Χειµερινό Εξάµηνο. Μάθηµα: Ανατολική Μεσόγειος και Μέση Ανατολή: Η Πολιτική των ΗΠΑ προς την περιοχή. ιδάσκουσα: ρ Εκάβη Αθανασοπούλου, Λέκτωρ

Transcript

1 Χειµερινό Εξάµηνο Μάθηµα: Ανατολική Μεσόγειος και Μέση Ανατολή: Η Πολιτική των ΗΠΑ προς την περιοχή ιδάσκουσα: ρ Εκάβη Αθανασοπούλου, Λέκτωρ Περιγραφή και στόχοι του µαθήµατος Από το τέλος του ευτέρου Παγκοσµίου Πολέµου µέχρι και σήµερα η Μέση Ανατολή θεωρείται από την Ουάσιγκτον ως περιοχή ζωτικής σηµασίας για την ασφάλεια των Ηνωµένων Πολιτειών. Ως συνέπεια αυτού κατά τα τελευταία εξήντα χρόνια καµµία άλλη δύναµη δεν έχει επηρεάσει ενεργά εξελίξεις στην περιοχή στο βαθµό που έχει η Αµερική. Η Μέση Ανατολή είναι η µόνη περιοχή στην οποία οι ΗΠΑ έχουν διεξάγει δύο µεγάλους πολέµους κατά τη µεταψυχροπολεµική περίοδο µέσα στο διάστηµα σχεδόν µίας δεκαετίας. Είναι επίσης η µόνη περιοχή στην οποία η Ουάσιγκτον αντιµετωπίζει σήµερα µία σειρά άµεσων στρατιωτικών και διπλωµατικών προκλήσεων πρώτου µεγέθους. Αντικείµενο του µαθήµατος είναι η µελέτη των βασικών παραγόντων (οικονοµικών, πολιτικών, και κυρίως παραγόντων ασφάλειας) οι οποίοι έχουν διαµορφώσει τη σχέση των ΗΠΑ µε τη Μέση Ανατολή (και τη γειτονική της Ανατολική Μεσόγειο) κατά τα τελευταία εξήντα χρόνια. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στην ανάλυση των τάσεων και χαρακτηριστικών της πολιτικής των ΗΠΑ σε µάκρο-επίπεδο ώστε να καταδειχθεί η συνέχεια η οποία την χαρακτηρίζει (ενώ συγχρόνως καταγράφονται οι σηµαντικές αλλαγές). Στόχος του µαθήµατος είναι η εξοικείωση των φοιτητών αφ ενός µε τις ευρύτερες παραµέτρους και προτεραιότητες, οι οποίες έχουν επηρεάσει τη χάραξη της αµερικανικής εξωτερικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή, και µε την κριτική τους θεώρηση. Αφ ετέρου επιδιώκεται το να γίνει κατανοητό το πως η πολιτική των ΗΠΑ προς αυτήν την περιοχή εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της αµερικανικής πολιτικής ασφάλειας. Αξιολόγηση: 1. Σύντοµη ((600/700 λέξεις) κριτική παρουσίαση του Charles Krauthammer, Democratic Realism: An American Foreign Policy for a Unipolar World, (Washington, D.C., American Enterprise Institute, 2004): (25% της συνολικής βαθµολογίας). 2. Εργασία 4,000 λέξεων (25% της συνολικής βαθµολογίας). 3. Προφορική εξέταση (50% της συνολικής βαθµολογίας).

2 Θεµατικές Ενότητες Εισαγωγή. (1) Υπάρχει η «Μέση Ανατολή»;/Αµερικανικός Οριενταλισµός (2) Πολιτικής ασφαλείας των ΗΠΑ και Ανατολική Μεσόγειος/Μέση Ανατολή. Επισκόπηση (1945 µέχρι σήµερα) (3/4) Η Πολιτική του Πετρελαίου (5) The Special Relationship : ΗΠΑ και Ισραήλ (6) Εθνικισµός, εκµοντερνισµός και η στάση των ΗΠΑ (7) Ο εύτερος Πόλεµος του Κόλπου (8) Συζήτηση Κειµένων (9) : H.W.Brands, George Bush and the Gulf War of 1991, Presidential Studies Quarterly, Vol.34, no.1, March web.uvic.ca/~polisci/bennett/courses/.../going to War 4.pdf Mark Hosenball, The Odd Couple: How Geoge Bush Helped Create Saddam Hussein, The New Republic, June 1, Maj. Jerry l. Mraz, Dual Containment: US Policy in the Persian Gulf and a Recommendation for the Future, Μία σταθερή συµµαχία; Η σχέση ΗΠΑ-Τουρκία (10)

3 Συζήτηση Κειµένων (11) Charles Krauthammer, Democratic Realism: An American Foreign Policy for a Unipolar World, (Washington, D.C., American Enterprise Institute, 2004). Francis Fukuyama, The Neoconservative Moment, The National Interest, Summer ambacht/fukuyama.htm Charles Krauthammer, In Defense of Democratic Realism, The National Interest, Fall Παρουσίαση/Συζήτηση Κειµένων (12) James Fallows, Blind Into Baghdad, The Atlantic Monthly, Jan-Feb Chaim Kaufman, Threat Inflation and the Failure of the Marketplace of Ideas: The Selling of the Iraq War, International Security (Summer 2004), σ ( Παρουσίαση/Συζήτηση Κειµένων (13): Σύγχρονη αµερικανική στρατηγική ασφάλειας των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο. ιλήµµατα, Προκλήσεις, προσεγγίσεις. Barak Obama, Remarks in Address to the United Nations Assemmbly, 24 Sept. 2013,

4 Βασική Ελληνική Βιβλιογραφία Εκάβη Αθανασοπούλου, Σύµµαχοι αλλά όχι Φίλοι: ΗΠΑ-Τουρκία, (Επίκεντρο, 2013)., Τουρκία: Αναζήτηση Ασφάλειας: Αγγλο Αµερικανικά Συµφέροντα (Παπαζήσης, 1999). Θεόδωρος Κουλουµπής, ιεθνείς Σχέσεις:Εξουσία και ικαιοσύνη (Παπαζήσης 1995). Αλ. Κούτσης, Μέση Ανατολή: ιεθνείς Σχέσεις και Πολιτική Ανάπτυξη (Παπαζήσης, 1992). Χαράλαµπος Παπασωτηρίου, Αµερικανικό Πολιτικό Σύστηµα και Εξωτερική Πολιτική (Ποιότητα, 2002). Σωτήρης Ρούσος, Η Μέση Ανατολή, στο. Α. Σωτηρόπουλος και άλλοι (επιµ.), Ο Τρίτος Κόσµος: Πολιτική, Κοινωνία, Οικονοµία, ιεθνείς Σχέσεις (Παπαζήσης, 2005). Γεώργιος Μ. Σπυρόπουλος, Ο Τρίτος Κόσµος στις ιεθνείς Σχέσεις: Μύθοι και Πραγµατικότητες (Παπαζήσης, 2005), κεφ. 4. Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Εισαγωγή στην Ιστορία του Μεταπολεµικού Κόσµου (Πατάκης, 2001). Fred Halliday, Η Μέση Ανατολή στις ιεθνείς Σχέσεις. Ισχύς, Πολιτική και Ιδεολογία (Ξιφαράς, 2011), κεφ.3-5. Βασική Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία Ekavi Athanassopoulou, American - Turkish Relations Since the End of the Cold War, Middle East Policy, vol.viii, no.3, July, Edward Burke, «Iraq in 2010: The Dangers of European Complacency, (FRIDE, Policy Brief), No.34, Feb.2010, <

5 Ian Buruma and Avishai Margalit, Occidentalism (London, Atlantic Books, 2004). John Baylis and Steve Smith (eds), The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations (Oxford University Press, 2001). H.W.Brands, George Bush and the Gulf War of 1991, Presidential Studies Quarterly, Vol.34, no.1, March Cecil V. Crabb and Kevin V. Mulcahy, George Bush s Management Style and Operation Desert Storm, Presidential Studies Quarterly, 25, Spring [ηλεκτρονικώς ή από την καθηγήτρια]. Gregg Easterbrook, Operation Desert Shill, The New Republic, Sept 30, James Fallows, Blind Into Baghdad, The Atlantic Monthly, Jan-Feb 2004 [ηλεκτρονικώς ή από την καθηγήτρια] Fawaz A. Gerges, America and Political Islam: Clash of Cultures or Clash of Interests? (Cambridge, Cambridge University Press, 1999). Deborah J Gerner and Gillian Schwedler (eds), Understanding the Contemporary Middle East (Lynne Rienner, Boulder, 2003). Mark Hosenball, The Odd Couple: How George Bush Helped Create Saddam Hussein, The New Republic, June 1, 1992 [ηλεκτρονικώς ή από την καθηγήτρια]. Bruce Jones, The International Order and the Emerging Powers: Implications of the Arab Awakening, στο The Arab Awaking. America and the Transformation of the Middle East (Brookings Institution Press, 2011) [από την καθηγήτρια]. Chaim Kaufman, Threat Inflation and the Failure of the Marketplace of Ideas: The Selling of the Iraq War, International Security (Summer 2004), σ. 5-48, < Michael T. Klare, Blood for Oil: The Bush-Cheney Energy Policy, in Leo Panitch and Colin Leys (eds), The New Imperial Challenge, Social Register, (Savalas Publications, 2004).

6 Charles Krauthammer, Democratic Realism: An American Foreign Policy for a Unipolar World, (Washington, D.C., American Enterprise Institute, 2004). Charles Krauthammer, In Defense of Democratic Realism, The National Interest, Fall 2004 [ηλεκτρονικώς ή από την καθηγήτρια] Douglas Little, American Orientalism: The United States and the Middle East Since 1945 (London, I.B. Tauris, 2003). Peter Mansfield, A History of the Middle East (Penguin, 2003). Barak Obama, Remarks in Address to the United Nations Assemmbly, 24 Sept. 2013, Brendan O Leary & others (eds), The Future of Kurdistan in Iraq (Penn, 2005). David Phillips, Losing Iraq (Westview Press, 2005). Thomas Powers, The Vanishing Case for War, The New York Review of Books, Volume 50, Number 19 December 4, 2003, < Barry Rubin & Thomas Keany (eds), US Allies in a Changing World (Frank Cass, 2001), chs.3, 6, 7, 8. James Rubin, Stumbling Into War, Foreign Affairs (September/October 2003). Micah Sifry & others (eds), The Iraq War, Reader, History, Documents, Opinions (Simon & Shuster, 2003). Edward W. Said, Orientalism, (New York, Random House, 1978). Edward W. Said, Power, Politics and Culture (Bloomsbury, 2001). Mark Webber and Michael Smith, Foreign Policy in a Transformed World (Prentice Hall, 2002). [Τα συναφή µε το µάθηµα κεφάλαια].

7 Το περιοδικό Foreign Affairs συστηµατικά δηµοσιεύει άρθρα εξαιρετικά χρήσιµα αναφορικά µε το αντικείµενο του µαθήµατος Επίσης µεταξύ άλλων ιδιαίτερα χρήσιµες είναι οι εξής ιστοσελίδες: Για την ανάγνωση των επιχειρηµάτων υπέρ ιδιαίτερης σχέσης ΗΠΑ- Ισραήλ βασική ιστοσελίδα: