βασίζεται στην υπόθεση της δυνατότητας των εταιριών να μεταβάλλουν την παραγωγή τους γρήγορα και με σχετικά μικρό κόστος. Στην πράξη, αυτή η υπόθεση μπορεί να είναι μη ρεαλιστική επειδή οι εταιρίες δεσμεύονται συχνά από τις υπάρχουσες συμβάσεις. Επιπλέον, εάν η συναλλαγματική ισοτιμία είναι ευνοϊκή, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι όλες οι εταιρίες θα είναι σε θέση να αυξήσουν τις εξαγωγές τους συγχρόνως. Σαν συνέπεια όλων των παραπάνω, το συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί είναι ότι η αυξανόμενη αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας δύσκολα μπορεί να είναι ευεργετική για το διεθνές εμπόριο μίας χώρας. 28

29 2.3.2 Εμπειρικές μελέτες της επίδρασης της αστάθειας συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο Διάφορες μελέτες έχουν προσπαθήσει να ποσοτικοποιήσουν τη φύση και το μέγεθος της σχέσης μεταξύ της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας και των εμπορικών συναλλαγών της. Οι εμπειρικές μελέτες εξετάζουν την υπόθεση ότι η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας μίας χώρας έχει αρνητική επίπτωση στο διεθνές εμπόριο της. Όμως, οι εμπειρικές μελέτες συχνά διαπιστώνουν ότι η επίδραση στο εμπόριο είτε δεν έχει το αναμενόμενο αρνητικό πρόσημο, είτε είναι στατιστικά ασήμαντη, είτε τέλος πολύ μικρή. Τα αποτελέσματα των διαφόρων εμπειρικών μελετών είναι δύσκολο να συγκριθούν λόγω τις διαφορετικότητας στην περίοδο των δειγμάτων που χρησιμοποιούν, των διαφορετικών χώρων που ερευνώνται και της μεθόδου εκτίμησης που επιλέγουν. Τα εμπειρικά αποτελέσματα είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό εξαρτώμενα από το πώς μετριέται ο κίνδυνος που έγκειται στην αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Προκειμένου να ερευνηθεί εμπειρικά η επίδραση της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο πρέπει πρώτα αυτή να υπολογιστεί. Εντούτοις, δεν υπάρχει κανένας γενικά αποδεκτός τρόπος μέτρησης αυτής της αστάθειας. Οι περισσότερες πρώιμες μελέτες έχουν υπολογίσει την αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας χρησιμοποιώντας είτε τη μέθοδο της σταθερής απόκλισης των δειγμάτων, είτε τη σταθερή απόκλιση της συναλλαγματικής ισοτιμίας, είτε τη σταθερή απόκλιση της αλλαγής ποσοστού στη συναλλαγματική ισοτιμία (Frankel και Rose 2002). Τα μειονεκτήματα αυτών των μεθόδων είναι ότι λανθασμένα υποθέτουν ότι η κατανομή της συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι κανονική και δεν μπορεί να διαφοροποιείται μεταξύ των προβλέψιμων και απρόβλεπτων στοιχείων στη διαδικασία της συναλλαγματικής αλλαγής. Αυτό οδηγεί σε αύξηση στην αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας (Bah και Amusa 2002). Σε μία προσπάθεια να μετρηθεί η απρόβλεπτη αλλαγή, μερικές μελέτες 29

30 χρησιμοποιούν τη διαφορά μεταξύ του πραγματικού και προβλεφθέντος ποσοστού (forward rate). Άλλες, χρησιμοποιούν μοντέλα χρονοσειρών για τον κίνδυνο της ανταλλαγής για να λάβουν υπόψη τις τάσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποιο ευρέως αποδεκτό μέτρο της παραπάνω αστάθειας, η εμπειρική βιβλιογραφία που ερευνά την επίδραση της στο διεθνές εμπόριο είναι ογκώδης. Μια από τις πιο πρώτες εμπειρικές μελέτες για τον αντίκτυπο της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο διεθνές εμπόριο έγινε από τους Hooper και Kohlhagen (1978) που εξέτασαν την επίδραση της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο μεταξύ Γερμανίας και ΗΠΑ για την περίοδο από το 1965 έως το Το εμπειρικό συμπέρασμα τους επιβεβαιώνει την εύρεση του θεωρητικού υποδείγματος τους, δηλαδή, ότι ο κίνδυνος λόγω της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας ασκεί σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στις εισαγωγές και θετική επίδραση στις εξαγωγές μίας χώρας. Οι De Grauwe και Verfaille (1988) καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα όταν ερευνούν το εμπόριο μεταξύ δεκαπέντε χωρών για τη περίοδος 1975 ως Εντούτοις, το μέγεθος της παραπάνω αρνητικής επίδρασης είναι αρκετά χαμηλό. Ενώ η πλειοψηφία των μελετών βρίσκει μια μη στατιστικά σημαντική ή αρνητική σχέση μεταξύ της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας και του διεθνούς εμπορίου, κάποιες εμπειρικές μελέτες, αντίθετα, βρίσκουν θετική σχέση. Τέτοιες μελέτες είναι αυτές των Assery and Peel (1991), McKenzie and Brooks (1997) και των Kroner and Lastrapes (1993). Τα αποτελέσματα των διαφορετικών εμπειρικών μελετών μπορούν να διαφέρουν ανάλογα με τις χώρες υπό εξέταση. Υπάρχουν αρκετά στοιχεία που δείχνουν ότι η σύνδεση της αστάθειας και του διεθνούς εμπορίου είναι στατιστικά σημαντική και αρνητική στις αναπτυσσόμενες 30

31 χώρες, σε αντίθεση με τα διφορούμενα αποτελέσματα που εξάγονται για τις βιομηχανικές χώρες. Οι σημαντικότερες μελέτες είναι εκείνες των Sauer και Bohara (2001) και Bah και Amusa (2002) των οποίων οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας ασκεί μια στατιστικά σημαντική αρνητική επίπτωση στις εξαγωγές των αναπτυσσόμενων χωρών τόσο στη βραχυχρόνια όσο και στη μακροχρόνια περίοδο. Μια πιθανή εξήγηση για τα αρνητικά αποτελέσματα τα οποία παρατηρούνται στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι η έλλειψη ευκαιριών hedging ευκαιριών στις χώρες αυτές. Οι περισσότερες εμπειρικές μελέτες είναι μελετούν την επίδραση στο συνολικό εμπόριο των χωρών, το οποίο υποθέτει ότι η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας μίας χώρας έχει μια ομοιόμορφη επίδραση στους διαφορετικούς τομείς της παραγωγής της. Ο McKenzie (1999) σημειώνει ότι τα θεωρητικά μοντέλα προβλέπουν ότι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων και οι συνθήκες στην αγορά καθορίζουν την επίδραση της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας, επομένως μη ομαδοποιημένα στοιχεία πρέπει να χρησιμοποιούνται προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι ευκαιρίες για hedging. Μια πρώτη έρευνα που χρησιμοποιεί κλαδικά στοιχεία είναι η μελέτη από τον Bini- Smaggi (1991) που εξετάζει την επίδραση του κινδύνου της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο των Ευρωπαϊκών χωρών για την περίοδο 1976 έως Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν την υπόθεση ότι η αστάθεια ασκεί μια αρνητική επίδραση στο εμπόριο. Άλλες μελέτες που επιβεβαιώνουν τα ανωτέρω αποτελέσματα είναι εκείνες των Klein (1990), McKenzie (1998), Rapp και Reddy (2000) και Pickard (2003). Ένας άλλος από τους λόγους για τους οποίους οι εμπειρικές μελέτες που μελετούν τη σχέσης μεταξύ της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας και εμπορίου βρίσκουν μικρά ή μη 31

32 στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα είναι ότι οι περισσότερες αρχικές μελέτες στηρίχθηκαν σε μικρές χρονικές περιόδους (Frankel και Rose 2002). Λόγω των περιορισμένων δεδομένων που αυτές χρησιμοποίησαν, είναι δύσκολο να υπολογιστεί ο αντίκτυπος της αβεβαιότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο εμπόριο. Επιπλέον, οι πρώτες μελέτες χρησιμοποίησαν χρονολογικές σειρές, αποτυγχάνοντας έτσι να εξετάσουν το πιθανό non stationarity των μεταβλητών, το οποίο μπορεί να εξηγήσει τα διφορούμενα αποτελέσματα. Μερικές πρόσφατες μελέτες της επίδρασης της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας έχουν εφαρμόσει την ανάλυση της συνδιακύμανσης. Το πλεονέκτημα αυτής της προσέγγισης είναι ότι μια καλύτερη διάκριση μπορεί να γίνει μεταξύ της βραχυχρόνιας και μακροχρόνιας αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας και του αντίκτυπου της στο εμπορίου. Όταν η τάση των στοιχείων λαμβάνεται υπόψη, τα αποτελέσματα των εμπειρικών μελετών είναι πιο ευδιάκριτα, και τα περισσότερα από αυτά δείχνουν μια στατιστικά σημαντική αρνητική σχέση μεταξύ της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας και του εμπορίου (Flam και Jansson 2000) Αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας και το υπόδειγμα βαρύτητας (gravity model) του εμπορίου Από το μεγάλο αριθμό εμπειρικών εργασιών που εξετάζουν την επίδρασης της συναλλαγματικής αστάθειας στο διεθνές εμπόριο, οι μελέτες που βασίσθηκαν στη χρησιμοποίηση του μοντέλου βαρύτητας βρήκαν την μεγαλύτερη αρνητική σχέση. Η πρώτη μελέτη που εφάρμοσε το υπόδειγμα βαρύτητας στην ανάλυση της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο διεθνές εμπόριο ήταν του Abrams (1980), ο οποίος βρήκε 32

33 ένα στατιστικά σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο. Επίσης οι Thursby and Thursby (1987), οι οποίοι χρησιμοποίησαν ως επεξηγηματική μεταβλητή τη μέση ετήσια διαφορά της συναλλαγματικής ισοτιμίας από την προβλεφθείς τάση της, βρήκαν μια αρνητική σχέση μεταξύ της μεταβλητότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας και του διμερούς εμπορίου για δέκα χώρες. Σε ένα άλλο υπόδειγμα βαρύτητας οι Brada και Mendez (1988) εξέτασαν την επίδραση του συστήματος συναλλαγματικής ισοτιμίας στο ύψος των εμπορικών συναλλαγών κατά τη διάρκεια της περιόδου 1973 ως το 1977 για 30 αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Συγκεκριμένα μελέτησαν εάν οι εύκαμπτες συναλλαγματικές ισοτιμίες μειώνουν το ύψος των διεθνών συναλλαγών περισσότερο από τις σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες. Το απροσδόκητο συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν είναι ότι το διμερές εμπόριο είναι υψηλότερο μεταξύ των χωρών με κυμαινόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες απ'ό,τι μεταξύ των χωρών με σταθερές. Εξηγούν αυτό το αποτέλεσμα από το γεγονός ότι σε ένα σταθερό σύστημα συναλλαγματικής ισοτιμίας., η καταστρεπτική επίδραση των περιοριστικών εμπορικών πολιτικών φαίνεται να υποσκελίζει την ευεργετική επίδραση της βεβαιότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο διεθνές εμπόριο. Η παραπάνω πρόταση υποστηρίζεται από τα ιστορικά στοιχεία που χρησιμοποίησαν οι Eichengreen και Irwin (1995) αναλύοντας σε ποιο βαθμό οι εμπορικοί φραγμοί και οι ρυθμίσεις των νομισμάτων ήταν αρμόδιες για τις μεταβολές του διεθνούς εμπορίου στη δεκαετία του '30. Οι συγγραφείς εκτιμούν ένα υπόδειγμα βαρύτητας και διαπιστώνουν ότι η συμμετοχή σε ένα εμπορικό μπλοκ αύξησε το εμπόριο, η συναλλαγματική αστάθειας ισοτιμίας το μείωσε ελαφρώς, ενώ το σύστημα χρυσού (gold standard) που εφαρμόστηκε εκείνη την περίοδο δεν είχε κάποιο αποφασιστικό ρόλο. Εντούτοις, οποιαδήποτε ευεργετικά 33

34 αποτελέσματα της σταθερότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας εξουδετερώθηκαν από τους εμπορικούς περιορισμούς που υπήρχαν εκείνη την εποχή. Οι Frankel και Wei (1993) επίσης χρησιμοποιούν ένα υπόδειγμα βαρύτητας για να ερευνήσουν το αν η σταθεροποίηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '80 συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση του εμπορίου μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το εμπειρικό τους εύρημα είναι μια μικρή αρνητική επίπτωση της μεταβλητότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο διμερές εμπόριο. Οι De Grauwe και Skudenly (2000) χρησιμοποιούν ένα εμπορικό υπόδειγμα βαρύτητας για να μετρήσουν την επίδραση της μεταβλητότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στις εμπορικές συναλλαγές εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια της περιόδου 1962 έως Βρίσκουν έναν στατιστικά σημαντικό και αρνητικό συντελεστή για τη μεταβλητότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Μία εξήγηση που δίνουν για αυτό το εμπειρικό τους εύρημα από το γεγονός ότι οι δυνατότητες hedging δεν είναι διαθέσιμες μακροπρόθεσμα, μόνο βραχυπρόθεσμα. Σε μια άλλη μελέτη βασισμένη στο υπόδειγμα βαρύτητας του διμερούς εμπορίου ο Dell'Ariccia (1999) υπολογίζει ότι η συνολική σταθερότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας θα μπορούσε να έχει αυξήσει το εμπόριο μεταξύ των δυτικών Ευρωπαϊκών χωρών κατά περίπου 12 τοις εκατό το Οι πιθανές αυτές εμπορικές επιδράσεις εξετάζονται με διαφορετικά μέτρα της μεταβλητότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας, αλλά η επιλογή κάποιου συγκεκριμένου μέτρου δεν φαίνεται να επηρεάζει τα αποτελέσματα. Το αρνητικό συμπέρασμα για τις επιπτώσεις στο διεθνές εμπόριο παραμένει ανεξάρτητα από το μέτρο που χρησιμοποιείται προκειμένου να υπολογισθεί η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας. 34

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Π.Μ.Σ. ΔΕΣ ερωτήματα στο μάθημα ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ από το βιβλίο των PAUL R. KRUGMAN & «ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Θεωρία και Πολιτική» MAURICE

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 19 Οδηγός περιήγησης 25 Πλαίσια 28 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 35 Βιογραφικά συγγραφέων 36 ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 37 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Πρόλογος Ευχαριστίες Βιογραφικά συγγραφέων ΜΕΡΟΣ 1 Εισαγωγή 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία 1.1 Πώς αντιμετωπίζουν οι οικονομολόγοι τις επιλογές 1.2 Τα οικονομικά ζητήματα 1.3 Σπανιότητα και ανταγωνιστική

Διαβάστε περισσότερα

Νομισματική και Συναλλαγματική Πολιτική σε μια Μικρή Ανοικτή Οικονομία. Σταθερές ή Κυμαινόμενες Ισοτιμίες;

Νομισματική και Συναλλαγματική Πολιτική σε μια Μικρή Ανοικτή Οικονομία. Σταθερές ή Κυμαινόμενες Ισοτιμίες; Νομισματική και Συναλλαγματική Πολιτική σε μια Μικρή Ανοικτή Οικονομία Σταθερές ή Κυμαινόμενες Ισοτιμίες; Καθ. Γ. Αλογοσκούφης, Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία, 2014 Ένα Βραχυχρόνιο Υπόδειγµα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική. Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική. Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα 1 Αντικείµενο Διεθνούς Μακροοικονοµικής Η διεθνής µακροοικονοµική

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικά περιεχόμενα

Αναλυτικά περιεχόμενα Αναλυτικά περιεχόμενα Μέρος Α : Βασικές έννοιες Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 3 1.1 Εισαγωγή 3 1.2 Η κρίση που άλλαξε τον κόσμο 5 1.3 Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 14 Μεγάλος αριθμός

Διαβάστε περισσότερα

Το Υπόδειγμα Mundell Fleming και Dornbusch

Το Υπόδειγμα Mundell Fleming και Dornbusch Το Υπόδειγμα Mundell Fleming και Dornbusch Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Υπόδειγμα Mundell Fleming Το υπόδειγμα Mundell Fleming αποτελεί επί δεκαετίες τη βάση πάνω στην οποία στηρίζεται ένα μεγάλο μέρος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 152 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III Η εκ των προτέρων αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του 3 ου ΚΠΣ µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε τρόπους οι οποίοι

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική.! Καθ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική.! Καθ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική! Καθ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αντικείμενο Διεθνούς Μακροοικονομικής Η διεθνής μακροοικονομική ασχολείται με το προσδιορισμό των βασικών μακροοικονομικών

Διαβάστε περισσότερα

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων Οικονομικές Διακυμάνσεις Οι οικονομίες ανέκαθεν υπόκειντο σε κυκλικές διακυμάνσεις. Σε ορισμένες περιόδους η παραγωγή και η απασχόληση αυξάνονται με

Διαβάστε περισσότερα

Οι οικονομολόγοι μελετούν...

Οι οικονομολόγοι μελετούν... Οι οικονομολόγοι μελετούν... Πώς αποφασίζουν οι άνθρωποι. Πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους οι άνθρωποι. Ποιες δυνάμεις επηρεάζουν την οικονομία συνολικά. Ποιο είναι το αντικείμενο της μακροοικονομικής; Μακροοικονομική:

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες Μυρτώ - Σμαρώ Γιαλαμά Α.Μ.: 1207 Μ 075 Διεθνής Πολιτική Οικονομία Μάθημα: Γεωπολιτική των Κεφαλαιαγορών Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες 1. Τι είναι η παγκόσμια αγορά συναλλάγματος;

Διαβάστε περισσότερα

4. Τιμές και συναλλαγματική ισοτιμία μακροχρόνια

4. Τιμές και συναλλαγματική ισοτιμία μακροχρόνια 4. Τιμές και συναλλαγματική ισοτιμία μακροχρόνια 1. Ο νόμος της μιας τιμής και η ισοδυναμία των αγοραστικών δυνάμεων (ΙΑΔ) 2. Η νομισματική προσέγγιση της συναλλαγματικής ισοτιμίας 3. Ερμηνεύοντας τα εμπειρικά

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ιοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΕΟ 34 - Οικονομική Ανάλυση & Πολιτική ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Ακαδ. Έτος: 2010-11 ΟΝΟΜΑ - ΕΠΩΝΥΜΟ:.

Διαβάστε περισσότερα

ευρώ, πχ 1,40 δολάρια ανά ένα ευρώ. Όταν το Ε αυξάνεται τότε το ευρώ

ευρώ, πχ 1,40 δολάρια ανά ένα ευρώ. Όταν το Ε αυξάνεται τότε το ευρώ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Θεωρία Ισοζυγίου Πληρωμών και Διεθνές Νομισματικό Σύστημα Ν. Κωστελέτου (Σημειώσεις 4 ου -5 ου μαθήματος, κεφ. 14, 15 «Διεθνής Οικονομική» των P.Krugman,

Διαβάστε περισσότερα

Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία

Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία Κεφάλαιο 9 Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία 9.1 Σύνοψη Στο ένατο κεφάλαιο του συγγράμματος παρουσιάζεται η διαδικασία από την οποία προκύπτει η συναθροιστική ζήτηση (AD) σε μια ανοικτή οικονομία.

Διαβάστε περισσότερα

1.1 Εισαγωγή. 1.2 Ορισμός συναλλαγματικής ισοτιμίας

1.1 Εισαγωγή. 1.2 Ορισμός συναλλαγματικής ισοτιμίας Κεφάλαιο 1: Αγορά Συναλλάγματος 1.1 Εισαγωγή Η αγορά συναλλάγματος (foreign exchange market) είναι ο τόπος ανταλλαγής νομισμάτων και στα πλαίσια αυτής συμμετέχουν εμπορικές τράπεζες, ιδιώτες, επιχειρήσεις,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Τι σημαίνει "οικονομική ολοκλήρωση"; Ο βαθμός

Διαβάστε περισσότερα

Συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια

Συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια Κεφάλαιο 2 Συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια 2.1 Σύνοψη Στο δεύτερο κεφάλαιο του συγγράμματος περιγράφεται αρχικά η συνθήκη της καλυμμένης ισοδυναμίας επιτοκίων και ο τρόπος με τον οποίο μπορεί ένας

Διαβάστε περισσότερα

Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των παραγωγικών δυνάμεων του κόσμου.

Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των παραγωγικών δυνάμεων του κόσμου. ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ O Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε στην

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ 1. Οι επενδύσεις σε μια κλειστή οικονομία χρηματοδοτούνται από: α. το σύνολο των αποταμιεύσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. β. μόνο τις ιδιωτικές αποταμιεύσεις.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος... 11 Εισαγωγή... 13

Πρόλογος... 11 Εισαγωγή... 13 Περιεχόμενα Πρόλογος... 11 Εισαγωγή... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οι διεθνείς συναλλαγές και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα... 17 Ι. Η αρχή των συγκριτικών πλεονεκτημάτων... 17 Α. Κόστος εργασίας και εξειδικεύσεις...

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη ΙΙ. 17 Πληθωρισμός και Ανεργία

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη ΙΙ. 17 Πληθωρισμός και Ανεργία Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη ΙΙ 17 Πληθωρισμός και Ανεργία Ανεργία και πληθωρισμός: Μια ανταγωνιστική σχέση; Πολλοί πιστεύουν ότι η σχέση πληθωρισμού και ανεργίας είναι ανταγωνιστική Η ιδέα πρωτοεμφανίστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 15 Οδηγός περιήγησης 21 Πλαίσια 24 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 27 Βιογραφικά συγγραφέων 28 ΜΕΡΟΣ 4 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ 29 15 Εισαγωγή στη μακροοικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΟΣ Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 25 Κεφάλαιο 1 ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 27 Κεφάλαιο 2 ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 43 Κεφάλαιο 3 ΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας

Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας Περιεχόμενα Κεφαλαίου Η έννοια του Ισοζυγίου Πληρωμών Τα επιμέρους ισοζύγια του Ισοζυγίου Πληρωμών Η διαχείριση του ελλείμματος στο Ισοζύγιο Πληρωμών Η «Ολλανδική

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαος ΡΟΔΟΥΣΑΚΗΣ Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ)

Νικόλαος ΡΟΔΟΥΣΑΚΗΣ Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) Υποτίμηση Μισθού έναντι Υποτίμησης Νομίσματος, Τιμές και Κατανομή Εισοδήματος: Συγκριτική Ανάλυση Εισροών- Εκροών της Ελληνικής και Ιταλικής Οικονομίας Θεόδωρος ΜΑΡΙΟΛΗΣ Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομική. Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική. Αναπτύχθηκε ως ξεχωριστός κλάδος: Γιατί μελετάμε ακόμη την. Μακροοικονομική Θεωρία και

Μακροοικονομική. Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική. Αναπτύχθηκε ως ξεχωριστός κλάδος: Γιατί μελετάμε ακόμη την. Μακροοικονομική Θεωρία και Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική Εισαγωγή: με τι ασχολείται Ποια είναι η θέση της μακροοικονομικής σήμερα; Χρησιμότητα - γιατί μελετάμε την μακροοικονομική θεωρία; Εξέλιξη θεωρίας και σχέση με την πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Περιεχόμενα Κεφαλαίου Έννοια και Στάδια Νομισματικής Ενοποίησης. Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της Νομισματικής Ενοποίησης. Η Διαδικασία της Μετάβασης προς τη Νομισματική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 9

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 9 ΜΕΡΟΣ Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ... 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ...29 1.1. Εισαγωγή...30 1.2. Βασικές Έννοιες και Ορισμοί... 30 1.2.1. Οικονομικά

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομική. Διάλεξη 8 Το Υπόδειγμα Mundell - Fleming

Μακροοικονομική. Διάλεξη 8 Το Υπόδειγμα Mundell - Fleming Μακροοικονομική Διάλεξη 8 Το Υπόδειγμα Mundell - Fleming Εισαγωγή Το υπόδειγμα Mundell-Fleming είναι ένα μοντέλο IS-LM που αναπτύχθηκε για την περίπτωση μιας ανοιχτής οικονομίας. Σε αυτή τη συγκεκριμένη

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομική Πολιτική Ι: Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες χωρίς Κίνηση Κεφαλαίου

Οικονομική Πολιτική Ι: Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες χωρίς Κίνηση Κεφαλαίου Κεφάλαιο 6 Οικονομική Πολιτική Ι: Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες χωρίς Κίνηση Κεφαλαίου 6.1 Σύνοψη Στο έκτο κεφάλαιο του συγγράμματος ξεκινάει η ανάλυση της μακροοικονομικής πολιτικής. Περιγράφονται

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία των Διεθνών Μετακινήσεων Εργατικού Δυναμικού

Η Θεωρία των Διεθνών Μετακινήσεων Εργατικού Δυναμικού Η Θεωρία των Διεθνών Μετακινήσεων Εργατικού Δυναμικού Περιεχόμενα Κεφαλαίου Α. Θεωρητική Προσέγγιση των Αιτίων των Μετακινήσεων Εργατικού Δυναμικού Η Κλασική Οικονομική Σκέψη και η Μετανάστευση Η Μαρξιστική

Διαβάστε περισσότερα

Επιδράσεις ΑΞΕ & Μέτρα Προσέλκυσης. Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Επιδράσεις ΑΞΕ & Μέτρα Προσέλκυσης. Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Επιδράσεις ΑΞΕ & Μέτρα Προσέλκυσης Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1. Επιδράσεις στη Χώρα Υποδοχής Μισθοί Σύμφωνα με τις περισσότερες εμπειρικές μελέτες oι ΠΕ προσφέρουν στην χώρα

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία των Διεθνών Νομισματικών Σχέσεων

Η Θεωρία των Διεθνών Νομισματικών Σχέσεων Η Θεωρία των Διεθνών Νομισματικών Σχέσεων Περιεχόμενα Κεφαλαίου Α. Η Αγορά Συναλλάγματος Η ζήτηση και η προσφορά συναλλάγματος Η μετατρεψιμότητα και η ισοτιμία των νομισμάτων Β. Συστήματα Συναλλαγματικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜAΚΡΟ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜAΚΡΟ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜΚΡΟ 1. Όταν η συνάρτηση κατανάλωσης είναι ευθεία γραµµή και υπάρχει αυτόνοµη κατανάλωση, τότε η οριακή ροπή προς κατανάλωση είναι: α. πάντοτε σταθερή, όπως και η µέση ροπή προς

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία

Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία Οι μακροοικονομικές προβλέψεις για την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας έχουν αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα κάτω τόσο για το 2012 όσο και για το

Διαβάστε περισσότερα

3. Χρήμα, επιτόκια και συναλλαγματικές ισοτιμίες

3. Χρήμα, επιτόκια και συναλλαγματικές ισοτιμίες 3. Χρήμα, επιτόκια και συναλλαγματικές ισοτιμίες 1. Προσφορά και ζήτηση χρήματος 2. Προσφορά χρήματος και συναλλαγματική ισοτιμία (βραχυχρόνια περίοδος) 3. Χρήμα, τιμές και συναλλαγματική ισοτιμία (μακροχρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Οικονομική. Paul Krugman Maurice Obsfeld

Διεθνής Οικονομική. Paul Krugman Maurice Obsfeld Paul Krugman Maurice Obsfeld Διεθνής Οικονομική Κεφάλαιο 21 Η Διεθνής Αγορά Κεφαλαίου και τα κέρδη από το Εμπόριο Διεθνής Τραπεζική Λειτουργία και Διεθνής Κεφαλαιαγορά Φιλίππου Ευαγγελία Α.Μ. 1207 Μ069

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ. ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» (σελ. 196-206)

«ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ. ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» (σελ. 196-206) ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΑΝ. ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σχετικά Επίπεδα Τιμών και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες. Μακροχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες των Συναλλαγματικών Ισοτιμιών

Σχετικά Επίπεδα Τιμών και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες. Μακροχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες των Συναλλαγματικών Ισοτιμιών Σχετικά Επίπεδα Τιμών και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες Μακροχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες των Συναλλαγματικών Ισοτιμιών 1 Ισοτιµία Δολαρίου Στερλίνας, 1870-2011 $6.00$$ $5.00$$ $4.00$$ $3.00$$ $2.00$$

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών B1. Ποια από τις παρακάτω πολιτικές θα αυξήσει το επιτόκιο ισορροπίας και θα μειώσει το εισόδημα ισορροπίας; A. Η Κεντρική τράπεζα πωλεί κρατικά ομόλογα, μέσω πράξεων ανοικτής

Διαβάστε περισσότερα

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ Μελέτη του ΔΝΤ για 17 χώρες του ΟΑΣΑ επισημαίνει ότι για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του πρωτογενούς πλεονάσματος, το ΑΕΠ μειώνεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ (Μακροοικονομική) Mankiw Gregory N., Taylor Mark P. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ (Μακροοικονομική) Mankiw Gregory N., Taylor Mark P. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ (Μακροοικονομική) Mankiw Gregory N., Taylor Mark P. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Η συνολική οικονομική δραστηριότητα είναι ένας σημαντικός παράγοντας που

Διαβάστε περισσότερα

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση»

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» «Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» Θέμα: «Εξελίξεις και προοπτικές στην Ανταγωνιστικότητα» Παναγιώτης Πετράκης Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ 9 Ιουλίου 2012 1 Περιεχόμενα Διάλεξης 1. Η εξέλιξη

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη προσέγγιση στην ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

5. Tο προϊόν και η συναλλαγματική ισοτιμία βραχυχρόνια

5. Tο προϊόν και η συναλλαγματική ισοτιμία βραχυχρόνια 5. Tο προϊόν και η συναλλαγματική ισοτιμία βραχυχρόνια 1. Οι προσδιοριστικοί παράγοντες της συνολικής ζήτησης 2. H βραχυχρόνια ισορροπία στην αγορά προϊόντος 3. Η βραχυχρόνια ισορροπία στην αγορά περιουσιακών

Διαβάστε περισσότερα

Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500

Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500 Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500 Πληθυσμός Δείγμα Δείγμα Δείγμα Ο ρόλος της Οικονομετρίας Οικονομική Θεωρία Διατύπωση της

Διαβάστε περισσότερα

Εάν το ποσοστό υποχρεωτικών καταθέσεων είναι 25% και υπάρξει μια αρχική κατάθεση όψεως 2.000 σε μια εμπορική Τράπεζα, τότε η μέγιστη ρευστότητα που μπορεί να δημιουργηθεί από αυτή την κατάθεση είναι: Α.

Διαβάστε περισσότερα

4. Τιμές και συναλλαγματική ισοτιμία μακροχρόνια

4. Τιμές και συναλλαγματική ισοτιμία μακροχρόνια 4. Τιμές και συναλλαγματική ισοτιμία μακροχρόνια 1. Ο νόμος της μιας τιμής και η ισοδυναμία των αγοραστικών δυνάμεων (ΡΡΡ) 2. Η νομισματική προσέγγιση της συναλλαγματικής ισοτιμίας 3. Ερμηνεύοντας τα εμπειρικά

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου

Η Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου Η Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου 1. Περιεχόμενα Κεφαλαίου Α. Εισαγωγικά: Οι κατευθύνσεις του Σύγχρονου Εμπορίου B. Η Παραδοσιακή Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου Οι Εμποροκράτες Adam Smith: Απόλυτο Πλεονέκτημα

Διαβάστε περισσότερα

Συνολική Ζήτηση, ΑΕΠ και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες. Βραχυχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες του ΑΕΠ και της Συναλλαγματικής Ισοτιμίας

Συνολική Ζήτηση, ΑΕΠ και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες. Βραχυχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες του ΑΕΠ και της Συναλλαγματικής Ισοτιμίας Συνολική Ζήτηση, ΑΕΠ και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες Βραχυχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες του ΑΕΠ και της Συναλλαγματικής Ισοτιμίας Η Συνολική Ζήτηση και ο Βραχυχρόνιος Προσδιορισµός του ΑΕΠ και της Ισοτιµίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Ο Πληθωρισμός και οι κεντρικές τράπεζες. Ισμήνη Πάττα Περίληψη, 2 ου μισού του κεφ. 12 ΑΜ 1207/Μ:070

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Ο Πληθωρισμός και οι κεντρικές τράπεζες. Ισμήνη Πάττα Περίληψη, 2 ου μισού του κεφ. 12 ΑΜ 1207/Μ:070 ΠΕΡΙΛΗΨΗ (2 ου μέρους κεφαλαίου 12 ( από το 12.4. και μετά, του βιβλίου Οικονομική για Επιχειρησιακές Σπουδές, του D. Mc Aleese) Ο Πληθωρισμός και οι κεντρικές τράπεζες Βασικά Σημεία : *Κεντρικές Τράπεζες,

Διαβάστε περισσότερα

21 Δημοσιονομική και νομισματική πολιτική σε α- νοικτή οικονομία

21 Δημοσιονομική και νομισματική πολιτική σε α- νοικτή οικονομία 21 Δημοσιονομική και νομισματική πολιτική σε α- νοικτή οικονομία Σκοπός Σκοπός αυτού του κεφαλαίου είναι η εξέταση της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής σε ανοικτή οικονομία με ελεύθερα κυμαινόμενη

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες

Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες Σταθερές Ισοτιμίες, Κυμαινόμενες Ισοτιμίες ή Ενιαίο Νόμισμα 1 Νοµισµατική Πολιτική σε Ανοικτές Οικονοµίες Σε ένα καθεστώς κυμαινομένων συναλλαγματικών

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5. Τόμος Α - Μικροοικονομική

Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5. Τόμος Α - Μικροοικονομική ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ34 Οικονομική Ανάλυση & Πολιτική Ακαδ. έτος: 2013-2014 Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5 Τόμος Α -

Διαβάστε περισσότερα

(1 ) (1 ) S ) 1,0816 ΘΕΜΑ 1 Ο

(1 ) (1 ) S ) 1,0816 ΘΕΜΑ 1 Ο ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΤΟΜΟΥ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Για τον υπολογισμό της τρέχουσας συναλλαγματικής ισοτιμίας του ( /$ ) θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη σχέση ισοδυναμίας των επιτοκίων. Οπότε: Για

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ενότητα 7 : Συνολική Προσφορά - Συνολική Ζήτηση και η μακροοικονομική ισορροπία

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ενότητα 7 : Συνολική Προσφορά - Συνολική Ζήτηση και η μακροοικονομική ισορροπία Ενότητα 7 : Συνολική Προσφορά - Συνολική Ζήτηση και η μακροοικονομική ισορροπία Τμήμα Λογιστικής-Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των παραγωγικών δυνάμεων του κόσμου.

Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των παραγωγικών δυνάμεων του κόσμου. ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Διεθνείς Επιχειρήσεις και Επενδύσεις

Μάθημα: Διεθνείς Επιχειρήσεις και Επενδύσεις μήμα Οικονομικής Επιστήμης Μάθημα: Διεθνείς Επιχειρήσεις και Επενδύσεις Ενότητα: Α.Ξ.Ε. και ανταγωνιστικότητα Διδάσκων: Δημήτρης Γιακούλας Ορισμός ανταγωνιστικότητας Σύμφωνα με τους κλασικούς οικονομολόγους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 16 ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 16 ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΜΣ: ΔΙΕΘΝΩΝ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/11/2008 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΓΑΖΩΝΑΣ ΘΩΜΑΣ / ΜΟΥΤΖΟΥΡΗ ΕΛΕΝΗ Α.Μ: 1207Μ065

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ

Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Διεθνής Οικονομική 1. Διεθνές εμπόριο, Διεθνής Εμπορική Πολιτική και Διεθνείς Εμπορικές Συμφωνίες και Θεσμοί 2. Μακροοικονομική Ανοικτών

Διαβάστε περισσότερα

3. κοινή/ ενιαία / εσωτερική /ενοποιημένη αγορά με ελεύθερη κυκλοφορία του κεφαλαίου, των ατόμων/εργατών, των εμπορευμάτων, και των υπηρεσιών

3. κοινή/ ενιαία / εσωτερική /ενοποιημένη αγορά με ελεύθερη κυκλοφορία του κεφαλαίου, των ατόμων/εργατών, των εμπορευμάτων, και των υπηρεσιών Πλεονεκτήματα από το να είσαι μέλος της ΕΕ 1. πολιτική, οικονομική και κοινωνική σταθερότητα (αβέβαιη αλλά αναμενόμενη) σε μακροοικονομικό επίπεδο, και σε επίπεδο (τοπικής) νομισματικής κυκλοφορίας 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Υπόδειγμα IS/LM Στο υπόδειγμα IS/LM εξετάζονται

Διαβάστε περισσότερα

π = π e β(u-u n ) + ν

π = π e β(u-u n ) + ν ΗΚαµπύλη Phillips στην πιο σύγχρονη εκδοχή της υποδηλώνει ότι ο πληθωρισµός εξαρτάται από τρεις παράγοντες: 1) Τον αναµενόµενο πληθωρισµό. 2) Την απόκλιση της ανεργίας από το φυσιολογικό ποσοστό, γνωστή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ Ενότητα 8: Συναθροιστική Ζήτηση στην Ανοικτή Οικονομία Κουτεντάκης Φραγκίσκος Γαληνού Αργυρώ Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Μπακαλάκος Ευάγγελος

Μπακαλάκος Ευάγγελος Μπακαλάκος Ευάγγελος Σχεση πραγματικής και χρηματιστηριακής οικονομίας 2003-2012 Δυο περιόδοι προ και κατά διάρκεια της κρίσης 4 μεταβλητές 5 στατιστικά υποδείγματα Χρηματοπιστωτικής-τραπεζικής κρίσης

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομετρία. Εξειδίκευση του υποδείγματος. Προσθήκη άσχετης μεταβλητής και παράλειψη σχετικής. Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης

Οικονομετρία. Εξειδίκευση του υποδείγματος. Προσθήκη άσχετης μεταβλητής και παράλειψη σχετικής. Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης Οικονομετρία Εξειδίκευση του υποδείγματος Προσθήκη άσχετης μεταβλητής και παράλειψη σχετικής Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης Διδάσκων: Λαζαρίδης Παναγιώτης Μαθησιακοί Στόχοι Γνώση και κατανόηση

Διαβάστε περισσότερα

3. Χρήμα, επιτόκια και συναλλαγματικές ισοτιμίες

3. Χρήμα, επιτόκια και συναλλαγματικές ισοτιμίες 3. Χρήμα, επιτόκια και συναλλαγματικές ισοτιμίες 1. Τι είναι χρήμα; 2. Προσφορά και ζήτηση χρήματος 3. Προσφορά χρήματος και συναλλαγματική ισοτιμία (βραχυχρόνια περίοδος) 1 Εισαγωγή Στην 2 η ενότητα διαλέξεων

Διαβάστε περισσότερα

Βραχυπρόθεσμες οικονομικές διακυμάνσεις

Βραχυπρόθεσμες οικονομικές διακυμάνσεις Βραχυπρόθεσμες οικονομικές διακυμάνσεις Συναθροιστική ζήτηση και συναθροιστική προσφορά Βραχυπρόθεσμες οικονομικές διακυμάνσεις Η οικονομική δραστηριότητα μεταβάλλεται από χρόνο σε χρόνο. Τις περισσότερες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ερωτήσεις

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ερωτήσεις Κοκολιού Έλλη Α.Μ. 1207 Μ 093 Διεθνής Πολιτική Οικονομία Μάθημα: Γεωπολιτική των Κεφαλαιαγορών Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Α) Η αγορά συναλλάγματος

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Οι κλασικές προσεγγίσεις αντιμετωπίζουν τη διαδικασία της επιλογής του τόπου εγκατάστασης των επιχειρήσεων ως αποτέλεσμα επίδρασης ορισμένων μεμονωμένων παραγόντων,

Διαβάστε περισσότερα

51. Στο σημείο Α του παρακάτω διαγράμματος IS-LM υπάρχει: r LM Α IS α. ισορροπία στις αγορές αγαθών και χρήματος. β. ισορροπία στην αγορά αγαθών και υπερβάλλουσα προσφορά στην αγορά χρήματος. γ. ισορροπία

Διαβάστε περισσότερα

Πληθωρισμός, Ανεργία και Αξιοπιστία της Νομισματικής Πολιτικής. Το Πρόβλημα του Πληθωρισμού σε ένα Υπόδειγμα με Υψηλή Ανεργία Ισορροπίας

Πληθωρισμός, Ανεργία και Αξιοπιστία της Νομισματικής Πολιτικής. Το Πρόβλημα του Πληθωρισμού σε ένα Υπόδειγμα με Υψηλή Ανεργία Ισορροπίας Πληθωρισμός, Ανεργία και Αξιοπιστία της Νομισματικής Πολιτικής Το Πρόβλημα του Πληθωρισμού σε ένα Υπόδειγμα με Υψηλή Ανεργία Ισορροπίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Πληθωρισμός,

Διαβάστε περισσότερα

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast Περίληψη στα Ελληνικά Αν ποτέ υπήρχε ένα επιχείρημα που υποστηρίζει την αποσύνδεση των αναδυόμενων οικονομιών από τις αναπτυγμένες χώρες, σίγουρα αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Πώς επηρεάζουν οι διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου τη διεθνή αγορά συναλλάγματος; Αναφερθείτε συγκεκριμένα στην ισοτιμία ευρώδολαρίου

Πώς επηρεάζουν οι διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου τη διεθνή αγορά συναλλάγματος; Αναφερθείτε συγκεκριμένα στην ισοτιμία ευρώδολαρίου Θέμα: Πώς επηρεάζουν οι διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου τη διεθνή αγορά συναλλάγματος; Αναφερθείτε συγκεκριμένα στην ισοτιμία ευρώδολαρίου ΗΠΑ. Μάθημα: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Καθηγητές: Γ.

Διαβάστε περισσότερα

Συναθροιστική ζήτηση και προσφορά

Συναθροιστική ζήτηση και προσφορά Συναθροιστική ζήτηση και Κεφάλαιο 31 Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Βραχυχρόνιες οικονομικές διακυμάνσεις Η οικονομική δραστηριότητα παρουσιάζει

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες. Σταθερές Ισοτιμίες, Κυμαινόμενες Ισοτιμίες ή Ενιαίο Νόμισμα

Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες. Σταθερές Ισοτιμίες, Κυμαινόμενες Ισοτιμίες ή Ενιαίο Νόμισμα Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες Σταθερές Ισοτιμίες, Κυμαινόμενες Ισοτιμίες ή Ενιαίο Νόμισμα Νοµισµατική Πολιτική σε Ανοικτές Οικονοµίες Σε ένα καθεστώς κυμαινομένων συναλλαγματικών

Διαβάστε περισσότερα

H Βραχυχρόνια Καμπύλη Συναθροιστικής Προσφοράς - Μακροχρόνια περίοδος: Κατακόρυφη καμπύλη Συναθροιστικής Προσφοράς (Υ=Υ f ), δηλαδή σταθερή παραγωγή

H Βραχυχρόνια Καμπύλη Συναθροιστικής Προσφοράς - Μακροχρόνια περίοδος: Κατακόρυφη καμπύλη Συναθροιστικής Προσφοράς (Υ=Υ f ), δηλαδή σταθερή παραγωγή H Βραχυχρόνια Καμπύλη Συναθροιστικής Προσφοράς - Μακροχρόνια περίοδος: Κατακόρυφη καμπύλη Συναθροιστικής Προσφοράς (Υ=Υ f ), δηλαδή σταθερή παραγωγή στο επίπεδο του δυνητικού προϊόντος. - Αλλά: Στις σύγχρονες

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ Ενότητα 3: Συναθροιστική Ζήτηση- Εφαρμόζοντας το Υπόδειγμα IS-LM Κουτεντάκης Φραγκίσκος Γαληνού Αργυρώ Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων. Το Υπόδειγμα των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων. Το Υπόδειγμα των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων Το Υπόδειγμα των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων 1 Οικονομικές Διακυμάνσεις Οι οικονομίες ανέκαθεν υπόκειντο σε κυκλικές διακυμάνσεις. Σε ορισμένες περιόδους

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση δυνητικών συνεπειών capital controls στην τοπική οικονομία

Αξιολόγηση δυνητικών συνεπειών capital controls στην τοπική οικονομία Αξιολόγηση δυνητικών συνεπειών capital controls στην τοπική οικονομία Η ενίσχυση του κλίματος αβεβαιότητας σε σχέση με τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων

Διαβάστε περισσότερα

Η Επόµενη Ηµέρα των Ελληνικών Τραπεζικών Μετοχών

Η Επόµενη Ηµέρα των Ελληνικών Τραπεζικών Μετοχών Παρασκευή 31 Μαϊου 2013 Η Επόµενη Ηµέρα των Ελληνικών Τραπεζικών Μετοχών Η πρόσφατη σηµαντική άνοδος και στη συνέχεια έντονη διακύµανση των ελληνικών τραπεζικών µετοχών ενόψει και εν µέσω αυξήσεων του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 1.1. Γενικά... 21 1.2. Η σχέση της οικονομικής με τις άλλες κοινωνικές επιστήμες... 26 1.3. Οικονομική Περιγραφή και Ανάλυση...

Διαβάστε περισσότερα

Εξετάσεις Θεωρίας και Πολιτικής Διεθνούς Εμπορίου Ιούλιος 2007. Όνομα: Επώνυμο: Επιθυμώ να μην περάσω το μάθημα εάν η βαθμολογία μου είναι του

Εξετάσεις Θεωρίας και Πολιτικής Διεθνούς Εμπορίου Ιούλιος 2007. Όνομα: Επώνυμο: Επιθυμώ να μην περάσω το μάθημα εάν η βαθμολογία μου είναι του Εξετάσεις Θεωρίας και Πολιτικής Διεθνούς Εμπορίου Ιούλιος 2007 Α Όνομα: Επώνυμο: Αριθμός Μητρώου: Έτος: Επιθυμώ να μην περάσω το μάθημα εάν η βαθμολογία μου είναι του 1. Η χώρα Α έχει 10.000 μονάδες εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Βραχυχρόνιες προβλέψεις του πραγματικού ΑΕΠ χρησιμοποιώντας δυναμικά υποδείγματα παραγόντων

Βραχυχρόνιες προβλέψεις του πραγματικού ΑΕΠ χρησιμοποιώντας δυναμικά υποδείγματα παραγόντων Βραχυχρόνιες προβλέψεις του πραγματικού ΑΕΠ χρησιμοποιώντας δυναμικά υποδείγματα παραγόντων 1. Εισαγωγή Αθανάσιος Καζάνας και Ευθύμιος Τσιώνας Τα υποδείγματα παραγόντων χρησιμοποιούνται ευρέως στη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

20 Ισορροπία στον εξωτερικό τομέα

20 Ισορροπία στον εξωτερικό τομέα 20 Ισορροπία στον εξωτερικό τομέα Σκοπός Σκοπός αυτού του κεφαλαίου είναι η εξέταση της συνθήκης ισορροπίας του εξωτερικού τομέα. Στο προηγούμενο κεφάλαιο εξετάσαμε τον προσδιορισμό της τιμής του συναλλάγματος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 30. Σημαντικές παράμετροι στην ανοικτή οικονομία

Κεφάλαιο 30. Σημαντικές παράμετροι στην ανοικτή οικονομία Μια Μακροοικονομική Θεωρία για την ανοικτή οικονομία Κεφάλαιο 30 Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Σημαντικές παράμετροι στην ανοικτή οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

Ερώτηση Α.1 (α) (β) www.arnos.gr info@arnos.co.gr

Ερώτηση Α.1 (α) (β) www.arnos.gr info@arnos.co.gr Ερώτηση Α.1 Σε μια κλειστή οικονομία οι αγορές αγαθών και χρήματος βρίσκονται σε ταυτόχρονη ισορροπία (υπόδειγμα IS-LM). Να περιγράψετε και να δείξετε διαγραμματικά το πώς θα επηρεάσει την ισορροπία των

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6 Η Νοµισµατική Προσέγγιση

Κεφάλαιο 6 Η Νοµισµατική Προσέγγιση Κεφάλαιο 6 Η Νοµισµατική Προσέγγιση Η νοµισµατική προσέγγιση είναι ένας από τους κεντρικούς πυλώνες της διεθνούς µακροοικονοµικής. Βάση της είναι το λεγόµενο νοµισµατικό υπόδειγµα, το οποίο προσδιορίζει

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 8: Πληθωρισμός

Ενότητα 8: Πληθωρισμός Ενότητα 8: Πληθωρισμός Τμήμα Λογιστικής-Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Α / Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η

Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Α / Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Α / Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η Σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς ε κ τ ι μ ή σ ε ι ς - σ υ ν ο π τ ι κ ά Σεμινάριο Εκτιμήσεων Ακίνητης Περιουσίας, ΣΠΜΕ, 2018 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Σ Χ Ε Τ Ι Κ Α Μ Ε Τ Ι Σ Ε Κ Τ Ι Μ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Β Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών

ΜΕΡΟΣ Β Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών ΜΕΡΟΣ Β Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Στις παρακάτω 10 ερωτήσεις, να γράψετε τον αριθμό της κάθε ερώτησης στην εργασία σας και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Η κάθε σωστή απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ

1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ 1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ Το διάγραμμα κυκλικής ροής της οικονομίας (κεφ. 3, σελ. 100 Mankiw) Εισόδημα Υ Ιδιωτική αποταμίευση S Αγορά συντελεστών Αγορά χρήματος Πληρωμές συντελεστών

Διαβάστε περισσότερα

ICAP Α.Ε. ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΣΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΣΥΝΕΠΕΙΑΣ

ICAP Α.Ε. ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΣΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΣΥΝΕΠΕΙΑΣ ICAP Α.Ε. ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΣΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΣΥΝΕΠΕΙΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2019 Πίνακας Περιεχομένων ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ... 6 ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΑΣΥΝΕΠΕΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο Βραχυχρόνιος Προσδιορισμός του Ισοζυγίου Πληρωμών

Ο Βραχυχρόνιος Προσδιορισμός του Ισοζυγίου Πληρωμών Ο Βραχυχρόνιος Προσδιορισμός του Ισοζυγίου Πληρωμών Η Σχέση μεταξύ Βραχυχρόνιας Εσωτερικής και Εξωτερικής Ισορροπίας, και το Καθεστώς των Συναλλαγματικών Ισοτιμιών Εσωτερική και Εξωτερική Ισορροπία Η εσωτερική

Διαβάστε περισσότερα