Ομιλία Όλγας Μπορνόζη Προέδρου Capital Link & CSR in GREECE Στην Ημερίδα Η επιχειρηματικότητα για την ανάπτυξη. Οι γυναίκες πολύτιµο κεφάλαιο

Transcript

1 Your link with the global investment community Αγ. Κωνσταντίνου Μαρούσι Αθήνα, Ελλάδα Τηλέφωνο A bridge between business and community Ομιλία Όλγας Μπορνόζη Προέδρου Capital Link & CSR in GREECE Στην Ημερίδα Η επιχειρηματικότητα για την ανάπτυξη. Οι γυναίκες πολύτιµο κεφάλαιο Αθήνα 15 Οκτωβρίου 2012 H κρίση που βιώνουμε σήμερα αντανακλάται μεν ως τελικό αποτέλεσμα σε οικονομικά στοιχεία, αλλά στη πραγματικότητα οφείλεται κατά κύριο λόγο σε προβλήματα διαρθρωτικού χαρακτήρα πέρα από διοίκηση, δομές κλπ τα προβλήματα έχουν να κάνουν με νοοτροπίες, προκαταλήψεις, αγκυλώσεις, στρεβλώσεις κλπ. Μια πτυχή αυτών των προβλημάτων έχει να κάνει με τον ευρύτερο ρόλο της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία και ειδικότερα στην οικονομία αλλά και όχι μόνο. Ζούμε το ίδιο πράγμα στη πολιτική, στην ανώτατη εκπαίδευση, στη δικαιοσύνη, στη διπλωματία, όπου υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ΥΠΟ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΣΗΣ των γυναικών. Αυτό μπορεί να το δει κανείς σε 3 επίπεδα : Στο ρόλο της ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΜΑΝΑΤΑΖΕΡ Η ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΗ ΓΥΝΑΙΚΑ Τα πρώτα εμπόδια που μπορεί να αναφέρει κανείς για την εργαζόμενη γυναίκα (μητρότητα, παιδιά, παιδικοί σταθμοί κλπ) ξεκινούν από την έλλειψη κοινωνικής προστασίας και νομικού συστήματος που να τη βοηθούν να συνδυάσει το ρόλο της μητρότητας, της οικογένειας με τον επαγγελματικό. 1

2 ΓΥΝΑΙΚΑ MANAGER ΓΥΝΑΙΚΑ ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΜΙΚΡΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΥΨΗΛΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΔΕΙΤΕ ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΗΣ ΚΑΡΙΕΡΑΣ όλο το σύστημα είναι ανδροκρατούμενο, δείτε τη πυραμίδα εργασίας Δεν δίνονται ευκαιρίες στη γυναίκα Τιμωρείται λόγω μητρότητας, οικογένειας κλπ Παρά το γεγονός ότι πλέον οι γυναίκες αποφοιτούν από μεγάλα και σοβαρά πανεπιστήμια, εξακολουθούν να είναι πολύ λιγότερες από τους άνδρες στις ανώτατες θέσεις Management και αυτό παρά το γεγονός ότι αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο ποσοστό του εργατικού δυναμικού της χώρας μας. Τιμωρείται ΛΟΓΩ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΟΣΟ ΚΑΙ ΛΟΓΩ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ (ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΚΛΠ.) Οι πολλές ώρες εργασίας που επιβάλλει μια επιχείρηση δυσκολεύουν εξαιρετικά το συνδυασμό προσωπικής οικογενειακής ζωής και επαγγελματικής Έρευνες έχουν δείξει πως γυναίκες που ανεβαίνουν τα σκαλοπάτια της πυραμίδας εργασίας, είναι συνήθως χωρίς παιδιά σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις περίπου το ένα τέταρτο είχαν σύντροφο που απασχολήθηκε με την κατ οίκον φροντίδα της οικογένειας. Αυτές οι αναλογίες είναι ένδειξη των συμβιβασμών που απαιτούνται στην επαγγελματική και προσωπική ζωή για να ανέβει μια γυναίκα στα υψηλότερα στάδια της ιεραρχίας σε αυτόν τον τομέα. Σημαντικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τείνουν να προσλάβουν περίπου ίσο αριθμό ανδρών και γυναικών πτυχιούχων. Όμως παρόλα αυτά ο αριθμός των γυναικών που εξελίσσονται στα υψηλότερα στάδια της ιεραρχίας είναι περιορισμένος. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι στα μέσα της σταδιοδρομίας τους, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να προβούν σε αξιολόγηση της ισορροπίας 2

3 μεταξύ της εργασίας και της οικογενειακής τους ζωής και να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι τα μειονεκτήματα του να απαιτήσουν μία προαγωγή (πολλές ώρες εργασίας και ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον) αντισταθμίζουν τα οφέλη της πρόκλησης και της οικονομικής επιβράβευσης. Η έλλειψη γυναικών στα ανώτατα κλιμάκια είναι εμφανής πόσες γυναίκες γνωρίζουμε στη θέση Διοικητών τραπεζών για παράδειγμα? Ειδικά στο χώρο των επενδύσεων και της οικονομίας, ναι μεν υπάρχει συμμετοχή αλλά όχι ισότιμη Η Wall Street για παράδειγμα είναι καθαρά ανδροκρατούμενη σε υψηλά πόστα ενώ υπάρχει μεγάλη συμμετοχή εργαζόμενων γυναικών, νέων σε ηλικία, αυτές βρίσκονται στο κατώτερο ή μεσαίο Management και όχι στο ανώτερο. Προφανώς διότι όσο μια γυναίκα μεγαλώνει στην ηλικία, τόσο μεγαλώνουν και οι απαιτήσεις της οικογένειάς της. Ομοίως αντίστοιχα μεγαλώνουν και οι προκαταλήψεις απέναντι της όσο ανεβαίνει τα σκαλοπάτια της πυραμίδας εργασίας. Βλέπουμε πολλές γυναίκες σε θέσεις αναλυτών, Portfolio Managers, δηλ. πολλές γυναίκες στη βάση της πυραμίδας αλλά ο χώρος των επενδύσεων παγκοσμίως είναι ανδροκρατούμενος Σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, οι γυναίκες «κάνουν σχεδόν τα πάντα καλύτερα» από τους άνδρες -από την πολιτική, μέχρι την εταιρική διαχείριση και τις επενδύσεις. Το δημοσίευμα στηρίχθηκε σε μια μελέτη από την Barclays Wealth and Ledbury Research, η οποία διαπίστωσε ότι οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να βγάλουν χρήματα επειδή δεν παίρνουν πολλά ρίσκα. Και γιατί το κάνουν αυτό; Επειδή δεν έχουν τόσο πολλή αυτοπεποίθηση, όσο οι άνδρες. Τα συμπεράσματα της μελέτης, επιβεβαίωσαν εκείνα προηγούμενων ερευνών σχετικά με το θέμα, όπως εκείνης του 2005 της Merrill Lynch, που διαπίστωσε ότι το 35% των γυναικών διατηρούσαν μια επένδυση πάρα πολύ καιρό, σε σύγκριση με το 47% των ανδρών. Πιο πρόσφατα, το 2009, μια μελέτη από την εταιρεία αμοιβαίων κεφαλαίων Vanguard που αφορούσε 2,7 εκατομμύρια επενδυτές, συμπέρανε ότι κατά την πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση, οι άνδρες είχαν περισσότερες πιθανότητες από τις γυναίκες να πωλήσουν τις μετοχές των αποθεμάτων όλων των εποχών σε χαμηλά επίπεδα, οδηγώντας σε μεγαλύτερες απώλειες και λιγότερα κέρδη. Τα αποτελέσματα μια άλλης έρευνας που έγινε σε εκατοντάδες επενδυτών μετά την πτώση του e Dow στο επίπεδο των 6547 μονάδων έδειξε πως ο θυμός και ο φόβος επηρέασαν τις επενδυτικές τους αποφάσεις - οι άνδρες ένοιωσαν περισσότερο θυμό από φόβο για την οικονομική κρίση και ένας στους 8 άντρες αλλά μόνο μια στις 40 γυναίκες, πήρε επενδυτική απόφαση με ρίσκο με μακρόχρονη απόδοση : έκανε πιο ριψοκίνδυνες επενδύσεις αναζητώντας μακροπρόθεσμη ανάπτυξη ΟΙ γυναίκες προτίμησαν να περιμένουν τη μακρόχρονη ασφαλή απόδοση ακόμα και λιγότερο από 5% το χρόνο για τα επόμενα 10 χρόνια παρά να επενδύσουν σε επικίνδυνα προϊόντα. Οι γυναίκες ήταν πιο ρεαλίστριες και γι αυτό πήραν πιο σοφές αποφάσεις μετά από σκέψη Μεγάλες μισθολογικές διαφορές και διακρίσεις μεταξύ γυναικών και αντρών Ενώ αναγνωρίζεται κάθε επίτευγμα αντρών, τα επιτεύγματα των γυναικών δεν αναγνωρίζονται, ούτε επιβραβεύονται δεν ανταμείβονται με τον ίδιο τρόπο, με την ίδια εξέλιξη μισθολογική η εξέλιξης καριέρας - Αξιοκρατία δεν υπάρχει όσον αφορά τις γυναίκες 3

4 Η γυναίκα χρειάζεται να δείχνει έντονη προσωπικότητα και να προσπαθεί να την επιβάλει ώστε να αποδείξει ότι είναι καλύτερη από ένα μέτριο άντρα Ένα άλλο στοιχείο που παρατηρούμε μερικές φορές είναι το περίεργο πως οι γυναίκες βοηθούνε μεν τους άντρες, αλλά δεν βοηθούν τις άλλες γυναίκες!!! δεν υποστηρίζουν η μία την άλλη όσο πρέπει αντιζηλίες, αντιπαλότητες - Οι άντρες νοιώθουν καλύτερα όταν συνεργάζονται με άντρες, από ότι με γυναίκες Πόσες γυναίκες συμμετέχουν σε ΔΣ? κι αν συμμετέχουν, αποτελούν μόνο 1 η 2 από τα μέλη του ΔΣ. Στην Αμερική ιδιαίτερα παρουσιάζεται το φαινόμενο των social networks μεταξύ των επιχειρηματιών ανδρών πχ κλαμπ γκολφ και πολλά άλλα κλαμπ με μέλη άντρες επιχειρηματίες, ενώ δύσκολα βρίσκει κανείς αντίστοιχα κλαμπ με μέλη γυναίκες επιχειρηματίες. Το Grant Thornton International Business Report είναι μια έρευνα που γίνεται κάθε 4 μήνες σε 3,000 senior στελέχη τόσο εισηγμένων όσο και ιδιωτικών εταιριών σε όλο τον κόσμο. Ξεκίνησε το 1992 σε 9 Ευρωπαικές χώρες και τώρα καλύπτει 12,000 businesses leaders σε 40 οικονομίες σε ετήσια βάση, προσφέροντας πληροφορίες για οικονομικά και εμπορικά θέματα παγκοσμίωςπρόσφατα δηλ από το Νοέμβριο του 2011 ως το Φεβρουάριο του Έγινε μια έρευνα με 6,000 συνεντεύξεις με Ηγέτες Επιχειρήσεων σχετικά με το μικρό αριθμό των γυναικών στην ανώτατη Διοίκηση 4

5 5

6 GRANT THORNTON INTERNATIONAL BUSINESS REPORT 2012 Τους τελευταίους 12 μήνες με χαρά είδαμε γυναίκες να καταλαμβάνουν θέσεις ηγεσίας: Christine Lagarde είναι η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος στο ΔΝΤ Angela Merkel, η γερμανίδα Καγκελάριος έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ευρωπαϊκή κρίση Maria das Gracas Foster ανέλαβε τα ηνία της Petrobras, και είναι η πρώτη γυναίκα στο κόσμο που αναλαμβάνει να διοικήσει μια από τις 5 μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρίες στο κόσμο Τέλος Γυναίκες είναι στη κεφαλή της κυβέρνησης στην Αργεντινή, στην Αυστραλία, στη Βραζιλία και στη Ταϊλάνδη Η μελέτη έδειξε τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία: Οι γυναίκες έχουν μόνο μια στις 5 θέσεις στο ανώτατο Management, ποσοστό ίδιο σχεδόν με αυτό του 2004 Οι επιχειρήσεις στη Ρωσία, ακολουθούμενες από τις επιχειρήσεις στη Botswana, στις Φιλιππίνες και στη Ταϊλάνδη έχουν τις περισσότερες γυναίκες στην Ανώτατη Διοίκηση; σε αντίθεση με τη Γερμανία, την Ινδία και την Ιαπωνία που έχουν τις λιγότερες. Λιγότερες από μία στις 10 επιχειρήσεις απασχολεί γυναίκα στη θέση CEO, ενώ προτιμά να τις απασχολεί στο τμήμα Ανθρώπινου δυναμικού Πολλές οικονομίες κυρίως στην Ευρώπη έχουν θεσπίσει συγκεκριμένο ποσοστό γυναικών στα Συμβούλια Εννοείται πως στα ανώτατα πόστα ιεραρχίας δεν υπάρχουν δυνατότητες Ευέλικτης Μορφής Απασχόλησης Γιατί όλα αυτά μας ενδιαφέρουν Πολύ απλά ένα στα 2 άτομα στο πλανήτη είναι γυναίκες, όμως λιγότερες από μια στις 5 γυναίκες βρίσκονται σε ρόλο Ανώτατης Διοίκησης κι αυτό εξηγείται από τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη μητρότητα, το μεγάλωμα των παιδιών κλπ. 6

7 Όλο και μεγαλώνει όμως ο αριθμός των ερευνητών που πιστεύουν ότι αυτή η ανισορροπία μεταξύ γυναικών και αντρών στο ανώτατο εργασιακό επίπεδο είναι αρνητικό για την ανάπτυξη και εξέλιξη των επιχειρήσεων. Οι έρευνες δείχνουν ότι όταν υπάρχουν περισσότερες γυναίκες στο ανώτατο Management : Τόσο πιο μεγάλη είναι η ανάπτυξη της αγοράς. Άλλη ανάλυση έδειξε ότι επιχειρήσεις με μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών στα ΔΣ ξεπέρασαν τον ανταγωνισμό με ποσοστό 42% υψηλότερων πωλήσεων, κερδών κλπ. Η θετική επιρροή των γυναικών φαίνεται επίσης στο τρόπο διοίκησης και στη στρατηγική που υιοθετεί η γυναίκα. Για παράδειγμα όπου υπάρχουν γυναίκες και τα όρια είναι μεικτά παρατηρείται πολύ μεγαλύτερη προσοχή στις αποφάσεις, στα ρίσκα που κρύβονται, στις επιπτώσεις των αποφάσεων. Γυναίκες στην Ανώτατη Διοίκηση Ο αριθμός τους έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια από το 1970 ανέβηκε από 48% στο 64%5. Παρά ταύτα και παρά το γεγονός ότι ίδιος αριθμός αντρών και γυναικών αποφοίτων προσλαμβάνεται από τις επιχειρήσεις, αναλογικά πολύ λιγότερες γυναίκες αναρριχώνται στη κορυφή. Μόνο το 3% των Fortune 500 CEOs είναι γυναίκες και μόνο το 14.9% των εταιριών στο δείκτη FTSE 100 και αν δούμε το δείκτη του FTSE 350, μόνο το 10% of 2,775 των διευθυντικών στελεχών είναι γυναίκες ενώ το 40% είναι άντρες. Οι έρευνες σε παγκόσμιο επίπεδο δείχνουν ότι μόνο το 21% των θέσεων στην Ανώτατη Διοίκηση κατέχονται από γυναίκες- αριθμός που ελάχιστα διαφοροποιήθηκε από το 2004 (19%). Η Christine Lagarde, Head of the IMF and former Finance Minister of France σχολίασε: if Lehman Brothers had been Lehman Sisters, today s economic crisis clearly would look quite different UK financier, Nicola Horlick, said: although most women don t want to be in the City, if they had been there, we wouldn t have had the same problems. Στην Ευρώπη γίνεται διαρκώς προσπάθεια - το 2004, μόνο το 17% της ανώτατης διοίκησης το κατείχαν γυναίκες, ποσοστό που ανέβηκε στο 20% το 2009 και στο 24% φέτος. ΓΥΝΑΙΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ Τα όποια προβλήματα αναφέραμε ήδη εντείνονται και γίνονται ακόμα πιο δύσκολα και τα εμπόδια πολύ μεγαλύτερα για τη γυναίκα που θέλει να κάνει τη δική της επιχείρηση. ΜΙΚΡΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Στη χώρα μας, μόνο το 3.7% του πληθυσμού είναι γυναίκες επιχειρηματίες Οι πολλές ώρες εργασίας που επιβάλλει μια επιχείρηση δυσκολεύουν εξαιρετικά το συνδυασμό προσωπικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής Η ΕΛΛΗΝΙΔΑ ειδικότερα ΔΕΝ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΜΕ ΤΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΜΕ ΔΟΥΛΕΙΑ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ 7

8 ΑΝΔΡΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΕΥΚΟΛΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Ελάχιστες γυναίκες είναι Πρόεδροι Επιμελητηρίων Τι θα ήθελα να συγκρατήσουμε από όλα όσα αναλυτικά αναφέραμε Η Γυναίκα αποτελεί ένα από τα σημαντικά κλειδιά για την έξοδο από τη κρίση η αξιοποίηση των γυναικών αποτελεί εθνική ανάγκη. Εσωτερικά έχουμε ανάγκη να γίνει αναβάθμιση του ρόλου της γυναίκας, να την ενθαρρύνουμε τόσο μέσα στη χώρα μας, για το καλό της χώρας μας, όσο και για την αναζήτηση και επαναπόκτηση ενός ειδικού ρόλου της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Η γυναίκα έχει κάποια μοναδικά χαρακτηριστικά που συμβάλλουν καταλυτικά στο επιχειρείν, ενδεικτικά αναφέροντας τη δημιουργική σκέψη, την ικανότητα συγκερασμού απόψεων, την έμφυτη νοικοκυροσύνη, το ένστικτο, την ικανότητα επικοινωνίας. Όλα αυτά η κοινωνία τα στερείται όταν δεν αξιοποιεί το γυναικείο δυναμικό στο μάξιμουμ των δυνατοτήτων του. Κάθε κοινωνία θα έπρεπε να αξιοποιεί τα ταλέντα των γυναικών και να μην αναγνωρίζει το ρόλο τους μόνο μέσα στην οικογένεια. ΑΞΙΖΕΙ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΝΑ ΣΚΕΦΤΟΥΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΟΥ ΔΙΝΕΙΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΟΠΟΤΕ ΣΥΝΔΥΑΖΟΥΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ παράδειγμα η Alison Andrews που ίδρυσε την διαδικτυακή πύλη πληροφόρησης BBN-Balkan Business News και βέβαια η παγκοσμίως πλέον γνωστή Arianna Huffington με το διεθνώς γνωστό Huffington Post Να στραφούν σε ελληνικά προϊόντα και καινοτόμες ιδέες που αξίζει να συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον των νέων και των επίδοξων επιχειρηματιών στη χώρα μας, δίνοντας έτσι μία νότα αισιοδοξίας για το μέλλον της επιχειρηματικότητας. Μετά από όλα αυτά μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι Οι γυναίκες φορούν ζώνη ασφαλείας στη ζωή τους, στη δουλειά τους, στο αυτοκίνητό τους. προσέχουν περισσότερο, ζητούν συμβουλές, λένε συγγνώμη, ακούν με προσοχή, ελέγχουν τον παρορμητισμό τους, υπολογίζουν το κίνδυνο, μετρούν τις επιπτώσεις.. και για να κλείσω την ομιλία μου με λίγο χιούμορ να αναφέρω ότι...δεν έχουμε ακούσει ποτέ γυναίκα να καταστρέφει τη καριέρα της από απροσεξία και επιπολαιότητα σαν αυτή που είδαμε στα σκάνδαλα του Bill Clinton η του Dominique Strauss Khan που κατέστρεψαν τη ζωή τους 8