Ασφαλιστικό Ζήτημα. Η «μάχη των μαχών» για την «επιβίωση» της χώρας ή αγώνας «περί υπάρξεως» για τους αυτοαπασχολούμενους.

Transcript

1 Φεβρουάριος 2016 Ασφαλιστικό Ζήτημα Η «μάχη των μαχών» για την «επιβίωση» της χώρας ή αγώνας «περί υπάρξεως» για τους αυτοαπασχολούμενους. Ως η «μάχη των μαχών» χαρακτηρίστηκε στην τρέχουσα φάση της οδύσσειας της κατεδάφισης του ασφαλιστικού, η φερόμενη ως μεταρρύθμισή του, στη βάση του περιεχομένου του σχετικού με το ζήτημα κυβερνητικού σχεδίου. Έγινε μάλιστα μεθοδευμένη προσπάθεια να συνδεθεί απολύτως η σημερινή αντιμετώπισή του, κατά τους όρους και τις επιταγές του 3 ου μνημονίου, με την προοπτική της ανάταξης της οικονομίας και της..σωτηρίας της κοινωνίας, έτσι όπως αυτά θα δρομολογηθούν μέσω της αξιολόγησης με τους λεγόμενους θεσμούς και τη μεγαθυμία τους να ανοίξουν μια συζήτηση για την διευθέτηση του χρέους. Κι αφού έτσι δημιουργήθηκε το κατάλληλο κλίμα, άρχισε να προετοιμάζεται και το έδαφος για να διαμορφωθεί και να εκφραστεί και η κοινωνική συναίνεση, για την επίτευξη ενός τέτοιου μεγέθους και σημασίας στόχου, πάντα όμως στη βάση του ίδιου σχεδίου της κυβέρνησης, που φέρεται ως ασφαλιστική μεταρρύθμιση, έχει χρονικό ορίζοντα τριετίας και τελεί υπό την έγκριση και την συμφωνία των θεσμικών επιτηρητών, άλλως κουαρτέτο. Αν όμως το ασφαλιστικό και η «μεταρύθμισή» του πρόκειται να ανταποκριθεί σε ένα τέτοιο ρόλο, τότε όπως άλλωστε για κάθε θέμα μείζονος σημασίας και κρίσιμης επικαιρότητας, χρειάζεται να το προσεγγίσει κανείς απαντώντας σε τέσσερα ερωτήματα: γιατί το ασφαλιστικό, γιατί τώρα το ασφαλιστικό και γιατί από αυτήν την κυβέρνηση το ασφαλιστικό. 1. Η κρίση του Κεϊνσιανού μοντέλου, κατά τη δεκαετία του 1970, οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής αναβίωσε την αντίληψη ανατροπής της ρύθμισης και της συλλογικότητας σε όφελος της απορρύθμισης και

2 της ατομικότητας, θεωρώντας ότι κατ αυτόν τον τρόπο «των απελευθερωμένων κυρίαρχων χρηματοπιστωτικών αγορών και των αποκλεισμένων κοινωνιών», η ευρωπαϊκή και η ελληνική οικονομία θα αξιοποιήσουν αποδοτικότερα τις νέες καινοτομίες και τεχνολογίες (πληροφοριακά συστήματα παραγωγής, αυτοματισμός, ρομποτική κ.λπ.) στην παραγωγική διαδικασία και θα βελτιώσουν σημαντικά τα ανταγωνιστικά τους πλεονεκτήματα. Στο πλαίσιο αυτό από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 οργανώνεται και θεσμοθετείται σταδιακά η ιδιωτική διαχείριση των κοινωνικών πόρων και η ατομική ευθύνη της ασφάλισης κινδύνων καθώς και η συρρίκνωση της κοινωνικής λειτουργείας της δημοκρατίας. Πράγματι, κατά την περίοδο αυτήν οι ασφαλιστικές παρεμβάσεις (παραμετρικές αλλαγές) των κρατών μελών, κατά τον έναν ή τον άλλο τρόπο, κατευθύνονται, κυρίως, στη μεταβίβαση σημαντικών βαρών στους ασφαλισμένους, τους συνταξιούχους και τις νέες γενεές καθώς και στην αλλαγή του κοινωνικού χαρακτήρα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, με τη μετατόπιση του συστημικού κέντρου βάρους της από ένα σύστημα κοινωνικής και διαγενεακής αλληλεγγύης (διανεμητικό) σε ένα εξατομικευμένο σύστημα ultra κεφαλαιοποιητικό (βασική σύνταξη, ιδιωτικά συνταξιοδοτικά σχήματα νοητής κεφαλαιοποίησης ατομικοί λογαριασμοί ή ατομικές μερίδες). Έτσι συντελείται η ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών κινδύνων σε όρους ατομικότητας και χρησιμότητας και όχι σε όρους συλλογικότητας κοινωνικότητας καθώς και ικανοποίησης των κοινωνικών αναγκών, με ό, τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων και των Ελλήνων πολιτών στο παρόν και στο μέλλον. Ακριβώς για τους λόγους αυτούς, τα κοινωνικοασφαλιστικά συστήματα στην Ευρώπη και την Ελλάδα απαιτείται να διατηρήσουν τον αναδιανεμητικό τους χαρακτήρα με καθορισμένο επίπεδο παροχών, ανασχεδιάζοντας έναν νέο χάρτη κοινωνικής προστασίας, που θα εξασφαλίζει με την ευθύνη της κοινωνικοασφαλιστικής πολιτικής την αλληλεγγύη των γενεών, την εγγύηση των συνταξιοδοτικών παροχών και την αντιμετώπιση της γήρανσης του πληθυσμού με την εκπόνηση και υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης δημογραφικής πολιτικής. 2. Για να γίνουν καλύτερα αντιληπτές οι συνέπειες από την εφαρμογή του συγκεκριμένου (προτεινόμενου) συστήματος, πρέπει να ανατρέξουμε

3 στους νόμους 3863/2010 και 3865/2010 (νόμοι Λοβέρδου Κουτρουμάνη), που εισήγαγαν για πρώτη φορά το σπάσιμο της σύνταξης σε δύο τμήματα : Ένα το οποίο εγγυάται το κράτος μέσω του προϋπολογισμού, ονομάζεται «βασική σύνταξη» και υπολογίζεται στα 360 ευρώ. Και ένα («αναλογικό») που προκύπτει από τις εισφορές του κάθε ασφαλίσμένου. Οι νόμοι αυτοί οδηγούν ούτως ή άλλως σε ριζική μείωση των συντάξεων. Τώρα, με το νέο μοντέλο που προτείνεται στο πόρισμα, γίνεται ένα ποιοτικό άλμα προς το χειρότερο. Τυπικά, διατηρούνται τα δύο τμήματα της σύνταξης που θα παίρνει ο ασφαλισμένος, αλλά αλλάζουν ριζικά οι προϋποθέσεις για τη χορήγησή τους. Οι βασικοί άξονες Το νέο μοντέλο που επιλέγεται με το πόρισμα θα μπορούσε να περιγραφεί ως εξής : Οι ασφαλισμένοι υποχρεώνονται για 35 και 40 χρόνια να καταβάλουν εισφορές από το μισθό και το εισόδημά τους τους χωρίς όμως το νέο σύστημα στο τέλος του εργάσιμου βίου τους να εγγυάται το ύψος της σύνταξης που θα πάρουν. Δηλαδή ενώ οι ασφαλισμένοι θα καταβάλλουν κανονικά τις εισφορές τους, το ύψος της σύνταξης που θα δικαιούνται στο τέλος του εργάσιμου βίου μπαίνει στην πρέσα προϋποθέσεων και κριτηρίων, αγνώστων συντελεστών και υπολογισμών και εντέλει θα εξαρτάται από τη γενικότερη πορεία της οικονομίας, δηλαδή της κερδοφορίας του κεφαλαίου, αλλά και της «δημοσιονομικής σταθερότητας» του κράτους. Γι αυτό η «νέα αρχιτεκτονική του συστήματος» αντιγράφει το πρότυπο των ασφαλιστικών συστημάτων «καθορισμένων εισφορών» και όχι και «καθορισμένων παροχών», που χαρακτήριζαν μέχρι τώρα το ασφαλιστικό σύστημα. Ως εκ τούτου, το «κούρεμα» των συντάξεων και η διαρκής συμπίεσή τους θα είναι θεσμοθετημένα εξαρχής στον ίδιο τον μηχανισμό του νέου μοντέλου, ανοίγοντας διάπλατα το δρόμο και στην ιδιωτική ασφάλιση για όσους βέβαια έχουν να πληρώσουν πρόσθετες εισφορές». Ταυτόχρονα με τη θεσμοθέτηση του νέου μοντέλου, η κυβέρνηση θα εφαρμόσει «ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα» με την ενιαιοποίηση» και «ομογενοποίηση» διατάξεων για τις εισφορές και τις παροχές παλιών και

4 νέων ασφαλισμένων, χειροτερεύοντας τους όρους συνταξιοδότησης σε όλους. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με το πόρισμα, θα επανακαθοριστούν βάσει των νέων κριτηρίων και οι σημερινές συντάξεις που αποδίδονται, που σημαίνει νέο ψαλίδι στις υφιστάμενες συντάξεις και μάλιστα ως μέτρο αποκατάστασης της «δικαιοσύνης» στο εσωτερικό του συστήματος! Μετά απ όλα αυτά, γίνεται φανερό ότι η λεγόμενη «εθνική σύνταξη» (αυτή που σήμερα λέγεται «βασική» και προβλέπεται να δίνεται από τον προϋπολογισμό), σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις τεράστιες απώλειες που φέρνει το νέο σύστημα υπολογισμού του αναλογικού τμήματος των συντάξεων. Πολύ περισσότερο που και αυτή θα δίνεται με αυστηρές προϋποθέσεις, δηλαδή με εισοδηματικά κριτήρια του ασφαλισμένου ή και της οικογένειας του, αλλά και ανάλογα με το ύψος της αναλογικής σύνταξης. Έτσι, η λεγόμενη «εθνική σύνταξη» δεν είναι δεδομένη ούτε θα έχει καθολικό χαρακτήρα, αλλά θα μειώνεται όσο αυξάνεται το ατομικό και οικογενειακό εισόδημα του δικαιούχου. Στην πραγματικότητα, θα δίνεται στους πιο εξαθλιωμένους εργαζόμενους, σε όσους σε όλη τη διάρκεια του εργάσιμου βίου τους δεν κατάφεραν μέσω των εισφορών τους να εξασφαλίσουν ένα μίνιμουμ σύνταξης. Για να στηρίξει το νέο σύστημα, πέραν της δραματικής αύξησης εισφορών σε αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, για την κάλυψη είτε των ελλειμάτων, είτε του κόστους μετάβασης στο νέο σύστημα, η κυβέρνηση θα ρίξει το βάρος πάλι στα λαϊκά στρώματα. Γι αυτό σχεδιάζει νέους φόρους πόρους που θα προέρχονται από την περιουσία των Ταμείων (δηλαδή, τις εισφορές των ασφαλισμένων), αλλά και «μια εισφορά στους υψηλά αμειβόμενους ή ένας τραπεζικός φόρος». Βέβαια, όταν υψηλές χαρακτηρίζονται οι συντάξεις των ευρώ, καταλαβαίνει κανείς τι εννοούν με τον όρο «υψηλά αμειβόμενοι» εργαζόμενοι. 3. Η κυβερνητική πρόταση περιλαμβάνει τα εξής κύρια σημεία : Πρώτο, «επαναϋπολογισμός» συντάξεων με περικοπές. «Ασφαλισμένοι οι οποίοι μέχρι την ψήφιση του σχετικού Νόμου έχουν καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης» (αρ. 48): Η σύνταξη τους θα υπολογιστεί με τους

5 κανόνες που ισχύουν σε κάθε φορέα την 31/12/2014. Θα υπόκεινται όμως στις διατάξεις του αρ. 15 που αφορούν στον επανυπολογισμό όλων των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων. Δεύτερο, μείωση τουλάχιστον 15 % στις μελλοντικές συντάξεις. Αφορά «ασφαλισμένους οι οποίοι μέχρι την ψήφιση του σχετικού νόμου δεν έχουν καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης» (αρ. 6,7,8,9,10,11,13 και αρ. 48). Η συνταξή τους θα υπολογιστεί ως το άθροισμα δύο τμημάτων : της εθνικής (384 ευρώ για πλήρες συνταξιοδοτικό δικαίωμα που θα καταβάλλεται από τον κρατικό προϋπολογισμό) και της ανταποδοτικής. Οι μειώσεις για ποσά από 750 ευρώ και πάνω θα κυμανθούν μεσοσταθμικά περίπου στο 15 % αφού πλέον η δυνατότητα υπολογισμού με τις παλιές διατάξεις του χρόνου ασφάλισης μέχρι την 31/12/2010 καταργείται. Ο υπολογισμός θα είναι πλέον ενιαίος για όλα τα χρόνια ασφάλισης και οι συντάξιμες αποδοχές για τον υπολογισμό της σύνταξης θα προκύπτουν από τον μέσο όρο των μηνιαίων αποδοχών (για τους μισθωτούς) ολόκληρου του εργασιακού βίου. Στην περίπτωση που το ποσό της εκδιδόμενης σύνταξης υπολείπεται του ποσού που θα εκδιδόταν με το προηγούμενο καθεστώς θα ισχύουν τα εξής (αρ. 48) : Αν η διαφορά είναι μικρότερη του 20 % αυτό θα είναι το τελικό ποσό της σύνταξης. Αν η διαφορά είναι μεγαλύτερη του 20 % και έχει καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης εντός του 2016 θα λαμβάνει το ½ αυτής της διαφοράς σε εφαρμογή του αρ. 15 για το οποίο είπαμε ότι θα μιλήσουμε παρακάτω. Αντίστοιχα αν η διαφορά είναι μεγαύτερη του 20 % και έχει καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης εντός του 2017 θα λαμβάνει το 1/3 της διαφοράς και αν η αίτηση κατατεθεί εντός του 2018 θα λαμβάνει το ¼. Τρίτο, «προσωπική διαφορά» και πετσόκομμα συντάξεων από το Η «αναπροσαρμογή των συντάξεων» (αρ. 15) αφορά στον επανυπολογισμό όλων των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων βάσει των διατάξεων στις οποίες αναφερθήκαμε παραπάνω. Θα πρόκειται ουσιαστικά για «τριχοτόμιση» των σημερινών συντάξεων σε εθνική σύνταξη, αναλογική σύνταξη και μια προσωπική διαφορά ίση με τη μείωση που θα προκύψει από το νέο τρόπο υπολογισμού. Μέχρι τη λήξη του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής (Ιούλιος 2018) οι συντάξεις θα καταβάλλονται ως έχουν και στη συνέχεια η προσωπική διαφορά θ αρχίσει να εμφανίζεται σαν χωριστό ποσό απομειούμενη μέχρι την τελική αντιστοίχιση με τις νέες συντάξεις που αναφέραμε

6 παραπάνω. Ο τρόπος αυτής της αντιστοίχισης, σύμφωνα με όσα λέει η κυβέρνηση, παραπέμπει σε μαύρο χιούμορ. Θα πραγματοποιηθεί μέσω των διαδοχικών αυξήσεων που θα λαμβάνουν οι νέοι συνταξιούχοι! (Αυτό θα ισχύσει και για την προσωπική διαφορά των νέων συνταξιούχων στην οποία αναφερθήκαμε). Ας αποκωδικοποιήσουμε όμως όλα τα παραπάνω και πώς αυτά θα επηρεάσουν τη ζωή χιλιάδων σημερινών και μελλοντικών συνταξιούχων. Ο επανυπολογισμός δίνει την τέλεια και απόλυτα «δημοκρατική» λύση στο ζήτημα των υποχρεώσεων του κράτους που προέρχονται από τις αποφάσεις του ΣτΕ για τις παράνομες περικοπές. Μέσω επίσης της διχοτόμισης των νέων και της τριχοτόμισης των παλιαών συντάξεων δυνητικά σε βάθος όχι μεγαλύτερο της δεκαετίας, θα οδηγηθούμε στο απόλυτα επιθυμητό γι αυτούς αποτέλεσμα της «βαλκανιοποίησης» των συντάξεων, δηλαδή στα επίπεδα των συντάξεων πείνας που λαμβάνουν οι γειτονικοί λαοί. Τρίτο, Η εθνική σύνταξη θα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του «μοντέλου κοινωνικής προστασίας που θα ασχολείται μόνο με την ακραία φτώχεια και όσο θα ασχολείται με αυτήν, θα την διευρύνει» όπως πολύ... σωστά αναφέρεται στο κείμενο θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ που αναφέραμε παραπάνω. Οι προϋποθέσεις βέβαια για την πλήρη καταβολή της θα αυστηροποιηθούν, ενώ η μελλοντική εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων είναι δεδομένη (αν δεν την συμφωνήσουν από τώρα με τους δανειστές). Η αναλογική σύνταξη θα στηρίζεται αποκλειστικά στις ασφαλιστικές εισφορές που θα βαίνουν μειούμενες, όχι μόνο λόγω της διάλυσης των εργασιακών σχέσεων και των εγγενών και συνεχώς επιδεινούμενων αδυναμιών της πραγματικής οικονομίας (ανεργία, υποαπασχόληση, εισφοροδιαφυγή, μαύρη εργασία, υποτυπώδης αμοιβή κλπ) αλλά και της απαίτησης των επιχειρηματικών ομίλων για περιορισμό ή και κατάργηση των εργοδοτικών εισφορών στη βάση του ψευτοϊδεολογήματος της αύξησης της ανταγωνιστικότητας μέσω της μείωσης του «μη μισθολογικού κόστους». Η συμφωνία με τις εργοδοτικές οργανώσεις (ΣΕΒ κλπ) για την προσωρινή αύξηση των εισφορών στην επικουρική ασφάλιση που βέβαια θα συνδυαστεί με αύξηση και των εισφορών των εργαζομένων δεν πρέπει να μας ξεγελά. Το διακύβευμα της ψήφισης και της εφαρμογής του νέου

7 ασφαλιστικού είναι πολύ σπουδαίο και καθοριστικό γι αυτούς και την κερδοφορία τους. Αυτός είναι ο λόγος που αποφάσισαν να βάλουν «πλάτη» και να μπούν στη λογική της «συνδιαχείρισης» του όλου ζητήματος. Η «προσωπική διαφορά», τέλος, πρέπει από τώρα να θεωρείται «γραμμένη στο χιόνι». Το καλοκαίρι του 2018 που υποτίθεται ότι θ αρχίσει να καταβάλλεται χωριστά είναι πολύ μακριά... Η χώρα μέχρι τότε πιθανότατα θα χρειαστεί νέες «εθνικές» διασώσεις και διασώστες. Από τα πρώτα βασικά προαπαιτούμενα που θα τεθούν θα ναι η κατάργησή της. Τέταρτο, οι επικουρικές στον Καιάδα (αρ. 50 & 51) : Εδώ οι μειώσεις θεωρούνται σχεδόν αναπόφευκτες, ακόμα κι από την πολιτική ηγεσία. Πιθανότατα στο παιχνίδι θα μπούν και οι εργοδότες απαιτώντας μείωση στις συντάξεις από 170 ευρώ και πάνω προκειμένου να συμφωνήσουν για την αύξηση των εισφορών. Η κυβέρνηση, βέβαια, με τη σειρά της, σκοπεύει να τις «δώσει» στους δανειστές αφού κατά τα λεγόμενά της η κόκκινη γραμμή για τη μέιωση των συντάξεων δεν αφορούσε στις επικουρικές. Αφορούσε στις κύριες και μάλιστα μόνο στις ήδη καταβαλλόμενες. Τι θράσος! Τι καθεστωτική απαίτηση για πλήρη ισοπέδωση της νοημοσύνης μας! Μειώσεις βέβαια θα προκύψουν και από το νέο τρόπο υπολογισμού (ρήτρα βιωσιμότητας κλπ), ενώ στη νέα βάση θα επαναϋπολογιστούν και οι παλαιές συντάξεις, χωρίς όμως να προβλέπεται η καταβολή προσωπικής διαφοράς όπως στις κύριες από τον Ιούλιο 2018 και μετά στις περιπτώσεις που θα προκύψει μείωση του ήδη καταβαλλόμενου ποσού. Πέμπτο, «εξαϋλωση του εφάπαξ» (αρ. 9) : Λαμβάνοντας υπόψη το νέο τρόπο υπολογισμού (εφαρμογή διατάξεων του 2084/92 για το χρόνο μέχρι 31/12/2013 και το νέο μαθηματικό τύπο από 01/01/2014) αλλά και την πρόβλεψη των προϋπολογισμών του 2015 και του 2016 (σωρευτικά 47,5 εκατ. Ευρώ που ακόμη δεν έχει πραγματοποιηθεί για το προηγούμενο έτος και 89,6 εκατ. για το τρέχον) οι μειώσεις μεσοσταθμικά υπολογίζονται από 8 % έως 10 %. Το έκτο καρφί στο σώμα της κοινωνικής ασφάλισης αφορά την ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών ταμείων κύριας σύνταξης και εφάπαξ, η οποία προβλέπεται στα άρθρα Σε ένα ενιαίο φορέα υπό

8 τον τίτλο «Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης» (ΕΦΚΑ) ενοποιούνται σταδιακά και μέχρι το τέλος του 2016 όλα τα ασφαλιστικά ταμεία κύριας σύνταξης και εφάπαξ. Με πρόσχημα τους ενιαίους κανόνες εισφορών και παροχών και τον οργανωτικό και λειτουργικό εκσυγχρονισμό του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, χωρίς μελέτη και προετοιμασία, ετοιμάζονται να «πολτοποιήσουν» τους επιμέρους φορείς. Δύο είναι οι προφανείς στόχοι : Πρώτος η λεηλασία όσων αποθεματικών έχουν απομείνει σε κάποια επιμέρους ταμεία και δεύτερος η σταδιακή μετατροπή τους σε μια υποτυπώδη, υποβαθμισμένη κρατική δομή, αφού πλέον η ιδιωτική ασφάλιση θα κληθεί να υποκαταστασήσει την κοινωνική ασφάλιση. Μέχρι τότε, βέβαια, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια, θα επικρατήσει το απόλυτο χάος σε ό, τι αφορά στην εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων και στην απονομή των συντάξεων, με δραματική επιμήκυνση του χρόνου απονομής της σύνταξης στους δικαιούχους, κάτι βέβαια που διόλου θα ενοχλήσει τους κυβερνώντες που θα θέλουν να διαχειρίζονται κατά το δοκούν τα αποθεματικά των ταμείων... Να θυμίσουμε απλώς ότι στις πολιτικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την κοινωνική ασφάλιση ήταν ρητά διατυπωμένος ο στόχος για «τρια ενοποιημένα ασφαλιστικά ταμεία, ενός ενιαίου ασφαλιστικού ταμείου για όλους τους μισθωτούς, ενός για τους ελεύθερους επαγγελματίες και ενός για τους αγρότες, που πρέπει να σχεδιαστεί με προσοχή». Είναι πρακτικά αδύνατο να αναφερθούμε σε όλα όσα προβλέπει η συγκεκριμένη πρόταση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης (αντίστοιχο νομοθέτημα θα υπάρξει για το Δημόσιο κατά τα πρότυπα του 3865/10 όπως προβλέπει το αρ. 1). Αναφέρουμε εν τάχει : Την μείωση των δικαιούχων του ΕΚΑΣ για το 2016 κατά συνταξιούχους περίπου και σταδιακή του κατάργηση μέχρι το 2019 (αρ. 4). Την καταβολή επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης σε ανασφάλιστους υπερήλικες που ουσιαστικά αποτελεί παραλλαγή της αντίστοιχης πρόβλεψης του ν. 3863/10 για τη χορήγηση βασικής σύνταξης. Τα εισοδηματικά κριτήρια παραμένουν και αυστηροποιούνται (αρ. 5). Την μείωση του ανώτατου ορίου καταβολής σύνταξης, αρ. 14 (2300 και 3000 περίπου για μία η περισσότερες συντάξεις αντίστοιχα).

9 Την ενοποίηση του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης στους εντασσόμενους στον ΕΦΚΑ φορείς, αρ. 16 (θετικό αλλά πλέον μικρής σημασίας). Την εξομοίωση των αντισυμβαλλομένων στο σύμφωνο συμβίωσης με τους εγγάμους, αρ. 18 (θετικό). Το χρόνο παράλληλης ασφάλισης στους εντασσόμενους φορείς που μπορεί πλέον να αξιοποιηθεί μόνο για προσαύξηση της σύνταξης κι αυτό αν υπερβαίνει τη δεκαετία (αρ. 48). Την αύξηση εισφορών εργοδότη και ασφαλισμένου κατά 1 % και 0,5 % αντίστοιχα για την επικουρική ασφάλιση (αρ. 51) και την αύξηση των εισφορών υγειονομικής περίθαλψης των ασφαλισμένων συνολικά σε 7,1 %, αρ. 57 (εργοδότη και εργαζομένου). Τέλος, τον προσχηματικό και βίαιο επανακαθορισμό του τρόπου υπολογισμού των εισφορών για τους αυτοαπασχολούμενους, τους ελεύεθρους επαγγελματίες και τους αγρότες. Εδώ προκύπτει σοβαρότατο ζήτημα που παραπέμπει σε περιπτώσεις αύξησης εισφορών ασφαλισμένων των κρίσιμων αυτών κλάδων σε ποσοστό ακόμα και 300 %!Το θέμα είναι τεράστιο και αδύνατο να αναπτυχθεί στο παρόν κείμενο. Για τους ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ και του ΟΑΕΕ, από 01/01/2017 προβλέπεται μηνιαία ασφαλιστική εισφορά, για τον κλάδο σύνταξης, ύψους 20 % επί του μηνιαίου εισοδήματός τους. Πάντως σε καμία περίπτωση η μηνιαία ασφαλιστική εισφορά του αυτοαπασχολούμενου δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη από το 20 % του κατώτατου μισθού, δηλαδή 117 ευρώ. Εάν ήδη χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι μηχανικοί, γιατροί, εκπαιδευτικοί κ.α. δυσκολεύονται να ασφαλιστούν, πλέον θα πεταχτούν εκτός ασφάλισησης ή θα οδηγηθούν σε λουκέτο και ανεργία. Το νομοσχέδιο Κατρούγκαλου από το 2017, προβλέπει εκτίναξη των εισφορών στα ύψη, καθώς θα υπολογίζονται με συντελεστή 38,5 % επί του εισοδήματος και συγκεκριμένα : 20 % επί του εισοδήματος για τον κλάδο σύνταξης και 6,95 % για τον κλάδο υγείας, 7,5 % για επικουρικό ταμείο και 4 % για εφάπαξ. Προβλέπεται επίσης + 10 το μήνα υπέρ κάποιου ανύπαρκτου ταμείου ανεργίας... Σε όλα τα παραπάνω προστίθενται φόρος εισοδήματος 26 %, τέλος επθτηδεύματος ευρώ και εισφορά αλληλεγγύης 0,7 6 %. Την Παρασκευή ο Γ. Κατρούγκαλος ανακοίνωσε έναν ελιγμό για όσους εργάζονται με «μπλοκάκι» : Θα

10 πληρώνουν το 6,5 % και το υπόλοιπο 13,5 % ο εργοδότης. Δεν έπεισε όμως για το πώς θα αποδεχτεί ο εργοδότης να πληρώνει αυτός το ποσοστό αυτό και ότι δε θα το μετακυλίσει στον εργαζόμενο. Ο μύθος της «Αξιοποίησης της περιουσίας των ταμείων» Η κυβέρνηση θεσπίζει δύο επίσης νέες ανώνυμες εταιρείες διαχείρισης και ξεπουλήματος της όποιας περιουσίας έχει απομείνει στα ταμεία. Συγκεκριμένα, ιδρύεται η ΕΔΑΠΑΣΟ ΑΕ για τη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας (αρμοδιότητά της και η εκποίηση ακινήτων), και η ΑΕΚΑΔΑΚΟ ΑΕ η οποία ανάμεσα στους σκοπούς της θα έχει την αγορά και πώληση κινητών αξιών. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ κατηγορεί ότι ΝΔ ΠΑΣΟΚ συμφώνησαν με τη ρήτρα μηδενικού ελλείματος, που οδηγούσε νομοτελειακά στην εξαϋλωση των επικουρικών συντάξεων. Σε αντιπαράθεση, υποτίθεται ότι λανσάρει τη λεγόμενη ρήτρα βιωσιμότητας, η οποία όμως είναι μια κοροϊδία. Πρόκειται για μια γενικόλογη «δυνατότητα να αξιοποιηθεί η περιουσία του ΕΤΕΑ», σε συνδυασμό όμως με αύξηση των εισφορών 1,5 %. Έτσι, από 01/01/2016 μέχρι 31/12/2018, το ποσό της μηνιαίας εισφοράς στο ΕΤΕΑ όλων των μισθωτών ασφαλισμένων, καθορίζεται σε ποσοστό 3,5 % για τον ασφαλισμένο και σε ποσοστό 4 % για τον εργοδότη, από 3 % και 3 % σήμερα. Το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 50, θα διαμορφώνεται με βάση και δημογραφικά δεδομένα (πίνακες θνησιμότητας), δηλαδή δεν θα πρόκειται για μια σταθερή σύνταξη, αλλά θα υπόκειται διαρκώς σε επαν υπολογισμούς και περικοπές. Οι διακηρυγμένοι στόχοι της κυβέρνησης για την επιχειρούμενη «μεταρύθμιση», έτσι όπως αυτοί έχουν εκφραστεί δια στόματος του Πρωθυπουργού και του αρμόδιου Υπουργού Εργασίας, έχουν να κάνουν με τη διαμόρφωση ενός ασφαλιστικού συστήματος δημόσιου, υποχρεωτικού, καθολικού, αναδιανεμητικού, οικονομικά βιώσιμου, κοινωνικά δίκαιου και αποτελεσματικού. Και όπως κάθε αναδιανεμητικό ασφαλιστικό σύστημα, το προτεινόμενο από την κυβέρνηση σύστημα φέρεται να στηρίζεται στις αρχές : της ισότητας, της αλληλεγγύης των γενεών, της αλληλεγγύης μεταξύ των ασφαλισμένων, της χρηματοδότησης και της αναλογικότητας ανταποδοτικότητας. Στη βάση ακριβώς των ίδιων διακηρύξεων επιδίωξης και συγκρότησης ενός ασφαλιστικού συστήματος, η πρόταση σχέδιο υπό διαμόρφωση

11 νομοσχέδιο κινείται σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση επιδιώκοντας στην ουσία έναν άμεσο δημοσιονομικό στόχο για την διετία και ένα μόλις κρυπτόμενο φορολογικό, με το πρόσχημα της μνημονιακής υποχρέωσης και της δικαιοσύνης εντός του προτεινόμενου συστήματος. Αυτή άλλωστε ήταν και η ουσία της αναφοράς του Υπουργού Εργασίας αμέσως μετά την ψήφιση του ν. 4336/05 στα μνημονιακά ισοδύναμα, «ότι η κυβέρνηση θα απαντήσει σε αυτά μέσω της αρχιτεκτονικής του νέου ασφαλιστικού συστήματος». Στον αντίποδα αυτών, η έννοια, η ειλικρίνεια και η προσήλωση σε διακηρυγμένους στόχους και αρχές επέβαλλαν και επιβάλλουν σήμερα εντελώς συντεταγμένες προσέγγισης ενός υπο διαμόρφωση ασφαλιστικού συστήματος, στα πλαίσια πάντα ενός αναγκαίου και ικανού χρόνου κοινωνικής διαβούλευσης για το σχεδιασμό και την κατάρτισή του. Προϋπόθεση όμως για κάτι τέτοιο, εκτός από την απόσυρση της κυβερνητικής πρότασης, κατά τους στόχους, την φιλοσοφία και την αρχιτεκτονική της, είναι να διαμορφωθεί το αναγκαίο πλαίσιο εμπιστοσύνης, αξιοπιστίας και ειλικρινούς συνεννόησης. Και ένα τέτοιο πλαίσιο δεν μπορεί να μην περιλαμβάνει: Άμεση αποσύνδεση της επιδιωκόμενης ασφαλιστικής μεταρύθμισης από αναφερόμενους ως πρόσκαιρους αλλά μόνιμους δημοσιονομικούς στόχους με τους αντίστοιχους εκβιασμούς. Άμεση και επαρκή χρηματική αιμοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων φορέων που υπάρχουν σήμερα μέσω της ανταπόκρισης του Κράτους στις υποχρεώσεις του από την τριμερή χρηματοδότηση και τις οφειλόμενες από το ίδιο ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη. Θέσπιση νέων πόρων χρηματοδότησης της ασφάλισης στα πλαίσια της κοινωνικής δικαιοσύνης και ισοτιμίας αλλά και της οικονομικής τους δυνατότητας (χρηματιστηριακές συναλλαγές, τυχερά παιγνίδια, συμβάσεις δημοσίων έργων κ.α) Άμεση έναρξη διαδικασίας επανασχηματισμού ανακεφαλαίωσης των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων (58 δις μόνο τα υπεξαιρεθέντα της περιόδου και 12,5 δις του PSI. Άμεση, επωφελής και διάφανη αξιοποίηση των αποθεματικών των ταμείων ύψους 17,5 δις, που στα πλαίσια του PSI και για τις

12 «ανάγκες του» έχουν οικονομικά αδρανοποιηθεί εξουδετερωθεί και κινούνται στην τροχιά της δραματικής απομείωσης παρκαρισμένα χρονικά στον ορίζοντα